MCU in 2006 ‘een Lekker jaar’ Binnen het Utrechts Milieucentrum zal 2006 vooral de geschiedenis in gaan als het Lekker Utregs jaar. In 2006 begonnen we met het project Lekker Utregs aan het stimuleren van regionaal Utregs eten. Maar 2006 was natuurlijk ook het jaar waarin milieu en duurzaamheid hernieuwde belangstelling kregen door alarmerende publiciteit over energie en klimaatproblematiek, naast de al bestaande zorg over luchtvervuiling, fijn stof en gezondheid. Ook de politiek heeft in 2006 meer aandacht van ons gekregen. We zorgden tijdens de gemeenteraadsverkiezingen voor een debat en een overzicht van de milieustandpunten van de politieke partijen. Daarnaast werd de raadszaal en de commissie Verkeer en Beheer vaker bezocht. Alles bij elkaar een heel erg druk en Lekker jaar! En wat nu?...we gaan gewoon door met nog meer nuttige plannen, projecten en beleid. Roland Pereboom directeur MCU
Het Centrum Het Milieucentrum is begin jaren tachtig opgericht met als doelstelling het informeren, voorlichten en toegankelijk maken van alle facetten van milieu, leefbaarheid en milieubeleid voor de inwoners en (milieu)organisaties van (de stad) Utrecht. Met als streven van Utrecht een meer milieuvriendelijke en duurzamere stad te maken. Het meerjarenbeleid is vastgelegd in beleidsplannen van drie jaar. Speerpunten zijn momenteel de volgende werkvelden: - Gemeentelijk Milieubeleid - Bestuurlijke Agenda Duurzame Ontwikkeling - Stedelijke Ruimtelijke Ordening - Herstructurering Naoorlogse Wijken - Integratie van Groen en Blauw in de Stedelijke Ontwikkeling - Mobiliteit. Informatievoorziening In 2006 is grotendeels het beleid van de voorgaande jaren voortgezet, dat wil zeggen: een 'open deur'-beleid waarbij iedereen op openingstijden binnen kan lopen voor informatie zoals die te vinden is in de folderrekken en bibliotheek annex documentatiecentrum. Onze bibliotheek kent een ontsloten collectie van ruim 3000 boeken, meer dan 100 actuele tijdschriften, en een knipselarchief. Daarnaast kunnen vragen neergelegd worden bij de helpdesk. Ook is het Milieucentrum distributiepunt van de Ja/Nee en Nee/Nee brievenbusstickers (ca 10.000 op jaarbasis). Daarnaast verspreidt het Milieucentrum een deel van haar informatie via andere kanalen: Zo is er de website (www.milieuplein.nl), inmiddels een actuele en uitgebreide informatiebron met een uitputtende milieuagenda, actualiteiten, activiteiten van groepen, adressen en nog veel meer! Ook geven we het Utrechts Milieublad uit, een tweemaandelijkse uitgave met laagdrempelige informatie, achtergronden en allerlei weetjes over het Utrechtse milieu, en een uitgebreide natuur- en milieuagenda. Dit (gratis) blad wordt in een oplage van 700 stuks verspreid via een aantal distributiepunten zoals bibliotheken, gemeente-instellingen en winkels. Zeker niet onvermeld mag MCU-
3
NU blijven met een oplage van 600 exemplaren. De nieuwsbrief van het Milieucentrum, met informatie over haar activiteiten en commentaar en visie op milieubeleid in Utrecht. Ondersteuning aan Utrechtse natuur- en milieugroepen: Een andere belangrijke poot van zijn activiteiten is ervoor te zorgen dat milieugroepen in de stad hun werk goed kunnen uitvoeren.Dit doen we door: - Het faciliteren en onderdak bieden aan andere (milieu)organisaties - Het bieden van een postadres aan enkele organisaties - Spreekuurfaciliteit (wekelijks) voor de Stichting LETS-Utrecht - Het verhuren van vergaderruimtes - Ontwikkelen en het verspreiden van informatie van diverse groepen - Het onderhouden van een adressendatabase op milieugebied - Organiseren en behartigen van belangen door middel van participatie in diverse overleggen
Projectactiviteiten in 2006 Behalve bovengenoemde activiteiten is het MCU uitvoerder van diverse publieksgerichte projecten. Verkiezingsmatrix en -debat Begin dit jaar heeft het MCU overzicht gemaakt van de milieustandpunten van de verschillende partijen die deelnamen aan de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2006. Hierover organiseerde het Milieucentrum in samenwerking met debatcentrum Tumult een debat. In een goed gevulde Lutherse kerk werd een drietal aspecten uitgelicht: groen(beheer), burgerparticipatie en mobiliteit/luchtkwaliteit. Grote tegenstellingen werden duidelijk bij het laatste thema. VVD en CDA werden bevraagd over hun stelling ten aanzien van het bereikbaar houden van de stad voor autoverkeer. Met name Luis in de Pels vindt dat autoverkeer uit de stad verbannen moet worden. Groendag Utrecht 2006 Op zondag 3 september kon u in bekende en onbekende groene oases in de stad genieten van cultuur in de stadsnatuur. Milieucentrum Utrecht organiseerde in samenwerking met het PLU opnieuw de Groendag. In twaalf stadstuinen en parken waren er rondleidingen en creatieve workshops of kon er geluisterd worden naar muziek en verhalenvertellers. Voor kinderen waren op diverse plekken speciale activiteiten georganiseerd. En gezien het aantal bezoekers, de enthousiaste reacties tijdens de dag zelf en daarna, zijn we in onze opzet geslaagd! Breng je buurt in beweging! Het project ‘Breng je buurt in beweging’, gestart in december 2005, liep in de wijken Overvecht, Lombok, Noord-Oost, Hoograven en Sterrenwijk. In 2006 werd dit project voorgezet. Dit jaar was ook de serie ‘In de buurt’ te zien via RTV Utrecht, waarin voorbeelden te zien zijn van initiatieven die al door bewoners in gang zijn gezet. Het project gaat om het realiseren van ideeën van bewoners om hun wijk fraaier, gezonder of leefbaarder te maken. De uitvoering ligt bij de bewoners zelf, maar zij krijgen hierbij ondersteuning vanuit het project. Het project wordt in opdracht van de gemeente Utrecht en de provincie Utrecht uitgevoerd door SME Advies, Milieucentrum Utrecht, de vier Utrechtse Milieupunten en RTV-Utrecht. Op de website www.buurtinbeweging.nl zijn de resultaten van het project te zien. Aanleg tweede Snipperpad in Leidsche Rijn park.
4
In het voorjaar 2006 werd het tweede Snipperpad in het Leidsche Rijn Park aangelegd. De feitelijke ingebruikname van het pad is ernstig vertraagd, doordat de gemeente wat organisatorische problemen had rond het in gebruik nemen van het voetgangerspontje over de Alendorper Wetering. Voor zover bekend zal het pontje in juli(!) 2007 in de vaart zijn en dus het pad effectief kunnen worden gebruikt. Het aanleggen van de Snipperpaden gebeurt in samenwerking met de gemeente Utrecht – Projectbureau Leidsche Rijn, en in overleg met de Vrienden van Park Leidsche Rijn. De paden worden financieel mogelijk gemaakt door provinciale subsidie in het kader van Agenda 2010. Autovrije Zondag 2006. Na de gemeenteraadsverkiezing in 2006 kreeg Utrecht een College van B & W, dat aangaf weer de Autovrije Zondag in ere te willen herstellen. Anticiperend op dit besluit was al een organisatiecomité onder aanvoering van de Fietsersbond en het Milieucentrum Utrecht gestart met de voorbereiding van de autovrije Zondag. Er werd een publieksmanifestatie met verschillende activiteiten georganiseerd op de het Minrebroedersplein. Hoewel de dag zelf geslaagd was, was de impact vanwege de geringe schaal (te) beperkt. We hopen dat we samen met de gemeente in 2007 steviger mogen uitpakken! Handen uit de mouwen in Leidsche Rijn De wijk Leidsche Rijn bestaat alweer meer dan 10 jaar. Aanleiding voor Milieucentrum Utrecht om in 2006 een aantal actievelingen in de wijk eens in de schijnwerpers te zetten en hun initiatieven en drijfveren te belichten in het boekje Handen uit de mouwen. We selecteerden een tiental initiatieven rondom het thema duurzaamheid en leefbaarheid. Grote projecten, zoals de bouw van een ecologisch wooncomplex. Maar ook kleinere acties, zoals het schenken van een notenboom aan het Leidsche Rijn Park. Nieuwe, maar ook veel actieve bewoners uit de oude dorpskernen hebben hierbij een positieve rol gespeeld. Zij komen in het boekje dan ook ruim aan bod, waarbij een kritische noot over de totstandkoming van Leidsche Rijn niet geschuwd wordt. Handen uit de mouwen in Leidsche Rijn verschijnt naar verwachting medio juni 2007. Lekker Utregs Lekker Utregs is een campagne om eten en drinken uit de regio Utrecht te ontdekken en gemakkelijk verkrijgbaar te maken. Eind augustus 2006 werd Lekker Utregs vanuit Park Lepelenburg gelanceerd met het onthullen van het logo. Ongeveer duizend bezoekers genoten van het mooie weer, de muziek en Utrechts bier, vruchtensap en kaasjes. Op 30 september organiseerde het MCU een Oogstfeest op de Mariaplaats. Er was Utrechts bier, sap en een proeverij. Bij de kraampjes kon je je laten informeren over- en kennismaken met regioproducten. Het geheel werd muzikaal omlijst door optredens van diverse muziek en dansgroepen. De organisatie Goede Waar & Co had de prijsuitreiking voor de beste zelfgekweekte katoenplant en vertoonde een korte film over de productie van katoen. Vervolgens maakte de jury van Lekker Utregs de prijswinnaars bekend van de Groenten & Bloemenwedstrijd. Als kroon op de dag genoten ruim 100 genodigden en bezoekers van een ter plekke bereide maaltijd, grotendeels van uit de regio Utrecht. Zie ook www.lekkerutregs.nl.
Partners en participatie Afdeling Milieu en Duurzaamheid van de Dienst Stadsontwikkeling
5
Dit is de 'natuurlijke' gesprekspartner van het MCU binnen de gemeente. Met hen wordt regelmatig overlegt over actuele ontwikkelingen op gebied van milieubeleid in Utrecht. Ook participeren de collega’s van de afdeling milieu in een aantal door ons georganiseerde overleggen en platforms. Meer in het bijzonder is de relatie met de afdeling Natuur- en Milieucommunicatie (NMC) van de gemeente verstevigd. Woonster Het idee is dat Woonster als objectief systeem, het voor consument en projectontwikkelaar mogelijk maakt om nieuwe huizen kwalitatief te beoordelen. Zie ook www.woonster.nl. Milieucentrum Utrecht heeft vanaf het begin zitting in het bestuur van stichting Woonster. Lokale organisaties Op stedelijk gebied wordt er regelmatig samengewerkt en afgestemd met een aantal lokale organisaties. Projectmatige samenwerking is er in 2006 geweest met de Utrechtse Milieupunten, SME-milieuadviseurs, Landschapsbeheer Vleuten - De Meern, Stichting Natuur en Milieu, de provinciale Natuur- en Milieufederatie Utrecht, (NMU) en ZIMIHC. Ook werkt Milieucentrum Utrecht regelmatig samen met de Stedelijke Vervoer en Verkeersgroep, de Fietsersbond en de Stichting Ecologisch Advies (STEA). Bovenstedelijk netwerk Het overleg en de uitwisseling van de Vier Grootstedelijke Milieucentra is ook meteen de basis voor overleg en samenwerking met het landelijke Natuur en Milieu en de 12 Provinciale Milieufederaties. Naast afstemming en samenwerking binnen campagnes is het samen delen van een budget van de Nationale Postcode Loterij (NPL) het resultaat. N&M, de Federaties, de G4 Milieucentra en derden zien elkaar ook regelmatig in gezamenlijk georganiseerde thematische Kenniskringen.
Andere organisaties binnen het Milieucentrum PLU In april 2006 werd de stichting PLU een feit. Eveneens werd het convenant PLU/MCU, door beide partijen ondertekend, waardoor de jarenlange wederzijdse betrokkenheid tussen MCU en PLU opnieuw werd verankerd. Het regulier stedelijk overleg, het MAGIE-overleg met de gemeentelijke diensten, werd geïntensiveerd in 2006. Na een lange periode van afwezigheid werd de Dienst Stadswerken opnieuw structureel afgevaardigd en schoof het IBU regelmatig aan tafel. Het afgelopen jaar stond in het teken van de actualisatie van het Groen Structuur Plan (GSP). Het platform speelde een prominente rol in het adviseren, signaleren en brainstormen over het GSP tijdens de MAGIE-vergaderingen. Stichting PLU nam in december deel aan de door wethouder Giesberts gehouden consultatieronde over het GSP. Velvergunningen beleid: - Het PLU zette al in een vroeg stadium het velvergunningen beleid op de gemeentelijke agenda evenals het bestaan van de Monumentale Bomenlijst uit 1993. Deze lijst die in onbruik was geraakt hoefde slechts geactualiseerd en opnieuw in gebruik te worden genomen om bomen in de stad een beschermde status toe te kennen. •
•
Bomenbeleid:
6
Stichting PLU maakte zich in 2006 sterk voor een goed bomenbeleid; een stad die zichzelf waardeert onderzoekt mogelijkheden om bescherming te bieden aan bomen die behalve bepalend voor het stadsgezicht, ook om reden van gezondheid een steeds belangrijker functie hebben. Bij die waardering hoort ook het duurzaam ontwikkelen van het bomenbestand, beheer en instandhouding. Groene Monumenten: Het PLU is in 2006 begonnen met het inventariseren van potentiële Groene Monumenten. Inmiddels zijn er ongeveer 45 aangemeld. Dit gaat soms om bomen en hagen, maar ook wel om vlakgroen en bijzondere waterlopen. •
Stedenbouwkundige visie de Uithof: In 2006 pleitte stichting PLU ervoor om De Uithof op de kaart van het GSP te zetten. De Uithof is weliswaar Utrechts stedelijk gebied maar de Universiteit Utrecht heeft veel in te brengen. Het Platform nam zich in 2006 voor om zelf met de UU overleg te starten over het belang van natuur en ecologie in het gebied. •
Groene web projecten: PLU signaleert dat deze projecten wel worden opgestart maar vaak slecht worden onderhouden. De gemeente erkent het probleem deels en probeert actieve bewonersparticipatie te bevorderen om het onderhoud op zich te nemen. •
Bij het PLU aangesloten organisaties: Stichting Ecologisch Advies (StEA), Stichting Bloeyendael, Stichting Voorveldse polder, Stichting De Bikkershof, Stichting Fort aan de Klop, Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Veldbiologie (KNNV), Bijenhoudervereniging Utrecht, Ver. Landschapsbeheer Vleuten de Meern, Dierenbescherming afd. Utrecht/Amersfoort, Natuur- en Milieugroep Overvecht, Vrienden van Amelisweerd, Herstel Leefbaarheid Oude Stadswijken, Plantenbakcommissie Wittevrouwen, Beheergroep Bonte Kraeij, Beheergroep Tivolituin, bewonersgroep SDGU, ROVER Utrecht, Milieugroep Zuilen.
Milieuraad/Passie voor Utrecht Voor de Milieuraad stond 2006 in het teken van het bestendigen van Passie voor Utrecht. Via het spel Passie voor Utrecht had de Milieuraad al een netwerk gecreëerd van meer dan 50 bijzondere mensen uit het Utrechtse onderwijs-, cultuur-, bedrijfsleven en media die zich betrokken voelen bij de leefomgevingskwaliteit in de stad. De ideeën en initiatieven die binnen dit netwerk leven werden begin 2006 bijeengebracht in het manifest Passie voor Utrecht. Het manifest telt 22 kansen voor een duurzame en leefbare stad. Kansen die aansporen om over organisatiegrenzen heen naar creatieve oplossingen te zoeken en de stad mooier te maken. Samen met leden van het netwerk bood de Milieuraad in maart het manifest Passie voor Utrecht aan burgemeester Annie Brouwer aan. Om bekendheid aan het manifest te geven lanceerde de Milieuraad de website www.passievoorutrecht.nl. Er was ruime aandacht in het UN/AD en op RTV Utrecht. Daarnaast richtte de Milieuraad haar krachten op het verwerven van steun voor het manifest Passie voor Utrecht binnen de gemeentelijke politiek. Deze acties hebben ertoe geleid dat het nieuwe college van B & W in het collegeprogramma 2006-2010 zijn steun uit heeft gesproken voor Passie voor Utrecht.
7
In mei droeg Lenneke Kok het secretarisschap van de Milieuraad over aan Inge Dekker. De maanden daarna voerde de Milieuraad gesprekken met vrijwel alle fracties binnen de Utrechtse gemeenteraad. Doel was nadere bestuurlijke steun te verwerven voor diverse kansen uit het Manifest. De fracties van GroenLinks en het CDA verklaarden zich bereid verschillende kansen te willen 'adopteren'. Ook de PvdA-wethouders Rinda den Besten en Marka Spit toonden zich in een gesprek zeer enthousiast over diverse kansen uit het manifest. Zij zegden toe hun collega-wethouders te vragen ieder een kans te adopteren. Eind 2006 is het manifest besproken in het college. Het college besloot om eerst de directeuren van de verschillende gemeentelijke diensten om een reactie op de verschillende kansen te vragen. Zo kunnen zij beter beslissen of en welke kansen ze adopteren. Ondertussen waren er ook positieve ontwikkelingen rondom diverse kansen. In mei en september organiseerde de Stichting Utrecht aan de Nijl twee keer het gelijknamige festival op Kanaleneiland. Het Initiatief Domplein 2013 organiseerde samen met architectuurcentrum Aorta een expositie rondom de ondergrondse geschiedenis van het Domplein. Kansen rond “groen licht voor de fietser” en de culturele zondagen zijn inmiddels via andere wegen gerealiseerd. Voor het stadskantoor en het plein aan de Hamburgerstraat, zijn vanuit het netwerk gesprekken georganiseerd met betrokkenen. Het thema 'mobiliteit als kans voor profilering van de stad' vormt een centraal thema voor activiteiten in 2007 .
Natuur- en Milieuplatform Leidsche Rijn (NMPLR) Het NMPLR houdt zich actief bezig met de ecologische ontwikkelingen in Leidsche Rijn. Het richt daarbij de aandacht op natuur en ontwikkeling, bouw en beheer van dit nieuwe stadsdeel. Het Milieucentrum voert het secretariaat van dit platform. In 2006 heeft het NMPLR deelgenomen aan de volgende activiteiten: • het reguliere ecologieoverleg met de Regiestaf van het projectbureau Leidsche Rijn. • in samenspraak met de vrienden van het Leidsche Rijn Park en bewonersverenigingen, maken van inrichtingsschetsen voor de aanleg van het Buitenhof. Dit is het parkgedeelte binnen het JP Thijsse Lint, waarin tezamen met andere bewonersgroepen, de plannen voor bebouwing van het Leidsche Rijn park zijn tegengehouden. • Het tweede Snipperpad in het Leidsche Rijn Park werd aangelegd. Ingebruikname wordt verwacht in april 2007. • De voorbereiding van de aanleg van het derde en laatste Snipperpad is begonnen; de oplevering zal medio 2007 plaatsvinden. • De inzet op het behoud van bomen door overplanting uit het park Rheyngaarde heeft tot een teleurstellend lage inzet van de gemeente Utrecht geleid. Daarom is tezamen met de bewoners van de Rijksstraatweg een actie uitgevoerd waarbij eigenhandig jonge bomen en slingerplanten uit het park Rheyngaarde werden overgeplant naar een locatie in het Leidsche Rijn Park • De continue aandacht voor de beperkte waterrecreatiemogelijkheden in Leidsche Rijn heeft geleid tot het starten van een inventarisatie van mogelijkheden om dit te verbeteren. • Het NMPLR heeft zich in 2006 ingezet voor een 'Groen gestuurde' ontwikkeling van de polder Rijnenburg (dit in samenwerking met MCU en NMU).
8
Mobiliteitsplatform Utrecht (MPU) Doel en samenstelling Het Mobiliteitsplatform Utrecht (opgericht in 2005) heeft tot doel afstemming en strategisch overleg op het gebied van mobiliteit en verkeersproblematiek in de stad Utrecht en haar directe omgeving. Het MPU wil een betere dialoog met de locale overheid en instanties bereiken die betrokken zijn bij-, of belast zijn met het beheer van mobiliteit in Utrecht-stad. Sinds bestaat het MPU uit; Milieucentrum Utrecht • Natuur- en Milieufederatie Utrecht • Stedelijke Verkeersgroep Utrecht • Fietsersbond Utrecht • Rover Utrecht • Solgu • Cosbo stad Utrecht – werkgroep Verkeer Vervoer en Veiligheid Rol MPU • Gezamenlijke agendavoering en standpuntbepaling • Optreden als overlegpartner in Utrecht-stad • Indien noodzakelijk organisatie van acties, campagnes of inspraakreacties Manifest voor een duurzame mobiliteit in Utrecht 2006 Het MPU werkt met een door de deelnemers vast te stellen agenda waarin actuele ontwikkelingen kunnen worden ingebracht. Naast deze agenda is er een jaarlijks vast te stellen en te evalueren speerpuntenprogramma het Mobiliteitmanifest, waarin de mobiliteitsproblematiek thematisch is opgenomen. Het MPU evalueert jaarlijks haar Speerpuntenprogramma. Het Manifest voor een duurzame mobiliteit in Utrecht 2006, is op 14 juni 2006 aan de nieuw aangetreden wethouder De Weger aangeboden tijdens een kennismakingsbijeenkomst in het Louis Hartlooper Complex. Speerpunten 2006: • Autovrije Zondag Bij de begrotingsbehandeling in november 2006 is ingesproken, ten einde het begrote bedrag voor 2007 naar ongeveer € 120.000,- verhoogd te krijgen. • Stationsgebied In het stationsgebied staan grote dingen te gebeuren. Het MPU volgt de ontwikkelingen op de voet. Middels een inspraak reactie naar de Commissie Verkeer en Beheer en de beide betrokken wethouders heeft het MPU haar zorgen uitgesproken over met name de te verwachten lange loopafstanden voor overstappende busreizigers en de ontruimingsproblematiek bij calamiteiten. • Helikoptervliegen In de loop van het jaar 2006 werd de problematiek van het helikoptervliegen acuut, doordat de firma Helinet de start van een artikel 19 procedure aanvroeg bij de gemeente Utrecht. Namens het MPU hebben het Milieucentrum Utrecht en de Utrechtse Natuur- en Milieufederatie samen met het platform Heliherrie bezwaar aangetekend tegen deze ontwikkeling. Dit leidde tot een afwijzing van het starten van de vrijstellingsprocedure. Helinet is hiertegen in beroep gegaan.
Milieucentrum 2006 financieel Hoewel het jaar 2006 een heel druk jaar was, vooral ook op het gebied van projecten en de realisatie daarvan (met name Lekker Utregs), laat de exploitatie zien dat we net
9
buiten de rode cijfers zijn gebleven. Dit komt deels omdat een groot deel van de financiële speelruimte die we hadden is gestopt in activiteiten waar we geen volledige dekking voor hebben. Met name het Mobiliteitsplatform Utrecht en het NMPLR moeten uit eigen zak betaald worden. Daar kwamen dit jaar nog bij, de eigen bijdrage aan de campagne Lekker Utregs en de organisatie van de Autovrije Zondag 2006. De financiële speelruimte van het Milieucentrum is af en toe zorgwekkend krap. We hopen dat het nieuwe college oog heeft voor deze situatie. Inkomsten en Uitgaven. Basissubsidie I/D-baan regeling Projectsubsidies Nationale Postcode Loterij Overige baten totaal De uitgaven: Personeelslasten (incl. I/D en WIW) Huisvesting Organisatiekosten Activiteitenkosten
86.000 27.000 167.000 52.000 8.000 ====== 340.000 174.000 20.000 43.000 103.000 ====== 340.000
Personeel en bezetting Het personeelsbestand is in 2006 gelijk gebleven aan het jaar ervoor. Dat wil zeggen 6 betaalde krachten (ca. 4,5 fte) met daaromheen in wisselende samenstelling circa 25 vrijwilligers. In mei heeft er een wisseling plaatsgevonden op de functie van secretaris Milieuraad. Colofon Uitgave Milieucentrum Utrecht, mei 2007 Tekst: Milieucentrum Utrecht Dit jaarverslag is gedrukt op 100% kringlooppapier Voor meer informatie Milieucentrum Utrecht Oudegracht 60 3511 AS Utrecht tel: (030) 2 36 72 40 fax: (030) 2 30 05 89 e-mail:
[email protected] website: www.milieucentrumutrecht.nl
Met dank aan:
10
11
