MKZ-crisis maart 2001: Evaluatie en maatregelen naar de toekomst drs E.B. Visser
Even voorstellen: Edwin Visser. Dierenarts in maatschap te Etten-Leur (1994). Nu 6 jaar bestuurslid KNMvD. Vakgroep Gezondheidszorg Herkauwers (vz). Niet in dienst overheid.
KNMvD: Vereniging van dierenartsen in Nederland o Ledenservice o Brancheontwikkeling o Dienstverlening
Opmerkingen van belang in dit kader: KVP (1997-1998). Actief bij screening, waarna tracering. Destructie bij Animo. Ruiming op bedrijven zelf. Don’t shoot the messenger! Waardering van veehouders.
MKZ (2001): Televisiebeelden euthanasie melkkoe: → aangemeld voor ruimen (morele plicht, moeilijk te bewerkstelligen!). o o o o
Sprang-Capelle; Oss; Kootwijkerbroek; “De Driehoek”.
Geen college over de ziekte MKZ, maar toch: o MKZ wordt veroorzaakt door virus. o Klasse: genus Aphtovirus van de Picornaviridae. o 7 verschillende serotypes: A, O, C, SAT-1, SAT-2, SAT-3 en Asia-1. o Binnen elk serotype verschillende subtypes. o Vaccinatie/eerdere infectie met 1 type is niet beschermend tegen een ander type.
o
o o
o
o
o
Gevoelige diersoorten: evenhoevigen/spleethoevigen. Zeer besmettelijk (niet altijd dodelijk). Staat op lijst OIE (meldingsplicht 168 landen). Bestrijding is Nationale verantwoordelijkheid. Europese- en mondiale richtsnoeren en richtlijnen. Handelsbeperkingen.
Start uitbraak MKZ: o Meestal zien klinisch probleem (veehouder). o Dan klinische inspectie door de dierenarts. o Afhankelijk van bevindingen wordt de nVWA gewaarschuwd (specialisten team), dat, als dat nodig is, materiaal opstuurt voor diagnostiek. o Blaarwandmateriaal en evt. heparinebloed wordt gebruikt voor het aantonen van MKZ. o Diagnose alleen maar in referentielab, voor Nederland CIDC (Lelystad).
Geboden in de Gwwd (I):
De veehouder is op grond van art. 19 Gwwd verplicht om de nVWA op de hoogte te brengen indien een dier ervan wordt verdacht een aangifteplichtige dierziekte te hebben. Op grond van artikel 20 Gwwd is hij verplicht alle mogelijke medewerking te verlenen bij het vaststellen of het al dan niet een besmettelijke ziekte betreft.
Geboden in de Gwwd (II):
Voorts rust op elke houder de verplichting ervoor te zorgen dat een ziek of een van een ziekte verdacht dier zijn verblijfsplaats niet verlaat (art. 29 Gwwd). Dus ook hobby dieren!!
Onderbouwing maatregelen ligt juridisch vast: o
o
Europees: (2003/85/EEG 90/425/EEG en 89/662/EEG etc.) Nationaal: Gwwd, Veewet, Landbouwwet
→Basis voor standstill (72 uur), vervoersverbonden, transportverbod, plaatsen borden etc..
o
o
o
Op permanente basis is er personeel aanwezig op zowel het gebied van beleidsontwikkeling als op het gebied van de uitvoering (EL&I). Bij een uitbraak van een besmettelijke dierziekte zal als eerste het reguliere personeel ingezet worden. Aanvullend personeel zodra dit nodig is. Overeenkomsten met o.a. de GD, de KNMvD (adressen), uitzendbureaus, verschillende andere bedrijven (Rendac o.a) en FD.
1.
Normale fase.
2.
Aandachtsfase.
3.
Verdenkingsfase.
4.
Crisisfase.
5.
Fase van buitengewone omstandigheden.
En dan is het echt waar…… 72 uur standstill dan compartimentalisering Instellen verschillende zones: o 3 km om de haard, o 10 km om de haard, o Ruimen in 1 km gebied, o Ruimen contactbedrijven (1 km), o Screening en tracering, o Fokverbod? o 10 km om eventueel vaccinatiegebied?
Markering einde besmetting: o
o
Voorgeschreven tijd geen nieuwe gevallen (juni 2003) Vaccinatiegebied blijft onder toezicht tot NL vrij is (niet gebeurt).
o
o
o
De Nederlandse overheid beschouwt de bestrijding van dierziekten primair de verantwoordelijkheid van de houder en acht de kosten een onderdeel van de bedrijfskosten. Na het bereiken van de plafondbedragen zullen de uitgaven van het DGF ten laste komen van de overheid. Betaling vanuit Europa is grote motivator voor ingesteld beleid (anders kosten voor overheid NL).
Evaluatie (KNMvD en persoonlijk (ervaring): o o o o
o o o
Ruimen van gezonde dieren. Inzetten vaccinatie. Inzet gekwalificeerd personeel. Communicatie met LNV + informatie. Snelheid. Protocollen vanuit nVWA. Omgang met veehouders en niet I&R.
o
o
De maatregelen die LNV genomen heeft ter bestrijding van MKZ zijn effectief geweest. Inspanning gericht op de bestrijding van het MKZ-virus waren succesvol: de omvang van de crisis is naar schaal en periode relatief beperkt gebleven.
oDe
uitvoering heeft niet zorgvuldig genoeg plaatsgevonden, o.a. doordat LNV onvoldoende op een MKZ-crisis was voorbereid. Tijdens crisis was zodanig snelle opschalingen nodig dat achterstanden niet ingehaald konden worden. oEr waren geen uitgedachte oplossingen voor problemen met mest, melk, veevoer en dierwelzijn. oVeel te weinig inzicht in internationale veehandel.
o
o
o
Te veel gedacht dat het een veteriniair is zonder maatschappelijke weerslag. Tekortkomingen vanuit de voorbereiding voor groot deel gecompenseerd worden door inzet, inventiviteiten ervaring van degenen die in de uitvoering een taak hadden. Het deel van de tekortkomingen dat niet afdoende gecompenseerd kon worden, heeft maatschappelijke weerstand en boosheid bij betrokkenen in de hand gewerkt.
o
De maatschappelijke weerstand tegen het bestrijdingsbeleid – vooral agrariërs, mede-overheden en maatschappelijke organisaties - is tijdens de crisis toegenomen
o
o
o
o
o o
Dankzij MKZ 2001 loslaten non-vaccinatie beleid Europa (!); Ruimen van gezonde dieren (vaccinatie o.a.) is een issue; Hobby-dier houders hebben een stem gekregen; Betere begeleiding veehouders en dieren bij ruimingen (Q-koorts), ook ruimteams; Oefeningen in vredestijd (MKZ 2006). Maatschappelijke consequenties
Vaccinatie: zegen of zorg? (I) o Vaccinatie verboden in NL (zonder MKZ) sinds 1992. o EU moet vaccinatiegebied vaststellen indien er noodvaccinatie wordt toegepast (2003/85/EG). o Voordeel vaccinatie: virusinfectie loopt eerder dood (minder besmetting en ziekte) o Daardoor minder dieren ruimen (inperken infectie) .
Vaccinatie: zegen of zorg? (II) o
o
o
o
Maar veel langer importbeperkingen 3e landen (2/3 export!). Zuid-Amerika?? Vaccinatie zal niet hele leven beschermend zijn (serotypes), maar geldt wel voor het leven (+). Markervaccin: nog geen gevalideerde goedgekeurde en geaccepteerde test voorhanden. Vaccin wel. Retail NL!?
Overwegingen: Draaiboeken worden aangepast in “vredestijd” (taak o.a. NMV !), Wat gaan de hobbydierhouders doen (verspreiding?), Wat gaat de maatschappij doen (tegen ruimingen, tegen bonussen, kerncentrales en megastallen, willen koeien in de weide etc.). Zorgen dat je eigen bedrijf en dat van minstens 2 andere buurmannen gesloten is!
Dank voor uw aandacht Tijd voor vragen & antwoorden
