Mededelingenblad van de heemkundekring “DE HEERLIJKHEID OOSTERHOUT” 30e jaargang, nummer
2006
Inhoud van dit nummer
pag.: 4035
Van de redactie.
4036
Van de bestuurstafel
4037
Onze Jaarlijkse Tentoonstelling
4038
Op de koffie bij....
4049
Welkom nieuwe leden.
4058
Niets uit deze uitgave van de heemkundekring mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder de schriftelijke toestemming van de auteur.
4036
Van de redactie.
Dit is alweer het derde nummer van deze 30e jaargang. Het plan was met nummer 3 te wachten op de uitgave over de komende tentoonstelling van de afdeling Archeologie. De Heemkundekring verleent ook hieraan haar medewerking en in de uitgave bij deze tentoonstelling komen ook artikelen van onze leden Chr. Buiks en M. Kuijpers. Te zijner tijd krijgen alle leden hiervan een exemplaar. Gezien de belangstelling voor onze tentoonstelling in de hal van het gemeentehuis en de geplande activiteiten in het komende winterseizoen is voor een speciaal nummer 3 gekozen. Dus deze keer geen geschiedkundige artikelen maar wel een terugblik op onze tentoonstelling en een vooruit zien op het komende winterseizoen en de plannen voor de toekomst. Verder willen we een paar vaste rubrieken gaan plaatsen en enige veranderingen aanbrengen in de vormgeving van ons blad. De eerste vaste rubriek staat er deze keer al in en wel ‘Op de koffie bij’. De verandering in de vormgeving houdt in dat de binnenkant van de omslag wordt veranderd. In deze uitgave is daartoe al een aanzet gedaan. Verder wijzigt de nummering van de pagina’s. Bij het allereerste blad, 30 jaar geleden, is men met pagina 1 begonnen en heeft men toen steeds doorgenummerd. Vanaf 2007 beginnen wij iedere keer met pagina 1 voor de inhoudsopgave. Piet van Beek
4037
Van de bestuurstafel Het bestuur heeft besloten om de tentoonstelling van volgend jaar te wijden aan de opkomst van de industrie in de 19e en het begin van de 20e eeuw. We denken hierbij aan de eerste industriële bedrijvigheid met machines en stoomaandrijving zoals de suiker- en melkfabrieken, de margarinefabriek maar ook bijvoorbeeld Simfa, Vandra, Martens, Excelsior enzovoorts. Wanneer er leden zijn die ons willen helpen bij het voorbereiden en inrichten van de tentoonstelling zijn zij van harte welkom. Ook zijn wij nog op zoek naar gegevens, foto’s en dergelijke. Wilt u ons helpen neemt dan contact op met een van de bestuursleden. Ons bestuurslid P. van Dijk is bezig met het bouwen van een ‘Website’voor de heemkundekring. Er staat al een tweetal artikelen op over de geschiedenis van Oosterhout, het doel van de vereniging en adressen. In een van de volgende nummers zullen we vermelden hoe de ’Website’toegankelijk is. Zoals in BN/De Stem en de Oosterhouter te lezen was is het Regionaal Archief Tilburg bezig het Oosterhoutse bestand te digitaliseren. Buiten genealogische gegevens staan ook al een kleine 4000 foto’s op Internet. Deze zijn nog niet allemaal beschreven. Leden van de heemkundekring zijn begonnen met het beschrijven van wanneer de foto genomen is en wie er op staat. Er zal in de naaste toekomst vaak een beroep op u worden gedaan om dit tot een goed einde te brengen. Op www.regionaalarchieftilburg.nl zijn de verschillende documenten in te zien en de foto’s in beeldonline te bekijken.
4038
Onze Jaarlijkse Tentoonstelling Verslag van de tentoonstelling, van 4 t/m 15 sept. 2006 van de heemkundekring, ‘De Heerlijkheid Oosterhout’, in de publiekshal van het gemeentehuis. We zaten in oktober 2005 bij elkaar in ons archief. Moet er een tentoonstelling komen of niet? Wat zullen we doen en hoe zullen we het doen? Wat moeten we laten zien? Overleg met het bestuur. Dan, eindelijk, komt er iemand met een idee. We moeten laten zien wie wij zijn, waar de heemkunde voor staat! Ja, waar staan wij eigenlijk voor? We moeten een expo/infostand hebben. Weer overleg met bestuur. We krijgen groen licht. Wat kunnen we gebruiken, wat kunnen we opzij leggen. Waar doen we het? Maanden lange voorbereiding. Overleg met de gemeente om toestemming te vragen of we de publiekshal mogen gebruiken. We willen iets laten zien, we willen het publiek iets vertellen. Wat moeten we daarvoor hebben? Foto’s, DVD’s, films, folders, boekjes, computers, beeldschermen groot en klein. Wat is de doelstelling? Bekendheid geven aan en belangstelling wekken voor onze vereniging, om op die manier nieuwe leden erbij te krijgen. Als we daar DVD’s of
4039
4040
films laten zien, hebben we dan niet te veel invallend licht? Wie kan er voor foto’s zorgen? Wie gaat achter een groot scherm aan. Wie wil de stand bemannen? We willen tijdens de openingsuren constant minstens 2 mensen daar hebben om informatie te geven aan het publiek en DVD’s te draaien maar natuurlijk ook om toezicht te houden op de spullen welke daar staan. Het zijn per slot van rekening allemaal privé eigendommen. Moet er een verzekering komen? Na het brainstormen werden in onze voorbereidingscommissie de taken onderling verdeeld. Ieder kreeg een eigen taak en daarmee zijn eigen verantwoording. Ieder wist wat hij moest doen. Zoals gezegd: maanden van voorbereiding. Dan op vrijdag 1 september 2006. het inrichten van de expo / info-stand in de hal van het gemeentehuis. Dan maar afwachten of er publiek wil komen. Ja, publiek genoeg in zo’n gemeentehuis.
4041
Maar willen ze bij onze stand blijven kijken of komen ze alleen maar voor een paspoort, een nieuw rijbewijs of andere zaken?
4042
De eerste maandag loopt het nog geen storm. Dinsdag wordt het al wat beter en voelen we ons al iets zekerder. We staan die dag zeker niet voor niets. Donderdagavond is het een topdrukte. Helaas konden we de films eerst niet op een groot scherm draaien omdat er geen geluid was. Dan maar op een klein tv-scherm.
Later die avond kunnen we dan toch nog gebruik maken van het grote scherm dat in de publiekshal hangt. De eerste week spreken we al van een succes De tweede week begint ook niet zo vlot. Maar komt van lieverlee toch opgang.
4043
4044
Een goede steun in de rug hierbij was dat Henk de Ridder, verslaggever van BN/De Stem, een artikel schreef over de heemkundekring en wat wij te bieden hadden op onze expositie in het gemeentehuis. Dit leverde meteen weer extra belangstelling op. Het was na maanden van voorbereiding en daarna inrich-
ten, 2 weken intensief en voor sommige dagelijks aanwezig zijn. Het was vermoeiend, maar we kunnen er met een voldaan gevoel op terug kijken. Dan ga je evalueren. Je maakt de balans op, je gaat kijken wat heeft dit voor de vereniging opgeleverd, was het de moeite waard? Het antwoord is ja. Ja, het heeft wel wat opgeleverd. Er waren zo’n 160 echte belangstellenden, er zijn 15 nieuwe leden bij, we hebben nog wat boekjes verkocht, ook nog wat cd’s met geboortes in
4045
Oosterhout van 1610 tot 1810, welke gratis ter beschikking gesteld waren door J.C. Knaapen. Er zijn nu al zo’n 45 DVD’s besteld waarop ca.1000 foto’s staan van Oosterhout van de laatste 100 jaar. Dus wel degelijk resultaat. Vermeld moet nog even dat de foto’s op deze DVD’s worden ondersteund met woord en muziek.
Dit positieve resultaat hebben we natuurlijk te danken aan het publiek. Ik moet eigenlijk zeggen het nieuwsgierige publiek. Ze waren zeer belangstellend en ze kwamen met vele vragen. Vragen welke door onze gemotiveerde mensen meestal meteen beantwoord konden worden. Veel dank ook aan
4046
de firma’s IT’S altijd prijs, BOURGONDIA, wereld van eten en feesten. Familie Donkers, Gerard Zestig voor het beschikbaar stellen van de film ‘50 jarig jubileum TSC’ en niet te vergeten de Universiteit Tilburg afd. Brab. Collectie ZLTO Tilburg, Archief Tilburg omdat we een film, welke 70 jaar niet van de plank is geweest, mochten omzetten op DVD. Bedankt. Ook een woord van dank is zeker op zijn plaats voor de mensen achter de balie van het gemeentehuis. Ook deze, vooral de dames, waren zeer behulpzaam. En natuurlijk de afdeling van Cor Beenhakkers en zijn assistent Ronald Schellekens.
Voor al deze mensen, publiek, baliemedewerkers, Cor en Ronald, de mensen van de beveiliging en onze vrijwilligers.
4047
Heel hartelijk bedankt voor jullie fijne medewerking.
Als laatste nog de uitslag van onze foto-puzzel wedstrijd. De dames Thomassen-Jansen en de Jongh-v. Dommelen zijn de winnaars. Zij hebben intussen al bericht gehad. Proficiat dames.
4048
Al met al kijken wij van de organisatie terug op een geslaagde expo/info, maar we hadden wat meer verwacht van onze eigen leden. Als we dan gaan kijken dat we 80 leden hebben en er maar ongeveer 10 leden een DVD besteld hebben, en dat er maar hetzelfde aantal leden is komen kijken, dan valt me dat toch weer tegen. Misschien moeten we volgend jaar niet alleen de krant gebruiken, maar ook nog een uitnodiging sturen. Deze laatste opmerking kan misschien een aanzet zijn om alsnog de DVD, voor leden maar € 10,00, te bestellen via de penningmeester, Cees Ligtvoet. Om u makkelijker te kunnen bereiken, met zo weinig mogelijk kosten, zouden wij graag, indien aanwezig, uw e-mailadres ontvangen. Voor dit verslag, Cees Ligtvoet.
4049
Op de koffie bij.... Hier begint een nieuwe rubriek in ons heemkundeblad. In deze rubriek zullen we regelmatig een gesprek hebben met een bekende Oosterhouter. U, als lezer, kunt hieraan uw bijdragen leveren. Als u vindt dat iemand zeker in deze rubriek moet komen kunt u contact opnemen met de redactie en wij zorgen voor de rest. Veel lees genoegen. Ja, dan overleg je met elkaar over zo’n nieuwe opzet en dan dus de eerste vraag: wie?? Het antwoord was eigenlijk niet zo moeilijk. Dat kon maar een persoon zijn. Een man die heeft meegewerkt aan de totstandkoming van verschillende boeken door Oosterhouters geschreven. Om er een paar te noemen: - Luchtgevechten boven West Brabant, van Jan Jolie. - Scholen in Oosterhout, Werken voor de kost, Vroeger en nu, Van patronaat tot ondernemer, van Cock Gorisse. - Ooster, oud (2x), van Piet v. Rooten. - Hij licht zijn petje, van C van Loon. - Herinneringen aan Vrachelen, van Rinus Kuijpers. En niet te vergeten zijn eigen boek, “Als de schaduw schijnt”. Dit boek werd uitgegeven naar aanleiding van de serie: Oosterhout, oud en nieuw. Een prominent figuur in de Oosterhoutse samenleving en lid van onze eigen heemkundekring.
4050
Cor Huijben. Als je met Cor een afspraak maakt moet je zorgen dat je tijd genoeg hebt. Hij neemt overal voldoende tijd voor. We worden door Cor en zijn vrouw Joke hartelijk ontvangen. Het is altijd weer een soort thuiskomen. Bij binnenkomst heeft zijn Joke al voor de koffie gezorgd. Nadat ik per telefoon een afspraak gemaakt had, is Joke aan de gang gegaan om een aanFoto Piet van Bekhoven tal dingen van Cor zijn levensloop op papier te zetten. Een makkie dus. Cor is geboren 30 december 1922 op de Zandheuvel 42, waar hij nu nog steeds woont. Zijn ouders hadden daar een schoenwinkel. Cor was de jongste van 6 kinderen. Zijn moeder overleed toen Cor 11 jaar was. De schoenwinkel van zijn vader bracht in die crisistijd ook niet te veel op en hij dacht “schoenen koop je niet elke dag, maar melk drinken de mensen wel elke dag. Daarom nam zijn vader er een melkroute bij. En Cor moest meehelpen. Tijdens zijn schoolperiode deed hij dat voor en na school.
4051
Met de fiets bracht hij melk bij mensen die wat verder weg woonden. Hij had dan twee lederen tassen aan het stuur en daar stond de melk in. Cor ging eerst naar de kleuterschool in de St. Antoniusstraat en later naar de lagere school tegenover zijn ouderlijk huis, de St. Vincentiusschool. Toen Cor op 14 jarige leeftijd van school kwam ging hij met zijn vader “de baan op“ om melk aan huis te bezorgen. Eerst deed hij dat nog met de fiets, terwijl zijn vader met paard en kar reed. Later, toen hij 16 was, mocht Cor met het paard rijden.In 1937 kreeg hij een eigen bezorgvergunning, geldig voor Oosterhout, ’sGravenmoer en Dongen. Toen Cor 18 jaar was, brak de oorlog uit. De eerste twee jaar kon Cor nog gewoon met zijn melkroute doorgaan.
4052
In 1942 werd hij te werk gesteld in Duitsland. Hij is echter nooit naar Duitsland gegaan. Toen hij zich moest melden in Breda op het station om te worden afgevoerd, lukte het Cor om de benen te nemen. Hij moest toen wel een poos onderduiken. Maar Cor kende veel boeren en had adressen genoeg waar hij in de schuur kon slapen.
Later kreeg hij toch weer een ventvergunning en kon hij doorgaan met zijn melkroute. Na de oorlog ging Cor naar de avondschool om zich meer te bekwamen op zijn vakgebied. Hij moest cursussen volgen. Eerst in Tilburg. Daar ging hij met de fiets naar toe. Later moest hij naar Roosendaal. Om daar te komen ging hij eerst met de fiets naar Breda en van daar met de trein naar Roosendaal.
4053
Dat wil zeggen als hij de trein niet miste, want dan ging het op de fiets naar Roosendaal. Ja, Cor was een doorzettertje. Uitgaan daar had Cor geen tijd voor. Hij was lid van een gymnastiekvereniging. Eerst in Oosterhout bij Wilskracht. Toen daar bij de vereniging de “wilskracht” een beetje minder werd, ging Cor naar Breda bij de vereniging Christoforus. Omdat de gymnastiekvereniging vaak met muziek de straat op ging, werd Cor in 1947 lid van de Koninklijke Harmonie. Dit duurde tot 1967. Voor Christoforus ging hij zelfs naar internationale wedstrijden. In 1952 ging hij naar een wedstrijd in Strasburg. Toen is bij Cor de passie voor het fotograferen ontstaan. Hij vond het zo erg dat hij daar geen foto’s kon maken om thuis te laten zien waar hij was geweest en wat hij had meegemaakt. Hij besloot te gaan sparen voor een eigen fototoestel. Intussen had Cor zijn Joke leren kennen. Ze was verkoopster in de schoenenzaak van zijn zuster en haar man. Ze zouden in 1955 trouwen. Toen al bekend was wanneer ze zouden trouwen kocht Cor, van zijn zelf gespaarde
4054
geld zijn eerste camera. Dit een beetje tegen de zin van Joke. Trouwen koste een hoop geld en dat kon je dan niet uitgeven aan een fototoestel. Gelukkig is de koop van een camera toch doorgegaan.
Heel Oosterhout heeft dat in de loop van de jaren gemerkt. Cor fotografeerde alles wat los en vast zat. Cor ging vanaf dat moment bijna nooit meer weg zonder fototoestel. Je kon nooit weten wat er zich plotseling voordeed en dan moest je dat kunnen vastleggen. Hij zei altijd ”als ik geen fototoestel bij me heb, voel ik me niet aangekleed”. In 1976 begon Cor met een eigen donkere kamer zodat hij zelf kon bepalen wat er uiteindelijk op de foto kwam en wat hij moest “doordrukken of tegenhouden”.
4055
Ook maakte Cor veel natuur foto’s. Hij ging nog wel eens fietsen met Joke. Op een keer tijdens zo’n fietstocht-
je zag hij een tor op het bospad. Cor van de fiets en zei tegen Joke, “even die tor fotograferen”. Anderhalf uur later werd de tocht weer vervolgd. Cor werkte aan veel boeken of boekjes mee. We hebben er al een paar genoemd bij de inleiding. Maar menig vereniging zou zonder Cor met de handen in het haar gezeten hebben, als ze niet de foto’s van Cor hadden gehad. Ik denk hierbij aan de heemkundekring op Oosteind, waar hij vele jaren zijn medewerking heeft verleend aan de jaarlijks terugkerende activiteiten en aan het clubblad van deze vereniging. In 1973 werd Cor lid van de toen opgerichte heemkunde kring “De Heerlijkheid Oosterhout”.
4056
Tot op de dag van vandaag is hij nog steeds lid van deze vereniging. Ook hier heeft hij zijn sporen verdiend door zijn grote inbreng bij iedere tentoonstelling, b.v. in “t Kijkhuis” op de Heuvel. Die tentoonstellingen waren, zeker mede door de foto’s van Cor, een groot succes. Duizenden mensen kwamen daar op af. Ook heeft hij hier vele lezingen gehouden. Dit laatste deed hij ook buiten de grenzen van Oosterhout. Cor fotografeerde niet alleen de grote lijnen, maar ook ieder detail zoals: versieringen aan deuren en gevels. Ook alle veranderingen in Oosterhout werden door Cor vastgelegd. Hij voerde op zijn manier actie tegen de afbraak welke Oosterhout moest ondergaan, ter meerdere eer en glorie van de bestuurders van Oosterhout. Hij verleende zijn medewerking ook aan tentoonstellingen zoals: “Het Bosch herleeft” en “De Voorheide herleeft". Cor was ook betrokken bij de “Open monumentendag”. Ook daar waren zijn foto’s een welkome inbreng. Je kon Cor overal inzetten. Als de beheerder van “t Kijkhuis” op zondag een keer vrij wilde zijn, dan belde hij Cor en die ging dan op zondagmiddag daar zitten. Zelfs het Breda’s museum leende foto’s van Cor voor het uitgeven van een boekje.
4057
Cor was er altijd. Soms ging hij kort of helemaal niet op vakantie omdat hij moest zorgen dat er foto’s waren voor een tentoonstelling. Omdat Cor, zoals ik zei, zijn sporen wel verdiend heeft, heeft het onze koningin behaagd om Cor een lintje te geven.
En omdat “zijn Joke” het behaagde, mocht Cor worden zoals wij hem allemaal kennen, op de fiets met zijn camera in de aanslag. Zo, de koffie is op en dus stappen we maar weer eens op. Het was leuk om te gast te zijn bij Cor en zijn Joke. Oosterhout sept. 2006 Rinus Kuijpers Cees Ligtvoet
4058
Welkom nieuwe leden. Mede dank zij onze tentoonstelling kunnen we elf nieuwe leden verwelkomen. Deze zijn; Drs.G.A.A. Ligtvoet
Blokjesplaat 10
GOES
R. de Slegte
Vondellaan 51
OOSTERHOUT
H.A. Timmermans
St. Antoniusstr. 10
OOSTERHOUT
C.J. Maas
Meidoornln. 11
OOSTERHOUT
J.J.C.J. Fick
Willem Dreesln. 101
OOSTERHOUT
C. Gorisse
St. Janstr. 11
OOSTERHOUT
M. Trommelen
Weth.v.Dijkln. 16
Dorst
K.J. Vissers
Narcissenstr. 33
OOSTERHOUT
.A.P.M. v.d. Bosch
Jacob Marishoek 1
OOSTERHOUT
J. Thomassen-Jansen
Pr. Bernhardstr. 30
OOSTERHOUT
A. de Jongh-v. Dommelen
Nonnenveld 20
OOSTERHOUT
