Nummer 3 – uitgave juni 2015 In deze tweemaandelijkse publicatie worden spraakmakende In voor zorg-trajecten uitgelicht.
Meer met minder, het kan!
Succesvol veranderen in de langdurige zorg De langdurige zorg is in beweging: • de omgeving is veranderd en stelt andere eisen aan organisaties; • de financiering en de daaraan verbonden eisen zijn gewijzigd; • verantwoordelijkheid is bij de cliënt en diens omgeving komen te liggen voordat professionele zorg in beeld komt. In deze uitgave lichten we vier organisaties uit die samen met In voor zorg! concrete stappen gezet hebben om hun zorg verlening (opnieuw) in te richten. We staan in vogelvlucht stil bij hun veranderopgave en de resultaten. Alle vier de organisaties zijn beter toegerust om toekomstige vragen van de samenleving te faciliteren. Medewerkers, managers en bestuurders willen niet meer terug.
Kijk voor meer informatie op www.invoorzorg.nl
• AxionContinu: Met beeldzorg in thuiszorg ‘meer’ veiligheid, zelfstandigheid en eigen regie, met ‘minder’ middelen • Amaris Zorggroep: Zelforganiserende wijkteams organiseren de zorg slimmer, gericht op langer zelfstandig thuis wonen • Stichting Philadelphia: De zorg verandert, Philadelphia verandert mee! • Joost Zorgt: Gaat verder als een platte, effectieve en efficiënte organisatie met behoud van de oorspronkelijke waarden
In voor zorg! is een stimuleringsprogramma van het ministerie van VWS en Vilans, kenniscentrum langdurende zorg.
AxionContinu Met beeldzorg in thuiszorg ‘meer’ veiligheid, zelfstandigheid en eigen regie, met ‘minder’ middelen Profiel Stichting AxionContinu is in de regio Utrecht breed actief op het gebied van wonen, zorg en revalidatie voor ouderen en mensen met een beperking. AxionContinu biedt, naast intramurale zorg, huishoudelijke verzorging, persoonlijke verzorging, verpleging en ondersteunende begeleiding vooral in eigen aanleun- en serviceappartementen en aan zelfstandig wonende cliënten in de wijk. Ook levert AxionContinu revalidatie- en herstelzorg vanuit het zorghotel De Wartburg en revalidatiecentrum De Parkgraaf. Bij AxionContinu werken circa 1.200 FTE medewerkers voor ruim 2.300 cliënten. Zij zoeken steeds naar passende en eigentijdse vormen van zorg.
Veranderopgave AxionContinu zet in op extramuralisering van de zorg en wil met beeldzorg hoogwaardige thuiszorg leveren met minder inzet van middelen. De doelstelling van dit traject was dan ook om beeldzorg bij extramurale cliënten in te voeren. De zorg bestaat steeds meer uit het coachen van de cliënt en zijn/haar directe omgeving in plaats van zelf de zorg verlenen. Beeldzorg draagt bij aan de verandering ‘van zorgen voor naar zorgen dat’.
Resultaten AxionContinu zet beeldzorg in bij ca. 20% van de 370 thuiszorg cliënten, ter vervanging of ter voorkoming van fysieke zorg. Cliënten kunnen op afstand begeleid worden bij medicatie, wondverzorging of bij het meten van de bloedsuikerspiegel. Uit een klanttevredenheidsonderzoek onder cliënten, mantelzorgers en medewerkers die gebruik maken van beeldzorg, komen de volgende resultaten: lle cliënten zouden beeldzorg aanbevelen en zijn overwegend A positief. Beeldzorg verbetert voor 67% de kwaliteit van leven door een verbeterd gevoel van veiligheid. Beeldzorg verbetert de kwaliteit van leven door het toegenomen gevoel van behouden van de regie. 56% zegt dat het zijn/haar dagelijkse leven positief heeft beïnvloed. Eenzaamheid wordt verminderd, 30% heeft meer contact met de buitenwereld. Door vermindering van reistijd is de productiviteit toegenomen van 86% naar 88%.
67%
56%
Beleving van cliënten en medewerkers Medewerkers ervaren beeldzorg als goed middel om zelf standigheid en eigen regie bij de cliënt te borgen en het motto ‘meer met minder’ in de praktijk te brengen. Zij zijn positief over het contact; beeldzorg is niet afstandelijk, het biedt een contact zonder afleidingen. “Ik zie beeldzorg als het bieden van een steuntje in de rug. Het maakt cliënten ook vrijer en het is een snellere manier van werken.” (wijkverpleegkundige) “Het contact middels beeldbellen is fijn, om even te overleggen of om even te zien dat alles goed gaat.” (mantelzorger) Cliënten ervaren meer zelfstandigheid en een veiliger gevoel. Zij zijn niet meer aan huis gebonden en kunnen via de iPad ook elders zorg ontvangen. Met name oudere cliënten die niet gewend waren aan computers, zijn blij met de gebruiksvriendelijkheid van de iPad. “Ik krijg ’s ochtends thuiszorg en ’s middags beeldzorg om te controleren of alles nog goed gaat. Het is een geruststelling dat ze je in de gaten houden.” (cliënt)
Omvang van de verandering Bij de invoering van beeldzorg waren in totaal 70 cliënten en 20 medewerkers in de thuiszorg betrokken. Alle medewerkers van de thuiszorgteams zijn inmiddels bekend met beeldzorg en werken er mee. Op dit moment zet AxionContinu stappen om e-health te verbreden en uit te breiden naar andere doelgroepen. Op korte termijn wordt het aanbod van digitale zorgdiensten uitgebreid met de virtuele wachtkamer en farmaceutische telezorg, digitaal welzijnsportaal en e-health toepassingen voor revalidanten.
Voor de sector
30% 88% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
De introductie van beeldzorg heeft bovendien bijgedragen aan nieuwe initiatieven voor andere doelgroepen. Zo ontwikkelt AxionContinu nu een digitaal welzijnsportaal, is de casemanager dementie een beeldzorgspreekuur gestart, wordt onderzocht
Kijk voor meer informatie op: www.invoorzorg.nl of
hoe beeldzorg kan ondersteunen in de nazorg van CVAen COPD-revalidanten en wordt farmaceutische telezorg geïntroduceerd. Het bewustzijn is ontstaan dat technologie en digitalisering de zorgverlening van AxionContinu steeds meer kunnen gaan ondersteunen.
• Tools voor het maken van een kosteninventarisatie of functioneel Programma van Eisen voor Beeldzorg: www.invoorzorg.nl/AxionContinu-tools • Video waarin een cliënt en professional hun ervaringen met beeldzorg toelichten: www.invoorzorg.nl/video-Beeldzorg-bij-AxionContinu • U leest meer over de resultaten op: www.invoorzorg.nl/resultaten-axioncontinu • Website AxionContinu: www.axioncontinu.nl
Amaris Zorggroep
Zelforganiserende wijkteams organiseren de zorg slimmer, gericht op langer zelfstandig thuis wonen Profiel Amaris Zorggroep biedt een compleet pakket aan zorg en dienst verlening op het gebied van wonen & zorg, thuiszorg, behandeling & advies en welzijn & services in de regio’s ’t Gooi, Vechtstreek en Eemland. Bij Amaris werken ca. 2.500 medewerkers, o.a. in 13 zorginstellingen en in 14 wijkteams. Van de in totaal 3.300 cliënten woont het merendeel van de cliënten thuis (in 2013: 2.100 cliënten). Amaris staat voor: Zorg met aandacht, zo thuis mogelijk.
Veranderopgave Amaris wil de thuiszorg slimmer organiseren, zodat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen wonen met meer zelfredzaamheid en eigen regie. De wijkteams van Amaris vervullen een cruciale rol in deze veranderopgave. Door de thuiszorg te organiseren in kleinschalige, zelforganiserende wijkteams krijgen cliënten meer individuele aandacht, krijgen medewerkers de ruimte voor eigen initiatief en kunnen de overheadkosten naar beneden worden gebracht. Amaris faciliteert de teams met het Amarismodel voor zelforganisatie en met een eenduidige inrichting van werkprocessen en slimme ICT-middelen. Er is gestart met vijf voorloperteams en het ontwikkelen van het Amaris-model voor zelforganisatie. Dit model beschrijft het kader, de werkwijze en de spelregels voor zelforganiserende wijkteams. Het is een handvat voor de bestaande teams en helpt ook bij het starten van nieuwe zelforganiserende wijkteams.
Resultaten Zelforganiserend werken is ingevoerd bij 100% van de in totaal 14 wijkteams.
100%
Overheadkosten zijn van 16 % naar 12,5 % gedaald, een verdere daling is te verwachten.
12,5%
Het aantal FTE voor o.a. planners en ondersteunende diensten is in het ontwikkeltraject met 50% gedaald, van 4 FTE naar 2 FTE.
50%
Het ICT hulpmiddel Mijn Caress, voor zelf organiseren en roosteren, is ingevoerd bij alle teams. 100% uitrol in oktober 2015.
100% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
• De cliënt ziet minder verschillende hulpverleners en ervaart dat als prettig: meer persoonlijke aandacht & gevoel van ge zien worden (monitoring hiervan via het digitale portaal is in ontwikkeling). • Dalende trend van ziekteverzuim in de thuiszorg. Doordat teamleden zelf de eerste meldingen van ziekteverzuim oppakken, wordt meer verantwoordelijkheid genomen. • Positieve uitkomst van externe audit door DNV van februari 2015: “methodiek naar zelforganisatie Amaris is buitengewoon goed op orde”. Amaris is benoemd als voorbeeld voor anderen. • Er is een businessmodel ‘De eerlijke opdracht’ opgesteld. Het businessmodel combineert parameters voor teams, Kijk voor meer informatie op: www.invoorzorg.nl of
voor de manager thuiszorg, de centrale organisatie en de maatschappelijke businesscase. • Het niveau van zorgmedewerkers is opgeschaald naar 2+, 3, 4 en 5 (voorheen niveau 1,2 en 3). De wijkverpleegkundige is vast onderdeel van het wijkteam.
Beleving van cliënten en medewerkers In het begin vonden veel medewerkers het spannend om zelf organiserend te gaan werken. Inmiddels willen medewerkers niet meer terug naar de oude situatie. Medewerkers ervaren meer werkplezier. Het feit dat de medewerkers in het team samen de verantwoordelijkheid nemen, waarbij iedereen in het team belangrijk en gelijk is, werkt motiverend. Deze nieuwe manier van werken biedt de medewerkers bovendien meer mogelijkheid om in te spelen op de wensen van cliënten, dat wederzijds begrip en de band met de cliënt bevordert. “Zelforganiserend werken heeft voor mij opgeleverd dat ik een betere band heb met cliënten, waardoor ik de zorg beter kan afstemmen.” (teamlid wijkteam) “Het is handig als een team zelfstandig kan beslissen om bijvoorbeeld een bestaande situatie om te draaien. Zodat de zorginzet door het team, mantelzorgers en vrijwilligers optimaal aansluit bij de wens van de cliënt.” (thuiszorgmanager) Cliënten zijn over het algemeen tevreden over de zorginzet. Zij stellen prijs op “vertrouwde gezichten” en niet te veel verschillende medewerkers bij hen thuis. Ook is laagdrempelige bereikbaarheid van het team belangrijk.
Omvang van de verandering In de voorloperteams waren circa 100 medewerkers en 250 cliënten betrokken. Inmiddels wordt zelforganiserend werken toegepast binnen alle Amaris wijkteams en ontwikkelen de voorloperteams zich door in zelforganisatie. Het Amaris-model wordt verder ontwikkeld en gefaseerd uitgerold in de hele organisatie, in vormen van kleinschalig wonen en binnen de intramurale setting. Op dit moment wordt het model van de thuiszorg aangepast op de intramurale setting onder andere bij locatie De Veste. Ervaringen uit al lopende initiatieven bij andere locaties worden meegenomen.
Voor de sector • Wilt u meer weten over het Amaris-model voor zelforganisatie, zie www.invoorzorg.nl/tool-Amarismodel • Video zelforganiserend werken bij Amaris: www.invoorzorg.nl/video-amaris-zelforganiserend • Website: www.amaris.nl • U leest meer over de resultaten van Amaris op www.invoorzorg.nl/resultaten-amaris
Stichting Philadelphia
De zorg verandert, Philadelphia verandert mee!
Profiel Stichting Philadelphia biedt zorg en diensten aan mensen met een verstandelijke beperking, met als doel dat zij zo gelukkig mogelijk kunnen leven en zichzelf kunnen ontplooien. Philadelphia is een landelijk werkende organisatie met circa 6.750 medewerkers die in en vanuit circa 600 locaties in Nederland ondersteuning bieden aan circa 7.300 cliënten met een verstandelijke beperking. De ondersteuning varieert van enkele uren begeleiding per week tot dagelijkse intensieve zorg en van logeeropvang tot dagbesteding en begeleide werkvormen. Ruim 2.000 cliënten wonen zelfstandig en krijgen ambulant hulp.
Veranderopgave Stichting Philadelphia wilde al in 2011, met het oog op de aankomende decentralisatie van de extramurale begeleiding naar de Wmo, inspelen op de veranderde vraag van de cliënt en zich als organisatie profileren richting gemeenten. De verwachting was dat zorg op afstand aan het realiseren van deze doelstelling een bijdrage kon leveren. Klaar voor de toekomst, tegen lagere kosten, 24/7 én met behulp van digitale communicatiemiddelen.
Resultaten Philadelphia biedt nu ondersteuning aan extramurale cliënten onder de noemer Mijn Netwerk. Dit is een toonaangevend en Wmo-proof dienstverleningsconcept waarin de burger met een verstandelijke beperking centraal staat en alles gericht is op het vergroten van de zelfredzaamheid en het meedoen in de maatschappij. DigiContact en lokale ontmoetingsplekken zijn de essentiële onderdelen van Mijn Netwerk. Met Mijn Netwerk worden alle ondersteunende krachten uit iemands omgeving gebundeld, benut en geactiveerd tot één achterban. • DigiContact biedt 24/7 ondersteuning op afstand. De cliënt kan worden gebeld op afgesproken tijden, maar de cliënt mag op elk moment van de dag ook zelf bellen met een vraag. De cliënt heeft geen vaste begeleider meer. • De medewerker DigiContact gaat uit van wat de cliënt zelf kan, en coacht deze naar zelfredzaamheid. Indien toch live ondersteuning van een professional nodig is, kan deze vanuit de bestaande ontmoetingsplek ingezet worden. In specifieke gevallen kan ook doorverwijzing naar één op één hulp plaatsvinden, in het informele of het professionele netwerk van de cliënt. • Philadelphia verwacht dat met Mijn Netwerk het sociaal netwerk van de cliënt wordt versterkt en geactiveerd waardoor er minder professionele zorg nodig is. Philadelphia laat zien dat zij de ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking met een lager tarief renderend en naar tevredenheid kan uitvoeren. In samenwerking met de Universiteit van Amsterdam is een uitgebreid onderzoek gestart naar de kwaliteit van zorg, zelfredzaamheid en participatie onder gebruikers van Mijn Netwerk. Resultaten hiervan zijn nog niet beschikbaar.
Kijk voor meer informatie op: www.invoorzorg.nl of
Beleving van cliënten en medewerkers Cliënten zijn overwegend positief over DigiContact. Zij ervaren meer flexibiliteit doordat zij zelf kunnen inbellen op ieder gewenst tijdstip. Hiermee kan escalatie van relatief kleine problemen worden voorkomen. DigiContact zorgt voor de ‘life-line’. “Ik hoef niet meer te wachten tot mijn begeleider langs komt. Ik kan nu zelf afspraken maken wanneer ik wil en ik kan zelfs inbellen wanneer ik dat wil.” (cliënt) “Als ik niet snel genoeg een reactie kreeg op een Facebookbericht dan werd ik erg onrustig. Normaal gesproken moest ik dan wachten tot na het weekend, maar nu kon ik gelijk bellen met DigiContact.” (cliënt) Voor medewerkers betekent DigiContact een andere manier van werken. “Mensen via DigiContact ondersteunen vraagt echt andere vaardigheden van ons. Het is de kunst om cliënten zo goed mogelijk op gang te krijgen, om hen zo zelfstandig mogelijk te laten leven.” (medewerker DigiContact)
Omvang van de verandering In 2014 hebben ruim 70 gemeenten de ondersteuning via Mijn Netwerk ingekocht. Op dit moment maken ruim 1.200 cliënten gebruik van DigiContact.
Voor de sector • Bekijk het filmpje over Mijn Netwerk: www.detoekomstvangerben.nl • Resultatenpagina: www.invoorzorg.nl/resultaten-philadelphia • Website Philadelphia: www.philadelphia.nl Philadelphia is altijd bereid toelichting te geven op het gebruik van Digicontact en Mijn Netwerk. Andere zorgaanbieders zijn welkom om van Digicontact-faciliteiten gebruik te maken.
Joost Zorgt
ZORGT
Gaat verder als een platte, effectieve en efficiënte organisatie met behoud van de oorspronkelijke waarden Profiel Joost Zorgt is een (thuis)zorgorganisatie die vanuit het perspectief van de zorgvrager is ontstaan. Joost Zorgt biedt verpleging, verzorging, begeleiding en huishouding in de thuissituatie. Daarnaast wordt 24-uurszorg geboden en werkt Joost Zorgt intensief samen op het gebied van dagactiviteiten. Joost Nauta is zorgvrager maar is gelijktijdig de oprichter en het gezicht van Joost Zorgt. Hij was de eerste klant van Joost Zorgt. Inmiddels bedient Joost Zorgt zo’n 700 cliënten.
Dat doet zij met circa 520 medewerkers (155 FTE). Dit bestand is opgebouwd uit zzp’ers en medewerkers in loondienst met een flexibel contract. Daarnaast zijn een aantal verpleegkundigen in vaste dienst. De Joost Zorgt groep is inmiddels actief in meerdere regio’s: Utrecht, Amsterdam, ’t Gooi, Flevoland en Noord Nederland, West-Brabant, Rotterdam, de Utrechtse Heuvelrug, Arnhem en Haaglanden.
Veranderopgave Joost Zorgt is in een aantal jaren zeer sterk gegroeid en de organisatie was er dan ook aan toe om de pioniersfase te verruilen voor de volwassenheidsfase oftewel de bestendigingsfase. Joost Zorgt wil toekomstbestendig blijven door voorbereid te zijn en mee te bewegen met de gehele kanteling in de zorg. Keuzes in het dienstverleningspakket en optimalisering van de interne organisatie (organisatiestructuur, bedrijfsprocessen en HR-beleid) zal hierop afgestemd moeten worden. Vanuit veranderend politiek denken wil Joost Zorgt goed inspelen op de bezuinigingen en de centrale vraagstukken: co-creatie, eigen verantwoordelijkheid en zelfsturing. Daarnaast wil Joost Zorgt de partij blijven die de zelfregie van de zorgvragen ondersteunt, faciliteert en onderkent.
• Investeringen die voorheen nog wel eens ad hoc gedaan werden, worden nu geaccordeerd na een vastgelegd investeringsvoorstel met positieve business case. • Er is een businessplan 2015-2019 opgesteld. • Rode vlaggen signalering (medicatieveiligheid) is ingevoerd. • Ook rode vlaggen signalering in de risico’s binnen bedrijfsvoering zijn ingevoerd. • Het competentieprofiel van de franchisenemers is aangescherpt.
Beleving van cliënten en medewerkers Joost Nauta heeft veel gehad aan het In voor zorg-traject: “De coaches hebben hun werk goed gedaan. Door de analyses heb ik ingezien dat ik een blinde vlek had binnen mijn eigen managementstijl. Het hoogst gewaardeerde goed van mijn medewerkers is voor mij loyaliteit. Loyaliteit is niet te koop en is enorm belangrijk om je bedrijf groot te krijgen. Ik ben over mijn eigen grenzen heengestapt om in te zien dat het succesteam van toen niet het succesteam van de toekomst kon blijven, hoe hard we ook werkten. En dat we niet alles zelf kunnen doen en controleren als directie. Dat was een transformatie voor mij én de gehele organisatie.” Medewerkers zijn het daarmee eens: “Joost is veranderd van stijl, in positieve zin!”
Omvang van de verandering Bij het verandertraject van het hoofdkantoor en de vestiging Utrecht waren destijds 21 personen betrokken. Joost Zorgt gaat nu verder als een platte, effectieve en efficiënte organisatie met behoud van de waarden waarmee het gestart is. Maar vooral in decentralisatie moet nog veel gebeuren. Joost Zorgt ziet de toekomst echter met vertrouwen tegemoet.
Resultaten Een belangrijke ontwikkeling is de wijziging op bestuurlijk niveau. Er is een Operationeel Directeur aangesteld die voornamelijk verantwoordelijk is voor optimalisatie van de bedrijfsprocessen. Joost Nauta richt zich als Algemeen Directeur voornamelijk op innovatie en doorontwikkeling van het franchiseconcept. • Overhead gedaald van 33% (2012) naar 15% in 2015. • Opleidingsniveau van het personeel is verhoogd zowel op het centrale hoofdkantoor (van MBO/HBO naar HBO/WO) als het niveau van de zorgverleners. Daar heeft al een verschuiving plaatsgevonden en wordt de komende jaren nog verder ingezet op groei van niveau 1, 2 en 3 naar niveau 3, 4 en 5. • Facturatie wordt geheel geautomatiseerd en aangesloten op de boekhouding en uitbetaling. • Medio 2015 zijn ook de planning en urenverantwoording geautomatiseerd.
Kijk voor meer informatie op: www.invoorzorg.nl of
Voor de sector • Resultatenpagina Joost Zorgt: www.invoorzorg.nl/resultaten-JoostZorgt • Bekijk het beeldinterview met Joost Nauta www.invoorzorg.nl/beeldinterview-JoostZorgt waarin Joost openhartig vertelt over de ontwikkeling in leiderschapsstijl die hij heeft doorgemaakt. • Website Joost Zorgt: www.joostzorgt.nl
