Dit contract is van: ……………………………………. Ik begin eraan op: …………………………
Ik ben klaar op:
… …………………
Handtekening: Handtekening Juf/meester:
1
Dit moet ik doen…
Dit mag ik doen…
Wat moet ik doen? Een filmpje kijken p. 3 Een multiculturele kerst. p. 4-6 Welke godsdiensten zijn er? p. 7-8 Symbolen en rituelen! p. 9 Woordzoeker. p. 10 Orchidee of schoonmaak doek? p. 11-14 Pasen en Pesach: de symbolen er rond! p. 15 -16 Verschillende geloven! p. 17 Wat weet je al? p. 18 Een laag kleren? p.19-20 Kleurige kerk kleren! p. 21-23 Jaartelling. p. 24-26
2
Vond ik het leuk?
1.Lees eerst alle vragen. 2.Ga vervolgens eens kijken op: http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/200709 01_pinksteren01 3. Kan je op de vragen antwoorden? Waar komt Pinksteren vandaan?
Wanneer valt Pinksteren?
Welke dagen zijn er verbonden aan Pinksteren?
Wat is de pinkstergemeenschap?
Wat is er opvallend aan een dienst rond Pinksteren, in de pinkstergemeenschap?
3
Jezus werd geboren in een stal. Koningen kwamen bij hem op bezoek, maar ook eenvoudige herders van het veld. Voor Jezus hoorde alle mensen erbij. Ook wij kunnen laten zien dat alle mensen erbij mogen horen. De boodschap van Jezus is voor iedereen van de hele wereld. Jij kunt dat laten zien in jouw kerststal. Op de twee pagina´s met afbeeldingen zie je herder en koningen, Jozef en Maria en het kindje Jezus. Maar ze zien er wel heel speciaal uit! In de klederdracht van het land waar ze vandaan komen. Weet je niet precies wie herder of koning is? Dan mag je dat zelf bepalen. Als je het op gewoon papier hebt geprint dan kun je een dikker papier erachter plakken, of je drukt gelijk op dikker papier af. Geef ze mooie kleuren en knip ze daarna uit. Maak zelf van een doos of van papiermaché een stal. Vouw de plakrandjes van de plaatjes om en plak de figuren in jouw kerststal. Je kunt er ook een kijkdoos van maken. Dan plak je de plaatjes in een doos en knipt in één van de zijkanten een kijkgat.
4
Versier de binnenkant van de doos als stal en doe er het deksel op.
5
6
7
Je ziet hier een aantal voorwerpen uit de verschillende godsdiensten. Hoe heten ze en bij welke godsdienst horen ze?
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________
_____________________________
__________________________
_____________________________
8
___________________________ ______________________________ ___________________________ ______________________________
Ken je nog enkele voorwerpen uit godsdiensten? Teken ze!
9
Plaats de juiste letter van de teksten in het juiste hokje van de afbeeldingen!
A. Tijdens het bidden wordt een vast aantal bewegingen gemaakt. Ze worden verschillende malen herhaald. B. Dit voorwerp wordt als hulpmiddel bij het bidden gebruikt. Je kunt de gebeden ermee tellen. C. Hierop staan gebeden gedrukt, die mantra's genoemd worden. De wind speelt ermee en voert de gebeden mee over de wereld. Na een tijdje verbleekt de tekst door de zon en wordt het gebed opgenomen in de hemel. D. Ik ben net volwassen geworden en mag hier nu uit lezen. Dit is een vast ritueel binnen het Bar Mitswa. E. De geur verandert de ruimte. Het geeft de ruimte de geur van heiligheid.
10
Woordzoeker: Zoek alle woorden. Met de letters die overblijven vind je een woord. Vul hiermee de zin onderaan aan. L
A
M
R
H
O
B
E
R
G
V
N
N
E
D
N
O
V
E
G
E
E
T
D
P
W
I
D
D
E
R
R
D
R
A
A
N
R
A
R
D
O
J
E
A
A
E
E
V
D
W
L
I
H
H
R
K
D
D
I
A
R
L
P
C
D
O
N
L
E
A
E
B
A
S
I
E
O
O
N
L
V
R
A
B
G
Z
H
B
S
D
I
E
H
D
E
O
G
E
T
E
I
V
C
K
L
E
M
E
H
K
O
M
S
E
D
A
N
E
G
BERG, DIENST, EEN, GENADE, GEVONDEN, GOEDHEID, HEMEL, HONDERD, LAM, ONWAARDIG, SCHAAP, HERDER, VADER, VELD, VERBLIJDT, VERDWAALDE, VERLOREN, ZOEKEN. Als Jezus jou roept en zoekt, wat antwoord je dan? ……………………………………… 11
Jezus komt van Joshua en betekent "God redt". Over namen en wat ze betekenen. Tal In Israël krijgen jongens hun naam pas op de achtste dag na de geboorte, bij de besnijdenis. Een Bijbelse naam zegt iets over die persoon. Martha betekent "heerseres", Obed "knecht" en Ruth "vriendin". Als een mens veranderde, werd ook zijn naam anders. Zo veranderde Abram in Abraham. Nu krijgen veel joodse kinderen twee namen, een moderne en een traditionele. Bijvoorbeeld Tal Rachamiem. Tal (dauw) is gemakkelijk uit te spreken, Rachamiem (genade) is een oude Bijbelse naam. Edelsteen De naam die in Egypte het meest voorkomt, is Mohammed. Andere populaire islamitische namen zijn die van belangrijke personen uit de islam zoals Omar, Ali, Hassan, Ahmed en Fatima. Ook geven ouders hun kind graag mooie namen, zoals Sawsan: "lelie", Fairoez "edelsteen" of Noer "licht". Maar sommige mensen in Egypte geloven in "het boze oog". Dat is een kwade macht die het goede wil vernietigen. Je moet je kind dus geen mooie of goede naam geven. Door je kind Kheisha (schoonmaakdoek) 12
of Shehat (bedelaar) te noemen, breng je het boze oog op een verkeerd spoor. Het zal niet bij je kind in de buurt komen! Genoeg In Zuid-Afrika wonen de Zoeloes. De meesten hebben twee namen. Een Zoeloenaam en een Europese naam. De Zoeloenaam zegt iets over de plaats in het gezin: Ntombifikile: "eindelijk een dochter", Ziningi: "er zijn er veel" of Zanele: "er zijn er genoeg". De laatste twee namen worden gegeven aan vierde of vijfde dochters. De Zoeloes zien het kind als een geschenk van God. Daarom heet een kind Siphosenkosi: "gift van God". Of Mandlenkosi: "kracht van God". Zoeloe-namen worden alleen gebruikt door de ouderen in de familie. Voor de rest wordt de Europese naam gebruikt. Of noem je een jongen Mfowethu: "broer" en een vrouw Mama. Ook als het je broer of je moeder niet is! Staal In China leven meer dan een miljard mensen. Met maar tweehonderd verschillende achternamen! Dan geef je, je kind maar een bijzondere voornaam. Voor een jongen een stoere naam. Yong: "de dappere", Gang "van staal", Jiang "sterk" of Yi "standvastig". De meisjesnaam laat zien hoe mooi of lief ze zijn: Yuanchun: "begin van de lente", Lan "orchidee" of Ping: "vreedzaam". Of je noemt je kind naar de dag waarop het geboren is: Guoquing: "viering van het vaderland" of Jianjun : "dag van het leger".
13
Net als opa In ons land worden veel kinderen vernoemd naar hun oma, opa of andere familieleden. Soms hoor je die naam alleen terug in de doopnaam en is de roepnaam daarvan afgeleid. Zo wordt een jongen die naar zijn beide opa‛s Evert Hendrik heet, Erik genoemd. Zijn doopnaam wordt alleen bij officiële gelegenheden gebruikt. De meeste ouders letten niet zo op de letterlijke betekenis van de naam. Ze vinden het belangrijker dat de naam prettig klinkt. Vraag het de pandit In India hebben ouders het gemakkelijk. Daar bepaalt de pandit, de hindoepriester, nog vaak de naam van het kind aan de hand van de patra (almanak). Dat is handig, want als het kind later ziek wordt, kan de pandit zo in de patra opzoeken hoe het genezen kan worden. Romario‛s Een derde van alle meisjes in Brazilië wordt vernoemd naar Maria, de moeder van Jezus. Om ze uit elkaar te houden geven ouders hun dochter nog een tweede of derde voornaam. Ze noemen hun dochter Malu, Maité of Rosangela, naar bekende actrices of televisiepresentatrices. En een jongen? Die geef je natuurlijk de naam van een beroemde voetballer: Romario. Daar zijn er wel achtduizend van...
14
Weet jij vanwaar je naam vandaan komt? Zoek het eens op, op het internet! Wat heb je gevonden?
Zou je liever een andere naam gehad hebben? De welke en waarom?
15
16
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
17
Ga eens een kijkje nemen op: http://www.iselinge.nl/scholenplein/pabolessen/01022cgods dienst1/index.htm Werk als een echte speurneus en vind alle antwoorden. Kijk eens bij het vakje islam: Hoeveel zuilen van de islam zijn er? Kan je er eentje uitleggen? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Als je dit gedaan hebt ga je eens kijken bij het Jodendom: Kan je vertellen wat een bar mitswa is? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Boeddhisme? Ga eens snel kijken? Kan je twee feestdagen geven van de boeddhisten? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Het grote gebod van het christendom is… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Vind je de 4 kasten van het hindoeïsme terug? Kijk goed naar de titel! ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
18
Vul de juiste woorden in op de stippellijnen. De woorden staan hieronder gegeven.
(stupa, Mekka, Boeddha, Palestina, chanoeka, ramadan, sjoel, Koran, mediteren, Christenen)
* Jezus, van Nazareth was een gelovige Jood die 2000 jaar geleden opgroeide in ___________, het huidige Israël. * De verhalen van Mohammed staan in onze Bijbel: de________. * Respect betuigen aan Boeddha doen de boeddhisten in een tempel of _______. * Als een boeddhist de tempel binnenkomt, buigt hij ter ere van de _____________. * Joden komen samen in de synagoge die ook wel de ________ wordt genoemd. * Je moet 5 keer per dag een gebed opzeggen met je gezicht naar het Oosten. Dat is de richting van ________, de geboorteplaats van Mohammed. * Kerstmis is een feest voor ___________ welk plaats vindt in december. * Het Suikerfeest is enkele 3 dagen lang durend feest op het einde van de ___________ (vasten). * Het belangrijkste bij ___________ is dat je rug recht en gestrekt blijft. * Het feest duurt 8 dagen en elke dag wordt een kaarsje aangestoken op de speciale kandelaar, de ___________.
19
Kan jij vertellen in welke volgorde de pastoor alles aantrekt.?
______________________________
______________________________
______________________________ 20
____________________________
____________________________ . Tip: een kazuifel, koord, albe, amict, manipel, stola.
21
KLEURIGE KERK KLEREN Soms zie je op straat of in de trein nog wel eens een zuster of non met een kap op haar hoofd, of een pater in een bruine pij. Twintig jaar geleden was dat iets heel gewoons, nu kijk je er een beetje van op. Sommige mensen lieten in hun kleren hun belofte aan God zien: Ze hadden beloofd hun leven aan God te wijden, niet te trouwen en in armoede te leven. Dat laatste kon je vooral zien aan de paters en broeders met een bruine of zwarte pij, bijeengehouden door een koord. Vaak hadden ze er alleen sandalen (zonder sokken) bij aan. De kleren waren zo sober mogelijk: geen versierselen of onnodige dingen.
Rood Boeddhistische monniken in Tibet hebben ook zulke eenvoudige kleren aan, alleen wel in hele andere kleuren. Als ze zich aanmelden bij het klooster, krijgen ze een wit kleed aan. Als ze dan besloten hebben echt monnik te worden en zijn ingewijd, dan krijgen ze een mooi rood of geel kleed aan. Dat kleed komt er trouwens niet vanzelf, want als de monniken hebben gebiecht, aan elkaar verteld hebben wat ze verkeerd hebben gedaan, dan krijgen ze een berg jute (een hele ruwe stof) die ze zelf moeten verven en er kleden van moeten maken!
22
Kap Een non of zuster droeg vroeger, en soms nu ook nog wel, een kap over haar haar. Meestal was de kap zwart of wit. Maar hij kon ook wel rood, bruin of paars zijn. Je kon zien dat ze "de bruid van God" was. Ze wilde heel erg bij God horen, en de eerbied voor Hem kon je aan de kleding zien. De mensen konden aan de kleur en het model van de kleding en de kap zien, uit welk klooster een zuster kwam.
Keppeltje Iets op je hoofd dragen is voor verschillende geloven een teken van eerbied voor God. In een joodse synagoge doen alle mannen een keppeltje op. Dat is een rond petje zonder klep, dat je achter op je hoofd zet. Daarmee laten ze zien dat God boven hen staat. Bij het bidden doen ze ook nog vaak een gebedssjaal over hun hoofd. Ze hebben ook riemen aan met kokertjes, waarin een stukje van hun heilige boek zit.
Priester Als je een protestantse kerk inloopt, zie je dat de dominee ook heel eenvoudig gekleed is: een zwarte toga met een witte "bef". In de katholieke kerk is dat anders: vaak zijn de kazuifels van de pastor mooi versierd. De kleur van die kazuifel is afhankelijk van de tijd van het jaar: paars, de kleur van boete en inkeer in de vastentijd, wit met kerstmis en geel met Pasen. Op het pinksterfeest is de kleur rood , daarna groen. Nu in de advent, de tijd voor kerstmis, is het kazuifel weer paars.
23
Knip de prenten uit en kleef ze naast de juiste vakjes.
24
Jaartelling Zon Voor het berekenen van de tijd hebben de mensen twee mogelijkheden: een berekening volgens de zon of volgens de maan. De aarde draait in iets meer dan 365 dagen om de zon. De tijd van het jaar wordt bepaald door de stand van de zon. Als de zon 's middags om twaalf uur hoog staat is het zomer, als hij laag staat is het winter. De Egyptenaren kozen voor de zonnekalender.
Maan Maar je kunt de tijd ook berekenen volgens de stand van de maan. De maan draait om de aarde. Een "maand" is dan zo'n hele draai: de tijd tussen de ene nieuwe maan en de volgende nieuwe maan. De Babyloniërs kozen voor de maankalender. Een jaar is dan 11 dagen korter dan bij de zonnekalender.
Lente De Romeinen gebruikten de zon en de maan. Ze deelden de maanden in volgens de stand van de maan. Maar ze gebruikten ook de zonnestand. Ze lieten het jaar beginnen als de zon aangaf dat het lente was: in de maand maart.
Gregorius Omdat de senaat, de Romeinse regering, op 1 januari begon, verplaatste Julius Caesar het begin van het jaar. Van 1 maart naar 1 januari. Later verbeterde paus Gregorius deze jaarindeling nog. Zo ontstond de gregoriaanse
25
kalender, die we nu nog gebruiken. Godsdiensten hebben daarnaast nog een eigen kalender met eigen feestdagen. Advent De christelijke kalender werd een mix van het zonnejaar en maanjaar. Kerstmis wordt bepaald door de zon. De zon bereikt zijn laagste stand rond 21 december, daarna komt er langzaam weer meer zon. Onze voorouders vierden al deze winterzonnewende. In die dagen is het verlangen naar het nieuwe licht het grootst. Het christendom heeft aan dit natuurfeest de geboorte van Jezus verbonden op 25 december. De eerste dag van de advent, de voorbereidingstijd van Kerstmis, is nu nog het begin van ons kerkelijk jaar.
Pasen Maar de datum van ons paasfeest wordt bepaald door de stand van de maan. Pasen is het belangrijkste feest van de christenen. In het jaar 325 hebben de bisschoppen bepaald dat Pasen gevierd zou worden op de zondag na de eerste volle maan in de lente. In onze (zonne)kalender verschuift de datum van Pasen daarom elk jaar.
Jezus, ∙Onze jaartelling begint bij de geboorte van Jezus. Maar pas veel later zijn de christenen dat belangrijke moment als begin gaan nemen: in het jaar 532. Precies konden ze Jezus' geboorte toen niet meer bepalen. Volgens sommige geleerden is Jezus eigenlijk al in het jaar 4 voor Christus geboren! Hoe dan ook: de christelijke jaartelling is nu bij het jaar 2000 aangekomen. Andere godsdiensten hebben vaak een andere jaartelling.
26
Duid op de kalender de adventstijd aan! Kan je eens opzoeken op de kalender in de klas wanneer Pasen valt? Duid dit aan op je eigen kalender!
27
Dit contract is van: ……………………………………. Ik begin eraan op: …………………………
Ik ben klaar op: … …………………
Handtekening: Handtekening Juf/meester:
28
Dit moet ik doen…
Dit mag ik doen…
Wat moet ik doen? Een filmpje kijken p. 3 Een multiculturele kerst. p. 4-6 Welke godsdiensten zijn er? p. 7-8 Symbolen en rituelen! p. 9 Woordzoeker. p. 10 Orchidee of schoonmaak doek? p. 11-14 Pasen en Pesach: de symbolen er rond! p. 15 -16 Verschillende geloven! p. 17 Wat weet je al? p. 18 Een laag kleren? p.19-20 Kleurige kerk kleren! p. 21-23 Jaartelling. p. 24-26
29
Vond ik het leuk?
1.Lees eerst alle vragen. 2.Ga vervolgens eens kijken op: http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/200709 01_pinksteren01 3. Kan je op de vragen antwoorden? Waar komt Pinksteren vandaan? Ze vieren dat God de Tora heeft gegeven. De leerlingen lopen de straat op en beginnen in allerlei vreemde talen hardop te praten. Ze vertellen over de grote daden van God en zijn zoon Jezus. De mensen om hem heen zijn verbaasd, dat ze alles kunnen verstaan. Ongeveer 3000 mensen laten zich op die dag dopen. Samen vormen zij de eerste groep mensen die zich "christenen" noemen.
Wanneer valt Pinksteren? 'Pinksteren is een christelijk feest. Het valt precies 50 dagen
Welke dagen zijn er verbonden aan Pinksteren? Eerste pinksterdag= altijd een zondag, Pinkstermaandag.
Wat is de pinkstergemeenschap? Er is ook een groep christenen die zich heel erg verbonden voelen met Pinksteren. Ze noemen zichzelf de "Pinkstergemeente".
Wat is er opvallend aan een dienst rond Pinksteren, in de pinkstergemeenschap? De uitbundige manier van zingen in de kerk.
30
Jezus werd geboren in een stal. Koningen kwamen bij hem op bezoek, maar ook eenvoudige herders van het veld. Voor Jezus hoorde alle mensen erbij. Ook wij kunnen laten zien dat alle mensen erbij mogen horen. De boodschap van Jezus is voor iedereen van de hele wereld. Jij kunt dat laten zien in jouw kerststal. Op de twee pagina´s met afbeeldingen zie je herder en koningen, Jozef en Maria en het kindje Jezus. Maar ze zien er wel heel speciaal uit! In de klederdracht van het land waar ze vandaan komen. Weet je niet precies wie herder of koning is? Dan mag je dat zelf bepalen. Als je het op gewoon papier hebt geprint dan kun je een dikker papier erachter plakken, of je drukt gelijk op dikker papier af. Geef ze mooie kleuren en knip ze daarna uit. Maak zelf van een doos of van papiermaché een stal. Vouw de plakrandjes van de plaatjes om en plak de figuren in jouw kerststal. Je kunt er ook een kijkdoos van maken. Dan plak je de plaatjes in een doos en knipt in één van de zijkanten een kijkgat.
31
Versier de binnenkant van de doos als stal en doe er het deksel op.
32
33
34
Je ziet hier een aantal voorwerpen uit de verschillende godsdiensten. Hoe heten ze en bij welke godsdienst horen ze?
Hoofddoek Islam
Thorarol –jodendom
Boeddhabeeld boeddhisme
Altaar Christendom
35
Adventskrans: Christendom
Klaagmuur- Jodendom
Ken je nog enkele voorwerpen uit godsdiensten? Teken ze!
36
Plaats de juiste letter van de teksten in het juiste hokje van de afbeeldingen!
A. Tijdens het bidden wordt een vast aantal bewegingen gemaakt. Ze worden verschillende malen herhaald. NR 5 B. Dit voorwerp wordt als hulpmiddel bij het bidden gebruikt. Je kunt de gebeden ermee tellen. NR 1 C. Hierop staan gebeden gedrukt, die mantra's genoemd worden. De wind speelt ermee en voert de gebeden mee over de wereld. Na een tijdje verbleekt de tekst door de zon en wordt het gebed opgenomen in de hemel. NR 4 D. Ik ben net volwassen geworden en mag hier nu uit lezen. Dit is een vast ritueel binnen het Bar Mitswa. NR 2 E. De geur verandert de ruimte. Het geeft de ruimte de geur van heiligheid. NR 3
37
Woordzoeker: Zoek alle woorden. Met de letters die overblijven vind je een woord. Vul hiermee de zin onderaan aan. L
A
M
R
H
O
B
E
R
G
V
N
N
E
D
N
O
V
E
G
E
E
T
D
P
W
I
D
D
E
R
R
D
R
A
A
N
R
A
R
D
O
J
E
A
A
E
E
V
D
W
L
I
H
H
R
K
D
D
I
A
R
L
P
C
D
E
N
L
E
A
E
B
A
S
I
O
O
O
N
L
V
R
A
B
G
Z
H
B
S
D
I
E
H
D
E
O
G
E
T
E
I
V
C
K
L
E
M
E
H
K
O
M
S
E
D
A
N
E
G
BERG, DIENST, EEN, GENADE, GEVONDEN, GOEDHEID, HEMEL, HONDERD, LAM, ONWAARDIG, SCHAAP, HERDER, VADER, VELD, VERBLIJDT, VERDWAALDE, VERLOREN, ZOEKEN. Als Jezus jou roept en zoekt, wat antwoord je dan? ……………………………………… 38
Jezus komt van Joshua en betekent "God redt". Over namen en wat ze betekenen. Tal In Israël krijgen jongens hun naam pas op de achtste dag na de geboorte, bij de besnijdenis. Een Bijbelse naam zegt iets over die persoon. Martha betekent "heerseres", Obed "knecht" en Ruth "vriendin". Als een mens veranderde, werd ook zijn naam anders. Zo veranderde Abram in Abraham. Nu krijgen veel joodse kinderen twee namen, een moderne en een traditionele. Bijvoorbeeld Tal Rachamiem. Tal (dauw) is gemakkelijk uit te spreken, Rachamiem (genade) is een oude Bijbelse naam. Edelsteen De naam die in Egypte het meest voorkomt, is Mohammed. Andere populaire islamitische namen zijn die van belangrijke personen uit de islam zoals Omar, Ali, Hassan, Ahmed en Fatima. Ook geven ouders hun kind graag mooie namen, zoals Sawsan: "lelie", Fairoez "edelsteen" of Noer "licht". Maar sommige mensen in Egypte geloven in "het boze oog". Dat is een kwade macht die het goede wil vernietigen. Je moet je kind dus geen mooie of goede naam geven. Door je kind Kheisha (schoonmaakdoek) 39
of Shehat (bedelaar) te noemen, breng je het boze oog op een verkeerd spoor. Het zal niet bij je kind in de buurt komen! Genoeg In Zuid-Afrika wonen de Zoeloes. De meesten hebben twee namen. Een Zoeloenaam en een Europese naam. De Zoeloenaam zegt iets over de plaats in het gezin: Ntombifikile: "eindelijk een dochter", Ziningi: "er zijn er veel" of Zanele: "er zijn er genoeg". De laatste twee namen worden gegeven aan vierde of vijfde dochters. De Zoeloes zien het kind als een geschenk van God. Daarom heet een kind Siphosenkosi: "gift van God". Of Mandlenkosi: "kracht van God". Zoeloe-namen worden alleen gebruikt door de ouderen in de familie. Voor de rest wordt de Europese naam gebruikt. Of noem je een jongen Mfowethu: "broer" en een vrouw Mama. Ook als het je broer of je moeder niet is! Staal In China leven meer dan een miljard mensen. Met maar tweehonderd verschillende achternamen! Dan geef je, je kind maar een bijzondere voornaam. Voor een jongen een stoere naam. Yong: "de dappere", Gang "van staal", Jiang "sterk" of Yi "standvastig". De meisjesnaam laat zien hoe mooi of lief ze zijn: Yuanchun: "begin van de lente", Lan "orchidee" of Ping: "vreedzaam". Of je noemt je kind naar de dag waarop het geboren is: Guoquing: "viering van het vaderland" of Jianjun : "dag van het leger".
40
Net als opa In ons land worden veel kinderen vernoemd naar hun oma, opa of andere familieleden. Soms hoor je die naam alleen terug in de doopnaam en is de roepnaam daarvan afgeleid. Zo wordt een jongen die naar zijn beide opa‛s Evert Hendrik heet, Erik genoemd. Zijn doopnaam wordt alleen bij officiële gelegenheden gebruikt. De meeste ouders letten niet zo op de letterlijke betekenis van de naam. Ze vinden het belangrijker dat de naam prettig klinkt. Vraag het de pandit In India hebben ouders het gemakkelijk. Daar bepaalt de pandit, de hindoepriester, nog vaak de naam van het kind aan de hand van de patra (almanak). Dat is handig, want als het kind later ziek wordt, kan de pandit zo in de patra opzoeken hoe het genezen kan worden. Romario‛s Een derde van alle meisjes in Brazilië wordt vernoemd naar Maria, de moeder van Jezus. Om ze uit elkaar te houden geven ouders hun dochter nog een tweede of derde voornaam. Ze noemen hun dochter Malu, Maité of Rosangela, naar bekende actrices of televisiepresentatrices. En een jongen? Die geef je natuurlijk de naam van een beroemde voetballer: Romario. Daar zijn er wel achtduizend van...
41
Weet jij vanwaar je naam vandaan komt? Zoek het eens op, op het internet! Wat heb je gevonden?
Zou je liever een andere naam gehad hebben? De welke en waarom?
42
43
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
44
Ga eens een kijkje nemen op: http://www.iselinge.nl/scholenplein/pabolessen/01022cgodsdienst1/index.htm Werk als een echte speurneus en vind alle antwoorden.
Kijk eens bij het vakje islam: Hoeveel zuilen van de islam zijn er? Kan je er eentje uitleggen? De vijf zuilen zijn: geloof, gebed, aalmoezen, vasten en bedevaart.
Dagelijks gebed
Van de moslims wordt verwacht dat ze vijf keer per dag bidden met hun gezicht in de richting van de Ka’ba in de heilige stad Mekka, waar op de wereld ze ook zijn. Het eerste gebed wordt ’s ochtends vroeg gezegd voordat de zon opkomt. De andere gebeden worden vroeg in de middag, laat in de middag, na zonsondergang en voor donker gezegd. Als je dit gedaan hebt ga je eens kijken bij het Jodendom: Kan je vertellen wat een bar mitswa is? Op zijn dertiende verjaardag wordt een jongen Bar Mitswa. Dan krijgt hij dezelfde religieuze en wettelijke verplichtingen als een volwassene. Hij moet bijvoorbeeld op elke doordeweekse dag ’s ochtends tefillien dragen (twee kleine leren doosjes met leren riemen). In veel gemeenschappen wordt Bar Mitswa op de sabbat in de synagoge naar voren geroepen te worden om uit de Thora te lezen, wat normaal gesproken alleen een volwassene mag doen. Meestal leest de jongen dan een gedeelte of alles van wat er die ochtend uit de Thora moet worden gelezen en spreekt hij voor het eerst de zegen uit. Om het te vieren geeft de familie een kiddoesj, een receptie, in de synagoge en een feestmaal thuis. Boeddhisme? Ga eens snel kijken? Kan je twee feestdagen geven van de boeddhisten? De belangrijkste feestdagen zijn het Chinese Nieuwjaar (in februari) en de Wesak, de dag van de Boeddha Het grote gebod van het christendom is… Het grote gebod, Heb God lief boven alles en uw naaste als uzelf. Vind je de 4 kasten van het hindoeïsme terug? Kijk goed naar de titel! Het zijn de Brahmanen (priesters), Kshatriya’s (edelen en soldaten), Vaishya’s (kooplieden) en Sudra’s (dienaren).
45
Vul de juiste woorden in op de stippellijnen. De woorden staan hieronder gegeven. (stupa, Mekka, Boeddha, Palestina, chanoeka, ramadan, sjoel, Koran, mediteren, Christenen)
* Jezus, van Nazareth was een gelovige Jood die 2000 jaar geleden opgroeide in __Palestina_________, het huidige Israël. * De verhalen van Mohammed staan in onze Bijbel: de__Koran______. * Respect betuigen aan Boeddha doen de boeddhisten in een tempel of __Stupa_____. * Als een boeddhist de tempel binnenkomt, buigt hij ter ere van de _______Boeddha______. * Joden komen samen in de synagoge die ook wel de _Sjoel_______ wordt genoemd. * Je moet 5 keer per dag een gebed opzeggen met je gezicht naar het Oosten. Dat is de richting van _Mekka_______, de geboorteplaats van Mohammed. * Kerstmis is een feest voor ________Christenen___ welk plaats vindt in december. * Het Suikerfeest is een 3 dagen lang durend feest op het einde van de _______ramadam____ (vasten). * Het belangrijkste bij Mediteren_____ is dat je rug recht en gestrekt blijft. * Het feest duurt 8 dagen en elke dag wordt een kaarsje aangestoken op de speciale kandelaar, de _____Chanoeka______.
46
Kan jij vertellen in welke volgorde de pastoor alles aantrekt.?
amict en stola
________Koord_________________ __
___________Manipel_____________ 47
__________albe__________
_____________Kazuifel________ . Tip: een kazuifel, koord, albe, amict, manipel, stola.
48
KLEURIGE KERK KLEREN Soms zie je op straat of in de trein nog wel eens een zuster of non met een kap op haar hoofd, of een pater in een bruine pij. Twintig jaar geleden was dat iets heel gewoons, nu kijk je er een beetje van op. Sommige mensen lieten in hun kleren hun belofte aan God zien: Ze hadden beloofd hun leven aan God te wijden, niet te trouwen en in armoede te leven. Dat laatste kon je vooral zien aan de paters en broeders met een bruine of zwarte pij, bijeengehouden door een koord. Vaak hadden ze er alleen sandalen (zonder sokken) bij aan. De kleren waren zo sober mogelijk: geen versierselen of onnodige dingen.
Rood Boeddhistische monniken in Tibet hebben ook zulke eenvoudige kleren aan, alleen wel in hele andere kleuren. Als ze zich aanmelden bij het klooster, krijgen ze een wit kleed aan. Als ze dan besloten hebben echt monnik te worden en zijn ingewijd, dan krijgen ze een mooi rood of geel kleed aan. Dat kleed komt er trouwens niet vanzelf, want als de monniken hebben gebiecht, aan elkaar verteld hebben wat ze verkeerd hebben gedaan, dan krijgen ze een berg jute (een hele ruwe stof) die ze zelf moeten verven en er kleden van moeten maken!
49
Kap Een non of zuster droeg vroeger, en soms nu ook nog wel, een kap over haar haar. Meestal was de kap zwart of wit. Maar hij kon ook wel rood, bruin of paars zijn. Je kon zien dat ze "de bruid van God" was. Ze wilde heel erg bij God horen, en de eerbied voor Hem kon je aan de kleding zien. De mensen konden aan de kleur en het model van de kleding en de kap zien, uit welk klooster een zuster kwam.
Keppeltje Iets op je hoofd dragen is voor verschillende geloven een teken van eerbied voor God. In een joodse synagoge doen alle mannen een keppeltje op. Dat is een rond petje zonder klep, dat je achter op je hoofd zet. Daarmee laten ze zien dat God boven hen staat. Bij het bidden doen ze ook nog vaak een gebedssjaal over hun hoofd. Ze hebben ook riemen aan met kokertjes, waarin een stukje van hun heilige boek zit.
Priester Als je een protestantse kerk inloopt, zie je dat de dominee ook heel eenvoudig gekleed is: een zwarte toga met een witte "bef". In de katholieke kerk is dat anders: vaak zijn de kazuifels van de pastor mooi versierd. De kleur van die kazuifel is afhankelijk van de tijd van het jaar: paars, de kleur van boete en inkeer in de vastentijd, wit met kerstmis en geel met Pasen. Op het pinksterfeest is de kleur rood , daarna groen. Nu in de advent, de tijd voor kerstmis, is het kazuifel weer paars.
50
Knip de prenten uit en kleef ze naast de juiste vakjes.
51
Jaartelling Zon Voor het berekenen van de tijd hebben de mensen twee mogelijkheden: een berekening volgens de zon of volgens de maan. De aarde draait in iets meer dan 365 dagen om de zon. De tijd van het jaar wordt bepaald door de stand van de zon. Als de zon 's middags om twaalf uur hoog staat is het zomer, als hij laag staat is het winter. De Egyptenaren kozen voor de zonnekalender.
Maan Maar je kunt de tijd ook berekenen volgens de stand van de maan. De maan draait om de aarde. Een "maand" is dan zo'n hele draai: de tijd tussen de ene nieuwe maan en de volgende nieuwe maan. De Babyloniërs kozen voor de maankalender. Een jaar is dan 11 dagen korter dan bij de zonnekalender.
Lente De Romeinen gebruikten de zon en de maan. Ze deelden de maanden in volgens de stand van de maan. Maar ze gebruikten ook de zonnestand. Ze lieten het jaar beginnen als de zon aangaf dat het lente was: in de maand maart.
Gregorius Omdat de senaat, de Romeinse regering, op 1 januari begon, verplaatste Julius Caesar het begin van het jaar. Van 1 maart naar 1 januari. Later verbeterde paus Gregorius deze jaarindeling nog. Zo ontstond de gregoriaanse
52
kalender, die we nu nog gebruiken. Godsdiensten hebben daarnaast nog een eigen kalender met eigen feestdagen. Advent De christelijke kalender werd een mix van het zonnejaar en maanjaar. Kerstmis wordt bepaald door de zon. De zon bereikt zijn laagste stand rond 21 december, daarna komt er langzaam weer meer zon. Onze voorouders vierden al deze winterzonnewende. In die dagen is het verlangen naar het nieuwe licht het grootst. Het christendom heeft aan dit natuurfeest de geboorte van Jezus verbonden op 25 december. De eerste dag van de advent, de voorbereidingstijd van Kerstmis, is nu nog het begin van ons kerkelijk jaar.
Pasen Maar de datum van ons paasfeest wordt bepaald door de stand van de maan. Pasen is het belangrijkste feest van de christenen. In het jaar 325 hebben de bisschoppen bepaald dat Pasen gevierd zou worden op de zondag na de eerste volle maan in de lente. In onze (zonne)kalender verschuift de datum van Pasen daarom elk jaar.
Jezus, ∙Onze jaartelling begint bij de geboorte van Jezus. Maar pas veel later zijn de christenen dat belangrijke moment als begin gaan nemen: in het jaar 532. Precies konden ze Jezus' geboorte toen niet meer bepalen. Volgens sommige geleerden is Jezus eigenlijk al in het jaar 4 voor Christus geboren! Hoe dan ook: de christelijke jaartelling is nu bij het jaar 2000 aangekomen. Andere godsdiensten hebben vaak een andere jaartelling.
53
Duid op de kalender de adventstijd aan! 21 december- 25 december Kan je eens opzoeken op de kalender in de klas wanneer Pasen valt? 12 april Duid dit aan op je eigen kalender!
54
55