Milieu Educatie Centrum. De Bevelanden JAARVERSLAG 2011

De Bevelanden

Milieu Educatie Centrum

JAARVERSLAG

2011

JAARVERSLAG 2011 FINANCIEEL VERSLAG 2011

Milieu Educatie Centrum De Bevelanden Bezoekadres: Kattendijksedijk 23, Hollandsche Hoeve 4463 AL GOES Postadres: Postbus 2316 4460 MH GOES tel: 0113-252628 fax: 0113-252673 e.mail: [email protected] www.mecdebevelanden.nl

VOORWOORD Het jaar 2011 werd mede gekenmerkt door bezuinigingen in het huishoudboekje van de overheid, zowel op landelijk, provinciaal als gemeentelijk niveau. Voor organisaties op het gebied van natuur en milieu was het dientengevolge geen makkelijk jaar. Op veel plekken, daar waar de overheid mee financiert, werd een deel van de bezuinigingen door vertaald naar de budgetten van de organisaties op het gebied van natuur en milieu. Het MEC de Bevelanden mocht ook in 2011 rekenen op de steun van de Bevelandse gemeenten. Steun in de vorm van financiering en steun in de vorm van betrokkenheid bij de organisatie. Deze betrokkenheid krijgt vorm door het bestuurslidmaatschap van de betrokken wethouders uit de verschillende gemeenten en de bereidheid om ook daarbuiten het MEC te vertegenwoordigen tijdens activiteiten zoals de boomfeestdag en de opening van het project schooltuinieren. Tegen de achtergrond van de huidige financiële situatie van de gemeenten, en deels ook tegen de achtergrond van het huidige politieke klimaat, mag het MEC blij zijn met de vertegenwoordigers van de gemeenten in ons bestuur, hun betrokkenheid en de wijze waarop zij mede de belangen van het MEC behartigen. Uiteraard is het bestuur niet blindelings tevreden met de inspanningen en resultaten van het MEC de Bevelanden. Dat heeft ook te maken met het gegeven dat het budget goed besteed wordt. Zoals uit dit jaarverslag te lezen valt wordt met een bescheiden budget een groot bereik van deelnemers en een divers aanbod van activiteiten gerealiseerd. Met de verschillende activiteiten werden in 2011 meer dan 3500 deelnemers bereikt met de inzet van meer dan 250 vrijwilligers. Daarbij komen uiteraard alle kleine deelnemertjes die, voornamelijk in het basisonderwijs, via het uitlenen van leskisten en ander materiaal worden bereikt. Bovendien wordt er ieder jaar weer energie gestoken in de ontwikkeling van nieuwe activiteiten en projecten. Voorbeelden hiervan zijn het project schooltuinieren, het project “Columbus” en het project “Sarah’s Wereld”. Naast het eerdere compliment richting de gemeenten is hier dan ook een compliment voor de betaalde medewerkers van het MEC op zijn plaats. Ik noemde ze al eerder, de vrijwilligers. Vrijwilligers zijn, voor de maatschappij en ook voor deze organisatie, van essentieel belang. Het is ondenkbaar dat de activiteiten zoals in dit jaarverslag beschreven, zonder hun inzet gerealiseerd zouden zijn. Gelukkig krijgen zij er ook iets voor terug. Vrijwilligerswerk moet behalve zinvol namelijk ook leuk zijn om te doen, anders is het snel gedaan met de motivatie. En binnen deze organisatie is het leuk om vrijwilligerswerk te doen. Voorliggend jaarverslag maakt de inspanningen en resultaten van alle betrokkenen op overzichtelijke en heldere wijze duidelijk. Ik hoop dat wij ook in 2012 op deze inzet en dit enthousiasme mogen rekenen. Paul Smeets Voorzitter

Inhoudsopgave 1. JAARVERSLAG................................................................................................................. 2 1.1 PERSONEEL............................................................................................................... 2 1.2 BESTUUR....................................................................................................................2 1.3 VRIJWILLIGERS......................................................................................................... 2 2 ACTIVITEITEN.................................................................................................................... 3 2.1 BASISONDERWIJS.....................................................................................................3 2.1.1 Open Aanbod.................................................................................................... 3 2.1.2 Nieuw lesmateriaal............................................................................................ 3 2.1.3 Uitleen lesmateriaal basisonderwijs................................................................. 4 2.1.4 Uitleen lesmateriaal overige gebruikers.......................................................... 4 2.1.5 Uitleen leskist – lespakket – diversen................................................................ 7 2.1.6 Natuurouders.................................................................................................... 10 2.1.7 Projecten........................................................................................................... 12 2.1.8 Overige..............................................................................................................15 2.2 VOORTGEZET ONDERWIJS................................................................................... 15 2.2.1 Coastwatch NIEUW .........................................................................................16 2.2.2 ROC Onderwijs-assistenten in opleiding........................................................16 2.2.3 Afvalfietstocht...................................................................................................16 2.3 BEWONERS/TOERISTEN/JEUGD...........................................................................17 2.3.1 Hollandsche Hoevedag................................................................................. 17 2.3.2 Ouderenproject “De Natuur op bezoek”..................................................... 17 2.3.3 Jeugdactiviteiten............................................................................................. 17 2.3.4 Naschoolse activiteiten in gemeente Goes en Reimerswaal....................19 2.4 EN VERDER.............................................................................................................. 19 2.4.1 Nieuwjaarsbijeenkomst................................................................................... 19 3 OVERLEG......................................................................................................................... 20 4 DIVERSEN........................................................................................................................ 21 4.1 Public relations.......................................................................................................... 21 4.2 Gebruik cursusruimte.................................................................................................21 4.3 En verder....................................................................................................................22 5 PERSONEEL EN BESTUUR............................................................................................ 23 6 BIJLAGEN......................................................................................................................... 24 7 FINANCIEEL VERSLAG................................................................................................... 26

MEC DE BEVELANDEN JAARVERSLAG 2011

PAG. 1

1. JAARVERSLAG 1.1 PERSONEEL De werkzaamheden voor het MEC werden uitgevoerd door de coördinator (21,6 uur), de educatieve medewerker (14,4 uur) en de administratieve en ondersteunende medewerker (14,4 uur). In totaal is de bezetting 1,4 fte. 1.2 BESTUUR Zowel het Dagelijks Bestuur als het Algemeen Bestuur kwam 2 keer bij elkaar. Een overzicht van alle bestuursleden is vermeld in hoofdstuk 5. Samenstelling bestuur:  één lid door iedere deelnemende gemeente, namelijk Borsele, Goes, Kapelle, Noord-Beveland en Reimerswaal.  drie leden door regionaal werkzaam zijnde natuur- en milieuorganisaties, te weten de Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie (IVN), de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) en de Stichting Behoud de Zak van Zuid-Beveland (BZZB).  één adviseur afkomstig van IVN Consulentschap Zeeland.

1.3 VRIJWILLIGERS Bij het MEC zijn ongeveer 20 vrijwilligers actief. Zij geven o.a. natuuroudercursussen en lezingen, begeleiden jeugdactiviteiten en naschoolse activiteiten, bemannen de infokraam tijdens markten, zitten in het bestuur en voeren projecten uit. Zonder de hulp van deze trouwe vrijwilligers kunnen veel van onze activiteiten niet uitgevoerd worden. MEC DE BEVELANDEN JAARVERSLAG 2011

PAG. 2

2 ACTIVITEITEN 2.1 BASISONDERWIJS 2.1.1 Open Aanbod In 2011 hebben alle basisscholen weer de jaarlijkse aanvulling gekregen voor hun map ”Open aanbod Natuur en milieu”, met daarin beschrijvingen van een aantal nieuwe lesmaterialen die in 2011 zijn aangeschaft. Scholen die de map kwijt zijn geraakt hebben een nieuwe map ontvangen. Alle lesmaterialen staan ook beschreven op de website, www.mecdebevelanden.nl 2.1.2 Nieuw lesmateriaal In 2011 heeft het MEC het volgende lesmateriaal samengesteld/aangeschaft/gekregen/vernieuwd of gedupliceerd. Microscopen (groep 6-7-8) Het MEC heeft van het Ostrea Lyceum 4 Olympus microscopen gekregen. Weliswaar afgeschreven maar ze doen het nog prima! We hebben er een duidelijke beschrijving bij gedaan met wat oefeningen zodat leerlingen van groep 8 alvast vertrouwd raken met het gebruik van een microscoop. Kabouterpad (groep 1-2) De kabouterpaden zijn erg populair en door het vele gebruik waren kabouters en opdrachten nogal wat afgesleten. We hebben de opdrachten nu weer netjes op kaartjes staan die precies in de buikjes van kabouter passen. Leskist “Glaswerk” (groep 7 en 8) Welk glas mag wel en welk glas mag niet in de glasbak. De leerlingen leren d.m.v. aansprekende opdrachten en proefjes dat glas een waardevol product is. De les kan worden gegeven in het kader van milieu en techniek. M.b.v een overzichtelijk handleiding en de materialen in kist kan de leerkracht zo aan de slag. Leskist “Over de pot en de put” (groep 1 t/m 8) Tanden poetsen, het toilet doorspoelen, douchen, wassen en afwassen: in huis maken we heel wat water vies en spoelen we water weg door een afvoerputje. Ook regenwater verdwijnt in de sloot of het riool. Het lespakket “Over de pot en de put” van stichting Rioned gaat over regen- en afvalwater. “Over de pot en de put” neemt kinderen op een speelse manier mee naar de wereld achter het afvoerputje, het gat in de wc en de putten in de straat; een wereld van buizen, pompen en wadi’s.


PAG. 3

2.1.3 Uitleen lesmateriaal basisonderwijs Het aantal scholen dat in 2011 materiaal geleend heeft wordt per gemeente weergegeven in onderstaande tabel (voor een specificatie van uitleen per school zie bijlage 1). Gemeente (totaal aantal scholen)

Aantal scholen dat materiaal heeft geleend '08-'09

Aantal scholen dat materiaal heeft geleend '09-'10

Aantal scholen dat materiaal heeft geleend in ´10-'11

Borsele (21)

17

17

16

Goes (27*)

18

20

20

Kapelle (9**)

8

9

9

Noord-Beveland (6)

3

5

2

Reimerswaal (18)

12

14

11

Totaal (79)

58

65

58

Tabel 1: Aantal scholen per gemeente dat materiaal leent

Tussen haakjes staat het aantal basisscholen per gemeente vermeld: * waarvan 7 scholen voor speciaal onderwijs ** waarvan 2 scholen voor speciaal onderwijs 2.1.4 Uitleen lesmateriaal overige gebruikers Onze lesmaterialen worden regelmatig uitgeleend aan andere gebruikers dan de basisscholen in de regio. Scholen uit het voorgezet onderwijs, het ROC, scoutinggroepen, natuurorganisaties en zorginstellingen weten het MEC te vinden. Ook PABO studenten maken tijdens hun stageperiode gebruik van het materiaal. Bovengenoemde gebruikers leenden 249 keer materialen van het MEC (dit is al verwerkt in tabel 3, pag.). Op de volgende pagina een overzicht.


PAG. 4

Naam organisatie

Aantal uitleningen

Voortgezet onderwijs Johannes Calvijn College Krabbendijke

2

Praktijkschool De Wissel

2

Ostrea College Goes

3

ROC Goes

4

BSO en kinderdagverblijven BSO Tante Pollewop Leeuwendorp

13

BSO De Petteflet Hansweert

2

BSO Roef Kruiningen

4

BSO Minoes Goes

10

BSO Katootje

1

BSO Kruiningen

3

BSO 't Kleine Honk

3

BSO Heppie 's Gravenpolder

2

BSO Wiplala Heinkenszand

1

BSO Swierelier

1

KDV Dribbels

4

Kinderopvang De Bevelanden

2

Kinderdagverblijf Sneeuwwitje

1

Verzorgingshuizen en dagverzorging Ter Weel Krabbendijke

9

Erasmusflat

3

Hof Kruiningen

2

Poelwijck

1

De Cleijenborg

3

Ter Valcke

2

Dagverzorging Reimerswaal

1

Gemeenten Borsele

3

Goes

3

Reimerswaal

5


PAG. 5

Overige SMWO Goes

5

Natuurmonumenten

1

IVN De Zeeuwse Delta

14

IVN Consulentschap Zeeland

4

Nationaal Park Oosterschelde

8

Villa Nova Yerseke

1

MEC (natuuroudercursussen/kinderactiviteit)

55

Vogeltrackers

3

Particulier

20

Zeeuwse Bibliotheek

7

Slowfood Zeeland

1

Scaldis Naturalis

1

Astmafonds

1

KNNV

10

Scholen en instellingen buiten de regio De Schalm Stavenisse

3

Geertrudis Colllege Roosendaal

2

BS De Wending, Roosendaal

12

Cypressenhof Middelburg

1

De Kraal Tholen

2

Scheldemondcollege Vlissingen

1

Franciscusschool Middelburg

1

Parelmoer Stekelee

2

Jos van Laerenschool Arnemuiden

2

Sportvisserij Moermond, Burghsluis

2

Totaal

249

Tabel 2: Overzicht uitleen materiaal overige gebruiker


PAG. 6

2.1.5 Uitleen leskist – lespakket – diversen Leskist (aantal )

Uitleen Lespakket (aantal)

Uitleen Diversen (aantal)

Uitleen

Bloembollen (1)

2

Avontuur aan zee (5)

1

Aquariumbak (3)

19

Bloemen (2)

7

Beleef de Oosterschelde (4)

13

Binoculair (15)

14

Bodem (1)

-

Bonte Pietenpad (2)

12

Boeken

6

De boer op (2)

11

Brood a/d basis (2)

3

Compu-Binoc (2)

4

Bomen (6)

21

Droppie water (3)

4

Garnalennet (3)

6

Braakballen (3)

35

Kabouterpad (6)

12

Feestrugzak Oosterschelde

9

Brakwater Watch (2)

2

Knoet (2)

1

Hesjes/Handschoenen

2

Bijenkist (2)

10

Lesdoos Bodem Energie Water

– 1 1

Kuikens

2

Bijenkorf (3)

10

Piepschuim

3

Losse materialen

75

Dierenwelzijn (2)

4

Schapenpad (3)

7

Map vaartocht Oosterschelde

12

Duimelijntje (1)

2

Tassenwandeling HH  Zomer (24)  Winter (5)

15 2

Oosterschelde Bingo (1)

4

Egels (2)

4

Troepetroep (2)

3

Oosterschelde Domino (2)

10

Electrospel Oosterschelde (3)

22

Vierseizoenboek (1)

3

Oosterschelde kookset (1)

7

Energie, natuurlijk duurzaam (1)

5

Vierseizoenenmand (2)

3

Opgezette vogels

5

Fossielen (1)

4

Water om te leven  Humpie (1)  Bas Bever (1)

Schepnet + kornet

8

2 1

Gezondheid (1)

2

Water overbrugt wereldwijd (2)

1

Spellentas vogels(1)

3

Jop vindt een veer (1)

2

Wie wat water (2)

1

Telescoop (3)

4

Kikkers (4)

5

Zout maken en gebruiken

1

Verrekijkers (40)

20

De Kinderboerderij (2)

6

Zuivel in de klas (2)

5

Video/ dvd

29

Kippen (2)

5

1 Weerplaat (1)

Knapzakmannetje (1)

3

Koe en tulpie (1)

8


Windekind

PAG. 7

9

Mussen

1

Natuurontdekkoffer  Bodemdiertjes  Bomen  Insecten  Planten  Waterdiertjes

19 15 15 12 13

Natuur rond de Oosterschelde (4)

14

Natuur rond de school (1)

6

Natuurlijk afval (2)

6

Natuurlijk energie (2)

4

Neushoorn (1)

2

Ontdekdozen  L.H.beestjes  De Natuur  Paddenstoelen  De Slak  Water  Zand en stenen  Zintuigen

5 2 8 9 3 2 2

Oosterscheldespel (1)

4

Oosterschelde stratego (1)

2

Ouderenkoffer  lente  zomer  herfst  winter

3 1 4 4

Paddenstoelen (4)

11

Pauw (3)

8

Pieter de Pier (2)

7

Puzzel van Polders (2)

2

De Ramp (1)

3

Sarah's Wereld (1)

14

Schooltuinieren (1)

14

Schor en slik ( 1)

3

Smaaklessen (1)

8

Spelenkist (1)

-

Spinnen (4)

9

Stadsvogels (1)

3 MEC DE BEVELANDEN JAARVERSLAG 2011

PAG. 8

Strand (2)

10

Van Linde tot Linde (1)

-

Vleermuizen (1)

1

Vlinders (5)

7

Voeding (3)

11

Water leeft (1)

9

Het weer (2)

9

Wees wijs met water (2)

1

Weidevogels (1)

-

De wereld door verschil (1)

2

De wereld rond afval (2)

6

Westerscheldekist (2)

6

Wijzelf (1)

6

Zadenleskisten (3)

8

Zeehond ob (2)

10

Zeehond bb (1)

7

Zonnepad (2)

3

Zwerfafval

7

Totaal Schooljaar 10-11

511

93

232


452

93

145


402

97

133

Tabel 3: Overzicht uitleen lesmateriaal schooljaar10-11


PAG. 9

2.1.6 Natuurouders Natuuroudercursussen (NOC) Ook in 2011 zijn alle cursussen weer doorgegaan. Na evaluatie blijkt dat de cursisten zeer tevreden zijn over de inhoud en de duur van de cursussen. Ondanks het feit dat veel deelnemers tegenwoordig werken en het druk hebben wil men zich inzetten voor natuur en milieueducatie op de basisscholen. Ook in 2011 is het aantal natuurouders dat in de database van het MEC genoteerd staat nog steeds een kleine 300. Daarnaast zijn er ouders actief die geen natuuroudercursus gevolgd hebben. Hier hebben we geen cijfers van. De cursussen worden gegeven door vrijwilligers. Helaas is een vrijwillige docent door ziekte uitgevallen waardoor we van 6 naar 5 natuurouderdocenten zijn gegaan. Elke cursus bestaat nog steeds uit 4 bijeenkomsten.

Gemeente

Aantal deelnemers

Aantal scholen

Borsele

17

6

Goes/Noord-Beveland

11

5

Kapelle

16

7

Reimerswaal

13

3

Totaal

57

21

Tabel 4: Overzicht aantal deelnemers natuuroudercursus

Introductie Voor ouders die voor de eerste keer een natuuroudercursus gaan volgen wordt er altijd, voorafgaand aan de cursus, een introductiebijeenkomst georganiseerd. Tijdens deze ochtend maken de cursisten kennis met het MEC, de doelstelling, de medewerkers en een aantal materialen. Daarnaast wordt uitgelegd wat het betekent om natuurouder te zijn en wat men kan verwachten aan ondersteuning van het MEC. Dit jaar is er 1 introductieochtend gegeven. NOC Reimerswaal: Thema: Natuur rond de Oosterschelde Het blijft een dankbaar thema, “Nationaal park de Oosterschelde”. Een groep van 13 ouders genoten van het vele veldwerk tijdens de cursus. Alle materialen uit de doorgaande leerlijn “Oosterschelde” zijn aan bod gekomen. MEC DE BEVELANDEN JAARVERSLAG 2011

PAG. 10

NOC Goes/Noord-Beveland: Thema: Herfst Scholen doen gewoonlijk veel met het thema “Herfst”. Onderwerpen zoals spinnen, paddenstoelen, bomen en de kringloop van de natuur zijn aan bod gekomen. NOC Borsele: Thema: Puzzel van Polders Een speciaal voor de gemeente Borsele ontwikkelde cursus die gaat over het ontstaan van het landschap in de gemeente. De onderwerpen heggen, slikken, schorren, bloemdijken, zoet en brak water komen aan de orde. Veel cursisten hadden hun eigen omgeving nog nooit zo gezien! Bij dit thema hoort de leskist “Een puzzel van polders”. NOC Kapelle: Thema: De Boer op Leuke cursus waarin men op bezoek gaat bij verschillende boerenbedrijven in de omgeving. De boer beantwoordt vragen en men gaat op zoek naar natuur op de boerderij. Tijdens de laatste bijeenkomst kregen de 16 deelnemers een rondleiding in en rondom Hoeve van der Meulen van een medewerker van het Zeeuws-landschap. Na de zomervakantie hebben de natuurouders met medewerking van de gemeente en het fruitteeltmuseum een groot project in de gemeente georganiseerd waarbij deze keer de leerlingen op bezoek gingen bij de boeren. Provinciale Natuurouderdag Volgeboekt was de provinciale natuurouderdag met maar liefst 60 deelnemers! Vanuit de Bevelanden waren er 20 ouders aanwezig. We waren te gast op een prachtige locatie aan de Braakman, Zeeuws-Vlaanderen. Het thema was “Groen en gezond”. Het ochtendprogramma bestond uit verschillende workshops. 's Middags kreeg men een rondleiding van SBB boswachters door natuurgebied “De Braakman” . Doel van deze dag is kennismaken met nieuwe veldwerkprogramma's voor het basisonderwijs en uitwisseling van natuurouderervaringen. Daarnaast worden de natuurouders uiteraard in de watten gelegd en krijgen ze een heerlijke lunch. MEC DE BEVELANDEN JAARVERSLAG 2011

PAG. 11

2.1.7 Projecten Project “Schooltuinieren” NIEUW In het kader van het project “Groen en gezondheid” van de gemeente Goes konden we een proefproject “Schooltuinieren” starten. Bij de volkstuinvereniging in Goes-Oost hebben we grote tuin gehuurd waar we 40 tuintjes van 1 x 1 meter hebben aangelegd. Op vrijdag 1 april was het zover. Wethouder van de gemeente Goes, dhr. De Bat, kwam de volkstuin openen. Hij onthulde samen met de kinderen het bord en plantte een vlinderstruik. Daarna deelde hij de aardbeienplanten uit die de kinderen direct in hun eigen tuintje konden zetten. De Bisschop Ernstschool is met groep 4 komen tuinieren. Iedere vrijdag trokken 30 leerlingen hun laarzen aan en kwamen naar de schooltuin. Een drukte van jewelste maar zo ontzettend leerzaam voor de kinderen. Ook de Prinses Ireneschool heeft gebruik gemaakt van de schooltuin. Ze hebben de tuin ingezet voor het OTV-project (= onderwijs-tijd-verlenging). Gelukkig was het alle dagen droog en zonnig weer en konden ze veel water geven met de kleine gietertjes. Er zijn ook verschillende opdrachten uitgevoerd, zoals bodembeestjes, het weer, vliegende insecten etc. Maar het hoogtepunt was toch wel het oogstfeest, want daar doe je het voor. Er werden emmers met aardappels geoogst waar meteen friet van gebakken werd. Eerst natuurlijk even schoonmaken. De kruiden werden geplukt en er werd kruidenboter van gemaakt. Overheerlijk, op zelfgebakken stokbroodjes. Ieder mocht zijn eigen zonnebloem plukken en mee naar huis nemen. Helaas waren de aardbeien voor een deel opgegeten door de vogels. Niet alleen de leerlingen hebben veel geleerd van het project. Ook medewerkers hebben veel opgestoken van het project.


PAG. 12

Project “Columbus” NIEUW I.s.m. De Zeeuwse bibliotheek heeft het MEC een scholenprogramma ontwikkeld dat uitgevoerd wordt in de “Columbus”. Deze onderwijsservice bus bezoekt dagelijks verschillende dorpen in Zeeland (Walcheren – Schouwen – de Bevelanden). Elk kwartaal wordt er een ander thema onder de loep genomen. In 2011 zijn we na de zomervakantie gestart met bijen en in de herfst met spinnen. Het programma wordt vervolgd in 2012.

Project “Beleef de Oosterschelde EMBK” NIEUW Gelukkig kon het doorgaan. Een project voor ernstig meervoudig beperkte kinderen (EMBK) van basisschool “De Sprienke”. Wat waren de leerkrachten blij dat er speciaal voor deze groep kinderen iets georganiseerd kon worden. Een belevingstocht over de Oosterschelde met een natuurgids. De boot “De Onrust” die vertrekt vanuit Burghsluis werd enigszins aangepast en de natuurgids kreeg van tevoren instructies. De kinderen beleefden de Oosterschelde op hun eigen manier, maar wel met de haren in de wind en de zon in hun gezicht. Ze voelden de krabbetjes, de zeesterren en de wieren. Een onvergetelijk dag voor ze met dank aan de enthousiaste schipper en zijn vrouw, de natuurgids en het Nationaal Park Oosterschelde die de tocht financieel mogelijk heeft gemaakt.

Project “Sarah's Wereld” in gemeente Goes NIEUW Dankzij een bijdrage van de gemeente Goes kon eindelijk het project “Sarah's Wereld” van start gaan voor groep 7 en 8. Het lesmateriaal hiervoor had het MEC 2 jaar geleden ontvangen van het IVN-Consulentschap Zeeland en de ZMF tijdens de opening van het vernieuwde MEC gebouw. “Sarah's Wereld” is een landelijk project dat een aantal jaar geleden is gestart in Limburg. Op een speelse manier wordt leerlingen moeilijke begrippen als “duurzaamheid” , “consumptief gedrag” en “ecologische rugzak” uitgelegd. De leerlingen krijgen aan het eind van de les concrete handvatten aangereikt hoe zij op eenvoudige wijze minder milieu belastende en meer duurzame keuzes kunnen maken. Om onze eigen gastdocenten op te leiden is tijdens “Warme truiendag” in februari een gastles gegeven door dhr. Webeling van NME Limburg. Op deze dag kregen leerlingen van de Montessorischool “De Basis” brieven van Sarah en werden ze meegenomen in de luchtballon. MEC DE BEVELANDEN JAARVERSLAG 2011

PAG. 13

Wethouder van de gemeente Goes, dhr. De Bat, was erbij en speelde het spel mee. In 2011 is “Sarah's Wereld” met 15 schoolgroepen van 9 verschillende scholen uitgevoerd voor 350 leerlingen. Het spel is inmiddels met medewerking van een leerkracht ook aangepast voor het speciaal onderwijs (met name voor autistische leerlingen). Project “Mondiale milieuspeurtocht” I.s.m. COS Zeeland en de Zeeuwse Bibliotheek is dit jaar weer de “Mondiale milieu speurtocht” in Goes uit gevoerd. Leerlingen van groep 7 en 8 gingen met een opdrachtenboekje de stad in. De tocht voerde langs verschillende winkels waarbij de leerlingen veel leerden over de producten die zij thuis in de kast hebben staan. Zo hebben de kinderen gekeken naar de herkomst van de artikelen, de grondstoffen en de gevolgen van ons consumptiepatroon voor het milieu. In totaal hebben 277 leerlingen van 9 verschillende scholen de tocht gelopen. Project educatieschip “De Watervlo” Hoewel het extra energie heeft gekost (i.v.m. de financiën) is het gelukt om de “Watervlo” weer naar Zeeland te krijgen. Deze keer lag het schip extra lang op de Bevelanden, namelijk 8 werkdagen en1 weekend. Het schip heeft gelegen in de havens van Wemeldinge, Kortgene en Goes Alle dagen waren bezet door maar liefst 30 schoolklassen met 35 groepen en 876 leerlingen! Een heel mooi aantal. Daarnaast heeft op woensdagmiddag een groep van 25 PABO studenten een rondleiding gekregen en in gemeente Kapelle is Stichting Welzijn op bezoek geweest. Op de open dag waren er ongeveer 200 belangstellenden. Project “Varen op de Oosterschelde met schoolgroepen” Het leek er even op dat het niet meer door kon gaan maar gelukkig kregen we dit jaar toch weer een budget van NPO om het project “Varen met schoolgroepen” aan te bieden aan het basisonderwijs. In 2011 is het budget voor het varen opgegaan! Er hebben 450 leerlingen, ongeveer 111 (natuur)ouders en minimaal 16 leerkrachten van 16 verschillende Bevelandse scholen deelgenomen aan de educatieve vaartocht op de Oosterschelde. Tijdens de 2 ½ uur durende tocht krijgen de leerlingen opdrachten aangeboden die onder begeleiding van een (natuur)ouder uitgevoerd worden. Op de boot zijn alle materialen aanwezig om de opdrachten uit te voeren. Halverwege de tocht wordt er gestopt zodat alle leerlingen en ouders de zeehonden kunnen zien die op de platen liggen. De laatste tijd worden er nogal eens wat bruinvissen gespot wat de tocht natuurlijk extra bijzonder maakt. De vaartocht is bedoeld voor groep 5&6 en maakt deel uit van de doorgaande leerlijn “Nationaal Park Oosterschelde”. Voor de vaartochten vraagt MEC De Bevelanden i.s.m. NME-Schouwen Duiveland jaarlijks een subsidie aan. De eigen bijdrage voor de school is al enkele jaren 135,- . We proberen dit bedrag uiteraard zo laag mogelijk te houden.


PAG. 14

Boomfeestdag In verschillende gemeentes op de Bevelanden hebben leerlingen weer bomen geplant of geknot. I.s.m. de gemeente Goes en Borsele heeft het MEC de educatieve activiteit vorm gegeven. Gemeente Goes: Leerlingen van de “Kloetingse school” gingen samen met wethouder dhr. De Bat enkele bomen planten. Daarna waren de leerlingen welkom in de grote achtertuin van fam. Lenshoek waar men aan de slag ging met de veldwerkkaart “Bomen” . Autobedrijf “Poppe” uit Goes heeft hiervoor veldwerkmateriaal gesponsord. Dit materiaal is nu eigendom van het MEC. Gemeente Borsele: Leerlingen van de Mgr. Heyligerschool uit Kwadendamme gingen samen mw. Miermans, wethouder van de gemeente Borsele, en vrijwilligers van de SLZ wilgen knotten. Daarna gingen ze in kleine groepjes aan de slag met de veldwerkkaart “Bomen” onder begeleiding van een medewerker van het MEC. 2.1.8 Overige De mini zonneboot race Het weer was dit jaar wat minder zonnig dan voorheen. Toch verzamelden 29 teams van 16 verschillende basisscholen uit Zeeland op de Grote Markt in Goes om hun ontwerp te showen en te laten varen. MEC De Bevelanden beoordeelde samen met IVN Consulentschap Zeeland de bootjes op snelheid, creativiteit, materiaalgebruik en techniek. De race wordt gefinancierd door Stichting Zeeuwse Zonneboot en werd dit jaar georganiseerd door COS Zeeland. Het sluit mooi aan bij het project “De Zeeuwse zonnefabriek”.


PAG. 15

2.2 VOORTGEZET ONDERWIJS 2.2.1 Coastwatch NIEUW Stichting Noordzee heeft in 2010 aan de NME-centra Zeeland gevraagd om actief deel te nemen aan Coastwatch. Het is een vakoverstijgend project over de kust en de zee voor het voortgezet onderwijs. Er is aandacht voor de vakken aardrijkskunde, biologie, natuur/scheikunde en maatschappijleer. Wat ligt er voor afval op het strand en waar komt dat vandaan? Welke dieren leven er eigenlijk in de Noordzee? Wat vind je daarvan terug op het strand? Het zijn maar een paar van de vragen die met het Coastwatchonderzoek beantwoord kunnen worden. VO scholen kunnen zich aanmelden voor deelname. Het MEC biedt een veldwerkactiviteit aan en de leerlingen kunnen daarna hun onderzoekgegevens invullen op de website van CoastWatch. In 2011 heeft het Odyzee-college met 25 leerlingen meegedaan. 2.2.2 ROC Onderwijs-assistenten in opleiding Ruim 75 leerlingen van het ROC hebben (in 3 groepen) een bezoek gebracht aan het MEC in verband met het vak natuur- en milieu educatie in het basisonderwijs. De leerlingen zitten in het 2de jaar en worden opgeleid tot onderwijs-assistent. Ze lopen allemaal stage op verschillende scholen in de regio. Tijdens het bezoek werd er uitgelegd wat het MEC voor het basisonderwijs in huis heeft. Er werd kennis gemaakt met het lesmateriaal en men ging naar buiten om aan de slag te gaan in het veld. Voor sommige leerlingen was dit nieuw en onbekend maar er waren ook leerlingen die de activiteiten nog kenden van hun eigen basisschoolperiode. Het is een belangrijke doelgroep omdat deze leerlingen in de toekomst op basisscholen aan de slag gaan. 2.2.3 Afvalfietstocht Op 20 oktober werd voor de 13de keer de afvalfietstocht gereden. Deze keer stapten 20 leerlingen van praktijkschool 'De Wissel' op de fiets en reden door Goes om te kijken hoe bij verschillende bedrijven de afvalstroom geregeld is. Bij de bedrijven kregen de leerlingen een rondleiding door één van de werknemers. Zowel voor de leerlingen als voor de bedrijven was het een interessante en leerzame ervaring. De deelnemende bedrijven waren deze keer: Demontage Werkplaats Zeeland, Mac Donald's, LIPS Goes BV, Wereldwinkel Goes en Het Leger des Heils. Als herinnering en als dank kregen de bedrijven, docenten en de leerlingen ons ondertussen bekende containertje.


PAG. 16

2.3 BEWONERS/TOERISTEN/JEUGD 2.3.1 Hollandsche Hoevedag De Hollandsche Hoevedag viel dit jaar op 14 mei. De nieuwe burgemeester van gemeente Goes, Dhr. Verhulst opende de middag. Bij het MEC mochten kinderen en hun ouders op zoek gaan naar kleine maar belangrijke diertjes die in de bodem voorkomen. Men kon ieder uur een kleine prijs winnen. Ook mochten kleuters een natuurkroon maken. Het was een prachtige dag en weer drukker dan ooit tevoren. Er hielpen 3 vrijwilligers mee om de activiteiten van het MEC in goede banen te leiden. De Hollandsche Hoevedag wordt jaarlijks georganiseerd om organisaties die actief zijn in het gebied meer bekendheid te geven. 2.3.2 Ouderenproject “De Natuur op bezoek” I.s.m. IVN De Zeeuwse Delta is het MEC in 2010 gestart met het ouderenproject “De natuur op bezoek”. Een vrijwilliger gaat met een koffer vol natuur naar een zorgcentrum om in gesprek te gaan met de bewoners over de seizoenen Het eerste jaar (2010) was voor de zorgcentra gratis. Men kon kennismaken met alle seizoenen. Vanaf juni 2011 bedraagt de eigen bijdrage 25,- euro per activiteit. In totaal hebben 7 zorgcentra de activiteit 1 of meerdere keren aangevraagd en is er een vrijwilliger op bezoek geweest. 2.3.3 Jeugdactiviteiten De jeugdactiviteiten die georganiseerd worden voor kinderen tot ongeveer 12 jaar werden ook dit jaar weer druk bezocht. Als assistentie hebben we een enthousiaste kring van trouwe vrijwilligers. Hun aanwezigheid wordt erg op prijs gesteld. Breek de braakbal in februari Een heerlijke winterse activiteit, als het buiten guur weer is. Op 2 februari hebben de kinderen gekeken wat er allemaal in een braakbal van een kerkuil zit. Ze hebben lekker zitten griezelen en pluizen en vonden allerlei botjes, schedeltjes en kaakjes van kleine dieren. Omdat er zoveel aanmeldingen waren hebben we een extra dag ingelast. In totaal hebben maar liefst 50 kinderen zitten pluizen. Bouw je eigen insectenhotel in maart Het was druk op 2 maart. Maar liefst 26 kinderen stoven de trap op om te horen wat imker Eric te vertellen had over bijen. Hij had doosjes met kleine bijtjes meegebracht en de kinderen konden een kijkje nemen in een bijenhotel. MEC DE BEVELANDEN JAARVERSLAG 2011

PAG. 17

Daarna gingen ze naar buiten om materialen te zoeken voor de bouw van hun eigen bijenhotel. Ze werden prachtig en iedereen beloofde dat de hotelletjes in de tuin werden opgehangen zodat ze samen met hun ouders de ontwikkeling van de solitaire bijtjes van dichtbij kon volgen. Er hielpen 2 vrijwilligers mee. Jonge dieren op de kinderboerderij in april Kleuters mochten komen kijken naar de jonge dieren van de kinderboerderij. Ze werden rondgeleid en konden allerlei dieren aaien en vasthouden. Daarna konden ze een leuk diertje in elkaar knutselen. Er waren 11 deelnemers. Hollandsche Hoevedag in mei De allerkleinsten konden bij het MEC een natuurkroon maken samen met hun (groot)ouders. Er waren ongeveer 65 deelnemertjes. De oudere kinderen mochten bodemdiertjes gaan zoeken. Ze gingen onder begeleiding van een deskundige op zoek naar bodemdiertjes. Bij het kraampje van het MEC mochten ze de dieren bekijken onder de binoculair en op naam brengen. Na afloop werden de dieren weer teruggezet. Zeker 100 kinderen hebben aan deze activiteit deelgenomen. Zie ook 2.3.1 Hollandsche Hoevedag. Waterdiertjes in juni Ook dit jaar stond door de droogte de veedrinkput weer nagenoeg droog. Deze keer is het opgelost doordat een medewerkster van het MEC zelf een emmer met inhoud uit de put had geschept. De deelnemers mochten in de brakwaterpoel gaan scheppen. Zo konden ze in het MEC het verschil tussen zoet- en brakwaterdiertjes goed bekijken. Het werd een vrolijke chaos, waarbij er één kind een nat pak haalde. Er waren 17 deelnemers, met zwemdiploma! De nachtvlindernacht in september Deze keer deden we mee met de landelijke “Nachtvlindernacht”. Een deskundige van de vlinderwerkgroep vertelde heel boeiend over het leven van de nachtvlinders. Na een half uurtje nam hij de hele groep mee naar de heemtuin, waarbij met behulp van een laken, een lamp en lokstoffen de nachtvlinders gevangen werden. Omdat het ging om een nationale telling van de nachtvlinders, konden de mensen, als ze dat wilden, blijven tot ver na middernacht. Er waren 26 enthousiaste deelnemers. Goese Sas dag in september De Goese Sas dag komt elk jaar weer terug maar verveelt nooit! Dat blijkt wel uit de aantal bezoekers. Ook dit jaar kwamen zo'n 120 MEC DE BEVELANDEN JAARVERSLAG 2011

PAG. 18

geïnteresseerden af op de activiteit georganiseerd door MEC, IVN De Zeeuwse Delta en de Nederlandse Onderwatersport Bond. Voor zowel kinderen als volwassen was er voldoende te zien en te doen. Gidsen van het IVN waren op het slik aanwezig om de kinderen met hun ouders te begeleiden. Op de dijk stonden aquaria waar duikers hun vondsten in hadden gedaan. Het was een drukke, gezellige en prachtige zaterdagmiddag aan de Oosterschelde. Op pad met de boswachter in oktober Deze woensdagmiddag was een groot succes. Boswachter André Hannewijk van Natuurmonumenten vertelde aan 27 kinderen hoe de natuur zich voorbereidt op de winter. Daarna trok de hele groep het Hollandsche Hoeve gebied in, om spullen van de herfst te zoeken. Terug in Het MEC maakten de kinderen er een mooie kijkdoos van. Het was een leuke middag. Twee leerlingen van Het Pontes College uit Goes hielpen hierbij. Ze waren bij ons om hun maatschappelijk stage inhoud te geven. Vogels in de winter in december Deze keer kwam boswachter Femke Deelstra van Natuurmonumenten op bezoek, die de deelnemers vanalles vertelde over de vogels in de winter. De kinderen hebben na de wandeltocht lekkere hapjes voor de vogels gemaakt. Zo kwamen ze de winter wel door. 22 kinderen van 6-10 jaar deden mee met deze activiteit. Er waren 2 vrijwilligers en 2 maatschappelijke stagiaires om te helpen. 2.3.4 Naschoolse activiteiten in gemeente Goes en Reimerswaal In samenwerking met gemeente Reimerswaal en gemeente Goes (SMWO) hebben er op verschillende locaties naschoolse activiteiten “natuur en milieu” plaatsgevonden. Op aanvraag biedt het MEC een programma aan dat uitgevoerd wordt op een (brede) school na schooltijd. Het programma omvat 4 bijeenkomsten van ongeveer 1 ½ uur. Voor kleuters is er een apart programma (1 bijeenkomst). Met de leerlingen die zich aanmelden gaan we vooral naar buiten. Alleen bij erg slecht weer hebben we natuurlijk ook een binnenactiviteit. In Hansweert schreven 22 kinderen zich in van de “De Eendracht” en “De Schuttevaer” voor 5 bijeenkomsten. In Yerseke schreven 12 kinderen zich in voor 5 bijeenkomsten In Kloetinge schreven 15 kinderen zich in voor 5 bijeenkomsten. Er zijn 4 vrijwilligers die meehelpen met de uitvoer van de naschoolse activiteiten.

2.4 EN VERDER... 2.4.1 Nieuwjaarsbijeenkomst Een gezellige start van het nieuwe jaar. Onze secretaris, dhr. Van der Maas (wethouder van de gemeente Noord-Beveland) hield een mooie toespraak en had lovende woorden voor onze vrijwilligers. MEC DE BEVELANDEN JAARVERSLAG 2011

PAG. 19

3 OVERLEG MEC De Bevelanden is vertegenwoordigd in verschillende provinciale en regionale overlegstructuren, sommige structureel, andere incidenteel. De volgende bijeenkomsten werden door de coördinator bijgewoond:      

Provinciaal MEC-overleg 5x Werkgroep Voorlichting en Educatie NPO 1x Overleg Hollandsche Hoevedag 3x Platform Groene Vrijwilligers 2x Werkgroep Maatschappelijke stage 2x Programmateam NME 4x

Daarnaast waren er contacten met IVN De Zeeuwse Delta, KNNV De Bevelanden, Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ), Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, St. Zeeuws landschap, Zeeuwse bibliotheek e.a..

Jeugdactiviteit “Op pad met de boswachter”


PAG. 20

4 DIVERSEN 4.1 Public relations Pers: Het MEC zorgt ervoor dat de activiteiten en projecten regelmatig in de vorm van persberichten in de regionale dagen advertentiebladen zijn te lezen. Bij nieuwe projecten wordt direct contact opgenomen met de pers. Folder: Begin januari is er een folder uitgekomen waarin alle jeugdactiviteiten voor het hele jaar 2011 genoemd werden. Het blijkt dat de folder goed gelezen wordt en dat er via de folder veel aanmeldingen zijn gekomen voor de activiteiten. Nieuwsbrief: Eind januari is naar alle basisscholen een nieuwsbrief verstuurd. Website: De website wordt wekelijks bijgewerkt. Afgelopen jaar is de site door 3805 unieke bezoekers 5396 keer bezocht. Een grote stijging ten opzichte van vorig jaar. Dit komt met name door de vacature die op de website heeft gestaan. Gezamenlijke folder NME centra: Naast het standmateriaal hebben de gezamenlijke Zeeuwse NME centra ook een folder die uitgedeeld wordt. Een nieuwe folder is in de maak. Youtube: MEC De Bevelanden heeft per 2011 een eigen youtube kanaal aangemaakt. Hierop worden filmpjes geplaatst van verschillende activiteiten. Een vrijwilliger bewerkt de filmpjes. 4.2 Gebruik cursusruimte De cursusruimte wordt goed gebruikt door verschillende natuurorganisaties. Deze groepen mogen gratis gebruik maken van de ruimte. Voor gebruik van koffie en thee wordt een vergoeding gevraagd. *Andere groepen betalen per dagdeel een bijdrage. IVN De Zeeuwse Delta: Vergaderingen en cursussen (36x) KNNV De Bevelanden: Vergaderingen en cursussen (24x) Vlinder en Libelle Werkgroep: Vergaderingen en cursussen (4x) BETHO: Cursus (3)* WNF-rangers: Activiteit (1x) Hollandsche Hoeve: Vergaderingen (3x) Nationaal Park Oosterschelde: Vergadering(1x) Platform Groene vrijwilligers: Vergadering (3x) Vierkracht: Vergadering (1x) SLZ: Cursus (2)* IVN-Consulentschap Zeeland: Vergadering (1)* MEC DE BEVELANDEN JAARVERSLAG 2011

PAG. 21

4.3 En verder... Arbozorg/veiligheid Alweer is de nascholing BHV (bedrijfshulpverlener) met succes gevolgd door 2 werknemers.

Sollicitatiegesprekken Onze trouwe educatieve-financiële medewerkster, Els Hendrikse gaat per 1 maart 2012 met pensioen. In december hebben er sollicitatiegesprekken plaatsgevonden deze functie. In de PZC heeft 1 maal een personeelsadvertentie gestaan waarop 65 geïnteresseerde gereageerd hebben. Na het lezen van de brieven zijn er 5 sollicitanten op gesprek geweest waarvan 1 persoon als beste uit de bus kwam. Nicole Vermorken start 1 februari 2012.


PAG. 22

5 PERSONEEL EN BESTUUR Personeel Mw. A.M.E. Meijer: coördinator 21,6 uur Mw. E.M. Hendrikse: administratieve/educatieve medewerker 14,4 uur Mw. D.L. De Putter: administratieve/ondersteunende medewerker 14,4 uur Bestuur De samenstelling van het Algemeen Bestuur in 2011 was als volgt: Dhr. P. Smeets, voorzitter (DB)

* IVN, afd. De Zeeuwse Delta

Dhr. H.J. Raad, penningmeester (DB)

* KNNV

Dhr. A.G. Van der Maas, secretaris (DB)

* Gemeente Noord-Beveland

Dhr. J. de Bat

* Gemeente Goes

Dhr. L.F. Kosten

* Gemeente Kapelle

Mw. C. T. Miermans

* Gemeente Borsele

Dhr. J. P. Sinke

* Gemeente Reimerswaal

Mw. J. H. C. Verkaart

* Stichting BZZB (Behoud de Zak van Zuid-Beveland)

Adviseur Mw. R. de Ligt-van der Zee

* IVN Consulentschap Zeeland

Adres Stichting MEC De Bevelanden Postbus 2316 Kattendijksedijk 23 4460 MH GOES Hollandsche Hoeve, 4463 AL, Goes Telefoon: 0113-252628 Fax: 0113-252673 e.mail adres: [email protected] website: www.mecdebevelanden.nl MEC DE BEVELANDEN JAARVERSLAG 2011

PAG. 23

6 BIJLAGEN Bijlage 1 Jaar 2010-2011 Uitleningen per school

Schore

School Moolhoek Juliana van Stolbergschool De Linge ’t Honk Eben Haezer (so) Samuel (so) De Hoeksteen Wemeldinge Tunnel

1

Gemeente Noord-Beveland Colijnsplaat

School Het Stelleplankier

8

2 3 4 5 6

Geersdijk Kamperland Kats Kortgene Wissenkerke

De Dubbele Punt De Kamperschouw Prinses Margriet De Zuidvliet De Vliete

34

Gemeente Goes

School

Goes

Koelman Dr. C. Steenblok De Wingerd Bisschop Ernst Holtkamp De Basis Prof. Dr. Kohnstamm De Tweemaster De Zuidwesthoek Prinses Beatrix ’t Noorderlicht Prinses Irene De Kring (so) Ithaka / Odyzee (so) De Sprienke (so) Deltaschool (so) De Tweern (so) Johannes Calvijn Ichtus De Achthoek De Kattenschulp Schengehof De Kloetingseschool Stamperius De Poeljeugd

23 9 33 12 1 1 2 2 7 3 14 9 17 13 11 15 3 14 10 7

School De Berenburcht Frank van Borssele Ds.G.H. Kerstenschool ‘t Opstapje De Linden De Rank De Eendracht Koningin Juliana De Linden Don Bosco De Wegwijzer De Reiger Jan van Schengenschool De Regenboog Mgr. Heyligersschool De Leeuwerik De Regenboog De Octopus De Meidoorn De Schakel De Zandplaat

1 17 5 25 14 1 5 3 7 20 7 1 5 1 9 1

Scholen Schuttevaer De Eendracht

3

1 2 3 4 5 6 7 8 9

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

1 2

Gemeente Kapelle Kapelle

Wemeldinge

Wolphaartsdijk

Kattendijke ’s-Heer Arendskerke Kloetinge Wilhelminadorp ’s-Heer Hendrikskinderen Gemeente Borsele Baarland Borssele Driewegen ’s-Gravenpolder

’s-Heer Abtskerke ’s-Heerenhoek Heinkenszand

Hoedekenskerke Kwadendamme Lewedorp Nieuwdorp Nisse Oudelande Ovezande Gemeente Reimerswaal Hansweert

Aantal uitleningen


9 22 7 23 2 23 6 20 3

PAG. 24

3 4 5 6 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Krabbendijke

Kruiningen

Oostdijk Rilland

Waarde Yerseke

De Zevensprong Julianaschool De Klimroos De Welle Dr. A. Comrieschool Voorhoute De Bornput De Horizon De Wiekslag De Zandbaan De Reigersberg D’n Akker D’n Bogerd Ds. G.H. Kerstenschool Het Kompas Parelmoer

11 1 10 1 1 3 13 1 3 23 -

Aantal deelnemers per activiteit

Activiteiten 2011 NOC Borsele NOC Reimerswaal NOC Kapelle NOC Goes/N-Beveland Introductiebijeenkomst PNOD Project “Varen op de Oosterschelde Project “Schooltuinieren Project “Natuur op bezoek” Project “Watervlo” Project “Coastwatch Project “Sarah wereld” Project “ De natuur op bezoek” Project “ EMBK” Boomfeestdag Mondiale milieuspeurtocht Mini-zonnebootrace Afvalfietstocht ROC-onderwijs assistenten Columbus Hollandsche Hoevedag Jeugdactiviteiten Goese sasdag Naschoolse activiteiten Totaal

bijlage 2

Deelnemers Vrijwilligers 17 2 13 2 16 2 11 2 10 60 466 111 41 5 140 6 906 100 25 2 350 1 300 5 20 60 277 126 2 20 75 ? 100 3 299 12 120 2 49 2 3501 259


PAG. 25

Milieu Educatie Centrum. De Bevelanden JAARVERSLAG 2011

Recommend Documents