MEER INFORMATIE Deze brochure geeft algemene informatie. Heeft u na het lezen nog vragen? Neem dan contact op met :
Intercept Trainingen V.O.F. Postbus 22023 6360 AA Nuth
Telefoon: 06-57560482 E-mail:
[email protected] www.intercept-trainingen.nl KvK nr: 53092961 Intercept Trainingen - Maart 2013 Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.
WAAROM DEZE BROCHURE ? VEILIGHEID IN DE ZORG
Het is heel vervelend als uw medewerkers in aanraking komen met agressie. Dat heeft direct en vaak langdurige gevolgen voor het welzijn van alle betrokkenen. Daarom wilt u als werkgever de risico’s van agressie zo veel mogelijk terugdringen.
Veiligheid is belangrijk, voor uw medewerkers en voor uw cliënten. Intercept Trainingen is uw partner in het terugdringen van agressierisico’s binnen uw organisatie. Wij houden ons voortdurend bezig met het ontwikkelen van doelgroepspecifieke trainingen, workshops en presentaties voor alle organisatielagen.
2
In deze brochure leest u wat de workshop ‘VEILIG ZORG VERLENEN!’ voor uw medewerkers kan betekenen in het terugdringen van de agressierisico’s.
3
AGRESSIE IN DE ZORG HET PROBLEEM Bij agressie op het werk gaat het om ongewenste seksuele aandacht, intimidatie, lichamelijk geweld en/of pesten. Uit cijfers van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) blijkt dat in 2011 24% (1,7 miljoen) van de Nederlandse werknemers te maken had met een vorm van externe agressie door klanten, leerlingen, passagiers, patiënten etc. en 16% (1,1 miljoen) met interne agressie (collega’s of leidinggevenden). De gezondheids– en welzijnszorg worden in de enquête gerekend bij de risicogroepen voor externe agressie. DE GEVOLGEN Als gevolg van de beschreven vormen van agressie lopen werknemers (fysiek letsel terzijde) vaak langdurige psychische klachten op die zich manifesteren door: - een voortdurend herbeleven van de situatie in de herinnering; - toename van prikkelgevoeligheid, waakzaamheid en wantrouwen; - slaapstoornissen; - angst; - verlies van interesses; - irritatie; - lusteloosheid en vermoeidheid; - verlies van zelfvertrouwen en eigenwaarde.
INHOUD Wat is ‘VEILIG ZORG VERLENEN!’ ?
6-7
Wat leren uw medewerkers?
8-9
Een groot deel van de medewerkers ervaart door fysieke en/of psychische klachten ten gevolge van agressie of geweld, problemen met inzetbaarheid. 14% van de verpleegkundigen en verzorgenden geeft aan als gevolg van agressie of geweld, wel eens minder goed gefunctioneerd te hebben (NEA 2006). DE AANPAK Zorgprofessionals krijgen steeds vaker te maken met agressie in de uitoefening van hun functie. Dat is onacceptabel. Samen met u zorgt Intercept Trainingen voor veiligheid van uw medewerkers.
4
10 Het voorkomen van agressie Weerbaarheid 11 Hantering en de-escalatie 12 13 Emotionele ondersteuning
Hoe leren uw medewerkers het?
14
Hoe komt een workshop tot stand?
15
Hoe wordt de workshop geëvalueerd?
16
Wie leiden de workshop?
17 5
WAT IS ‘VEILIG ZORG VERLENEN!’ ? De workshop ‘VEILIG ZORG VERLENEN!’ is een innovatief concept om de risico’s van agressie in het werkveld van de zorgprofessional terug te dringen. Het richt zich in tegenstelling tot veel conventionele programma’s niet alleen op veiligheid van het individu maar daarnaast ook op veiligheid als onderdeel van de organisatiecultuur. Trainingen in het voorkomen van en omgaan met agressie hebben een positief effect op de organisatiecultuur wanneer de deelnemers duurzaam met de verstrekte informatie bezig blijven. Om deze duurzaamheid te bereiken maken de docenten tijdens de workshop handig gebruik van de kracht van succesbeleving. Zij laten uw medewerkers actief ervaren welke competenties ze zelf reeds bezitten om agressie binnen het werkveld beheersbaar te houden.
‘VEILIG ZORG VERLENEN!’ is maatwerk. De workshop wordt in overleg met de opdrachtgever volledig afgestemd op de doelgroep.
Door deze positieve ervaring als startpunt te nemen voor een verbeterde veiligheidsbeleving, raken uw medewerkers enthousiast en betrokken bij het beheersbaar maken van agressie in het werkveld. De succeservaringen in de workshop reiken mogelijke oplossingen aan voor situaties in de werkomgeving, genereren energie en dragen bij tot een positief zelfbeeld.
De werksituaties van zorgprofessionals zijn uiteenlopend. Bij de ontwikkeling van een workshop wordt de werksituatie van de doelgroep als eerste uitgangspunt gebruikt. Het rendement van de training wordt geoptimaliseerd door de afstand tot de realiteit te minimaliseren.
6
Lees meer over de totstandkoming van een workshop op pagina 15
7
WAT LEREN UW MEDEWERKERS ? Een kort overzicht van de lesonderdelen van de workshop. HET VOORKOMEN VAN AGRESSIE
Het is voor uw medewerkers belangrijk om in te zien wat er gebeurt als iemand agressief wordt. Tijdens het lesonderdeel ‘Voorkomen’ gaat de workshop in op de werking van het agressiemechanisme: - Wanneer worden mensen boos? - Hoe onderscheidt boosheid zich van agressie? - Welke vormen van agressie kunnen we herkennen?
HANTERING EN DE-ESCALATIE
WEERBAARHEID
De kans om slachtoffer te worden van agressie of geweld wordt voor een groot deel bepaald door de weerbaarheid van het individu.
Een confrontatie met een agressieve cliënt heeft vaak verstrekkende gevolgen. Het is belangrijk dat uw medewerkers zich van deze gevolgen bewust worden. Na het ontstaan van deze bewustwording demonstreren de docenten communicatieve vaardigheden om professioneel op conflictsituaties te reageren.
Tijdens de workshop geven de docenten uw medewerkers enkele eenvoudige richtlijnen waarmee ze zelf aan de slag kunnen om hun weerbaarheid te vergroten. Deze richtlijnen hebben betrekking op het afgeven van verbale en non-verbale signalen om:
Na het tot stand komen van deze bewustwording wordt verduidelijkt hoe veel agressie-incidenten voorkomen - zorg te kunnen dragen voor kunnen worden door cliëntgerichtheid, eigen veiligheid; openheid en integriteit. - eigen grenzen te kunnen aangeven
Lees hierover meer op pagina 10
Lees hierover meer op pagina 11
8
EMOTIONELE ONDERSTEUNING
De impact die een incident heeft op de betrokkenen is afhankelijk van diverse factoren. Het is belangrijk dat uw medewerkers na de calamiteit professioneel opgevangen worden om de schade zo veel mogelijk te beperken.
Het uitgangspunt van de workshop is dat een medewerker nooit geweld gebruikt. Een medewerker die persoonlijk wordt aangevallen heeft wel het recht zichzelf te bevrijden of verdedigen. De workshop reikt voor deze situaties proportionele fysieke vaardigheden aan die binnen het wettelijk kader liggen.
Tijdens de workshop leren uw medewerkers hoe ze emotionele ondersteuning kunnen bieden aan collega’s die het slachtoffer zijn geworden van agressie.
Lees hierover meer op pagina 12
Lees hierover meer op pagina 13
9
WEERBAARHEID
HET VOORKOMEN VAN AGRESSIE
Het is voor medewerkers in de zorg van erg groot belang dat ze in staat zijn om voor zichzelf op te komen. Medewerkers die duidelijk en respectvol hun eigen grenzen kunnen aangeven; - weten hun eigen psychische werkdruk te beperken; - werken veiliger; - zijn productiever.
WERKING VAN HET AGRESSIEMECHANISME Wat is agressie? Welke gevolgen heeft agressie op de korte en op de lange termijn? Hoe kunnen we signalen van agressie in een vroeg stadium herkennen? Waarom worden mensen agressief? Welke vormen van agressie onderscheiden we? Door deze vragen al aan het begin van de workshop te beantwoorden, krijgen uw medewerkers inzicht in de werking van het agressiemechanisme en worden zij zich bewust van de noodzaak om in het werkveld actief bij te dragen aan het voorkomen van agressie. PREVENTIE Door aandacht te besteden aan eigen gedrag, communicatieve vaardigheden en lichaamstaal kan de professional in de zorg een grote bijdrage leveren in het voorkomen van agressie. Openheid en integriteit tegenover cliënten voorkomen conflicten. Door een zelfverzekerde houding daalt de slachtofferkans. Incidentregistratie is belangrijk om herhaling van incidenten te voorkomen. De workshop illustreert in hoeverre uw werknemers het voorkomen van agressie zelf in de hand hebben.
10
Nadat binnen de groep agressiebewustwording tot stand is gekomen, werken de docenten met uw medewerkers door middel van verbale, mentale en fysieke oefenvormen aan de fundamentele elementen van weerbaarheid: - Houding en uitstraling - Confrontatietechnieken - Hulpvraag - Fysieke zelfverdediging - Aangeven van eigen grenzen - Zorg dragen voor eigen veiligheid De oefenvormen die gedurende de workshop worden aangereikt zorgen ervoor dat de deelnemers zich bewust worden van hun eigen kracht. Ze ervaren welke mogelijkheden reeds binnen hun eigen vermogen liggen om zich binnen het werkveld weerbaarder te kunnen opstellen.
11
EMOTIONELE ONDERSTEUNING Het verwerken van betrokkenheid bij agressie of geweld is heel persoonlijk. De een kan meer hebben dan de ander en ook de emotionele reacties verschillen per persoon. Een groot aantal variabelen speelt bij de verwerking van het incident een rol. Na een agressie-incident treedt er bij het slachtoffer vaak een stressreactie op die zich manifesteert door klachten in de vorm van: - Slaapproblemen en/of; - Vermoeidheid / lusteloosheid en/of; - Herbeleving van de gebeurtenis en/of; - Concentratieproblemen en/of; - Prikkelbaarheid en/of; - Angst.
HANTERING EN DE-ESCALATIE Vaak wordt agressie ingezet als middel om een bepaald doel te bereiken. In andere gevallen komt agressie voornamelijk voort uit een emotie als boosheid, verdriet of pijn. Agressie kan ook veroorzaakt zijn door een ziektebeeld of door het gebruik van drank of drugs. Uw medewerkers leren tijdens de workshop de verschillen tussen instrumentele, emotionele en psychopathologische agressie. Vervolgens wordt de cursusgroep per agressievorm bewust gemaakt van de meest effectieve benaderingswijze om het conflict te hanteren of de-escaleren.
12
De meeste slachtoffers van agressie (80%) overwinnen deze klachten zonder medische begeleiding. Ze verwerken de calamiteit in een periode die varieert van twee weken tot zes maanden. Door adequate opvang van het slachtoffer direct na het incident wordt het verwerkingsproces van de calamiteit in zijn natuurlijk verloop versterkt. Uw medewerkers leren tijdens de workshop om collega’s die het slachtoffer zijn geworden van agressie emotioneel te ondersteunen. De docenten bespreken handige richtlijnen waarmee uw medewerkers: - collega’s die het slachtoffer zijn geworden van agressie kunnen kalmeren; - structuur kunnen bieden aan het slachtoffer; - slachtoffers kunnen helpen bij het terugvinden van het veiligheidsgevoel.
13
HOE KOMT EEN WORKSHOP TOT STAND?
Voorafgaand aan de ontwikkeling van een workshop vindt een oriënterend gesprek plaats waarin wensen en mogelijkheden met u besproken worden.
HOE LEREN UW MEDEWERKERS HET? Natuurlijk streeft u naar een efficiënte aanpak om agressie en geweld binnen uw organisatie beheersbaar te houden. U voelt er niets voor om te kampen met onderbezetting vanwege het feit dat uw medewerkers dagenlang naar presentaties zitten te kijken waarvan ze de inhoud kort daarna alweer vergeten zijn. Informatie die op een plezierige manier wordt aangereikt, wordt beter door uw medewerkers opgenomen dan informatie die verstrekt wordt door middel van een diapresentatie of lezing. Zorgverleners zijn praktisch ingesteld. Het zijn ’Doeners’. Zij leren door te doen of door te ervaren. DYNAMISCH LESVERLOOP Twee ervaren docenten weten de cursusgroep met sterk variërende werkvormen op een professionele manier te boeien en te binden. Op een actieve manier horen, zien en beleven uw medewerkers tijdens de workshop hoe zij zelf zorg kunnen dragen voor hun eigen veiligheid. Een gestructureerd en dynamisch lesverloop zorgt binnen de cursusgroep voor een snel groeiend besef van oorzaken, gevolgen en oplossingen van agressieve conflictsituaties. Tijdens de workshop geven de docenten ruimte aan humor, plezier en ontspanning. Op een deskundige manier creëren zij een prettige en veilige sfeer waarin de geplande leerdoelen vlot worden gerealiseerd.
ACCOMODATIE Voor het verzorgen van de workshop wordt uitsluitend gebruik gemaakt van accommodatie waar zowel de fysieke als de mentale veiligheid van de deelnemers gewaarborgd kan worden. Welke van de partijen in accommodatie voorziet wordt tijdens het oriënterend gesprek overeengekomen. Over de aan accommodatie verbonden voorwaarden wordt u tijdens het overleg geïnformeerd. WERVING VAN DEELNEMERS Om uw medewerkers voldoende persoonlijke aandacht, mentale veiligheid en een dynamisch lesverloop te kunnen garanderen, telt een workshop ‘VEILIG ZORG VERLENEN!’ minimaal 8 en maximaal 24 deelnemers. Voor het aanmelden van deelnemers ontvangt u inschrijfformulieren waarvan de feedback een duidelijk beeld schetst van individuele competenties en restricties. Aan de hand van dit beeld wordt de inhoud van de workshop scherp afgestemd op uw cursusgroep.
INTERACTIEVE AANPAK Door veiligheid en vertrouwen binnen de groep gaan uw medewerkers tijdens de workshop eigen meningen en ervaringen met elkaar durven delen. Gebruikmakend van de veilige sfeer in de groep wakkeren de docenten groepsdiscussies over de lesthema’s aan. Eigen inbreng wordt hierbij gestimuleerd en gewaardeerd. Perspectieven van collega’s dragen bij aan verdieping van het individuele reflectieproces.
LEERDOELEN Tijdens dit overleg worden realistische leerdoelen gesteld die optimaal aansluiten op de werksituatie van uw zorgprofessionals en op het agressiebeleid van uw organisatie. Bij het formuleren van deze doelstellingen wordt rekening gehouden met haalbaarheid binnen de tijd waarvan u aangeeft deze voor training beschikbaar te willen maken. In de vrijblijvende offerte die u naar aanleiding van het oriënterend gesprek ontvangt, worden de specifieke leerdoelen overzichtelijk vastgelegd. Deze leerdoelen worden na afloop van de workshop gemeten en geëvalueerd.
BROCHURE U ontvangt minimaal drie weken voor aanvang van de workshop een brochure die uw medewerkers hierover informeert. De publicatiemogelijkheden van de brochure en de manier waarop de inschrijvingen gaan verlopen, worden tijdens het oriënterend gesprek uitgebreid besproken.
14
De tijdens het oriënterend gesprek uitgesproken wensen en afspraken worden samengevat in een heldere offerte die u binnen een week na het overleg ontvangt.
15
HOE WORDT DE WORKSHOP GEËVALUEERD? Als opdrachtgever wilt u na afloop natuurlijk graag weten hoe effectief de workshop voor uw medewerkers was. Feedback over de behaalde resultaten en de kwaliteit van de les stelt u erg op prijs en ook de opinie van de deelnemers over de workshop vindt u niet onbelangrijk. Onmiddellijk na afloop van de workshop ontvangen uw medewerkers een formulier waarmee zij de workshop waarderen op: - inhoud; - presentatie; - relevantie; - locatie. Binnen een week na de workshop ontvangt u de uitkomsten van deze enquête als onderdeel van een uitgebreide evaluatie. Deze terugblik informeert u voorts over de: - realisatie van gekozen doelstellingen; - beginsituatie; - oefenstof; - organisatie van de les; - technische inhoud; - eventuele bijzonderheden.
WIE LEIDEN DE WORKSHOP? DOCENTEN De workshop staat onder leiding van twee gediplomeerde ‘Docenten Gevaarsbeheersing’. Zij werken praktijkgericht en zetten als duo realistische scenario’s neer. Op een leuke, afwisselende en effectieve manier weten zij professioneel hun kennis over te dragen aan de cursusgroep. Met een duidelijke onderlinge taakverdeling verhogen ze efficiënt de doelmatigheid van de didactische werkvormen. SRDG De docenten die uw medewerkers trainen zijn geaccrediteerd door ‘Stichting Register Docent Gevaarsbeheersing’.
16
Zij maken deel uit van een breed netwerk van gelijkwaardige trainers en docenten waardoor zij in geval van overmacht vervangen kunnen worden. Het afbreukrisico van een workshop is minimaal.
17
INSPECTIE SZW De training die ‘VEILIG ZORG VERLENEN!’ uw medewerkers geeft in het voorkomen van en omgaan met agressie en geweld is conform de aandachtspunten van ‘Inspectie SZW’. Meer overheidsinformatie over het aanpakken en voorkomen van agressie in de zorg vindt u op: www.inspectieszw.nl
18
19
MEER INFORMATIE Deze brochure geeft algemene informatie. Heeft u na het lezen nog vragen? Neem dan contact op met :
Intercept Trainingen V.O.F. Postbus 22023 6360 AA Nuth
Telefoon: 06-57560482 E-mail:
[email protected] www.intercept-trainingen.nl KvK nr: 53092961 Intercept Trainingen - Maart 2013 Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.
