Milieu Educatief Centrum MEC De Witte Schuur
Jaarverslag 2015
Stichting Natuur en Milieu Educatief Centrum Enkhuizen e.o. (werknaam) MEC De Witte Schuur Wilhelminaplantsoen 2 1601 LS Enkhuizen tel: (0228) 32 03 10 website: www.mec-dewitteschuur.nl
Jaarverslag 2015
Inhoudsopgave 1.
Verklaring van het bestuur ......................................................................................................................................... 3 1.1 Verbouw MEC De Witte Schuur ......................................................................................................................... 3 1.2 Bestuur............................................................................................................................................................... 4 2. Samenvatting jaarverslag 2015 .................................................................................................................................. 6 2.1 Een aantal punten op een rij die het jaar 2015 typeren .................................................................................... 6 3. De resultaten .............................................................................................................................................................. 7 3.1 Verklaring van de tabel en de grafieken 2015 ................................................................................................... 7 3.2 De resultaten vergeleken met de 5 voorafgaande jaren ................................................................................... 9 3.3 Evaluatie resultaten ......................................................................................................................................... 10 4. Het Onderwijs .......................................................................................................................................................... 11 4.1 Duurzame educatie .......................................................................................................................................... 11 4.2 Professionele aanbieder .................................................................................................................................. 11 4.3 Afval – “Leven zonder Afval” ........................................................................................................................... 11 4.4 Aanbod schooljaar 2015 -2016 ........................................................................................................................ 13 4.5 De scholen van Enkhuizen ............................................................................................................................... 13 4.6 Schooltuinen .................................................................................................................................................... 14 4.7 Samenvatting en conclusie scholenwerk ......................................................................................................... 15 5. Natuurbeleving in de Peuterspeelzaal ..................................................................................................................... 16 5.1 Evaluatie en conclusie...................................................................................................................................... 16 6. Rijke (leer) omgeving................................................................................................................................................ 17 7. MEC De Witte Schuur is er voor alle leeftijden ........................................................................................................ 18 7.1 Schoolvakanties ............................................................................................................................................... 18 7.2 Activiteiten voor volwassenen ......................................................................................................................... 18 8. Samenwerking en Netwerken .................................................................................................................................. 18 9. De organisatie .......................................................................................................................................................... 18 9.1 Nieuw meerjarenbeleidsplan 2016 – 2020 ...................................................................................................... 19 9.2 Het team .......................................................................................................................................................... 19 9.3 Vrijwilligers ...................................................................................................................................................... 19 9.4 Financiële administratie ................................................................................................................................... 19 9.5 Gemeente Enkhuizen ....................................................................................................................................... 20 9.6 Opbrengst uit activiteiten ................................................................................................................................ 20 10. Communicatie en PR ................................................................................................................................................ 20 11. Doorkijk naar 2016 ................................................................................................................................................... 21 12. Financieel verslag 2015 ............................................................................................................................................ 22 12.1 Balans per 31-12-2015 na resultaatverdeling .................................................................................................. 22 12.2 Balans per 31-12-2015 na resultaatverdeling .................................................................................................. 22 12.3 Staat van baten en lasten over 2015 ............................................................................................................... 24 12.4 Toelichting staat van baten en lasten over 2015 ............................................................................................. 25 12.5 Resultaatbestemming ...................................................................................................................................... 27 12.6 Gebeurtenissen na balansdatum ..................................................................................................................... 27 Bijlagen:
Verslag schooltuinen 2015
MEC De Witte Schuur
Pagina 2
maart 2016
Jaarverslag 2015
1. Verklaring van het bestuur De toekomst van MEC De Witte Schuur is mede afhankelijk van de verdere ontwikkeling van het Groene Hart. Als onderdeel daarvan is het MEC De Witte Schuur, met medewerking van heel veel sponsoren gelukt om het pand van een facelift te voorzien en het Natuurspeelplein aan te leggen. Deze is onlangs nog officieel geopend door Wethouder Wijnne, die met gevaar voor eigen leven, de gladde boomstronken probeerde te bedwingen. Het is belangrijk dat kinderen zich in een omgeving kunnen begeven waarin je spelenderwijs ook dingen kunt leren. Wij denken dat het Natuurspeelplein daar zeker aan gaat bijdragen. De al voorzichtig gestarte samenwerking met WMO Buroflo, Palito, Leekerweide en de Baanbreker in het Groene Hart heeft MEC De Witte Schuur aangegrepen om het profiel en de samenstelling van haar bestuur te optimaliseren. Medio 2015 is onder externe begeleiding een brainstromsessie gehouden voor een nieuwe meerjarenbeleidsplan en de gewenste bestuurlijke en organisatorische bezetting daarbij. Dit plan is nu zo goed als gereed en wordt in de bestuursvergadering van 2 mei 2016 vastgesteld. Dit gaf ook aanleiding om de samenwerking met IVN West-Friesland Stede Broec en MAK Blokweer Hoorn Blokweer te evalueren. Deze samenwerking heeft al geresulteerd in het voor het voetlicht brengen van de gezamenlijke activiteiten en een subsidie van de gemeente Opmeer van € 1.980 voor de drie organisaties. Het is jammer om te moeten constateren dat andere gemeenten hun bijdragen verminderen of geheel stoppen. Met ons gezamenlijke activiteitenprogramma bedienen we scholen uit Hoorn, Enkhuizen, Stede Broec, Medemblik, Opmeer (€ 660), Drechterland (€ 465) en Koggenland. Maar iedere gemeente besluit hoofdzakelijk zijn eigen voorziening te subsidiëren. Dit heeft gevolgen voor de financiële positie van MEC De Witte Schuur. De subsidie is al enige jaren niet meer toereikend om de personeelslasten te dekken. Onder andere doordat de cao aanpassingen niet worden gesubsidieerd, maar wel moeten worden uitbetaald. Deze structurele lasten konden tot nu toe met incidentele bijdragen worden gedekt. Doordat die bijdragen nu sterk afnemen voorzien wij de komende jaren financiële tekorten. Uiteraard probeert MEC De Witte Schuur alternatieve inkomstenbronnen aan te boren. Voor de schooltuinen is het jaar 2016 is dankzij massieve sponsoring veilig gesteld. Een verzoek van MEC De Witte Schuur is om een tijdelijke voorziening te plaatsen waar kinderen en begeleiders bij slecht weer in kunnen schuilen. Jammer is dat de voorraad tuingereedschap door een diefstal vrijwel is verdwenen. MEC De Witte Schuur is hier niet voor verzekerd, omdat de materialen in een gemeentelijk pand lagen opgeslagen. Wij hebben bij de gemeente een verzoek ingediend om, vooruitlopend op hun declaratie bij de verzekering, hier € 500 voor beschikbaar te stellen. De Buitenschoolse Opvang weet ons steeds meer te vinden. Er zijn speciale lessen en leskisten voor hen ontwikkeld. In overleg met de gemeente is afgesproken om ook aan de BSO een lesvergoeding in rekening te brengen. 1.1 Verbouw MEC De Witte Schuur De verbouw van MEC De Witte Schuur en de aanleg van het natuurspeelplein zijn afgerond. Hieronder volgt een overzicht van de kosten en de bijdragen van de gemeente Enkhuizen, diverse bedrijven, verenigingen, stichtingen en personen. Uiteraard willen we hen daar enorm voor bedanken. Zonder hun bijdrage was deze transformatie nooit gelukt. Ook bedanken we Van der Horst bouwbegeleiding en De Twee Heren voor hun meedenken en flexibele inzet om dit tot een goed einde te brengen. Werkzaamheden Verlichting binnen Luifel Begeleiding v/d Horst Zonnepanelen + Display Glas en Kozijnen Eindstand 2014 Sloop schuur Plaatsing houten berging Aanleg natuurspeelplein Aanleg natuurspeelplein Eindstand 2015 Totale kosten MEC De Witte Schuur
Budget Algemene reserve ENZA Zaden Algemene reserve Algemene reserve Algemene reserve Algemene reserve Algemene reserve Algemene reserve Gemeente
Begroting 5.100 7.500 2.640 1.510 6.100 22.850 5.000 7.770 3.230 10.000 26.000 48.850
Pagina 3
Realisatie 5.543 7.500 1.090 1.695 5.263 21.091 5.488 5.684 7.316 10.000 26.488 48.579 maart 2016
Jaarverslag 2015 Door de hiervoor genoemde bijdragen hebben we uiteindelijk onze reserve minder hoeven aanspreken dan van te voren was begroot. Betaling Gemeente Enkhuizen ENZA Zaden St. J. van Wagtendonk West-Frieslandfonds Stichting de Trintel Schenking Hein van Rossum Schenking Dhr. Jongejeugd Schenking Brigit MEC De Witte Schuur Totaal
10.000 7.500 6.000 5.000 5.000 750 750 50 33.050 13.529 48.579
De gemeente Enkhuizen heeft voor haar rekening het pand buitenom geschilderd en het asbest uit de oude schuur verwijderd. 1.2 Bestuur In 2015 en in januari 2016 mochten we drie nieuwe bestuursleden verwelkomen. Gelukkig maar, want twee bestuursleden Jeanne van Doornik-de Heij en André Maas hebben na termijnen van ruim 20 jaar besloten te stoppen. Zij hebben aan de wieg gestaan van de MEC De Witte Schuur. De altijd lastige opstartperiode, maar ook de jaren daarna heeft hen zeer veel vrijwilligerstijd gekost. Wij willen hen bedanken voor hun enorme inzet, want zonder een vrijwillig bestuur is niet mogelijk om onze organisatie in stand te houden. In 2015 heeft het bestuur 9 keer vergaderd. De volgende onderwerpen zijn besproken: 1. De jaarrekening 2014 en begroting 2016; 2. Subsidieaanvragen voor het boekjaar 2015; 3. Aanleg natuurspeelplein en bouw nieuwe opslagschuur; 4. Samenwerking Leekerweide/Baanbreker; 5. Sterkte/zwakte analyse organisatie; 6. Functieprofiel en werving nieuwe bestuursleden; 7. Bestuurlijk overleg met MAK Blokweer Hoorn en IVN West-Friesland Stede Broec; 8. Voortgangsoverleg met twee wethouders in maart en november; 9. Periodieke voortgangsverslagen van de coördinator; 9.1. Schooltuinen; voorbereiding en uitvoering educatieve activiteiten; 9.2. Avalproject 50 lessen; Energieproject 12 lessen; Egeltje Prik 49 lessen; 9.3. Onderhoud Heemtuin; 9.4. Brainstormsessie Nieuw meerjarig beleidsplan via extern adviseur H. Wokke; 9.5. Voortgang van het schoolprogramma; 9.6. Vakantieactiviteiten; Het bestuur bestond eind 2015 uit de volgende personen: J. C. Nolthenius Voorzitter A. F. J. Maas Penningmeester Mevr. A. van Doornik-de Heij Secretaris R. J. R. Maartens Adviseur J. J. Meester Adviseur
MEC De Witte Schuur
Pagina 4
maart 2016
Jaarverslag 2015 Op 1 januari 2016 is de samenstelling van het bestuur als volgt gewijzigd J. C. Nolthenius Voorzitter N.P. Dol Vice voorzitter/Secretaris R. J. R. Maartens Penningmeester J. J. Meester Adviseur Op 1 februari 2016 is het bestuur uitgebreid met Astrid Boekema en Hans Lub Bestuursleden evenementen Het bestuur wil haar medewerkers, maar ook een ieder die zich in 2015 heeft ingezet om alle activiteiten tot een goed einde te brengen, van harte bedanken. Het jaarresultaat bedraagt € 18.029 negatief (2014 € 1.596 positief). De reden voor dit (hopelijk) eenmalige negatieve resultaat is natuurlijk het aanspreken van de reserve voor de aanleg van de Natuurspeeltuin en het opknappen van het bestaande pand. Het jaarresultaat wordt onttrokken aan de Egalisatiereserve, bestemmingsreserve kantoor en bestemmingsreserve automatisering.
J.C. Nolthenius Voorzitter
N.P. Dol Vice voorzitter/Secretaris
R.J.R. Maartens Penningmeester
Hans Lub Lid
Astrid Boekema Lid
MEC De Witte Schuur
Pagina 5
maart 2016
Jaarverslag 2015
2. Samenvatting jaarverslag 2015 Dit jaar hebben we onze reguliere activiteiten uitgebreid met gastlessen op locaties. Aan het begin van het jaar hebben we een groot afvalproject uitgevoerd waarbij de nadruk lag op afval=grondstof en circulaire economie. Voor het project schooltuin is de financiële ondersteuning van de gemeente gestopt. Dit project is vanaf 2015 volledig op eigen kracht uit gevoerd en gefinancierd door sponsoring (zie hoofdstuk schooltuin). In 2016 draagt de gemeente gelukkig wel weer € 2.670 bij. Naast de educatieve kernactiviteiten hebben we ons ingezet om het plein en de omgeving om te toveren tot een natuurspeelplein met publieksfunctie. Met 499 uitgevoerde activiteiten overstijgt dit jaar alle voorafgaande jaren. We kijken tevreden terug op 2015 met aan het einde van het jaar de realisatie van een lang gekoesterde droom, namelijk het natuurspeelplein. We beschouwen dit als opstap naar een nieuwe fase. Sommige ontwikkelingen hebben we zelf aangejaagd en bewerkstelligd, andere ontwikkelingen zijn ‘aan komen waaien’. Het beheer van de kinder boerderij en de Heemtuin is per 1 januari 2015 overgegaan van Philadelphia naar Leekerweide en de Baanbreker. Met veel enthousiasme zijn deze organisaties aan de slag gegaan. De verwachtingen waren hooggespannen. Ze hebben dit jaar echter heel veel moeten bijstellen om deze onderneming op poten te kunnen zetten. Als ‘buren’ hebben we nog steeds het gezamenlijke doel het Wilhelminaplantsoen op te waarderen door optimalisering van de ontmoeting-, ontspanning- en educatieve mogelijkheden. Dit gezamenlijke doel moet leiden tot meer samenwerking en synergie. Uiteraard komt dit alles ten goede aan de stad Enkhuizen de inwoners en de toeristen. 2.1 Een aantal punten op een rij die het jaar 2015 typeren Realisatie van het natuurspeelplein De schooltuinen, uitvoeren van het plan van aanpak t.b.v. langdurige organisatie en financieren van dit project, de uitvoering en uitwerking van het educatieve programma; Opzetten en uitvoeren van het project “Leven zonder afval”; Uitwerken en uitvoering basisschool breed programma inclusief afvalverwerking; Gastlessen energieproefjes in de klas; Activiteitenprogramma voor de peuterspelzalen; Netwerk en samenwerking met het bedrijfsleven; Cursus voor volwassenen: natuurfotografie; Deelname aan Koningsdag/Handvastwater; Activiteiten organiseren voor het ‘Huttendorp’; Deelname aan NLDoet; Vakantie programma’s en participeren bij “de waterweken Enkhuizen”; Nieuwe samenwerking met de nieuwe stichting 4n en LEV educatie; Bijscholen m.b.t natuur, techniek en wetenschap in het basis onderwijs 2020
Afbeelding: realisatie van het natuurspeelplein
MEC De Witte Schuur
Pagina 6
maart 2016
Jaarverslag 2015
3. De resultaten De resultaten van 2015 met 499 uitvoeringen, zijn weer hoger dan voorafgaande jaren. In dit hoofdstuk bespreken we alleen de resultaten van de uitvoering. Veel tijd en inspanning zitten bij de planning, sponsoring, coördineren en de realisatie van het natuurspeelplein. 3.1 Verklaring van de tabel en de grafieken 2015 In de tabel hieronder en de grafieken zijn de resultaten per doelgroep en soort product weer gegeven. Het scholenwerk is onderverdeeld in diverse soort activiteiten: 1. Project, “leven zonder afval” 2. Praktijklessen/ activiteiten op onze locatie, 3. Gastlessen/workshops op een schoollocatie, 4. Materialen verzending, 5. Peuterspeelzaal, 6. Schooltuin. De activiteiten/workshops tijdens de vakanties worden bij elkaar geteld. Die zijn erg divers. Onder de noemer “overige” vallen de activiteiten zoals bijv. cursussen, presentaties, huur ruimte, natuurverjaardag, vrije inloop enz. Kolom soort geeft aan hoeveel soorten producten we hebben uitgevoerd. Bij veldwerk/praktijk gaat het bijvoorbeeld om 15 verschillende producten. Een product is bijv. een Avonturenpad, gps speurtocht, opdrachtencircuit, vogels etc. schooltuin is 1 product. Kolom uitvoering geeft aan het aantal uitvoeringen weer. Bij veldwerk/praktijk gaat het om 15 verschillende producten. Maar deze producten werden 171 keer uitgevoerd. Schooltuin is 1 product maar we hebben die 162 keer uitgevoerd (dat zijn alle lessen die bij dit product horen) Kolom totalen geeft het aantal deelnemers weer. Die zijn de totalen van kinderen/leerlingen en ouders/begeleiders. Tabel 1: Totaal overzicht van de activiteiten die in 2015 zijn uitgevoerd
Doelgroep/product soort uitvoering School: project 1 23 School: veldwerk/praktijk 15 171 School: gastles/workshop 8 34 School: materialen verzending 17 40 School: psz 2 9 School: schooltuin 1 162 subtotaal schoolwerk 44 439 Vakantie activiteiten divers 32 overige divers 25 totaal 44 496
Totaal Gebruik door scholen uit/buiten Enkhuizen Bij het schoolwerk is de afname door de 594 scholen uit Enkhuizen het grootste: 5.498 140 groepen uit de scholen van Enkhuizen 959 126 groepen uit de scholen buiten Enkhuizen 1.081 111 4.164 9 klassen uit de 8 schoollocaties van Enkhuizen 12.407 Open publiek 1.326 Open publiek 580 14.313
496 activiteiten Grafiek 1: In totaal werden 496 activiteiten uitgevoerd
23x projec 6% 5% 5%
171x veldwerk/praktijk 34%
33%
34x gastles 40x materialen
8%
7%
9x psz 162x schooltuin 32x vakantie
2%
MEC De Witte Schuur
Pagina 7
25x overige
maart 2016
Jaarverslag 2015
14.313 deelnemers Grafiek 2: Totaal aantal deelnemers/bezoekers 14.313
594x projec
4% 4%
5498x veldwerk/praktijk
9% 38% 29%
959x gastles 1081x materialen 111x psz
8%
7%
4164x schooltuin 1326x vakantie
1%
580x overige
Bespreking resultaten grafiek 1 en 2: Uit deze grafieken blijkt de taartpunten in verhouding tot elkaar staan. Het veldwerk/praktijk op onze locatie en de schooltuinen componenten beslaan de grootste taartpunten. Het totaal onderwijsaandeel beslaat bijna 90% van onze totale activiteiten en deelnemers. . Deze resultaten passen bij onze strategie en deskundigheidsgebied. Wat de efficiency betreft (aantal deelnemers/uitvoering ) zien we dat de peuters activiteiten relatief niet zo ‘efficiënt’. De groepen zijn klein.
Grafiek 3: afname producten regulier aanbod. In totaal 266. De schooltuin is exclusief voor Enkhuizen.
Gebruikte diensten door scholen uit Enkhuizen Schooltuin
Enkhuizen
29%
buiten Enkhuizen
38%
33%
Bespreking van grafiek 3: Onze diensten voor het onderwijs worden voor meer dan 2/3 door de scholen van Enkhuizen gebruikt. Maar 29% van onze diensten worden door scholen buiten Enkhuizen gebruikt/geboekt. De schooltuinen is een exclusief project voor Enkhuizen. Het subsidiebeleid van de gemeente Enkhuizen maakt het werk van MEC De Witte Schuur mogelijk en de meeste activiteiten/diensten worden binnen de gemeente gebruikt.
MEC De Witte Schuur
Pagina 8
maart 2016
Jaarverslag 2015 3.2 De resultaten vergeleken met de 5 voorafgaande jaren De activiteiten worden in verschillende vormen uitgevoerd. Een activiteit is bijvoorbeeld een project, een les, een leskist, een activiteit tijdens vakantie, een cursus, workshop of een lezing. Wanneer een project met 20 verschillende groepen uitgevoerd, wordt dit als 20 activiteiten geteld wordt. * Vanaf 2014 is de schooltuin door ons overgenomen en wordt als apart segment weergegeven. Grafiek 4: Totaal uitgevoerde activiteiten per kalender jaar 2010 – 2015 Het groene segment geeft het aantal activiteiten met het onderwijs weer. Hier worden alle projecten en ook het aanbod voor de peuterspeelzaal in verwerkt. Alle activiteiten in en rond de schooltuin zijn in de grafiekstaaf in het oranje segment verwerkt. De activiteiten buiten het onderwijs zijn verdeeld in “vakantie” en “overig”. Hieronder vallen bijv. cursussen en workshops, maar ook gebruik of huur door derden zoals bijv. manden vlechten. In totaal werden in 2015 496 activiteiten uitgevoerd.
Aantal activiteiten 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0
2010 83
activiteiten overige
2011 32
2012 64
2013 43
2014 30
2015 25
54
59
43
40
32
124
162
244
277
activiteiten vakantie schooltuin reguliere schoolactiviteiten
243
243
265
250
Grafiek 5: Totaal aantal deelnemers per kalenderjaar 2010 – 2015 Het groene segment geeft het aantal deelnemers uit het onderwijs weer. Hierin worden alle projecten en ook het aanbod voor de peuterspeelzaal verwerkt. Alle activiteiten in en rond de schooltuin zijn in de grafiekstaaf in het oranje segment verwerkt. De activiteiten buiten het onderwijs zijn verdeeld in “vakantie” en “overig”. Hieronder vallen bijv. cursussen en workshops, maar ook gebruik of huur door derden zoals bijv. manden vlechten . In totaal hebben we in 2015, 14.313 deelnemers bedient.
Aantal deelnemers
Astitel
16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 deelname overige
2010 1756
deelname vakanties
2011 1071
2012 1828
2013 908
2014 923
2015 580
1449
1382
1642
1000
1326
2808
4164
6794
8243
schooltuin deelname door scholen
MEC De Witte Schuur
8584
7139
Pagina 9
8001
7183
maart 2016
Jaarverslag 2015 3.3 Evaluatie resultaten In 2015 waren de prestaties weer hoger dan voorafgaande jaren. Echter, we zien dat de aandelen ‘reguliere schoolactiviteiten’ en ‘activiteiten vakanties’ iets lager zijn uitgevallen. In 2015 heeft MEC De Witte Schuur activiteiten ‘geleverd’ het Huttendorp van Welwonen. Dit heeft het aantal deelnemers in het segment vakanties in vergelijking met 2014 doen groeien. De zomeractiviteiten in 2015 werden zeer mager bezocht. Dit is het beeld van de laatste paar jaar. We hebben niet het idee dat de oorzaak ligt in een niet interessant/leuk aanbod. Een groei in het activiteiten aanbod in de regio is een mogelijke oorzaak. De herfstvakantie en krokusvakantie worden steeds zeer goed bezocht. Het basisonderwijs is en blijft de grootste doelgroep. In 2015 is er een groot project rondom afval uitgewerkt en uitgevoerd. Door de gedane ervaring is het project uiteindelijk uitgewerkt in (schoolbreed) leskisten en praktijklessen op de schoollocaties zelf, doordat er soms vervoerproblemen zijn naar MEC De Witte Schuur. Producten die minder gebonden zijn aan de omgeving kunnen ook op school uitgevoerd worden. Ook hebben we gemerkt dat onze gastlessen/workshops gewild zijn op de scholen. Die zijn afgestemd op de domeinen techniek en wetenschap en hebben alles met duurzaamheid te maken. Deze productvorm zien we groeien en we passen daarom ons aanbod hierop aan. MEC de Witte Schuur was 52 weken open op maandag t/m donderdag van 08.30 – 17.30.
Afbeelding: GPS bomenspeurtocht in het Wilhelminaplantsoen
Afbeelding: Tijdens de winterslaap gaat de hartslag van de egel heel langzaam; maar 5 keer per minuut. Kun je horen hoe snel je eigen hartslag gaat?
MEC De Witte Schuur
Pagina 10
maart 2016
Jaarverslag 2015
4. Het Onderwijs 4.1 Duurzame educatie Het basisonderwijs is voor MEC De Witte Schuur een belangrijke doelgroep. De kracht en doeltreffendheid van milieu1 ecologische basisvorming zit vooral in het doen van veldwerk en het uitvoeren van de praktijklessen. Het levensecht bezig zijn is een werkvorm die vroeger heel gewoon was. Tegenwoordig maken de kinderen vooral virtueel kennis met de omgeving. Door tv programma’s (huisje boompje beestje en nieuws uit de natuur) en filmpjes. Het spreekt voor zich dat fysieke beleving met alle zintuigen een groter effect heeft. Speerpunt van MEC De Witte Schuur is het structureren van NME praktijklessen in het reguliere schoolprogramma. Om dit te stimuleren en te ondersteunen is een doorlopende leerlijn ontworpen. Deze leerlijn is opgebouwd vanuit de visie dat als elke leerling van het basisonderwijs elk schooljaar naar MEC De Witte Schuur komt, hij/zij aan het eind van de basisschool aan minimaal 8 verschillende natuur- en milieuactiviteiten heeft meegedaan. Ons aanbod aan activiteiten vormt een doorlopende leerlijn. Ons programma houdt rekening met de door scholen gestelde kerndoelen en methodieken die bij ervarend leren passen. Het stimuleren van persoonlijke betrokkenheid, het zelf ontdekken, het leren bewust te kijken naar, kritisch zijn - en het bewust worden van complexe thema’s zijn werkdoelen van de activiteiten. Niet minder belangrijk is het oefenen van onderzoekvaardigheden, vertrouwd raken met materialen en leertechnieken en het gedrag in de natuur. Het onderwijs is verplicht om in 2020 ook technieklessen te geven. Ons aanbod is dan ook afgestemd op deze vernieuwing. Het programma is afgestemd op de ontwikkelingsfase van de verschillende leeftijden en de actualiteit. Wij geven veel aandacht aan het creëren van een doeltreffende leeromgeving. Ook zetten wij audiovisuele middelen in die op een smartboard op school getoond kunnen worden. We bieden speurtochten met de GPS. Duurzame educatie vergt een dieper inzicht van de professionals. De uitdaging is om de juiste vertaalslag naar de praktijk te maken op alle leeftijdsniveaus. Dit houdt bijvoorbeeld in dat afval gezien kan worden als grondstof (Cradle to cradle). Dus niet meer de traditionele insteek van afvalpreventie en afval scheiden, maar een stap verder: “wat kopen we, waar is het van gemaakt en waar komen de grondstoffen vandaan en waar gaat het naar toe”. Het vraagstuk “duurzaamheid en circulaire economie” is niet eenvoudig. Als de begrippen al van jongs af vertrouwd zijn, dan is de kans groter dat de stap makkelijker gemaakt kan worden. 4.2 Professionele aanbieder Het schoolprogramma van MEC De Witte Schuur wordt sinds april 2010 samen aangeboden met MAK Blokweer Hoorn en IVN Stede Broec op de website www.nme-westfriesland.nl. In mei wordt het programma voor het komende schooljaar op de website gezet, scholen kunnen zich digitaal inschrijven. Onze educatieve medewerkster coördineert dit. Naast het jaarlijks opstellen van het programma worden drie keer per jaar gezamenlijke nieuwsbrieven naar de scholen gestuurd. Alle scholen in de regio West-Friesland (140) hebben toegang tot het aanbod. Voor het schooljaar 2015 -2016 heeft MEC De Witte Schuur 30 producten aangeboden. 32 scholen hebben al 218 bestellingen geplaatst. Op onze website www.mec-dewitteschuur.nl, is het jaaraanbod volledig uitgewerkt. De producten zijn gerangschikt naar de doelgroepen: onderbouw, middenbouw en bovenbouw. De scholen vinden daar de bijbehorende lesmaterialen, zoals handleidingen en werkboekjes en kunnen audiovisuele materialen downloaden. Op deze manier willen we leerkrachten inspiratie en ondersteuning bieden om natuur- en milieuvraagstukken op een educatieve en leuke manier in de klas en vooral daarbuiten te behandelen. Vrijwel alle leerkrachten zijn zeer tevreden over het activiteitenaanbod van MEC de Witte Schuur en vinden de praktijklessen waardevol. Veel scholen gebruiken ‘natuur en techniek’ methoden. Er kwam een duidelijke vraag van de scholen om de koppeling tussen onze programma’s en de methoden te maken. Hiermee worden de praktijklessen die we aanbieden niet meer gezien als een leuke extra activiteit, maar als een integraal onderdeel van de lesmethode. Onze educatief medewerkster heeft alle vijf gangbare methoden doorgelicht. Bij de programma’s wordt aangegeven bij welke methoden en lessen ze passen. 4.3 Afval – “Leven zonder Afval” In het schooljaar 2014-2015 stond het thema afval centraal bij MEC De Witte Schuur. Het thema was uitgewerkt in het project 'Leven zonder Afval’.
1 Het doel van ecologische basisvorming is het vergroten van kennis over en de waardering en zorg voor natuur en milieu.
MEC De Witte Schuur
Pagina 11
maart 2016
Jaarverslag 2015 In De Witte Schuur werd een circuit ingericht met allerlei proefjes die inzicht geven van welke materialen/grondstoffen onze spullen zijn gemaakt en hoe we deze materialen kunnen recyclen of hergebruiken. De leerlingen bekijken hoe de natuur haar afval opruimt; gaan een hoop afval scheiden; maken nieuw papier van oud papier; ontdekken hoe een spijkerbroek gemaakt wordt; onderzoeken verpakkingen; maken zelf plastic soep en nog veel meer. Het bewust worden van de manier waarop wij onze spullen niet duurzaam produceren en consumeren staat hier centraal. Als spullen oud, kapot of uit de mode zijn wordt het afval. We hebben steeds meer afval, maar minder grondstoffen. Aan het eind van de les stonden we even stil bij de vraag of een “Leven zonder Afval” mogelijk is. Wethouder Wijnne als gastdocent bij een praktijkles Bij de praktijkles in ons centrum hebben we 23 lessen “Leven zonder afval” uitgevoerd. Sommige scholen hebben dit thema breder getrokken en konden bij ons terecht voor de andere producten (leskisten, toneel, en andere workshops). In totaal hebben zich 50 klassen bezig gehouden met afval. Afval op school Voortvloeiend uit dit project kunnen we ook dit schooljaar diverse lessen en materialen rond het thema Afval en recyclen aanbieden. Het project is opgebouwd uit een aantal lessen en materialen, die los van elkaar kunnen worden ingezet afhankelijk van de gewenste tijdsinvestering. Elke school kan dus zelf bepalen hoe groot zij het project wil maken. Onderdelen van dit project worden aangeboden als gastlessen/workshops op de schoollocatie. Het grootste voordeel is dat de scholen niet belast zijn met vervoer van de leerlingen.
MEC De Witte Schuur
Pagina 12
maart 2016
Jaarverslag 2015 4.4 Aanbod schooljaar 2015 -2016 In Schooljaar 2015 – 2016 hebben we besloten geen groot project aan te bieden. Het uitwerken hiervan vereist grote inspanning en tijdsinvestering. De laatste twee jaren waren te druk en intensief. We hebben de winter 2015-2016 gebruikt om het gebouw te herinrichten en op te ruimen. Voor het school jaar 2015 -2016 heeft MEC De Witte Schuur 30 producten aangeboden. Hiervan hebben 32 scholen al 218 bestellingen geplaatst. In 2015 hebben we nieuwe activiteiten ontwikkeld: slootjes safari en oude apparaten demonteren. Tabel 2. Overzicht Bestelling schooljaar 2015 -2016 Type
Item/naam
Bestellingen
Onderbouw
MEC Avonturenpad: Egeltje Prik
49
Onderbouw
MEC Avonturenpad: Er waren eens twee kikkertjes ...
25
Bovenbouw
MEC excursie: Enkhuizen terug in de tijd
5
Middenbouw
MEC gastles: Proefjes met lucht en water
1
Middenbouw
MEC gastles: Zaden en kiemplanten
3
Leskisten, leskoffers en lestassen
MEC leskist: Kikker en de Warme dag
1
Bovenbouw
MEC leskist: Operatie Afval! (bovenbouw)
2
Leskisten, leskoffers en lestassen
MEC leskist: Operatie Afval! (onderbouw)
3
Middenbouw/ bovenbouw
MEC leskist: Papier maken
5
Schoolbreed
MEC leskist: Smaakleskist
3
Middenbouw
MEC leskist: Waterkringloop
1
Onderbouw/middenbouw
MEC materialen: Paddenstoelen kweken in de klas
6
Onderbouw / peuterspeelzaal
MEC ontdekdoos: Rupsen en vlinders
1
Onderbouw / peuterspeelzaal
MEC ontdekdoos: Slakken
1
Bovenbouw
MEC praktijkles: Energieproefjes in de klas
2
Groep 6 en 7
MEC schooltuinprogramma Enkhuizen
Middenbouw
MEC survivalspeurtocht in het Wilhelminaplantsoen
Middenbouw
MEC Theatervoorstelling: Plastic Soep
4
Onderbouw
MEC Theatervoorstelling: Wind en Konijn
3
Schoolbreed
MEC uitleen: Vlinderkweekkast
1
Bovenbouw
MEC veldwerk: Bloemen en hun bezoekers
7
Bovenbouw
MEC veldwerk: GPS speurtocht in de Vooroever/Andijk
4
Bovenbouw
MEC veldwerk: GPS speurtocht in het Enkhuizerzand
Bovenbouw
MEC veldwerk: GPS-Bomenspeurtocht
7
Bovenbouw
MEC veldwerk: Handje helpen
5
Bovenbouw
MEC veldwerk: Handje helpen + gastles
4
Middenbouw
MEC veldwerk: Kleuren, geuren en vormen (voorjaar)
17
Middenbouw
MEC veldwerk: Rood met zwarte stippen (najaar)
14
Middenbouw
MEC veldwerk: Slootjessafari
1
Bovenbouw
MEC veldwerk: Stadsvogels - Gluren bij de buren
5
Middenbouw/bovenbouw
MEC workshop: Oude apparaten demonteren
7
Bovenbouw
MEC workshop: Zonnebloem op Zonne-energie
1
9 11
10
Opmerking tabel 2: het aantal bestellingen van deze tabel wijkt af van de opgenomen resultaten in de grafieken. Dit komt omdat deze tabel het overzicht geeft van het schooljaar 2015 -2016 en de grafieken zijn de opsomming van het kalenderjaar 2015. Het aantal bestellingen zal in de loop van het schooljaar oplopen. 4.5 De scholen van Enkhuizen De eerste stap tot een structurele invoering van NME in de basisscholen is al in 2005 gemaakt. Het betrof een directiebesluit van alle scholen om structureel deel te nemen aan het programma. Besluitvorming alleen is echter niet voldoende. MEC De Witte Schuur blijft actief de scholen bezoeken, stimuleren, ondersteunen en adviseren. Het MEC De Witte Schuur
Pagina 13
maart 2016
Jaarverslag 2015 streven is dat elk kind deelneemt aan twee programma’s per jaar uit ons aanbod. Dit advies wordt doorgaans door de meeste scholen aangenomen. Hieruit blijkt dat de scholen vertrouwen hebben in onze werkwijze en ons aanbod. De scholen mogen van ons ook maatwerk verwachten. Zo is er bijv. voor een school binnen het thema “De Boerderij” bij ons een passende praktijkles (bezoek aan de kinderboerderij) uitgewerkt. De scholen worden minimaal één keer per jaar bezocht om te overleggen over het aanbod en de nieuwe ontwikkelingen. In 2015 heeft de educatieve medewerkster als pilot extra ‘masterklas’ lessen verzorgd op de Tweemaster. Deze lessen blijken erg succesvol te zijn. Specifieke extra diensten voor de scholen in Enkhuizen advies geven m.b.t. het NME programma voor het volgende schooljaar; gereduceerde (15%) deelname prijs van de activiteiten; Stimuleren en ondersteunen van landelijke acties zoals ‘warme- truiendag’ half februari; Informeren middels e-nieuwsbrieven over relevante ontwikkelingen; Ontwikkelen van aanvullend lesmaterialen voor de methoden; Maatwerk en materialen; De schooltuin; De peuterspeelzalen 4.6 Schooltuinen De schooltuin is een project dat al vele tientallen jaren in Enkhuizen door de gemeente wordt ondersteund. In het bezuinigingsprogramma van 2012 heeft de raad besloten om de subsidie van € 13.000 voor de schooltuinen te stoppen. De organisatie van de schooltuinen was vele jaren in de handen van Op Maat, een leer- werkbedrijf. De beheerder, een medewerker van Op Maat, heeft jaren het schooltuinwerk georganiseerd en begeleid. Kinderen in de groepen 6 en 7 van alle basisscholen in Enkhuizen komen wekelijks een uur naar de tuin om op een eigen stukje grond groenten en bloemen te kweken. Op deze wijze leren ze hoe verschillende gewassen groeien, van zaaien tot oogsten, en waar het voedsel op hun bord vandaan komt. De schooltuin biedt leerlingen een rijke leeromgeving, waar de leerlingen naast tuinieren ook leren over het weer, het hanteren van gereedschap en gezond eten. Ze zijn bezig met vaardigheden te ontwikkelen, werkhouding en samenwerking. In de laatste jaren is de urgentie om kinderen meer bewust te maken van de relatie voeding en gezondheid toegenomen. De schooltuin is een bijzonder sterk instrument om heel concreet hieraan te werken en nog sterker dan dit: uit onderzoeken is gebleken dat dit het enige instrument is wat verschil maakt. Daarom vinden we dat de schooltuin niet mag verdwijnen! De scholen zijn het er ook unaniem mee eens en omarmen het project. In 2014 heeft MEC De Witte Schuur eenmalig van de gemeente Enkhuizen een subsidie van €13.000 gekregen voor de schooltuinen. Dit bedrag is het afgelopen jaar aangewend om de schooltuinen in 2014 uit te voeren en om te vormen tot een kostendekkend concept. Er is een vernieuwend projectplan opgesteld, dat positief ontvangen is door de schooldirecties en het bedrijfsleven in Enkhuizen. MEC De Witte Schuur heeft zich bijzonder ingespannen om subsidies te verwerven onder andere bij de diverse Zaaden tuinbedrijven. Voor 2015 is € 10.203 ontvangen. We hebben ENZA Zaden als hoofdsponsor mogen verwelkomen. Op basis hiervan heeft de werkgroep Schooltuinen op 1 oktober 2014 kunnen besluiten dat de schooltuinen in 2015 doorgaan. In 2015 genoten 9 groepen, van de scholen uit Enkhuizen, van schooltuinlessen. Ook voor 2016 is er weer voldoende sponsoring gegenereerd voor het schooltuinprogramma. Gelukkig draagt de gemeente ook weer een bedrag van € 2.670 betaalt zij de rekening voor het beheer van de walkanten. De inspanning van De Witte Schuur ligt zowel op het gebied van beheer (grondbewerking) coördinatie en begeleiding en werving van voldoende sponsoring om de schooltuinen veilig te stellen. Als vuistregel stellen we dat we de meest optimale leeromgeving en juiste begeleiding moeten aanbieden: ”We doen het goed of we doen het niet”. Voor dit project is er een externe beheerder aangesteld om de lessen te begeleiden. Dit legt zeer grote druk op het budget. Tot op heden is het niet gelukt om voldoende en passende vrijwilligers aan te trekken en er ontbreken voldoende ouders/begeleiders vanuit de scholen. Zie verder bijlage: Evaluatie schooltuin 2015
MEC De Witte Schuur
Pagina 14
maart 2016
Jaarverslag 2015
Afbeelding: Schooltuin; Bloemen Oogsten
4.7 Samenvatting en conclusie scholenwerk Bij het werken met het onderwijs proberen we meer vraag gericht te werken. Het versterken van duurzaamheidseducatie is onze doelstelling. Duurzaamheidseducatie is een complex begrip, wat veel ‘bouwstenen’ bevat. Ons aanbod is gericht op de praktijkles. Een leeromgeving waar het kind praktisch, levensecht aan de slag gaat. Het is van belang dat het kind vertrouwd raakt met zijn (levende en niet levende) leefomgeving, kennis opbouwt en leert bewuste keuzes te maken. Hierop is de doorgaande leerlijn gebaseerd. Die past in zijn geheel in elke schoolmethode. Scholen vinden de koppeling met de schoolmethoden ook belangrijk. We zien echter dat de prioriteiten van de scholen verschuiven. Scholen worden afgerekend op lezen en rekenen. Scholen moeten zich voorbereiden om in 2020 structureel integrale wetenschap en technieklessen aan te bieden. Ook hebben zij met bezuinigingen te kampen. Voor veel scholen is het ook een probleem om voldoende begeleiders/ ouders te organiseren. Hierbij vormt het vervoer steeds vaker een probleem en soms worden lessen afgezegd. We proberen onze programma’s aan te passen door taal en rekenopdrachten toe te voegen en de koppeling met de methoden te maken. Ook hebben we in het aanbod meer gastlessen/workshops waar techniek het middel is (energie-circuit, apparaten demonteren, proefjes in de klas). De kracht van de praktijklessen ligt in de levensechte leeromgeving. Als aanbieder blijven we constant de processen in het onderwijs volgen en proberen, voor zover het mogelijk is, het aanbod passend te maken. De scholen van Enkhuizen genieten van extra diensten inclusief de schooltuin.
MEC De Witte Schuur
Pagina 15
maart 2016
Jaarverslag 2015
5. Natuurbeleving in de Peuterspeelzaal In 2014 werd De Witte Schuur gevraagd om de projecten met de peuterspeelzalen voort te zetten. De gemeente heeft € 5.000 aan subsidie verleend om ook de peuterspeelzalen te bedienen. In 2015 was de extra subsidie neerwaarts bijgesteld naar € 2.000. De peuterspeelzalen vallen onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Dit in tegenstelling tot de kinderopvang en de buitenschoolse opvang. Dat zijn particuliere ondernemingen. Voor de peuterspeelzalen hebben we een aantal projecten/activiteiten georganiseerd en ondersteund Bloembollen project; Picknick paaseieren zoeken; Kikkervisjes project; Modderdag; Avonturen pad van Lars en Lineke op de locaties; Periodieke natuurbeleving activiteiten nieuwsbrieven en bezoek op de locaties. 5.1 Evaluatie en conclusie Het werken met de peuters is beperkt in tijd. De peuters komen voor een dagdeel en alle gewone handelingen zoals jas aantrekken, eten en drinken enz. kosten heel veel tijd. De leiding op de locatie is heel verschillend. Het allerleukst is naar De Witte Schuur te komen voor een peuter picknick, maar dat vergt veel organisatie van de leiding. De Peuterspeelzaal groepen zijn van harte welkom in De Witte Schuur en ze kunnen bij ons ook terecht voor advies en materialen. Het initiatief moet echter van hen uit komen.
Afbeelding: Over de Kip en het ei Eieren zoeken en kuikentje in De Witte Schuur
MEC De Witte Schuur
Pagina 16
maart 2016
Jaarverslag 2015
6. Rijke (leer) omgeving De Witte Schuur biedt een rijke, inspirerende (leer)omgeving waar duurzaamheid centraal staat. Alle activiteiten worden ontplooid vanuit de bezieling van duurzaamheidsontwikkelingen. Een plek waar men (jong en oud) graag naar toe komt en tevens een bezoek brengt aan de aangrenzende kinderboerderij/hertenkamp en de heemtuin. Het geheel is vrij toegankelijk en uitnodigend voor voorbijgangers c.q. toeristen, bezoekers/ gezinnen. Het centrum heeft een aantrekkingskracht en voegt een grote waarde toe aan de stad Enkhuizen. Jarenlang hebben we een droom gekoesterd: “Graag zien we het gehele complex als eenheid met een kinderboerderij en de heemtuin en een uitdagend (volgens natuurspeeltuin/-plein principe) ingericht plein”. Deze droom is in 2015 gerealiseerd! De potentie van het centrum is vele malen groter geworden en de aantrekkelijkheid van het hele plantsoen vooral voor de inwoners (gezinnen met kinderen) van Enkhuizen is groter geworden. De visie van de nieuwe ‘buren’ beheerder van de kinderboerderij en de heemtuin (Leekerweide en de Baanbreker) past naadloos bij deze droom. In 2015 is het begrijpelijkerwijs nog niet gelukt om de krachten te bundelen; Leekerweide is immers volop bezig om een nieuw pand en terreininrichting te realiseren. Dat kost heel veel tijd en energie. Als dit in 2016 is gerealiseerd zal intensivering van de samenwerking de volle aandacht krijgen. Afbeelding: Het natuurspeelplein is snel in gebruik genomen. Geen speeltoestel maar speelaanleiding, objecten waarvan niet precies duidelijk is wat je ermee moet doen. Die de fantasie van kinderen prikkelen. Spelen = leren! Kinderen hebben de ruimte om hun fantasie te gebruiken en zelf invulling kunnen geven aan de manier waarop gespeeld wordt. Het kind wordt uitgedaagd tot lichamelijke activiteit zoals springen, evenwicht behouden, krachtmetingen, klimmen etc. Hierdoor ontwikkelen zich niet alleen de grove en fijne motoriek maar o.a. ook ruimtelijke inzicht. En bovenal: buitenspelen is het aller leukste wat er is!
MEC De Witte Schuur
Pagina 17
maart 2016
Jaarverslag 2015
7. MEC De Witte Schuur is er voor alle leeftijden MEC De Witte Schuur richt zich zowel op jongeren als volwassenen. Als vuistregel gaan we er vanuit dat we veel volwassenen, (groot)ouders, bereiken via de activiteiten met jongeren. De betrokkenheid van ouders bij de belevingswereld van kinderen is groot en kinderen (vooral de doelgroep 5-9 jaar) vertellen graag over hun nieuwe ontdekkingen en belevingen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat volwassenen veel innerlijke kracht en steun aan vroegere, basale natuurervaringen ontlenen. Net zoals het plaatsen van een paar planten in een kantoorruimte voor volwassenen gezond is, is een leefomgeving zoals de eigen tuin, park en speelplaats met een paar bomen, struiken en bloemen voor kinderen gezonder, uitdagender en levendiger. 7.1 Schoolvakanties Educatie gaat verder dan alleen op school. Daarom vinden we ook educatieve activiteiten met recreatief karakter belangrijk. Tijdens de schoolvakantie komen ook meer (groot)ouders met de kinderen en het bereik wordt groter. In totaal werden in 2015 25 activiteiten / workshops tijdens de schoolvakanties aangeboden. Dit is, in vergelijking met andere jaren, een geringer aantal. De belangstelling voor de workshops is wisselend. In de zomervakantie bleek er zeer geringe belangstelling voor te zijn. We hebben ons aanbod onder de loep genomen. We kunnen niet aanduiden dat de workshops niet aantrekkelijk of te duur waren. Echter in de omgeving worden steeds meer activiteiten voor kinderen georganiseerd. Dit is voor ons nog geen rede om op dit moment deze activiteiten niet meer aan te bieden. We denken dat dankzij het natuurspeelplein en het opknappen van de kinderboerderij het meer aantrekkelijk wordt om hier naar toe te komen en dus een nieuw kans geeft op succes. Daarom is besloten om in 2016 weer zomeractiviteiten aan te bieden. 7.2 Activiteiten voor volwassenen De doelgroep volwassenen is moeilijk te bereiken. Het is niet vanzelfsprekend dat volwassenen interesse hebben in cursussen op het gebied van natuur en milieu. Fotografie en vogels zijn echte uitschieters. De vogelcursus in het voorjaar is geannuleerd vanwege te kort animo. In het najaar is een cursus natuurfotografie gegeven met minimaal aantal deelnemers. Over het algemeen kunnen de volwassenen het beste bereikt worden via de kinderen. Uiteraard blijven we alert op nieuwe kansen, veranderde krachtenveld en behoeften van doelgroepen.
8. Samenwerking en Netwerken Samenwerking en netwerken met andere partijen is essentieel en wordt gekoesterd. Er wordt steeds naar nieuwe partners gezocht. Zowel op lokaal, regionaal als provinciaal niveau levert MEC De Witte Schuur een bijdrage aan de profilering en positionering van NME. Om projecten te kunnen realiseren is het ook belangrijk om allianties te zoeken. De samenwerking met de twee NME centra in de regio, IVN West-Friesland Stede Broec en MAK Blokweer Hoorn betreft vooral het schoolprogramma; Samenwerking en netwerken met een aantal bedrijven met betrekking tot de schooltuin, het plein en realisatie van het afval project. Om maar enkele te noemen: Draka, Huisman BV. , De Twee Heren etc; Netwerk opbouw via Vrijwilligerspunt, Hoorn met de ‘West-Friese uitdaging’ en de ‘Maatschappelijke Beursvloer’; Samenwerking met de organisatie van de Unicefloop Enkhuizen; Samenwerking met LEV educatie. Samen bieden we educatieve programma’s aan voor kinderen van 2 -6 jaar; In 2015 is Enkhuizen een stichting rijker geworden, n.l. 4n. deze stichting heeft als doel meer beweging. In december hebben zij de city cross run georganiseerd. MEC is een directe partner en er worden plannen gemaakt om meer evenementen in en om De Witte schuur en het Wilhelminaplantsoen te organiseren; Samenwerking met Welzijn Enkhuizen. Met de opbouwwerkers van Welzijn Enkhuizen is er een samenwerking aangegaan. MEC De Witte Schuur heeft in de zomer van 2015 mee gedaan met het Huttendorp; De samenwerking met de ‘buren’ (Leekerweide en de Baanbreker) de beheerders van de kinderboerderij/hertenkamp en de heemtuin is een natuurlijk gegeven. In 2015 werden de eerste stappen gemaakt om elkaar te ‘vinden’. Vanwege de nieuwe start en de bijbehorende ‘kinderziektes’ heeft deze samenwerking in 2015 nog geen gestalde gekregen.
9. De organisatie Als professionele organisatie stelt MEC De Witte Schuur haar werkdoelen op conform haar beleidsplan en de prestatieafspraken met de Gemeente Enkhuizen. De Gemeente Enkhuizen subsidieert de stichting, waardoor deze het duurzaamheidbeleid van de Gemeente Enkhuizen kan uitvoeren en versterken. MEC De Witte Schuur verantwoordt haar prestaties middels het jaarverslag. De vaste medewerkers nemen deel aan congressen, netwerkbijeenkomsten MEC De Witte Schuur
Pagina 18
maart 2016
Jaarverslag 2015 en relevante studiedagen. De coördinator informeert het bestuur geregeld middels periodiek verslagen en neemt deel aan de bestuursvergaderingen. 9.1 Nieuw meerjarenbeleidsplan 2016 – 2020 Periodiek is het nodig om als organisatie je visie en doelstellingen te evalueren en te heroverwegen. In de afgelopen periode is er veel gebeurd; We hebben nieuwe buren gekregen die het hertenkamp en heemtuin niet allen beheren, maar ook transformeren naar een kinder- en kijkboerderij; Het Natuurspeelplein is aangelegd en moet letterlijk groeien naar volwassenheid; Veel meer als in verleden wordt door de gemeente samenwerking en activiteitenbegroting en –verantwoording gewenst als subsidievoorwaarde; Gemeenten trekken zich hoofdzakelijk terug binnen hun grenzen als het gaat om subsidieverlening door aan hen opgelegde rijks bezuinigingen; Het beleid van de gemeente Enkhuizen is onder andere gericht op het creëren van nieuwe vormen van ontmoeting en ontmoetingsplaatsen. Het Groene Hart in het Wilhelminaplantsoen leent zich voor dit laatste natuurlijk uitstekend. Met omliggende organisaties en faciliteiten als Zuiderzeemuseum, Speeltuin Kindervreugd, de Camping, het zwembad en Sprookjeswonderland zijn de ontwikkelingsmogelijkheden legio. Onder begeleiding van adviseur Henk Wokke is samen met de medewerkers gebrainstormd over een nieuw meerjarenbeleidsplan. Voor de periode 2016-2020 zijn een aantal succesfactoren benoemd, die we graag met de gemeente Enkhuizen willen bespreken. Wij werken immers voor en namens de gemeente. We hebben ook functieprofielen opgesteld van de gewenste bestuurlijke samenstelling. Deze is al voor het grootste deel ingevuld, onder andere met twee leden die zich bezighouden met de ontwikkeling van activiteiten buiten de reguliere schoolactiviteiten. In 2016 starten we bijvoorbeeld met de 5 mei activiteit in samenwerking met Speeltuin Kindervreugd, Welwonen, Leekerweide en Baanbreker. Dit herhalen we nog eens eind juli met het Huttendorp. We hopen met deze nieuwe samenstelling nog krachtiger te kunnen acteren en als een belangrijk en waardevolle partner zichtbaar te worden. 9.2 Het team Er is een klein professioneel team, dat zowel structureel als projectmatig wordt bijgestaan door enkele vrijwilligers. Ze hebben in 2015 een bijscholing dag gehad over de onderwijsvernieuwing ‘techniek en wetenschap 2020’. Eind 2014 is er t.b.v. de schooltuin een medewerker aangetrokken op freelance basis om het werk op de schooltuin te begeleiden. De vaste formatie van het team ( 66 uur/week) is ongewijzigd gebleven (1 fte coördinatie, beleidsontwikkeling, educatie, 0,5 fte productontwikkeling, educatie en 0,33 fte secretariaat, administratie). De werksfeer in de organisatie is zeer dynamisch, doelgericht, open, flexibel en integer. Dit komt ook tot uitdrukking in de resultaten. De inzet en inventieve houding van de medewerkers is ongewijzigd hoog gebleven. Optimaliseren, actualiseren, vernieuwen en professionaliseren van ons productaanbod blijven kernactiviteiten. We proberen met de huidige beschikbare middelen (gebouw, personeel, vrijwilligers) het maximaal haalbare te bereiken. 9.3 Vrijwilligers Het vrijwilligersbestand is, exclusief de bestuursleden gering. Er is één structurele vrijwilligster. We merken dat het heel moeilijk is om de juiste vrijwilligers te vinden omdat we ons vooral bezig houden met inhoud en professionele begeleiding van de scholen. Dit werk is vrij complex. Vrijwilligers willen zich niet zo graag structureel binden , mar wel projectmatig. Bijvoorbeeld bij het project ‘Handje Helpen’,’ Enkhuizen terug in de tijd’. Ook zijn er enkele vrijwilligers die af en toe klussen. MEC De Witte Schuur heeft een goede werkrelatie met het Vrijwilligerspunt te Hoorn en de vrijwilligersvacatures zijn opgenomen in hun datasysteem. 9.4 Financiële administratie De administratie wordt verwerkt in Davilex en wordt op locatie uitgevoerd. Het bestuur wordt per kwartaal geïnformeerd over de financiële positie van MEC De Witte Schuur. Deze scheiding van functies komt de integriteit en risicogevoeligheid van de organisatie ten goede. De boekhouding wordt jaarlijks achteraf gecontroleerd door een externe accountant en voorzien van een samenstellingsverklaring.
MEC De Witte Schuur
Pagina 19
maart 2016
Jaarverslag 2015 9.5 Gemeente Enkhuizen MEC De Witte Schuur is uitvoeringsorgaan inzake Duurzaamheidsbeleid van de gemeente Enkhuizen. We merken dat het nogal lastig is om gemeentelijk Duurzaamheidsbeleid te vertalen naar MEC De Witte Schuur. In het laatste bestuurlijke overleg is afgesproken dat Iboyka Loode met ons contact zou opnemen over het door de gemeente nieuw op te stellen Duurzaamheidbeleidsplan begin 2016 . Tot op heden daar nog niets over vernomen. In het vorige Duurzaamheidbeleidsplan stond MEC De Witte Schuur slechts voor één kleine activiteit als uitvoerende instantie vermeld. 9.6 Opbrengst uit activiteiten Scholen betalen per reguliere activiteit € 27,50 tot € 35,00 voornamelijk ter dekking van materiaalkosten. Scholen uit Enkhuizen krijgen 15% korting. Voor de publieksactiviteiten wordt een bescheiden bijdrage gevraagd. Bij het vaststellen van de tarieven houden we rekening met het feit dat de prijs niet te hoog mag zijn. De activiteiten moeten in ieder geval kostendekkend zijn. Scholen hebben te maken met een beperkt budget en gaan dan mogelijk minder- of elders boeken. De deelname aan de publieksactiviteiten moet ook aantrekkelijk blijven.
10. Communicatie en PR PR & externe communicatie zijn van groot belang om bekendheid te geven aan onze activiteiten en voor de profilering en positionering van de organisatie. MEC De Witte Schuur heeft een belangrijke educatieve en maatschappelijke functie in binnen West-Friesland. Op alle mogelijke manieren is de administratieve medewerkster bezig om de relatie met de redacties levendig te houden. PR wordt gedaan op de volgende wijze: 1. Plaatsing van 15 persberichten/aankondigingen in huis-aan-huis bladen; 2. Advertenties en interviews bij RTV Enkhuizen; 3. Verspreiding van persberichten via vriendenbestand, ca. 300 adressen; 4. Aankondiging van vakantieactiviteiten via de nieuwsbrieven op de scholen; 5. Ophangen affiches op centrale plekken in Enkhuizen; 6. Digitale nieuwsbrieven naar het gemeentebestuur, - de raad, ons adressen data bestand. 7. Publiceren van alle activiteiten op de websites www.enkhuizenactueel.nl ; www.dichtbij.nl ; www.rtvnh.nl 8. Publiceren van alle activiteiten op onze website www.mec-dewitteschuur.nl 9. Sociale netwerk – sinds april 2014 beheert MEC De Witte Schuur een eigen Facebook pagina https://www.facebook.com/mecdewitteschuur De pagina wordt gemiddeld 5x per maand vernieuwd met actuele berichten. Sinds oktober zijn we ook actief lid geworden van de facebookgroep “Je bent Enkhuizer als …. “. De coördinator informeert het bestuur ook met periodieke verslagen. Deze bevatten de dagelijkse processen, organisatie, activiteiten en ontwikkelingen. Zo blijft het bestuur goed geïnformeerd over het reilen en zeilen van de organisatie en kan het zo nodig bijsturen. Het doel van deze verslagen is tevens het afleggen van verantwoording met betrekking tot gemaakte keuzes. In 2015 zijn er 7 periodieke verslagen met het bestuur besproken. Afbeelding: middels onze Facebook –pagina en het facebook groepspagina “Je bent Enkhuizer als ….” bereiken we direct veel bewoners van Enkhuizen.
MEC De Witte Schuur
Pagina 20
maart 2016
Jaarverslag 2015
11. Doorkijk naar 2016 Bij het schrijven van dit jaarverslag zien we aanzienlijke verbetering in de relatie met onze nieuwe buren, Leekerweide en de Baanbreker, de beheerders van de Hertenkamp en de Heemtuin. Door de frequente wisseling van personeel was het lastig om een structurele werkrelatie op te bouwen. Ook moesten we de realisatie van het natuurspeelplein uitstellen en dit heeft ons functioneren in de zomer belemmerd. De opwaardering van de directe omgeving is echter mede bepalend voor onze toekomstige ontwikkeling. De kracht van onze educatie ligt in het scheppen- en gebruiken van de (leer)omgeving. De kinderboerderij en de heemtuin hebben een zeer grote aantrekkingskracht op het publiek. De samenwerking moet resulteren in een leuke publiekstoegankelijke plek waarin beide organisaties als het ware samen de omgeving creëren en invulling geven. Gelukkig merken we bij het begin van 2016 wel een positieve verandering. Het team, met een slagvaardige projectleider, lijkt te stabiliseren. Er is inmiddels een eerste (pilot) schoolactiviteit in de kinderboerderij gehouden naar ieders tevredenheid. In de komende periode worden ook andere gezamenlijke activiteiten ontplooid. Deze passen volledig in de intentie bij de overname en zullen ten goede komen aan alle drie organisaties (Leekerweide, Baanbreker en MEC De Witte Schuur) en uiteraard de gemeenschap van Enkhuizen. De doelstellingen van alle drie de organisaties wordt door de goede samenwerking versterkt en breder uitgedragen. Nieuwe uitdagingen voor 2016 zijn: 1. Voortzetten van de schooltuin; 2. Het vinden van vaste vrijwilligers; 3. De 5 mei activiteit; 4. Het Huttendorp; 5. Uitbreiding van het educatieve schoolprogramma met fauna-activiteiten; 6. Verwerven van alternatieve inkomstenbronnen; 7. Meer als uitvoerende instantie te worden betrokken bij het duurzaamheidsbeleid van de gemeente Enkhuizen. We hopen met onze nieuwe buren het Wilhelminaplantsoen tot een (nog mooiere) parel van Enkhuizen te maken. Een plaats waar Enkhuizers graag en blij naar toe komen. Een Milieu educatief centrum, een Heemtuin en een Kinderboerderij/hertenkamp. Een plek voor iedereen: bezoekers en toeristen, vrijwilligers en scholieren en een zinvolle dag invulling voor mensen met beperking. Kortom het Groene hart van Enkhuizen.
MEC De Witte Schuur
Pagina 21
maart 2016
Jaarverslag 2015
12. Financieel verslag 2015 12.1
Balans per 31-12-2015 na resultaatverdeling
ACTIVA Materiële vaste activa Renovatie gebouw Inventaris & inrichting Automatisering
Vorderingen Debiteuren Transitoria Subsidies Rente
Vooruitbetaald
Liquide middelen Kas ABN rekening courant ABN Top deposito ABN deposito ABN Projectrekening
Totaal
31-12-15
31-12-14
PASSIVA
15.199 4.641 933 20.773
4.255 5.022 2.156 11.433
868 2.738 0 54 3.660
12.079 4.000 18.000 140 34.219
0
0
222 2.642 27.500 12.500 331 43.195
153 4.572 22.500 12.500 324 40.049
Vooruit ontvangen
67.628
85.701
Totaal
Eigen vermogen Egalisatiereserve Bestemmingsreserve kantoor Bestemmingsreserve automatisering
Voorzieningen Pensioenvoorziening
Kortlopende schulden Crediteuren Loonheffing Vakantiegeld Algemene kosten
31-12-15
31-12-14
21.928 22.971 3.000 47.899
34.428 25.500 6.000 65.928
5.994
6.347
182 5.357 3.564 1.629 10.732
229 5.328 3.378 1.016 9.951
3.024
3.475
67.628
85.701
12.2 Balans per 31-12-2015 na resultaatverdeling Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de aanschafprijs verminderd met de afschrijvingen. Afschrijvingen 1 januari 2015 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen
44.892 22.268 22.624
Mutaties boekjaar Investeringen Afschrijvingen
18.488 4.148 14.340
31 december 2015 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde
63.380 26.417 36.963
De boekwaarde op 31-12-2014 en 31-12-2015 wijken af van dit overzicht. Reden hiervoor is dat op de boekwaarde op de balans subsidies in mindering zijn gebracht. Echter om de juiste afschrijving gesubsidieerd te krijgen van de gemeente Enkhuizen moet de bruto afschrijvingspost zichtbaar worden gemaakt, exclusief subsidies. Anders komen we bij vervanging op termijn een bedrag tekort. De in mindering gebrachte subsidies betreffen : J. van Wagtendonk € 6.000 De Trintel € 5.000 Westfriesland fonds € 5.000 Tevens is er nog een creditfactuur van ZONZO niet in de afschrijving verwerkt van € 190. MEC De Witte Schuur
Pagina 22
maart 2016
Jaarverslag 2015 Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde en zijn inclusief de depositorekening direct opvraagbaar. Eigen vermogen Het negatieve jaarresultaat ad € 18.029 is onttrokken aan de egalisatiereserve, de bestemmingsreserve kantoor en de bestemmingsreserve automatisering. Egalisatiereserve Saldo 31-12-2014 Overboeking naar bestemmingsreserve Kantoor Resultaat 2015 Saldo 31-12-2015
€ €€€
34.428 10.000 2.500 21.928
Bestemmingsreserve Kantoor Saldo 31-12-2014 Overboeking uit Egalisatiereserve Overboeking van Automatisering Resultaat 2015 Saldo 31-12-2015
€ 25.500 € 10.000 € 3.000 € - 15.529 € 22.971
Automatisering Saldo 31-12-2014 Overboeking naar Kantoor Saldo 31-12-2015
€ 6.000 € -3.000 € 3.000
De overboeking van de egalisatiereserve naar de herbestemmingsreserve Kantoor is noodzakelijk voor het doen van aanvullende uitgaven. Zo is de CV ketel 25 jaar oud en dringend aan vervanging toe. Daarnaast voorzien wij een verdere verbouwing van MEC De Witte Schuur als het pand van het Hertenkamp gereed is. Het nu door Leekerweide gebruikte kantoor moet omwille van het voldoen aan de ARBO eisen toegevoegd worden aan de administratieve ruimte van MEC De Witte Schuur. Vervolgens willen we afspreken dat MEC De Witte Schuur een hogere egalisatiereserve mag aanhouden dan 10% van de exploitatielasten van het vorige jaar, omdat dit absoluut onvoldoende is om op elk moment over voldoende liquide middelen te beschikken om de rekeningen, waaronder de salarissen en afdrachten aan de Belastingdienst te kunnen voldoen. Wij stellen een minimaal percentage van 20% voor. Kortlopende schulden De kortlopende schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde
MEC De Witte Schuur
Pagina 23
maart 2016
Jaarverslag 2015 12.3 Staat van baten en lasten over 2015 Begroting 2015
Jaarrekening 2015
Jaarrekening 2014
92.764 12.000 22.880 750 128.394
87.100 3.125 21.614 188 112.027
103.189 5.198 21.404 533 130.325
Personeelskosten Organisatiekosten Huisvestingskosten Subtotaal
97.513 7.538 6.550 111.601
98.160 7.926 9.896 115.982
98.796 6.998 7.530 113.324
Activiteitenkosten
16.793
14.074
15.405
Totaal lasten
128.394
130.056
128.729
Jaarresultaat
0
-18.029
1.596
BATEN Subsidie gemeente Enkhuizen Subsidie derden Overige bijdragen Financiële baten & lasten Totaal baten LASTEN
Toelichting Het negatieve resultaat voor 2015 was voorzien omdat MEC De Witte Schuur een groot deel uit haar eigen reserve heeft gebruikt om het pand te renoveren. Hiervoor is gelukkig ook een flink bedrag aan subsidie ontvangen dat nader is gespecificeerd onder paragraaf 1.1. De post gebruik elektra derden was € 2.000 te hoog opgevoerd. Dit bedrag is afgeboekt. Op dit moment onderzoekt de gemeente via het NUON hoe de elektra-aansluitingen van het pand lopen. Het blijkt namelijk vrijwel zeker dat het elektraverbruik van de waterpomp om het waterpeil van het Wilhelminaplantsoen op peil te houden, al jaren door MEC De Witte Schuur is betaald. Deze kosten komen voor rekening van de gemeente Enkhuizen. De discussie loopt of hier ook in 2015 nog een bijdrage voor ontvangen moet worden. Dat lijkt MEC De Witte Schuur wel logisch, hoewel daar in de jaarrekening nu geen bedrag voor is opgenomen. De exploitatiesubsidie bedroeg € 84.100. De subsidie voor de Groene Kinderopvang bedroeg € 3.000. Zoals u kunt zien zijn beiden ruimschoots onvoldoende om de personele lasten te dekken. Ook werd de initiële CAO aanpassing niet gesubsidieerd. In 2016 draagt de gemeente Enkhuizen € 2.600 bij om de uren voor de schooltuinen te dekken, die niet door derden worden gesubsidieerd. Buiten de schooltuinen bedraagt de subsidie van derden vrijwel nihil. In 2015 droeg de gemeente Medemblik nog € 2.000 bij, maar dat vervalt in 2016. Dit kan een serieus probleem worden, zoals ook in de verklaring van het bestuur al is verwoord. Een optie is om van de scholen waarvan de gemeente niet substantieel subsidieert de schoolbijdrage te verhogen. Dat zet echter financieel nauwelijks zoden aan de dijk en kan er ook resulteren in mindere bezoekersaantallen. Ook zullen we op onze website de mogelijkheid openen om sponsor te worden. Gedurende het jaar 2016 zullen we hierover in overleg treden met de gemeente Enkhuizen. In de post Organisatiekosten en de post Huisvestingskosten zijn de afschrijvingslasten van respectievelijk € 1.096 en € 3.053 opgenomen. Deze worden echter door de gemeente (nog) niet gesubsidieerd. In het kader van de uniformering van het subsidiebeleid verwachten we dit wel vanaf het boekjaar 2016. Dit wordt dan opgenomen in een Herinvesteringsreserve.
MEC De Witte Schuur
Pagina 24
maart 2016
Jaarverslag 2015 12.4 Toelichting staat van baten en lasten over 2015
BATEN Subsidies: Gemeente Enkhuizen exploitatie Gemeente Enkhuizen Schooltuinen Gemeente Enkhuizen Kinderopvang/BSO
Subsidie derden Gemeente Medemblik Gemeente Drechterland Gemeente Stede Broec Gemeente Opmeer Overige gemeenten
Overige bijdragen Schooltuinen Overige fondsen Donaties Gebruik Electra derden NUON teruggave energiebelasting* Educatie basisonderwijs Vakantieactiviteiten Kinderdagopvang/Peuters/BSO Digitale fotografie Vogels herkennen Bomenbrochure/duurzaamheidsroute Prins Bernhard Cultuurfonds Opbrengst verhuur lokaal Activiteiten overig Opbrengst verhuur/verkoop projecten
Financiële baten & lasten Totaal baten
LASTEN Personeelskosten Lonen en Salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Totaal Overige personeelskosten Wervingskosten Opleidingskosten Arbodienst Ziekengeldverzekering Reiskosten woon-werkverkeer Reis- en verblijfkosten Vergoedingen Vrijwilligers Verzekeringen Overige personeelskosten Totaal
MEC De Witte Schuur
Begroting 2015
Jaarrekening 2015
Jaarrekening 2014
87.764 0 5.000 92.764
84.100 0 3.000 87.100
85.189 13.000 5.000 103.189
2.000 465 500 660 875 4.500
2.000 465 0 660 0 3.125
4.000 465 0 733 0 5.198
8.500 7.500 0 1.500 700 8.335 450 150 1.400 600 500 0 500 0 245 30.380
10.203 0 900 -1.610 700 8.362 897 100 766 0 0 27 140 926 203 21.614
239 0 1.500 6.007 1.272 7.148 1.280 0 0 1.390 1.106 29 260 516 658 21.405
750
188
533
128.394
112.027
130.325
Begroting 2015
Jaarrekening 2015
Jaarrekening 2014
77.836 11.064 2.792 91.692
74.895 13.906 4.003 92.804
77.780 12.984 3.310 94.074
0 200 270 2.000 2.000 250 200 500 150 250 5.820
0 469 280 1.718 1.923 0 510 499 0 -43 5.356
0 163 275 1.665 1.923 191 150 82 254 19 4.722
Pagina 25
maart 2016
Jaarverslag 2015
LASTEN Organisatiekosten Porti- en bankkosten Telefoonkosten Kantoormiddelen en drukwerk Representatie Website/automatisering Administratieve diensten derden Accountants- en advieskosten Bestuurskosten Contributies en abonnementen Kantinekosten Advertentie/reclamekosten Afschrijvingslasten Overige personeelskosten Totaal
LASTEN Huisvestingskosten Huur Wilhelminaplantsoen 2 Nutskosten Zakelijke lasten Verzekeringen Onderhoud gebouw Renovatie gebouw Onderhoud inventaris Aanschaf kleine inventaris Schoonmaakkosten Afschrijvingslasten Overige huisvestingslasten Totaal
LASTEN Activiteitenkosten Cursus digitale fotografie Cursus vogels herkennen Educatie basisonderwijs Vakantieactiviteiten Schooltuinen Kinderdagopvang/peuters/BSO Bomenbrochure/duurzaamheidsroute Activiteiten overig Totaal
LASTEN Personeelskosten Overige personeelskosten Organisatiekosten Huisvestingskosten Activiteitenkosten Totaal
MEC De Witte Schuur
Begroting 2015
Jaarrekening 2015
Jaarrekening 2014
375 600 400 200 2.000 825 1.000 100 750 200 250 723 115 7.538
427 585 348 818 2.365 600 1.279 0 125 290 0 1.096 -7 7.926
407 579 420 205 1.791 1.019 690 0 407 209 0 1.287 -16 6.998
Begroting 2015
Jaarrekening 2015
Jaarrekening 2014
600 4.500 350 200 0 0 0 250 650 0 0 6.550
500 3.941 303 297 15 232 38 737 780 3.053 0 9.896
492 3.130 539 139 732 97 133 757 504 1.008 0 7.530
Begroting 2015
Jaarrekening 2015
Jaarrekening 2014
800 800 4.092 360 6.542 3.500 0 700 16.794
608 0 3.309 324 9.757 72 0 4 14.074
0 740 3.192 358 8.773 83 2.200 59 15.405
Begroting 2015
Jaarrekening 2015
Jaarrekening 2014
91.692 5.820 7.538 6.550 16.794 128.394
92.804 5.356 7.926 9.896 14.074 130.056
94.074 4.722 6.998 7.530 15.405 128.729
Pagina 26
maart 2016
Jaarverslag 2015 12.5 Resultaatbestemming Het bestuur stelt voor het jaarresultaat over 2015 ad - € 18.029 als volgt te bestemmen: Egalisatiereserve
€ - 2.500
Bestemmingsreserve: Kantoor Automatisering Totaal
€ - 12.529 € - 3.000 € - 18.029
12.6 Gebeurtenissen na balansdatum Er hebben zich na de balansdatum geen activiteiten voorgedaan, die nog van enige financiële invloed zouden kunnen zijn op het boekjaar 2015.
MEC De Witte Schuur
Pagina 27
maart 2016
Jaarverslag 2015
Resultaten schooltuinen 2015 Het afgelopen jaar hebben 215 leerlingen van groep 6/7 in het basisonderwijs in Enkhuizen deelgenomen aan het schooltuinprogramma. Het doel was niet zozeer de oogst op zich, maar veel meer de natuurervaringen die kinderen opdoen tijdens het tuinieren. De leerlingen leerden een half jaar lang over de teelt van cultuurgewassen en alles wat daarmee samenhangt. Vanuit een praktijksituatie kwamen ze in aanraking met relaties in de natuur en basisprincipes, zoals de bouw en ontwikkeling van een plant en de levenscyclus van een gewas. Behalve kennis, inzicht en ervaring, werden er ook andere vaardigheden opgedaan (zoals het gebruik van gereedschap) en kwamen thema’s, zoals voeding en gezondheid, zorg en verantwoordelijkheid, aan de orde. De waarde van het schooltuinwerk zit niet alleen in het biologieonderwijs. Tegenwoordig groeien kinderen op in een wereld, waarin meer en meer ‘virtueel wordt geleefd’ en waarin de afstand tussen de mens en de natuur groter wordt. Kinderen weten vaak niet waar hun voeding vandaan komt, ze eten slecht en hebben zo een verhoogde kans op obesitas. Wij zijn van mening dat schooltuinwerk in de huidige samenleving aandacht verdient, omdat tuinieren en het zien groeien van je eigen voedsel bijdraagt aan een gezondere levensstijl. MEC De Witte Schuur
Pagina 28
maart 2016
Jaarverslag 2015
Bereik van de doelgroep De primaire doelgroep van de schooltuinen in Enkhuizen zijn de leerlingen in groep 6/7 van alle basisscholen in Enkhuizen. Het afgelopen jaar hebben 215 leerlingen op de schooltuinen gewerkt. Elke leerling had een eigen stukje grond van 2 x 2,5 meter. De leerlingen hebben 16 weken met de klas op de tuin gewerkt. Daarnaast kwamen ongeveer 70 leerlingen ook in de meivakantie en/of zomervakantie naar de schooltuinen om hun tuintje te verzorgen. In veel gevallen namen ze dan een ouder, opa of oma, broertje of zusje mee naar de tuin. Dit brengt ons bij de secundaire doelgroep die wordt gevormd door de familie van de leerlingen. De ouders van de leerlingen kwamen in aanraking met de schooltuinen door de verhalen van hun kinderen en door de geoogste producten die de kinderen mee naar huis namen. Door de geoogste producten te eten, leerden naast de ouders ook eventuele broertjes en zusjes over de herkomst van voedsel en ook zij genoten mee van de opbrengst van de tuin. Een andere secundaire doelgroep wordt gevormd door de inwoners van Enkhuizen. Wandelaars op de Veste hebben genoten van de prachtige zonnebloemen die op de schooltuin stonden te bloeien. Deze doelgroep werd verder bereikt door berichten op facebook te plaatsen in de groep ‘Je bent Enkhuizer als …’. Verder ging een deel van de courgetteoogst in de zomervakantie naar restaurant ‘Onder de Wester’.
MEC De Witte Schuur
Pagina 29
maart 2016
Jaarverslag 2015
Uitvoering schooltuinprogramma Het schooltuinprogramma bestond dit jaar uit 3 binnenlessen en 16 buitenlessen. De planning van de buitenlessen zag er als volgt uit: Week 1, 9 en 10 april: indelen tuintjes, grond losmaken en zaaien van rode biet Week 2, 16 en 17 april: zaaien van spinazie en plantuitjes planten Week 3, 21 en 23 april: zaaien van radijsje en aardappelen poten Week 4, 30 april en 1 mei: prei planten en onkruid wieden – kiemplantjes zijn nu zichtbaar Week 5, 21 en 22 mei: spinazie oogsten en zaaien van worteltjes Week 6, 28 en 29 mei: spinazie en radijsjes oogsten en planten van dahlia’s Week 7, 4 en 5 juni: planten van zonnebloemen, zinnia’s en afrikaantjes en oogsten week 8, 11 en 12 juni: laatste oogst van spinazie en radijsjes, planten van spitskool week 9, 16,18 en 19 juni: planten van courgette en onkruid wieden en water geven Week 10, 25 en 26 juni: planten van maïs, onkruid wieden en water geven week 11, 30 juni, 2 en 3 juli: sperziebonen zaaien en uitjes uitdunnen ZOMERVAKANTIE, 6 juli t/m 14 augustus week 12, 20 en 21 aug.: oogsten van courgette, prei, rode biet, spitskool, uien en dahlia’s week 13, 27 en 28 aug.: oogsten van aardappelen, andere groentes en dahlia’s Week 14, 10 en 11 sept.: oogsten van worteltjes, andere groentes en prachtige dahlia’s Week 15: 24 en 25 sept.: laatste groenten oogsten en dahlia’s knippen Week 17: 8 en 9 oktober: oogsten van zonnebloempitten en de dahliaknol, daarna schoonzetten van de hele tuin.
MEC De Witte Schuur
Pagina 30
maart 2016
Jaarverslag 2015
CommunicatieEr is op diverse wijzen gecommuniceerd over de schooltuinen in de media. Er werd wekelijks verslag gedaan van de werkzaamheden op de tuin op een eigen facebookpagina van de schooltuinen: www.facebook.com/enzazaden.schooltuinen. Op deze wijze konden de scholen, ouders van leerlingen en andere geïnteresseerden de werkzaamheden op de schooltuinen volgen. Deze berichten zijn ook gedeeld op de facebookpagina van MEC De Witte Schuur. Diverse ouders deelden op de facebookpagina van de schooltuinen foto’s van de opbrengst van hun kinderen en van gerechten die ze hiermee gemaakt hebben.
Na de zomervakantie lag de schooltuin er prachtig bij en kon er flink geoogst worden. Naar aanleiding van dit moment is er contact gezocht met het Noordhollands Dagblad. Op 21 augustus heeft het dagblad een artikel met foto geplaatst. “like onze facebookpagina en blijf op de hoogte van de gebeurtenissen op de schooltuin” MEC De Witte Schuur
Pagina 31
maart 2016
Jaarverslag 2015
MEC De Witte Schuur
Pagina 32
maart 2016
Jaarverslag 2015
TIPs en TOPs Het afgelopen schooltuinjaar werkten we met een nieuw teeltplan. De leerlingen vonden het erg leuk dat ze tot de zomervakantie elke week iets mochten zaaien of planten. Verder gaven de leerlingen aan dat ze het top vonden om alle werkzaamheden zelf te doen. En ze vonden het leerzaam om het hele proces van zaaien tot oogsten mee te maken. Ook stonden er voor het eerst bloemen in elk tuintje. Met name de dahlia’s en zonnebloemen maakten een grote indruk op de leerlingen. In november 2014 is de hele tuin bemest en omgeploegd. Als gevolg was de structuur en kwaliteit van de grond veel beter dan het jaar ervoor. Voor de leerlingen was de grond ook beter te bewerken. De rietkant om de schooltuinen heen vormt nog wel een probleem. We gaan op zoek naar oplossingen om de groei van het riet in de richting van de tuintjes van de leerlingen te stoppen. Een ander knelpunt blijft de werving van vrijwilligers. De organisatie van de werkzaamheden en begeleiding van de leerlingen vraagt veel tijd en aandacht. Een paar extra helpende handen op de tuin is gewenst. Het aanpakken van dit probleem wordt een speerpunt voor de schooltuinen 2016.
Enza Zaden Schooltuinen zijn in 2015 mogelijk gemaakt door: Enza Zaden, Clusius College, Florex experts in garden bulbs, Huisman b.v., Karel Bolbloemen BV, Minkowsky visuele communicatie, De Mastenbar, Onder de Wester, Pop Vriend Seeds, Robin en Kees fruit en groente, Seed Processing Holland, Seed Valley, de Twee Heren en het Westfriesland Fonds.
De schooltuinen zijn uitgevoerd door MEC De Witte Schuur. Coördinatie en uitvoering: Ellie van der Schriek Uitvoering en beheer: Robert Pfeiffer MEC De Witte Schuur
Pagina 33
maart 2016
