Milieu- en duurzaamheidsprogramma 2015 Inleiding Het jaar 2015 is een overgangsjaar voor het Leusdense milieu- en duurzaamheidsbeleid. Het milieubeleidsplan heeft een looptijd tot eind 2015 en is voorjaar 2014 tussentijds geëvalueerd door de gemeente op activiteiten en doelstellingen. Eind 2015 / begin 2016 wordt bekeken of een vervolg op het milieubeleidsplan noodzakelijk is. In het College Uitvoeringsprogramma (CUP) is een aantal bestuursopdrachten opgenomen op het gebied van duurzaamheid, waaronder de Duurzaamheidsagenda. Afhankelijk van hoe het proces met de agenda verloopt, wordt een besluit genomen over het milieubeleidsplan. Daarom is er nu een programma voor 2015 opgesteld enerzijds voor de uitvoering van het milieubeleidsplan en anderzijds voor de uitvoering van deze bestuursopdrachten. Daarbij is nadrukkelijk gekeken naar welke nieuwe ontwikkelingen er zijn op het gebied van milieu en duurzaamheid. Pijlers milieubeleid Het milieubeleidsplan is gebaseerd op twee pijlers, duurzame ontwikkeling en de kwaliteit van de leefomgeving. Duurzame ontwikkeling komt onder andere tot uitdrukking bij onze ambities op het gebied van klimaatbeleid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bij het realiseren van een goede en gezonde leefomgevingskwaliteit gaat het om het waarborgen van de kwaliteit van de leefomgeving op minimaal het wettelijk niveau. Denk hierbij aan bodem, water, lucht, geluid en externe veiligheid. Samenleving voorop / rol gemeente Het Leusdense milieubeleid heeft als uitgangspunt ‘de Samenleving voorop’. De uitvoering van het milieu- en duurzaamheidsbeleid komt steeds meer bij andere partijen te liggen. Denk hierbij aan: - de Stichting Energieakkoord Leusden voor de uitvoering van het Energieakkoord Leusden; - de Stichting De Groene Belevenis voor natuur- en milieueducatie, milieubewustwording en het ondersteunen van duurzame initiatieven uit de samenleving; - de Regionale Uitvoeringsdienst (RUD Utrecht) voor een aantal wettelijke milieutaken. De gemeente heeft voornamelijk de regierol voor de uitvoering van milieutaken en faciliteert en verbindt duurzame initiatieven uit de samenleving. Bestuursopdrachten CUP In het CUP 2014-2018 zijn de volgende bestuursopdrachten opgenomen die rechtstreeks betrekking hebben op milieu en duurzaamheid: Duurzaamheidsagenda (3.1), Uitvoering Energieakkoord (3.2/3.3), Afvalinzameling en – initiatieven (3.5/3.6), Fair Trade (3.7) en Elektrisch rijden (4.2). Deze bestuursopdrachten hebben een plek gekregen in dit programma voor 2015. Duurzaamheidsagenda November 2014 is de opdracht voor de Duurzaamheidsagenda in het college besproken. ‘De Samenleving voorop’ is het belangrijkste uitgangspunt voor de Duurzaamheidsagenda. Begin 2015 wordt de procesaanpak verder uitgewerkt met een aantal ‘Kern’ stakeholders en wordt de communicatie over de Duurzaamheidsagenda gestart. De samenleving wordt gevraagd welke onderwerpen zij op de agenda wil zetten en welke initiatieven zij wil gaan uitvoeren. De gemeente maakt ook onderdeel uit van deze samenleving en heeft een eigen rol in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen. De agenda is dynamisch van karakter. Vanuit een eerste verkenning zijn de volgende aandachtsgebieden in beeld: duurzame mobiliteit, duurzaam ondernemen (inclusief duurzame landbouw), duurzaam consumeren, duurzaam(heids) onderwijs, duurzame gebouwen en ruimtelijke ordening en ecologie. Duurzame energie en energiebesparing vormen ook een onderdeel van de agenda, hiervoor is de samenleving al in actie via het Energieakkoord Leusden. De Duurzaamheidsagenda heeft raakvlakken met een groot andere aantal bestuursopdrachten uit het CUP. Deze zijn geïnventariseerd bij het plan van aanpak voor de Duurzaamheidsagenda. Deze andere bestuursopdrachten worden gezien als kansen om mede invulling te geven aan de agenda.
1
Prioriteiten In dit programma ligt de prioriteit vooral bij het uitvoeren van de bestuursopdrachten die hierboven genoemd zijn, met nadruk op de Duurzaamheidsagenda en het omgekeerd inzamelen. Daarnaast ligt prioriteit op het inbrengen van duurzaamheid en milieu bij andere (bestuurs)opdrachten die in dit programma zijn vermeld, zoals de structuur- en woonvisie, de gemeentelijke gebouwen en het Fietsplan. Het op adequaat niveau houden van de uitvoering van wettelijke taken is een derde prioriteit. Indien er keuzes moeten worden gemaakt in verband met de beperkte capaciteit (zie bijlage 1), zal er vooral worden gekeken om kleinere bestuursopdrachten door te schuiven, zoals elektrisch rijden. Daarnaast kan de keuze worden gemaakt om going concern taken, bijvoorbeeld op het gebied van afval, minder of later in de tijd uit te voeren.
2
‘Een beter klimaat’ De gemeente Leusden wil eind 2016 4 kton CO2 minder uitstoten dan in 2012. Voor 2020 is de doelstelling 11 kton CO2-besparing. Dit is vastgelegd in het Energieakkoord Leusden dat de gemeente begin 2014 met lokale organisaties heeft gesloten. De uitvoering van dit Energieakkoord ligt bij de Stichting Energieakkoord Leusden. De Stichting communiceert onder de naam Ik Wil Watt. Acties 2015 In 2015 wordt ingezet op de uitvoering van het Energieakkoord Leusden, waaronder de realisatie van een energieloket en acties voor inwoners en bedrijven. Voor de volledige uitvoering van het Energieakkoord komt de Stichting Energieakkoord Leusden met een voorstel. Dit is de uitwerking van één bestuursopdrachten uit het CUP. Voor de uitvoering van het Landelijke Energieakkoord is de gemeente Leusden aangesloten bij een regionaal samenwerkingsverband van zes omliggende gemeenten (Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Soest, Woudenberg en Leusden). Het samenwerkingsverband ontvangt van het VNGondersteuningsprogramma een financiële bijdrage. Deze bijdrage wordt regionaal en lokaal ingezet voor de realisatie van lokale energieloketten en coalitievorming bij bedrijven en organisaties. De gemeente Leusden gaat met de Stichting Energieakkoord Leusden aansluiten bij de Greendeal Stroomversnelling Koop. Deze landelijke deal richt zich op het verduurzamen van bestaande particuliere woningen volgens het Nul-op-de-meter-concept. Dit houdt in dat woningen binnen 10 werkdagen gerenoveerd worden naar een woning met 0-energierekening waarbij de voormalige energielasten worden ingezet voor de financiering van de renovatie. De gemeente heeft de Stichting Energieakkoord Leusden gevraagd zorg te dragen voor de communicatie richting woningeigenaren en het in stelling brengen van lokale partijen. De gemeente richt zich op het versoepelen van procedures, het verbinden van partijen en het ontwikkelen van een regionale / provincie brede coalitie (regie). De tweede tranche van het fonds duurzaamheidslening is in 2014 verlengd voor twee jaar. Door het revolverend karakter van het fonds is er in 2015 € 47.000 beschikbaar voor verduurzaming van particuliere woningen. Aan de hand van de uitkomsten van de trajecten van de duurzaamheidsagenda en de woonvisie wordt een besluit genomen over de inzet en het doel van het fonds. De uitvoering van het Landelijke Energieakkoord gericht op handhaving en vergunningverlening bij bedrijven komt te liggen bij de RUD Utrecht. Hierover worden nog afspraken gemaakt. Het is de bedoeling dat lokale partijen ook betrokken worden bij de uitvoering van dit deel van het akkoord. In 2015 wordt het Plan Openbare Verlichting Leusden aan de raad voorgelegd. Eén van de beleidsuitgangspunten is het bijdragen aan de landelijke doelstellingen op het gebied van energiebesparing (20% in 2020 en 50% in 2030 ten opzichte van 2013) en het beperken van lichthinder. Het vervangen van de huidige verlichting door energiezuinige varianten is een onderwerp voor de Duurzaamheidsagenda. Een andere bestuursopdracht uit het CUP is het stimuleren van elektrisch rijden. De gemeente faciliteert en stimuleert het gebruik van elektrische voertuigen. Daarnaast bevordert de gemeente samen met inwoners en bedrijven een toename van het aantal openbare laadpunten en een efficiënter gebruik van de bestaande laadpunten in de gemeente. Voor het realiseren van openbare laadpalen is de gemeente aangehaakt bij een Europese aanbesteding van de provincies NoordHolland, Flevoland en Utrecht. Naar verwachting is het aanbestedingsresultaat medio mei 2015 bekend. Andere bestuursopdrachten over mobiliteit waarbij vanuit duurzaamheid aangehaakt kan worden, zijn de opdrachten inzake het Fietsplan en Wandel- en fietsgemeente.
3
‘Afval bestaat niet’
u lie mi
ko ste n
Gemeenten zijn vanuit de Wet milieubeheer verantwoordelijk voor de inzameling van het huishoudelijk afval. In het gemeentelijk afvalstoffenplan 2012-2015 is beschreven hoe er wordt omgegaan met het huishoudelijk afval in de gemeente Leusden. Doelstelling vanuit het milieubeleidsplan is om een afvalscheidingspercentage van 71% te behalen. Vanaf 2015 zet het kabinet met het meerjarenprogramma Van Afval Naar Grondstof (VANG) in op hogere ambities met betrekking tot huishoudelijk afval. Doelstelling is om een afvalscheidingspercentage van 75% in 2020 te realiseren. De gemeente Leusden blijft streven naar maatregelen om het milieurendement te verbeteren (meer afvalscheiding en CO2-besparing), de kosten te verlagen en de dienstverlening voor inwoners te verbeteren.
uitvoering service Acties 2015 Eén van de bestuursopdrachten op het gebied van afval is het onderzoek naar omgekeerd inzamelen. Dit is een manier van inzamelen waarbij de nadruk nog meer ligt op recyclebare materialen in plaats van op restafval. Van groot belang bij omgekeerd inzamelen is het draagvlak van onze inwoners. In 2015 wordt aan de hand van scenario’s onderzocht op welke wijze deze manier van inzamelen in Leusden kan worden ingevoerd en wordt een plan van aanpak opgesteld. In het plan wordt ook onderzocht of en hoe verenigingen en organisaties meer financieel profijt kunnen krijgen van het inzamelen van oud papier of andere recyclebare materialen. De verwachting is dat de feitelijke herinrichting van het buitenterrein op ‘t Spieghel in 2015 zal starten. De milieustraat en de gemeentewerf zijn zomer 2013 deels samengevoegd op de locatie van ’t Spieghel. Wat nog moet gebeuren, is het herinrichten van het buitenterrein en het realiseren voldoende loodsopslag. Dit is nodig voor de opslag van materialen en om de bedrijfsauto’s en machines te stallen. Een aantal contracten worden in 2015 geactualiseerd, waaronder het contract met het Kringloopcentrum Leusden en het contract inzake de huur van de containers op ’t Spieghel. De Afvalverwijdering Utrecht (AVU) verzorgt voor de gemeente de contracten op het gebied van verwerking en transport van het huishoudelijk afval. De gemeente heeft een regietaak op deze verbonden partij. Ook in 2015 continueren we de voorlichting over de herbruikbare afvalstromen zoals textiel, glas, papier en kunststof verpakkingsafval. De voorlichting vindt voornamelijk plaats via www.mijnafvalwijzer.nl en afvalwijzerapp van AddComm. De communicatie richt zich in 2015 voornamelijk op de bestuursopdracht omgekeerd inzamelen. De gemeente Leusden heeft voor de aanpak van zwerfafval bij Nedvang een vergoeding aangevraagd. Deze vergoeding wordt ingezet voor de uitvoering van het plan van aanpak zwerfafval Leusden door de organisatie Duurzaam Energiek Leusden en de Stichting De Groene Belevenis.
4
‘Samen met inwoners’ Voor het versterken van een duurzame ontwikkeling zijn we in belangrijke mate afhankelijk van onze inwoners. De gemeente streeft er naar om een toename te krijgen van duurzame initiatieven uit de samenleving, milieuvriendelijk gedrag en waardering voor natuur en milieu bij onze inwoners. Acties 2015 De nieuw opgerichte organisatie, Stichting De Groene Belevenis, gaat vanaf 2015 een aantal milieutaken uitvoeren in Leusden. Het betreft onder meer: - Natuur- en duurzaamheidseducatie voor kinderen via de scholen, kinderopvang en buitenschoolse activiteiten; - Het uitvoeren van milieubewustwordings- en duurzaamheidsacties voor alle inwoners; - Het geven van milieuvoorlichting; - Het aanwakkeren en ondersteunen van duurzame initiatieven uit de samenleving, waaronder de uitvoering van de Regeling duurzame initiatieven; - Deelname aan het Energieakkoord en de Duurzaamheidsagenda Leusden. Met de Stichting De Groene Belevenis wordt in 2015 voor het eerst een subsidierelatie aangegaan, de gemeente heeft een regietaak op de uitvoering. De stichting moet zich de komende jaren ontwikkelen tot een duurzaamheidsknooppunt voor Leusden. In de uitvoeringsovereenkomst voor 2016 zal dit vorm moeten krijgen. In 2017 vindt een evaluatie plaats van deze relatie. Onze inwoners zullen ook nadrukkelijk worden uitgenodigd om deel te nemen aan de bijeenkomst(en) met de samenleving over de Duurzaamheidsagenda (zie pagina 1). Het doel van de agenda is het in gang zetten en versterken van duurzame ontwikkeling en initiatieven in onze samenleving op zodanige wijze dat er een positieve spiraal ontstaat. Hierbij zijn onze inwoners van cruciaal belang. e
De bestuursopdracht inzake Fair Trade is de 2 helft 2014 van start gegaan en heeft al tot resultaat geleid. De gemeente heeft het maatschappelijk initiatief om van Leusden een erkende fairtrade gemeente te maken ondersteund. De gemeentelijke organisatie kan voor 2015 voldoen aan criteriaset 2 om de status van Fairtrade gemeente aan te vragen. Dit houdt in de vervanging van de koffieautomaten, inkoop van fairtrade thee en minimaal 4 overige fairtrade producten in de gemeentelijke organisatie. De gemeente zal zich met de werkgroep inspannen voor behoud van de status fairtrade gemeente. Hiervoor wordt een implementatieplan opgesteld.
5
‘De gemeente als voorbeeld’ (MVO) De gemeente wil haar beleid uitdragen en zelf het ‘goede’ voorbeeld geven. Daarom is maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) voor en door de gemeente een belangrijk speerpunt. Daarbij wordt ingezet op de gemeentelijke organisatie en de gemeentelijke gebouwen. Gemeentelijke organisatie De gemeente heeft zich in 2009 aangesloten bij de provinciale kopgroep van klimaatneutrale organisaties en sinds 2010 is de gemeentelijke organisatie klimaatneutraal. Dit wordt behaald door het gebruik van groene stroom en de compensatie van CO2 uitstoot afkomstig van verwarming en het gemeentelijk wagenpark. In 2015 levert een nieuwe energiemaatschappij elektra (met garanties van oorsprong Nederlandse wind) en gas aan de gemeentelijke gebouwen, openbare verlichting, verkeersregelinstallaties, pompen en gemalen. Het gasverbruik wordt gecompenseerd met CO2 certificaten. Daarnaast wordt milieuvriendelijker vervoer voor de eigen organisatie gestimuleerd. Toezichthouders stappen over van eigen vervoer naar vier kleine, zuinige (deels elektrisch) auto’s. De gemeentelijke organisatie is overgestapt op Fairtrade koffie, thee en nog enkele fairtradeproducten. De werkgroep Fairtrade Leusden en de gemeentelijke organisatie zetten in op behoud van de status Fairtrade gemeente. Duurzaam Inkopen is één van de pijlers van het inkoopbeleid in de gemeente Leusden. Het inkoopbeleid heeft tot doel om in 2015 volledig duurzaam in te kopen. Dit betekent dat bij aanbestedingen de landelijke criteria voor duurzaam inkopen worden gehanteerd. De unit duurzame leefomgeving adviseert zo nodig over het opnemen van duurzame eisen en criteria, bijvoorbeeld bij de aanbesteding van het leerlingenvervoer. In 2015 wordt met de aanbestedende afdelingen duurzaam inkopen verder doorgevoerd. De regelgeving op het gebied van onkruidbestrijding wijzigt en het middel Round Up mag niet meer worden gebruikt. Dit is meegenomen in de woonomgevingsbestekken. De gemeente blijft inzetten op de verankering van duurzaamheid en wettelijke verplichtingen binnen de gemeentelijke organisatie. Dit geldt onder andere voor het omgaan met grondstromen en gemeentelijke afvalstromen (zie het hoofdstuk fysieke leefomgeving). Gemeentelijke gebouwen In het CUP is een groot aantal bestuursopdrachten opgenomen die betrekking hebben op de gemeentelijke gebouwen. Denk daarbij aan het gemeentehuis, de MFC’s, de overige basisscholen, e de 2 sporthal en het accommodatiebeleid. Daarnaast zijn er andere vraagstukken bijvoorbeeld met betrekking tot het zwembad. Duurzaamheid is een belangrijk uitgangspunt bij de uitwerking van deze (bestuurs)opdrachten en heeft betrekking op alle milieuaspecten. Voor de nieuwbouw van scholen hanteren we voor het binnenmilieu het uitgangspunt pakket Frisse scholen B. Dit is een invulling van de doelstelling uit het milieubeleidsplan om te komen tot een gezond binnenmilieu op scholen. Het opstellen en uitvoeren van het plan van aanpak duurzame energie gemeentelijke gebouwen, heeft een afhankelijkheid met het accommodatiebeleid. In 2015 worden aanvragen voor SDE+ voorbereid voor zonne-energie op gemeentelijke daken (bijvoorbeeld De Korf). Daarnaast worden als onderdeel van het accommodatiebeleid de mogelijkheden van Energieservice Companies verder onderzocht. Het MFC Atlas wordt gerealiseerd inclusief bodemenergiesysteem, zonnepanelen en slim ventilatiesysteem. De gemeente blijft streven naar jaarlijks 2% besparing op het energieverbruik van de gemeentelijke gebouwen (locatie ’t Spieghel en gemeentehuis). Investeringen in bijvoorbeeld verlichtingsregelingen en in gebouwisolatie zijn gekoppeld aan de toekomst van het gemeentehuis. Het algemene beeld is dat het gasverbruik de laatste jaren afneemt, maar het elektriciteitsverbruik stijgt door de toenemende automatisering.
6
Fysieke Leefomgeving Een belangrijke pijler van het Leusdense milieubeleid is het realiseren van een goede en gezonde leefomgevingskwaliteit. Hierbij gaat het om het waarborgen van de kwaliteit van de leefomgeving op minimaal het wettelijk niveau, denk aan bodem, water, lucht, geur, geluid en externe veiligheid. Gebiedsontwikkelingen worden integraal en gebiedsgericht ingestoken (zie het onderdeel ruimtelijke ordening). De gemeente heeft vooral een wettelijke taak en handhavende rol. Een veilige en gezonde leefomgeving is ook één van de speerpunten uit de Landelijke Aanpak Modernisering Milieubeleid. Acties 2015 Bedrijven De uitvoering van de wettelijke milieutaken, het milieudeel van de omgevingsvergunning en – handhaving en het Besluit bodemkwaliteit, ligt bij de RUD Utrecht. De gemeente heeft een regietaak richting deze verbonden partij. De RUD is per 1 juli 2014 gestart met de uitvoering van deze milieutaken en heeft een ontwikkelagenda opgesteld waarvan een deel in 2015 gerealiseerd moet worden. Denk hierbij aan de ontwikkeling van een producten- en diensten catalogus. Ook wordt voor de eerste keer een kadernota voor de begroting 2016 en een handhavingsprogramma voor 2015 opgesteld. Landelijk is er een handhavingsstrategie ontwikkeld die nog moet worden geïmplementeerd door de RUD en de gemeente. De uitvoering van deze milieutaken lag tot 1 juli 2014 bij het Servicebureau gemeenten. In 2015 moet de financiële afwikkeling plaatsvinden voor de beëindiging van de uitvoering van deze taken. Kwaliteitscriteria Het wetsvoorstel Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) is gewijzigd. Gemeenten en provincies gaan gezamenlijk kwaliteitseisen opleggen aan hun omgevingsdiensten. Er wordt gewerkt aan een modelverordening. Verwachting is dat er medio 2015 meer duidelijkheid komt over de gevolgen voor de RUD Utrecht en de gemeente. Omgevingswet Het wetsontwerp voor de nieuwe Omgevingswet is medio 2014 naar de Tweede Kamer gestuurd. In de Omgevingswet worden 60 afzonderlijke wetten, die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving, samengevoegd naar 1 wet. Naar verwachting treedt de Omgevingswet in 2018 in werking. In de Omgevingswet wordt uitgegaan van één omgevingsplan voor de gehele fysieke leefomgeving binnen een gemeente. De gemeente en de RUD Utrecht volgen deze ontwikkelingen actief. Bodem en asbest Leusden is een qua bodem een vrij schone gemeente. Het vervoer en de toepassing van grondstromen bij civiele projecten blijft een aandachtspunt. De handhaving van het Besluit Bodemkwaliteit is een basistaak die per 1 juli 2014 wordt uitgevoerd door de RUD Utrecht. In 2015 wordt een praktische opfriscursus georganiseerd voor de gemeentelijke medewerkers die in hun dagelijks werk te maken hebben met grondstromen. Geluid In het convenant tussen Pon en de gemeente naar aanleiding van de milieuvergunning uit 2004 is afgesproken dat er ten behoeve van de losplaats van Pon een zuidelijke toegang zou worden gerealiseerd via de Ben Ponbaan. Hiermee wordt het geluidprobleem aan de Zuiderinslag grotendeels opgelost. In de planvorming van de wijk Tabaksteeg is hiermee rekening gehouden. Om deze ontsluiting mogelijk te maken is het derde spoor noodzakelijk. De verwachting is dat er in 2015 wordt begonnen met de aanleg van het derde spoor, waarna de zuidelijke ontsluiting gerealiseerd kan worden. De Nota geluidbeleid wordt uitgevoerd en indien nodig worden hogere grenswaarden vastgesteld. Bij bouwaanvragen, bestemmingsplannen, ruimtelijke- en verkeersprojecten, evenementen- en APVvergunningen wordt geluidadvies verstrekt of plannen getoetst.
7
Externe veiligheid Het externe veiligheidsbeleid richt zich op het beperken van risico’s op een calamiteit met gevaarlijke stoffen waardoor slachtoffers kunnen vallen. Het zwaartepunt voor de uitvoering van het Provinciaal Uitvoeringsprogramma Externe Veiligheid (PUEV) ligt bij de omgevingsdiensten, de Veiligheidsregio en de provincie Utrecht. De provincie vervult een regiefunctie. De belangrijkste doelen in het PUEV voor 2015-2018 zijn: • Het beschikken over voldoende externe veiligheidsspecialisten en het in stand houden van het provinciaal en landelijk kennisnetwerk; • Het versterken van de borging van externe veiligheid in het gemeentelijk beleid, zowel in ruimtelijke plannen en als bij vergunningverlening en handhaving; • Het actueel houden van het Risicoregister. Bij ruimtelijke plannen wordt advies gegeven over het Plaatsgebonden Risico en Groepsrisico. Daarnaast worden er ontheffingen van de Route Gevaarlijke Stoffen verleend voor het transport van gevaarlijke stoffen (vuurwerk en propaan). Water In december 2014 is een nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) door de raad vastgesteld, de planperiode van dit GRP loopt tot en met 2018. In 2015 wordt een start gemaakt met de uitvoering van de voorgestelde maatregelen zoals het relinen. Dit is een sleufloze vervangingstechniek waarbij een nieuwe buis in de oude wordt gebracht en kan technisch gezien worden beschouwd als een nieuw riool. Een aantal watergangen aan de zuidkant van Leusden centrum kent weinig tot geen doorspoeling. In 2015 is een project voorzien waarin met enkele eenvoudige ingrepen de doorspoeling van deze watergangen wordt verbeterd. In 2015 worden er een aantal zuiveringseilanden geplaatst. Dit zijn drijvende helofytenfilters die voorzien zijn van een pomp waardoor water actief door het filter wordt geleid. Deze filters zijn visueel attractief en verbeteren de waterkwaliteit. Verkeer De verbreding van de A28 is afgerond. De voorbereidingen voor de aanpak van het knooppunt Hoevelaken zijn in volle gang. Waar nodig levert de gemeente inbreng vanuit milieu. Naast deze grote projecten zijn er ook lokale verkeersaanpassingen waar milieu haar inbreng levert. Voor 2015 is dit onder andere de realisatie van de rotonde op de Arnhemseweg bij de Mof. Ruimtelijke plannen Belangrijke bestuursopdrachten uit het CUP zijn het actualiseren van de woonvisie, het opstellen van een structuurvisie Leusden, de visie werklocaties en het vestigingsbeleid detailhandel. In 2015 zal vanuit duurzaamheid worden aangehaakt bij deze bestuursopdrachten. Bij ruimtelijke projecten worden wettelijke eisen ingebracht op gebied van bodem, geluid, lucht, geur, externe veiligheid en milieuzonering. Het gaat onder meer om projecten zoals De Biezenkamp, de Plantage en de Buitenplaats. Hiervoor worden milieu onderzoeken uitgevoerd. De uitkomsten zijn van belang voor ‘een goede ruimtelijke onderbouwing’ van de plannen. Bij kleine ruimtelijke projecten en bouwplannen gaat het om toetsing aan de regelgeving. Belangrijk aandachtspunt blijft het actualiseren van de milieu-informatie, met name als projecten een lange doorlooptijd hebben en er tussentijds wijzigingen zijn in gegevens of regelgeving. Per 1 januari 2015 zijn de eisen voor de energieprestatie (EPC) in het Bouwbesluit aangescherpt. Woningen moeten voldoen aan een EPC-eis van 0,4 in plaats van de tot nu toe geldende EPC-eis van 0,6. Voor utiliteitsfuncties wordt de EPC-eis met 50% aangescherpt ten opzichte van de eisen van 2007. Deze wettelijke eisen zijn vanaf 2015 uitgangspunt voor de ruimtelijke plannen. Dit is een aanpassing ten opzichte van het milieubeleidsplan.
8
Ecologie en biodiversiteit In het milieubeleidsplan is als doel opgenomen om de ecologie en biodiversiteit in Leusden te versterken. Milieubeleid moet leiden tot herstel en ontwikkeling van biodiversiteit. De rol van de gemeente is er één van faciliteren en ondersteunen van kansen en initiatieven om de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) te versterken. De Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie werd begin 2013 vastgesteld, de EHS in Leusden is flink gekrompen. Grote gebieden die tot de EHS behoorden, zijn Groene Contour geworden. De provincie stimuleert en faciliteert initiatieven van gebiedspartijen om binnen de Groene Contour nieuwe natuur te ontwikkelen. Acties 2015 De gemeente Leusden is actief betrokken bij een aantal gebiedsprocessen om de natuurverbinding, het Groene Valleilint, te realiseren. Dit lint wil een verbinding maken tussen de bosgebieden van landgoed Den Treek-Henschoten, landgoed De Boom, de natuurmonumenten Schoolsteegbosjes en Groot Zandbrink en de natuurzone in wording bij de Modderbeek. Binnen landgoed Den Treek-Henschoten zal in 2015 de volgende fase voor omvorming van een flink aantal hectare landbouwgrond naar natuur worden uitgevoerd. De uitvoering van het convenant De Boom zet in op de realisatie van 55 hectare EHS en uitvoering van het gemeentelijke landschapsontwikkelingsplan binnen het landgoed. Het saneren van de intensieve veehouderij binnen het landgoed krijgt inhoud door het saneren van de varkenstak van een zestal gemengde veehouderijen. Dit gaat hand in hand met het versterken van de melkrundveehouderij en het vergroten van de ruimtelijke kwaliteit. Het onderzoek naar de mogelijkheden tot plaatsing van zonnepanelen in combinatie met asbestsanering bij huurders en pachters van Stichting De Boom wordt afgerond. Begin 2015 wordt de balans voor het vervolg opgemaakt. Het Langesteeg gebied behoort tot de Groene Contour en daarvoor is geen EHS-geld beschikbaar. Een groene versterking van het Langesteeggebied zal bijdragen aan het functioneren van het Groene Valleilint. In 2015 worden de financieringsmogelijkheden voor zo'n groene versterking onderzocht (waarbij extra rood in de vorm van woningbouw in het gebied geen optie is). De gemeente vervult een stimulerende en ondersteunende rol. De mate van groene versterking wordt door initiatieven van grondeigenaren en andere betrokken partijen bepaald. Meer natuur draagt bij aan de uitwisseling van flora en fauna, waar het natuurmonument Schoolsteegbosjes van profiteert. De nieuwe Natuurbeschermingswet voegt 3 bestaande natuurwetten samen: de Flora- en faunawet, de Natuurbeschermingswet en de Boswet en treedt naar verwachting in 2015 in werking. De RUD Utrecht brengt de gevolgen voor de omgevingsvergunning in kaart. Door de kavelruil in het gebied De Ruif/Stoutenburg is de landbouw versterkt en kan natuur worden ontwikkeld. Bijvoorbeeld door uitbreiding van het bosgebied bij kasteel Stoutenburg richting de Hessenweg die in 2015 wordt gerealiseerd. De kavelruil voor het vrijspelen van een 40 meter brede natuurzone bij de Modderbeek is op vrijwillige medewerking van de boeren gebaseerd. De bestemmingsplanprocedure voor de natuurzone loopt in 2015, waarna de uitvoering kan plaatsvinden. De gemeente onderzoekt de mogelijkheden om (het geld voor) hectare bos- en natuurcompensatie vanwege de aanpak van knooppunt Hoevelaken naar het Leusdense buitengebied te halen. De gemeente Leusden zet de uitvoering van het gemeentelijke landschapsontwikkelingsplan voort. Voor het Centraal Buitengebied van de Groene Agenda (het Heiligenbergerbeekdal nabij de A28) wordt uitvoering gegeven aan natuur- en landschapsversterking. Dit is mogelijk door de uitplaatsing van de geitenhouderij aan de Maanweg en realisatie van het nieuw landgoed Groot Schutterhoef. De Lokale OntwikkelingsStrategie voor het Leader-gebied (voor de thema’s recreatie, voedsel en ste educatie) moet nog worden gemaakt. In het 1 kwartaal 2015 moet er meer duidelijkheid komen. Hiermee kan Europees en provinciaal geld beschikbaar komen voor plattelandsontwikkeling. De agrarische natuur- en milieuvereniging Vallei Horstee nam het initiatief om met veel partijen ideeën te bedenken voor het aanhalen van de band tussen stad en platteland.
9
Bijlage 1 Middelen uitvoering milieu- en duurzaamheidsprogramma Hieronder wordt ingegaan op de formatie en de budgetten van de gemeente Leusden voor het taakveld duurzaamheid en milieu. De uitvoering van het Milieuprogramma ligt deels bij de samenleving (zie pagina 1) en deels bij de gemeentelijke organisatie. De formatie en budgetten zijn beperkt en in beginsel taakstellend, hierdoor kunnen beperkingen ontstaan in de uitvoerbaarheid van dit programma. Aan de voorkant zijn daarom een aantal prioriteiten benoemd (zie pagina 2). Formatie In het Organisatie & Formatieplan van de afdeling Beleid is 2,5 fte opgenomen voor beleidsadviseurs van de unit Duurzame Leefomgeving. De uitvoering van het Milieuprogramma ligt deels bij andere afdelingen van de gemeente, zoals de afdeling Dienstverlening. Er worden afspraken gemaakt tussen de afdelingen om de uitvoering van dit programma en het voldoen aan milieuregelgeving te borgen. Taak
Formatie
Omschrijving en opmerkingen
Milieu- en klimaatbeleid
0,75 fte
Milieuhandhaving Milieugedrag / NME Afval
1,2 fte 0,1 fte 0,45 fte
Totaal
2,5 fte
Fte milieu-, duurzaamheids,- en klimaatbeleid, waarvan 0,16 fte tijdelijk voor regievoeren klimaatbeleid. Fte regievoeren wettelijke milieutaken, RUD Utrecht etc. Fte onderhouden subsidierelatie Stichting De Groene Belevenis. Fte regievoeren afvalbeleid, uitvoering bij afdeling Dienstverlening. Dekking fte afvalbeleid via afvalstoffenheffing. Dit is €175.000 aan directe loonkosten o.b.v. € 70.000 per fte en € 57.500 aan overhead o.b.v. € 23.000 per fte.
Budgetten In de begroting 2015 is € 301.605 structureel budget toegekend voor de wettelijke verplichte milieutaken. Dit bedrag is grotendeels bestemd voor het milieudeel van de omgevingsvergunningverlening en –handhaving. Deze taken worden door de RUD Utrecht uitgevoerd. Een deel van dit budget (€ 51.369) bestaat uit gelden die zijn overgeheveld van het provinciefonds naar het gemeentefonds door de wijziging van het bevoegd gezag. Voor de uitvoering van het milieubeleid heeft de gemeente structureel € 8.700 beschikbaar (werkbudget milieubeleidsplan € 6.200 en werkbudget gemeentelijke organisatie € 2.500). De uitvoering van het klimaatbeleid wordt voornamelijk gefinancierd vanuit incidenteel budget, namelijk eerder verkregen subsidie vanuit het rijk (SLOK-gelden) € 55.000. Deze gelden zijn middels een projectsubsidie beschikbaar gesteld voor de uitvoering van het Energieakkoord Leusden. Bij het opstellen van het akkoord hebben de deelnemende partijen aangegeven dat voor de uitvoering van gehele akkoord aanvullende middelen nodig zijn. In 2015 zal de Stichting Energieakkoord Leusden een voorstel doen. De nieuwe organisatie Stichting De Groene Belevenis heeft een aanvraag voor subsidie ingediend voor 2015. Deze aanvraag is onder meer gebaseerd op bestaande budgetten inzake de taken voor natuur- en milieueducatie en milieugedrag. De raad heeft op 18 december 2014 ingestemd met het voorstel tot verzelfstandiging van het Natuur- en milieucentrum De Schoolsteeg. De Stichting De Groene Belevenis gaat per 1 januari 2015 van start (zie pagina 4). Taak Milieu- en klimaatbeleid
Omschrijving Werkbudget milieubeleidsplan Werkbudget eigen organisatie Duurzaamheidslening Energieakkoord
Milieuhandhaving
Milieugedrag en NME
Duurzaamheidsagenda Milieudeel omgevingsvergunning en – handhaving Bodem Subsidie Stichting De Groene Belevenis
Budget 6.200 2.500 -
S/I S S I
55.000 112.000 15.000 301.605
I I I S
3.250 232.500
S S
Opmerkingen
Via revolverend fonds totaal € 200.000 voor leningen aan woningeigenaren. SLOK-gelden Energieakkoord Leusden Aanvullend Raadsvoorstel voorjaar 2015 CUP 3.1 begeleiding proces. Dienstverleningsovereenkomst met RUD Utrecht. Subsidie-uitvoeringsovereenkomst met stichting.
10
