inHoud
editoriAL
4 van Grindelwald naar suriname Een reis naar de oorsprong van de firma Sauter AG 6 Zoals water en lucht, zon en hemel tot handelsmerk worden SAUTER op weg naar merkpersoonlijkheid 8 Het 10punten fitnessprogramma voor gebouwen Emissie verlagen, ruimteklimaat
Met onze oplossingen verhogen wij de energie-efficiëntie en bieden blijvende bescherming van de levensruimtes van de toekomst.
verbeteren, energiekosten besparen
Energiestromen in gebouwen intelligent
Met de innovatieve modulaire oplossingen
Deze uitgave is anders dan u gewend bent.
van SAUTER EY-modulo gaan we nogmaals
Het is een startschot, een bewustwording.
bewijzen dat SAUTER daar klaar voor is.
Wij willen u graag meenemen naar een
Hiermee beogen wij vier doelen: ten eerste
plaats waar natuurlijke levensruimte en de
energie te besparen, ten tweede kosten te
levensruimte van de mensen een ware sym-
drukken, ten derde het energiegebruik trans-
biose vormen. Want er kan pas harmonie
parant te maken en te visualiseren om de
tussen beide bestaan, wanneer wij behoed-
gebruikers een werktuig in de hand te geven
zaam omgaan met de natuur, een maximum
waarmee ze het energieverbruik constant kun-
aan energie-efficiëntie bereiken en zo de
nen optimaliseren, en ten vierde het gebruik
broeikasgassen drastisch reduceren. Met
van hernieuwbare energie in het gebouw-
ingang van nu is dit de missie voor onze
management van de toekomst te stimuleren.
internationale onderneming in meer dan 60 Bertram Schmitz, CEO van Fr. Sauter AG
10 sAuter eYmodulo
Beste vrienden van sauter,
en de Sauter Groep
landen.
Wij hebben een heldere ondernemingsstrategie en een heldere visie. Wij zetten beide
Van de wereldwijde emissie van broeikas-
om in een nieuwe merkstrategie. Daarom
gassen wordt ca. 15 % veroorzaakt door ge-
beleeft u SAUTER in een nieuw jasje. Het
bouwen. Voor een merkbare vermindering
nieuwe logo moet onze identiteit weerspie-
van deze emissie zijn specialisten nodig, die
gelen en onze lange traditie verbinden
zich helemaal richten op energie-efficiënte
met deze visie. U zult er vertrouwde vormen
oplossingen in gebouwmanagement. Dat wíj
en kleuren in herkennen. En u zult de nieuwe,
hier absoluut toe in staat zijn, ligt tot op
natuurlijk frisse uitstraling van het merk
Een kantoorflat gebruikt de energie
zekere hoogte in onze natuur. De basis van
SAUTER opmerken. Het is meer dan een
van hemel en aarde
onze competentie in oplossingen ligt in bijna
gewoon merklogo: Vanaf de eerste aanblik
100 jaar ervaring. SAUTER heeft de volgen-
willen wij de waarden overbrengen die
de specialisten, op vier gebieden: Compo-
SAUTER voor u in petto heeft.
sturen 13 Voorsprong door kennis Expertsoftware SAUTER CASE Suite 14 Power tower in Linz
18 situaties en kansen bij het gebruik van hernieuwbare energie
nenten, systemen, diensten en facility mana-
Facts interviewde gerenommeerde
gement. Door onze flexibiliteit en strategische
De nieuwe positionering van onze onderne-
vakmensen
oriëntatie zijn wij in staat te specialiseren.
ming en de ontwikkeling van een innovatief, modulair systeem was enkel mogelijk met
Wat daarbij vanzelfsprekend is: Wij houden
veel persoonlijk betrokkenheid en veel extra
De thermische ventielaandrijving
in gelijke mate rekening met economische en
werk. Daarvoor wil ik alle medewerkers van
die overal past
ecologische eisen. Dat stelt de hoogste eisen
de Sauter-groep bedanken.
20 eén voor allen
aan de functionele en technische kwaliteit van onze oplossingen. We dienen rekening
Beste lezer, zo enthousiast wij ons op weg
Een winst voor milieu en
te houden met complexe gebruikerseisen. En
hebben begeven, zo vastbesloten zijn we om
opdrachtgevers
kosten gedurende de hele levenscyclus moe-
u met onze doelstelling te inspireren. Voor de
ten tot een minimum worden beperkt. Dit is
levensruimte van de toekomst. Gaat u met
enkel mogelijk met de modernste techniek.
ons mee!
22 Basel verslaat Kyoto
coLofon SAUTER FACTS, het klantenmagazine van Fr. Sauter AG,
Bertram Schmitz
Im Surinam 55, CH-4016 Basel Tel 0041(61) 695 55 55, fax 0041(61) 695 55 10 Internet: www.sauter-controls.com Verantwoordelijk voor de inhoud: Rudolf Maier SAUTER Facts verschijnt in het Duits, Engels, Frans, Italiaans, Spaans en Nederlands. Kopiëren toegestaan met bronverwijzing. Verdere exemplaren kunt u bij Fr. Sauter AG verkrijgen.
2 Sauter Facts N° 19
Sauter Facts N° 19 3
Historie
van Grindelwald naar suriname*...
... tot wereldmerk.
Een reis naar de oorsprong van de huidige internationale oriëntatie van Fr. Sauter AG.
Merkgeschiedenis is vooral de geschiedenis van mensen die de onderneming richting en daarmee een gezicht hebben gegeven. Hiertoe een citaat van mevrouw Gertrud Höhler*²): „we kunnen ons tegenwoordig niet meer achter producten verber gen; het optreden van de onderneming is doorslaggevend voor het succes. Mensen willen meer dan goederen, ze willen de ontmoeting met mensen. Kwaliteit wordt zo de sleutel tot succes – in nieuwe zin: Als kwaliteit van mensen – niet van producten.”
facts: Door welke motivatie – of zoals wij
Boveri kon Friedrich Sauter goed communi-
dat tegenwoordig zouden zeggen: door
ceren in Frans en Engels. Dat, en zijn humo-
welke visie werd de firmaoprichter gedre-
ristische en open natuur, hebben een niet te
ven?
onderschatten rol voor het succes van de onderneming in de vele exportlanden
Merker: De tijdschakelaar die hij toen heeft de elektriciteitscentrales in de buurt, maar op
facts: Afsluitende vraag: Wat is tegenwoor-
een zeer vroeg tijdstip ook al in het buiten-
dig belangrijk voor de onderneming? Welke
land. In Duitsland, Frankrijk, Nederland, enz.
extra voordelen ziet u bij Sauter met het oog
Reeds toen onderkende hij het belang van de
op de bedrijfsprestatie?
Dr. jur. L.L.M. Merker, president van de raad
facts: Heeft hij daarvoor een technische oplei-
Egypte, naar Turkije en naar Noord- en Zuid-
exportmarkten en werd er niet op Zwitserland
van bestuur van Fr. Sauter Holding AG en
ding gehad?
Amerika, tot aan Chili toe.
geconcentreerd.
Vice-president van de Raad van Bestuur van Fr. Sauter AG
Merker: Grindelwald was aan het einde van e
de 19 eeuw een opkomende vakantieplaats
gespeeld.
geconstrueerd, verkocht hij niet alleen aan
Ulrich Graf, president Raad van Bestuur Merker: Dat Sauter-producten niet alleen een
van Fr. Sauter AG en vice-president
concreet voordeel voor de klant opleveren,
van Fr. Sauter Holding AG
facts: En hoe kwam het in 1910 tot de
facts: Welke producten konden toen al
bijvoorbeeld in de vorm van een aangenaam
oprichting van de firma Fr. Sauter AG?
worden geëxporteerd?
ruimteklimaat, de juiste temperatuur, de juiste
facts: Mijnheer Graf, als president van de
vochtigheid, enz., maar dat ze ook veel voor
Raad van Bestuur van Fr. SAUTER AG bent u
Wij willen de vraag beantwoord zien hoe
met veel buitenlanders, zodat de mensen
dat vroeger was. Hoe heeft de oprichter
Engels en Frans moesten leren. Grindelwald
Merker: Mijn grootvader is begonnen zijn
Merker: Een zeer succesvol product bijvoor-
de milieubescherming doen, bijvoorbeeld door
medeverantwoordelijk voor de toekomst van
Friedrich Sauter de onderneming internatio-
kreeg een middelbare school, die mijn groot-
ideeën te verwezenlijken in de kelder van zijn
beeld dat tot eerste merkproduct werd, ja
energiebesparing.
de onderneming. Hoe ziet u vanuit uw optiek
naal succes gebracht? Hiertoe sprak Facts
vader heeft bezocht. Daardoor kon hij aanslui-
geboortehuis. Daarvoor brak hij zijn veelbe-
zelfs tot soort begrip waren elektrische boilers.
met Dr. Rudolf Merker, de kleinzoon van de
tend naar een Technische Hogeschool, waar
lovende carrière bij Brown Boveri af. In zijn
In Frankrijk sprak men niet van een warm-
facts: Mijnheer Merker, wij danken u voor
oprichter van de firma.
hij twee keer afstudeerde: als machinetechni-
geboortehuis is zijn eerste tijdschakelaar ont-
waterboiler, maar van een „Cumulus”, de
het gesprek.
productnaam voor Sauter elektrische boilers.
de nieuwe positionering van de onderneming?
cus en als elektrotechnicus. Vlak na de eeuw-
staan en van daaruit probeerde hij zijn uitvin-
facts: Heer Merker, wat was Friedrich
wisseling was de elektrotechniek immers nog
dingen op de markt te brengen. Grindelwald
Sauter voor een mens?
nieuw en een opkomende branche. Vervol-
bleek echter niet de ideale vestigingsplaats te
facts: Frankrijk had al in de jaren 20 een
de bedoeling de stroomkosten te verlagen.
gens werkte hij tien jaar bij het vennootschap
zijn. Er waren geen geschoolde werkkrachten
eigen productie, in Saint-Louis. Hoe is zo
Zo bezien is energie-efficiëntie vanaf de
Merker: Hij was vooral een creatief mens, een
Brown Boveri & Cie in Baden. Allereerst in het
en de transportmogelijkheden waren beperk.
vroeg gekomen tot vestigingen en vertegen-
oprichting van de onderneming de hoofdmis-
natuurlijke uitvinder. Hij heeft in zijn hele leven
testlaboratorium. Later als opleveringsingenieur
En zo kwam Friedrich Sauter dan met zijn
woordigingen in het buitenland?
sie geweest. Natuurlijk heeft SAUTER in de
de producten zelf uitgevonden en ontwikkeld.
leidde hij de montage, de in bedrijfstelling en
startende bedrijf naar Basel.
Bij iedere gelegenheid heeft hij op een of ander
de oplevering van machines. Zo had hij al
Merker: Wie in Frankrijk wilde verkopen,
listische kennis nog meer in dienst gesteld van
stuk papier zijn gedachten vastgelegd. Maar
heel wat gereisd in de wereld. Niet alleen
moest in Frankrijk produceren. Dankzij zijn
de efficiëntie bij het gebruik van energiebron-
hij was ook een humoristisch en open mens.
binnen Europa, maar ook naar klein-Azië,
bezoeken aan het buitenland voor Brown
nen. Nieuwe productontwikkelingen en de
Graf: De uitvinding van de tijdschakelaar door Friedrich Sauter, werd al gedaan met
afgelopen jaren zijn hoge technische specia-
nieuwe merkpresentatie brengen dit thans bijzonder duidelijk tot uitdrukking. De ingeslagen weg geniet de volle ondersteuning *
Het huidige adres in Basel „Im Surinam” is rond het jaar 1800 ontstaan, toen een Zwitsers echtpaar een plantage in Suriname, het toenmalige Nederlands Guyana, had geërfd en zijn grondbezit in Basel de naam „Im Surinam” gaf. *²) Bedrijfsadviseuse, visionair, professor en gepromoveerde literatuurwetenschapster.
4 Sauter Facts N° 19
van de Raad van Bestuur.
Sauter Facts N° 19 5
MerKstrAteGie
Zoals water en lucht, zon en hemel tot handelsmerk worden.
wanneer wordt de naam van een onderneming tot merk? Als het alleen om een imagowisseling gaat, is het antwoord duidelijk: nooit! Het gaat daarbij altijd om identiteit en oprechtheid, maar ook om een prestatiebelofte, dat op alle niveaus van de onderneming in acht moet worden genomen. deze weg heeft sAuter zich ten doel gesteld en wil die bewandelen om het succes van het merk verder uit te bouwen.
SAUTER op weg naar merkpersoonlijkheid
Dipl.ing. Jean Schwartzentruber Executive vice-president marketing en sales
wanneer een merk begint te spreken.
over gezichten en kleding in
Het is bekend dat SAUTER al bijna 100 jaar
blauwgeel.
met succes in de markt werkzaam is. Dat
De gehele merkpresentatie is hierop georiën-
zodoende oplossingscompetentie is gekop-
teerd. Het is begonnen met het logo, dat de
peld aan een uitstekende energie-efficiëntie,
traditie en het vertrouwen zichtbaar maakt in
merken klanten en zakelijke partners in de
het schrift, en tegelijkertijd de natuurlijke kleu-
dagelijkse samenwerking. Het gaat als een
ren van het water, de lucht en de zon in het
lopend vuurtje rond dat SAUTER zich geheel
beeldmerk verenigt. De hoofdkenmerken van
wijdt aan het gebruik van hernieuwbare ener-
de corporate design, dat opnieuw is gede-
gie. Spreekt het merk SAUTER echter dezelfde
finieerd, verenigen krachtige merksignalen
taal? Op het eerste gezicht en duidelijk in
voor snelle herkenning en vooral voor dwin-
haar uitspraken? Het antwoord is duidelijk:
gende communicatie. Zo zult u die altijd weer
Vanaf nu, ja! Met de bedrijfsstrategische ori-
tegenkomen: de SAUTER-hemel, de SAUTER-
entatie, met de heldere visie, begint ook hier
boog en het bekende SAUTER-tonaliteit, die
voor SAUTER een veelbelovende toekomst.
vertellen over leven en duurzaamheid. Het
Wer effiziente Energie intelligent und wirkungsvoll einsetzt, stellt schon heute die Weichen für eine saubere Zukunft.
Im Berliner Hauptbahnhof sorgt SAUTER für Klimakomfort. Für die beste Verkehrsanbindung in Europa sorgt der Berliner Hauptbahnhof. Und neueste Automatisierungstechnologie von SAUTER gleichermaßen für Behaglichkeit und Wohlbefinden der Weltenbummler. Denn hier waren Menschen von SAUTER tätig, die die individuellen Anforderungen mit maßgeschneiderten Lösungen beantworten. SAUTER hält Produkte, Systeme und Dienstleistungen für ein ganzheitliches energieeffizientes Gebäudemanagement bereit. Wenn Sie möchten von der ersten Idee bis hin zum täglichen Betrieb Ihrer Gebäude. www.sauter-controls.com Systems Components Services Facility Management
gezicht van het merk wordt leven ingeblazen wanneer heeft levensruimte een
en wordt zo een echte persoonlijkheid met
toekomst? of beter gezegd: waar?
karakter. Zo gaat SAUTER vanaf 6 april – de
Met het succes van de onderneming, lift de
aanvang van light + building – in Frankfurt in
vestiging van de naam als toegevoegde
een nieuwe stijl van start. Na bijna een jaar
waarde mee. Zo heeft de merknaam SAUTER
van merkontwikkeling. Maar wat betekent
toch de beste voorwaarden. Ons aanbod als
een jaar bij het opbouwen van een waarach-
specialist is divers. Er staat een idee achter
tige merkcommunicatie?
dat klanten en medewerkers inspireert. De
Natuurlijk vloeiende lijnen – in de stijl van water, lucht en zon – verbinden zich met het traditionele handschrift: Het SAUTER handelsmerk roept zowel vertrouwen als groei op.
6 Sauter Facts N° 19
onderneming heeft substantiële waarde, het
Meer dan een belofte.
ondernemingssymbool heeft traditie. Als ge-
In de komende jaren zullen de naam en de
bouwmanagementoplossingen enerzijds inno-
bijbehorende waarden consequent samen
vatieve techniek voor meer comfort en welzijn
worden gecommuniceerd. Zodat het wordt
bevatten en gelijktijdig het energieverbruik
herkend, zodat klanten en partners de juiste
drastisch doen dalen, dan is dat goed voor
prestaties met SAUTER associëren. Dat deze
alle leefruimten. Voor die van de mensen,
een vriendelijk voorkomen hebben, daar-
gebouwen en de natuur - die voor volgende
voor zorgen medewerkers elke dag weer
generaties beschermd moet worden. Deze
opnieuw. Alleen zo wordt een bedrijfsnaam
prestatiebelofte mondt uit in de boodschap,
een echt merk, waaraan mensen waarden
die in de toekomst in één adem met de merk-
verbinden, maar waarbij ze ook emoties
naam SAUTER genoemd moet gaan worden:
ondervinden en waarmee ze zich kunnen
„Creating sustainable environments.” Een be-
identificeren. Wanneer SAUTER zo zelf tot
kentenis van de specialist, die vooral onze
een levensruimte wordt, dan is het „merk”
voorsprong op de voorgrond moet plaatsen
project gelukt. Daarop zijn wij voorbereid.
SAUTER EY-modulo Katalog 2008
met betrekking tot energie-efficiëntie tegenover hen, die total solutions aanbieden.
Sauter Facts N° 19 7
sAuter eco10 ProGrAMMA Voor enerGieefficiËntie
3 wij stellen een op maat gesneden
iet alleen de energiebesparing zichtbaar,
zelfs met de omstandigheden die buiten het
energieconcept op, onder
maar ook de uitwerking van energieoptimali-
gebouw heersen: Van adaptieve regelingen
beschouwing van de totale kosten
satie op de klimaatbescherming. Anderzijds
en het integreren van randvoorwaarden
in de gebouwlevenscyclus.
zijn onze producten gefabriceerd volgens de
zoals luchtvochtigheid en -kwaliteit, tot de
De bedrijfskosten van gebouwen zijn in toene-
nieuwste inzichten en met milieuvriendelijk
levering van verwarmings- en koelenergie,
mende mate een maatgevend criterium. Vergelij
materiaal. Zodoende leveren ook onze
die aan de hand van de weersvoorspelling
kingsinstrumenten, zoals het energielabel, classi-
klanten een wezenlijke bijdrage aan de mini-
worden gestuurd. De SAUTER CASE Suite
ficeren het gebouw volgens het energieverbruik
malisering van de CO2-uitstoot.
bibliotheken houden bijvoorbeeld rekening met het opslagvermogen van bouwelementen
en beïnvloeden daarmee ook de waarde van het onroerend goed. Welke soorten energie-
6
opwekking, -distributie en – gebruik rendabel
Jörg Sigg, dipl.ing. HTL, Productmanager
Het 10-punten fitnessprogramma voor gebouwen. Emissies verlagen, klimaatcomfort verhogen en energiekosten besparen.
SAUTER ondersteunt bij het ontwerp van de
eu.bacgecertificeerde, producten en
gebouwtechniek de energieadviseurs met zijn
oplossingen.
jarenlange ervaring. Want over de keuze van
Met de eu.bac (European Building Automation
de systemen beslist niet alleen de rekenkundige
Controls Association) is een programma neer-
wij begeleiden uw gebruikers naar
behoefte, maar ook de bouwwijze van het
gezet, dat als opgave heeft producten op het
energiebewust gedrag.
gebouw, het gebruik van het object en de tijde-
gebied van de gebouwautomatisering vol-
Als het energieverbruik zich niet enkel in
lijke eisen aan de levering van warmte, koude,
gens internationale normen te certificeren.
cijfers uitdrukt, maar met betrekking tot het
lucht en licht.
Voor de gebruikers in de gebouwtechniek
gebouw wordt gevisualiseerd met overzich-
wordt daarmee de keuze van geschikte pro-
ten en grafieken, verandert de waarneming
ducten vergemakkelijkt. De SAUTER ecos
naar
9
een
verantwoordelijkheidsbewuste
lokale naregeling bijvoorbeeld, is een pro-
omgang met energie. Daarbij wordt ook het
wij tonen u de gebruiksmogelijk
duct die volgens de eu.bac-norm met de
succes van de maatregelen voor de energie-
heden van hernieuwbare energie
beste resultaten is gecertificeerd.
optimalisering zichtbaar. Op de visualisatieinterfaces van de automatiseringssystemen
gezichtspunt.
7
Met hernieuwbare energie kan een groot deel
2
kernactivering.
wij vertrouwen op onze vernieuwende,
vanuit ecologisch en economisch
1
ling bij moderne energiesystemen en beton-
zijn, is al in de vroege ontwerpfase duidelijk.
4 er zijn vele redenen om de energieefficiëntie van gebouwen te verbeteren. economische zowel als ecologische. Met het modulaire fitnessprogramma sAuter eco10 kunnen zowel de energiekosten met 30 % worden gereduceerd, alsook de behaaglijkheid van de gebruiker worden verbeterd.
in combinatie met bodemopslag voor de koe-
of direct op het pc-beeldscherm van de verantwoordelijke medewerker. Zo kan het be-
van de totale energiebehoefte worden gedekt.
wij koppelen alle technische installa
wustzijn voor een verantwoordelijke omgang
Daarbij gaat het erom hernieuwbare energie
ties en vertrouwen op onze open,
met de energiebronnen worden gestimuleerd
intelligent en efficiënt met de gebouwtech-
consequent gehanteerde en flexibele
en kan gedrag worden veranderd.
niek te verbinden. Bijvoorbeeld aardwarmte
ruimte en gebouwautomatisering.
of zonne-energie samen met conventionele
Voor een onbeperkte en installatieoverstijgen-
De huidige stand van de gebouwtechniek laat
wij centraliseren en visualiseren
wij onderwerpen uw verbruik aan een
verwarmings- en koeltechnieken, of warmte-
de informatiestroom voor de energieanalyse
hoge energie-efficiëntie toe. Echter pas bij
voortdurend de energierelevante
kritische vergelijking met relevante
krachtkoppeling met parallelle stroomopwek-
vertrouwt SAUTER niet alleen op de wereld-
wij garanderen een verlaging van uw
gekoppelde gebouw- en ruimteautomatisering
informatie met de modernste
interne en externe benchmarks.
king – altijd met het doel om de gebruikte
standaard BACnet, maar gaat een stap
bedrijfskosten.
kan op een centrale plaats informatie opge-
technologie.
Tot de opgaven van modern gebouwmanage-
primaire energie maximaal te benutten en
verder: Met BACnet/IP van het management-
Vanaf de eerste dag van gebruik heeft u
vraagd en zichtbaar gemaakt worden, waar-
Verbruiksgegevens alleen geven slechts het
ment behoort ook de lopende optimalisering
hernieuwbare energie zo efficiënt mogelijk te
niveau tot aan de lokale automatisering gaat
volledige controle over het energieverbruik in
door optimalisering mogelijk wordt. De geregi-
totale energieverbruik van het gebouw weer.
van de energiekosten. Om de ontwikkeling
gebruiken.
SAUTER het begrip „consequent gehanteerd”
uw onroerend goed. Ook staat al bij het
streerde gegevens laten zien waar energie
Voor opdrachtgevers en exploitanten is het
van het energieverbruik bijvoorbeeld te kun-
opnieuw definiëren.
afsluiten van de modernisering vast tot
onderweg blijft steken en waar het verbruik
van betekenis hoeveel energie er in verhou-
nen vergelijken met voorgaande jaren of de
kan worden verbeterd. Het doel van het
ding tot de bedrijfsoppervlakte of per tijds-
maanden van het voorgaande jaar, geeft de
SAUTER ECO
10
op welke hoogte energiekosten en hoeveel
5
8
CO2-emissie wordt bespaard. Uw investering
programma voor energie-effi-
eenheid wordt verbruikt. Dit kan ook per
gebouwautomatisering de verbruiksgegevens
wij minimaliseren de emissies dras
ciëntie is, door het geven van de juiste seinen,
gebouwsegment of inrichting worden ge-
eerst weer als kengetallen. Maar pas de
tisch en leveren daarmee een duur
wij brengen de technologie van de
bewaking en doorlopende optimalisering-
de bedrijfskosten tijdens de gehele levensduur
differentieerd. Gebouwautomatisering van
vergelijking met relevante energie-benchmarks
zame garantie voor uw bijdrage aan
gebouwfaçade, de gebouwautoma
maatregelen.
van een gebouw te drukken en zo de investe-
SAUTER is in staat om uit de aanwezige data
voor de betreffende gebouwsoort, levert de
de bescherming van onze leefruimte.
tisering en de installatietechniek in
ring te beschermen.
energiegegevens op te maken en het ener-
controle of de gebouwtechniek rendabel
Naast de analyse van verbruiksgegevens
harmonie.
gieverbruik te visualiseren – voor weergave
werkt.
berekenen de energie-analysetools ook de
Gebouwautomatisering is direct verbonden
emissiewaarden van uw gebouw. Zo wordt
met het bouwwerk, met zijn gebruikers en
10
in tijdsgedeeltes of voor de vergelijking met
wordt beschermd door een continue energie-
vorige tijdsperiodes.
8 Sauter Facts N° 19
Sauter Facts N° 19 9
Producten, nieuwtjes
de kwaliteit van een gebouw wordt tegenwoordig beoordeeld aan de hand van het energieverbruik. Het is de opgave van de gebouwtech niek de energie zo efficiënt mogelijk te gebruiken, met behoedzaam gebruik van de aanwezige grondstoffen. Het modulaire automati seringssysteem sAuter eYmodulo beschikt over de laatste stand van de techniek – in een compacte behuizing. Het draagt er zorg voor dat alle energieverbruikers in gebouwen efficiënt worden gebruikt en dat er ook nog genoeg ruimte overblijft voor eventueel toekomstige wijzigingen.
saUtER EY-modulo: Energiestromen in gebouwen intelligent sturen.
Hoge efficiëntie – compact design: Het SAUTER EY-modulo systeem past zich modulair aan het gebruik aan.
10 Sauter Facts N° 19
energiestromen doelgericht en naar
open voor nieuw denken.
behoefte sturen.
In nieuwbouw is systeemopenheid vereist;
Leefruimtes met toekomst passen zich aan hun
bij renovatie daarentegen de mogelijkheid
gebruikers en de betreffende ruimtesituatie
tot latere integratie en uitbreiding. Daartoe
aan. Daarom moet de gebouwautomatise-
moet de automatiseringstechnologie open en
ring met haar complexe installatiesystemen
compatibel communiceren met aanwezige
doeltreffend en flexibel worden gestuurd.
componenten van de gebouwautomatisering.
SAUTER EY-modulo stuurt de energiestromen
De compatibiliteit van bestaande Sauter
doelgericht en naar behoefte door de gebou-
systemen met SAUTER EY-modulo maakt zelfs
wen. O.a. door uiterst precieze zone- en
in volledig bedrijf renovatie mogelijk, zodat
vermogensregeling
lichtmanagement.
beperkingen en bedrijfsonderbrekingen tot
Zodat licht, warmte, lucht en airconditioning
een minimum beperkt blijven. De kwaliteit van
op de juiste tijd, in de juiste hoeveelheden op
de gebouwautomatisering draagt zo wezen-
de juiste plaats komen.
lijk bij aan de kwaliteit van het gebouw.
of
Sauter Facts N° 19 11
Producten, nieuwtjes
Voorsprong door kennis. SAUTER CASE Suite software
SAUTER CASE Suite
Kennis is de meest waardevolle grondstof die we hebben. Juist bij de harde concurrentie van tegenwoordig en met het oog op het feit dat technologie, producten en dienstverlening in de gebouwautomatise ring zich razendsnel ontwikkelen, is gedegen kennis een eerste vereiste. Onze internationale oriëntatie heeft voor onze klanten het voordeel dat bij ons ervaring uit een groot aantal meest verschillende toepassingsoplossingen samenkomt. Deze gebundelde kennis zit in de SAUTER CASE Suite software. Ongeacht welke eisen de klanten hebben, zit er in SAUTER CASE Suite altijd een goede oplossing.
Zekerheid voor de toekomst door
Hernieuwbare energie wordt deel van
modulaire systeemintegratie.
het gebouwconcept.
Ook wanneer de toevoernetwerken steeds
In het gebouwontwerp komen op de totaliteit
meer vertakt raken en er nieuwe opgaven
gerichte uitgangspunten, zoals het efficiënte
ontstaan, is met SAUTER EY-modulo de
gebruik van gewone energiedragers, samen
gebouwautomatisering voor de toekomst toe-
met de toepassing van hernieuwbare energie-
gerust voor uitbreidingen, wijzigingen en
bronnen. Tijdens het gebruik kan de rentabili-
modernisering. Voor een veilige en energie-
teit worden verbeterd, doordat in vol bedrijf
efficiënte voorziening met verwarmings- en
het energieverbruik wordt geoptimaliseerd.
koelenergie, licht, elektrische energie en voor
SAUTER gebouwautomatisering maakt conse-
opgaven zoals brandbeveiliging of ruimte-
quent algemeen gebouwmanagement moge-
indelingsmanagement. Te allen tijde maken
lijk. Hierbij worden de beschikbare energie-
integreerbare modules een constante ont
bronnen zo benut, dat de gebruikte hoeveel
wikkeling mogelijk van economische totaal-
heden energie niet ongebruikt weglekken.
Brede, gefundeerde kennis, compact
Kennis van de laatste stand van de
oplossingen voor complexe gebouwtech
Gebouwautomatisering wordt hiermee de
uit één hand.
techniek.
nische installaties. De ruimtebesparende,
sleutel tot economisch en duurzaam bouwen.
De SAUTER CASE Suite ontwerpsoftware is
De SAUTER-ingenieurs hebben uit talloze
compacte modules kunnen ook later zonder
voor het ontwerp van gebouwautomatiserings-
projecten beproefde automatiseringsoplos-
problemen worden ingebouwd.
systemen een betrouwbare databank. Met
singen in bibliotheken opgeslagen en samen-
overzichtelijke bibliotheken maakt SAUTER
gebracht in SAUTER CASE Suite software
CASE Suite snelle en betrouwbare toegang
voor het ontwerp van gebouwautomatise-
mogelijk tot gegevens en functiemodules voor
ringssystemen van de meest uiteenlopende
een efficiënt projectontwerp. Daarmee profi
soort en toepassing. Gebruikers krijgen zo
teren SAUTER-klanten van een kennisdata-
altijd efficiënte en uitgebreide oplossingen,
bank, die ook voor complexe projecten de
ook voor ontwerp- en uitvoeringstrajecten met
benodigde gegevens oplevert.
weinig tijd. Afgestemd op individuele eisen,
Het CASE Suite Kennis Centrum biedt kennis uit de praktijk voor de gehele technische gebouwuitrusting: • verwarming • ventilatie en airconditioning • koeling • elektro • lokale automatisering • sanitair
Dr. Jürg Bichsel, Ontwikkelingsleider en CIT
• ontroking en brandbeveiliging ... bijvoorbeeld
een internationale database en nationale bijzonderheden.
12 Sauter Facts N° 19
Sauter Facts N° 19 13
Producten, nieuwtjes
Voorsprong door kennis. SAUTER CASE Suite software
SAUTER CASE Suite
Kennis is de meest waardevolle grondstof die we hebben. Juist bij de harde concurrentie van tegenwoordig en met het oog op het feit dat technologie, producten en dienstverlening in de gebouwautomatise ring zich razendsnel ontwikkelen, is gedegen kennis een eerste vereiste. Onze internationale oriëntatie heeft voor onze klanten het voordeel dat bij ons ervaring uit een groot aantal meest verschillende toepassingsoplossingen samenkomt. Deze gebundelde kennis zit in de SAUTER CASE Suite software. Ongeacht welke eisen de klanten hebben, zit er in SAUTER CASE Suite altijd een goede oplossing.
Zekerheid voor de toekomst door
Hernieuwbare energie wordt deel van
modulaire systeemintegratie.
het gebouwconcept.
Ook wanneer de toevoernetwerken steeds
In het gebouwontwerp komen op de totaliteit
meer vertakt raken en er nieuwe opgaven
gerichte uitgangspunten, zoals het efficiënte
ontstaan, is met SAUTER EY-modulo de
gebruik van gewone energiedragers, samen
gebouwautomatisering voor de toekomst toe-
met de toepassing van hernieuwbare energie-
gerust voor uitbreidingen, wijzigingen en
bronnen. Tijdens het gebruik kan de rentabili-
modernisering. Voor een veilige en energie-
teit worden verbeterd, doordat in vol bedrijf
efficiënte voorziening met verwarmings- en
het energieverbruik wordt geoptimaliseerd.
koelenergie, licht, elektrische energie en voor
SAUTER gebouwautomatisering maakt conse-
opgaven zoals brandbeveiliging of ruimte-
quent algemeen gebouwmanagement moge-
indelingsmanagement. Te allen tijde maken
lijk. Hierbij worden de beschikbare energie-
integreerbare modules een constante ont
bronnen zo benut, dat de gebruikte hoeveel
wikkeling mogelijk van economische totaal-
heden energie niet ongebruikt weglekken.
Brede, gefundeerde kennis, compact
Kennis van de laatste stand van de
oplossingen voor complexe gebouwtech
Gebouwautomatisering wordt hiermee de
uit één hand.
techniek.
nische installaties. De ruimtebesparende,
sleutel tot economisch en duurzaam bouwen.
De SAUTER CASE Suite ontwerpsoftware is
De SAUTER-ingenieurs hebben uit talloze
compacte modules kunnen ook later zonder
voor het ontwerp van gebouwautomatiserings-
projecten beproefde automatiseringsoplos-
problemen worden ingebouwd.
systemen een betrouwbare databank. Met
singen in bibliotheken opgeslagen en samen-
overzichtelijke bibliotheken maakt SAUTER
gebracht in SAUTER CASE Suite software
CASE Suite snelle en betrouwbare toegang
voor het ontwerp van gebouwautomatise-
mogelijk tot gegevens en functiemodules voor
ringssystemen van de meest uiteenlopende
een efficiënt projectontwerp. Daarmee profi
soort en toepassing. Gebruikers krijgen zo
teren SAUTER-klanten van een kennisdata-
altijd efficiënte en uitgebreide oplossingen,
bank, die ook voor complexe projecten de
ook voor ontwerp- en uitvoeringstrajecten met
benodigde gegevens oplevert.
weinig tijd. Afgestemd op individuele eisen,
Het CASE Suite Kennis Centrum biedt kennis uit de praktijk voor de gehele technische gebouwuitrusting: • verwarming • ventilatie en airconditioning • koeling • elektro • lokale automatisering • sanitair
Dr. Jürg Bichsel, Ontwikkelingsleider en CIT
• ontroking en brandbeveiliging ... bijvoorbeeld
een internationale database en nationale bijzonderheden.
12 Sauter Facts N° 19
Sauter Facts N° 19 13
Referentieproject: Power Tower, Linz, Oostenrijk
Power Tower in Linz. Een kantoorflat gebruikt de energie van hemel en aarde
Het bouwwerk is ontworpen door het architectbureau Weber & Hofer AG in Zürich.
Met de Power Tower ontstaat momenteel in Linz het nieuwe hoofd kantoor van Energie AG Oberösterreich. Het is geen gewoon kantoorcomplex, maar reeds vóór voltooiing een maatstaf voor energie-efficiënt bouwen van grote gebouwen. Het 19 verdiepingen tellende gebouw wordt het eerste kantoorgebouw ter wereld dat de energiebehoefte voor verwarming, koeling en luchtverversing bijna geheel met herbruikbare energie dekt.
Actieve bijdrage aan de klimaat
aarde en water.
bescherming.
delijkheid wat betreft efficiënte en duur-
De nieuwbouw van het energieleveringbedrijf
Een belangrijk onderdeel van het hele ener-
zame omgang met energie. Het 19 verdie-
krijgt geen gasaansluiting en geen aanslui-
gieconcept is een gecombineerde warmte-
pingen tellende kantoorgebouw is niet
ting voor stadsverwarming. Daarvoor in de
pompinstallatie voor verwarming, koeling en
alleen een imposant nieuw kantoorgebouw,
plaats directe verbindingen met de zon en de
ventilatie. Voor verwarming en koeling gaat
maar tevens een maatstaf voor energie-
aarde. De toren, die aan een levendige
het kantoorgebouw door het nieuwe procé-
efficiënt bouwen.
kruising in de binnenstad van Linz langzamer-
dé, in vergelijking met de conventionele
hand gestalte krijgt, lijkt de zonnebloem te
gebouwtechniek, maar de helft van de ener-
Zon: Intelligente façade produceert
willen evenaren: Naar boven toe rijst het
gie gebruiken. De Power Tower bespaart
stroom en geeft schaduw.
gebouwencomplex 75 meter omhoog, en
rond 300 ton CO2 per jaar ten opzichte van
Met het gebruik van zonlicht als onuitputtelijke
vangt op 700 m2 façadeoppervlak de zon
een vergelijkbaar kantoorgebouw en levert
energiebron, toont het slanke gebouw zijn
op. De zonne-energiecentrale aan de zuid-
daarmee een actieve bijdrage aan de klimaat
duurzame energieconcept naar buiten. De
westelijke zijde van de energietoren wordt,
bescherming. De benodigde energie voor
fotovoltage-installatie aan de zuidwestzijde
na voltooiing in september 2008, een
verlichting, verwarming en koeling wordt
van de kantoortoren is zo geconstrueerd dat
van de grootste fotovoltage-installaties van
geleverd door gebruik te maken van energie-
per jaar 42.000 kilowattuur zonnestroom
Oostenrijk. Naar onderen toe strekken zich
bronnen uit zon, aarde, alsmede het grond-
wordt geproduceerd. Voor Energie AG bete-
46 aardwarmtesondes als wortelstrengen
water. Tevens wordt uit twee grondwaterbron-
kent de zonne-energiecentrale een mijlpaal
150 meter ver in de diepte, om warmte-ener-
nen de koelenergie voor het rekencentrum
in de verwezenlijking van haar filosofie van
gie uit het binnenste van de aarde te winnen.
verkregen. In de winter wordt het winnen van
energie-efficiëntie en duurzaamheid. De
In de zomer zorgt de in verhouding koelere
de warmte ondersteund door de bronnen.
multifunctionele gebouwbuitenzijde van glas
temperatuur van de bodem voor een aan genaam klimaat in de ruimtes en kantoren.
14 Sauter Facts N° 19
bedrijf is zich bewust van haar verantwoor
Afscheid van het vuur: Energie uit zon,
en sterk warmte-isolerende bouwstoffen, levert Voorbeeldfunctie voor duurzame
een wezenlijk aandeel aan het energie-
omgang met energie.
neutrale karakter van het gebouw. Driedub-
De energietoren maakt geen gebruik van fos-
bele beglazing en warmte-isolatie beperken
siele energiedragers. Met de nieuwbouw van
het warmteverlies tot een minimum en zorgen
het hoofdkantoor zet Energie AG Oberöster-
er tegelijk voor dat in de zomer de zonne-
reich de eerste stappen op weg naar onaf-
warmte in het gebouw tot 90 procent wordt
hankelijke energieverzorging. Het energie
gereduceerd.
Sauter Facts N° 19 15
Referentieproject: Power Tower, Linz, Oostenrijk
Günther Minichberger, Projecttechnicus systemen
Aarde: Verwarming in de winter,
bodem opgewarmde vloeibare warmtedra-
volgens weer via de waterpompen verder
Het energieconcept stelt hoge eisen
worden +/- 6000 datapunten in de gebouw-
ten behoeve van grote kantoorgebouwen.
koeling in de zomer.
ger door de leidingen terug naar het gebouw.
kan worden gebruikt voor de verwarming
aan het centrale zenuwstelsel van het
automatisering geïntegreerd. Voor de bewa-
Her revolutionaire energieconcept maakt het
Geothermische energie wordt gezien als
Tezamen bereiken de aardwarmtesondes een
van het gebouw.
gebouw – de gebouwautomatisering.
king van ca. 420 brandbeveiligingskleppen in
nieuwe hoofdkantoor van Energie AG
onuitputtelijk. Om de warmte-energie voor de
totale lengte van 6.900 meter. Bovendien
De Power Tower stelt met het laagste energie-
het ventilatiesysteem wordt een apart bussy-
Oberösterreich tot het eerste kantoorgebouw
verwarming van de kantoortoren te winnen,
circuleert er ook aardwarmte door de in
verbruik, gereduceerde koellasten en het
steem gebouwd.
met energieneutraal karakter.
wordt in tegenstelling tot de solaire techniek
totaal 90 fundamentpalen, waarop het
gebruik van geothermie en zonne-energie, de
de eigen planeet afgetapt. In de technische
75 meter hoge kantoorgebouw staat. In de
laatste stand van de techniek ten toon. Het
Het beheersysteem, dat ook de bewaking van
centrales van de Power Tower onttrekken aan
betonnen palen zijn buisleidingen opge
innovatieve energieconcept stelt echter ook
de brandbeveiligingskleppen grafisch weer-
de aarde gekoppelde warmtepompinstalla-
nomen, die afhankelijk van de verwarming-
hoge eisen aan de regeltechniek. Wisselende
geeft, wordt gerealiseerd met de SAUTER
ties geothermische warmte-energie aan de
of koelbehoefte op tien meter diepte warmte
bedrijfsomstandigheden en belasting, naast
gebouwmanagement-software novaPro Open.
bodem en brengen deze voor het gebruik als
aan de bodem onttrekken, of uit het gebouw
de gelijktijdigheidfactoren bij de verwarmings-
Hierdoor kunnen alle gebruikersprofielen en
verwarming op een hogere temperatuur. De
warmte naar de bodem leiden.
behoefte voor de verschillende zones in het
het gebruikersmanagement worden gecentrali-
warmtepompsystemen zijn tegelijkertijd in
gebouw en de koelbehoefte ten behoeve van
seerd op een centrale databank, zodat de
staat om uit het gebouw overtollige energie
het rekencentrum – dit alles vereist een intelli-
gebruiker een betrouwbaar, optimaal functio-
af te voeren. Warmtepompen werken vol-
Water: Het rekencentrum wordt
gent belastingsmanagement en navenante
nerend managementsysteem ter beschikking
gens hetzelfde principe als een koelkast: Als
gekoeld door een constante
stuur- en regelprocedures.
heeft. SAUTER heeft tevens voor het Power
er gekoeld moet worden, werkt het aggre-
watertemperatuur.
gaat eenvoudig omgekeerd.
Uit twee bronnen wordt uit het grondwater
Verwarming, koeling en ventilatie van de
energiemonitoringsysteem met aparte display
voor de verwarming in de winter warmte-
Power Tower worden verzorgd en gestuurd via
units te implementeren.
De energie uit de diepte komt op twee manie-
energie gewonnen. In de zomer dient het
zeven technische centrales. Radiatoren, koel-
ren bij de warmtepompinstallaties. Verdeeld
bronwater vooral als koelwater voor het
plafonds en ventilatorconvectoren worden via
Samenvattend:
over twee aardsonde-velden doorkruisen in
rekencentrum en de koeling van de luchtver-
afzonderlijke ruimtecontrollers van het type
Het consequente gebruik van hernieuwbare
totaal 46 buisleidingstrengen de bodem, die
versing. Als er verwarmingsenergie nodig is,
SAUTER ecos aangestuurd. Conform ontwerp
energie is samen met de in de façade geïnte-
twee aan twee loodrecht tot 150 meter
werkt het systeem als warmteterugwinning:
greerde fotovoltage-installatie een voorbeeld
diepte doordringen. Na een 180° U-bocht
In het koelcircuit van het rekencentrum wordt
voor vernieuwende, energie-efficiënte con-
aan het onderste uiteinde, stroomt de in de
het water verwarmd, zodat de warmte ver
cepten van moderne industrieobjecten. De
Tower project de opdracht verworven om een
Power Tower van Energie AG te Linz zet wereldwijd een nieuwe technologische standaard op het gebied van energie-efficiëntie
16 Sauter Facts N° 19
Sauter Facts N° 19 17
Facts interviewde gerenommeerde vakmensen uit verschillende professionele disciplines over het thema:
situatie en kansen bij het gebruik van hernieuwbare energie.
facts: Is efficiënt en zinvol gebruik van
Efficiënt gebruik van resources en energie
facts: Is voor de planning van de gebouw-
hernieuwbare energiebronnen in de bouw nu
wordt zo een centraal kwaliteitskenmerk in
techniek een holistische zienswijze nodig?
reeds mogelijk?
de architectuur. Wij beschikken over geperfectioneerde technologie voor efficiënt gebruik
disch: De energie-efficiënte bouwwijze van
Hegger: Gebouwen onderscheiden zich op
van de bronnen die de aarde ons biedt,
gebouwen werpt ook de vraag op waarmee
een zeer wezenlijk punt van veel andere
zonder haar natuurlijke schoonheid aan te
het gebouw kan worden gekoeld. Hiervoor is
objecten in onze dagelijkse gebruik. Ze vol-
tasten. Bovendien geldt: de middelen van de
een integraal totaalconcept nodig, want voor
doen aan alle voorwaarden voor het gebruik
architectuur zijn tegelijkertijd de instrumenten
de koeling moet zo mogelijk geen extra con-
van hernieuwbare energiebronnen. Ze zijn in
van materiaal- en energie-efficiënt bouwen:
ventionele energie worden gebruikt. Voor-
contact met de aardbodem en kunnen dicht
zoals lichtheid en massa, bescherming en
beelden zijn passieve koeling of intelligente
aan de oppervlakte haar gelijkmatige tempera-
transparantie, textuur en kleur, oppervlakte-
façades, die in de zomer de warmte buiten
tuurniveau of de aardwarmte uit diepere lagen
economie en ruimtelijke werking. Creatief
houden, maar in de winter de warmte naar
benutten. Ze staan in de open lucht, en kunnen
toegepast in verbinding met nieuwe techno-
Prof.dr.ing. M. Sc. Econ. Manfred Hegger
zich drukverschillen en windenergie tot nut
logie en herziene doelstellingen, ontstaat er
Rolf Disch, architectenbureau voor zonne-
Christopher Moschberger, leider van de
Vakgebied ontwerpen en energie-efficiënt
maken. Ze zijn blootgesteld aan het daglicht en
een nieuwe bouwcultuur: duurzaam en effi-
architectuur, Freiburg, Duitsland
sector energie-efficiëntie en hernieuwbare
bouwen aan de TU Darmstadt, Duitsland
kunnen op die manier de krachtigste energie-
ciënt. Architecten stellen zichzelf bij de bouw
facts: Welke plaats dicht u het gebruik van
energie van het Elzassische ondernemings-
bron aftappen die ons ter beschikking staat: de
meer en meer de globale en maatschappe-
facts: Brengt het gebruik van hernieuwbare
hernieuwbare energie toe bij nieuwbouw of
netwerk Cluster énergivie, Frankrijk
zon. Afhankelijk van de plaats zijn er nog meer
lijke vragen voor de lange termijn, en creëren
energie veranderingen met zich mee voor de
bij modernisering?
energiebronnen beschikbaar: Grondwater en
gebouwde beelden die hier antwoorden op
architectuur? Welke vormgevende aspecten
stromend water, biomassa en -gas, om er maar
formuleren.
spelen daarbij een rol?
binnen leiden.
enkele op te noemen. Gebouwen kunnen zich
Moschberger: Vanwege de door de Europese
het aspect van energie-efficiëntie verwaar-
Unie voorgeschreven doelstellingen voor de
loosd. Dit is inmiddels radicaal veranderd.
in toenemende mate bevrijden van kosten,
disch: Het gebruik van hernieuwbare ener-
klimaatbescherming en de door de lidstaten
Energie-efficiëntie en energie zuinige gebou-
onzekerheden en risico’s van conventionele
gie is bezig het vormgevende uitgangspunt
aangegane verplichtingen, speelt hernieuwbare
wen staan absoluut in het middelpunt van de
energiebronnen.
te veranderen. De zonnearchitectuur wordt in
energie in de hele bouwsector een steeds
belangstelling. Het gebouw van de toekomst
De uitdaging van duurzame ontwikkeling
de volgende tien tot vijftien jaar de standaard
grotere rol. Op grond van het grote aantal
produceert meer energie dan het verbruikt.
biedt geweldige kansen voor de bouwsector:
en gaat het stedenbouwkundige ontwerp
wooncomplexen die voor 1977 zijn gebouwd,
Om dat te bereiken, moeten installaties voor
wetenschappelijke, technische en vormge-
mede beïnvloeden. Het begint met de oriën-
is het gebruik van regeneratieve energiebronnen
de opwekking van hernieuwbare energie
vende vernieuwing in een al lang niet meer
tatie van de gebouwen, de aanleg van ver-
en de sanering van bestaande gebouwen de
optimaal samenwerken met de maatregelen
bijzonder innovatieve branche, nieuwe export-
keerswegen, de vraag hoe een nieuw woon-
grootste uitdaging. Thans wordt de inpassing
op het gebied van de energie-efficiëntie,
kansen en opnieuw een rol als impulsgever
gebied met energie wordt verzorgd. Wat de
van installaties die hernieuwbare energie gebrui-
zoals ventilatie en regulering. De gebouw-
voor maatschappelijke ontwikkelingen op
vormgeving betreft, mag en moet het gebruik
ken, openbaar financieel ondersteund. Gezien
techniek en een holistische zienswijze bij het
lange termijn. Evenzo hoog zijn de verwach-
van hernieuwbare energie ook optisch aan
de huidige politieke debatten in Frankrijk, zal
ontwerp gaan daarom in de toekomst een
tingen aan het creatieve opinieleiderschap
het gebouw naar voren komen.
het echter op middellange termijn pas wettelijk
beslissende rol spelen.
van de architecten.
18 Sauter Facts N° 19
Anderzijds heeft de overheid in het verleden
worden verplicht.
Sauter Facts N° 19 19
Producten, nieuwtjes
Eén voor allen. De thermische aandrijving die altijd past.
Regelprecisie is vooral nodig daar waar het klimaat direct invloed heeft op de omgeving waarin mensen verblijven. Verwarmings- en koelsystemen, zoals vloerverwarming en radiatoren, koelplafonds en klimaatconvectoren, hebben een nauwkeurige regeling nodig. Juist in dit soort systemen treft men de meest verschillende installatie systemen aan. Met SAUTER AXT2 is er nu een aandrijving voor alle toepassingen, die eenvoudig en snel gemonteerd kan worden.
Flexibele aanpassing aan de manier
Geruisloos en met een lange
van aansturen en betrouwbaar in
levensduur.
het gebruik.
De thermische aandrijving SAUTER AXT2 zorgt
De thermische aandrijving kan aan de ver-
fluisterzacht voor een constante ruimtetempera-
schillende regelingsprincipes worden aange-
tuur. De gebruiker ervaart van de onzichtbaar
past. Afhankelijk van de vereiste aansturing
werkende regeling alleen het aangename
kunnen radiatoren en change-over systemen
ruimteklimaat. Betrouwbaar gedurende de
met een eenvoudige tweepuntsturing, puls-
gehele levensduur, want de elektrische com
pauze modulatie of een continue sturing door
ponenten en het uitzetelement van de ther
middel van modulerende signalen gestuurd
mische ventielaandrijving zijn extra beschermd
worden. De eenvoudige aanpassing aan de
tegen vocht.
slag van het ventiel en 125 N stelkracht
Fabien Peter leiding
zorgen ervoor dat er ook na vele bedrijfs
Eenvoudige bediening bij controle en
Productmanagement veldapparatuur
jaren geen energieverliezen kunnen ontstaan.
onderhoud.
Productmanager ventielen/aandrijvingen
De stelaandrijving SAUTER AXT2 garandeert
Voor eenvoudig onderhoud is de actuele stand
ook bij toenemende ventielslijtage voldoende
van de aandrijving zichtbaar en kan ook
afsluiting.
gemakkelijk worden geconstateerd door er aan te voelen. De uitvoering met de On/Off
In een handomdraai gemonteerd en
handinstelling maakt het mogelijk dat een
aangesloten.
hydraulisch circuit handmatig geopend en
De gepatenteerde Low-Force-Locking® en de
afgesloten kan worden. Hierdoor kan er bij-
eenvoudige aansluiting voor de voeding met
voorbeeld bij het in bedrijfstellen eenvoudiger
de SAUTER-connector, zorgen voor tijdsbespa-
worden ontlucht.
rende montage op de verschillende ventielen. Met één handgreep kan de SAUTER AXT2
SAUTER AXT2 is de nieuwe innovatieve ont-
aandrijving ook op moeilijk toegankelijke
wikkeling van de thermische aandrijftechno
plaatsen gemakkelijk gemonteerd worden. De
logie voor naregelafsluiters in ruimtetempera-
aandrijving wordt eenvoudig, zonder kracht
tuurregelingen: Energie-efficiënte regeltechniek
op het ventiel geschoven en met de bajonet-
verenigd met design geeft een rendabel, effi-
sluiting vergrendeld. De stekker, die met ver-
ciënt en modieus gebruik van verwarmings- en
schillende functies en klantspecifieke kabeluit-
koelsystemen in verblijfsruimtes.
voeringen kan worden geleverd, zorgt voor de 20 Sauter Facts N° 19
eenvoudige elektrische aansluiting.
Sauter Facts N° 19 21
sAuter ter PLAAtse
Basel verslaat Kyoto Een winst voor milieu en opdrachtgevers. Wie de toekomst wil creëren, moet bij zichzelf beginnen.
in het Kyotoprotocol hebben zich intussen 136 landen verplicht in de periode 2008 tot 2012 hun broeikasgasemissies met gemiddeld 5,2 % te reduceren. Veel landen komen ver boven hun verplichting uit. Andere landen, evenals woningbezitters en industriële ondernemingen, blijven onder de overeengekomen maatstaf. sAuter toont met het voorbeeld van de eigen nieuwbouw hoe men stap voor stap de emissie voor de helft kan reduceren.
1
Ulrich Debrunner, dipl. mach. ing. HTL/STV Productieleider Wie energie-efficiëntie predikt, moet het ook zelf in praktijk brengen. Deze claim hebben de projectontwerpers van de nieuwbouw
4
De verkeers- en goederenstroom en de
liteit, veiligstelling van het concurrentiever-
de meerkosten voor de
machine met absorptiekoeler (de verwar-
logistiek, moet optimaal worden aan-
mogen en verlaging van de milieubelasting.
MinerGie standaard:
mingsenergie zou bij deze configuratie
gepast aan de huidige just-in-time processen.
Bij MINERGIE® wordt het doel, grenswaar-
• Bij de gebouwomhulling ontstaan praktisch
echter tot 100 % door de bestaande gas-
den in energieverbruik, gedefinieerd. De
geen meerkosten omdat de strenge warmte-
van de fabriek van SAUTER voor productie,
verwarming worden geleverd).
montage en beheer, voorbeeldig in praktijk
Genoeg potentieel voor verandering om uit-
wegen die daartoe leiden zijn vele. Belang-
dissipatie eisen bij nieuwbouw in Basel
gebracht. Het concept toont hoe men niet
eindelijk na te gaan denken over nieuwbouw.
rijk is dat het hele gebouw wordt gezien als
bijna op het niveau van de MINERGIE®-
slotsom:
integraal systeem: de gebouwbuitenzijde met
standaard liggen.
Door een goed geïsoleerde gebouwomhulling
alleen het energieverbruik drastisch kan verlagen, maar daarbij ook het comfort en de
Binnen slechts 10 jaar de co2emissie
de installatietechniek. Na controle van het
• De gedwongen ventilatie moet sowieso
en door het gebruik van het grondwater als
gebruikskwaliteit duidelijk verhoogt. En dat
meer dan de helft reduceren.
ontwerp en berekeningen, werd voor de
ook zonder MINERGIE®-standaard worden
hernieuwbare energiebron, worden nogmaals
nog wel kostenneutraal!
De eerste opgave op het gebied van klimaat-
SAUTER nieuwbouw de MINERGIE -stan-
gebouwd, omdat daarmee aan de mini-
bescherming en energie-efficiëntie heeft
daard vastgesteld. Als het gebouw is voltooid
male hygiënische eisen wordt voldaan, en
energiekosten bespaard en wordt de CO2
Vooropgesteld dat de productie en logistiek op locatie Basel gehandhaafd dient te worden,
SAUTER al vier jaar geleden deels gereali-
en we erin zijn getrokken, krijgt SAUTER het
ten dele de eventuele warmtebelasting
Geregeld en bestuurd door toepassing van de
ging het erom vier vraagstukken op te lossen:
seerd, toen de verwarmingsinstallatie werd
begeerde kwaliteitslabel.
worden afgevoerd.
nieuwste gebouwautomatisering, het SAUTER
1
®
• De gekozen manier om met grondwater te
gesaneerd en er werd omgeschakeld op een De oude bouwwerken dienen om bouw-
moderne gasverwarming. Met deze investe-
de voorwaarden:
koelen is een voordelige methode voor wat
uitstoot wederom met ca. 20 % verlaagd.
EY-modulo systeem.
kundige en arbeidstechnische redenen
ring kon de CO2-waarde reeds 32 % tot 34 %
• Grondwater-warmtepompinstallatie (gebruik
betreft de energiekosten. De bouwgrond
Door de hogere oppervlaktetemperaturen en
te worden vervangen. Bijvoorbeeld het
worden verlaagd. Het examenwerkstuk maakt
van het grondwater voor de verwarming en
heeft bovendien het voordeel van een
de luchtverversing wordt het ruimteklimaat
draagvermogen van de plafonds, de brand-
SAUTER nu met de nieuwbouw in Basel: Het
onderaardse grondwatertoevoer.
verbeterd en daarmee het algemene comfort
beveiliging, etc., voldoen niet meer aan de
resultaat bij voltooiing in 2010 wordt een
• Levering van de verwarmingsenergie, tot
• Als er met grondwater wordt gekoeld, is het
huidige eisen.
duidelijke energiebesparing en daarmee
een buitentemperatuur van ca. – 2°C, voor
zinvol om met de warmtepomp ook de ver-
2
wordt de CO2-waarde dan nogmaals ver-
100 % door warmtepompen.
warmingsenergie op te wekken (gecombi-
Reeds in de planningsfase is er over optimalisatie
neerd gebruik zomer en winter). Warmtete-
bij het gebruik van energie tijdens het bedrijf
rugwinning moet bij ventilatie- en airconditio-
nagedacht. Met het SAUTER ECO10 energie-
ninginstallaties ook zonder MINERGIE -stan-
efficiëntie programma moeten de exploitatie- en
daard worden ingebouwd.
bedrijfskosten stap voor stap duurzaam verder
Vanwege ontbrekende isolatie groeien de exploitatiekosten voortdurend en
dienen deze te worden verlaagd. De buitenzijde van het gebouw moest daartoe compleet worden gesaneerd.
laagd tot ca. 55 % ten opzichte van de uitgangswaarde in het jaar 2000.
koeling van het gebouw).
• Zeer goede warmte-isolatie van de gebouwomhulling. • Ventilatie voor systematische luchtverversing
Bouwen in de MinerGie®standaard.
(gecontroleerde ventilatie met terugwinning
De MINERGIE -standaard is in Zwitserland
van warmte).
®
van de gebruiker.
• De MINERGIE -meerkosten voor het grond-
worden verlaagd. Zo help het totaalconcept
Volgens de uitstraling en filosofie van
een vrijwillige bouwnorm die het rationele
watergebruik (broninstallatie, leidingen,
uiteindelijk ook bij het waardebehoud van het
de onderneming, dient er een represen-
energiegebruik en de brede toepassing van
warmtepomp, etc.) zouden op gelijke
gebouw op de lange termijn.
tatief kader voor klanten, leveranciers en mede-
hernieuwbare energie mogelijk maakt. Dit bij
hoogte staan met de conventionele meer-
werkers in het leven te worden geroepen.
gelijktijdige verbetering van de levenskwa-
kosten voor het gebruik van een koel-
3 22 Sauter Facts N° 19
®
®
®
Sauter Facts N° 19 23
