MEMORANDUM van de scholen aan het nieuwe gemeentebestuur van Temse 2013–2018 “Flankerend onderwijsbeleid” en “Gelijke onderwijskansen voor elk kind” Vooraf In Temse bestaat er een goede samenwerking tussen de Vrije scholen, de GO!-scholen en het gemeentebestuur. Daar zijn onze scholen dankbaar om. Toch is alles voor verbetering vatbaar. Er is momenteel, wat het flankerend onderwijsbeleid betreft, een beperkte overlegstructuur. Bovendien wordt er in de gemeente nog weinig gedaan inzake de regelgeving rond FLOB (Flankerend onderwijsbeleid) en is dit te weinig structureel in de gemeentelijke werking opgenomen. Een beleid voeren naar het gehele onderwijsveld toe werd wettelijk pas mogelijk vanaf 1 januari 2008, datum van het inwerkingtreden van het Decreet betreffende het flankerend onderwijsbeleid op lokaal niveau van 30 november 2007. Voordien mocht de gemeente enkel de vijf ‘sociale voordelen’ toekennen aan scholen van de verschillende netten. Met de ‘andere voordelen’ als beleidsinstrument kwam daarin verandering. Het decreet legt de gemeente tegelijk ook op om werk te maken van kleuterparticipatie en een spijbelbeleid, naast de leerplichtcontrole, een taak die de gemeente voordien al had. Om ervoor te zorgen dat alle onderwijsnetten goed blijven samenwerken, willen wij dit memorandum voorleggen in de hoop dat dit wordt opgenomen in het witboek van de gemeente en in de beleidsverklaringen van de komende legislatuur. Onze verwachtingen zijn wat dat betreft, hoog gespannen. Dit memorandum wordt u van harte ter overweging aangeboden door de VZW Katholieke scholen Temse Scheldekant en de Scholengemeenschap Waasland van het GO! Met hartelijke groet voor het Gemeenschapsonderwijs: Hugo Steenwegen – voorzitter Raad van Bestuur Scholengroep Waasland Guy Van Lancker – algemeen directeur Scholengroep Waasland Marc Pauwels – directeur coördinator van de scholengemeenschap Waasland Rita Camerlinckx – directeur basisschool Klimroos – Zonnebloem Temse Lydia Cornelis – directeur basisschool De Vierklaver Temse Trui Vetters – directeur Freinetschool De Kolibrie Tielrode voor het Vrij Onderwijs: Guido Spildooren – voorzitter VZW Katholieke scholen Temse Scheldekant Erik Verhelst – directeur coördinator van de vrije basisscholen Temse Lut D’Hondt – directeur priester Poppeschool Elversele Jan Goethals – directeur vrije basisschool Tielrode Herman Pauwels – directeur Heilig Hartschool Temse Inge Verlooy – directeur Sint-Amelbergaschool Temse Geert Drumont – directeur Sint-Jozefschool Velle Temse Bea Van Britsom – directeur vrij kleuterschool Hollebeek Temse Nadine Amelinckx – directeur vrije lagere school Hollebeek Temse Annemie Van Leugenhaeghe – directeur Sint-Henricus Steendorp Franky Wagemans – directeur Sint-Henricus Steendorp
1
AANDACHTSPUNTEN ONDERWIJSBELEID VOLGENDE LEGISLATUUR 1. ONDERWIJSRAAD EN FLANKEREND ONDERWIJSBELEID (FOB) Vaststelling : Er is in de gemeente Temse geen onderwijsraad en dus geen echt structureel overleg over flankerend onderwijs in zijn brede context. Voorstel : De gemeente organiseert onder haar vleugels een regelmatig overleg tussen alle onderwijsverstrekkers en onderwijspartners. Hiertoe bestaat een onderwijsraad die over brede onderwijskwesties advies uitbrengt, gebaseerd op de wettelijke richtlijnen rond FOB e.d. Deze onderwijsraad wordt voorbereid door de bevoegde ambtenaar, maar voorgezeten door een neutrale voorzitter over wiens voorzitterschap alle netten overeenkomst bereiken en waarmee zij akkoord kunnen gaan. Dit om de goede samenwerking die momenteel bestaat te bestendigen, het gemeentebestuur de gelegenheid te geven om ook standpunten in te nemen zonder dat de neutraliteit van de onderwijsraad in het gedrang komt. Bovendien kan hierdoor de continuïteit over de bestuurperiodes heen gewaarborgd worden. Op de agenda komen alle onderwerpen die met flankerend onderwijsbeleid te maken hebben, maar die vaak ook raakpunten hebben met andere secties : Veiligheid Kinderopvang Mobiliteit Armoede- en inburgeringsbeleid Sport Cultuur en jeugd Milieu en afval …
2. BELEIDSVOERING 2.1. BEVOEGDE SCHEPEN Om inhoudelijke en doelmatigheidsredenen is het aangewezen dat de politieke verantwoordelijkheid voor het flankerend onderwijsbeleid ressorteert onder de bevoegdheid van de schepen die ook verantwoordelijk is voor het welzijnsbeleid. Ongelijke onderwijskansen is immers een problematiek die deel uitmaakt van een veel ruimere ongelijkheidsproblematiek die veel raakvlakken heeft met een breed opgevat welzijnsbeleid. In Temse willen wij een band tussen het flankerend onderwijsbeleid en het welzijnsbeleid creëren. Voorbeelden kunnen zijn: de brugfiguren, de toeleiding van nieuwkomers naar onderwijs, schoolparticipatiefonds, huiswerkbegeleiding… 2.2. HET GEMEENTEBESTUUR ALS REGISSEUR VAN EEN PARTICIPATIEF BELEID De minister van onderwijs heeft de intentie de regiefunctie van de gemeentelijke overheden m.b.t. onderwijs aan te moedigen en te versterken. Het gemeentebestuur zal in de komende legislatuur zijn regierol m.b.t. het flankerend onderwijsbeleid dan ook verder uitklaren en concretiseren. Een participatief beleid komt tot stand in overleg met en participatie van alle probleembetrokkenen. Binnen de gemeente bestaat er al een traditie van overleg. Toch is het aangewezen om in de komende legislatuur na te gaan hoe deze betrokkenheid nog kan verbeterd worden.
2
De scholen vragen hierbij aandacht voor volgende punten: er is nood aan meer duidelijkheid over de eigen taken en bevoegdheden van het flankerend onderwijsbeleid van het gemeentebestuur, het LOP en over hun onderlinge relaties. bij de keuze van inhoudelijke actiepunten dient expliciet en in overleg gezocht te worden naar deze werkwijze die de slaagkansen en duurzame effecten best waarborgt. Op organisatorisch vlak moet dan minstens de vraag gesteld worden wie de uitvoering best op zich neemt, de gemeente zelf of organisaties die daarvoor versterkt worden en dit kunnen koppelen aan hun primaire opdrachten. Op die manier wordt ook versnippering tegengegaan. Op inhoudelijk vlak is het belangrijk om van bij de start oog te hebben voor evaluatie.
3. SOCIAAL ONDERWIJSBELEID1 Een sociaal onderwijsbeleid uitbouwen met oog voor armoede en sociale uitsluiting is cruciaal voor een gemeente. Wij appreciëren de inspanningen die onze gemeente reeds levert op gebied van cultuur (toneelschoolvoorstellingen), vrijetijdsparticipatie (pretcamionet, grabbelpas, …), … en sport. Toch willen wij graag volgende punten i.v.m. sociaal onderwijsbeleid bespreekbaar maken. 3.1 KANSARMOEDE OP ONZE SCHOLEN Vaststelling : Onze scholen worden meer en meer geconfronteerd met ouders die de schoolrekeningen niet of niet volledig kunnen betalen. De gemeente geeft hiervoor geen tegemoetkoming. In heel wat gemeenten in het Waasland worden maatregelen getroffen om kinderen uit kansarme gezinnen tegemoet te komen en bovendien om de scholen te helpen de financiële last voor de ouders te verlichten zonder zelf te veel aan de werkingstoelage te moeten zitten. Voorstel : Een systeem uitbouwen waarbij enerzijds de ouders van kansarme kinderen recht hebben op kortingen bij allerlei voorzieningen op het culturele vlak en op gebied van scholing. Eventueel kan zij aansluiten op het systeem van de Vlaamse overheid van de cultuurpassen. Een systeem ontwikkelen waarbij ze scholen die geconfronteerd worden met onbetaalde rekeningen en die moeite doen om ouders uit kansarme milieus tegemoet te komen, financieel te ondersteunen. Hierbij wordt gedacht aan een soort schoolparticipatiefonds dat in samenwerking met de betrokken scholen, het OCMW en de gemeentelijke diensten kan gedragen worden. 3.2. PROMOTIE SCHOOLTOELAGE Vaststelling : Momenteel doet de gemeente weinig inspanning om de schooltoelage voor kleuters en leerlingen lagere school breed bekend te maken en ouders te helpen/ondersteunen om deze toelage in te vullen. Voorstel : Naast de inspanningen die de scholen reeds zelf leveren, vragen wij naar analogie met buurgemeenten een brede promotie van de schooltoelage, dit omdat het draagvlak van kansarme ouders zo vergroot wordt ten aanzien van de onkosten die schoolgaan met zich meebrengt. De scholen ontvangen voor het leerlingenkenmerk “schooltoelage” 117 euro per leerling die een schooltoelage krijgt. Mogelijke acties zouden kunnen zijn : Promotie via de gemeentelijke informatiekanalen
1
zie “Lerende gemeente, gids voor flankerend onderwijsbeleid”, punt 6.7 – sociaal onderwijsbeleid
3
Uitgave van een promotiefolder die beschikbaar kan gesteld worden via verschillende diensten (OCMW, de scholen, de balies van het gemeentehuis,…)
Bovendien zou de sociale dienst een aantal activiteiten kunnen organiseren waarbij ouders de hulp van een bevoegd ambtenaar kunnen inroepen om hun aanvraag voor deze schooltoelage ingevuld te krijgen. Aangezien het hier gaat over kansarme ouders is de kans dat zij dit niet zelf tot een goed einde kunnen brengen, niet denkbeeldig. Wij denken aan volgende mogelijkheden : Zitdagen op het gemeentehuis Zitdagen op het OCMW Een ambtenaar die beschikbaar is op belangrijke oudercontacten in de scholen Hulp door thuisbegeleidingsdiensten. … En dit tot zolang de schooltoelage niet automatisch aan de ouders wordt uitgekeerd.
4. SOCIALE VOORDELEN2 Wij vragen aandacht voor twee van de vijf mogelijke sociale voordelen die een gemeente kan organiseren en financieren. 4.1. TUSSENKOMST MIDDAGTOEZICHT3 Vaststelling : In de huidige regeling is niet voorzien dat de scholen een tussenkomst krijgen om hun personeelskost voor het middagtoezicht te betalen. De personeelskost is zodanig opgelopen de voorbije jaren, dat alle scholen heel wat uit eigen middelen moeten bijleggen om de personeelskost te betalen. Voorstel : De bijdrage die scholen vragen voor de tussenkomst in het middagtoezicht zou het draaglijker moeten maken om de loonkost te dekken. De gemeente bepaalt in samenspraak met de scholen de parameters voor het bepalen van de financiële tussenkomst van de gemeente. 4.2 TOEGANG TOT HET ZWEMBAD4 Vaststelling : Alle leerlingen betalen toegangsgeld voor het zwembad. Het huidige systeem van de maximumfactuur maakt dat scholen voor vele kosten die met uitstappen en sport te maken hebben de werkingsmiddelen moet aanspreken. Hierdoor zal de deelname aan extra-murosactiviteiten noodgedwongen dalen. (zwembeurten, toneelvoorstellingen, …) Voorstel : De gemeente past het sociale voordeel toe waarbij ze de toegang tot het zwembad voor al de leerlingen van de scholen gelegen op haar grondgebied gratis maakt.
5. REALISATIE VAN EEN SOCIALE MIX IN DE BASISSCHOLEN Het doel van het onderwijs is o.m. kinderen voor te bereiden op een leven in een cultureel diverse samenleving. Dat gebeurt best in een school die deze diversiteit weerspiegelt. Het inschrijvingsbeleid dat de scholen in het LOP met elkaar afspreken is één middel om deze doelstelling te realiseren. De ervaringen 2
zie decreet betreffende het flankerend onderwijsbeleid van 30 november 2007 kan voor de tijdsduur van maximum één uur 4 zie decreet betreffende het flankerend onderwijsbeleid van 30 november 2007 3
4
leren echter dat er meer nodig is om de opvatting van ouders te veranderen over wat een goede school is voor hun kind. ‘School in zicht’ is een professioneel ondersteund project met een rijke ervaring in het begeleiden van scholen en ouders met als doel dat ouders bewust zouden kiezen voor een school in hun buurt. Het LOP vraagt aan de gemeentelijke overheid om in de komende legislatuur de nodige middelen vrij te maken voor dergelijk project. Los van dit project maar niet minder belangrijk bij de realisatie van een sociale mix in de basisscholen is het woonbeleid in de gemeente. Wij vragen daarom aan het gemeentebestuur: a) dat bij de planning van nieuwe woonwijken er aandacht is voor diversiteit bij de toekomstige bewoners. Kinderen die opgroeien in homogeen samengestelde buurten, missen kansen op een evenwichtige ontplooiing met het oog op hun functioneren in cultureel diverse contexten. b) Dat er bij de goedkeuring van nieuwe verkavelingen ook rekening wordt gehouden met de vlotte en veilige bereikbaarheid van de nabijgelegen scholen.
6. OUDERBETROKKENHEID VAN VOORAL KANSARME OUDERS STIMULEREN Het LOP pleit voor een integrale aanpak om de ouderbetrokkenheid van vooral kansarme ouders te stimuleren. Het LOP vraagt uitdrukkelijke steun voor projecten van opvoedings- en taal ondersteuning als middel om deze ouders te bereiken. Het LOP vraagt dat het gemeentebestuur in de taakomschrijving van de twee Roma-coaches ruimte voorziet om hen te kunnen inschakelen als een brugfiguur tussen de scholen en de Roma-ouders maar ook anderstalige nieuwkomers.
TOT SLOT Het doel van deze nota mag duidelijk zijn : er valt heel wat te overleggen over de toekomst van het flankerend onderwijsbeleid in de gemeente Temse. Hopelijk wordt dit memorandum door de huidige én vooral toekomstige legislatuur als een uitdaging gezien, maar tevens ook als een verklaring van goede wil vanuit de scholen van het Gemeenschapsonderwijs en het Vrije Katholiek Onderwijs tot samenwerking met het gemeentebestuur. Wij hebben er allemaal belang bij dat we goed samenwerken om het onderwijs in Temse nog sterker te maken, zonder te beweren dat het dat nog niet is. De kinderen van Temse zullen hier wel bij varen ! Dat is onze wens en onze betrachting.
Van harte ! De ondertekenaars (zie pagina 1)
5
