Minister De Padt wil meer geldige stemmen BRUSSEL, 04/06/09.- Tijdens de meest recente verkiezingen in ons land bleken gemiddeld vijf procent van de stemmen blanco of ongeldig. Minister van Binnenlandse Zaken Guido De Padt: “Vijf procent is veel, té veel. In een democratische maatschappij is het belangrijk dat zoveel mogelijk mensen kunnen deelnemen aan het verkiezingsgebeuren. Om dat te realiseren, hebben we actie ondernomen en een campagne “Geldig stemmen” opgezet.” Hoofdmoot van deze campagne zijn 72.000 affiches “Geldig stemmen” die verzonden zijn naar de gemeenten. In elk stembureau kunnen zo 5 tot 6 affiches worden opgehangen. Een laatste stand van zaken wat de vrijwillige bijzitters en voorzitters betreft, leert dat op 30 mei 2009 al 2092 burgers zich opgegeven hadden om te zetelen in een stembureau.
Geldig stemmen Binnenlandse Zaken heeft vastgesteld dat veel mensen niet weten hoe ze geldig moeten stemmen. En de vragen en misverstanden situeren zich in alle lagen van de maatschappij. Een sprekend voorbeeld is de simulatieoefening rond de verkiezingen die het Vlaams Parlement georganiseerd heeft op 18 februari 2009 en waaraan een 150-tal leerkrachten heeft deelgenomen. De leerkrachten moesten 12 parlementsleden kiezen uit 3 lijsten. De stemming gebeurde op traditionele manier: met het rode potlood. Maar liefst 25% van de stembiljetten bleek ongeldig ingevuld te zijn. Minister van Binnenlandse Zaken Guido De Padt: “Vijf procent ongeldige stemmen bij de verkiezingen sinds 2003 en de onnoemelijke vragen en misverstanden die we te horen krijgen rond het stemmen, volstaan voor mij om een reeks maatregelen te nemen die één en ander vereenvoudigen en verduidelijken. Mijn bedoeling is, eerst en vooral, de mensen een geldige “stem” geven op 7 juni 2009.” 1. Affiches. Binnenlandse Zaken heeft een affiche ontworpen waarop duidelijk wordt getoond welke stem geldig en welke stem ongeldig is. Geldig stemmen komt erop neer dat je binnen één partij blijft als je één of meer bolletjes rood kleurt. Bolletjes rood kleuren over meerdere partijen of lijsten, maakt je stem ongeldig. Er zijn 72.000 affiches gedrukt en naar de gemeenten gestuurd. Dit betekent dat de gemeenten vijf tot zes affiches per stembureau kunnen kleven 2. Vorming leden kiesbureaus. De kieswet is aangepast op 14 april 2009 (publicatie in het Belgisch Staatsblad op 15 april 2009): de vorming van de leden van de stem- en telbureaus is verplicht. Deze vorming wordt ondersteund door een dvd. Minister De Padt: “Wat geldig stemmen betreft, is de idee hier simpel: hoe beter de voorzitter van een stembureau is opgeleid, des te beter hij de kiezers kan helpen om geldig te stemmen.” 3. Onderrichtingen vereenvoudigd. De Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken heeft de onderrichtingen die bestemd zijn voor de voorzitters van de stem- en telbureaus en van de kantonbureaus herschreven in een eenvoudige, gemakkelijk te begrijpen taal. Het vroegere ambtenarenjargon is achterwege gelaten. De bedoeling is opnieuw de burgers die deze functies moeten bekleden, in staat stellen hun taken beter te begrijpen zodat ze onder andere de kiezers beter kunnen helpen. 4. Medewerking projecten kansarmen en verkiezingen. Minister Guido De Padt: “De Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken heeft nog meer gedaan. We hebben
1
In Vlaanderen heeft het Vlaams Netwerk armoedebestrijding op 11 mei een forumdag rond verkiezingen georganiseerd voor verenigingen en voor kansarmen. Binnenlandse Zaken heeft daarvoor financiële steun, stemcomputers en stemhokjes geleverd. Aan Franstalige zijde worden vormingssessies gegeven aan leden van verenigingen in Charleroi en Luik die zich richten tot sociaal uitgesloten mensen. Het Collectief Alfa verzorgt deze vormingssessies en hier heeft Binnenlandse Zaken inhoudelijke, logistieke en financiële steun verleend.
Elektronisch stemmen Kiezers: ongeveer 44% van de kiezers stemt elektronisch. In totaal zijn 7.687.849 Belgische en 66.203 Europese kiezers in ons land opgeroepen om te stemmen. Aantal kantons: 62 Aantal gemeenten: 201 Vlaanderen: voor 49% geautomatiseerd of in 39 kantons of in 143 gemeenten. Wallonië: voor 20% geautomatiseerd of in 15 kantons of in 39 gemeenten. De Duitstalige gemeenschap is volledig geautomatiseerd. Brussels Hoofdstedelijk Gewest : volledig geautomatiseerd in 8 kantons of in 19 gemeenten. Herstellingen Binnenlandse Zaken heeft een contract afgesloten met de leveranciers van de machines en concreet betekent dit dat: - een voorzittersmachine of telmachine moet binnen het halfuur hersteld worden; - een stemmachine moet binnen twee uur hersteld worden. In totaal staan 270 technici stand-by om eventuele pannes te herstellen. Deze technische bijstand kost 2.783.970,60 euro aan Binnenlands Zaken.
Elektronische inzameling van de stemmen Voor het elektronisch inzamelen van de stemmen is een nieuwe toepassing aangekocht via een openbare aanbesteding. De Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken heeft er alles aan gedaan om ervoor te zorgen dat de elektronische inzameling zo vlot mogelijk verloopt. Met andere woorden: dat de resultaten zonder veel problemen binnenlopen. Maatregelen die hiervoor genomen zijn: Opleiding. De voorzitters van de stembureaus en telbureaus hebben een opleiding gekregen om ervoor te zorgen dat de vereiste handelingen (invoeren van de resultaten in de traditionele kantons, nalezen van het proces-verbaal enz.) zo vlot mogelijk verlopen. Daarnaast zijn nog meer dan 600 opleidingen voor het elektronisch inzamelen van de stemmen gegeven in de kantonhoofdbureaus en in de kieskring-, provincie- en collegehoofdbureaus. Decentralisatie. Een paar taken (de aanmaak van het proces-verbaal en het digitaal tekenen) is verplaatst naar de lokale pc’s in de kantons. Dit zorgt voor een ontlasting van het centrale systeem waardoor dat systeem sneller kan werken. Testen. In december 2008 en januari 2009 is het nieuwe systeem getest. Daarbij zijn de gegevens van de vorige verkiezingen van 2004 en 2007 die in een tijdspanne van 7 uur waren binnengelopen, in één uur tijd door het systeem geduwd.
2
Bij een derde test, een stresstest, in 2009 zijn bovendien 10 miljoen hits op een uur door het systeem gejaagd. Het nieuwe systeem heeft deze stresstest doorstaan en blijkt zeer krachtig te zijn. Daarnaast is er ook een externe audit van het systeem uitgevoerd door een erkend controleorganisme (Price Waterhouse Coopers).
Vrijwilligers Stand van zaken wat de vrijwilligers voor de taken van voorzitter en bijzitter in de stembureaus betreft: - aantal op 30 mei 2009: 2092 - oudste vrijwilliger (1): geboren in 1923 - jongste vrijwilligers (7): geboren in 1991 - aantal tussen 18-25: 86 - aantal tussen 25-65: 1823 - aantal ouder dan 65: 183 Aantal vrijwilligers per provincie: - Oost-Vlaanderen: - West-Vlaanderen: - Limburg: - Antwerpen: - Luik: - Vlaams-Brabant: - Waals-Brabant: - Namen: - Henegouwen: - Brussels Hoofdstedelijk Gewest: - Luxemburg:
700 270 222 205 189 124 124 102 72 69 15
Top 15 gemeenten en steden – aantal vrijwilligers: 1. Sint-Niklaas: 269 2. Hasselt: 91 3. Brugge: 89 4. Luik: 62 5. Kruibeke: 46 6. Beveren: 45 7. Mol: 42 8. Lier: 33 9. Nijvel: 29 10. Ottignies-Louvain-La-Neuve: 28 11. Tielt: 28 12. Morlanwelz: 27 13. Beauraing: 26 14. Geraardsbergen: 25 15. Lede: 23 Totaal aantal stembureaus 15.497 Totaal aantal voorzitters en bijzitters nodig: 100.688.
Het glas heffen op burgerzin: feest voor vrijwilligers
3
Minister De Padt wil ter gelegenheid van het volksfeest “het glas heffen op burgerzin” en organiseert een speciaal evenement voor alle mensen die zich vrijwillig hebben aangeboden om te zetelen in een stem- of telbureau op 7 juni. Het precieze programma van het feest ligt nog niet vast. Minister De Padt: “Maar we willen in ieder geval een gebaar stellen naar de meer dan tweeduizend mensen die blijk hebben gegeven van grote burgerzin door hun zondag op te offeren. Ikzelf, en ook ongetwijfeld alle mensen die hierdoor niet hoeven te komen, waarderen dit gebaar ten zeerste.” Minister De Padt: “Alle vrijwilligers zullen persoonlijk worden uitgenodigd op hun feest op 21 juli. We organiseren dit feest in Brussel zodat iedereen ook tegelijkertijd kan profiteren van het grote volksfeest ter gelegenheid van de nationale feestdag.”
Buitenlandse delegaties Op verkiezingsdag 7 juni 2009 zal de FOD Binnenlandse Zaken enkele buitenlandse delegaties ontvangen en hen wegwijs maken in het Belgische en Europese verkiezingsgebeuren. Onze gasten zijn in hun land mee verantwoordelijk zijn voor de organisatie of observatie van de verkiezingen. Er zijn geïnteresseerden vanuit verschillende landen uit de Afrikaanse Unie (AU) en uit Rusland. Het bezoek van de Afrikaanse delegatie kadert bovendien in een informatieuitwisselingsprogramma met de Europese Unie over observatiemethodologie tijdens verkiezingen. Het gaat om een concrete invulling van het “Africa-EU Partnership on Governance and Human Rights” (Afrika-EU partnerschap voor goed bestuur en mensenrechten), dat deel uitmaakt van de gezamenlijke Afrika-EU Strategie. Eén van de doelstellingen van de observatie van de Belgische verkiezingen is de know how van de AU om verkiezingen te organiseren en te observeren, te versterken. België draagt hieraan op deze manier zijn steentje bij. Op 4 juni krijgen de delegaties een uiteenzetting over ons kiesstelsel, de democratische bestuursopbouw in België en Europa, de elektronische stemprocedure enz… Op verkiezingsdag zelf bezoeken ze achtereenvolgens een analoog stembureau, een elektronisch stembureau, een telbureau en een dispatching center voor technici die ter hulp snellen in geval van technische problemen met stemcomputers, voorzitters-pc’s, connecties… Tot slot krijgen onze buitenlandse gasten ook bij ons intern nog een kijk achter de schermen: de opvang van pers en publiek en het binnenhalen van de resultaten tijdens de ‘nacht van de verkiezingen’ zijn hierbij de blikvangers.
Project: registratie van kiezers met eID: minder bijzitters nodig De gemeente Sint-Pieters Woluwe test bij de verkiezingen van 7 juni 2009 een nieuwe toepassing waarbij de kiezers zich in het stembureau kunnen registreren met hun elektronische identiteitskaart. De eID wordt in een kaartlezer geschoven en de kiezer is geregistreerd.
4
Het huidige, manuele, systeem bestaat erin dat je je identiteitskaart moet afgeven aan een lid van het kiesbureau dat je naam opzoekt op de kieslijst. Een tweede lid van het bureau verifieert. Dankzij de elektronische toepassing hoeft maar één bijzitter te verifiëren dat de kiezer juist geregistreerd is op de kieslijst. De toepassing vraagt enkel een pc in de stembureaus. Grootste voordelen voor de burgers en de gemeenten: de aanwezigheidsregistratie op de kieslijsten gaat sneller, het aantal bijzitters kan verminderd worden en de registratie van de gegevens van de bijzitters verloopt foutloos. Hierdoor kunnen de bijzitters ook zonder problemen betaald worden.
5
