Media in Beweging Stay in Business. Ken de trends. Pak uw kansen. Benut ieders talent.
Het Verslag 9 november 2010
Conferentie Media in Beweging De media- en communicatiesector maakt werk van innovatie. KVGO, NUV, en CMC organiseerden op 9 november 2010 de conferentie Media in Beweging. Circa tweehonderd leden van de betrokken brancheorganisaties en het onderwijsveld kwamen bijeen in „The Open‟ in Tiel. Tijdens de conferentie werd alle opgedane kennis van de projecten Branche Innovatie Contract “ICT en Sociale Innovatie”, uitgevoerd door TNO, en Mediacompetenties, uitgevoerd door GOC, bij elkaar gebracht.
KVGO-voorzitter Cees Verweij verwelkomde namens KVGO, NUV en CMC de talrijke deelnemers aan de conferentie. Hij haalde en passant de woorden aan van Adjiedj Bakas, de invloedrijke Nederlandse trendwatcher, goeroe en inspirator. “Je mag de olifant in de kamer niet over het hoofd zien.” Met andere woorden: negeer belangrijke ontwikkelingen niet, maar neem ze mee in je toekomstbeeld. De trends kennen, daarop inspelen, kansen pakken en ieders talent benutten, dáárover ging het op de conferentie. Verweij memoreerde de conferentie in februari 2009 „Competent de toekomst in‟. Toen stond de vraag centraal hoe de grafische en communicatiewereld er in 2015 uit zou zien. Sindsdien hebben we niet stilgezeten, zei Verweij. Op twee hoofdlijnen is veel tot stand gebracht. “We kunnen voortbouwen op de kennis die
bijeengebracht is in de projecten Branche Innovatie Contract, uitgevoerd door TNO, en Mediacompetenties, uitgevoerd door GOC.”
“Ik vind het mooi dat de conferentie de twee verschillende programma‟s weer op een harmonische wijze bij elkaar brengt”, zegt Hans van Vliet, business consultant strategic business analysis bij TNO. “Het ene onderwerp ligt meer aan de kant van competenties en opleidingen, het andere meer aan de kant van ICT-innovatie en
sociale innovatie, maar in de programmapunten vloeien ze samen. De link naar de opleidingen kan ik zeer appreciëren. De ArtLabs zijn daar een goed voorbeeld van: evenementen om studenten en bedrijven als het ware warm te maken voor elkaar. Tegen midden- en kleinbedrijven zou ik willen zeggen: betrek ook studenten van grafische lycea bij de innovatie, ze brengen nieuwe kennis binnen die het innovatieproces vergemakkelijkt.”
Talentontwikkeling
Twitteren
In het kader van het Branche Innovatie
Dagvoorzitter Rob Haans riep de vier
Contract “ICT en Sociale Innovatie”
toekomstscenario‟s voor de media in 2015
bezochten mkb-bedrijven in 2009 en 2010
in herinnering. Op de conferentie in 2009,
massaal de workshops om over strategieën
nu bijna twee jaar geleden, werden ze
na te denken om hun toekomstplannen te
uitvoerig besproken. Massa Melissa: de
ondersteunen. Ze kregen nieuwe kennis
klassieke wereld, maar dan in een nieuw
aangereikt over ICT, verdienmodellen en
jasje. Het media-aanbod is een uniform
veranderingsprocessen. Ook organiseerden
mondiaal aanbod met global brands, volgens
de drie brancheorganisaties samen met GOC
vaste formats, grootschalig en efficiënt.
het project Mediacompetenties. Dat bracht
In de wereld van Niche Nick is online
HRM‟ers bij elkaar om het werk in de
leidend geworden. Het is een virtuele, maar
toekomst beter in beeld te brengen en
geregisseerde wereld. Klanten worden
talentontwikkeling in bedrijven te
bediend met gepersonaliseerde diensten op
stimuleren. Samen met opleiders zochten ze
basis van uitgebreide, intelligente
naar mogelijkheden om sneller en beter in
zoekprofielen en zijn bereid daarvoor te
te spelen op de eisen van de toekomst.
betalen. De wereld van Verbonden Vera is
Voor die toekomst, zei Verweij, zijn mensen
een virtuele ongeregisseerde wereld door
nodig die opgeleid zijn om cross- en
deels vluchtige informele selfsupporting
transmediaal te kunnen denken en werken.
sociale netwerken. Een wereld door
“Dat wil niet zeggen dat een drukker straks
vrienden van vrienden die liever zelf copy
niet meer aan de pers staat, maar hij wordt
pasten dan dat ze betalen voor informatie.
hoe dan ook toch steeds meer een proces-
Locale Luca ten slotte verbeeldt de wereld
operator. Daar moet je je als grafische
van „ons kent ons‟, waarin persoonlijk
branche op voorbereiden. En zo zullen alle
contact en belevenissen in een lokale
beroepen in de media- en
context belangrijk zijn. Gehechtheid en
communicatiesector veranderen. We hebben
authenticiteit zijn sleutelwoorden. De
niet voor niets straks een discussie over het
consument is bereid te betalen voor de
beroep van journalist.”
persoonlijke noot en voor kwaliteit.
Wat klopt er anno 2010 van dit schema dat
plaats, dat is ook logisch. Maar het
de blik richt op 2015? Hoe staan we er op dit
interessante is dat Massa Melissa daar
moment voor? Welke wereld wordt
absoluut niet onder geleden heeft.
dominant? Deze vragen stelde de
Verbonden Vera zagen wij als doel van
dagvoorzitter aan toekomstonderzoeker
marketing. We proberen onze marketing
Annemieke de Korte van TNO en Geert
onder andere vorm te geven via de social
Noorman, managing director van het
media. De actie van Youp van ‟t Hek is een
Nederlands Uitgeversverbond. Maar eerst
mooi voorbeeld van de kracht van dat
riep Haans de zaal nog op om twitterend
instrument.”
deel te nemen aan het debat. Mixed realities De werelden gaan nog meer in elkaar schuiven, voorspelde De Korte. “Digitaal wordt fysiek en vice versa. Als we bijvoorbeeld draadloos internet krijgen, kunnen we continu switchen tussen de echte en de virtuele wereld. De applicatie Layar is een krachtig voorbeeld van mixed realities.” “We herkennen de werelden nog steeds.
De applicatie (layer) legt als het ware een
We zagen destijds wel aankomen dat de
digitale laag over het camerabeeld van de
sociale media belangrijk zouden worden,
mobiele telefoon en vult de werkelijkheid
maar persoonlijk ben ik verrast door de
aan met digitale informatie. Layar legt dus
snelheid waarmee dat plaatsvindt. Er is een
verschillende lagen over het camerabeeld
duidelijke beweging naar virtuele
van de fysieke omgeving. Een gebruiker die
communicatie, maar tastbare, fysieke
rondkijkt door de lens van zijn mobiele
communicatie is niet verdwenen”, zei De
telefoon, kan dan bijvoorbeeld zien waar er
Korte. Noorman zag geen duidelijke
brievenbussen zijn, populaire restaurants of
beweging in de richting van één van de vier
huizen die te koop staan. Zo opent zich een
scenario‟s. Ze zullen er straks in 2015
wereld voor bedrijven én hun klanten.
allemaal nog zijn. “Wij, die met z‟n allen aan de geregisseerde kant zitten, dachten dat het Niche Nick zou worden. Die beweging naar het virtuele vindt inderdaad
De Korte herhaalde de oproep die zij ook in
Geëmancipeerde consument
2007 deed, maar met een kanttekening: “Je
Valerie Frissen, bijzonder hoogleraar ICT en
kunt heel goed zijn in één wereld, maar
Sociale Verandering aan de Erasmus
houd ook de andere drie in de gaten, zei ik
Universiteit en senior strateeg bij TNO,
destijds, anders zou je de boot weleens
benadrukte dat er voor de creatieve
kunnen missen. Waakzaamheid blijft
industrie niet één businessmodel of één
geboden, maar nú zou ik niet meer zeggen:
strategie is om de toekomst tegemoet te
doe je ding in één van die werelden. Je
treden. “Er is veel creativiteit in deze
moet overal zitten! Crossmediaal en
sector, zeker bij de mensen die bezig zijn
transmediaal worden sleutelwoorden. Om
met de content en de technologie en vooral
klanten te bereiken met producten en
de wisselwerking daartussen.”
diensten die ze echt willen, moet je je
Eigenlijk, zo legde Frissen uit, zijn we
activiteiten heel slim en integraal op elkaar
aanbeland aan het einde van een periode.
passend organiseren.”
“Als je naar de techniekgeschiedenis kijkt,
Hans van Vliet van TNO bood Geert Noorman
is de komst van internet een van de meest
van het NUV vervolgens het compacte How
snelle en succesvolle ontwikkelingen met
To-boekje aan. In Media in Beweging, ICT en
zeer grote implicaties die er op de lange
Sociale Innovatie, zoals de officiële titel
duur toe leiden dat onze manier van
luidt, is de kennis die TNO heeft
denken, van organiseren totaal zal
overgedragen in de workshops in 2009 en
veranderen. We gaan onmiskenbaar een
2010 in beknopte vorm bijeengebracht. De
nieuwe periode tegemoet. Onze
kennis die nodig is om te innoveren is
productieprocessen en verdienmodellen zijn
uitgewerkt op basis van de vier
echter nog voornamelijk ontleend aan een
toekomstscenario‟s. Noorman sprak met een
tijdperk dat ten einde loopt, het industriële
knipoog zijn verwondering uit dat de
tijdperk.”
opbrengst van twee jaar hard werken door zo veel mensen in zo‟n klein boekje past.
Nederlanders maken op allerlei manieren
keten passief bij. Netwerken daarentegen
creatief gebruik van ICT. Vooral de
zijn open, je kunt er alleen maximaal
ontwikkelingen bij de consument - die zich
gebruik van maken door informatie te delen
radicaal geëmancipeerd heeft - zijn
en door samen te werken.”
belangrijk voor u, stelde Frissen. “Als één
Frissen attendeerde haar toehoorders ook
partij de kansen heeft gegrepen die de
op alle 3.0-ontwikkelingen. “Er komt steeds
nieuwe ontwikkelingen bieden, dan is het de
meer techniek beschikbaar om snel door de
consument. Houd hem in de gaten.”
veelheid aan informatie te gaan, daar connecties in te leggen en op een nieuwe
Andere waarden
manier patronen in die informatiestromen
De rollen zijn verschoven, gebruikers zijn
vast te leggen, bijvoorbeeld gekoppeld aan
vaak ook producenten geworden. In groten
consumentenvoorkeuren of zoekgedrag.”
getale zijn gebruikers zich gaan „professionaliseren‟ door blogs te
Digitale autochtonen
produceren en allerlei andere variaties van
Innovatie heeft in de eerste plaats te maken
user generated content. “Ze zijn in alle
met verdienmodellen, maar ook met de
onderdelen van de creatieve keten een rol
manier waarop je processen organiseert,
gaan spelen. Ze distribueren hun producten
aldus Frissen. Ze gaf een aantal creatieve
op een andere manier dan u gewend bent en
voorbeelden. Bij Zeitgeist van The Guardian
voorzien ze op een andere manier van
bepaalt niet de redactie de ordening van
betekenis.”
het nieuws, maar de voorkeur van het
De 2.0-ontwikkelingen zijn zo interessant,
publiek op de website. De lezer neemt het
zei Frissen, omdat ze het mogelijk maken de
roer in handen en bepaalt wat interessant
potentiële waarden die aanwezig zijn in de
en lezenswaardig is. De professionele
sociale netwerken te exploiteren. “Niet
selectie van de journalist wordt ingeruild
altijd in financiële zin, er zijn allerlei
voor het vereende oordeel van de
andere waarden latent aanwezig. Volstrekt
websitebezoekers. Dit gebeurt door ranking:
andere waarden dan die de processen in de
het meest gelezen artikel komt het meest
industriële samenleving bepalen, die zijn
prominent in beeld.
top-down, vanuit het perspectief van de aanbieder, vanuit de logica van het organisatiemodel. De tv-kijker of de krantenlezer zit er aan het einde van de
Flipboard is een ander voorbeeld. Deze
Die generatie betreedt momenteel de
nieuwe en succesvolle applicatie is exclusief
arbeidsmarkt, zei Frissen. “Ze beschikken
ontwikkeld voor de iPad om al de social
over interessante software, die ze
networking-actviteiten van de bezitter te
bovendien op allerlei manieren naar hun
verzamelen en te presenteren in een mooi,
hand kunnen zetten. Het kan niet zo zijn
glossy magazineformaat, compleet met
dat ze dat allemaal achter moeten laten als
animatie, foto‟s en video‟s en de
ze naar hun werk gaan en hun toegangspasje
mogelijkheid content met anderen te delen.
door de poort halen. Ze creëren dan op de
Een gepersonaliseerd social magazine dus.
een of andere manier zelf de condities die u ze niet biedt.” Niet bewegen is geen optie, zo besloot Frissen. “Het gaat erom dat u mee beweegt met de ontwikkelingen, en zelfs een stap vooruit beweegt. U bent te voorzichtig, te
Frissen noemde ook een nieuw experimenteel businessmodel in de journalistiek. Een item wordt pas echt door journalisten uitgezocht als gebruikers er geld in stoppen. Het medialandschap zal er nooit meer zo uitzien als tien jaar geleden, hield Frissen haar gehoor ten overvloede voor. “Nederland staat op de vijfde plaats op de wereldranglijst eReadiness.” Ruim negentig procent van de bevolking heeft toegang tot internet. Alle jongeren zijn online. “Voor jongeren zijn de digitale media de belangrijkste media. Voor de „digitale autochtoon‟ opgegroeid in een digitale wereld, doet het verschil tussen
online en offline er niet meer toe, de beide werelden vloeien naadloos in elkaar over.”
risicomijdend.” Waarom de sociale media vooral in Nederland zo‟n duizelingwekkende ontwikkeling doorgemaakt hebben, wilde iemand weten. “Zijn wij dan zo sociaal?” Frissen veronderstelde dat het ligt aan ons van oudsher rijke verenigingsleven. “Dat
heeft zich naadloos doorgezet in het virtuele domein.”
“Wat jammer dat Valerie Frissen niet meer
Innoveren heeft niet alleen te maken met
tijd toebedeeld kreeg, want haar verhaal
apparatuur en software, maar ook met
bevatte zó veel aanknopingspunten voor
slimmere manieren van werken en met het
onze sector!” Marcel Kats, marketing
beter benutten van talent. Een betere
manager van het KVGO, noemt Media in
talentbenutting leidt tot meer productiviteit
Beweging al met al een geslaagde
en boeiender werk. Hoe talent te vinden, te
bijeenkomst. “Gezien de dynamiek in onze
binden, te boeien en optimaal te laten
bedrijven, ben ik blij dat we over twee jaar
doorgroeien, daarover sprak Lidewey van
weer bij elkaar komen.” Naar de ervaring
der Sluis, hoogleraar Strategic Talent
van Kats groeien bedrijven niet uitsluitend
Management aan Nyenrode Business
naar één bepaald scenario toe.“Zo werd dat
Universiteit. Ze had overigens een mooie
in 2007 min of meer gepresenteerd. Maar
binnenkomer: “Ik ben de eerste hoogleraar
ondernemers in onze branche zullen altijd
in gesponsorde kleding. Dat is
in meer of mindere mate een beetje Niche
hypermodern.” Vervolgens liet ze haar
Nick zijn en een beetje Verbonden Vera
toehoorders letterlijk in beweging komen
zijn, of welke andere combinatie van
met een oefening die op een grappige
archetypes dan ook.”
manier duidelijk maakte dat we eigenlijk niet zo uniek zijn als we denken en eigenlijk
Binden en boeien
ook weer wel…
“Op welke manier kiezen mensen voor een
baan? Als werkgever is het de kunst om te weten wat de drijfveren zijn achter de mobiliteit op de arbeidsmarkt, dus om te weten op welke knoppen je moet drukken.” Lange tijd, zei Van der Sluis, zijn we ervan uitgegaan dat mensen op ongeveer dezelfde Geen ICT-innovatie zonder sociale innovatie
manier hun weg kiezen op de arbeidsmarkt:
- het klonk in vele toonaarden op de
human resource management. Nu weten we
conferentie Media in Beweging. Uitsluitend
dat iedereen op unieke wijze keuzen maakt.
investeren in technologie is onvoldoende om
En de keuzemogelijkheden groeien gestaag.
het innovatieve vermogen van organisaties te versterken.
Des te belangrijker wordt voor werkgevers
Werknemers willen graag geld verdienen,
de vraag: wat is het talent dat wij nodig
maar ook een doel nastreven, iets zinvols
hebben om als organisatie voort te bestaan?
doen. “Dat zijn de twee ankers die mensen
En - ook zeer belangrijk - om te
zoeken op de arbeidsmarkt.”
doorgronden wat mensen in beweging
De nieuwe generatie kampt met een
brengt, wat ze ertoe brengt om te kiezen
keuzeprobleem, ze dúrven niet te kiezen,
voor een bepaalde werkgever.
zei Van der Sluis. “Alles kan, alles is bereikbaar. Dat maakt de nieuwe generatie
Voedingsbodem Van der Sluis maakte duidelijk dat ze bij het woord „talent‟ niet alleen de goudhaantjes voor ogen had, want die redden zichzelf
wel. Ze gebruikte het woord in de zin van
onrustig. Ze moeten alle schoteltjes tegelijk in de lucht houden. Als u als organisatie een anker kunt zijn in het leven van uw werknemers, bent u een succesvolle, aantrekkelijke en gewilde werkgever.”
kwaliteiten en eigenschappen. De spreekster benadrukte dat het de context is
“Ik heb enorm veel aantekeningen
die iemand tot een talent maakt.
gemaakt”, zegt Joke Mulder, coördinator
“Loslopende talenten bestaan niet. Iemand
van Sophia TV in het Erasmus MC/Sophia
kan slechts een talent zijn, gegeven de
Kinderziekenhuis. Ook de masterclass van
context waarin hij werkt. Op de
Lidewey van der Sluis vond ik heel
arbeidsmarkt kun je alleen spreken van
bijzonder. De vier toekomstscenario‟s van
toptalent als er een perfecte samensmelting
TNO bieden mij houvast, ik kan goed de
is van de context en de persoon.”
verbinding leggen met mijn eigen
De cultuur in uw bedrijf, de manier waarop
werksituatie. Het is in totaliteit een
u samen werkt en leeft bepaalt of de
duidelijke en interessante conferentie.”
organisatie een vruchtbare voedingsbodem is voor talent, betoogde Van der Sluis. Daarop citeerde ze Koningin Beatrix die in de laatste Troonrede sprak over „respect voor elkaar, verdraagzaamheid en wellevendheid‟. Belangrijke waarden, niet alleen in de samenleving.
geld mee genereren”, legde Van Schie uit. Traditioneel product met beleving
De kopers van het kookboek zouden
In workshop A „Waar liggen mijn
bijvoorbeeld een workshop koken kunnen
innovatiekansen?‟ ging het om „content
bijwonen met de auteur, in het beste geval
experience‟. Door belevenissen rond een
een populaire topkok. Of ze zouden als
product, een dienst of een merk te creëren,
afgeleide van het boek hun eigen
kunnen bedrijven klanten een unieke
persoonlijke versie met lievelingsrecepten
ervaring meegeven. Ze voegen een beleving
uit het boek kunnen samenstellen. Het was
toe, iets wat de klant zich zal blijven
onwennig, maar het lukte de deelnemers om
herinneren. Content experience speelt in op
een content experience-strategie op te
de beleving van consumenten als ze het
stellen. Als een drukkerij en een uitgeverij
product kopen of van de dienst
gezamenlijk zo‟n strategie ontwikkelen, kan
gebruikmaken. Uitgevers en drukkerijen
de experience voor beide partijen
kunnen zich ermee onderscheiden van hun
toegevoegde waarde creëren, benadrukte
concurrenten.
Van Schie.
De boer op De deelnemers aan workshop B „Innoveren. Wat zijn dan de sociale en organisatorische hobbels? gingen „ambachtelijk‟ aan de slag met „Innovatie op de rails‟. Ze kregen van Workshopbegeleiders Nathalie van Schie en
workshopleiders Peter Oeij, Sonoko
Tony Brugman zetten de deelnemers in vijf
Takahashi en Pepijn Vos van TNO de
groepen aan het werk. Uit twee boeken -
opdracht samen een trein te bouwen. Een
een kookboek en een boek over taal -
spel, maar met een serieuze achtergrond:
moesten ze er één kiezen. Voor dat boek
leren met elkaar samen te werken en aan
diende vervolgens een content experience-
den lijve te ervaren welke sociale en
aanbod te worden opgesteld. “Het boek is
organisatorische aspecten de
een traditioneel uitgeefproduct. Door daar
samenwerkingspartners parten kunnen
beleving aan toe te voegen, kun je dit
spelen.
product aantrekkelijker maken en er meer
Innovatie is zo gemakkelijk nog niet. En
investering deden, daarnaast moest het
tegenwoordig is het nog complexer doordat
individueel rendabel zijn. Het stappenplan
bedrijven steeds meer in een netwerk
Innovatiemanagement bood daarbij een
innoveren.
houvast. “Mkb‟ers hebben last van enige
In de workshop werd nader ingegaan op
koudwatervrees als het gaat om
open innovatie en sociale innovatie. Bij
samenwerkingsverbanden met andere
open innovatie, het woord zegt het al, ligt
bedrijven”, zei Oeij. “Maar als je
de nadruk op je openstellen om samen
tegenwoordig innovatief wilt zijn, kun je
kennis uit te wisselen en samen te
niet meer alles alleen doen. “Je moet (ook)
vernieuwen. Sociale innovatie duidt op
niet menen dat alle slimme werknemers bij
vernieuwing van de organisatie en op een
jou in het bedrijf zitten. Met andere
betere talentbenutting om meer
woorden: je zult de boer op moeten en met
productiviteit te krijgen, een betere
anderen moeten gaan samenwerken. Kennis
concurrentie- en marktpositie, boeiender
absorberen van anderen en zo met vereende
werk, grotere betrokkenheid van
krachten tot vernieuwing zien te komen.”
medewerkers en vermindering van de
Het spel „Innovatie op de rails‟ is ontwikkeld
eenzijdige focus op techniek. Sociale
om de koudwatervrees van bedrijven –voor
innovatie is een tegenhanger van technische
samenwerking met derden te beteugelen.
innovatie.
De deelnemers aan de workshop merkten hoe lastig het is om samen te werken, in dit geval om samen een trein te bouwen. En
misschien ondervonden ze dat het soms ook nog kan meevallen, dat het misschien zelfs De deelnemers aan de workshop kregen geld, kennis en middelen en moesten met elkaar afspreken hoe ze die zo zouden kunnen inzetten dat ze als team een goede
leuk kan zijn om de handen ineen te slaan.
“Ik vond de workshop over innoveren een
werkt die?‟ Ze maakte ondubbelzinnig
leuke, actieve sessie. Eigenlijk het
duidelijk dat de werkgever zich in deze tijd
aardigste onderdeel van de conferentie.”
moet afvragen: What makes them tick? Wat
Voor Rita Verduin, manager personeel &
wil die nieuwe werker? Wat beweegt de
organisatieontwikkeling bij Koninklijke
CHIP? Wat is zijn motor? Ze gaf ook het
Wegener NV, was het gebruik van Twitter in
antwoord: “Een leuk bedrijf om voor te
deze setting nieuw. “Procesmatig een leuke
werken, waar hij leuke collega‟s kan
toevoeging en goed om op deze manier
ontmoeten en waar hij leuke dingen kan en
gestimuleerd te worden om actief mee te
mag doen. Een werkkring is een
denken. Jammer genoeg voegden de
pleisterplaats voor soortgenoten. Trouw is
berichtjes die op het grote scherm
vervangen door flexibiliteit. Dit zijn
verschenen inhoudelijk weinig toe.
inzichten vanuit veel recent onderzoek. Een
Misschien nodigt het medium uit tot
slimme werkgever die anno 2010 met zijn
prietpraat? De presentaties vond ik een
bedrijf talentproof wil zijn, speelt hierop in.
beetje algemeen, maar ik begrijp heel goed
Soort zoekt soort: CHIP zoekt CHIP.”
dat het moeilijk is om voor zo‟n bonte mix
Van der Sluis signaleerde ook de
van mensen een programma samen te
wereldwijde trend dat mensen het
stellen. De problematiek in het midden- en
belangrijk vinden om zinvolle dingen te
kleinbedrijf in de grafische sector is een
doen. Ook in Nederland, constateerde ze, is
heel andere dan die van een
de tendens sterk in opkomst dat de
dagbladuitgever. Mensen ontmoeten? Dat
werknemer naast zijn salaris een hoger doel
werkt voor mij toch het beste op kleinere
wil dienen. Werkgevers doen er verstandig
schaal, in de workshop. Daar heb ik
aan daar rekening mee te houden.
interessante gesprekken gevoerd.”
“Betrekken genereert betrokkenheid. Je wint en bindt mensen niet langer alleen op profit, wel op purpose. Niet de knikkers maar het spel.
CHIP zoekt CHIP Lidewey van der Sluis liet de deelnemers van masterclass C kennismaken met de CHIP: de Conscious Happy Independent Professional. „De CHIP in medialand. Hoe
Meedoen (werken) is belangrijker dan winnen (succes).” De deelnemers luisterden
Met ja-maar win je geen oorlog
geboeid en maakten van hun hart geen
In workshop D „Ja maar, ze hebben geen zin
moordkuil. Een werkgever zei: “Als ik een
in een cursus‟ ging het er opgewekt aan toe.
sollicitatiegesprek voer en ik vraag wat de
Onder het motto „ieder zijn vak‟ hadden
werknemer in spe wil, zegt hij: „Ik ben
workshopbegeleiders Lise van de Kamp en
tweeëndertig, ik wil kennis uitwisselen, me
Tria Louwes „Ja-maar‟ ingehuurd: een
verder ontwikkelen en ik wil ‟s avonds thuis
professioneel bureau met acteurs dat „ja,
zijn. O ja, en ik wil ook zekerheid.‟”
maar…‟ als filosofie en trainingsmethode
Van der Sluis doet zelf onderzoek naar
heeft ontwikkeld. Ontwijkend gedrag komt
drijfveren op de arbeidsmarkt. De top drie:
vaak voort uit angst. Het helpt niet alleen
streven naar balans en evenwicht tussen
elk idee om zeep, maar laat hele projecten
privé en werk op de eerste plaats, uitdaging
schipbreuk lijden. De acteurs van Ja-maar
en ontwikkeling op de tweede en vrijheid en
hebben het tot hun missie gemaakt om die
autonomie op de derde.
negatieve houding om te buigen naar
Masterclassleider Van der Sluis
positief en coöperatief gedrag.
onderscheidde twee groepen werknemers:
Daar zat hij dan in de workshop: de
de zelfredzamen en de structuurzoekers.
landerige, onwillige werknemer die niet
“Er zijn hoogopgeleiden die graag geleid en
vooruit te branden is. Hoe krijg je hem in
gepamperd worden en lageropgeleiden die
beweging? Hoe krijg je hem naar een cursus
het prima redden in hun eentje.”
of opleiding?
De rode draad van deze workshop kon op
Ook voor workshopleider Van de Kamp was
algemene instemming rekenen: een
het een eyeopener: “Je kunt praten als
werkgever die doorgrondt en begrijpt wat
Brugman, allerlei argumenten aandragen,
werknemers beweegt, is een succesvolle
hem vertellen hoe nuttig het zou zijn voor
werkgever.
zijn eigen ontwikkeling en voor zijn carrière. Het haalt allemaal niets uit, hij blijft volharden in zijn negatieve houding. En hoe meer je aanhoudt, des te minder er gebeurt. Dat is een vast gegeven. Maar kijk wat er gebeurt als je het tegenovergestelde doet, er nog een schepje bovenop doet:
waar is het goed voor, die opleidingen, het
levenslessen!” zegt Van de Kamp.
vreet tijd, het kost geld… Door die paradoxale benadering schiet de onwillige werknemer in actie. Héél handig om te weten!” Als je in problemen denkt, kun je problemen niet oplossen. Maar als je het zoekt in mogelijkheden, dagen de oplossingen op. Een andere levenswijsheid die door de acteurs met verve werd belichaamd. Op een gegeven moment zeilde er een pen door de lucht. De pen werd door iemand opgevangen. De workshopdeelnemers moesten letterlijk beschrijven wat ze zagen. Een pen dus, die werd opgevangen. Een tweede exemplaar zeilde door de lucht en viel op de grond. Wat zagen de deelnemers nu? Een pen die niet werd opgevangen. Dát bleek nu typisch een geval van een voorgeprogrammeerde blik: de pen moest kennelijk worden opgevangen omdat het de eerste keer ook
zo gebeurde en men verwachtte dat het weer zou gebeuren.
Gouden tijden Debat E „Dé journalist bestaat niet meer‟ leverde vuurwerk op. Iedereen met een laptop en een camera zou voor nieuws kunnen zorgen en dat nieuws ook nog eens heel snel kunnen verspreiden, iedereen is dus eigenlijk journalist. Mede door de opkomst van de social media zou het fundament onder de traditionele journalistiek lelijk aan het afbrokkelen zijn. Wie dat gelooft, heeft het mis. Het tegendeel is waar: de journalistiek gaat gouden tijden tegemoet. Die hartverwarmende boodschap kwam uit debat E. Vroeger had de journalist bijna het alleenrecht op het verzamelen en verspreiden van nieuws. De consumenten van dat nieuws op radio, tv en in de kranten konden ervan opaan dat de berichtgeving door professionals was geselecteerd, gescreend, gefilterd, gecheckt en onderzocht. We hadden het volste vertrouwen dat de informatie die tot ons
De moraal: kijk met een open, objectieve
kwam juist was. Dat is verleden tijd,
blik naar wat je ziet en handel daarnaar.
niemand weet nog of de informatie op
Laat je blik niet vertroebelen door
internet geverifieerd is. Betekent dit dat de
aannames en verwachtingspatronen. De
traditionele rol van de journalist is
deelnemers gaven de acteurs een lang en
uitgespeeld?
enthousiast applaus. “Absolute
De deelnemers aan het debat vonden van
debat plaatsten die kanttekening: de
niet. Lodewijk Ouwens, die samen met Ruud
essentiële journalistieke functies zullen niet
Schets de discussie leidde, denkt er met
langer voorbehouden zijn aan
genoegen aan terug. “Juist in een tijd
mediabedrijven. Er werd gedebatteerd aan
waarin we overspoeld worden met
de hand van stellingen.„Internetjournalistiek
informatie via allerlei media vaak in
heeft de toekomst. Verzet helpt niet‟,
combinatie met elkaar, groeit de behoefte
luidde de eerste propositie. Dat liet de
aan betrouwbare informatie én aan
directeur van de GPD (Geassocieerde Pers
vakmensen die die informatie selecteren,
Diensten) er niet bij zitten:
verifiëren, duiden, valideren en van een
“Internetjournalistiek bestaat niet. Er is
context voorzien. Die belangrijkste functie
goede en slechte journalistiek. En er zijn
van de journalistiek zal recht overeind
media die informatie verspreiden, internet
blijven! Sterker nog: er zullen gouden tijden
is er een van.” Uit het debat kan een
aanbreken voor de journalistiek.”
hoopgevende conclusie gedistilleerd worden. Er is zeker een toekomst voor
Internetjournalistiek bestaat niet
mensen die nu op de School voor
Onder de workshopdeelnemers waren ook
Journalistiek zitten. Want juist in deze tijd
medewerkers van diverse Scholen voor
is er een grote behoefte aan betrouwbare
Journalistiek. Ze kregen van andere
journalistiek. Is het geen teken aan de wand
deelnemers aan het debat de geijkte vraag:
dat er in de Verenigde Staten intussen
wat kunnen die jongens en meisjes nou
kranten verschijnen die het woord „truth‟ in
helemaal als ze klaar zijn met hun
hun naam dragen en die hun lezers
opleiding? Hun antwoord was duidelijk:
nadrukkelijk beloven dat de inhoud voldoet
“Juist mensen die getraind zijn in het
aan alle eisen van correcte journalistiek?
selecteren, verifiëren, duiden en valideren
Ook in een tijd waarin informatiestromen
van informatie blijven niet alleen voor
vrij vloeien blijken consumenten bereid te
mediabedrijven van grote betekenis, maar
betalen voor die toegevoegde journalistieke
ook voor andere sectoren van het
waarde, in welk medium dan ook.
bedrijfsleven”. Ook de deelnemers aan het
De deelnemers aan de workshop kregen de
Interactie tussen de schakels „Innovatie? Mediacompetenties? Wat doen
de medewerkers dan?‟ Het uitdagende motto van workshop F trok een gemêleerd gezelschap afkomstig uit alle segmenten van de branche. In deze workshop, geleid door Hermien Mijnen van GOC en Albert Noppen van Commbizz, lag de focus op de vertaling van het Raamwerk Mediacompetenties naar de praktijk. Dit Raamwerk bestaat uit de vijf van oudsher bekende rollen:
adverteren/adviseren, contentproductie, aggregeren, realisatie en distributie. Vervolgens bevat het 48 door TNO uitgefilterde werkprocessen. En tot slot zijn er de competenties: ontwikkelbare vermogens waarmee mensen proces- en resultaatgericht kunnen werken.
opdracht de benodigde competenties voor het maken van een interactief magazine voor de iPad te bedenken en wel vanaf de eerste prille stap: het ontwikkelen van het concept. Breng het totale proces in kaart door alle procesonderdelen - die op stroken papier stonden - in de juiste volgorde te leggen, zo luidde de opdracht. En bedenk welke kennis en vaardigheden nodig zijn om deze processen goed uit te voeren. Noppen constateerde met genoegen dat de deelnemers al snel op een behoorlijk diepgaand niveau met elkaar in gesprek raakten. “Er ontstond een levendige discussie óver de bedrijfsgrenzen heen. Heel leuk, die interactie tussen de verschillende schakels. De methodiek van het Raamwerk inspireert gebruikers daar kennelijk toe.”
Het Raamwerk Mediacompetenties is een hulpmiddel om over de grenzen van de
Storytelling
branches heen te kijken naar de
De deelnemers van workshop F moesten ook
verschillende competenties. Het helpt
een functiebenaming bedenken die hoort bij
bedrijven om na te denken over hun
de kennis en vaardigheden die nodig zijn
strategie, welk personeel daarbij hoort en
voor bepaalde werkprocessen. Noppen gaf
wat die medewerkers in hun mars moeten
als voorbeeld „content engineer‟ voor
hebben.
iemand die ervoor zorgt dat de content op de juiste manier aan elkaar geknoopt en geaggregeerd wordt in een digitale omgeving. De workshopdeelnemers hadden hun bedenkingen: functiebenamingen kunnen ook beperkend werken, meenden ze.
Een journalist onder de deelnemers vertelde
praktijk van alledag vaak weinig
dat hij collega‟s eropuit ziet trekken met
gestructureerd bezig met essentiële vragen.
een camera om voor videocontent te
We maken keuzen die te weinig onderbouwd
zorgen. Hoe noem je zo‟n werknemer?
zijn. Als we een hype aan zien komen, huren
De deelnemers van workshop F konden
we te gemakkelijk een bureautje in zonder
proeven van „storytelling‟ als techniek.
na te denken of we ook kennis binnen onze
Verhalen doen iets wat feiten niet kunnen:
organisatie kunnen opbouwen. Ook denken
ze spreken tot de verbeelding, ze
we te weinig na over het businessmodel.
inspireren. Het vertellen van een verhaal
Voilà, het begin van een
kan een sterk instrument zijn bij
bewustwordingsproces.
veranderingen en vernieuwingen in organisaties. In dit geval: wat komt er allemaal bij kijken als een uitgever een magazine voor de iPad gaat maken? Welke mensen heeft hij daarvoor nodig? Over welke vaardigheden moeten die mensen beschikken? Is extra opleiding noodzakelijk? Moeten er nieuwe mensen worden aangetrokken? En hoe moet het nieuwe product ingebed worden in de organisatie?
Op basis van die „verhalen‟ kan een processchema opgesteld worden en kan worden nagegaan welke werkzaamheden er moeten gaan plaatsvinden en welke kennis
en vaardigheden daarvoor nodig zijn. Eigenlijk, zo concludeerden de workshopdeelnemers, zijn we in onze
Hoofd stuurt hart aan
Tot slot maakte cabaretgroep De
Als slotakkoord presenteerde dagvoorzitter
Gemeentereiniging het publiek deelgenoot
Rob Haans de highlights van de conferentie.
van nieuwe inzichten opgedaan tijdens een
Het was Haans opgevallen dat de sociale
studiereis naar Japan. De kernpunten van de
netwerken in toenemende mate een vehikel
dag werden nog een keer zeer innovatief en
vormen om innovaties in de eigen
beeldend voor het voetlicht gebracht.
organisatie te laten plaatsvinden. Noorman voorzag nogmaals het einde van het „gratis‟model: “Consumenten gaan weer betalen voor content.”
Haans was een waarschuwing van Valerie Frissen bijgebleven: “Shit happens, when shift happens”. Beide wetenschappers Frissen en Van der Sluis - waren eensluidend in hun visie dat er voor de media- en
“De conferentie heeft mij van de eerste tot
communicatiesector nog een wereld te
en met de laatste minuut geboeid”, zegt
winnen valt als ze veranderingen in de
Jan Meinema van Drukkerij Jan Meinema.
mediasector serieuzer zouden nemen en als
“De inhoud inspireerde me om na te gaan
ze tijdiger de kansen zouden grijpen die er
denken over verschillende zaken in mijn
liggen. “En dat”, zei Haans, “terwijl we zelf
eigen onderneming. Zijn er bijvoorbeeld
deel uitmaken van die wereld.”
meer mogelijkheden om het drukwerk dat
De dagvoorzitter had even om de hoek
wij leveren in een andere vorm aan te
gekeken bij de masterclass van Lidewey van
bieden? Kunnen we onze klanten ook anders
der Sluis. Eén zin had hem getroffen: het
benaderen? Ik merkte weer eens hoe goed
hoofd stuurt het hart aan. “Het
het is om soms even uit de dagelijkse
tegenovergestelde van wat veel mensen
routine te stappen en op een afstandje naar
denken op het gebied van talentbenutting.”
je eigen „zaken doen‟ te kijken. De
Noorman beloofde: “Over twee à drie jaar
conferentie bood daar alle ruimte toe.”
gaan we het netje weer ophalen!”
Colofon Uitgave:
GOC en TNO p/a Postbus 347 3900 AH Veenendaal
Auteur:
Els van Thiel
Fotografie:
Raphaël Drent
Vormgeving
GOC
Auteursrecht voorbehouden. Gebruik van deze publicatie is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. De conferentie is mede mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds voor de Pers, A&O Fonds Grafimediabranche en de Stichting Bedrijfstakbureau voor het Boeken- en Tijdschriftenuitgeverijbedrijf.
Informatie over mediacompetenties: www.goc.nl/mediacompetenties.aspx
