Militair wil domme minister

Overreden? geeft antwoord op pagina 3

24 Woensdag September2008

K LAAT A STE N S!

Werkt bevrijdend. se pt em be r!

Sport

Nog niet zo lang geleden was spelen voor en kijken naar FC Groningen eerder een opgave dan een belevenis. Nu is thuisstadion de Euroborg keer op keer tot op de laatste plaats bezet en staan de sponsors in de rij om het Gronings keurkorps te zien spelen. En ze winnen!

AMSTERDAM

...

Als minister prijst hij zijn ‘manschappen’ in Uruzgan voor hun inzet en moed. Maar het zware soldatenleven is niet besteed aan Eimert van Middelkoop (59), zo onthult

T

TF

18.00

v.a.

p/mnd

DVD-BRANDER 120GB GEHEUGEN

Bestel op www.ritel.nl. Of ga snel naar één van onze winkels DORDRECHT • BREDA • ETTEN-LEUR • ROOSENDAAL • BERGEN OP ZOOM • OOSTERHOUT • GOES • VLISSINGEN • MIDDELBURG • TERNEUZEN

18

Militair wil ‘domme’ minister Arnold Karskens

” ,4 ERM 15SCH

Incl. 150 belmin/sms

Defensie Van Middelkoop diende nooit

Defensie-minister Eimert van Middelkoop ontweek de dienstplicht en is daar ‘erg blij’ om. Den Haag is razend. Militairen waarderen ministeriële onwetendheid: ‘Je kunt zo’n man alles wijsmaken.’

HP Laptop + Samsung C180

Ac tie

ge ld ig

to t2 6

Iedereen wil vlammen bij Trots van het Noorden

hij deze week in Vrij Nederland. Als dienstplichtige verzocht hij om het predicaat ‘onmisbaar’. Zijn excuus: als fractiemedewerker voor de GPVfractie in de Tweede Kamer was hij te belangrijk om het land in tijden van oorlog te dienen. VVD, CDA en PVV en de militaire vakbond AFMP eisen opheldering van Van Middelkoop. Juist omdat de situatie in Afghanistan, waar al zeventien Nederlandse militairen omkwamen, precair is. Maar onze huidige minister van Defensie schaart zich in een lange rij van ‘burgers’ die liever commando’s gaven dan ont-

Tijdbom van methaangas De permafrost van Siberië en NoordAmerika ontdooit en dat heeft ernstige onvoorziene gevolgen. Er kunnen

Kan geen militaire rangen herkennen. vingen. Henk Kamp (minister van 2002 tot 2007) verliet al snel het leger vanwege een knieblessure. Frank de Grave (1998-2002) bracht het niet verder dan korporaal-schrijver, een louter administratieve functie. Joris Voorhoeve (1994-1998) en Relus ter Beek (1989-1994) hebben nooit schuttersputjes hoeven graven. Bei-

den waren wel verantwoordelijk voor de Nederlandse vredestroepen in Joegoslavië tussen 1992 en 1995, waarbij zeven Nederlandse militairen omkwamen. Van de recente departementshoofden was alleen Benk Korthals Altes (2002) volwaardig marineofficier. Hij zat in het kabinet Balkende I, dat ironisch genoeg slechts 86 dagen bestond. Gebrek aan kennis pakt echter uit in het voordeel van de aspirant-defensieminister, valt te destilleren uit gesprekken met beroepsmilitairen. Lees verder op pagina 3

miljoenen tonnen methaan vrijkomen, een broeikasgas twintig keer schadelijker dan koolstofdioxide. Onderzoekers vrezen dat het broeikaseffect ernstig versnelt. De aarde zal sterker opwarmen, waardoor nog meer methaangas vrijkomt. Lees verder op pagina 4

In Business

Leonie te Braak tv-talent 08

België

MP3-moord: 20 jaar

In de strafzaak rond de ‘mp3-moord’ in Brussel heeft een rechtbank de dader veroordeeld tot twintig jaar cel wegens diefstal met geweld en de dood tot gevolg. De 19-jarige Adam G. zal zijn straf uitzitten in zijn geboorteland Polen. Adam G. beroofde samen met een mededader in 2006 op klaarlichte dag de 17-jarige Joe van Holsbeeck op het station van Brussel.

Wereld

Schietpartij Finland Politie had dader op de korrel 04

In Business

FOTONATURA

Milieu? Boeie!

Ook al scheiden Nederlanders al jaren braaf hun afval, tegen de Belgen en Duitsers en hun milieubewustheid leggen we het af. Waar we wel iets gedrevener in zijn dan onze ooster-en zuiderburen is groen beleggen. Daarin zijn we haantje de voorste, zo blijkt uit onderzoek van Delta Lloyd Asset Management. Een nieuw windenergiefonds lift daar handig op mee. Lees verder op pagina 9

2

 

 

NL

Lange Poten 111

PETER

MIDDENDORP

B

egin september verscheen een artikel van Hugo Logtenberg in het tijdschrift Intermediair een profiel van Kay van de Linde, de spindokter die eerst Leefbaar Nederland een communicatief zetje richting nul zetels gaf, en nu zijn lot nu aan Trots op Nederland heeft verbonden, vooral aan Verdonk natuurlijk, die in haar woning regelmatig eitjes voor hem blijkt te bakken. Uit het profiel rijst het beeld op van een middelmatig intelligente figuur, die zijn vormende jaren in het campagneteam van de New Yorkse burgermeester Giuliani vooral in de postkamer moet hebben doorgebracht. Op zoek naar steeds betere bronnen is de journalistiek massaal op het Binnenhof neergestreken, waar ze zich als pinguïns in het dierenpark verdringen voor de mannen met haringen. Die

De eitjes van Rita moeten Van de Linde goed hebben gedaan. hoeven niet slim te zijn, of veel te kunnen, ze moeten tijdig geven. Tijdens zijn dienstverband bij Leefbaar Nederland stak de nek van Van de Linde nog smalletjes uit het overhemd, nu is hij een grote kerel geworden; de eitjes van Rita moeten hem goed hebben gedaan. Van de Linde kan een indrukwekkend stemgeluid produceren. Als hij daarmee journalisten belt die iets over hem of Rita hebben geschreven dat niet in de smaak is gevallen, weet hij zich verzekerd van een luisterend oor. Logtenberg schreef dat Verdonk maandelijks vijfentwintigduizend euro voor Van de Linde moet betalen. Hierover kreeg hij ‘een briesende Van de Linde aan de lijn’. Er klopte niets van, er moest onmiddellijk iets aan worden gedaan. Aanvankelijk schrok Logtenberg nogal. De grootste angst van een journalist, zei hij laatst, is betrapt worden op een feitelijke onjuistheid – de mensen zullen vragen: ‘Wat is er dan nog meer onwaar aan je verhaal?’ Ondanks de spanning koos Logtenberg de tegenaanval: ‘Dit pik ik niet, Kay,’ zei hij. ‘Als jij hier een punt van maakt, moet je wel met iets komen. Ik heb hier alles zwart op wit.’ Het bleef even stil aan de andere kant van de lijn. Er werd gezucht. ‘Oké, oke,’ zei Van de Linde, ‘je hebt ook gelijk ook, het klopt ook allemaal wel.’ Waarop Logtenberg zich afvroeg: ‘Wat klopt er dan nog meer allemaal van mijn verhaal?’ 1

 

   


Huizinga Wederom gebrek aan regie

Iedereen is ov-kaart zat Als er één bewindspersoon is die aan het wankelen is in het kabinet, dan is het staatssecretaris Huizinga wel. Haar regie over de ov-chipkaart is ver te zoeken. Marcia Nieuwenhuis DEN HAAG

...

Morgenvroeg mag de ChristenUniestaatssecretaris weer naar het spreekgestoelte over de ov-chipkaart. Als het aan VVD-Kamerlid Paul de Krom ligt, is dat voor het laatst. ‘De VVD’er verwijt haar een totaal gebrek aan regie. ‘Het water moet bij Huizinga eerst overstromen, voor ze begint te dweilen. Laat minister Eurlings dit dossier maar overnemen.’ Maandag werd bekend dat de consumentenorganisaties, waaronder de Consumentenbond, de ANWB en reizigersorganisatie Rover, uit het overleg met Huizinga zijn gestapt. Zij zeggen geen vertrouwen meer te hebben in het nieuwe, elektronische betaalmiddel in het openbaar vervoer. Huizinga reageerde verrast op het opzeggen van het vertrouwen. Dat zij zich daarover verbaasde, is opmerkelijk. Want hoewel de invoering officieel de verantwoordelijkheid is van openbaarvervoerbedrijven, heeft de Tweede Kamer van Huizinga geëist dat zij ‘de regie’ op zich zou nemen. De Krom: ‘Kennelijk heeft ze die niet, hoe kun je anders verrast zijn?’ Huizinga heeft de consumentenorganisaties uitgenodigd voor overleg, maar een Kamermeerderheid wil daar niet meer op wachten. Oppositiepartijen zijn al langer ontevreden over hoe Huizinga om-

‘Bij Huizinga moet water overstromen voor ze begint te dweilen.’ den terug te dringen en zo de sociale veiligheid te vergroten. De totale kosten van het betaalmiddel dat in 2009 de strippenkaart en treinkaartjes moet vervangen, zijn opgelopen tot ongeveer 750 miljoen euro. Onopgeloste kwesties zijn de nieuwe tarieven, de privacy, de beveiliging en de extra kosten vanwege de vertraging van de kaart. Een commissie onderzoekt de extra kosten vanwege de verlate invoering van de chipkaart. Ironisch genoeg laat dat onderzoek al maanden op zich wachten. 1

Koningin Beatrix koopt eerste set Drie generaties kinderpostzegelverkopers stonden gisteren op de stoep van paleis Huis ten Bosch om bij koningin Beatrix de eerste bestelling van kinderpostzegels en kaarten van dit

Het boek over Volkert geeft geen antwoorden AMSTERDAM

... 10 -11-12 OKTOBER 2008 JAARBEURS UTRECHT

D é b e u r s vo o r u w t we e d e h u i s ! Koop nu in de voorverkoop uw kaartje met 
5,- korting Ga naar www.secondhome.nl

De vicepremier ...

WIEGEL

V

orige week wijdde ik mijn column aan ‘De minister-president’. Kern van m’n verhaal: de ene premier is de andere niet. Je hebt de primus inter pares, de eerste onder zijns gelijken, de teamleider die ruimte laat aan zijn mede-ministers.

En je hebt de minister-president, die probeert zijn macht op te leggen aan z’n collegae, en dus de baas wil spelen. Ook viceminister-presidenten heb je in soorten. Hun taak is eigenlijk ingewikkelder dan die van de premier. De laatste bestuurt een klein departement. De vicepremier is ook nog vakminister, meestal op een zwaar en groot ministerie. Hij moet in de ministerraad de belangen van zijn eigen departement behartigen, maar tegelijkertijd ook die van zijn geestverwante ministers en die van het kabinet als geheel. Dat is – ik kan erover meepraten – een vak apart. Je moet er ook de mentaliteit voor heb-

jaar op te nemen. Bea trok haar portemonnee en bestelde voor een wat magere zestig euro aan zegels. Het bedrag had echter een symbolische waarde. De kinderpostzegel bestaat

Misdaad Onderwerp weigerde medewerking

Merel van Leeuwen

HANS

Peter Middendorp doet als schrijver/journalist dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.

gaat met de problemen. Ook het Interprovinciaal Overleg (IPO) benadrukt dat ze nu écht de regierol op zich moet nemen. In april had de staatssecretaris al een motie van wantrouwen aan haar broek vanwege de chipkaart, gesteund door GroenLinks, SP, VVD en de Partij voor de Vrijheid. Roemer: ‘Je kunt wel met moties blijven strooien, maar het hangt ervan af wat de coalitiepartijen belangrijker vinden. Het belang van de coalitie of van de reiziger.’ Volgens het SP-Kamerlid gebruiken het CDA en de PvdA nu nog grote woorden, maar zal daar in het debat weinig van over blijven. Het ziet er inderdaad naar uit dat de coalitiepartijen de staatssecretaris wederom de hand boven het hoofd houden. De chipkaart is bedoeld om zwartrij-

Hoe schrijf je een boek over een van ’s lands beroemdste moordenaars als deze zelf niet wil meewerken? Helemaal als je ‘een zo volledig en realistisch mogelijk beeld wil schetsen’ van Volkert van der G., zoals auteur Johan Faber schrijft in zijn nawoord. Om dat ambitieuze doel toch te halen, zocht hij zijn heil bij mensen die de moordenaar van Pim Fortuyn goed hebben gekend. De titel Wat bezielde Volkert van der G.? impliceert dat de

ben. Niet alleen gaan voor je eigen ministeriële belangen, maar rekening kunnen en willen houden met je collegae. En van de regeerploeg als geheel èn de regeringscoalitie een succes willen maken. Vaak meer geven dan nemen, betekent dat soms. Nog zwaarder is de taak wanneer je als vicepremier ook nog politiek leider van je partij bent. Dan worden elk succes en iedere tegenvaller extra uitvergroot. Zowel voor de betrokkene als voor zijn partij is het dus een groot risico die posities te (willen) combineren. Wie de geschiedenis kent weet ook dat bij de volgende verkiezingen de premier-bonus er bijna als vanzelf is, terwijl de vice-

lezer daar na het lezen van het boek achter is. Maar tot een beter of ander inzicht dan de dingen die Van der G. daar zelf tijdens zijn rechtszaak over heeft verklaard, komt het niet. En iemand die Van der G.’s psyche probeert bloot te leggen, moet ook niet zo vaak de woorden ‘zou’, ‘leek’ en ‘het is onduidelijk’ gebruiken. In 288 pagina’s probeert Faber het leven van Volkert van der G. neer te zetten, als kind, student en activist. Met veel oog voor Van der G.’s verschillende woonsituaties. Zo weet hij meer dan twee pagina’s te vullen over flat Bornesteeg in Wageningen, waar

premier en politiek aanvoerder zo’n bonus alleen door eigen kracht weet te verwerven. Weinigen hebben dat tot stand weten te brengen. Voor velen was het bestaan als viceminister-president een combinatie van sisyfusarbeid en een tantaluskwelling. Zie de Dikke van Dale. Het macaberst was hoe het het grote voorbeeld van vicepremier Wouter Bos, Joop den Uyl, in die functie is vergaan. Voor de PvdA en voor Wouter Bos zijn de peilingen slecht. Maar men had kunnen weten waaraan men begon. 1

Stemmenrecord bij Televizierring

Stukje stam naar museum

Zeppelin op drift in Friesland

120.000 stemmen zijn er al uitgebracht bij de Televizierring, een record. Tot vrijdag kunnen mensen nog stemmen op hun favoriete tv-programma.

Het Natuurhistorisch Museum Rotterdam heeft een bijzondere boomstronk aan de collectie toegevoegd. Het stukje stam komt van een 8.000 jaar oude eik.

Een acht meter lange reclamezeppelin van een verzekeringsbedrijf is op drift. De touwen waarmee de ballon vastzat werden door vandalen doorgesneden.

 

 

NL

 

   


Internet

VERTRAGING TREINSURFEN De NS werken aan de installatie van een internetverbinding in de treinen, maar wanneer reizigers kunnen gaan surfen op het web is nog onduidelijk. Dat bleek gisteren uit een brief van minister van Verkeer Camiel Eurlings aan de Tweede Kamer. De Kamer wil dat de NS snel werk maken van internet in de trein. De NS-directie belooft in oktober te bepalen met welke commerciële aanbieder zij in zee gaat voor treininternet. Eurlings stelt dat hij de voortgang bij de NS nauwgezet volgt, maar het bedrijf niet kan dwingen om internet in de treinen te regelen.

Rookverbod

CHAOS SCHULD VAN OVERHEID

kinderpostzegels namelijk zestig jaar. Vanaf woensdag gaan schattige kinderen weer langs de deur om de zegels te slijten. Het opgehaalde geld gaat zoals altijd naar minderbedeelde kinderen. NOVUM

vele honderden ex-studenten volgens de auteur over zelfmoord moeten hebben gefantaseerd. Maar over de complottheorie, dat de autoriteiten een rol hebben gespeeld bij de moord op Fortuyn op 6 mei 2002, weet Faber binnen twee pagina’s het antwoord. Het is volgens hem hoogst onwaarschijnlijk dat Van der G. door de inlichtingendienst is gerekruteerd als informant, ‘omdat hij als ware gelovige simpelweg niet over te halen was’. Ook probeert de auteur te onderzoeken of Van der G. betrokken is geweest bij de gewelddadige dood van milieuambtenaar Chris van der Werken in 1996. Zijn conclusie: zeer waarschijnlijk niet. Volgens Faber ‘moet de dood van Van der Werken voor Volkert een enorme schok zijn geweest’ en kon hij makkelijk het volgende slachtoffer zijn in de strijd tegen de bio-industrie. Maar oordeelt u zelf. Het boek ligt vanaf vandaag in de winkel. 1

Volgens Koninklijk Horeca Nederland (KHN) is niet de horeca maar de overheid de veroorzaker van de huidige chaos door het rookverbod. Volgens KHN richt de chaos zich onder meer op de handhaving van de wet, de overlast op straat en de vlucht naar illegale zuipketen. De organisatie vindt dat horecaondernemers zelf het beste kunnen bepalen of er in hun zaak gerookt mag worden.

3

Wetenschapper ‘Erger dan vleesvarkens’

Van Middelkoop

Rattenbestrijding is gruwelijk en wreed

Of willen we een staatsgreep?

De bestrijding van ratten en muizen is gruwelijk en wreed. Een Wageningse wetenschapper roept Nederlanders op de beestjes voortaan wat diervriendelijker om te brengen. Redactie binnenland AMSTERDAM

...

Terwijl wetenschappers in onderzoekslaboratoria ratten en muizen zo ethisch mogelijk behandelen, brengen particulieren de knaagdiertjes op een langzame en zeer pijnlijke manier om het leven. Dat stelt de Wageningse wetenschapper Bastiaan Meerburg, die onderzoek deed naar knaagdierenbestrijding op boerderijen. Hij heeft over zijn onderzoek gepubliceerd in het internationale wetenschappelijke tijdschrift Pest Management Science. Volgens Meerburg treft de kleine knaagdieren een lot dat veel gruwelijker is dan dat van vleesvarkens en koeien of van laboratoriumdieren.

Zes tot zeven dagen Tot in de jaren zestig was er een bestrijdingsmiddel in de handel dat ratten en muizen onmiddellijk doodde. Dat middel werd verboden omdat het voor kleine kinderen en huisdieren te gevaarlijk was. Sindsdien zijn

Rattengif is vaak niet direct fataal.

zogenoemde rodenticiden de meest gebruikte verdelgingsmiddelen. ‘Ratten en muizen moeten meer porties van dit middel eten om eraan te sterven. Het veroorzaakt bloedingen in hun darmen. Het duurt zes tot zeven dagen voor de dood intreedt en ondertussen blijven de dieren het gif eten. Het is heel wreed’, aldus de wetenschapper.

Alternatieve methoden Meerburg wil dat particulieren en boeren alternatieve bestrijdingsmethoden gaan gebruiken. Veehouders zouden bijvoorbeeld roofvogelkasten kunnen ophangen, particulieren kunnen aan preventie doen. In een schone omgeving met afgedekte voedselvoorraden ontstaan geen plagen. 1

Vervolg van pagina 1

De kabinetsformateur, veelal de aankomend premier, prefereert als minister van Defensie een extreem loyale kracht boven expertise. Want stel dat bij een ruzie de machtigste minister van zijn kabinet tanks of vliegtuigen als pressiemiddel rond of boven het Binnenhof inzet. De hoogste geüniformeerden binnen de krijgsmacht waarderen ministeriële onwetendheid omdat ze zo hun zin makkelijker kunnen doordrijven. ‘Je kunt zo’n man alles wijsmaken en ze zijn snel bang’, meldt een Bosnië-ganger. ‘En dat hebben we gezien in Srebrenica.’ Defensievoorlichter Otto Beeksma ontkent dat het gebrek aan militaire ervaring invloed heeft op het besturen van de 64.000 ambtenaren, wat Defensie Neerlands grootste werkgever maakt. ‘De minister moet vooral een goed leider zijn en op democratische wijze leiding geven aan dit departement. Per slot van rekening heb je ook geen rijbewijs nodig om minister te worden bij Verkeer en Waterstaat.’ Toch bezorgt het gemis aan militaire kennis de minister wel eens problemen, zo erkent Van Middelkoop in Vrij Nederland; Hij kan geen kapitein (bij de artillerie: officier met drie sterren) van een sergeant-majoor (bij de artillerie: onderofficier met twee chevrons) onderscheiden. 1

Ypsilon

‘Psychiatrische zorg is ondermaats’ ANP

Redactie binnenland

TON

AMSTERDAM

...

JOHN DE MOL GAF RITA GELD

De Amsterdamse kliniek SPDC Oost, die maandag gesloten werd, is geen uitzondering. Door het hele land zijn er psychiatrische klinieken waar de zorg aan patiënten onder de maat is. Dat zegt voorzitter Marja Hasert van de belangenorganisatie van psychiatrische patiënten Ypsilon. ‘Er is gebrek aan personeel, waardoor patiënten soms onnodig lang in de isoleer worden gezet. Ook zijn veel gebouwen van slechte kwaliteit en is de bureaucratie enorm. Alles in de zorg moet nu geregistreerd en gerapporteerd worden. Dat zijn uren die iemand niet aan het bed kan zitten.’ 1

John de Mol, Harry Mens en Sylvia Tóth zijn enkele in het oog springende donateurs van Rita Verdonks beweging Trots op Nederland. Dit meldt het tv-programma Netwerk. John de Mol doneerde in totaal 35.000 euro. Hij zegt zich te kunnen vinden in de ‘no-nonsense aanpak’ van Verdonk, maar overweegt geen lidmaatschap van TON. De meeste donaties kwamen volgens Netwerk van ondernemers. De ‘gewone kiezer’ gaf maar weinig.

VAN DALE GEEFT ANTWOORD

Argus Groene stroom is oplichting

Overreden

Tot de gekkere werkwoorden in onze taal behoort overreden, in de betekenis ‘iemand ergens van overtuigen’. In het schitterende, pas weer opnieuw uitgegeven boek In de schaduw van Byzantium van William Dalrymple, waarin de schrijver verhaalt van een reis die hij heeft gemaakt als nabootsing van de reis die twee monniken zo’n 1500 jaar geleden maakten, komt overreden enkele keren voor. Zo staat er ergens: ‘Toen ik me aan hem voorstelde, riep hij om thee en overreedde me heel snel met zijn taxi naar Aleppo te reizen.’ En: ‘Ten slotte had de bisschop van Baradatus hem overreed uit die latten doodskist te komen (…).’ Op veel lezers komen deze zinnen raar over. Misschien dat de vertaalster van het boek (Tinke Davids) ook wel heeft geaarzeld om ze te gebruiken: hij overreedde me, hij heeft me over-

reed. Er zijn vergelijkbare werkwoorden die niet raar worden gevonden, zoals verbreden (verbreedde, verbreed). Dat overreden zo merkwaardig aandoet, komt doordat we het werkwoord rijden kennen en vaak gebruiken, waarvan reed de verleden tijd is en gereden de voltooide tijd. Daardoor lijkt overreedde een soort dubbele verleden tijd te zijn en overreed een voltooid deelwoord dat uit-

Basisspellinggids € 16,95

gesproken wordt door iemand die nog stevig aan het inburgeren is. Om dezelfde reden is uitreden (reedde uit, uitgereed) een merkwaardig werkwoord. Het werkwoord betekent: ‘een schip in zee brengen’. 1

www.depers.nl/vandale

4

 

 

Wereld

 

   


Noordpool Broeikasgas borrelt op

heid vrijgekomen methaangas in dit deel van het poolgebied met gemak de totale uitstoot methaangas van de wereldoceanen. De onderzoekers wijzen erop dat het vrijkomende gas eenvoudig te koppelen is aan de snelle opwarming van de poolregio. Methaan is ongeveer twintig keer zo krachtig als broeikasgas dan koolstofdioxide. Het is beduidend beter in staat om warmte vast te houden. Veel wetenschappers vrezen voor een wereldwijde invloed: als de opgeslagen voorraad methaangas de atmosfeer inkomt, zal dit het broeikaseffect ernstig versnellen. De aarde zal sterker opwarmen, evenals andere permafrostgebieden, waardoor het methaangas nog sneller ontsnapt.

Tijdbom van methaangas Smeltend permafrost laat methaan door naar oppervlakte. Steve Connor LONDEN

...

Poolwetenschappers zijn gestuit op een nieuwe bedreiging voor het leefklimaat op aarde. Doordat het poolgebied steeds meer opwarmt, en daarmee ook de permafrost (grond die normaal altijd bevroren blijft), kunnen er miljoenen ton methaan vrijkomen. Dit is een broeikasgas dat twintig keer schadelijker is dan koolstofdioxide. Onderzoekers zijn zeer geïnteresseerd in ondergrondse methaanvoorraden, omdat wordt aangenomen dat het plotseling vrijkomen ervan in het verleden heeft geleid tot wereldwijde

temperatuurstijgingen, dramatische klimaatveranderingen en zelfs het massaal uitsterven van diersoorten. Een onderzoeksschip, dat de gehele Russische noordkust heeft afgevaren, ontdekte methaanconcentraties die soms wel honderd keer groter waren dan de hoeveelheid gas die in de atmosfeer hoort te zitten. In de afgelopen dagen hebben ze delen van het zeeoppervlak zien schuimen van het opborrelende gas. Ze nemen aan dat de laag permafrost is gesmolten, waardoor het methaangas door de zachtere laag kan sijpelen. De ondergrondse gaslagen zijn gevormd voor de laatste ijstijd. Volgens berekeningen van het onderzoeksteam evenaart de hoeveel-

‘Het gas borrelde in bubbelslierten omhoog naar het oppervlak.’ Orjan Gustafsson, van de Stockholm Universiteit in Zweden, is een van de expeditieleiders. Hij beschreef zijn waarnemingen in een e-mail vanaf het Russische onderzoeksschip Jacob Smirnitskyi. ‘We hadden een hectisch einde tijdens het nemen van monsters, gisteren en vandaag. In een uitgestrekt gebied werden hoge dichtheden aan methaangas gevonden. Vaak was het methaan opgelost in het zee-

water. Maar gisteren vonden we voor het eerst een stuk waar de dichtheid van het ontsnapte gas zo hoog was dat het methaan geen tijd had om op te lossen in het zeewater. In lange bubbelslierten borrelde het gas omhoog naar het wateroppervlak. Deze ‘methaanschoorstenen’ zijn vastgelegd op de echo en via seismische apparatuur.’ Op sommige locaties is het verschil met de ‘normale achtergrondwaarde’ waarde een factor honderd keer zo hoog. Deze verschillen zijn waargenomen in de Oost-Siberische Zee en de Laptevzee, aldus Gustafsson. Het totale gebied bestrijkt vele duizenden vierkante kilometers, wat neerkomt op miljoenen tonnen methaan. Igor Semiletov, van de Russische Academie voor Wetenschappen, is ook betrokken bij de expeditie van de International Siberian Shelf Study 2008. Vanaf 1994 leidde hij tien expedities in de Laptevzee, maar in de jaren negentig heeft hij geen verhoogde waarden methaangas waargenomen. De eerste keer dat hij verhoogde concentraties waarnam, was in 2003. Deze ‘hotspots’ worden nu bevestigd door de Gustafsson-expeditie. Semiletov heeft verscheidene reden aangedragen voor het vrijkomende gas, waaronder een toenemende hoeveelheid relatief warm water uit de Siberische rivieren. Dat water is warmer dankzij het smeltende permafrost op het vasteland. 1 © The Independent

breekt grote paniek uit. Een uur later komt de politie met een eerste mededeling. Er zouden wel eens veel slachtoffers gevallen kunnen zijn. De eerste gewonden worden

op dat moment de school uitgedragen. Aan het einde van de middag zijn tien mensen overleden. Ook de schutter, alhoewel het er even op leek dat zijn zelfmoordpoging mislukt was.

Intussen hebben internetters in een paar uur tijd allerlei verontrustende informatie over Saari naar boven gehaald. Zo is zijn inlognaam op YouTube ‘Wumpscut86’, naar een Duitse industrial-band. In zijn profiel staat een tekst van de band: ‘Het leven is oorlog en pijn/en je vecht alleen je persoonlijke strijd’. Ook kan er worden doorgelinkt naar ‘De slachting van Kauhajoki’. En er zijn meer, en agressievere, schietfilmpjes. De Finnen moeten meteen denken aan november vorig jaar. Toen liep Pekka-Erik Auvinen de Jokelamiddelbare school van Tuusula binnen, een stadje net boven Helsinki. De 18-jarige jongen schoot zeven leerlingen en het schoolhoofd dood, en daarna zichzelf. Ook Auvinen had zijn sporen op internet achtergelaten, waaronder het filmpje ‘De slachting van Jokela 11/7/2007’. 1

kruizen, harten en doodshoofden en breidde vervolgens zijn afbeeldingen uit met Walt Disney-figuren, katholieke kitsch (Christus en Maria) en met de logo’s van onder meer Louis Vuitton en Chanel. Vier jaar geleden oriënteerde Delvoye zich op China, waar hij in elk geval geen last zou hebben van dierenrechtenorganisaties zoals in België. Delvoye wist wat hij wilde: een Art Farm. Met al die goedkope arbeid hoefde hij niet elk varken zelf te tatoeëren en kon hij de dieren ook goedkoop laten verzorgen. Hij kocht een boerderij net buiten Peking, stelde een farm-manager aan en nam vier vaste tatoeëerders in dienst

plus personeel om de varkens te verzorgen, inclusief een professionele vliegenmepper. Het aantal getatoeeerde varkens liep gestaag op tot een stuk of vijftig. Twee weken geleden zouden de getatoeëerde varkens naar Shanghai komen om deel te nemen aan ‘SHContemporary’, de grootste beurs voor hedendaagse kunst in de stad. Alles was al in kannen en kruiken. De galerie die Delvoye in China vertegenwoordigt had een varkensstal laten bouwen op het plein voor de tentoonstellingshal en het wachten was alleen nog op de varkens zelf, die uit Peking overgevlogen zouden worden.

Maar ze kwamen niet. De galerie kreeg een telefoontje van de beursorganisatie: de varkens mochten Shanghai niet in. De toestemming was ingetrokken, want varkens waren geen kunst. Op hetzelfde moment begon een groep arbeiders, afgeschermd door bewakers, de stal af te breken. Een andere groep liep alle stands af om de pagina met de varkens van Delvoye uit de beurscatalogus te scheuren. ‘Ik begrijp het niet’, zuchtte galeriste Yu Tiantian teleurgesteld. In de stand van haar galerie bewezen alleen de plaatjes in een brochure het bestaan van Delvoye’s varkens. ‘Over twee jaar is de Wereldtentoonstelling in

Redactie buitenland AMSTERDAM

...

VANUIT SHANGHAI 111

PETRA

QUAEDVLIEG

D

e Vlaamse kunstenaar Wim Delvoye tatoeëert sinds 1997 elk jaar een paar levende varkens. Hij laat ze eerst verdoven en brengt dan de tatoeages aan. Hij begon met obligate plaatjes zoals

Soedan zegt te weten waar een groep vorige week uit Egypte ontvoerde toeristen is. De kidnappers eisen 10 miljoen euro. Duitsland heeft de onderhandelingen overgenomen van Egypte: vijf toeristen zijn van Duitse komaf.

EPA

Birma

ACTIVIST VRIJ NA 19 JAAR Birma’s langst gestrafte politieke gevangene, de journalist Win Tin, is vrijgelaten. Negentien jaar cel hebben Tin niet minder strijdbaar gemaakt. Hij bezwoer zijn verzet tegen het militaire regime voort te zetten.

KLOPJACHT NA AANSLAG

Matti Saari draaide alvast warm op YouTube

Een varken is geen kunst

LOCATIE BEKEND

Pakistan

Finland De slachting van Kauhajoki

Matti Juhani Saari (22) zat maandag nog op het politiebureau van Kauhajoki, een stadje in West-Finland. Of hij kon uitleggen waarom hij een filmpje van zichzelf, schietend met een pistool, op YouTube had gezet. Hij had weliswaar een vergunning voor het wapen, maar een beetje vreemd was het toch wel. Het verhoor leverde blijkbaar niks op, want de politie stuurde hem gewoon weer naar huis. Een dag later, gisterochtend, loopt Saari rond 11 uur met een grote tas het gebouw van de plaatselijke beroepsopleiding binnen. Hij kent de weg, want hij studeert er zelf. Matti Saari is gemaskerd. Zodra hij binnen is, begint hij te schieten. Een conciërge zegt later dat hij een snelle opeenvolging van schoten hoorde. Er

Egypte

Beeld uit een filmpje dat Matti Saari van zichzelf op YouTube zette. REUTERS

Pakistaanse veiligheidstroepen hebben meer dan vijftig moslimextremisten gedood tijdens gevechten in het grensgebied. De operatie volgt na de aanslag op het Marriott Hotel waarbij 53 doden vielen en grote druk van de VS. President Asif Zardari praat deze week met president George Bush over de war on terror.

Italië

MAFFIA VS. AFRIKANEN De Italiaanse regering stuurt vijfhonderd militairen naar Napels. Eind vorige week werden daar zes Afrikaanse immigranten doodgeschoten. Het zou gaan om een conflict tussen een lokale maffiaclan en Afrikanen die zich ook bezighouden met handel in drugs.

Shanghai. Dan wordt het toch tijd dat ze ruimer gaan denken!’ Wie de beslissing genomen had en waarom precies, wist ze niet. Het was niet het cultuurbureau (de censor), zei ze. ‘Van hen kreeg ik een telefoontje. De ambtenaar zei: Ik zou de varkens zelf heel graag zien, maar het mag niet.’ Haar mobieltje begon te rinkelen. Een minuut of tien sprak ze geagiteerd door de telefoon. Toen hing ze op en zei ze: ‘Dat was een groep kunstliefhebbers uit Guangzhou. Ze stonden op het punt naar Shanghai te vliegen om de varkens te bekijken.’ 1

Kont verraadt overvalster

Worsten zorgen voor paniek op vliegveld

School eist koeien als lesgeld

Een bankroofster in Duitsland kon worden opgepakt omdat een oplettende klant haar kont herkende van een eerdere overval.

Op het vliegveld van Stockholm zorgde een medewerker van de verkeerstoren voor paniek. Hij besloot tijdens zijn pauze een worst te bakken. Door de rookontwikkeling gingen de alarmen af.

Wie zijn kind naar school wil sturen in de stad Bulawayo, Zimbabwe moet daarvoor betalen met koeien of bonnen voor benzine .

Toyota Avensis Business Pro nu met leer en navigatie gratis!

Avensis v.a. 23.850,Lease v.a. 499,- p.m.

What a drive! Enorme ruimte, krachtige benzine- en

Full map navigatie en lederen bekleding met stoel-

dieselmotoren (tot 177 pk/400 Nm koppel!), 5-sterren

verwarming. Dat scheelt fors in de zakelijke bijtelling,

veiligheid, fantastische rijprestaties. Nu extra compleet:

kijk maar op www.toyota.nl.

de Avensis Business Pro heeft o.a. gratis geïntegreerde

Nu zaken doen bij Toyota is Top Deals scoren!

Afgebeeld Avensis Wagon vanaf 24.850,-. Prijzen incl. BTW, excl. kosten rijklaar maken en verwijderingsbijdrage. Leaseprijs per maand (Toyota Financial Services) o.b.v. full operational lease, 48 maanden en 20.000 km per jaar, excl. BTW en brandstof. Gecalculeerd met 75% no claim. Gemiddeld brandstofverbruik (1999/100/EC, 2004/3/EC, 101/00/ECE) 5,8 L/100 km (17,2 km/L) t/m 9,6 L/100 km (10,4 km/L), CO 2 152 t/m 228 gr/km. Wijzigingen voorbehouden. Distributeur: Louwman & Parqui B.V. Meer info bel gratis 0800 - 0369 of kijk op www.toyota.nl

6

 

 

Wereld

 

   


Engeland Labourcongres

Turkije

Gordon Brown is bijna trots op zijn impopulariteit

Jongen bestuurt stiekem Boeing

Tegen de Tories, vóór bejaarden, zieken en kinderen. De Britse premier Gordon Brown gaf gisteren een toespraak waar halsreikend naar werd uitgekeken. Sanne Rooseboom MANCHESTER

...

Het was een persoonlijke toespraak. ‘Ik ben wie ik ben’, zei Brown. ‘Veel mensen vinden me zo serieus. Maar wat ik doe is een serieuze zaak.’ Hij beloofde een miljard extra voor kinderopvang, een project voor gratis internet aan gezinnen met kinderen,

Een Turkse piloot is ontslagen, nadat hij een 15-jarige passagier de stuurknuppel van het toestel had laten overnemen. ANP ISTANBUL

...

minder kosten voor kankerpatiënten en chronisch zieken. Hij kreeg na elke alinea applaus van de volgepakte zaal in Manchester waar Labour zijn jaarlijkse congres houdt. Labour staat er slecht voor. Na elf jaar regeren is de partij impopulair en Gordon Brown, stug en wat saai, wordt gezien als een van de belangrijkste redenen daarvoor. Hét thema tijdens het congres was eenheid binnen Labour en Brown als de juiste premier in roerige tijden. Maar de speculaties over betere, andere leiders bleven opduiken. Vertrouw op mijn ervaring, straalde Brown uit, dit is niet het moment om onervaren politici aan het roer te laten.

Het optreden van Browns vrouw Sarah was wat Amerikaans. REUTERS

Hij onderstreepte tijdens zijn betoog van een uur keer op keer de verschillen tussen de conservatieven en Labour. De Tories hadden de economische crisis van de afgelopen week rampzalig aangepakt als ze de macht hadden gehad, aldus de premier. ‘We hebben ze al drie keer verslagen, dat kan nog een keer.’ Verrassend en een beetje Amerikaans was het optreden van Browns vrouw Sarah. Ze introduceerde haar echtgenoot. De reacties op het congres waren

voornamelijk positief. Helder, open, goede aanval op de Tories, mooie plannen. Brown kreeg een staande ovatie die vijf minuten duurde. Maar anderen vonden de toespraak te weinig, te laat. ‘Ik hoorde vooral heel veel blablabla’, zei een Labour-lid uit Manchester na afloop. Brown refereerde tijdens zijn speech aan de vele kritiek op hem. ‘Ik ben de politiek niet ingegaan om populair te worden’, zei hij. ‘En dat is maar goed ook.’ 1

GRATIS LG SHINE TITANIUM T.W.V. 160,- NU INCLUSIEF 414,- GRATIS BELTEGOED 

GSM TOPDEAL HEEFT VOOR JOU EEN SPECIALE

24,50

GOED E T L E B TS LECH S U N

5 2 , 7  D

AAN PER M

LG SHINE

T-MOBILE AANBIEDING!

Je ontvangt namelijk GRATIS de LG SHINE TITANIUM, 2 jaar iedere maand 200 belminuten t.w.v. 24,50 en betaalt hiervoor slechts 7,25 per maand. Je totale voordeel is 626,50. Met een Relax abonnement koop je maandelijks belminuten in en kun je daarnaast zelf beslissen of je gebruik wil maken van de sms voordeelbundels (vanaf 1 cent per bericht). Je kunt ook kiezen wanneer je het abonnement wilt laten

• 2 MEGAPIXEL CAMERA

ingaan. Dat kan zelfs tot 3 maanden later. Wil je gebruik

• FULL METAL BODY

maken van deze aanbieding en je eigen nummer behouden,

• MIRROR SCREEN

dan is dit geen enkel probleem. Nummerbehoud is een

• TRILFUNCTIE / BLUETOOTH

gratis service van T-Mobile. Je betaalt geen aansluitkosten

• UITBREIDBAAR GEHEUGEN

t.w.v. 52,50 en ook de bezorging is gratis.

• MP3 / VIDEO PLAYER • HANDSFREE SPEAKER • GRATIS STEREO HEADSET

GEEN AANSLUITKOSTEN GRATIS BEZORGING

Deze actie is geldig zolang de voorraad strekt.

DIRECT BESTELLEN

www.gsmtopdeal.nl/shine OF BEL GRATIS 0800-0770

Het incident gebeurde volgens Turkse media op 10.000 meter hoogte op een vlucht van Ankara naar Erzerum. Het betrof een toestel van de luchtvaartmaatschappij Anadolujet. De jongen is gek van vliegtuigen en heeft al geoefend in een simulator. Hij had op papier een reeks van vragen voor de piloot van de Boeing 737-400, waarop die hem uitnodigde in de cockpit. Toen de piloot naar het toilet moest, mocht de jongen in de pilotenstoel achter de stuurknuppel plaatsnemen. Op dat moment bestuurde de co-piloot de Boeing. De media kregen lucht van de zaak nadat de piloot een foto van het voorval op internet had geplaatst. 1

Maleisië

Kritische blogger achter de tralies Maleisië zet een prominente blogger twee jaar vast wegens het beledigen van de islam. Redactie buitenland AMSTERDAM

...

De blogger, Raja Peta Kamarudin, staat bekend om zijn kritische houding tegenover de regering. Kort voor zijn arrestatie beschuldigde hij de vicepremier van Maleisië, Najib Razak, van betrokkenheid bij de moord op een Mongoolse vrouw. Razak ontkent. Raja Peta werd op 12 september opgepakt tijdens een actie tegen politieke dissidenten. Hij zit zonder proces vast op grond van omstreden interne veiligheidswetten. Zijn advocaat noemt het een grote klap voor de burgerrechten in Maleisië. De blogger wordt ervan beschuldigd dat hij de islam heeft beledigd en dat hij raciale spanningen opwekt. Volgens de oppositie is de arrestatie een teken van paniek in de regering. De oppositie zegt voldoende steun te hebben om de regering ten val te brengen. 1

Australië

VARKEN VALT VROUW LASTIG Een varken ter grootte van een Shetlandpony terroriseert een vrouw op haar boerderij in Australië. Het lukt de 63-jarige Caroline Hayes niet haar huis te verlaten. ‘Hij prachtig, maar zo groot en opdringerig’, aldus Hayes via de telefoon. Ze adopteerde hem toen hij tien dagen geleden kwam aanwandelen. Nu bijt hij haar en duwt haar weer terug in de woning als ze naar buiten wil. Agenten hebben tevergeefs gepoogd het beest te vangen.

In 1990.. ..stapt Oost-Duitsland op deze dag uit het Warschaupact.

Dagblad De Pers

BELEGGEN

Opportunisme Milieubewust? Nou, nee hoor. Rendement staat voor Nederlandse groenbeleggers voorop. Een nieuw initiatief lift mee. 09

In Business

Nieuwe methode Kandidaten mogen onbeperkt oefenfilms maken

7   

Je hoeft niet te kiezen om de beste keuze te maken

Solliciteren met webcam wanneer het jou uitkomt

vijzelaar.com zoekt Financial Trainees. Tijdelijke opdrachten vanuit een vaste baan. Werken voor de mooiste bedrijven van Nederland.

Solliciteren via een video bespaart kandidaten en bedrijven een hoop tijd. Het kan zelfs een goed alternatief zijn voor een ‘echt’ gesprek.

Trainingen en opleidingen in het vijzelaar.com Financial Traineeship. Auto van de zaak, premievrij pensioen, goed inkomen, leuke collega’s, uitdaging en afwisseling. Afgestudeerd? Waarom zou je nu al kiezen. Kijk op vijzelaar.com en schrijf je in of bel 035 692 55 30.

Annemieke van Dongen AMSTERDAM

...

Voor luie sollicitanten is het ideaal: een sollicitatiegesprek voeren vanuit de eigen bureaustoel, en dat ook nog eens op een moment dat het hen zelf uitkomt. Financials en IT’ers die bij PolyTalent willen werken, hoeven niet langer een net pak aan te trekken en naar Eindhoven te reizen. Sinds gisteren kunnen zij solliciteren via de website van het bedrijf. Via hun webcam geven sollicitanten antwoord op vragen die in beeld komen. Op die vragen kunnen ze zich niet voorbereiden. En daarin verschilt de methode van video-cv’s, de audiovisuele monologen waarmee kandidaten zich pogen te onderscheiden van de grijze massa die nog ‘gewoon’ per brief solliciteert. De webcamsollicitatie verschilt ook van live webcamgesprekken. De webcam wordt nu bijvoorbeeld gebruikt bij de Chinese kandidaat voor een promotieplaats die met een Nederlandse professor praat zonder dat hem dat een lange reis en een duur ticket kost. Die live manier is in Amerika, met zijn grote afstanden, al ingeburgerd. De nieuwe methode is dat nog niet. Sterker nog: PolyTalent heeft de wereldprimeur, zegt directeur Roland van Houtert van Clooks, het bedrijf dat de techniek ontwikkeld heeft. Hij verwacht de komende weken in zee te gaan met een aantal grote bedrijven, waaronder een bank. Voor bedrijven die veel sollicitanten krijgen, kan een eerste selectie via video’s flink tijd besparen. Als een kandidaat meteen ongeschikt blijkt, hoeven recruiters niet beleefdheidshalve het gesprek af te maken, maar klikken ze gewoon op ‘stop’. ‘Op die manier kunnen organisaties hun sol-

Financial Trainees voor topbedrijven (m/v)

continuïteit in finance

Maxeda ‘Uitdagende markt’ verwacht

Anders dan bij videoconferenties is er bij sollicitaties geen interactie. CORBIS

Recruiters kunnen op ‘stop’ klikken als de kandidaat niet geschikt blijkt. licitatieprocedure verkorten’, zegt Houtert. ‘Daar hebben ze baat bij nu de arbeidsmarkt krap is en goed opgeleide mensen vaak drie of vier sollicitaties tegelijk hebben lopen.’ Via een video-interview kunnen allochtonen en ‘mensen met een lastig cv’ zichzelf bovendien beter profileren, denkt directeur Benjamin van Staalduinen van PolyTalent. ‘Via een filmpje kunnen wij onze opdrachtgevers de persoon achter die onuitspreekbare naam laten zien.’ Maar voor kandidaten heeft een vi-

deosollicitatie ook een nadeel. Van interactie is geen sprake. Vragen over de vacature moeten ze bewaren tot een later stadium – als dat er komt. En komt een sollicitant met cameraangst wel natuurgetrouw over? Volgens Peter van den Berg, docent arbeids- en organisatiepsychologie aan de Universiteit van Tilburg, geeft die onwennigheid een extra dimensie aan de sollicitatie. ‘Mensen moeten vaak even wennen aan een camera, maar blijken zich snel aan te passen. Dat moeten ze op hun werk ook kunnen: zich snel aanpassen.’ Dat effect is overigens beperkt doordat kandidaten een online instructie krijgen en onbeperkt oefenfilmpjes mogen maken voor ze aan de echte sollicitatie beginnen, zegt Houtert. Sollicitanten kunnen zelfs beter af zijn met een camera dan met een recruiter, meent Van den Berg. ‘In de praktijk worden sollicitatiegesprekken door tijdgebrek vaak slecht voorbereid. Als de vragen goed gestructureerd zijn en op de functiecriteria ingaan, kan een online interview zeker een voordeel zijn.’ 1

Financiële markten

STRENGERE REGELGEVING

Bouwen in het Groene Hart?! 


   
 
   







  




   


 
 Stadhuis Woerden: 19 sep t/m 24 okt Oude Stadhuis Gouda: 27 okt t/m 29 nov Centrale Bibliotheek Den Haag: 1 dec t/m 31 dec

T OE G A NG

GR AT IS

Het Europees Parlement (EP) wil dat er duidelijker spelregels komen voor de financiële markten. Het EP riep de Europese Commissie gisteren op die regels de komende maanden op te stellen. Ze moeten ook gaan gelden voor beleggingsfondsen en durfkapitalisten. Onder anderen PvdA-Europarlementariër Ieke van den Burg (foto) pleit voor strengere regels. ‘Hebzucht en het graaien naar bonussen gaat niet

Hogere omzet voor moederbedrijf V&D Ondanks de economische tegenwind hebben winkelketens V&D, Bijenkorf en Praxis het prima gedaan in de afgelopen zes maanden. Tjeerd Wiersma AMSTERDAM

...

Klanten rekenden in de eerste zes maanden van dit jaar een totaalbedrag van 1,58 miljard euro aan goederen af in de winkels van Maxeda, zoals het moederbedrijf van V&D, Praxis en Bijenkorf tegenwoordig heet. Dat is ruim 1 procent meer dan in dezelfde periode een jaar eerder toen dat bedrag bleef steken op 1,56 miljard euro. De doe-het-zelf-ketens Praxis, Formido en het Belgische Brico en de modetak met formules V&D, Bijenkorf, Hunkemöller, Claudia Sträter en M&S Mode hadden echter wel te lijden onder het dalende consumentenvertrouwen. De omzet op basis

gepaard met een verstandig risicomanagement. Daarvoor zijn ook in Europa duidelijke spelregels nodig.’ De Europese Commissie voelde er vooralsnog niet voor, zo bleek maandag. Commissaris Charlie McCreevy waarschuwde toen voor het te snel opstellen van nieuwe regels. Van den Burg noemde vervolgens de reactie van McCreevy ‘schandalig’. ‘Hij ziet een tsunami maar reflecteert over de goede waterkwaliteit.’ Het Europees Parlement wil onder andere meer transparantie in de beloningen van topmensen bij bedrijven. Ook moeten beloningssystemen meer op risicobeheersing en de lange termijn gericht worden.

van een vergelijkbaar winkelbestand liep dan ook met 1 procent terug. Maxeda opende 46 nieuwe winkels in de eerste zes maanden, waaronder een nieuw V&D-filiaal in Venlo. Lingerieketen Hunkemöller opende zijn 400e vestiging. Positief was dat de meeste Maxeda-formules marktaandeel wisten te winnen. De doe-het-zelf-ketens waren samen goed voor een omzet van 755 miljoen euro, 1 miljoen euro meer dan een jaar eerder. De mode-divisie, Maxeda Fashion, maakte een omzet van 823 miljoen euro. Vorig jaar was de omzet 805 miljoen euro. De toegenomen omzet is opmerkelijk. Terwijl het Centraal Bureau voor de Statistiek een totale omzet voor de non-food sector bekendmaakte van 0,8%, nam de omzet van de Maxeda-winkels met 1,2 procent toe. Maxeda verwacht in de tweede helft van het jaar een ‘uitdagende markt’ vanwege de verslechterde economische omstandigheden. 1

ANP

Kijk op    

 voor het adres en de openingstijden

Bouwfonds Ontwerpprijsvraag Tentoonstelling

Minder voor hetzelfde

Nieuwe auto

Franse voedselproducenten bezuinigen: ze stoppen minder inhoud in de verpakking maar handhaven hun prijzen.

Softwarehuis Calco IT hield zijn sollicitatiedag bij de Suzuki-dealer. Resultaat: 140 aanmeldingen, 70 tests, 16 contracten.

8

In Business Koster & Jojanneke

 

   

   


Met medewerking van: Lorianne van Gelder en Justine Versteegh

Jonge Kaas Nieuwe Daphne Bunskoek

‘Ik hou niet van gejank op televisie’ Koster en Jojanneke PLAATSNAAM

...

Terwijl Daphne Bunskoek nog steeds niet weet wat ze wil en Sophie Hilbrand tobt met een overkillsentiment, staat de nieuwe televisiebelofte klaar in de coulissen. De vraag of zij de nieuwe Daphne Bunskoek wordt, lacht ze bescheiden weg, maar als wij La Bunskoek waren, zouden we snel de stiltekloosters laten voor wat ze zijn. Het oosten van het land staat op het punt een nieuwe verrassing richting het Hilversumse te lanceren. Een blonde deze keer, maar met precies die Twentse tongval en dat frisse echte dat de ex-presentatrice van RTL Boulevard heeft gebracht waar ze is. Leonie te Braak (27) werd in 1998 ontdekt door RTV Oost-regisseur Rene Eysink – jawel, dezelfde Eysink die Bunskoek uit de Almelose klei trok – die in haar direct het nieuwe gezicht van de omroep zag, nadat Bunskoek dat jaar de overstap had gemaakt naar muziekzender TMF. Na drie jaar provinciale tv is Ter Braak, onder Tukkers al een ware beroemdheid, klaargestoomd voor het echte werk; een overstap naar de nationale televisie. BNN lijkt haar een mooie eerste stap. ‘Het programma Try before you die zou ik geweldig vinden. Er zijn verdomd veel leuke wijven op tv, met wat mij betreft Daphne

Crisistijden BELEGGEN MET. . .

MARK LEENARDS

H

et is crisis. Eigenlijk al een dik jaar, maar nu de vergelijkingen met de jaren dertig massaal uitgesproken worden, voelt het ook echt als een ouderwetse crisis. Helaas heb ik er slechts twee bewust mogen meemaken – de Azië- en dotcomcrisis – maar bij de huidige financiële malaise bekruipt mij toch een jaren-dertiggevoel zoals ik dat ken uit boeken en van tv; vol met doemscenario’s en vette krantenkoppen over onheil en volksmanie.

en Sophie Hilbrand aan kop. Wat ik zou kunnen toevoegen is mijn lef, Twentse nuchterheid, maar vooral ook humor. De vrouwelijke Paul de Leeuw worden, dat lijkt me fantastisch. Geweldig hoe hij de lachers altijd op zijn hand heeft. Dat wil ik ook.’ Tranentrekkertelevisie à la Hart in Aktie is niet haar pakkie-an. ‘Ik hou niet van gejank op tv.’ Zolang er niets voorbijkomt wat haar zint, blijft ze werken voor de provincieomroep. ‘Ik hoef niet koste wat kost nationaal. Ik heb het nu goed bij RTV Oost en mijn contract loopt nog tot mei volgend jaar. Ik weet dat ik weer onderop moet beginnen, maar call-tv-achtige taferelen, daar pas ik voor.’ Aan het handje van haar ouders kwam ze op haar veertiende vanuit Buurse naar de hoofdstad om mee te doen aan de modellenwedstrijd van Elite. ‘Ik kwam letterlijk uit het maïs.’ Ze eindigde als tweede; het begin van een internationale loopbaan als model, niet gekenmerkt door preutsheid. Als een medewerker van een shoot eens totaal doorgesnoven al poepend rondspringt in de tuin waar ze aan het werk zijn, reageert ze daar uitermate relaxed op -‘Tukkers maak je de pis niet lauw’- iets wat zo gewaardeerd wordt door de opdrachtgever dat deze haar permanent inhuurt. Haar foto’s zijn vaak heftig. ‘Een beetje Kate Moss-achtig, soms met zweep.’ Bij RTV Oost presenteerde ze pro-

Ik zou mezelf echter niet zijn als ik zelfs nu geen kansen zie. Afgelopen vrijdag steeg de AEX Index met bijna 9%. Wanneer is het voor het laatst dat u onze vaderlandse index zo hard heeft zien stijgen? Dit impliceert slechts één van de redenen om ook nu te blijven beleggen, in plaats van sparen.

Herstel Zelfs in een wereld waarin banken gered worden door de overheid en communistische maatregelen de markteconomie moeten redden zijn er bepaalde zekerheden. Een van die zekerheden is dat het herstel na een scherpe daling altijd fors is. Het herstel van vrijdag was het meest imposante dat ik ooit heb gezien, met stijgingen van meer dan 15% op één dag voor vele aandelen. Het eerder door mij behandelde Annaly Capital Management steeg donderdag meer dan 30%. China Direct, beschreven in mijn vorige column, steeg vrijdag

Q&A

Pre-picnic feestje voor beste startups Gisteren was er pre-picnic in de Amsterdamse Waag. Internetstartup Marvia mocht het feestje van www-gigant Amazon organiseren. ‘Een mooie gelegenheid om ondernemers bij elkaar te brengen.’ Aldus Arnoud Haverlag.

‘Ik pas voor call-tv-achtige taferelen.’ JEROEN VAN LOON

gramma’s Prikkels en Vet Hard voor ze in 2005 gecast werd voor de soap Van Jonge Leu en Oale Groond van cabaretier Herman Finkers – net als wij, erg gecharmeerd van haar accent – waarin ze nog altijd de lesbische Eva speelt. Tijdens Van Jonge Leu stoomt ze door naar het praatprogramma En dan nog even dit. Als tafelvrouw legt ze het vuur aan de schenen van Fred Teeven tot Catherine Keyl. ‘Daar heb ik het in het begin nog wel moeilijk mee gehad’, biecht ze op. ‘Ik ben een pleaser, ben te aardig. Als ik dan een uitzending terugzie, denk ik: Leo, je had best wat kritischer mogen zijn. Maar het gaat steeds beter. Live televisie maken geeft een enorme kick. Het moet in één keer goed. Ik heb mezelf inmiddels een aantal keer voorbij zien komen bij de bloopers van De Wereld Draait Door.’ Ter Braak is klaar om te ‘knallen’. ‘Types als Katja Schuurman en Renate Verbaan hebben hun naam gevestigd, ik heb nog een lange weg te gaan tot het niet meer is van: who the fuck is Leo?’ 1

16% en maandag nog eens 9%. Tijdens het schrijven van deze column zakken de beurzen alweer in rap tempo, maar feit blijft dat crises vaak interessante koopmomenten bieden. In 2003, na het knappen van de internetbubbel, stegen de markten wereldwijd 35%. In het jaar na de oliecrisis in de jaren zeventig stegen de Amerikaanse beurzen zelfs 56%. Mocht u kortgeleden in aandelen belegd hebben, dan weet u dat u dit soort rendementen nu goed kunt gebruiken.

Lager en lager Als kritische koopjesjager zag ik vorige maand al diverse aandelen met een historisch gezien enorme onderwaardering. Na de recente beursbewegingen is dat aantal snel gegroeid. U kunt nu stukjes bedrijf kopen die 10% per jaar uitkeren (dividend) en waarvan de winst waarschijnlijk 20% per jaar blijft groeien de ko-

Ter Braak in 6 regels Debuut Prikkels bij RTV Oost

1 2 3

Trots op Presenteertalent

Niet zo trots op Bloopers bij De Wereld Draait Door Voorbeelden Paul de Leeuw en Sophie Hilbrand

4

Ontdekt door Rene Eysink van RTV Oost

5 6

Droom Nationale televisie maken

mende jaren. Over een paar jaar kan die uitkering dus gestegen zijn tot 15% per jaar en dan is de boekwaarde van dat aandeel bovendien ook 50% gestegen. Die waarde komt vanzelf tot uiting in de beurskoers zolang beleggers niet minder enthousiast worden over aandelen.

Alternatieven voor aandelen Mijn voorkeur gaat uit naar aandelen, maar op dit moment bieden andere assets ook kansen. Speculeren op een verdere daling van de dollar lijkt mij nu ‘een inkopper’ en kan makkelijk tientallen procenten aan rendement opleveren bij de juiste hefboom. Beleggen in scheepvaart en grondstoffen blijft ook interessant met de heftige bewegingen in die sector (op en neer), maar vereist nu wel wat extra kennis. Ook short gaan is in deze markt lucratief, maar dankzij Bos & Bush niet meer zo makkelijk.

Waarom pre-picniccen als ondernemend Nederland, en de rest van de wereld, vandaag groots kan Picniccen in de Westergasfabriek? ‘Amazon Webservice vroeg ons om de 25 succesvolste internetondernemers in kaart te brengen en deze bij elkaar te brengen. En voor Marvia is het natuurlijk een eer om dat mede te mogen organiseren.’

Leuk voor de zaken of niet, een opdrachtje van Amazon inkoppen? ‘Nou dat valt wat betreft de zaken wel mee. Wij staan daar niet uit commercieel oogpunt en daarbij spreken we zelf niet op het evenement. De ondernemers zitten daar voor de goede contacten en slechte ideeën.’ Wie zijn die door jullie geselecteerde www-beloftes dan? ‘Het gaat om pioniers als The next web, Soocial en My name is E. En Marvia natuurlijk!’ Welke dienst leveren jullie zelf? ‘Wij bieden bedrijven de mogelijkheid om zelf communicatiemateriaal, zoals advertenties, op te maken. Houthoff, Vopak en Shell zijn al klanten van ons.’ 1

Als u toch kiest voor aandelen, dan is het verstandig de nodige bescherming te verkrijgen. Zelf kies ik al jaren voor opties onder mijn portefeuille en vorige week maakten die de helft van mijn verlies goed. Een simpele put-optie op de AEX of Euro Stoxx index is voldoende in deze markten waarin indices aan elkaar kleven. Voor een echt goed risicobeleid zou u kunnen denken aan opties op losse aandelen of meerdere indices of zelfs futures om al het marktrisico te verdisconteren. Hoe dan ook, het gaat er wild aan toe op de beurzen en dat biedt risico’s en kansen. 1

Het door Mark Leenards beheerde SBS Global Equity Fund heeft een long positie in Annaly Capital Management en China Direct Inc.

 

 

In Business Eco-nomie

 

   


9

Onderzoek Nederlanders minder milieubewust dan buren

Databank

Groene beleggers zijn vooral opportunisten

Klimaatprofiel bedrijven online Redactie economie AMSTERDAM

...

Beleggers die willen weten hoe klimaatvriendelijk de bedrijven zijn waarin ze investeren, krijgen het een stuk gemakkelijker. Het Amerikaanse financieel persbureau Bloomberg gaat milieudata van meer dan duizend bedrijven online voor abonnees publiceren. Daartoe heeft het een samenwerking getekend met de leverancier van de data, Carbon Disclosure Project (CDP), een non-profit organisatie die op milieugebied een intermediair tussen beleggers en bedrijfsleven wil zijn. Dat maakte CDP maandag bekend. Het gaat om informatie over meer dan 1.500 van ’s werelds grootste bedrijven en betreft onder meer de CO2uitstoot. 1

Nederlanders zijn minder milieubewust dan Duitsers en Belgen, maar beleggen toch meer in groen, blijkt uit onderzoek. Een nieuw windenergiefonds lift daarop mee. Jan-Hein Strop AMSTERDAM

...

Nederland is een handelsnatie, luidt het cliché toch? Wel, dat platgetreden pad gaat nog steeds onverkort op, milieuprobleem of niet. Want ook al scheiden we al decennia braaf ons afval, Nederlanders zijn minder milieubewust dan Belgen en Duitsers. Maar dat verhindert ons niet om meer dan de buren te beleggen in alternatieve energie of andere duurzame technologie, zo blijkt uit onderzoek van Delta Lloyd Asset Management, zelf aanbieder van twee op het milieu gerichte beleggingsfondsen. De cijfers spreken heldere taal: twee keer zo veel Belgen en Duitsers maken zich ernstige zorgen over het milieu, maar steken er minder geld in. In de groep Nederlandse beleggers met duurzame belangstelling heeft 27 procent van de portefeuille in groene producten belegd; aanzienlijk hoger dan bij Duitse (11 procent) en Belgische beleggers (13 procent).

Idealisme Bovendien is klimaatbeleggen voor een groot deel van de Nederlanders een beleggingscategorie als alle andere: een kwestie van rendement. Een aandeeltje in een zonnecelfabrikant heeft met andere woorden weinig met idealisme te maken, alweer in tegenstelling tot de buren die ook een hogere verwachting hebben van het heilzaam effect van hun investering. Niet verbazingwekkend hebben de groene beleggingsfondsen hun marketing hier goed op orde. Nederlanders zijn namelijk beter op de hoogte van hun mogelijkheden om een klimaatverantwoord rendement te halen. Partijen als Triodos Bank, ASN Bank en Delta Lloyd zelf (Water & Climate Fund) dragen daaraan bij. Helemaal mooi voor die milieubeleggingsfondsen is het positieve beeld dat Nederlanders hebben van dat klimaatverantwoorde rendement. Meer dan de helft van de on-

De witte motor DILEMMA

...

NATASJA

VANDENBERG

D

e moderne zwangere vrouw bereidt zich niet alleen voor door het lezen van de bekende zwangerschapsliteratuur maar ook door het bezoeken van tal van websites en fora om de discus-

Rapport

Steun in de rug voor CO2-opslag Redactie economie AMSTERDAM

... Neerlands eerste offshore windpark, bij Egmond aan Zee, is een project van Shell en Nuon. KOEN SUYK/ANP

dervraagde beleggers denkt dat zo’n fonds een gelijke of hogere opbrengst heeft dan andere categorie fondsen. Dat lijkt het ideale klimaat – even afgezien van de grote onrust op de beurzen – om meer particulieren de groene streep over te trekken. Aardig voorbeeld is Meewind, een recent gestart beleggingsfonds dat laagdrempelig geld ophaalt voor de bouw van een windmolenpark op de Noordzee. Particulieren kunnen al een participatie kopen voor 1.000 euro. Daarmee is het initiatief een van de weinige in zijn soort. Andere fondsen beleggen vooral in beursgenoteerde bedrijven of een mix van nietbeursgenoteerde.

generaties’. Pas daarna schermt de website van Meewind met een goed rendement. ‘Het gaat ook niet alleen om rendement’, zegt mede-oprichter Willem Smelik. ‘We zijn dit gestart omdat Ne-

‘Mensen willen helderheid na al die bagger van de teakfondsen.’

In weerwil van het beeld dat opstijgt uit het onderzoek doet Meewind een beroep op het groene hart van de belegger. Door te participeren ‘werkt u actief mee aan de verbetering van ons leefklimaat en dat van toekomstige

derland energieonafhankelijk moet worden. Mensen moeten zich realiseren dat je een duurzame energiebron gewoon zelf kunt kopen.’ Vandaar ook dat Smelik heeft gekozen voor een laag instapbedrag. ‘Als ieder Nederlands huishouden zou instappen, haal je rond de zes miljard op, genoeg om de overgang naar duurzame energie te financieren.’ Smelik denkt net als de regering dat de oplossing om de doelstelling

sie tussen jonge ouders over tal van zaken te volgen. Wat zijn goede oefeningen voor je bekken, hoe zit het met kaneel tijdens de zwangerschap en wat kun je doen tegen kwalen. Een van de onderwerpen op die fora was goede flesvoeding. Een aankomende moeder die altijd biologisch at, vroeg het forum of er merken zijn die biologische flesvoeding leveren. Het enige wat zij had gevonden was een Duits merk (Biobim) dat alleen te vinden is in natuurwinkels. Het forum vond het niet nodig om deze vrouw antwoord te geven op haar vraag, maar volstond met de opmerking dat borstvoeding beter was en dat de meeste vrouwen dit

gewoon konden geven. De borstvoedingsadepten zijn op internet duidelijk in de meerderheid. Voor die vrouwen die niet kunnen (volgens mijn kraamverzorgster 25 procent) of vrouwen die niet willen, heb ik de vraag even uitgezocht. Ik stuitte meteen op een dilemma. Wat is het geval? De enige flesvoeding voor zuigelingen die het eko-keurmerk heeft (dat garandeert dat bij de verbouw van alle ingrediënten geen bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt) is inderdaad Biobim. Ik check tegenwoordig ook altijd even bij fairfood.org. Zij hebben een groot vergelijkend onderzoek gedaan naar allerlei voeding. Er zijn

Energieonafhankelijk

van 20 procent duurzame energie te halen in 2020 in grote ‘offshore’ windparken ligt. Als Meewind 100 miljoen ophaalt en een vergunning krijgt, dan staat er volgens hem in 2012/2013 een nieuw park voor de kust van Noord-Holland. ‘De vergunningaanvraag duurt lang, maar eind 2009 is duidelijk of het park er komt. De regering heeft beterschap beloofd.’ Wie nu instapt, ontvangt van het fonds ‘gegarandeerd’ 3 tot 4 procent rendement tot de bouw klaar is. Daarna verwacht Meewind dat de exploitatie jaarlijks 7 tot 10 procent oplevert over een looptijd van 20 jaar. ‘Het is allemaal heel transparant’, zegt de windman ter promotie. ‘We doen niet allerlei projecten, maar één park. Mensen willen helderheid na al die bagger van die teakfondsen en vastgoed in Dubai.’ 1

De afvang en opslag van broeikasgas CO2 is al vanaf 2030 commercieel haalbaar. Dat zegt de consultancyfirma McKinsey in een nieuw rapport. Ook zijn de milieuvoordelen volgens het rapport groter dan gedacht. De technologie zou een CO2-reductie van 3.6 gigaton per jaar opleveren, ruim het dubbele van wat eerder door experts is voorspeld. Zo zou CCS (‘Carbon Capture en Storage’) voor eenvijfde aan de milieudoelstellingen van de EU kunnen bijdragen. Maar dan moet er wel forse subsidie komen, waarschuwt McKinsey. Nederland wil graag een grote rol spelen in CCS, onder meer vanwege de aanwezigheid van veel lege aardgasvelden. 1

Het onderzoek van Delta Lloyd is verricht onder 1.000 personen in ieder land, 500 beleggers en 500 niet-beleggers.

geen gegevens over flesvoeding. Wel naar ander babyvoedsel (groenten en zo). En daar werd Biobim ‘in between’ genoemd. De fabrikant had wel openheid gegeven, maar ‘scoort minder goed dan het gemiddelde’. Er was geen positief oordeel gegeven. Nadere informatie is niet te vinden. Bij de fruit- en groentehapjes scoorde Nutricia het beste. Misschien is die flesvoeding ook wel de beste, maar die heeft geen ekokeurmerk. Nu heb ik gehoord dat de grote fabrikanten gebruik maken van biologische producten zonder het eko-keurmerk te voeren. Waarom ze dat doen is mij onduidelijk. Wat mij opviel op de site van deze

babyvoedselproducent was de mededeling dat zij geen reclame mag maken voor zuigelingenvoeding en dat moedermelk fantastisch is. Voor dat kwart van de moeders die geen alternatief hebben toch raar dat zij geen informatie mogen krijgen over dit product. Ook bij de wetgever is het borstvoedingskamp blijkbaar dominant. Mocht je duurzaamheid belangrijk vinden, dan is Biobim momenteel de enige keuze, ook al is die niet geheel fair volgens fairfood. Te koop in de natuurwinkel of de webshop, dan wordt het thuisbezorgd. Bijna net zo gemakkelijk als borstvoeding! 1

Groene bank

Windambities

Noordzeewind

Triodos is Nederlands bekendste groene bank die tevens beleggingsfondsen aanbiedt. Windenergie is ook voor Triodos een belangrijke sector.

Het kabinet wil dat er voor 2020 voor 6.000 megawatt aan windenergie bij komt op de Noordzee. Dat zijn nog tientallen parken boven de bestaande twee.

Het eerste windmolenpark op zee, bij Egmond aan Zee, ging vorig jaar open. Het tweede, het prinses Amaliawindpark, bij IJmuiden, volgde in juni.

10

 

 

In Business De markt

BEURS VANDAAG REDACTIE: IEX.NL Short olijven, tulpen en VOC

S

hort selling is voor veel m ens en e e n nie uw woord, maar het is al zo oud als de Oude Grieken. Daarom is het ook onuitroeibaar en daar weet zeker het Damrak alles van. ‘Ik koop aandelen in de hoop dat die stijgen. Ik deponeer die stukken volgens de wet bij een bank of broker, die een bewaarloon rekenen. Intussen lenen ze die aandelen uit, ook weer tegen een vergoeding, aan speculanten die ze short gaan. Ofwel, ze proberen een koersdaling te bewerkstelligen ván en mét mijn aandelen, waaraan ik juist iets probeer te verdienen. Het moet niet gekker worden!’ Het is net als met subprime loans vorig jaar. Nog nooit had iemand er van gehoord en ineens, in een paar dagen tijd, heeft iedereen er een mening over. Bovenstaande is een reactie van een lezer op de site van de Belgische financiële krant De Tijd over de hype van deze week: short selling. Ofwel, het verkopen van geleende of zelfs niet eens in bezit zijnde aandelen, om die op een nog lager niveau weer terug te kopen. Hoewel op de grote beurzen intussen het shorten van financiele aandelen is verboden, bleven de koersen maar dalen. Ironisch genoeg liepen de financials weer voorop. Dit is een bewijs dat niet het shorten van aandelen zelf het grote probleem van de wankelende beurzen is. Dat zijn de toestand en vooruitzichten van die banken en verzekeraars zelf, waar die shorters weer gebruik of misbruik van maakten.

 

   


over het koersverloop. Standaardisatie hiervan kan in korte tijd een geheel nieuwe markt tot ontwikkeling brengen.’ ‘De snelle opkomst van optiemarkten de laatste dertig jaar is een goed voorbeeld. Opties bestaan al sinds de oude Grieken. Thales deed in 600 voor Christus een goede deal door opties op olijfpersen te kopen, toen hij een buitengewoon gunstige oogst voorzag. De Hollandse tulpenmanie van rond 1635 was in feite een uit de hand gelopen optiehandel. Gelukkig hebben autoriteiten het toen niet voor elkaar gekregen de optie duurzaam te verbieden. Tot op de dag van vandaag werden en worden opties tussen partijen onderling over of onder de toonbank verkocht’, aldus Potuijt.

Short VOC Op de effectenbeurs is shorten bijna net zo oud als aandelen zelf. In 1606 gaf in Amsterdam de VOC als eerste bedrijf in de geschiedenis aandelen uit. De grootste aandeelhouder was de uit Vlaanderen afkomstige koopman Isaac le Maire met een investering van 97.000 gulden. Uitgerekend deze Le Maire was ook de eerste shorter in de geschiedenis… van de VOC. In 1609 was hij het niet eens met het reilen en zeilen van de onderneming en verkocht aandelen VOC zonder ze in bezit te hebben. Tegen de tijd dat hij die moest leveren, had Le Maire er belang bij dat de koers zo laag mogelijk was. Om de koers een handje te helpen bij het dalen, verspreidde Le Maire geruchten dat het niet best ging met de eerste multinational… Het liep niet goed af met de baissier. De VOC kreeg in de gaten wat Le Maire uitspookte en vroeg de StatenGeneraal deze praktijken te verbieden. Die deed dat prompt, waardoor Le Maire enorme verliezen leed. Het scheelt vier eeuwen, maar het verschilt eigenlijk niet met wat er in de afgelopen week op de Amerikaanse en Europese beurzen is gebeurd. 1

De markt in kaart

NEDERLAN AEX

VS DOW JONES VS NASDAQ

LONDEN FTSE 100 KOERS:

KOERS:

10854,17

367,64

% VERSCHIL:

KOERS:

-1,47%

2153,34

% VERSCH

KOERS:

-2,01%

5136,12

% VERSCHIL:

% VERSCHIL:

-1,18%

-1,91% FRANKRIJK CAC 40

KOERS:

4139,82

% VERSCHIL:

-1,98%

BRAZILIË BOVESPA

7,44

Fortis

Short olijven en tulpen Een verbod heeft geen zin, meent beurscommentator en IEX-columnist Jacques Potuijt. ‘Het verbieden van short selling is in de realiteit niet effectief af te dwingen. Uiteindelijk zijn die aandelen ook niet nodig, of welk ander goed dan ook dat op een markt vrij wordt verhandeld. Als ik met iemand een weddenschap aanga over een aandeel, is het enige wat we nodig hebben informatie

KOERS:

50383,05

% VERSCHIL:

Bron koersgegevens: 24 september 07

-2,25%

23 september 08

VERSCHIL:

% VERSCHIL:

-0,23

-3,00%

Nederland AEX Index - slotkoersen 23 september AANDEEL

SLOT

aegon 7,031 ahold 8,473 akzo nobel 39,475 arcelor mittal 40,905 asml holding 13,22 bam groep 10,45 corio 51,43 dsm, kon. 34,075 fortis 7,441 fugro 46,89 heineken 30,22 ing groep c. 18,41 kpn 10,72 philips, kon. 19,885 randstad 20,80 reed elsevier 10,40 royal dutch shell a 21,63 sbm offshore 17,08 tnt 22,48 tomtom 14,07 unibail-rodamco 144,09 unilever c. 19,81 usg people 11,12 wereldhave 70,87 wolters-kluwer c. 15,755

VORIG SLOT

7,536 8,071 40,005 42,58 13,74 10,72 52,775 34,745 7,671 47,67 29,305 19,25 11,092 20,35 21,23 10,413 21,66 17,065 22,88 14,545 148,485 19,705 11,64 73,45 15,83

VERSCHIL

-0,50
0,40  -0,53
-1,68
-0,52
-0,27
-1,34
-0,67
-0,23
-0,78
0,92  -0,84
-0,37
-0,46
-0,43
-0,01
-0,03
0,02  -0,40
-0,48
-4,40
0,10  -0,52
-2,58
-0,08


Amsterdam Midcap Index - slotkoersen 23 september HOOG

7,467 8,48 40,105 43,145 13,57 10,83 52,64 34,715 7,66 48,08 30,62 19,375 11,132 20,30 21,19 10,552 21,90 17,42 22,885 14,64 148,145 20,00 11,58 73,19 15,93

LAAG

6,859 7,91 39,32 40,565 13,21 10,32 51,04 33,905 6,918 46,76 28,905 18,10 10,67 19,60 20,32 10,265 21,445 16,905 22,165 14,07 143,215 19,57 11,05 70,45 15,58

VOLUME

13301012 15002965 2155882 4336068 5013608 983625 468707 2231954 28280302 565540 2554380 20838562 17261852 9573631 977569 3458685 17005517 1637645 2081258 1319380 133979 11465813 565380 184268 1644419

AANDEEL

SLOT

aalberts ind. amg arcadis asm international binckbank boskalis westm. crucell csm cert. draka holding eurocomm. prop. heijmans imtech logica nutreco holding océ opg groep ordina pharming group smit international sns reaal ten cate vastned retail vopak wavin wessanen c.

9,36 27,54 13,27 15,14 6,32 37,50 10,36 19,19 15,24 29,49 13,92 14,93 1,50 35,70 6,33 9,60 5,70 0,92 64,88 9,57 23,10 50,70 34,78 5,00 7,06

VORIG SLOT

9,69 29,50 13,86 14,81 6,55 37,85 10,20 19,27 15,40 30,00 14,50 15,15 1,55 35,10 6,16 9,60 5,94 0,91 64,40 10,02 24,12 51,50 35,88 5,19 7,40

VERSCHIL

HOOG

LAAG

VOLUME

-0,33
-1,96
-0,59
0,33  -0,23
-0,35
0,16  -0,08
-0,16
-0,51
-0,58
-0,22
-0,05
0,60  0,17  0,00 -0,24
0,01  0,48  -0,45
-1,02
-0,80
-1,10
-0,19
-0,34


9,66 29,25 13,74 15,14 6,48 37,50 10,60 19,27 15,70 30,50 14,70 15,27 1,55 35,70 6,37 9,77 5,95 0,99 66,00 9,89 23,99 51,85 35,99 5,23 7,47

9,30 27,00 13,20 14,62 6,26 35,60 10,26 19,05 15,15 28,73 13,76 14,72 1,47 35,00 6,08 9,40 5,70 0,91 64,25 9,24 22,91 50,18 34,70 5,00 7,00

380243 148955 134433 422877 207077 402083 528692 382651 112951 128069 107245 434480 2338676 239930 346662 145502 131580 653960 297683 866209 53085 63522 251515 253069 430475

Amsterdam Smallcap Index - slotkoersen 23 september AANDEEL

SLOT

accell group antonov ballast nedam beter bed brunel intern eriks group exact hold. fornix biosciences gamma holding grontmij c. innoconcepts kardan kas bank lanschot, van macintosh retail moolen holding nieuwe steen qurius sligro food gr spyker cars super de boer tkh group tmg unit 4 agresso vastned off/ind

22,40 0,30 24,00 10,36 16,15 42,25 20,99 8,90 24,48 23,63 9,75 5,55 18,25 50,50 10,60 3,53 16,70 0,46 22,23 4,22 3,34 15,08 18,64 13,13 15,25

VORIG SLOT

22,38 0,30 23,51 10,36 16,55 42,51 21,35 8,90 24,74 23,53 9,85 5,75 18,54 49,20 11,00 3,59 17,49 0,46 23,77 4,54 3,41 15,25 18,54 13,55 15,50

VERSCHIL

HOOG

LAAG

VOLUME

0,02  0,00 0,49  0,00 -0,40
-0,26
-0,36
0,00 -0,26
0,10  -0,10
-0,20
-0,29
1,30  -0,40
-0,06
-0,79
0,00 -1,54
-0,32
-0,07
-0,17
0,10  -0,42
-0,25


22,75 0,31 24,00 10,50 16,80 42,90 21,55 9,05 24,70 23,91 9,90 5,65 18,50 50,50 11,25 3,69 17,15 0,47 23,95 4,49 3,41 15,25 19,25 13,60 15,49

22,26 0,29 23,00 10,10 15,90 42,01 20,90 8,81 23,60 23,55 9,66 5,38 17,22 48,20 10,30 3,25 16,70 0,45 21,80 4,20 3,29 14,89 18,30 13,02 15,06

34650 237597 561378 28444 39492 11417 52080 15340 3665 27124 92482 108583 9049 19159 15541 257977 73473 129644 87438 1672 152148 44553 21592 50403 68297

 

 

In Business De markt

 

   


11

Huizenmarkt Minder bouwvergunningen

ND

DUITSLAND DAX

JAPAN NIKKEI 225

6068,53

IL:

Redactie economie

KOERS:

AMSTERDAM

...

12090,59

% VERSCHIL:

%

De vaart zit erin met de oplevering van het aantal nieuwe woningen, zo blijkt uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

RUSLAND RTS-INDEX

KOERS:

4

We krijgen er een hoop nieuwe buren bij

-0,64%

In het eerste halfjaar van 2008 werden ruim 28.000 woningen opgeleverd. Dat is maar liefst 13 procent ofwel 3.200 woningen meer dan in het eerste halfjaar van 2007. Deze stijging volgt op de grote piek in de verleende bouwvergunningen van 2006. Woningen waarvoor in 2006 een vergunning was aangevraagd, worden voor een aanzienlijk deel dit jaar opgeleverd. Sinds tien jaar zijn er niet zo veel woningen gereedgekomen als in het eerste halfjaar van 2008. Van de opleveringen is 73 procent een koopwoning. Eind juni 2008 was er een voorraad van ruim 183.000 nog op te leveren

% VERSCHIL:

DICHT

KOERS:

1272,13 % VERSCHIL:

-2,85%

HONGKONG HANG SENG

HET PANEL REDACTIE: IEX.NL

‘MOET EN ZAL’

Komt het nog goed?

18872,85

H

oeveel honderden miljarden de VS ook in de markt willen pompen om het bankenstelsel overeind te houden, beleggers zijn onvermurwbaar. Met name de financiële aandelen blijven dalen. Wie of wat kan de koersen nog redden?

SINGAPORE STRAITS TIMES

% VERSCHIL:

-3,87%

‘GEDULD’ AD VAN TIGGELEN (AANDELENSTRATEEG ING) ‘Beleggers zijn nu nerveus en allergisch voor onzekerheid. Het reddingspakket van 700 miljard dollar moet eerst langs het Congres. Daarna weten we pas tegen welke prijzen banken hun hypotheekpapier kwijt kunnen. Dit alles ligt politiek gevoelig: ban-

KOERS:

2476,51

% VERSCHIL:

-2,66%

woningen. Uit de CBS-cijfers blijkt verder dat in het eerste halfjaar van 2008 voor ruim 35.000 woningen een bouwvergunning is verleend. Dat is 5 procent minder dan in het eerste halfjaar van 2007. 1

kiers moeten gered worden, maar ook gestraft. Nog even geduld!’

STELLINGVANDEDAG KOERS:

Nog 183.000 te gaan. ANP

CORNÉ VAN ZEIJL (FONDSMANAGER SNS) ‘De geldmachine draait op volle capaciteit. Het bancaire systeem moet gered worden. De geldpersen blijven net zolang draaien tot de wal het schip keert. Dat levert voor de VS dan wel wat bijwerkingen op, zoals een zwakke dollar, maar dat wordt voor lief genomen.’

‘STIKDONKER’ PETER VAN KLEEF (SENIOR EDITOR IEX) ‘In 1987 vroegen beleggers zich dat ook af en ook toen kwam de Amerikaanse overheid met een staatsfonds om puin te ruimen. In 1988 begon een nieuwe bullmarkt die duurde tot begin deze eeuw. Toen was het darkest just before dawn. Waarom zou het dit keer niet zo zijn? De enige reden waarom niemand dat gelooft, is omdat het zo stikdonker om ons heen is.’ 1

Agenda woensdag 24 september AEX Index

367,64 Hang Seng

18872,85 Dow Jones

10854,17

Bedrijven Binnenland 12.00

Eureko Achmea

Congres microfinancieren

15.00

Exendis

Bava

Bedrijven Buitenland Nike

1e kwartaalcijfers

Red Hat

2e kwartaalcijfers

09.30

CBS

Electriciteitsproductie

09.30

Gerechtshof

Fraudezaak Ahold

13.45

Centraal Brouwerij Kantoor

Accijnsverhoging bier

19.45

FD Mediagroep

Energy Square 3

22.15 23.00

Economie Binnenland 24 september 07

VERSCHIL:

-7,55

23 september 08

% VERSCHIL:

-2,01%

Euro/Dollar

24 september 07

VERSCHIL:

-0,0092

24 september 07

VERSCHIL:

-759,35

1,4702 Goud

23 september 08

% VERSCHIL:

-0,63%

24 september 07

VERSCHIL:

-7,17

23 september 08

% VERSCHIL:

-3,87%

24 september 07

VERSCHIL:

-161,52

890,09 Olie

23 september 08

% VERSCHIL:

-0,80%

% VERSCHIL:

-1,47%

103,92

24 september 07

VERSCHIL:

+1,55

23 september 08

23 september 08

% VERSCHIL:

+1,51%

Economie Buitenland 09.00

SID

Globalisering en Schaarste, congres

10.00

ECB

Maandrapport Betalingsbalans Eurozone

10.30

Duitsland, Ifo

Ondernemersklimaat

16.00

VS

Verkoop bestaande woningen, augustus

16.00

VS, Fed

Verklaring voorzitter Bernanke

12

 

 

De betere wereld

 

   


Made-By

Mogen we u verleiden?

Week van de Duurzame Mode Van 10 tot 17 oktober organiseert MADE-BY de Week van de Duurzame Mode. Samen met retailers wil MADE-BY aandacht vragen voor mode die op milieu- en mensvriendelijke manier gemaakt is.

... Tijdens de Week van de Duurzame Mode wordt iedere modewinkelier uitgenodigd om duurzaam geproduceerde kleding onder de aandacht te brengen. Daarnaast wordt de week ondersteund met ruim radiocommercials, advertenties, evenementen en internetactiviteiten. Uit onderzoek van Textilia/Gfk blijkt dat bijna 80 procent van de Nederlanders geïnteresseerd is in duurzaam geproduceerde kleding. Het doel van de actieweek is om deze interesse terug te zien in het koopge-

WWW.DEBETEREWERELD.NL

Kleding Verantwoord en hip

Yuga: mode met een eerlijk verhaal Modeliefhebbers kunnen vanaf eind deze maand hun hart ophalen bij de eerste Yuga-winkel in Haarlem.

... Yuga zoekt, vindt en verkoopt mooie kleding met een eerlijk verhaal. Ondernemers Dewi Pinkster en Daan Dirkson zijn de initiatiefnemers van dit nieuwe winkelconcept: een stijlvolle winkel waar mode en duurzaam prima samengaan.

schappelijk verantwoord ondernemen ook mooi en hip kan zijn. Het is een kwestie van de juiste keuzes maken en samenwerken met partners die zich inzetten voor een positieve verandering in ondernemerschap en het genereren van winst. Wij kozen ervoor om het concept en de inrichting met Jeroen van Zwetselaar en Sander Veenendaal van ontwerpbureau Heldergroen te ontwikkelen. Heldergroen werkt graag samen met bedrijven die maatschappelijk ver-

antwoord te werk gaan, zoals Triodos. Verder is onze energieleverancier ‘Green Choice’, gebruiken we FSC papier, zijn de tassen gemaakt van maïs en is er voor de inrichting gekweekte bamboe gekozen.’ Met ‘het verhaal achter de kleding’ laat Yuga haar klanten zien dat ook zíj kunnen bijdragen aan positieve verandering, door te kiezen voor fairtrade. De keuze voor fair hoeft niet ten koste van fashion te gaan, dat is het motto van Yuga. 1 Yuga Kruisweg 72, Haarlem www.yugastore.nl

Mail en Win! Maak kans op twee prachtige fairfashion outfits (ook voor kinderen) ter waarde van 300 euro. Stuur een e-mail met je gegevens naar [email protected]*.

Eerst fashion, dan fair

drag. Daarnaast speelt de actie in op de behoefte van de winkelier om de consument beter te kunnen informeren over duurzame mode. Mark Huis in ’t Veld, directeur van MADE-BY: ‘Om de omstandigheden in de kledingindustrie te verbeteren is het noodzakelijk dat de vraag naar duurzame kleding toeneemt. De interesse is er, maar de consument weet deze kleding niet te vinden of is simpelweg gefocust op het zoeken naar de juiste maat en stijl.’

Yuga verkoopt duurzaam gemaakte (bio-) mode van labels als Alchemist, M’BRAZE, Suite69, Circle of Trust, Nathalie Verlinden, maar ook Simple Shoes, Le Big, Imps & Elfs, Boob, Dutch Spirit e.a., onder het motto ‘fashion meets fair’. ‘Voorop staat de fashion’, benadrukt Dewi Pinkster. ‘Je zoekt tenslotte kleding die geweldig staat, maar je wilt ook weten of je jeans of jurkje op een mens- en milieuvriendelijke manier is gemaakt. Kortom: of het ‘fair’ is. En dan zit je bij Yuga helemaal goed.’

Positieve verandering Niet alleen de kledingcollectie van Yuga is op een verantwoorde manier gemaakt, maar ook bij het ontwerp en de inrichting van de winkel zelf zijn zoveel mogelijk duurzame materialen gebruikt. Daan Dirkson: ‘Met Yuga willen we laten zien dat maat-

*bij deelname aan de mail en win-actie ontvangt u onze nieuwsbrief waarin de winnaars bekend worden gemaakt.

Wat is MADE-BY? MADE-BY is een non-profitorganisatie die in 2004 door Solidaridad is opgericht. Samen met de aangesloten modemerken, waaronder Edun (van popicoon Bono), Jackpot, Kuyichi en Nomad, werkt MADE-BY aan het verbeteren van de milieu- en arbeidsomstandigheden in de hele productieketen. Dit gebeurt onder andere door het gebruik van biologische katoen en samenwerking met fabrieken met goede arbeidsomstandigheden. De kleding van deze merken is herkenbaar aan het blauwe MADE-BY knoopje. 1

Bewust bamboe bij Sissy-Boy Dit seizoen heeft Sissy-Boy een primeur in de 57 lijn. Een aantal modellen wordt uitgevoerd in bamboe.

... Het grote voordeel van bamboe is dat het zacht als zijde is, en het van nature goede ademende- en ventilerende eigenschappen heeft. Verder bevat bamboevezel een actieve stof die bacteriostatisch werkt, waardoor de ont-

wikkeling van onaangename lichaamsgeuren erg wordt tegengegaan. En door de microstructuur van bamboevezel gaat de kleding niet aan je lichaam plakken en houdt het je lichaam 2 °C koeler en droger. Tevens is het zo dat tijdens de (snelle) groei van bamboe geen pesticides worden gebruikt. Kortom, het is de perfecte stof om er stijlvol en toch heel ‘bewust’ bij te lopen. 1

...

MARK

HUISIN’TVELD

D

uurzame mode is in. Bijna 80 procent van de Nederlandse consumenten vindt het belangrijk dat de kleding die zij kopen op een eerlijke en schone manier is gemaakt, zo blijkt uit onderzoek. We willen niet dat onze kleding door kinderhanden in elkaar is gezet, we willen geen chemicaliën die de gezondheid van katoenboeren bedreigen. Daarom vinden we met zijn allen dat modebedrijven hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Gelukkig doen ook steeds meer bedrijven dat. Bedrijven als Mexx, Filippa K en IC Companys pakken samen met hun leveranciers de arbeidsomstandigheden aan. Bedrijven als HEMA, Jack&Jones en C&A, ondersteund door tv-commercials, brengen collecties van biologisch katoen op de markt. En getuige de onstuimige groei van het aantal merken dat zich bij MADE-BY aansluit, richten ook steeds meer bedrijven zich op beide aspecten: sociaal én milieu. Kunnen we nu tevreden zijn? Nee, daarvoor is het allemaal nog te vroeg. Er komt steeds meer aanbod in de winkel, maar dat is nog te beperkt. Voor een echte doorbraak is het nodig dat de consument, u en ik, nu voor duurzame mode kiest. Zodat we modebedrijven stimuleren om hun collecties nóg schoner en eerlijker te produceren. Consumenten weten echter vaak niet waar ze eerlijke en schone mode kunnen vinden. Daar willen we graag een handje bij helpen. Dat deden we al met het blauwe knoopje, waaraan u de MADE-BY merken kunt herkennen. En dat doen we nu nog een keer dunnetjes over met de Week van de Duurzame Mode. Samen met honderden reguliere modewinkels in het hele land vragen we van 10 tot 17 oktober aandacht voor kleding die gemaakt is met respect voor mens en milieu. Gewone mode voor dames en heren, voor jong en oud, voor binnen en buiten, voor boven en onder. Maar met een extra goed gevoel. Mogen we u verleiden? 1

Mark Huis in ’t Veld is directeur van MADE-BY, het label voor duurzame mode. Voor de deelnemende winkels aan de Week van de Duurzame Mode kunt u vanaf 1 oktober kijken op www.made-by.nl

Organisch T-shirt

SUITE69 HELPT LLINK OP LUDIEKE WIJZE

S

3FM presentator Rudy Mackay.

UITE69 gaat omroep LLiNK op ludieke wijze helpen met het werven van leden. Voorafgaand aan de ontwerpwedstrijd onder de leden van LLiNK is uiteindelijk de keuze gevallen op het T-shirt dat voorzien is van een oneindige Tibetaanse knoop. Een prachtig symbool uit deze bijzondere cultuur waarmee zij tegelijkertijd de kwestie Tibet onder de aandacht willen brengen. Dit special edition T-shirt is vervaardigd uit 100% organisch katoen en is bovendien op een klimaatneutrale wijze geproduceerd en voorzien van het ‘Carbon Trust reductie label’. Deze eigenschappen maken het shirt uniek en exclusief. Het shirt is verkrijgbaar voor zowel dames als heren. De presentatoren van LLiNK, onder wie 3FM presentator Rudy Mackay, kregen alvast een

exemplaar aangeboden.

Hoe gaat SUITE69 omroep LLiNK aan leden helpen? Het T-shirt wordt vanaf 1 oktober op de website van SUITE69 verkocht: www.suite69.nl Als je de Tibet- Tee koopt biedt SUITE69 je de mogelijkheid om een jaar lang gratis lid te worden van LLiNK. Op deze wijze helpt SUITE69 omroep LLiNK met het werven van leden die

zij hard nodig hebben. Voor 1 april 2009 hebben zij namelijk 150.000 leden nodig om te kunnen blijven bestaan. SUITE69 is een trendy Nederlands Fair Trade label dat wil laten zien dat omgaan met respect voor mens, dier en milieu en het brengen van hippe mode wel degelijk hand in hand kunnen gaan. Dit doen zij op een dusdanig eigenzinnige wijze waardoor zij zich duidelijk onderscheiden van andere (fair trade) modelabels. SUITE69 doneert van ieder verkocht item 69 cent aan goede doelen. Vanaf 2006 is SUITE69 aangesloten bij de ‘Made By’-organisatie; bekend van de blauwe knoop.

www.suite69.nl www.llink.nl

Uit & thuis

 

   

   


13

Hap & Sap

Voeding Het belang van goed eten

Week van de Smaak is niet zomaar een eetfeest Een goede smaak hebben is niet langer voorbehouden aan de elite. Bij de Week van de Smaak wordt iedereen betrokken. Arjan Terpstra AMSTERDAM

...

Nee, de mensen achter de Week van de Smaak zijn géén actiegroep, al snapt projectleider Jasper Vink de associatie. De week (we zijn vandaag bij dag drie aanbeland) is er om aandacht op te wekken voor ‘ambachtelijk bereide producten, biologische topproducten, het Nederlands streekproduct, seizoensproducten en bijzondere en vergeten smaken’. Een opsomming die je gemakkelijk uit de kelen van geitenwollen actievoerders hoort rollen. Maar hier is iets anders aan de hand. Initiatiefnemers zijn de Rotterdamse Kunsthal – de voormalig directeur Wim Pijbes nam het voortouw – kok Pierre Wind en een reeks promotieinstellingen uit de biologische hoek, zoals Slow Food Nederland, Biologica en Streekeigen Producten Nederland. Niet links, niet rechts, maar recht door zee als het op gezond eten aankomt.

De Kunsthal pakt dit jaar uit met KunsthalKOOKT, waar het publiek zich in tientallen workshops kan onderdompelen in de geheimen van chocolade, natuurlijke desserts, het kraken van koffiebonen en het zelf kweken van eetbare paddestoelen. Dit soort programmaonderdelen hoort eerder bij een hoger opgeleide elite dan linkse rakkers met een uitkering. Vink corrigeert. ‘Het Kunsthalprogramma is maar een van de onderdelen. De Week is niet zomaar een eetfeestje, we dragen graag de boodschap uit dat het belangrijk is goed te eten.’ Daarbij wordt de derdeklassepassagier zeker niet vergeten. ‘Dit jaar doen honderd zorginstellingen en ziekenhuizen mee met de Mooie Maaltijd, waarbij de instellingsrestaurants zijn gekoppeld aan leveranciers van versproducten. In het onderwijs worden koks geadopteerd, die kinderen helpen bewuste keuzes te maken. Het gaat daarbij om scholieren van alle rangen en standen.’ ‘Belangrijk is het vliegwieleffect. Je hoopt toch dat na een week Mooie Maaltijd een zorginstelling op eigen kracht doorgaat met het aanbieden van eerlijke producten, hoe lastig dat soms ook is’, aldus Vink. 1

Culigadget

Meer vrouwen dan mannen zijn ‘supertasters’. CORBIS

Proeven Week van de smaak

De stand van de tong De Week van de Smaak is in volle gang. Onze wetenschapsredacteur dook de boeken in en kwam terug met de laatste knowhow. De stand van de tong in acht stappen.

Niet zonder neus

Walgelijk!

O

V

...

nze smaaksensatie is een zaak van proeven en ruiken. Zonder de neus smaakt alles vrijwel nergens naar. Knijp hem dicht en u proeft geen verschil tussen ui en aardappel.

W

e maken graag onderscheid tussen de basissmaken zuur, zoet, bitter en zout. In elk biologieboek kunt u lezen dat ze hun eigen plaats hebben op de tong: zout vooraan, zoet in het midden, zuur links en rechts en bitter achteraan. Dit is sterk overdreven. De verantwoordelijke papillen zitten zo’n beetje overal op de tong. Er gaan stemmen op voor de erkenning van een vijfde smaak aangeduid met de Japanse term umami, wat staat voor hartig, smaakversterkend.

Lekker nat

D

e tong wordt vochtig gehouden met behulp van speeksel, waar-

ROZE BUBBELS

COR HOSPES

...

I

k ben een beetje nog in roze wolken. Onze tweede dochter is geboren. Wat voor je bezoekers te schenken bij de roze muisjes? Bij een geboorte hoort tenslotte iets feestelijks in het glas. Prosecco, dacht ik. ‘No way’, oordeelde een vriend die mij regelmatig update over what’s hot en what’s not. ‘Met die Italiaanse pretwijn kun je echt niet meer aankomen. Helemaal passé, tenzij je woont in Nijkerk, Heerenveen of een soortgelijk iets. Daar slobberen ze tevens nog steeds liters rosé weg, en ook daarmee wil je op het strand, op het terras en zelfs in je eigen achtertuin niet langer gezien worden.’ Oké, stotterde ik aangeslagen. Welke

S

AMSTERDAM

Vijf smaken

PLOP

Vies is aangeleerd lechts een zeer beperkt aantal stoffen wordt door iedereen vanaf de geboorte lekker (of vies) gevonden. ‘Lekker’ en ‘vies’ zijn grotendeels een kwestie van opvoeding.

Marcel Hulspas

Lekker integreren kan met de Slow Cooker van BK. De pot is een kruising tussen een stoofpot van eigen bodem en een Marokkaanse tajine. Prijs: nog geen drie tientjes.

van we per dag anderhalve liter aanmaken – en doorslikken.

bubbels kan ik dan wel schenken in het glas. Champagne ging me toch net een paar sprankelingen te ver. ‘Roze schuimwijn’, opperde mijn trendwatchvriend. ‘Hoeft geen champagne te zijn, cava of vonkelwijn volstaat ook.’ Ik keek hem verrast aan. Rosé mocht dus niet, maar roze bubbeltjes weer wel, en ja, als je erover nadenkt, dat is nog eens passend leuk wanneer je een dochterbaby krijgt. Dus daar ging ik, op weg

erkeerd voedsel kan levensgevaarlijk zijn. Vandaar dat veel mensen een grote afkeer hebben voor spelletjes waarbij ze geblinddoekt moeten proeven. Een onaangename ervaring zoals misselijk worden na een maaltijd, kan ertoe leiden dat we onmiddellijk een grote aversie ontwikkelen tegen de betrokken voedingsmiddelen, al heeft de misselijkheid niets met het eten te maken.

Neofobie

T

ijdens de eerste twee levensjaren eten we vrijwel alles wat ons wordt voorgeschoteld. Daarna krijgen we al snel last van neofobie: wat we niet kennen, vreten we niet. Dit gedrag is waarschijnlijk evolutionair bepaald: in het derde jaar gaan we onze moeder loslaten en komen we van alles tegen wat gevaarlijk kan zijn. Dan leren we ‘vreemd’ voedsel te eten doordat we zien dat anderen

naar slijters en supers, speurend naar roze bubbels. Met de nodige scepsis, want als het over roze wijn gaat, schieten mijn smaakpapillen direct in de achterdocht. Komt door al die suikerklontjeszoete flessen zuurstoklimonade die onder de noemer rosé worden verkocht. En zuurstokprik vind je evenzo onder de schuimwijnkurk, ondervond ik. Na flink wat geproef vond ik eindelijk een fles die me pardoes de roze wolken

(volwassenen) het ook eten. Rond het vierde levensjaar wordt ons ‘smaakpalet’ afgesloten: wat we dan nog niet lusten, zullen we nooit (echt) lekker gaan vinden.

Ik proef niks!

T

ijdelijk smaakverlies kan optreden tijdens ziekten (verkoudheid!) of door medicijnen. Daarnaast heeft circa een op de vijftien mensen een smaakstoornis: ze proeven niet of nauwelijks, of vinden alles ‘vies’. De oorzaak zit meestal in de neus.

Oppassende eters

E

en kwart van de mensheid heeft relatief weinig smaakpapillen op de tong, of een zwakke neus, en daardoor een zwak smaakgevoel. Een kwart heeft het tegenovergestelde en wordt ‘supertaster’ genoemd. Naar verluidt zijn vrouwen vaker supertasters, en volgens sommigen hangt dat samen met hun taak het voedsel voor hun kinderen te keuren. Ook van de inwoners van Afrika, Zuidoost-Azië en Zuid-Amerika wordt gezegd dat ze beter kunnen proeven, en ook hier geeft de evolutietheorie een (soort) verklaring: proeven is dé manier om de kwaliteit van voedsel te testen, en vooral in tropische streken kunnen voedingsmiddelen snel rotten en gevaarlijk worden. 1

in schoot, bij de Hema: een Spaanse brut rosé van Copa Sabia. Fruitigvol in de neus, fruitigdroog in de mond. Aardbeien, frambozen, dat rode spul. Roomboterzacht schuimig, met een prettig koolzuurkieteltje tegen mijn huig. En ach, of je er nou mee gezien mag worden of niet, alle ogen bleken toch gericht op onze dochter. Want die mag zeker worden gezien. 1

Copa Sabia. Cava. Brut Rosé. 6,95. HEMA.

Sonja

Wijnen en spijzen

Nationale wijnweek

Sonja Bakker heeft gisteren in Alkmaar haar eigen tijdschrift Sonja gepresenteerd. De eerste editie heeft een oplage van 200.000 exemplaren.

Op het Willemsplein van Tilburg laten restaurants hun lekkerste gerechten proeven tijdens Tilburg Culinair. Van 25 tot en met 28 september.

De week van 1 tot 8 oktober draait om wijn. Tijdens de Nationale Wijnweek is er aandacht voor wijn als cultuurgoed. Vinoloog Astrid Joosten is er ook bij.

14

 

 

Uit & Thuis Stuff

 

   


Japanse bijdrage

KAWAKUBO & WALLPAPER Rei Kawakubo, hoofdontwerper van Comme de Garçons, stelt voor het toonaangevende Britse magazine Wallpaper een aantal pagina’s samen. De twintig pagina’s tellende bijlage bevat kunst, fotografie, illustraties en graphics. De bijdrage van Kawakubo staat in het oktobernummer van Wallpaper. Kawakubo laat met de bijlage zien wat haar ontwerpfilosofie is.

Musthave

Imps&Elfseigenaar Fons Cohen over het ultieme hebbeding

Italiaans modehuis

Geneviève van Velzen AMSTERDAM

NIEUWE BAAS EMILIO PUCCI Peter Dundas is de nieuwe creatief directeur van het Italiaanse modehuis Emilio Pucci. De psychedelische ontwerpen op zijde van Pucci vallen onder de Franse modegroep LVMH (Moët Hennessy Louis Vuitton). Dundas volgt 1 oktober Matthew Williamson op. Tussen 2002 en 2005 was Dundas hoofdontwerper bij Roberto Cavalli. Daarna werd hij creatief directeur van Emanuel Ungaro.

... MARCEL WANDERS

BLIIK

PUFF-BUFF

Licht Woonbeurs 2008

Drie vragen over hét ultieme hebbeding aan Fons Cohen. Alleen een snelle beweging met de creditcard kan het hedonistische beest in de 43jarige eigenaar van kledingmerk Imps & Elfs sussen. Althans, voor even.

Waar heb je een zwak voor?

Maestro Wanders doet het weer: verbluffen

‘Ik heb een zwak voor het audiosysteem Katamari 01 van het Japanse merk Gyanze. Ik zag dat systeem in Wallpaper staan en was direct verkocht. Ik heb de pagina er meteen uitgeschuurd. Alles zit namelijk in dat ding; de versterker, de speakers en er schijnt ook nog een supergeluid uit te komen. Moet ik hebben.’

Wat is de financiële schade? Bliik Geneviève van Velzen AMSTERDAM

... REUTERS

Nieuwe winkels

INDITEX NAAR AZIË Inditex, het moederbedrijf van Zara en Bershka, gaat flink uitbreiden. In de komende achttien maanden wil het bedrijf winkels openen in OostEuropa en Azië. Inditex heeft deze ambities kenbaar gemaakt tijdens de presentatie van de omzetcijfers van het eerste halfjaar van 2008. De omzet steeg met 14 procent naar een totaalbedrag van 4,56 miljard euro.

Korte dagen en lange avonden vragen om goed licht in huis. De opvallendste lampen op de aanstaande Woonbeurs in de Amsterdamse RAI komen van Puff-Buff, Bliik en Marcel Wanders.

Marcel Wanders voor Flos Maestro Wanders doet het weer: verbluffen. De internationaal erkende en bekroonde vormgever heeft voor de Italiaanse producent in verlichtingsarmaturen Flos de Skygarden bedacht. Inspiratiebron: het antieke gipsen ornament aan het plafond in zijn voormalige stulp. Liefkozend noemt Wanders het ornament zijn ‘hemeltuintje’. Voor wie zich geen antiek gipsen ornament kan veroorloven, heeft de designer een goedkoper alternatief bedacht in de vorm van deze lamp.

Je komt de lampenkappen van de vriendinnetjes Bliik steeds vaker tegen in culinaire hotspots zoals Brasserie DenK op landgoed Duin & Kruidberg in Enschede. Bijzonder is hun mix tussen beeld en licht. Sinds kort hebben Mirjam Leslie-Pringle en Nanda Carstens ook een serie lampen voor consumenten, Traffic. Snapshots van razend New York of de ondergrondse van Parijs heeft het stel verwerkt aan de binnenkant van een witte of zwarte kap.

Puff-Buff De Polen komen ook naar de Woonbeurs. En ze hoeven zich allerminst te schamen voor de futuristische opblaaslampen die in het Oostblok van de band rollen. Het jonge Poolse collectief Puff-Buff maakt er een kunst van om nieuwe, onverwachte materialen (zwart en roze plastic) te gebruiken voor hun interpretatie van klassiekers als de kroonluchter. 1

‘Ik heb geen idee hoeveel de Katamari 01 kost. Als het echt zo goed is als Wallpaper schrijft, ben ik bereid om er duizend euro aan uit te geven. Meer niet.’

Waarom betaal je niet meer? PUFF-BUFF

Lichtadvies Toine Schoutens is directeur van de Stichting Onderzoek Licht & Gezondheid in Eindhoven. Schoutens: ‘Goed lichtmanagement begint al voordat het huis staat. Architecten zouden tijdens het ontwerpproces al rekening moeten houden met de natuurlijke lichtinval.’ Staat je huis al, dan adviseert Schoutens om lichtirritaties te voorkomen door het licht zo veel mogelijk te spreiden. ‘Vijvers van licht wekken vaak ergernis op omdat het contrast tussen lichte en donkere plekken te groot is.’ Voor op het werk adviseert hij: ‘Ga liever voor warm tl-licht dan voor het bekende harde tl-licht dat in de meeste kantoren brandt.’

‘Ik ga er echt geen duizenden euro’s voor betalen. Alleen als dit systeem álles kan, wil ik er misschien iets meer aan besteden. Ik wil dat er een goede verhouding is tussen het bedrag dat ik uitgeef en het product dat ik koop. Er is altijd een financiële grens en die bepaal ik emotioneel. Voor mij stopt het bij duizend euro. 1

Fons Cohen.

Bloomie’s

BROWN BAG NAAR DUBAI   



   
 








 


  
 

 
 


Het warenhuis Bloomingdale’s gaat zijn producten voor het eerst buiten de Amerikaanse grenzen verkopen. Het wereldberoemde kleine tasje Little Brown Bag zal vanaf 2010 ook in de Verenigde Arabische Emiraten te zien zijn. In dat jaar opent het moederbedrijf van Bloomingdale’s, Macy’s Inc., twee winkels in een van de grootste winkelcentra ter wereld, de Dubai Mall. Macy’s werkt samen met de Al Tayer Group.

Ruis Het 25-jarig jubileum van kunstenaar Geert de Bruin wordt in het Nederlands Schoenenmuseum gevierd met de tentoonstelling Verbeelde Ruis. De expo is te zien tot en met 4 januari 2009.

 

 

Doe het zelf

 

   


ZWEEDS RAADSEL: lachen

onzin

geringschatten

visgerei

CRYPTOGRAM: kanarieorgeltje

elektrische eenheid

1

deel van de hals

gedwee

2

3

De oplossingen van de puzzels staan op de RTV-pagina’s elders in deze krant.

4

2

5

8 6

roem

tijding

gevecht

Griekse letter

9 10

gravure dichtbij

3

maand van het jaar

bloem

5 Horizontaal: 1. Dokter die op de vuist gaat? (8); 4. Aanvoer van militairen via de bus (8); 6. Aan de hand van dit dier (4); 8. Nog sterker, het is geen goede violist! (7); 9. Vogel met luis (4); 10. Dik worden zorgt voor stagnatie (8); 11. Ophouden met deze spil van de motor! (8).

vervoermiddel

oevergewas

afgunst

3

4

5

6

7

Verticaal: 1. Ondeugende jongen op de planken? (6); 2. Met een bijl bewerkt voor een bal (6); 3. Dat brengt een sardine in beweging (7); 5. Onderhoud om de sluiting langer te maken (7); 6. Volgens de minister-president ontbreekt 'r een beloning (6); 7. Geen vreemde bij bewustzijn (6).

6

1 2

Anthony Fokkerweg 61 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596

11

jong schaap beginnelinge

1

Een uitgave van Mountain Media BV

zwart afzetsel

inhoudsmaat

7

7

8 soort brood deel van een viool

4 schrijfgerei

15

8

SUDOKU 


SCHRAPPEN:

SUDOKU 



9

1

6

4

7

7

5

5 1

2

3 9

2 8

4

4

4

7

7

8

1

7

4

7

sales: [email protected] 020-3460512 marketing: [email protected] oprichter: Cornelis van den Berg uitgever: Ben Rogmans hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Frank Poorthuis art direction: Pieter Schol, Antoine Hamers

9

4

6

3

1 6

distributie: [email protected]

5 9

2

6

7

2

8 6

Om in de rijtjes en kolommen dezelfde som te krijgen, moeten twee cijfers worden geschrapt. Welke?

9

1

1

5

4

© APAR

3 5

2 3

8

website: www.depers.nl

8 5

1

3

5

2

Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NSstations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.

Lezerscolumn

Fotomapje Els Overkamp

...

Z

al ik je de foto’s laten zien?’ Even aarzel ik maar knik dan van ‘ja’. Ze staat gelaten op en loopt het huis binnen. Ze komt terug met een fotomapje in haar hand. De frisblauwe kaft met rode bloemetjes doet vrolijk aan. Ze slaat het mapje open. Op de eerste foto staat mijn uitgebluste nicht die innig haar

pasgeboren zoon tegen haar borst aandrukt. Ze oogt vermoeid maar de glans in haar ogen verraadt haar geluksgevoel. Ook vader blikt blij en opgelucht de camera in. ‘Dit is Boet vlak na de geboorte’, licht ze overbodig toe. Op de volgende foto is Boet in volle glorie te zien. Een gave roze baby die de longen uit zijn lijf schreeuwt. ‘Hij had een APGARscore van wel 10 punten.’ ‘Tjee’, zeg ik bewonderend. Op de derde foto is Boet thuis gearriveerd. Terwijl hij in

De frisblauwe kaft met rode bloemetjes doet vrolijk aan. de Maxi-Cosi zijn roes uitslaapt na de heftige geboortenacht, staan broer en zus trots naast hem. Ook oma kijkt bewonderend toe. Wat volgt zijn nog meer foto’s van trotse familieleden met Boet op de arm. Maar ’s nachts slaat het noodlot toe. Boet blijkt een hartafwijking te

hebben. Opeens ligt hij op de intensive care met allerlei toeters en bellen. Ik zie mijn nicht bezorgd kijken boven het doorzichtige bakje waar haar zoon in ligt. Toch gaat het steeds beter met hem. Op elke volgende foto is weer een slangetje minder te zien. Hij mag zelfs uit het bakje en ligt tevreden op schoot bij zijn vader. ‘Dit was op de avond voor de operatie.’ Naar deze foto kijken we iets langer. En dan komt de foto waar ik voor vreesde. In een bolderkar ligt een wit rieten mandje. Op de deksel staat een klein wit bloemstuk. Aan

de hengsels zijn witte ballonen bevestigd die het mandje lijken op te tillen. Ontroerd wend ik mijn hoofd af en pak mijn eigen dochter nog even goed vast. Toch kijk ik nog naar de laatste foto. Witte ballonnen stijgen omhoog naar de grijze hemel. Dan slaat ze het fotomapje dicht waar een heel leven in ligt besloten.

Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar [email protected].

Tijdelijke wijzigingen OV: 111

Groningen (bus)

Duur: 26 tot 29 september 2008 Wegwerkzaamheden Arrivalijnen 7, 35 en 39. Halten Diamantlaan/Travertijnstraat, Diamantlaan/Protonstraat, Protonstraat, Hoendiep Atoomweg, Hoendiep Meubelboulevard vervallen. 111

Eersel (bus) 111

111

Vandaag

Morgen

De dag begint grijs en nevelig, met veel bewolking. Lokaal valt er nog wat motregen, vooral in het zuiden. In de loop van de dag wordt het overal droog. Spaarzame gaten laten ’s middags enkele zonnestralen door, maar ’s avonds klaart het helemaal op. Het wordt vanmiddag 16 graden.

We gaan weer zonniger dagen tegemoet. Donderdag start nevelig en lokaal kunnen mistbanken voorkomen. Nadat deze zijn opgelost, blijft een licht bewolkte dag over. De zon zorgt voor gemiddeld 18 graden. Hierbij staat een zwakke tot matige wind uit het noordoosten. De dagen daarna verandert er weinig.

Duur: 25 september tot vermoedelijk december 2008 Wegwerkzaamheden Veolialijn 150. Halten Kortkruisdijk, Postelseweg, Voortseweg, Kapelweg vervallen.

Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (€ 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl

Op de buis

16

20.30

Op de bon Ned3, 20.30 (Auto)programma rond het meest gehate stukje papier: de bekeuring.

Nederland 1 KRO Kindertijd Konstanse Hond aan boord Brum Ibrahim plant plantjes Sesamstraat VVD EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo AVRO De Centrale Huisartsenpost NOS Journaal Hello Goodbye KRO Detectives: Silent witness Pauw & Witteman

RTL 7

SBS 6 Married with children RTL Voetbal: KNVB Beker FC Emmen - FC Twente RTL Voetbal: KNVB Beker Feyenoord - TOP Oss RTL Voetbal: KNVB Beker Samenvattingen

RTL 8

17:00 18:00 19:00 20:00 20:30 21:30 22:30 23:30

Film: Boys and girls RTL5, 22.30 Romantische komedie met Freddie Prinze jr. Twee tegenpolen groeien naar elkaar toe.

RTL 4 17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55 20:00 20:30 21:25 22:25 23:25 23:35 23:40

Ready steady cook The guardian Grey’s anatomy Smaken verschillen Het Blok Alleen nog een man Grenzeloos verliefd Smaken verschillen

17:15 17:35 18:00 18:05 18:35 19:00 19:05 19:40 20:05 20:30 21:30 22:30 23:30

The owl Get 100 Bernard Blue Peter Newsround The weakest link Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht Party conference broadcast: Labour Party The One show Inside out Nieuws en regionaal nieuws Sky cops Trawlermen Who do you think you are? Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht The National Lottery draws Medium

17:30 18:15 18:55

20:00 20:30 20:57 21:00 21:30 22:00 23:00 23:25 23:35 23:45

Film: Zusje Ned2, 23.50 Komisch drama met sterk acteerwerk van Kim van Kooten en Hugo Metsers III.

17:05 17:35 18:30 19:00 19:30 20:00 20:30 22:30

PostcodeLoterij: Deal or no deal Dr. Phil The king of Queens Wie is de chef Can’t buy me love PostcodeLoterij: Deal or no deal She’s the man Boys and girls

Eén

Totally spies Hannah Montana Sneak Everybody hates Chris According to Jim Trick & Treat Friends Two guys and a girl Two and a half men NCIS Criminal minds Gezocht: Politie Profiler

17:35 18:00 18:10 18:30 19:00 19:40 20:05 20:10 20:15 20:45 21:35 22:05 22:51 22:52 22:55 23:15 23:30 23:35

Step up to the plate Wanted down under Party political broadcast: Labour Party Eggheads Strictly come dancing: It takes two How to build a cathedral The restaurant Britain’s youngest grannies Grumpy old women Newsnight

17:04 17:26 17:50 18:02 18:10 18:22 18:38 18:52 19:21 19:36 20:00 20:25 20:55 21:05 21:35 22:00 22:30 23:00 23:30 23:55

BBC 2

19:00 19:30 20:00 21:00 22:00 23:00 23:30

23.50

RTL 5 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Goede tijden, slechte tijden Gillend naar huis De naakte waarheid Superdik - Superdun RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard

Veronica

BBC 1 17:03 17:05 17:33 17:35 18:00 18:15 19:00 19:30 19:55

The Late Show Veelzijdig Binnenskamers Sattelite Queens Dagbeeld Fab and the City Het Gesprek Van Het Najaar Uitgelezen The Late Show Het Gesprek Van Het Najaar

Buren Het journaal De rode loper Blokken Het journaal Man bijt hond Joker- en lottotrekking Het weer Thuis Volt Dokters van morgen De laatste show Winstverdeling joker en lotto KENO-uitslagen Het journaal laat Studio 1 Het weer Man bijt hond

Comedy Central SpongeBob SquarePants Avatar Fairly odd parents SuperNick (1) SuperNick Op de Stoep bij Gefopt! SuperNick (2) Het Huis Anubis Barnyard Drake & Josh That 70’s Show Malcolm in the middle The world stands up South Park Mad about you Frasier That’s my Bush Malcolm in the middle Just shoot me! The Simpsons

Spraakmakend nieuws Volg het op depers.nl

Oplossingen puzzels

1 9 2 7 5 6 8 4 3

3 6 8 9 4 1 2 7 5

6 1 3 4 2 8 7 5 9

8 2 9 3 7 5 1 6 4

7 5 4 1 6 9 3 8 2

9 1 2 8 3 7 6 5 4

5 3 6 1 2 4 7 9 8

8 4 7 6 9 5 2 3 1

2 9 1 3 7 6 4 8 5

3 6 4 9 5 8 1 7 2

7 5 8 2 4 1 3 6 9

4 7 9 5 6 2 8 1 3

1 2 5 7 8 3 9 4 6

6 8 3 4 1 9 5 2 7

21:00 22:00 23:00

World biker build-off Miami Ink: The apprentice Mythbusters: Diet Coke and Mentos Dirty jobs: Mosquito control officer Ultimate survival: Siberia I, videogame: The legs Future weapons: Firepower

Het gesprek 17:00 18:00 19:00 19:30 20:30 21:15 21:45 22:00 23:00 23:45

4 7 5 2 8 3 6 9 1

20:00

Little house on the prairie The bold and the beautiful Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie Trauma NL Hart in Aktie De ultieme woondroom Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Ruzie met de buren Wegpiraten!

9 4 7 8 1 2 5 3 6

Disney’s Kim Possible Disney’s Phineas and Ferb Bel’s boys Spring Karrewiet Spring 6tien W817 Mijn sport is top Karrewiet Mortified CANVAS Terzake El método Last best hope

Discovery Channel 17:05 18:00 19:00

Zóóó gênant!! Baasjes SpangaS Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal Nederland 3 ONM NOS Journaal De Wereld Draait Door NOS Journaal Op de bon Nieuwslicht Eet smakelijk! NOS Sportjournaal NOS Journaal Raymann is laat

22.30

Oprah Winfrey show Extreme bruiden Het zonnetje in huis Dr. Phil True stories: My sister’s keeper De bruiloft van... As the world turns

Canvas 17:05 17:30 17:45 17:55 18:10 18:20 18:35 18:55 19:10 19:20 19:30 19:59 20:00 20:40 22:35

17:35 18:30 19:00 19:20 19:55 20:30 21:30 22:30 22:50 22:55 23:20 23:50

17:20 17:45 18:00 18:23 18:45 18:59 19:00 19:22 19:30 20:19 20:30 21:15 21:55 22:30 23:00 23:15

NET 5

5 8 1 6 3 4 9 2 7

17:15 18:10 19:05 19:35 20:30 22:20 22:55

Nederland 3

NOS Journaal Helvoirt Tijd voor MAX That’s the question Man bijt hond WijZijnDeGeschiedenis Op uw gezondheid Netwerk Achter de voordeur Tien voor taal NOS Journaal Nova/Den Haag Vandaag Dat kan beter Nederlands Film Festival Journaal Zusje

2 3 6 5 9 7 4 1 8

22:45

Superdik Superdun RTL4, 22.25 Brits dieetprogramma. Een dik en een dun persoon ruilen een week van dieet.

Nederland 2 17:00 17:10 17:35 18:25 18:55 19:25 19:55 20:25 20:50 21:25 22:00 22:15 22:50 23:20 23:50

Cryptogram HORIZONTAAL: 1. Ringarts; 4. lichting; 6. pink; 8. krasser; 9. piet; 10. stremmen; 11. nokkenas. VERTICAAL: 1. Rolaap; 2. gehakt; 3. reidans; 5. gesprek; 6. premie; 7. kennis.

20:30

22.25

Tien voor taal Ned2, 21.25 Vlaams-Nederlandse taalquiz waarin twee teams tegen elkaar strijden.

Zweeds -g-l-o-sminachten -eer-mare actie-mik -h-ets-npen-anjer -lam-auto debutante -nÿd-riet DISCREET

18:00 18:30

21.25

Schrappen: 2 x de 5, dan is de som steeds 11

17:00 17:01 17:07 17:12 17:22 17:25 17:51 17:59 18:00 18:20 18:45 19:00 19:25 20:00 20:30 21:20 23:10

 

   

   


Bloedbad

Terreur

Cockpit

Laatste nieuws over schietpartij Finland. www.depers.nl/finland

Groot varken terroriseert vrouw.

Piloot plaatst 15-jarige achter stuurknuppel. www.depers.nl/cockpit

www.depers.nl/varken

 

 

Op de bank

 

   


17

Documentaire Toch iets meer dan lege huls

Paris: ook weer niet zó dom

Van de muur naar de planken.

Superheld

Er komen steeds meer barstjes in haar zorgvuldig opgebouwde imago.

Spiderman zwaait de theaterzaal in met een musical

AP/Maarten Bloem AMSTERDAM

Mediaredactie

...

AMSTERDAM

...

‘Mensen zien me als een barbiepop met een perfect leven. Misschien is dat wat ze leuk aan mij vinden’, peinst Paris Hilton in een documentaire rond haar persoon. Domme blondjes-moppen zijn uit, oreerde de Nederlandse ‘trendwatcher’ Adjiedj Bakas vorig jaar al bij een boekpresentatie. ’s Werelds bekendste domme blondje Paris Hilton blijkt nu (iets) meer dan de lege huls te zijn die tig merken vertegenwoordigt en voor veel geld opdraaft op feestjes. Een documentaire over Paris, Paris not France, belicht een heel andere kant van Hilton. Ze bewees eerder deze zomer al dat ze niet helemaal op haar achterhoofd gevallen is. Presidentskandidaat John McCain gooide rivaal Barack Obama in een verkiezingsspot op één (vulgaire) hoop met celebs als Paris Hilton. Hilton pareerde het spotje met een eigen filmpje waarin ze coherent en doordacht (maar wel in bikini natuurlijk) een verhaaltje hield over het milieu. De hele wereld was verbaasd: Paris Hilton kan nadenken.

Waar al jaren over werd gefluisterd wordt waarheid: de musical over superheld Spiderman is mogelijk volgend jaar op Broadway te zien. De regie ligt in handen van Julie Taymor, die in Amerika The Lion King op de planken bracht. Eerder werd al onthuld dat U2-bandleden Bono en The Edge zijn benaderd om de muziek te schrijven. Marvel, oorspronkelijk een producent van comicboeken, heeft met de filmtak Marvel Studios veel geld verdiend aan superheldenfilms over onder anderen de Hulk en XMen. Het zou voor het eerst zijn dat Marvel de overstap maakt naar het theater. 1

Lachen

Joop Braakhekke niet blij met stunt BNN Mediaredactie AMSTERDAM

...

Aan de noodrem trekken in de trein, flitspalen uit de grond rijden. Niets gaat BNNpresentatoren te ver. Nu is er eentje voor een item gaan eten bij Le Garage in Amsterdam en weggerend zonder te betalen (lachen!). Eigenaar Joop Braakhekke kon de grap maar matig waarderen. ‘Het is niet netjes dat ze zonder toestemming hebben geflmd, daarnaast gaat het in feite om publiek geld. Ze hebben gegeten op kosten van de belastingbetaler.’ BNN heeft de rekening inmiddels betaald. 1

Geconstrueerd imago Paris, Not France is geregisseerd door de dochter van rocker Tom Petty, Adria. Vorige week beleefde de documentaire zijn première op het filmfestival van Toronto. De film laat zien hoe het fenomeen Paris Hilton wordt geconstrueerd en hoe Paris privé is. Adria volgde haar een jaar met de camera

EPA/ANP

WINEGUMSINEENSAUSVOORBIJDEPOPCORN Keukengerei:

Nodig -

1 mixer, 1 kom en 1 pan

1 zak popcorn zoet 100 gram winegums 175 gram pure chocolade 1/8 l slagroom klontje boter

Stiekem verlegen Adria Petty wist bij het maken van haar documentaire eerst niet hoe ze Paris aan het praten kon krijgen. Maar in de auto ervaarde zij een magisch moment. ‘Toen kon ik zien dat ze gevoel had, nadacht en goed uit haar woorden kon komen’, aldus Petty. ‘Ik vroeg me af waarom ze haar hart alleen maar in de auto lucht. Tot ik mij realiseerde dat een van de meest gefotografeerde en beroemdste vrouwen ter wereld gewoon verlegen is. Ze houdt er niet van om in het openbaar te spreken, want alles wat er uit haar mond komt, krijgt ze als belediging weer terug. Op een privéplek, in haar auto, voelt ze zich comfortabel.’ Voorlopig zijn er nog geen kopers voor Paris, Not France gevonden. Misschien past zo’n openhartig document ook niet in de zorgvuldig verzonnen marketingstrategie. Willen we eigenlijk wel echt weten dat Paris Hilton ook maar een mens is? 1

RTL5 zendt in oktober weer The Simple Life uit.

3E DRUK NU IN DE BOEKHANDEL

Snackattack

...

en wisselt beelden van Hiltons jeugd af met shots van de talrijke vergaderingen met marketeers die met haar bespreken hoe ze haar verzonnen imago kan vormgeven. Of zoals een van hen zegt: ‘Als we het goed aanpakken, denkt niemand meer aan Parijs, Frankrijk maar aan jou als ze de naam Paris horen.’ In de documentaire is ook ruimte voor openhartige interviews met Hilton, haar ouders en zus, roddeljournalisten en cultuurwetenschappers die dieper ingaan op haar beroemdheid en inzicht geven in de façade die haar geld oplevert en bij tijd en wijlen parten speelt. Haar domme imago, zo merkt ze zelf op in de film, werd ooit verzonnen door de makers van het realityprogramma The Simple Life. Hilton: ‘Zij wilden dat ik mij nog dommer dan dom zou gedragen.’

Zo maak je het: Vermaal de winegums met de mixer. Doe de slagroom in een kom. Doe er stukjes chocolade bij.

Zet de kom op een pan kokend water die op een laag vuur staat. Roer zodra de chocolade gaat smelten. Neem de kom van de pan en blijf roeren tot het een gladde saus wordt. Doe er een klontje boter door voor de glans van de saus. Voeg de vermalen winegums toe aan de chocoladesaus en blijf roeren. Giet de saus over de popcorn.

LANGE POTEN

PETER MIDDENDORP Een jaar lang vreemdeling in Den Haag 5 € 16,9

Nou nou, Maxime

Zo zo, Femke

Drank: Cola Light

DE NEDERLANDSE POLITIEK

Paltrow op het web

Little Britain: the movie

Hollywoodactrice Gwyneth Paltrow heeft een nieuwe hobby: de virtuele lifestylegoeroe uithangen op haar webpage Goop.

De populaire BBC-serie Little Britain wordt een speelfilm. Wanneer hij uitkomt weet nog niemand. Duidelijk is wel dat Ben Stiller hem produceert.

pr

ONTHULD

18

 

 

Sport

 

   


Voetbal FC Groningen met beleid naar de kop van de Eredivisie

De wijzen komen uit het Lance Armstrong. EPA

FC Groningen was tien jaar geleden op sterven na dood. Nu is de club koploper in de Eredivisie. Een reconstructie van het succes, dat ná De Dag van de Faxen begon.

Wielrennen

Iwan Tol

‘Lance Armstrong wil nu Tour de France kópen’ Stefan de Vries PARIJS

...

De Amerikaanse wielrenner Lance Armstrong won de Tour de France al zeven keer, maar blijkbaar is dat nog niet genoeg. Behalve op de fiets zou hij wel eens op een andere manier terug kunnen komen in Frankrijk. De Australische krant Sydney Morning Herald schrijft dat Armstrong de Tour wil kópen. Het dagblad speculeert over de inhoud van een persconferentie die Lance Armstrong vandaag in New York zal geven voor een gezelschap van wereldleiders op de jaarlijkse bijeenkomst van Bill Clintons stichting CGI. De renner zou de Tour willen gebruiken voor zijn wereldwijde strijd tegen kanker, dat is ook de reden waarom hij dit najaar weer op de fiets is gestapt.

Broodje aap Armstrong zou in samenwerking met de voormalige president van de Internationale Wielerunie, de Nederlander Hein Verbruggen, een bod willen doen op de Amaury Sport Organisation (ASO). ASO is de organisator van de Tour de France, maar ook van de race Parijs-Dakar, van atletiekwedstrijden en hippische en golf-evenementen. Als de legendarische wielerronde, die sinds 1903 gereden wordt, door een Amerikaan zou worden overgenomen, zullen de Fransen waarschijnlijk de straat op gaan. Verbruggen zei gistermiddag dat het Australische krantenbericht ‘een broodjeaapverhaal’ is. De Tour-directie liet desgevraagd weten dat het slechts geruchten zijn. Bovendien stelde men in Parijs de retorische vraag ‘Ziet u Armstrong al Parijs-Dakar leiden?’ Gisteravond voedde Armstrong de speculaties door aan te kondigen dat hij morgen een extra persconferentie over zijn toekomst zal houden in Las Vegas. 1

hangbord voor de club en slaagde er in om zelfs op de meest penibele momenten authentiek te blijven; een eigenschap die maar weinig trainers gegeven is. Jans gaat alweer zijn zevende seizoen in bij de club, waarmee hij de langstzittende trainer in het betaalde voetbal is.

AMSTERDAM

...

Op de dag nadat FC Groningen in 1998 was gedegradeerd naar de Eerste Divisie, stapte algemeen directeur Hans Nijland zijn kantoor binnen. Op zijn bureau lag een stapel faxen. Het bleken opzeggingen van sponsors te zijn die geen heil meer zagen in de toekomst van FC Groningen. De geldschieters hadden wel wat beters te doen dan op doordeweekse dagen naar matige spelers en niet aansprekende tegenstanders te kijken in een sterk verouderd Oosterparkstadion, lieten ze Nijland weten.

Na de degradatie lagen er stapels faxen van sponsors die afhaakten. Heel soms denkt de algemeen directeur nog wel eens terug aan ‘De Dag van de Faxen’. En, zegt hij: ‘Misschien was het maar beter ook, die degradatie.’ Het betekende namelijk een omslagpunt in het denken bij de club. Vanuit de ronkende puinhopen werd vanaf dát moment besloten om écht te werken aan de totstandkoming van een gezonde, stabiele middenmotor in de Eredivisie.

Springlevend En ziedaar: tien jaar nadat de club bijna was opgegeven, is FC Groningen springlevend. De ploeg van trainer Ron Jans staat na drie wedstrijden boven aan de ranglijst. De skyboxen in de Euroborg zijn uitverkocht, Nijland denkt zelfs al hardop aan uitbreiding van het pas geopende stadion, en het beleid van FC Groningen geldt voor andere clubs nu als lichtend voorbeeld. De ommezwaai van ‘bijna opgegeven’ tot ‘springlevend’ heeft natuurlijk niet op één dag zijn beslag gekregen. Naast ‘De Dag van de Faxen’ zijn er in de loop der jaren verschillende ijkpunten geweest die in het oog springen. De aanstelling van de onervaren Ron Jans in 2002 bijvoorbeeld. De assistent-coach van Emmen en leraar Duits bleek een perfect uit-

Groene kathedraal Het in gebruik nemen van de Euroborg in 2006 was ook zo’n mijlpaal voor FC Groningen. Op vrijdagavond 13 januari won de club met 2-0 van aartsrivaal én voorbeeld Heerenveen. Zelfs de cynische Johan Derksen en Willem van Hanegem, die namens RTL de analyse verzorgden (Nijland destijds in VI : ‘Je moet je afvragen of je blij moet zijn met hun aanwezigheid bij een vrijdagavondwedstrijd. Normaal brandden zij het hele circus behoorlijk af’) waren lyrisch over het nieuwe onderkomen en De Telegraaf, nooit te beroerd om origineel uit de hoek te komen, doopte het stadion tot De Groene Kathedraal. Zelfs de fanatiekste romanticus zweeg sindsdien over het verlaten Oosterpark Stadion. Ook op sportief gebied waren er ijkpunten. De doorbraak van Arjen Robben bijvoorbeeld. Plots speelde een jongen van zestien in het Oosterpark Feyenoord-verdediger Kees van Wonderen zoek. Bij elke geslaagde actie van de frêle Bedummer groeide het zelfbewustzijn van de Groningers op de tribune. Hetzelfde effect had de aankoop van de Noorse international Erik Nevland, die ooit voor Manchester United had gespeeld en er in 2004 voor koos om naar Groningen te verhuizen. Nevland plaveide met zijn komst naar het Oosterpark het pad voor veel meer Scandinaviërs in het noorden. Ook dát is een verklaring van het succes van de club. Groningen bezit een uitgebreid netwerk van scouts in Scandinavië en slaagt er jaarlijks in om jonge spelers – bij voorkeur onder de 23 jaar – uit die contreien warm te maken voor een transfer naar Groningen. Zondag, als Groningen tegen Feyenoord speelt, (een Groningse supporter noemde de tegenstander gisteren in het NOS-sportjournaal ‘een veteranenelftal, over toegenomen zelfbewustzijn gesproken!) zit de Zweedse bondscoach Lars Lagerbäck op de eretribune van de Euroborg. Hij weet dat zijn internationals in goede handen zijn bij Ron Jans, want vrijwel alle spelers uit Scandinavië

Inmiddels gaat er écht niets meer boven Groningen. PRO SHOTS

met wie hij werkt(e) – Florén, Nevland, Lindgren, Berg, Stenman, Granqvist, Andersson – zijn of waren succesvol.

Springplank Spelers verkiezen Groningen nu bewust boven andere clubs. Ze zien De Trots van het Noorden als een perfecte springplank, want topclubs winkelen graag in het noorden, zo blijkt uit het verleden. Danny Buijs ging naar Feyenoord, Luis Suárez, Rasmus Lindgren, Bruno Silva naar Ajax en onlangs vertrok Stef Nijland naar PSV. In het huidige voetbalklimaat, waar-

FC Groningen is niet slechter geworden van al het gewinkel. in spelers bijna niet langer dan twee jaar bij een club blijven, slaagt FC Groningen er opmerkelijk goed in te anticiperen op onverhoedse veranderingen. Toen Nevland tijdens de winterstop plots naar Fulham vertrok, plukte Groningen niet veel later Berry Powel letterlijk van de training van De Graafschap. ‘Flexibiliteit is

 

 

Sport

 

   


19

Daviscup

noorden

ORANJE NAAR ARGENTINIË De Nederlandse tennissers moeten het volgend jaar maart in de eerste ronde van de wereldgroep van de Daviscup opnemen tegen Argentinië. Het duel wordt gespeeld bij de Argentijnen. Oranje keerde zondag na een afwezigheid van twee jaar terug op het hoogste niveau van de landenwedstrijd door een zege op Zuid-Korea (3-2). Argentinië haalde dit jaar de finale van de Daviscup. Spanje is de tegenstander.

Charles van Commenée

LONDEN KIEST NEDERLANDER Hij noemt het zelf een kans die hij niet kon laten lopen. Na vier jaar technisch directeur en chef de mission bij sportkoepel NOC*NSF te zijn geweest, legde Charles van Commenée gisteren uit waarom hij per 1 januari hoofdcoach van de Britse atletiekbond wordt. ‘Het zit vooral in de eenmaligheid van de kans. Je maakt deel uit van een topsportapparaat dat vier jaar het centrum van de wereld is’, zei Van Commenée over zijn vertrek. ‘Zouden de Olympische Spelen in 2012 niet in Londen zijn, dan was de kans groot geweest dat ik was blijven zitten.’

Nordin Amrabat (links) in duel met Eelco Horsten. ANP

KNVB-beker Groot wint van klein: 0-3

PSV’s vergeten er een feestje van te maken De ultieme stunt van de jonkies bleef uit. Het grote PSV won in de tweede ronde van het bekertoernooi simpel van het tweede elftal uit Eindhoven. ANP

Acht weken uitgeschakeld

TEGENSLAG SULEJMANI

een kernwaarde geworden bij Groningen’, liet Ron Jans al optekenen aan het begin van het seizoen. De club voert al sinds jaren een doortimmerd transferbeleid en wordt bepaald niet slechter van al het gewinkel bij de club. Een paar voorbeelden: Bruno Silva werd gekocht voor twee ton en ging voor bijna vier miljoen naar Ajax, Luis Suárez werd voor anderhalf miljoen gehaald en eveneens aan Ajax verkocht voor acht miljoen en Gijs Luirink (voor bijna drie ton aangetrokken van FC Volendam) ging voor 3,5 miljoen euro naar AZ. Handelsgeest waar veel clubs een voorbeeld aan mogen nemen.

Vroeger zegden spelers Groningen nog wel eens af, omdat de stad in hun ogen een verbanningsoord was, veel te ver weg van de bewoonde wereld. Inmiddels gaat er nu écht niets meer boven Groningen. Niemand in Groningen die er overigens van in de war raakt nu de FC de ranglijst aanvoert. Nuchtere Groningers, weet u wel. Ze weten ook in het noorden dat de ploeg tijdens de winterstop zomaar kan worden leeggekocht. De Groningse scouts zijn intussen alweer druk bezig om opvolgers te zoeken. Regeren is vooruitzien, weet Nijland sinds de Dag van de Faxen. 1

Ajax kan zo’n acht weken niet beschikken over Miralem Sulejmani. De Servische aanvaller heeft zondag aan de wedstrijd tegen Feyenoord een scheur in zijn rechterhamstring overgehouden. Dat bleek gisteren uit een MRI-scan. Oleguer Presas heeft in dat duel ook een scheurtje opgelopen in de hamstring. De Spaanse verdediger van Ajax moet naar verwachting een tot drie weken aan de kant blijven.

PICS UNITED

UITSLAGEN EN PROGRAMMA 111

Voetbal KNVB-beker Tweede ronde AZ - Heracles Almelo 3-0 Helmond S. - FC Omniworld* 2-2 *wint na strafschoppen FC Den Bosch - Haarlem 2-1 Rijnsburgse Boys - RBC 2-1 PSV 2 - PSV 0-3 IJsselmeervogels - AGOVV 1-3 Be Quick ’28 - RKC Waalwijk 1-2

FC Lisse - Achilles ’29 3-4 Quick Boys - Willem II 0-1 EHC/Norad - Fortuna Sittard 0-3 FC Dordrecht - BV Veendam 3-2 HHC Hardenberg* - GA Eagles 1-1*wns Cambuur* - FC Zwolle 3-3 *wns 111

Bekerwedstrijden vandaag:

Ajax (amateurs) - Vitesse (20.00 uur) Sparta Nijkerk - Lienden (20.00 uur) Kozakken Boys - WKE (20.00 uur) De Treffers - De Graafs. (20.00 uur) GVVV - NAC Breda (20.00 uur) HSC ‘21/Brein - Sparta (20.00 uur) Capelle - Roda JC (20.00 uur) Spakenburg - Telstar (20.00 uur) MVV - SC Heerenveen (20.00 uur) VVV - FC Volendam (20.00 uur) Feyenoord - TOP Oss (20.45 uur)

De Bataven - Excelsior (17.00 uur) FC Emmen - FC Twente (18.45 uur) Quick Boys 2 - Eindhoven (20.00 uur )

Niet verkocht

Duur meiske

Er is ook een keer goed nieuws voor het Belgische voetbal. De wedstrijd tussen de Rode Duivels en Polen is niet verkocht.

Arme Cristiano Ronaldo. Z’n vriendinnetje blijkt ook andere mannen te behagen. Voor 580 euro per uur.

EINDHOVEN

...

De spelers van Jong PSV droomden vooraf van een stiekeme stunt. Stijn Wuytens ontdeed het bekerduel tussen de eerste twee elftallen van de Eindhovense club gisteren echter al na vier minuten van de meeste spanning. Danko Lazovic gunde het massaal toegestroomde publiek, dat gratis toegang had, in de tweede helft nog twee treffers: 0-3. Het duel in het Philips-stadion had een PSV-feestje moeten worden, maar de spelers werkten daar niet aan mee. De wedstrijd had voor het eerste elftal alles weg van een verplicht tussendoortje, in een drukke periode met naast Eredivisieduels ook Champions League-verplichtingen. Jong PSV kwam kwaliteit tekort om het spannend te maken. Trainer Huub Stevens (van PSV 1) had de wedstrijd ook kunnen aangrijpen om zijn ploeg na nederlagen tegen Atletico Madrid (3-0) en AZ weer wat vertrouwen op te laten doen, maar de trainer vond het een ideale gelegenheid om veel van zijn wisselspelers in een serieuze wedstrijd aan het werk te zien. Zo kreeg Cassio Ramos in het doel de voorkeur en begon

Lazovic als spits. De Serviër verbaasde door in de tweede helft met zijn arm een forse tik uit te delen aan verdediger Freek Heerkens. Verder maakte Jan Kromkamp zijn rentree na lange afwezigheid wegens een knieblessure. De rechterverdediger kwam dit seizoen nog niet in actie bij het eerste. Stevens liet ook de 17jarige Funso Ojo debuteren. Hij speelde onder leiding van Ronald Koeman in mei 2007 al eens mee in

‘Ik heb Jong PSV gefeliciteerd. Ze hebben er een echt duel van gemaakt.’ enkele oefenwedstrijden. Na afloop van de wedstrijd liep Stevens de kleedkamer van Jong PSV binnen. Hij was te spreken over de weerstand die zijn ploeg ondervond. ‘Ik heb ze gefeliciteerd met hun prestatie. Ze hebben er een echte wedstrijd van gemaakt.’ Stevens was over de prestatie van zijn eigen elftal niet helemaal te spreken. ‘Het duel was door een vroeg doelpunt vrij snel beslist. Daar zijn we te makkelijk mee omgesprongen. De score had wel wat hoger uit mogen vallen.’ Trainer Anton Janssen van Jong PSV baalde van de vroege tegentreffer. ‘Maar mijn spelers hadden na afloop wel een gevoel van voldoening.’ 1

ieren alle d en! l e m á verzáá Bij aankoop van onderstaande producten

gratis dierenwereldstickers

Spaar bij Coop supermarkten schitterende dierenstickers!

2

gratis 2 zakjes stickers

naar keuze Elders 507

gratis 1 zakje stickers

Dreft afwasmiddel

2 flacons à 450/600 ml naar keuze Elders 438

8.

99 op=op!

krat 24 flesjes à 300 ml Elders 1299

99

Sun vaatwastabletten duopak naar keuze Elders 649

gratis 2 zakjes stickers

liter 1.25 max. 4 kratten per klant

2.

99

gratis 1 zakje stickers

5.

Hertog Jan bier

49

3 doosjes à ca. 40 gram

Dash wasmiddel oceanfris of zomerfris flacon 1980 ml of pak 1220 gram stuks naar keuze Elders 998

3.

Pickwick Elements of kruidenthee

Bij elke 10 euro aan boodschappen of bij speciaal geselecteerde actieproducten ontvang je een zakje met 3 stickers. Coop supermarkten heeft samen met het Wereld Natuur Fonds een fantastische Dierenwereld spaaralbum gemaakt, dat je kunt kopen voor €2,50. Van het aankoopbedrag gaat 1 euro rechtstreeks naar het Wereld Natuur Fonds. Je spaart dus niet alleen… je maakt het ook mogelijk dat deze diersoorten én hun leef gebieden worden beschermd door het Wereld Natuur Fonds! In het album kun je meer dan 200 verschillende dierenstickers plakken! Van de brutaalste apenkoppen tot de pluizigste pinguïns. Van het zachtste zebraveulen tot de allerliefste leeuwenwelp. Ze passen er alle 216 in! Als je album straks compleet is, heb je een prachtig bewaaralbum vol interessante dierenweetjes en foto’s. Zijn er stickers die je dubbel hebt? Probeer ze dan te ruilen met je broertjes, zusjes, vriendjes, vriendinnetjes, opa’s en oma’s. Want iedereen spaart natuurlijk mee! Zijn jullie klaar voor het grote dierenavontuur? Coop supermarkten en het Wereld Natuur Fonds wensen je veel spaarplezier met Dierenwereld 2008!

gratis 2 zakjes stickers

5.

99

Dierenw ereld

200

eld.nl www.dierenwer

8

SPECTACULAIR NIEUWS!

NU IN NEDERLAND! VERACARE HONGERREMMER

AFVALLEN ZONDER INSPANNING! U krijgt minder honger, spelenderwijs weegt u iedere week ca. 1 kilo minder en zo bepaalt u zelf uw voorkeursgewicht.

100% VEILIG EN WETENSCHAPPELIJK BEWEZEN!

www.veracare.nl Verkrijgbaar bij

"NTUFSEBN
%JKLHSBBGQMFJO

t
"QFMEPPSO
)PGTUSBBU

t
"QQJOHFEBN
0TTFESJGU

t
"SOIFN
)BO[FTUSBBU


,SPPOTF
8BM

t
"TTFOEFMGU
%PSQTTUSBBU

t
#BBSO
)PPGETUSBBU

t
#PFLFM
4U
"HBUIBQMFJO

t
%JEBN
)PPGETUSBBU

t
&OTDIFEF
3JKOTUSBBU

t
&SNFMP
(BSTUFMBOE

t
(FOOFQ
%F
1PFM

t
(SPFTCFFL
1BOOFOTUSBBU

t
(SPOJOHFO
,BKVJU


4JFSTUFFOMBBO

t
AT
)FSUPHFOCPTDI
#VJUFOQFQFSTESFFG

t
)PPGEEPSQ
"BMCVSHQMFJO

t
)PPHFWFFO
%F
8FJEF

t
)VJ[FO
1IPIJTUSBBU

t
,PPH
BBO
EF
;BBO
.PMFO
XFSG

t
,SPNNFOJF
)FJMJHFXFH


6SBOVTMBBO

t
-VOUFSFO .PMFOQBSLXFH

t
.BBTTMVJT
,POJOHTIPFL

t
.BEF
/JFVXTUSBBU

t
.VOUFOEBN
,FSLTUSBBU

t
.VTTFMLBOBBM
8JMMFN
%JFNFSTUSBBU

t
/JKNFHFO
;XBOFOWFME

t
3IFEFO
(SPFOFTUSBBU

t
3VVSMP
-FFVXFSJLTUSBBU

t
4UFFOXJKL
4DIPMFTUSBBU

t
5FSCPSH
*+TTFMXFH
B
t
7SPPNTIPPQ
%F
,PFMF

t
8BHFOJOHFO
1MBOUTPFO

t
8JFSEFO
)FYFMTFXFH

t
8JKDIFO
5VOOFMXFH

t
8JMEFSWBOL
"QPMMPMBBO



8PSNFSWFFS
,SPNNFOJF¯SXFH

t
8PSNFSWFFS
;BBOEJKL
;BBOEJKLFSXFH