MILLENNIUMCAMPAGNE JAARVERSLAG 2014
Steller: Afdeling:
D.P. Machiela Wonen&Werken
telefoon: email:
0518 - 409246
[email protected]
datum: versie:
09-01-2015 def
vastgesteld: besluitnr.:
20 januari 2015 nr. 5
INHOUDSOPGAVE
1 INLEIDING 1.1 algemeen 1.2 jaarverslag 1.3 leeswijzer
3
2 SAMENWERKING MET HUMANA 2.1 inleiding 2.2 uitvoering
5
3 FAIRTRADE GEMEENTE 3.1 inleiding 3.2 uitvoering 3.3 activiteiten
8
4 GEMEENTELIJKE ORGANISATIE EN BELEID 4.1 inleiding 4.2 uitvoering
12
5 COMMUNICATIE 5.1 inleiding 5.2 uitvoering
16
6 FINANCIEEL OVERZICHT 2014
19
BIJLAGEN: 1. schematische weergave aanpak 2. overzicht uitgevoerde activiteiten 2014 3. millenniumpublicaties 2014 4. financiële stand van zaken millenniumdoel 7 2009-2015
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
2
H1 1.1
INLEIDING Algemeen
Eind 2008 besloot de gemeente het Bildt om mee te doen aan de landelijke millenniumcampagne en de daarin opgenomen 8 millenniumdoelen te ondersteunen. Vervolgens heeft de gemeenteraad een plan van aanpak voor de uitvoering van de millenniumcampagne vastgesteld in 2009. Dit plan richt zich op twee van de acht millenniumdoelen, namelijk: meer mensen leven in een duurzaam leefmilieu (doelnr. 7) en meer eerlijke handel, schuldenverlichting en ontwikkelingshulp (doelnr. 8).
Bij de uitwerking is gekozen voor drie speerpunten volledig gericht op deze twee millenniumdoelen. Op de eerste plaats wordt er projectmatig samen gewerkt met de Stichting Humana. Het gaat om ondersteuning van twee projecten in ontwikkelingslanden van de Stichting Humana en actieve participatie van en promotie van activiteiten van Humana in de gemeente. Op de tweede plaats het uitwerken van de criteria voor Fairtrade in samenwerking met de lokale werkgroep en met allerlei lokale partijen. Op de derde plaats het versterken van gemeentelijk beleid en de interne organisatie. Het gaat daarbij om initiatieven gericht op duurzaamheid in de eigen bedrijfsvoering te stimuleren, met betrekking tot de afname (inkoop) en gebruik van duurzame producten en toepassing van eigen beleid op het gebied van duurzaamheid (milieu en klimaat). Deze drie speerpunten staan voor de invulling van de campagne voor onze gemeente centraal. Daarnaast is het onderdeel communicatie een specifiek onderwerp voor de uitvoering vanwege het belang van de beoogde bewustwording dat is verbonden aan deze campagne. 1.2
Jaarverslag 2014
Nadat het plan van aanpak werd vastgesteld is de uitvoering ervan gestart in de tweede helft van 2009. Toch werd de gemeente begin 2010 door de VNG verkozen tot derde gemeente in de landelijke verkiezing voor meest inspirerende millenniumgemeente van Nederland! Begin 2013 is de gemeente het Bildt ook weer in de top drie van Nederlands meest inspirerende millenniumgemeenten terecht gekomen. Het jaar 2014 is het vijfde volledige uitvoeringsjaar van het plan van aanpak. De voortgang van de uitvoering in 2014 is (evenals 2010, 2011, 2012 en 2013) opgenomen in een jaarverslag. In dit jaarverslag is de stand van zaken over de uitvoering aangegeven en wordt gebruikt om andere partijen (intern en extern) hierover te informeren. Naast de activiteiten uit het plan van aanpak zijn in het jaarverslag 2014 ook alle andere onderdelen opgenomen die betrekking hebben op de millenniumcampagne, maar die niet vermeld staan in het plan van aanpak.
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
3
Dit vierde verslag betreft de periode van 1 januari 2014 tot en met 31 december 2014. De uitgevoerde activiteiten zijn onderverdeeld in vier onderwerpen, namelijk: samenwerking met Humana, Fairtrade, gemeentelijke organisatie en communicatie. Deze indeling is overgenomen uit het plan van aanpak. 1.3
Leeswijzer
In hoofdstuk 2 wordt de uitvoering van de samenwerking met de stichting Humana beschreven. Hoofdstuk 3 heeft betrekking op het onderdeel Fairtrade en in hoofdstuk 4 staat de eigen organisatie centraal. De activiteiten die in 2014 hebben plaatsgevonden gericht op voorlichting en communicatie staan in hoofdstuk 5 vermeld. Deze hoofdstukindeling sluit aan bij het Plan van aanpak 2009 tot en met 2015. De financiële gevolgen zijn tot slot in hoofdstuk 6 opgenomen. Tevens zijn er nog een aantal bijlagen bijgevoegd met een schematische weergave van de campagne en een maandtabel met alle uitgevoerde activiteiten gerelateerd aan het millenniumdoel in 2014. Tot slot zijn de vier millenniumpublicaties in 2014 bijgevoegd.
Foto: Demonstratie van een handenwassysteem (bron: Humana)
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
4
H2
SAMENWERKING MET HUMANA
2.1
Inleiding
Door samen te werken met de Stichting Humana uit Bunnik wordt op concrete wijze een bijdrage geleverd aan de millenniumdoelen. Humana is een ontwikkelingsorganisatie en één van de grootste kledinginzamelaars van Nederland. Met de opbrengst van de ingezamelde kleding ondersteunt Humana projecten op het gebied van onderwijs, gezondheid en economische ontwikkeling. Het overdragen van kennis en vaardigheden staat daarbij centraal. Hierbij werkt Humana samen met lokale partnerorganisaties in zuidelijk Afrika. De uitvoering vindt plaats via een aantal programmalijnen, zoals het verbeteren van de watervoorziening, onderwijs en het opleiden van leraren. Met deze programma’s werkt Humana aan een wereld waarin iedereen de kans heeft zichzelf te ontwikkelen. 2.2
Uitvoering
Humana is een ontwikkelingsorganisatie die zich inzet voor de verbetering van levensomstandigheden van mensen in arme plattelandsgebieden. Op dit moment verzorgt Humana (voorzien van het CBF keurmerk voor goede doelen) de inzameling van afgedankte kleding. Het afgelopen jaar is er op deze wijze 40.846 kilo kleding en textiel ingezameld in het Bildt. De opbrengst die daarmee voor deze ideële organisatie wordt gegenereerd, wordt aangewend voor allerlei projecten in diverse Afrikaanse landen. Dit sluit zeer goed aan bij de landelijke Millenniumcampagne. Textiel inzameling het Bildt Hoeveelheid textiel (kg) Opbrengst Humana (€0,10/kg)
2009 42.688 € 4.268
2010 42.901 € 4.290
2011 43.391 € 4.339
2012 37.471 € 3.747
2013 37.963 € 3.796
2014 40.846 € 4.084
Als millenniumgemeente is de bestaande samenwerking met Humana voortgezet in 2014. De gemeente ondersteunt Humana en draagt daarmee op concrete wijze bij aan het vergroten van draagvlak voor het gekozen beleid en de Millenniumdoelen in de landen waar dit het meeste nodig is. De gemeentelijke campagne richt zich ieder jaar op één specifiek programma. In 2014 stond onderwijs in relatie tot schoon drinkwater centraal in de gemeentelijke aanpak. Door het project te ondersteunen krijgen de mensen een betere toegang tot sanitaire voorzieningen. In de praktijk houdt dat in dat veilige latrines gebouwd worden en mensen toegang hebben tot schoon drinkwater. Samenwerking Humana Over uitvoeringszaken vond periodiek overleg plaats met vertegenwoordigers van Humana. In september en december 2014 is tussentijds gesproken over de voortgang. Er is gesproken over de mogelijkheden om de communicatie verder uit te breiden. Daartoe verzorgt Humana twee keer per jaar een update om aandacht te vragen voor textielinzameling. Daarnaast verstrekt Humana folders aan bibliotheek en dorpshuizen. Met vertegenwoordigers van dorpsbelang Vrouwenparochie is
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
5
gesproken over gezamenlijke communicatie in relatie tot het nieuwe inzamelpunt voor textiel in Vrouwenparochie. De gemeente het Bildt stelde in 2014 een financiële bijdrage beschikbaar voor projecten aan Humana. Verder is er periodiek een publicatie geplaatst in de lokale krant en op de gemeentelijke website over de millenniumcampagne en de samenwerking met Humana. Dit vond plaats in augustus 2014. Hierin stond de uitvoering van de projecten van Humana centraal. Humana levert een aantal keer per jaar een artikel over de door het Bildt gesteunde projecten. Humana ondersteunt, met medewerking van Gemeente Het Bildt, een breed programma waarbij verschillende oorzaken van armoede worden aangepakt met als doel de leefomstandigheden van 3000 huishoudens in twee arme buitenwijken van Kinshasa te verbeteren. Het programma richt zich in de eerste plaats op het verbeteren van de leefomgeving en vergoten van kennis. Zo krijgt men op de eerste plaats training op het gebied van gezondheid, hygiëne en sanitatie. Hiernaast worden 400 jongeren georganiseerd in clubs waarin ze leren over leiderschap, sociale aspecten en HIV/AIDS preventie. Tot slot wordt binnen dit project aandacht besteed aan het milieu; er worden er 3000 bomen geplant en schoonmaakacties georganiseerd. Veel mensen in de arme buitenwijken van Kinshasa verbouwen groente om in hun levensonderhoud te voorzien, deze kleinschalige ‘boeren’ worden ook betrokken bij het programma; zij ontvangen trainingen over hoe zij hun gewassen het beste kunnen verbouwen en op welke manier het ook nog wat extra geld oplevert. Gemeente Het Bildt zet zich al vanaf 2009 in voor Millenniumdoel 7 en 8; meer mensen in een schoner leefmilieu en eerlijke handel. Door het project in DR Congo the ondersteunen krijgen de deelnemers een betere toegang tot sanitaire voorzieningen, in de praktijk houdt dat in dat veilige latrines gebouwd worden en mensen toegang hebben tot schoon drinkwater.
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
6
Update Juni 2014 In 2014 ondersteunt Gemeente het Bildt Humana vanuit haar Millenniumgemeentegedachte met een project in de omgeving van Kinshasa, de hoofdstad van Democratische Republiek (DR) Congo. Kinshasa is met een bevolking van 7,5 miljoen de derde grootste stad in Afrika (na Lagos en Caïro). Werkloosheid en armoede als gevolg van staatsfaillisement en corruptie zijn momenteel de voornaamste zorgen van de hoofdstadbewoners. Om in levensonderhoud te voorzien heeft men vaak verschillende banen in de informele sector en is men genoodzaakt om voedsel te verbouwen in kleine groentetuinen aan de rand van de stad. In 2014 deden 3601 families mee met het project. Een aantal families hebben het projectgebied moeten verlaten vanwege hevige regenval en overstromingen. In het eerste kwartaal van 2014 zijn er weer trainingen gehouden onder andere over tandproblemen, ziektes die je via lichaamscontact over kan brengen, darmparasieten en andere insecten. 1236 deelnemers deden mee met acties om hun leefomgeving schoon te maken. Hygiëne op scholen 15 basisscholen doen mee met het project met als doel om de school schoner te krijgen en de leerlingen bewust te maken van een goede hygiëne. In het eerste kwartaal van 2014 is een workshop gehouden voor 31 leraren waarbij men leerde hoe de school de schoonmaakbrigades het beste te motiveren zijn en hoe de doelen nagestreefd kunnen worden met behulp van competities. Alle scholen hebben handen was systemen geïnstalleerd en de toiletten schoongehouden. Elke schoonmaakbrigade kreeg een handboek. Tevens kregen 8 scholen ‘hygienic kits’ waarin schoonmaakartikelen zitten zoals vegers en emmers. Milieu comités In de kwekerij stonden 3642 boompjes aan het begin van het kwartaal. Dit zijn Moringa, avocado, mango en pruimen boompjes. 3480 boompjes zijn uitgedeeld aan de gemeenschap. Na uitleg over het belang van bomen en de verzorging ervan hebben de deelnemende families de boompjes geplant. Landbouwactiviteiten De overstromingen hebben de demonstratievelden aangetast. De 100 kleinschalige boeren hebben 2 demonstratievelden die verwoest waren gerehabiliteerd. Tevens is er een nieuwe aangelegd. (Bron: Humana)
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
7
H3
FAIRTRADE GEMEENTE
3.1
inleiding
Op 16 mei 2009 is officieel bekend geworden dat de gemeente eerste Fairtrade gemeente van Friesland is en derde van Nederland (na Goes en Groningen). Hieraan zijn zes criteria verbonden waaraan moet worden voldaan op het predikaat Fairtrade gemeente te voeren. Zo is er op initiatief van de wereldwinkel een lokale werkgroep ingesteld die tevens zorgt voor initiatieven op het gebied van Fairtrade (criteria 1). Ook het gemeentebestuur heeft zich eind 2008 nadrukkelijk uitgesproken voor Fairtrade en is dit onderwerp betrokken bij ontwikkelingen op verschillende beleidsterreinen en interne afdelingen (criteria 2). In diverse plaatselijke winkels worden eerlijke producten verkocht (criteria 3) en lokale organisaties gebruiken en promoten Fairtrade producten (criteria 4). Er is een strategie ontwikkeld om de campagne in het nieuws te houden (criteria 5). De laatste criteria heeft betrekking op maatschappelijk verantwoord ondernemen aan te moedigen. De gemeente voldoet aan alle zes criteria en is dus eerste Fairtrade gemeente van Friesland. Ieder jaar moet de gemeente opnieuw aantonen of deze titel kan worden behouden. 3.2
uitvoering
In 2014 is het aanvraagformulier voor het behoud van de titel opnieuw ingediend. De jury van Fairtradegemeenten heeft dit verzoek positief beoordeeld en vindt dat het Bildt in 2015 nog steeds voldoet aan de zes criteria van de campagne. criterium 1: lokale werkgroep Het is de bedoeling dat de werkgroep divers is samengesteld. In onze kleine gemeente is dit moeilijk voor elkaar te krijgen. Gelukkig neemt de Wereldwinkel een grote taak op zich en is Fairtrade inmiddels verankerd binnen de gemeentelijke organisatie. Taken zoals voorlichting/communicatie, gemeentelijk inkoopbeleid en aansturing werkgroep zijn ondergebracht bij diverse gemeentelijke afdelingen De wereldwinkel heeft activiteiten in de Fairtrade week, op Fairtrade dag en rond andere feestdagen georganiseerd. De gemeente doet activiteiten i.h.k.v. MVO, nieuwe fairtrade bedrijven, promotie fairtrade gemeente buiten de gemeente en binnen de gemeentelijke organisatie. We houden elkaar van onze activiteiten op de hoogte. criterium 2: gemeentebestuur De gemeente moet zelf ook activiteiten ondernemen om Fairtrade onder haar eigen personeel onder de aandacht te brengen. In 2014 is het volgende hiervoor gedaan: Ieder jaar worden er activiteiten voor het gemeentepersoneel georganiseerd door de millenium/fairtrade werkgroep. • Fairtrade wijnproeverij voor de ambtenaren van het Bildt. • Bij uitreiking prijzen door het college aan sporters e.d. Fairtrade artikelen uit de wereldwinkel. • Fairtrade chocolade bij bijeenkomst met fusiepartners (alle raadsleden en collegeleden uit drie gemeenten).
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
8
De werkgroep heeft certificaten gemaakt die worden uitgereikt aan bedrijven/winkeliers/instanties die fairtrade ondernemen. Voorheen werd alleen de oranje fairtrade sticker op de deur geplakt. De roll-up banner, die is bedrukt met de logo’s van Bildtse Fairtrade bedrijven wordt waar mogelijk neergezet, bijvoorbeeld op het symposium van de provincie Fryslân.
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
9
Verder heeft de gemeentelijke organisatie meegedaan met de actie Serious Request in Leeuwarden, d.m.v. een veiling en het aanbieden van diensten onder elkaar, zoals koken, tuinplan maken, appeltaart bakken, voetbaltraining geven e.d. Er kon geboden worden op de diensten, het geld was voor de aktie en de dienst werd vervolgens gratis door de aanbieder uitgevoerd. criterium 3: Fairtrade is zichtbaar beschikbaar in winkels en horeca Ook in 2014 zijn er weer nieuwe bedrijven bijgekomen die aan de criteria voldoen, namelijk: Kringloopwinkel Estafette te St.-Annaparochie De volgende supermarkt heeft het Fairtrade assortiment uitgebreid: Aldi supermarkt te St.-Annaparochie Albert Heijn heeft het keurmerk Super Supermarkt gekregen. criterium 4: Kennis over en gebruik van fairtrade bij bedrijven en maatschappelijke organisaties groeit. De maatschappelijke stages op de voortgezet onderwijs scholen lopen nog steeds en ook zijn er projectweken, waarin fairtrade en duurzaamheid centraal staan. Deze projectweken worden gestart en afgesloten op het gemeentehuis met een presentatie door de leerlingen. Bij deze presentatie is de millennium/fairtrade werkgroep aanwezig en tevens de wethouder. criterium 5: media-aandacht Het is noodzakelijk om voortdurend media aandacht te vragen. Als er in het Bildt fairtrade activiteiten worden gehouden, wordt de pers ingelicht. Vooral de Bildtse Post is altijd bereid de artikelen te plaatsen. Artikelen zijn geplaatst over de landelijke fairtrade week, World Fairtrade Day, uitreiking fairtrade certificaat, uitreiking Bildtse ondernemersprijs (duurzaamheid is één van de criteria), enz. Ook via de gemeentelijke website worden mensen op de hoogte gehouden. Niet alleen binnen de gemeentegrenzen, maar ook daarbuiten treedt het Bildt op als ambassadeur. Activiteiten die hiervoor zijn gedaan: Workshop verzorgt bij een symposium van provincie Fryslân 2015 Fairtrade. de ambtelijk medewerker die zich bezig houd met Fairtrade neemt deel in de provinciale Fairtrade werkgroep. Zij heeft hiervoor een column voor de Leeuwarder Courant geschreven. Het Bildt werd hierin ook genoemd. de wethouder heeft een interview gegeven aan een regionale krant, dit in het kader van een reeks artikelen in meerdere Friese regionale kranten over Fairtrade. De millennium/fairtrade werkgroep heeft 4 x een artikel in de Bildtse Post geplaatst. Dit artikel wordt gemaakt n.a.v. interviews met ondernemers die hebben aangetoond dat zij de millenniumdoelen en fairtrade een warm hart toedragen. criterium 6: MVO In het Bildt wordt Fairtrade gemeente breder gezien dan alleen Max Havelaar koffie en thee (zonder daaraan afbreuk te willen doen overigens). Het gebruik van Fairtrade producten is o.a. een bewustwordingsproces: “de chocola die ik vandaag heb gegeten, weet ik zeker dat dat niet door kinderhanden is gemaakt? De fijne angora wollen trui die ik aan heb, weet ik zeker dat daarvoor een angora konijn niet onnodig
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
10
heeft geleden, omdat het is kaalgeplukt?” Duurzaamheid, biologische producten, streekproducten zijn zaken die ook te maken hebben met de bewustwording over eten, milieu, hergebruik, herkomst van eten e.d. De Bildtse Ondernemersprijs is in 2014 voor de 2e keer uitgereikt. Eén van de criteria van deze prijs is duurzaamheid. 3.3 activiteiten Ieder jaar bedenkt de werkgroep initiatieven voor het komende jaar. Voor 2014 zijn dat de volgende. met de fusiegemeenten Menameradiel en Franekeradeel zijn voorbereidingen getroffen zodat die gemeenten ook Fairtrade gemeente kunnen worden. De eerste afspraken zijn al gemaakt; de ambtelijk vertegenwoordiger van het Bildt zit in de provinciale fairtrade werkgroep. De provincie Friesland heeft de intentie om in 2015 fairtrade provincie te zijn. Andere gemeenten worden geënthousiasmeerd om ook fairtrade gemeente te worden; in 2010 is er een nulmeting gedaan onder de burgers van het Bildt om te achterhalen in hoeverre men op de hoogte was van de millennumdoelen en fairtrade. In 2014 zijn voorbereidingen getroffen om deze meting opnieuw te doen. Nu om te polsen of men na 5 jaar meer weet van millenniumdoelen en fairtrade; in 2015 loopt het stappenplan van de millenium/fairtrade werkgroep af (tegelijk met de millenniumdoelen). In 2015 opnieuw een raadsvoorstel met stappenplan voor een aantal jaren schrijven en aan de raad voorleggen; ieder jaar organiseert de millennium/fairtrade werkgroep een activiteit voor het gemeentepersoneel. In 2015 is het voornemen om een fairtrade kook/eet workshop samen met de eigenaar/kok van het restaurant De Zwarte Haan te organiseren. Restaurant De Zwarte Haan serveert veel streek-biologische en fairtrade producten; de wereldwinkel organiseert weer activiteiten in het kader van World Fair Trade Day en Fairtrade week; contacten met de voortgezet onderwijs scholen onderhouden en de leerlingen gaan ook in 2015 aan de slag in projectweken over duurzaamheid en fairtrade. Dit in samenwerking met IVN; evenals 2014 wederom de publiciteit zoeken en ten minste 4 interviews met betrokken millennium/fairtrade ondernemers en deze publiceren in de Bildtse Post.
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
11
H 4 GEMEENTELIJKE ORGANISATIE EN BELEID 4.1
Inleiding
De gemeente is vanzelfsprekend zelf ook een organisatie, stelt beleid vast en voert dat uit. Op veel vlakken zijn er mogelijkheden om aan te sluiten bij de gekozen millenniumdoelen 7 en 8. In het plan van aanpak is aangegeven dat de gemeente zich in dit kader specifiek richt op vier specifieke onderwerpen. De vier onderwerpen zijn: eerlijke handel (fairtrade), inkoopbeleid, klimaatbeleid en fondsenwerving. Met name de eerste twee onderwerpen zijn intern op de eigen bedrijfsvoering gericht. 4.2
Uitvoering
De voortgang van de uitvoering is verankerd in een periodiek gemeentelijk intern werkoverleg met vertegenwoordigers van verschillende onderdelen uit de organisatie. Vertegenwoordigers van wonen, bedrijvencontacten, communicatie, management en administratieve ondersteuning zijn hierin vertegenwoordigd. Dit overleg vindt gestructureerd plaats aan de hand van een agenda met een kalender met activiteiten die plaats gaan vinden. Van ieder overleg wordt een verslag opgesteld, formeel vastgesteld en aan het gemeentebestuur teruggekoppeld. Periodiek is ook de wethouder bij het overleg aanwezig. interne milieuzorg Voor de eigen organisatie is een plan van aanpak voor interne milieuzorg vastgesteld in 2010. Hierin zijn allerlei concrete activiteiten opgenomen gericht op het verbeteren van de milieuprestaties van de gemeentelijke organisatie. Deze activiteiten gaan over zaken als water-, papier- en energiebesparing, duurzaam inkopen, actuele vergunningsituatie voor gebouwen en afvalscheiding. Nadat het interne communicatietraject plaats vond, zijn de activiteiten en maatregelen uitgevoerd, voornamelijk gericht op papierbesparing en terugdringen van het verbruik. Dit systeem is opgezet volgens de standaard werkwijze volgens de norm van ISO 14001. Hiermee wordt ook een bijdrage geleverd aan het millenniumdoel over duurzaamheid. fairtrade in eigen organisatie Het onderdeel Fairtrade is reeds uitgewerkt in het vorige hoofdstuk 3. energie-/klimaatbeleid In het kader van het milieubeleid voert de gemeente een aantal energie- en klimaatinitiatieven uit die indirect ook aansluiten bij de doelen uit de millenniumcampagne. In 2014 kunnen alle medewerkers van de gemeente de elektrische dienstauto gebruiken voor dienstreizen. Totaal zijn er 10.000 kilometers aan dienstreizen gereden. Tevens is er een openbaar oplaadpunt in de gemeente aanwezig voor het opladen van elektrische auto’s.
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
12
. In 2014 is de noordelijke Elfstedenvaarroute bevaarbaar, hierdoor kan het laatste stuk van de elfstedenroute bevaren worden. Voor het stimuleren van de recreatie op de route en het promoten van elektrisch varen is door de gemeente een elektrisch aangedreven sloep aangeschaft. De geïnstalleerde zonnepanelen (100 m²) op het dak van het gemeentehuis en op mast, hebben in totaal 110.000 kWh aan duurzame elektriciteit opgewekt in 2014. Hiermee wordt van gemeentewege een belangrijke bijdrage geleverd aan het opwekken/ produceren van duurzame energie. De geproduceerde energie wordt rechtstreeks geleverd aan het elektriciteitnet. Hiermee is een bijdrage geleverd aan energiebesparing en klimaatverbetering. Dit draagt eveneens bij aan de millenniumcampagne gericht op millenniumdoel voor een duurzaam leefmilieu. fondsenwerving ontwikkelingshulp In de gemeentelijke aanpak is een actiepunt opgenomen om fondsenwerving voor projecten in ontwikkelingslanden te stimuleren. Zo hebben er diverse collectes in de gemeente het Bildt in 2014 plaatsgevonden door organisaties die zich inzetten voor goede doelen die ook nauw aansluiten bij de millenniumdoelen, namelijk Stichting Simavi gezondheidsorganisatie te Haarlem, ZOA vluchtelingenhulp te Apeldoorn en Amnesty International te Amsterdam. In het kader van de gemeentelijke ombuigingen is van gemeentewege besloten om aan deze drie instellingen met ingang van 2012 niet meer een extra financiële bijdrage te verstrekken.
Collecteopbrengst ZOA SIMAVI AMNESTY 2012 € 1.799 € 1.800 € 2.872 2013 € 1.723 € 1.767 € 2.733 2014 € 1.573 € 1.568 nb Collecteopbrengsten in gemeente het Bildt in 2012, 2013 en 2014 (Bron: CBF)
reserves duurzaam belegt Als eerste gemeente in Nederland is een contract afgesloten met BNG en Oikocredit. De gemeente heeft totaal € 250.000 uit de reserves (fido-proof) ingelegd voor een periode van 5 jaar. Het activeren van deze participatie is formeel in 2010 bevestigd door de BNG. Met dit geld verzorgt Oikocredit de microfinanciering van kleine ondernemers in ontwikkelingslanden door leningen onder faire voorwaarden ter beschikking te stellen. Dit draagt eveneens bij aan de millenniumcampagne gericht op millenniumdoel voor mondiale samenwerking, schuldenverlichting en ontwikkelingshulp.
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
13
BNG FIDO OPTIMAALSELECT Dit is een BNG fonds voor gemene rekening dat collectief wordt aangeboden aan overheden en instellingen met een maatschappelijk belang. De gemeentelijke deelname is uitgegeven onder het thema Duurzaam en wordt ingevuld door de belegging in het Oikocredit Nederland Fonds. Oikocredit verstrekt (micro) kredieten aan groepen mensen in ontwikkelingslanden. Het restant is belegd in vastrentende waarden uitgegeven door de Nederlandse Staat met als doel op einde looptijd de inleg terug te betalen. Deelneming nr.: Thema: Start: Inleg: Waarde 31-12-2013: Einddatum:
BNGOMS07 duurzaam 22 februari 2010 € 250.000 € 274.788 27 februari 2015
(Bron: jaarverslag 2013 BNG Fido optimaalselect van BNG Vermogensbeheer)
Belangrijkste feiten en cijfers Oikocredit Oikocredit bereikt via haar partners een kleine 28 miljoen mensen in zo’n 63 ontwikkelingslanden en opkomende economieën. Voor onze investeringen werken we per land samen met verschillende lokale en regionale partnerorganisaties. Daarnaast financieren we ook rechtstreeks fair trade coöperaties en investeren we in bedrijven die impact hebben op mensen met lage inkomens.
Kerncijfers portefeuille per 31 september 2014 Totaal uitstaand kapitaal € 653 miljoen Totaal aantal gefinancierde partners 811 Microfinancieringspartners (van totaal aantal partners) 561 (Bron:www.oikocredit.nl)
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
14
deelname project Schoon water voor Mozambique De gemeente besloot om deel te nemen aan het Friese project: schoon water voor Mozambique. In een overkoepelend projectplan is de uitwerking ervan vastgelegd, gericht op het versterken en ontwikkelen van de drinkwatervoorziening en sanitaire voorzieningen in Mozambique en de Zambezi regio in zuidelijk Afrika. In dit project werken Provincie Fryslân, Wetterskip Fryslân, Wetterhelp, waterbedrijf Vitens en andere Friese gemeenten samen aan de realisatie van voorzieningen. De bestaande overeenkomst is afgesloten medio 2009 en heeft een looptijd van vier jaar, voor de periode 1 september 2009 tot en met 31 augustus 2013. Het project “schoon water voor Mozambique” is zeer succesvol verlopen en er zijn de afgelopen vier jaar goede resultaten geboekt, volgens de stuurgroep. Regelmatig worden alle betrokken partijen tussentijds geïnformeerd over de uitvoering door de projectorganisatie tijdens het periodiek bestuurlijk overleg. Daarnaast worden partijen geïnformeerd door middel van nieuwsbrieven en via de website over het project: www.schoonwatervoormozambique.nl. De landelijke overheid wil dit project dan ook uitdrukkelijk voortzetten. Het ministerie stelt voor de uitloop van het project een extra financiering beschikbaar. Zodoende kan langer en ook in andere steden/gebieden in Mozambique gebruik worden gemaakt van de inzet, kennis en ervaring van de Friese projectpartners. Inhoudelijk is het project niet gewijzigd, alleen aangevuld met een aantal organisatorische zaken over de projectorganisatie. Ook zijn er geen nieuwe financiële verplichtingen aan deze verlenging voor de deelnemende gemeenten verbonden. De gemeentelijke bijdrage in de periode 2010 tot en met 2013 bedraagt totaal € 10.896,- gebaseerd op een totale bijdrage van € 1,- per inwoner (peildatum inwonersaantal 1-1-2009). Daartoe is jaarlijks € 2.724,- gedurende de periode van vier jaar opgenomen in de bestaande begroting van onze gemeente. Actualisatie en verlenging van de overeenkomst heeft geen nieuwe financiële gevolgen voor het Bildt. deelname project Water for Everyone De Friese Stichting Water for Everyone is er op gericht om de komende jaren zoveel mogelijk mensen te voorzien van schoon drinkwater en goede sanitatie. Dit willen ze doen door zoveel mogelijk samen met anderen problemen op het gebied van schoon drinkwater en sanitatie op te lossen. De nadruk ligt op voorlichting, onderwijs, training en low cost oplossingen. De Stichting werkt daarbij nauw samen met andere partijen, zoals de Watercampus en Wetsus. Water for Everyone werkt mee om gezamenlijk de millenniumdoelen te behalen en zodoende sluit dit volledig aan bij de millenniumcampagne. In 2014 is besloten om het project te ondersteunen.
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
15
H5
COMMUNICATIE & VOORLICHTING
5.1
Inleiding
In het plan van aanpak is specifiek het onderdeel communicatie opgenomen. Dit vanwege het belang van de beoogde bewustwording voor inwoners en andere partijen in de gemeente over de millenniumdoelen. Die bewustwording is noodzakelijk om anderen te betrekken bij de gemeentelijke campagne en om de uitvoering er van te versterken. De gemeente wil mensen bewust maken van het gedachtegoed bij de millenniumdoelen en het (maatschappelijk) belang van duurzaamheid, hulp en eerlijke handel. Communicatie en voorlichting is daarbij van essentieel belang en onmisbaar. 5.2
Uitvoering
Insteek is enerzijds om door het uitvoeren van concrete activiteiten en projecten bij te dragen aan de millenniumdoelen. Anderzijds is het van belang om tegelijkertijd hierover op systematische wijze te communiceren en om partijen te betrekken bij de uitvoering. In 2014 zijn er diverse momenten geweest waarbij gecommuniceerd is over de millenniumcampagne. Dit heeft periodiek plaatsgevonden op een aantal vooraf vastgestelde momenten en tussentijds op het moment dat de gemeente een nieuwsitem wil uitdragen. In de gemeentelijke werkgroep is een beleidsmedewerker voorlichting en communicatie aanwezig en zij adviseert en ondersteunt de werkgroep voor het onderdeel communicatie. publicaties Periodiek is er een publicatie geplaatst in de lokale krant en op de gemeentelijke website over de gemeentelijke millenniumcampagne en Fairtrade). Deze publicaties gingen over de millenniumdoelen, de uitvoering van activiteiten en betrokken partijen in het kader van de Millennium- en Fairtradecampagne van het Bildt. Hiervoor is een speciale lay-out gemaakt, die voor iedere publicatie wordt gebruikt. Dit om de herkenbaarheid te vergroten. In 2014 zijn vier publicaties voor deze serie geplaatst (zie bijlage 3). gebruik beeldmerk De gemeente gebruikt het logo voor millennium en fairtrade op allerlei manieren. Zo staat het logo standaard herkenbaar als banner op de homepage van de gemeentelijke website en wordt dit gebruikt in publicaties. Ook de millenniumvlag hangt uit bij de ingang van het gemeentehuis bij millenniumactiviteiten. Bij een aantal dorpen zijn de door de VNG beschikbaar gestelde millenniumborden geplaatst in 2009. Vanaf november 2010 zijn beide logo's van Fairtrade en Millenniumgemeente gecombineerd op één bord geplaatst op het toegangsbord van de bebouwde kom van een aantal dorpen. In 2014 is de bestikkering van een aantal borden vernieuwd. De gemeente heeft besloten om beide logo's standaard te vermelden op al het briefpapier van de gemeente. Hiermee wil de gemeente de rol van ambassadeur nog meer accentueren. Op het gemeentelijke briefpapier staan standaard beide logo’s.
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
16
overleg andere millenniumgemeenten In 2014 heeft er gezamenlijk overleg plaatsgevonden met ambtelijke vertegenwoordigers van alle (aspirant) deelnemende millenniumgemeenten in Friesland. Tijdens deze bijeenkomst stonden het delen van informatie en elkaar inspireren centraal. Schriftelijk hebben de millenniumgemeenten een nadrukkelijk verzoek gedaan richting 11 Friese gemeenten om ook Millenniumgemeente te worden.
jaarverslag Het jaar 2014 was het vijfde volledige uitvoeringsjaar van het plan van aanpak. De voortgang van de uitvoering in 2014 is evenals 2013, 2012 en 2011 opgenomen in een jaarverslag. Het jaarverslag over 2013 is begin 2014 vastgesteld, gepubliceerd en aan andere partijen verstrekt. In het jaarverslag is de stand van zaken over de uitvoering aangegeven en wordt gebruikt om andere partijen (intern en extern) hierover te informeren. Naast de activiteiten uit het plan van aanpak zijn in het jaarverslag ook alle andere onderdelen opgenomen die betrekking hebben op de millenniumcampagne, maar die niet vermeld staan in het plan van aanpak. Het verslag betreft ieder kalenderjaar de periode van 1 januari tot en met 31 december. De uitgevoerde activiteiten in een kalenderjaar zijn hierin overzichtelijk onderverdeeld in vier onderwerpen, namelijk: samenwerking met Humana, Fairtrade, gemeentelijke organisatie en communicatie. millenniumwaaier De gemeente heeft gebruik gemaakt van een nieuw aanbod van de VNG International om 1.000 stuks Millennium Gemeente Waaiers af te nemen. In 2014 zijn de waaiers naar een aantal lokale organisaties toegezonden die ook betrokken zijn bij de millenniumcampagne.
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
17
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
18
H6
FINANCIEEL OVERZICHT 2014 Activiteiten 2014
Bijdrage
Bijdrage stichting Humana ontwikkelingsproject
€ 1.760,00
Bijdrage voor project schoon water voor Mozambique
afgelopen
Bijdrage voor project Water for Everyone (eenmalig)
€ 500
Representatie en voorlichtingskosten (bestikkering borden)
€ 501
TOTAAL
€ 2.761
Totaal is er € 2.761,- ingezet voor de millenniumcampagne van de gemeente het Bildt in 2014, exclusief de interne kosten voor ureninzet door diverse afdelingen (apparaatkosten). De realisatie is iets lager ten opzichte van 2013, toen er totaal € 3.903,- is besteed aan de millenniumcampagne. De gemeentelijke kosten zijn ten laste gebracht van het hiervoor beschikbaar gestelde budget van € 2.760,- in de gemeentelijke begroting voor 2014 (excl. apparaatkosten) binnen het product ontwikkelingssamenwerking. Overigens dient daarbij te worden opgemerkt dat dit exclusief de éénmalige storting van € 250.000 in het BNG/Oikocredit Nederland fonds betreft. Dit volledige bedrag is in 2010 beschikbaar gesteld uit de gemeentelijke reserve en wordt na vijf jaar weer aan de gemeente terug gegeven. De waarde bedraagt op 31 december 2013 € 274.788 volgens het jaarverslag van de BNG. Dit bedrag is in het financieel overzicht van dit jaarverslag van 2014 verder buiten beschouwing gelaten. In bijlage 4 is een overzicht opgenomen van de totale financiele impact van de millenniumcampage van het Bildt voor millenniumdoel 7 gedurende 2009 tot en met 2015.
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
19
BIJLAGE 1: Motie gemeenteraad 26-06-2008
Water for Everyone
Besluit gemeenteraad 18-12-08 no. 081212
MILLENNIUMDOELEN Oikocredit
Zambezi waterproject
PLAN VAN AANPAK MILLENNIUMCAMPAGNE 2009 - 2015
Jaarverslag
Besluit gemeenteraad 24-09-09 no. 090913
H2
Kleding
Projecten
H3
Inkoop
Organisatie
H4
Fairtrade
Klimaat
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
Werkgroep
20
BIJLAGE 2: ACTIVITEITENSCHEMA 2014 Activiteit
Millenniumdoel
Januari 2014 27 januari ontwerp-millenniumjaarverslag 2013
Februari 2014 4 februari vaststelling B&W millenniumjaarverslag 2013 17 februari toezending millenniumjaarverslag 2013 aan VNG 21 februari afstemming millenniumcampagne met Humana 18 februari verzoek FMG ondersteunen project Water for Everyone 27 februari ontwerp publicatie millenniumcampagne 27 februari toezending millenniumjaarverslag 2013 Millenniumnetwerk Frl
Maart 2014
3 maart verzoek deelname wereldverbeteraar 2014 aan scholen
4 maart collegebesluit aanmelding kraanwatergemeente
5 maart millenniumjaarverslag t.k.n. voorgelegd aan RadeRaad
6 maart aanmelding regionale actiebijeenkomst Hoogeveen
6 maart collegevoorstel bijdrage Water for Everyone
12 maart overleg Millennium Netwerk Frl. deelname projectvoorstel
13 maart bevestiging/voorbereiding deelname actiebijeenkomst
25 maart Raadsbehandeling millenniumjaarverslag van 2013
26 maart millenniumpublicatie schoon water voor Mozambique
26 maart brief deelname/ondersteunen Water for Everyone
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
21
Activiteit
Millenniumdoel
April 2014
8 april Regionale Actiebijeenkomst Millenniumgem. te Hoogeveen
23 april Werkbijeenkomst Millennium Netwerk Fryslân
29 april intern uitvoeringsoverleg millenniumcampagne
30 april uitbreiding ondergronds textielinzamelpunt Minnertsga
Mei 2014
9 mei uitnodiging publicatie millenniumcampagne met bedrijf
13 mei meedenken opzet campagnedag millenniumnetwerk Fryslân
21 mei bedrijfsbezoek i.v.m. publicatie millenniumcampagne
22 mei overleg wereldwinkel Fairtrade cadeautip (Wulk)
26 mei verzoek gebruik Wulk door Wereldwinkel
27 mei ontwerp-publicatie millenniumcampagne Installatiekoopjes
Juni 2014
25 juni publicatie millenniumcampagne in Bildtse Post
27 juni uitnodiging publicatie millenniumcampagne met bedrijf
30 juni overleg Wereldwinkel beschikbaar stellen schelpen (Wulk)
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
22
Activiteit
Millenniumdoel
Juli & Augustus 2014
1 juli bedrijfsbezoek Postduif i.v.m. publicatie millenniumcampagne
2 juli toezending inspiratie richting de VNG-campagneteam
2 juli ontwerp-publicatie millenniumcampagne De Oude Postduif
7 juli brief aan 3 bedrijven met toezending millenniumwaaier
7 juli uitwerking artikel Fairtrade door wethouder Tol
8 juli publicatie inspiratie op MCG website VNG
28 augustus persbericht Humana
September 2014
12 september uitnodiging Estafette i.v.m. millenniumpublicatie
23 september publicatie millenniumcampagne in Bildtse Post
25 september periodiek overleg met Humana
Oktober 2014
30 oktober Inspiratiemiddag Fair Fryslân
November 2014 12 november promotie Wulk Wereldwinkel Fairtrade 18 november intern uitvoeringsoverleg millenniumcampagne 19 november lokale duurzaamheidsmeter 25 november bedrijfsbezoek Estafette i.v.m. millenniumpublicatie
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
23
Activiteit
Millenniumdoel
December 2014
2 december concept publicatie Estafette
3 december collecteopbrengst CBF 2014
3 december opdracht uitkering millenniumbijdrage 2014
3 december afstemming Humana uitvoering millenniumcampagne
4 december opdracht uitkering bijdrage 2014 aan Humana
24 december publicatie millenniumcampagne Bildtse Post Estafette
TOTAAL 2014:
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
45
24
42
BIJLAGE 3: MILLENNIUMPUBLICATIES 2014 Millenniumpublicatie Bildtse Post d.d. 26 maart 2014 d.d. 25 juni 2014 d.d. 24 september 2014 d.d. 24 december 2014
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
25
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
26
BIJLAGE 4: STAND VAN ZAKEN INZET MILLENNIUMDOEL 7 Millenniumcampagne 2009 – 2015 gemeente het Bildt gericht op meer mensen leven in een duurzaam milieu (millenniumdoel 7) in Afrikaanse landen
Totale bijdrage 2009 t/m 2015
€ 348.648 (incl. € 250.000 BNG/Oikocredit)
€ 40.896,00
€ 10.896,00
€ 11.938,81
€ 18.862,06
€ 13.239,10
€ 252.316,00
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
27
Kledinginzameling en ondersteuning onderwijsprojecten in Dr. Congo, Mozambique, Zambia, Malawi & Angola: € 40.896,00
Gemeentelijke deelname aan het provinciale Schoon Water project in Mozambique: € 10.896,00
Collecteopbrengst en gemeentelijke bijdrage voor projecten o.a. in Tanzania, Zambia, Kenia, Oeganda en Malawi: € 13.239,10
Collecteopbrengst en gemeentelijke bijdrage voor projecten gericht op vluchtelingenzorg o.a. in Ethiopië, DR Congo, Uganda en Sudan: € 11.938,81
Collecteopbrengst en gemeentelijke bijdrage voor projecten gericht op mensenrechten o.a. in Sudan en Nigeria: € 18.862,06
Microkrediet draagt daarmee bij aan de zelfredzaamheid van kansarme mensen o.a. in Tanzania, Malawi, Ghana, Uganda en Senegal: € 252.316,00
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
28
Overzicht financiële inzet vanuit het Bildt voor millenniumdoelen 2009 t/m 2015 Millennium project
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
TOTAAL
Bijdrage Humana projecten
€ 1.100
€ 1.760
€ 1.100
€ 1.760
€ 1.100
€ 1.760
€ 1.100
€ 9.680
-
€ 1.879 € 265
€ 552
-
-
-
-
€ 2.696
€ 4.268,80
€ 4.290,10
€ 4.339,10
€ 3.741,10
€ 3.796,30
€ 4.084,60
€ 4.000
€ 28.520,00
-
€ 2.724
€ 2.724
€ 2.724
€ 2.724
-
-
€ 10.896
Simavi Bijdrage Collecte
€ 1.866,00
€ 1.301,10 € 1.830,79
€ 1.276,37 € 1.829,84
€ 1.800
€ 1.767,00
€ 1.568
€ nb
€ 13.239,10
ZOA Bijdrage Collecte
€ 1.418,00
€ 1.071,49 € 1.507,70
€ 1.169,65 € 1.676,85
€ 1.798,94
€ 1.723,18
€ 1.573
€ nb
€ 11.938,81
Amnesty Bijdrage Collecte
€ 3.138,00
€ 2.127,41 € 2.993,50
€ 2.053,98 € 2.944,64
€ 2.871,53
€ 2.733,00
€ nb
€ nb
€ 18.862,06
Oikocredit schenking eenmalig
-
€ 2.316
-
-
-
-
-
€ 2.316
BNG/ Oikokredit lening
-
€ 250.000
-
-
-
-
-
€ 250.000
Project water for Everyone
-
-
-
-
-
€ 500
-
€ 500
€ 11.790,80
€ 274.066,09
€ 19.666,43
€ 14.695,57
€ 13.843,48
€ 9.485,60
€ 5.100
€ 348.647,97
Acties gemeente
Textielopbr engst het Bildt
Project Schoon Water
TOTAAL
Nb: collecteopbrengst is nog niet bekend
De millenniumcampagne van de gemeente het Bildt heeft in de campagneperiode 2009 tot en met 2015 ruim € 348.000 bijgedragen aan diverse projecten voor de millenniumdoelen (waarvan één eenmalige lening van € 250.000 beschikbaar gesteld aan BNG/Oikocredit in 2010). Het totaal bedrag is overigens inclusief de geraamde textielopbrengst voor Humana voor de periode 2014 tot en met 2015. Per inwoner komt dit overeen met een millenniumbijdrage van totaal ca. € 30 gedurende de looptijd van 2009 tot en met 2015 (of € 4 per inwoner per jaar). Hiermee is een belangrijke bijdrage geleverd aan het verbeteren van de leefomstandigheden van mensen vooral in de regio van Mozambique, Zambia, Angola, DR Congo, Ghana en Nigeria op het Afrikaans continent.
Inspirerende millenniumgemeente en Eerste Friese Fairtrade gemeente
29