Mestsituatie en de verwerkingsplicht Gelderse Vallei en Utrechts zandgebied
Jaap Uenk DOFCO Beheer BV, Ruurlo, 27 februari 2014, Barneveld
[email protected]
INHOUD
• • • • • •
Introductie Mest- en mineralensituatie Gelderse Vallei en het Utrechts zandgebied 2012 Mestverwerkingsplicht vanaf 2014 Taakstelling in het gebied Opties voor de veehouder Slotopmerkingen
Mestproductie en –afvoer 2012 Vallei CBS, Statline
Productie
Afvoer
%
1.353
209
15
Vleesvarkensmest
437
369
84
Fokvarkensmest
199
135
68
Pluimveemest
175
174
99
Vleeskalverenmest
989
792
80
Overige mest
100
56
56
3.253
1.735
53
Hoeveelheid x 1.000 ton
Rundveemest
Totaal
Mineralenproductie- en afvoer 2012 Vallei Bron: Staline CBS
Fosfaat
Stikstof
10.080
21.430
7.510
13.710
450
1.120
Gebruik in de Vallei
3.020
8.840
Gebruiksruimte
3.030
8.830
X 1.000 kg
Productie van de veestapel
Afvoer van de bedrijven Aanvoer naar de bedrijven
Conclusies mest- en mineralensituatie 2012 Vallei • • • • • •
Méér dan helft van de mestproductie is bedrijfsoverschot 80% van de varkensmestproductie en 100% pluimveemest Bedrijfsoverschot rundveemest is 15% van de productie, maar bij groei veestapel en lagere normen, neemt dit overschot snel toe Plaatsingsruimte stikstof en fosfaat voor dierlijke mest wordt nu maximaal benut; lagere normen en groei: meer overschot!? Van de 10 miljoen kg fosfaatproductie wordt 7,5 mln. kg afgevoerd (75%!). Bij stikstof is dit 64% van de productie Gelders-Utrechtse Vallei is met 35.000 ha een relatief klein veerijk gebied, met een groot fosfaat- en stikstofoverschot
Doelen mestverwerkingsplicht vanaf 2014 1. Druk van de mestmarkt nemen 2. Betere naleving van de gebruiksnormen 3. Indien mogelijk loslaten stelsel van dierrechten, maar • Varkens- en pluimveemestrechten nog tot en met 2017 • Melkvee krijgt een referentie 2013, bij groei moet er grond onder het bedrijf of extra mestverwerking
Verwerkingsplicht voor veehouders • • • • 1. 2. 3. 4.
In 2014 15% v.h. bedrijfsoverschot (in fosfaat) verwerken Definitie verwerken: export van fosfaat mest of eindproduct (as) met < 10% organische stof Geen bedrijfsoverschot is geen verwerkingsplicht Uitzonderingen van de verwerkingsplicht: Vrijstelling bij < 100 kg fosfaat verwerken Vrijstelling voor biologische mest (al verplichte biologische keten) Vrijstelling strorijke mest (is wettelijk nog niet geregeld!!) Regionale mestafzetovereenkomst (totale overschot op contract binnen 20 km rechtstreeks op percelen aanwenden)
Invulling van de verwerkingsplicht 1. Met een vervangende verwerkingsovereenkomst (VVO) 2. Afsluiten van een mestverwerkingsovereenkomst: • Met een verwerker/exporteur met een VDM met code 61 • Met een 3 partijen overeenkomst: veehouder – behandelaar – verwerker/exporteur 3. Afzet naar eigen grond in het buitenland 4. Afzet naar een champignonsubstraatbereider
Schatting verwerkingsverplichting Vallei Afvoer (2012)
15% 2014
30% 2015
Rundveemest
209
31
62
Varkensmest
504
76
152
Pluimveemest
174
26
52
Vleeskalverenmest
792
119
238
56
8
16
Totaal
1.735
260
520
X 1.000 kg fosfaat
7.510
1.126
2.253
X 1.000 ton
Overige mest
Opties veehouder voor de verplichte mestverwerking 1. Meedoen aan kringloopwijzer en voerspoor om bedrijfsoverschot fosfaat te beperken 2. Zonder investering in techniek (korte termijn): • Pluimveehouders: rechtstreekse export (0,6 mln. Kg P₂O₅) • Overige veehouders: uitruil met export van pluimveemest benutten (capaciteit uitruil 3,2 mln. Kg P₂O₅) • VVO afsluiten met veehouder, die méér mest verwerkt 2. Mèt investering in techniek: • Gericht op exportwaardige producten maken die de klant vraagt, al dan niet in combinatie met biogasproductie (opties: composteren dikke fracties, mengen, drogen en korrelen dikke fracties, mestraffinage
Initiatieven mestverwerking Korte termijn: Kapitaalsextensief en snel realiseerbaar, aansluitend en uitbreiding bestaande afzet (export gehygiëniseerde mest of digestaat, compostering pluimveemest met dikke fracties, uitruil met pluimveemest) Langere termijn: Kapitaalsintensief, (nieuwe locaties en vergunningen), hoge(re) toegevoegde waarde eindproducten, duurzame energieproductie, mestraffinage, struvietproductie, kunstmestvervangers
Slotopmerkingen •
• •
•
Invulling verwerkingsplicht d.m.v. uitruil pluimveemest biedt voor de korte termijn soelaas, maar hoe lang? Wetgeving kan (snel) wijzigen, de markt biedt minder risico Voor lange termijn perspectief veehouderij is be- en verwerking noodzakelijk tot exportwaardige (P-rijke) mestproducten Hoe oppakken? Ieder voor zich, coöperatief of beiden, met ketenpartijen, met agribusiness (voersector), met derden zoals Waterschap Doe het vooral marktgericht, de klant (in binnen- en buitenland) bepaalt wat hij/zij wil kopen
