Met Olly door het
Museum
2
?
3 Pffffff! Die Eerste Wereldoorlog lijkt zo moeilijk om te begrijpen! Er is ook zo veel te vertellen en te zien in het museum. Gelukkig kunnen we rekenen op de hulp van Olly! Olly maakt je wegwijs doorheen het museum. Samen met hem bezoeken we het museum. Hij vertelt ons boeiende verhalen en hij geeft ons enkele leuke opdrachten.
4 Let goed op wanneer je Olly ziet. Hij toont je waar je wat moet doen in het museum.
Lees wat Olly te vertellen heeft over dit voorwerp
Hef of zet het voorwerp op
Olly heeft een taak voor je
5 En nu aan de slag!!
Spahi: Deze Franse ruiter draagt erg kleurrijke kledij om op te vallen. Dit is niet erg slim, want in de oorlog moet je je net verstoppen! Voor de oorlog denkt men de vijand angst aan te jagen door op te vallen. Om te tonen dat je niet bang bent!
6 Pinhelm: De pin op deze lederen helm dient om het hoofd te beschermen tegen een slag van een sabel. De pin maakt de soldaat ook groter, om de vijand te imponeren en het dient ook als herkenning van de eigen troepen. De gaatjes in de pin zorgen voor ventilatie. De pinhelm geeft enige bescherming, maar zeker niet voldoende in een loopgravenoorlog. Daarom wordt in 1916 een stalen helm ingevoerd.
→ Voel aan de helm Let op de vorm, het gewicht (ongeveer 1 kg) en de versiering.
Theeset: Bij het uitbreken van de oorlog in augustus 1914 gelooft iedereen dat de oorlog gedaan zal zijn voor Kerstmis. De verzilverde theeset in een rieten mand uit 1914 behoorde toe aan een Brits officier. Het is het perfecte voorbeeld van de grote “picknick” die al gauw uitdraait op een gruwelijke oorlog.
7
Bepakking: Het gemiddelde gewicht dat een soldaat dragen moet is ongeveer 30 kg. Dat is al zo sinds de tijd van de Romeinen. Een soldaat moet alles meedragen wat hij nodig heeft in het leger: • Was- en scheergerief • Eten • Deken of een mantel • Reserve sokken • Soms reserveschoenen • Eetgerief • Poetsgerief • Munitie • Extra kledij Zo’n zware bepakking is natuurlijk niet handig in de loopgraven. Daarom wordt ze vaak tijdens het gevecht grotendeels afgeworpen. → Hef de zware rugzak op, als het je lukt.
8 Zoeavenjasje: Deze jasjes zijn gedragen door de Franse zoeaven (troepen uit Noord-Afrika). Het is een licht wollen jasje, niet geschikt voor een koud en nat klimaat. De mooie versiering is een duidelijk overblijfsel van de vooroorlogse wijze van denken. Zou jij dit jasje graag dragen in de koude winter? → Voel aan het jasje en trek je conclusies over het dragen van dit uniform. Gasmasker: Vanaf 1915 gebruikt men gifgas. Een gasmasker kan je hier tegen beschermen. Het is geen pretje om dat op te zetten. → Ruik aan de verschillende gassen → Betast en zet eventueel het gasmasker op
9 Chirurgenkoffer: Als een soldaat een zware infectie heeft aan een van zijn ledematen, dan wordt dat lid vaak geamputeerd (dat is afzagen en dichtnaaien). Daarom zit er een amputatiezaag in de koffer. Daarnaast zit er ook een maskertje in om verdoving op te druppelen. Blikje corned beef: Tijdens de oorlog krijgen de soldaten heel veel soorten voedsel in blik: vlees, vis, marmelade, confituur, boter, fruit en nog veel meer. Het meest beroemde van allen is wel gekookt, gezouten en gemalen rundvlees in blik onder de naam Corned Beef (gepekeld rundvlees) of ook Bully Beef (bully komt van boiled, gekookt). → Ruik de geur van corned beef.
10 Het loopgravenspel, een spelletje: Soms zijn er in de loopgraven momenten dat er niet gevochten wordt. Tijdens die momenten moeten de soldaten klussen zoals zandzakken vullen. Maar er zijn ook momenten dat ze geen taak hebben. Dan houden ze zich bezighouden met licht ontspannende zaken zoals: een brief schrijven, muziek maken, een boek of een krantje lezen,… Hierbij passen ook spelletjes. ‘Trench Football’ (loopgravenvoetbal) is een van die spelletjes. Een zenuwslopend spelletje, maar dat de gedachten van de soldaten verzet. → Speel ‘Trench Football’ eventueel met je vriendjes om ter vlugst. Probeer het balletje van onder naar boven te brengen door de loopgraven zonder in een bomput te vallen. Britse poncho: Omdat de wollen uniformen niet voldoende bescherming bieden tegen regen, moeten de soldaten gebruik maken van een waterdicht zeiltje. Een welgekomen gerief voor de soldaten die de modder en de regen in Vlaanderen moeten trotseren. De poncho biedt ook enige bescherming tegen mosterdgas, de olieachtige nevel blijft anders kleven op de wollen uniformen. → Doe de poncho om en voel aan de rubberen stof.
11 Britse helm: De Britse helm is een zeer eenvoudig model. Het is gemaakt om de rondvliegende brokstukken en de loden balletjes van shrapnel te stoppen. De helm biedt geen bescherming tegen kogels, daarvoor is het staal niet dik genoeg. Het model van deze helm is gemaakt naar een middeleeuwse piekeniershelm. In die tijd diende de helm om te beschermen tegen pijlen. → Zet de helm op. Kinderuniform: Tijdens de oorlog worden kinderen aangemoedigd om hun vaderlandsliefde te uiten door zich te kleden zoals hun vader aan het front. Zo motiveren ze andere jonge mannen om zich aan te melden als soldaat. Zo toont de familie ook hoe zij hun best doen om hun land te steunen tijdens de oorlog. Door soldaatje te spelen, vergeten ze ook hun dagelijkse problemen, zoals honger, geen school, geen papa, angst en zo veel meer. De jongste soldaten van wie men weet heeft, zijn amper 14 jaar. Hoe zij er in slaagden om soldaat te worden, is soms een mysterie. De minimum rekruteringsleeftijd lag tijdens de oorlog nooit lager dan 18 jaar.
12 Voetbal aan het front: Ontspanning is een deel van het leven aan het front. Zo ook is voetbal een deel van het soldatenleven. De bekendste ploeg van allemaal zijn de “Front Wanderers”, een soort nationaal elftal van het Belgisch leger opgericht in 1916. Het voetbal en het front zijn twee totaal verschillende werelden en het is een moment voor de soldaten om even niet aan de oorlog te denken. Britse waterpomp: Wanneer een dugout gebouwd wordt, dan is het erg belangrijk om het grondwater uit de schuilplaats te pompen. Daarom is de pomp het kloppend hart van de dugout. Ze moet elke dag, op elke minuut van de dag werken. Als dat niet zo is, dan zou de constructie in enkele uren volledig onder water lopen. Er zijn dus altijd soldaten druk in de weer met pompen. Dit is bij de meeste schuilplaatsen handenarbeid.
13 Lieslaarzen: Om door de modder te ploeteren en om droog te blijven in de natte loopgraven, dragen de militairen lange rubberen laarzen. Ze beschermen de voeten en benen tegen het water. Deze worden gedragen over de broek. Zo is ook de kledij beschermd. Dat maakt het aangenamer voor de soldaat. Natte voeten zijn ook gevaarlijk voor ‘Trench Foot’ (afrottende voeten). De Duitsers hebben een gebrek aan rubber, dus laarzen zijn schaars voor hen. Britse laarzen zijn dus erg geliefd. → bestast de lieslaarzen. Waaruit zijn ze gemaakt?
14 Shrapnel bom: Een van de meest gevreesde wapens sinds de aanvang van de oorlog in 1914 is de shrapnel. Wanneer het projectiel door de lucht vliegt, klapt het net voor de vijand open. Een lading loden of stalen kogels (van 1 tot 2 cm in doorsnede) wordt dan uit het projectiel geschoten in de richting van het doel. Hierdoor hebben veel soldaten hoofdletsels (het hoofd wordt niet beschermd in de loopgraven). Daarom maakt men vanaf 1915 stalen helmen. De loden ballen worden door de helm afgeketst. → Hef de 18 pond (8 kg) shrapnel obus op.
15 Allemaal kleuren: De projectielen van een kanon (obussen) hebben allemaal opvallende kleuren. Dit dient om snel te zien wat de inhoud is van de obus. Je kunt het vergelijken met de papiertjes rond de snoep in een snoepdoos. Door het kleur weet je welke smaak het is. De kleuren zijn per land anders. Bij de Britse obussen (links) is het zo: grijs = gas geel = explosief zwart = shrapnel (met loden kogels) rood = brandbom groen = rookbom (met fosfor)
Geweer, Britse Lee Enfield: De meeste frontsoldaten dragen een geweer. Het kan voor hen het verschil tussen leven en dood betekenen. Helaas geldt dat ook voor de vijand. Het is geen pretje om een wapen te dragen. → Hef het geweer op, het weegt bijna 5 kg!
16 Duitse staalhelm in camouflage: De Duitse troepen krijgen in het voorjaar van 1916 de eerste staalhelmen. De helm heeft noppen aan de linker en rechter kant. Deze dienen om een dikke stalen plaat te bevestigen aan de voorkant van de helm. Deze plaat weegt bijna 4 kg. Ze dient om het voorhoofd te beschermen van een schildwacht of een observator. De helmen zijn aanvankelijk te glanzend in de zon. Daarom gaan soldaten de helmen schilderen met verf vermengd met zand of vuil. Of ze schilderen de helm in camouflagekleuren. → Zet de helm op, zwaar is het niet? Duits borstpantser: Om soldaten te beschermen tegen scherven of kogels, krijgen ze soms een stalen pantser. Dit geeft enige bescherming, maar het werkt niet altijd. Al snel merken de soldaten dat het ding te onhandig is en eigenlijk niet voldoende bescherming geeft. Daarom verkiezen de meeste militairen er voor om het niet te gebruiken. → Hef het pantser op, je mag het ook proberen aan doen.
17 Canada Soldaat Francis Pegahmagabow: Sommige soldaten staan in om de omgeving te verkennen en mannen te leiden. Dat zijn scouts. Vaak zijn dat ook sluipschutters. Zij moeten goed observeren, geduld hebben en erg precies werken. Soldaat Pegahmagabow is van Indiaanse afkomst uit Canada. Hij heeft de nodige talenten, heb jij ze ook? Doe de test en kijk of jij een goede scout zou zijn. → Doe de bibbertest zonder het lampje te doen branden.
Morsesleutel: De juiste boodschap overbrengen is erg belangrijk. Met morse die bestaat uit korte en lange seinen kun je letters vormen. Zo kun je ook woorden vormen en zinnen om een boodschap duidelijk door te seinen. Vaak is dat makkelijker en beter dan met de telefoon (als dat mogelijk is). Je kunt zo ook seinen met een zoemer of met lichtsignalen. → Probeer de letters van je naam te seinen in morse (die staat op het paneel er boven). Kies de juiste punt (kort) en streep (lang) combinatie.
18 Loopgraven, loeren en begluren: Bezoek nu de loopgraven. Let op hoe diep ze zijn. Kun jij over de zijkant kijken? Kun jij de vijand beloeren door een van de kijkgaten? Uit welke materialen zijn ze gemaakt? Je kunt ook een periscoop gebruiken om veilig over de rand te kijken. → Kijk over de rand van de loopgraaf met een periscoop.
19 Noodwoning, hulp voor België: Heb je een idee hoeveel hulp de USA heeft gegeven als steun? Herken je de producten die onder de luikjes verstopt zijn?? → Hef de luikjes op en ontdek alle informatie.
Herdenkingsgalerij, niet alles is lelijk: Er waren heel wat bekende personen betrokken in de Eerste Wereldoorlog. Ontdek ze op deze muur, hef de luikjes op om hun verhaal te ontdekken. → Hef de luikjes op om de verhalen te lezen
Tot
ziens
Memorial Museum Passchendaele 1917 Berten Pilstraat 5/A 8980 Zonnebeke Tel 0032 51 77 04 41 Fax 0032 51 78 07 50 Email:
[email protected] Web: www.passchendaele.be
!
