MANTELZORG IN WEST-FRIESLAND

Rapport

MANTELZORG IN WEST-FRIESLAND

Westfriese gemeenten Februari 2015

www.ioresearch.nl

COLOFON

Uitgave I&O Research Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn Rapportnummer 2015-2090 Datum Februari 2015 Opdrachtgever Westfriese gemeenten Auteur(s) Drs. Bianca de Haan Bestellingen Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever.

Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.

Mantelzorg in West-Friesland  Colofon

INHOUDSOPGAVE

1.

Samenvatting .............................................................................................................. 5

2.

Inleiding .................................................................................................................... 10

3.

4.

2.1

Doel van de monitor ............................................................................................. 10

2.2

Onderzoeksmethode ............................................................................................. 11

2.3

Leeswijzer ........................................................................................................... 12

De Westfriese mantelzorger in beeld ......................................................................... 14 3.1

Aandeel mantelzorgers in West-Friesland ................................................................ 14

3.2

Bekendheid met mantelzorg .................................................................................. 15

3.3

Profiel Westfriese mantelzorger .............................................................................. 15

3.4

Profiel hulpbehoevende ......................................................................................... 16

3.5

Frequentie mantelzorg .......................................................................................... 17

3.6

Inhoud hulpverlening ............................................................................................ 17

3.7

Belasting mantelzorg ............................................................................................ 18

3.8

Hulp voor hulpbehoevende .................................................................................... 19

3.9

Ondersteuning vanuit mantelzorgondersteuners ....................................................... 20

3.10

Mantelzorgondersteuningsaanbod ....................................................................... 24

3.11

Kennisplatform Mantelzorg West-Friesland ........................................................... 28

3.12

Potentiële zorgkracht ......................................................................................... 29

Mantelzorgondersteuners .......................................................................................... 31 4.1

Ondersteuning aan mantelzorgers .......................................................................... 31

4.2

Kennisplatform Mantelzorg West-Friesland .............................................................. 37

4.3

Samenwerking mantelzorgondersteuners ................................................................ 38

Mantelzorg in West-Friesland  Inhoudsopgave

1 HOOFDSTUK

Samenvatting

Mantelzorg in West-Friesland Samenvatting

4

1. Samenvatting Dit rapport geeft de resultaten weer van het eerste monitoringsonderzoek onder mantelzorgers en mantelzorgondersteuners in West-Friesland. Het onderzoek is uitgevoerd met enerzijds als doel om de Westfriese gemeenten inzicht te bieden in de situatie en ondersteuningswensen van de Westfriese mantelzorgers. Anderzijds om na te gaan in hoeverre de nieuwe aanpak van mantelzorgondersteuning – waarmee de Westfriese gemeenten per 1 januari 2014 zijn gestart - verloopt en (nog) verbeterd kan worden. De nieuwe aanpak houdt in dat (informele) aanbieders op het gebied van zorg en welzijn en gemeenten, mantelzorgers proactiever gaan benaderen en ondersteunen in hun eigen omgeving. Om hen hierin te faciliteren is het Kennisplatform Mantelzorg West-Friesland opgericht. Zowel medewerkers als mantelzorgers kunnen bij het platform terecht voor informatie, advies, scholing en begeleiding bij mantelzorgondersteuning. Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een online enquête onder mantelzorgers en medewerkers van (informele) aanbieders op het gebied van zorg en welzijn. In totaal vulden bijna 700 mantelzorgers en 84 (vrijwillige) zorgprofessionals de vragenlijst volledig in. Deze samenvatting beschrijft de belangrijkste resultaten en conclusies. De Westfriese mantelzorger in beeld Mantelzorg is zorg die wordt gegeven aan een hulpbehoevende door iemand uit diens directe omgeving. De regio West-Friesland telt ongeveer 31.000 volwassen mantelzorgers die meer dan 8 uur per week of langer dan 3 maanden mantelzorg bieden. Dit is negentien procent van de volwassen bevolking. Landelijk ligt dit percentage op 20%1 (2008). De gemiddelde mantelzorger is 58 jaar oud, iets vaker vrouw (60 procent) en niet werkzaam (55 procent). De meeste mantelzorgers verlenen de zorg aan hun (schoon)ouder(s) of partner. Gemiddeld doen zij dat 15 uur per week. Lichamelijke beperkingen en ouderdomsklachten zijn de meest genoemde redenen om mantelzorg aan de naaste te verlenen. De hulp verleent men hoofdzakelijk vanuit liefde/genegenheid voor de persoon. Drie op de tien ervaart de mantelzorg (ook) als een verplichting. Mantelzorg niet zonder problemen Zes op de tien mantelzorgers ondervindt knelpunten bij het uitvoeren van de zorg. Men heeft vooral moeite met het combineren van de zorg met andere bezigheden en werk. Met afstand nemen van de zorg heeft 14 procent wel eens moeite. Een vergelijkbaar percentage vindt de zorg fysiek zwaar en heeft het gevoel er alleen voor te staan. Ook met de psychische belasting hebben sommigen moeite. Drie op de tien vindt de zorg al met al (zeer) zwaar. De meeste mantelzorgers staan er niet alleen voor; in 82% van de gevallen is er ook hulp of zorg van anderen zoals zorgprofessionals en/of andere mantelzorgers. Beperkte aandacht ervaren vanuit professionals Het contact dat mantelzorgers hebben met (zorg)professionals is beperkt, zo blijkt. Vier op de tien spreekt vrijwel nooit een ondersteuner. Van degenen die wel contact hebben met zorgprofessionals, krijgt bijna de helft wel eens de vraag hoe het met hem/haar gaat. Op frequente basis gebeurt dit overigens niet. Dit terwijl ruim negen op de tien zorgprofessionals hier – volgens eigen zeggen – weleens naar informeert. Ruim een derde van de mantelzorgers zegt wel eens een tip of informatie te ontvangen hoe de zorg vol te houden en een vijfde is doorverwezen naar voorzieningen voor mantelzorgondersteuning. Ook hier is een discrepantie met de antwoorden van de zorgprofessionals; van hen zegt 85% mantelzorgers wel eens tips of informatie te geven en 67% mantelzorgers door te verwijzen.

1

Bron: “Mantelzorg uit de doeken”, Sociaal Cultureel Planbureau (2010)


5

Over het algemeen voelt de helft van de mantelzorgers zich wel eens ondersteund door de hulpverleners, echter veelal niet structureel. Toch hechten de mantelzorgers hier wel belang aan. Het contact met de professionele hulpverleners beoordelen zij met een ruime voldoende (7,0). Belangrijkste knelpunten zijn de bereikbaarheid en deskundigheid van de hulpverlener; 13 procent van de mantelzorgers geeft aan hier problemen mee te hebben. Mantelzorgondersteuningsmogelijkheden relatief onbekend Een minderheid van de Westfriese mantelzorgers (33%) maakt momenteel gebruik van ondersteuning zoals het mantelzorgcompliment, informatiebijeenkomsten, dagopvang en respijtszorg. Zij zijn hier doorgaans (zeer) tevreden over. Vooral via de media zijn zij erover geïnformeerd, gevolgd door familie en vrienden en de thuishulp/thuiszorgorganisatie. De helft van de mantelzorgers heeft behoefte aan (extra) hulp. Circa een kwart wenst financiële ondersteuning en/of hulp bij wegwijs gemaakt worden in de hulpverlening. Veertien procent zou (ook) graag deelnemen aan informatiebijeenkomsten over specifieke aandoeningen en 12 procent wil graag hulp bij de administratie en/of vervangende zorg voor de zorgvrager. Andere lacunes die ervaren worden hebben vooral betrekking op psychische ondersteuning; erkenning, respect, waardering, begrip en een luisterend oor worden daarbij veelgenoemd. Redenen voor niet-gebruik van het ondersteuningsaanbod zijn onbekendheid hiermee en niet weten hoe de ondersteuning te regelen; ruim een derde van de mantelzorgers weet niet waar zij terecht kunnen voor het bespreken van mantelzorgvragen of problemen. Driekwart van de mantelzorgers zegt graag meer informatie te ontvangen over de ondersteuningsmogelijkheden, bij voorkeur digitaal. Zorgprofessionals bereid helpende hand te bieden, mits…. Met de nieuwe, proactieve aanpak beogen de Westfriese gemeenten meer mantelzorgers te bereiken en het gebruik van het beschikbare ondersteuningsaanbod onder mantelzorgers te vergroten. In de praktijk blijken de meeste medewerkers het ondersteunen van de mantelzorger al toe te passen en te beschouwen als onderdeel van zijn/haar werkzaamheden. De zorgprofessionals schatten in gemiddeld 15 procent van hun zorgtijd te besteden aan de mantelzorger. Een klein deel helpt de mantelzorger niet, vooral omdat zij het niet bij hun taken vinden horen. De voornaamste knelpunten waar de zorgprofessionals tegen aan lopen bij de ondersteuning van de mantelzorgers zijn gebrek aan tijd hiervoor, de combinatie met andere taken en het ontbreken van informatie of kennis om mantelzorgers te helpen. Zij zouden hierin graag gefaciliteerd worden om hun taken beter uit te voeren. Daarnaast pleitten verschillende zorgprofessionals voor het creëren van meer bewustzijn door het opnemen van deze taak in registratieformulieren, taakomschrijvingen en tijdens werkoverleggen. Andere aandachtspunten vormen de interne informatievoorziening en vindbaarheid van het ondersteuningsaanbod. Volgens de meeste zorgprofessionals beschikt de organisatie waarvoor zij werken over ondersteuningsaanbod voor mantelzorgers, veelal in de vorm van een brochure, informatiebijeenkomsten en hulp bij wegwijs maken. Toch wordt dit aanbod niet altijd aangeboden door de medewerkers, vooral omdat zij het aanbod niet goed kennen, er niet aan denken en/of het onvoldoende bij hen leeft. Kennisplatform nog weinig gebruikt door mantelzorgers Het Kennisplatform Mantelzorg West-Friesland en de website www.ikzorg.nu (dat sinds 1 januari 2014 bestaat) hebben als taak om zorgprofessionals te ondersteunen bij het uitvoeren van de nieuwe aanpak en mantelzorgers te informeren en adviseren.


6

De bekendheid met zowel de site als het platform zelf, blijkt een stuk groter onder de zorgprofessionals dan onder mantelzorgers. Het gebruik is bij beide groepen nog relatief beperkt. Circa een derde van de mantelzorgondersteuners en minder dan vijf procent van de mantelzorgers had het afgelopen jaar contact met het Kennisplatform (al dan niet via de website). De zorgprofessionals zien voor het Kennisplatform een belangrijke rol weggelegd in het vergroten van de samenwerking met collega’s, bijvoorbeeld door het organiseren van bijeenkomsten en het delen van kennis. De eerste resultaten van een verbeterde samenwerking zijn al zichtbaar; ruim een kwart van de zorgprofessionals ervaarde een groei hierin het afgelopen jaar. Conclusies Doel van dit onderzoek is de resultaten van de nieuwe aanpak van de Westfriese gemeenten zichtbaar te maken en een profiel te schetsen van de Westfriese mantelzorger. Op basis van de enquête komen we tot de volgende conclusies. Ondersteuningsbehoeften mantelzorgers Mantelzorg is geen lichte taak: zes op de tien mantelzorgers ondervindt problemen bij het uitvoeren van de zorg. Het is vooral moeilijk om de zorg te combineren met werk en andere bezigheden; ruim een vijfde vindt dit wel eens lastig. Ook met afstand te nemen van de zorg, de fysieke belasting en het gevoel er alleen voor te staan, heeft circa 15 procent wel eens moeite. Ruim de helft van de mantelzorgers geeft aan onvoldoende ondersteuning te hebben. Er is vooral behoefte aan financiële ondersteuning en begeleiding bij het wegwijs maken in de hulpverlening. Vijftien procent van de mantelzorgers zou graag deelnemen aan informatiebijeenkomsten over specifieke aandoeningen. Uit de antwoorden van de zorgprofessonials blijkt dat dergelijk aanbod er wel is. Onbekendheid bij de mantelzorgers met (de weg naar) het ondersteuningsaanbod lijkt het gebruik (deels) te belemmeren. Bijna vier op de tien mantelzorgers weet bijvoorbeeld niet waar zij terecht kunnen met vragen of problemen bij het bieden van mantelzorg, terwijl driekwart van de mantelzorgers wel graag informatie over ondersteuningsmogelijkheden ontvangt, bij voorkeur digitaal. Enkele aanbevelingen 

Om de aansluiting tussen de vraag en het aanbod te verbeteren, verdient het aanbeveling om een centrale en actuele sociale kaart te ontwikkelen – bij voorkeur digitaal - met lokale en concrete gegevens (bijvoorbeeld namen van hulpverleners, e-mailadressen, telefoonnummers en hun bereikbaarheid). Het Kennisplatform kan een belangrijke rol hierin vervullen.



Wat het platform doet en biedt, is onder de mantelzorgers nog relatief onbekend en het gebruik is laag. Het verdient aanbeveling om het platform en het aanbod aan mantelzorgondersteuning structureel aandacht te blijven geven. De media lijkt daarvoor het meest geschikte communicatiekanaal om mantelzorgers te bereiken.

Uitvoering en resultaten nieuwe aanpak De meeste zorgprofessionals zeggen aandacht te hebben voor de mantelzorger en deze ook door te verwijzen naar het ondersteuningsaanbod. Er is veel draagvlak bij de medewerkers om mantelzorgers te ondersteunen. Voornaamste knelpunt waar de zorgprofessionals tegenaan lopen bij de mantelzorgondersteuning, is de beschikbare tijd hiervoor en de combinatie met andere taken. Ook ontbreekt het - volgens eigen zeggen - soms aan de juiste kennis om de mantelzorger te ondersteunen. De professionals stellen verder voor om het ondersteunen van de mantelzorger nog vanzelfsprekender te maken door er meer aandacht aan te besteden in de verschillende fasen van het werkproces zoals bij de intake, de registratie, teamoverleggen, in de scholing en interne informatievoorziening.


7

Dit is nu nog niet altijd het geval. Verbeteringen hierin liggen vooral op het gebied van luisteren, informeren, begrip tonen en samenwerking richting de mantelzorger. Ook het verbeteren van de bereikbaarheid is hierin mogelijk een eerste stap; dit is één van de meest genoemde knelpunten die mantelzorgers ervaren in het contact met de zorgprofessional. Toch wordt de mantelzorgondersteuning die zorgprofessionals zelf zeggen te bieden, door de mantelzorgers nog niet altijd gezien of ontvangen. Vangt de mantelzorger het – om welke reden – niet op? Zendt de zorgprofessionals het niet duidelijk of vaak genoeg uit? Of gebeurt het in de praktijk toch niet zo vaak als uit de cijfers blijkt? Aandachtspunt vormt in ieder geval de communicatie met de mantelzorger. Daarnaast blijft ondanks de nieuwe aanpak een grote groep mantelzorgers nog buiten beeld. Bijna de helft van de mantelzorgers zegt immers (vrijwel) nooit te spreken met medewerkers van zorgen welzijnsorganisaties. Enkele aanbevelingen 

Om zorgprofessionals in staat te stellen meer aandacht te hebben voor de mantelzorger, verdient het aanbeveling om hen hierin te faciliteren met meer tijd, informatie (o.a. over het mantelzorgondersteuningsaanbod) en scholing (vooral op het gebied van luisteren, informeren, begrip tonen en samenwerking richting de mantelzorger).



Belangrijk is dat zorgprofessionals niet alleen oog hebben voor de zichtbare mantelzorger maar ook informeren naar andere aanwezige mantelzorgers en hun contactgegevens registeren. Zo hebben veel mantelzorgers een baan en vinden het lastig hun werk te combineren met de zorgtaken. Voor hen zijn wellicht regelingen met de werkgever van belang om de zorg vol te houden. Het betrekken van werkgevers bij de nieuwe aanpak verdient dan ook aanbeveling.



Tot slot: om de effecten van de nieuwe aanpak goed te (blijven) monitoren, is het van belang in de toekomst de ontwikkelingen te volgen en te zien of het contact met zorgprofessionals intensiveert en de bekendheid en het gebruik van mantelzorgondersteuning en van het platform positief verandert.


8

2 HOOFDSTUK

Inleiding

Mantelzorg in West-Friesland Inleiding

9

2. Inleiding Mantelzorg is zorg die wordt gegeven aan een hulpbehoevende door iemand uit diens directe omgeving. Voor de Westfriese gemeenten is de ondersteuning van mantelzorgers één van de kerntaken in het gemeentelijk Wmo-beleid. Het stimuleren en ondersteunen van mantelzorg is een middel om de zelfredzaamheid te vergroten van mensen die niet (volledig) op eigen kracht kunnen meedoen in de maatschappij. Dit sluit aan bij de ontwikkelingen binnen de Wmo naar een model waarbij de zelfredzaamheid en het eigen initiatief van de burger steeds belangrijker wordt. Vanaf 1 januari 2014 zijn de Westfriese gemeenten gestart met een nieuwe aanpak van mantelzorgondersteuning. De aanpak houdt in dat (informele) zorgen welzijnsaanbieders en gemeenten meer aandacht hebben voor mantelzorgers en hen proactief gaan benaderen met ondersteuningsmogelijkheden in hun eigen omgeving, bijvoorbeeld via de thuiszorg, het Wmo-loket of de huisarts. Het uiteindelijk doel is:  dat er meer mantelzorgers bereikt worden;  mantelzorgers meer gebruik gaan maken van het beschikbare aanbod van ondersteuning;  het aanbod van mantelzorgondersteuning vindbaar is en op elkaar afgestemd wordt;  bekendheid van het begrip mantelzorgondersteuning is vergroot. Om dit doel te realiseren hebben de zeven Westfriese gemeenten en negen organisaties het convenant Kennisplatform mantelzorgondersteuning West-Friesland ondertekend. De nieuwe aanpak vereist een andere focus en herinrichting van de werkprocessen en communicatie van de uitvoerende organisaties en gemeenten. Om hen hierin te faciliteren en te ondersteunen is het Kennisplatform Mantelzorg WestFriesland opgericht. Het Kennisplatform heeft onder meer tot doel om de zorgen welzijnsorganisaties en gemeenten te faciliteren en te begeleiden bij de implementatie van de nieuwe aanpak. Om te monitoren in hoeverre deze nieuwe aanpak effect heeft, is dit monitoringinstrument ontwikkeld. Onderliggende rapportage doet verslag van de eerste meting van de monitor (de zogenaamde 0-meting). De eerste meting vormt de basis voor later uit te voeren herhalingsmetingen, waarmee op den duur ontwikkelingen en trends zichtbaar worden.

2.1 Doel van de monitor Doel van de monitor is het verkrijgen van inzicht in:  relevante trends en ontwikkelingen in de ondersteuningsbehoeften van mantelzorgers;  de resultaten en effecten van de nieuwe aanpak van mantelzorgondersteuning;  de wijze waarop de uitvoering van de nieuwe aanpak verloopt (successen en knelpunten). Meer concreet richt de nieuwe aanpak – en dus ook het monitoringsinstrument zich op de volgende twee doelgroepen: 1. Mantelzorgers De monitor dient inzicht te geven in hoeverre mantelzorgers op de hoogte zijn de ondersteuningsmogelijkheden en daar (indien daar aanleiding toe is) ook gebruik van maken. Daarbij is ook de situatie en ondersteuningsbehoefte van mantelzorgers in beeld gebracht. Verder richt de monitor zich op de beoogde effecten van de nieuwe werkwijze van de zorgverleners. Ontvangen de mantelzorgers (meer) aandacht en ondersteuning van deze instellingen, c.q. worden zij proactief geattendeerd op de ondersteuning die hen kan helpen de zorg in balans te kunnen blijven bieden?


10

2. Mantelzorgondersteuners2 Een ander doel van de monitor is om na te gaan in hoeverre (vrijwillige) zorgprofessionals de mantelzorgers van hun cliënten als hun doelgroep zien en ook hun werkprocessen en communicatie hierop hebben ingericht. Zijn de uitvoerders bijvoorbeeld voldoende gefaciliteerd en toegerust om vanuit hun kennis en expertise als vraagbaak voor mantelzorgers te fungeren. Hierbij komt ook aan de orde of er voldoende afstemming en samenwerking met netwerkpartners bestaat. De uitkomsten bieden de Westfriese gemeenten zowel inzicht in de voortgang van het implementatietraject als de effecten die dat tot gevolg heeft. De uitkomsten zijn te gebruiken voor het stellen van prioriteiten en het door ontwikkelen van beleid gericht op mantelzorgondersteuning.

2.2 Onderzoeksmethode Mantelzorgers Om de situatie en ondersteuningsbehoeften van de mantelzorgers in beeld te krijgen, is een online enquête uitgevoerd. Hiervoor zijn alle 7.676 leden van het Westfrieslandpanel van I&O Research aangeschreven. De panelleden kregen de online vragenlijst per mail toegestuurd. De e-mail bevatte een link naar de vragenlijst. In totaal vulden 2.240 Westfriezen de vragenlijst in. Hiervan bleken 521 mantelzorger te zijn. Daarnaast is ook aan inwoners – die geen lid zijn van het Westfrieslandpanel – de mogelijkheid geboden mee te doen aan het onderzoek via een open link van de vragenlijst. Uiteindelijk vulden 172 mantelzorgers op deze manier de vragenlijst in. In totaal hebben daarmee 693 mantelzorgers deelgenomen aan het onderzoek. Mantelzorgondersteuners Om zicht te krijgen in de wijze en voortgang waarmee medewerkers van de verschillende (zorg) organisaties de nieuwe aanpak implementeren en de knelpunten waar zij daarbij tegenaan lopen, is ook onder deze groep een online enquête uitgevoerd. In totaal 84 zorgprofessionals vulden de vragenlijst in; waarvan 11 vrijwillige hulpverleners en 73 betaalde beroepskrachten. Tabel 2.

Responsoverzicht respons Mantelzorgers – Westfrieslandpanel

521

Mantelzorgers – open link

172

Totaal mantelzorgers

693

Totaal mantelzorgondersteuners

84

2

Hiermee bedoelen we zorgprofessionals van organisaties/gemeente-afdelingen die veel met mantelzorgers in contact staan zoals medewerkers van het Wmo-loket, maatschappelijk werk, WonenPlus, MEE, thuiszorg en de praktijkondersteuner van de huisarts.


11

Analyse Enquêteonderzoek is onderhevig aan onnauwkeurigheid en onbetrouwbaarheid doordat niet iedereen, maar een gedeelte van de totale populatie geënquêteerd wordt. Dit kan alleen omzeild worden door de hele populatie te ondervragen. Omdat dit enerzijds vanuit beleidsmatig oogpunt meestal niet nodig is en anderzijds het financieel en organisatorisch vrijwel ondoenlijk is om iedereen aan een enquête te onderwerpen, wordt met een kleinere groep getracht de werkelijkheid zo dicht (of zo goed) mogelijk te benaderen. De toegepaste methode van dit onderzoek en de benaderde doelgroep zijn gekozen in lijn met het onderzoeksdoel: in kaart brengen van ervaringen, belevingen en wensen en behoeften ten aanzien van mantelzorgers en mantelzorgondersteuners. Een aantal kanttekeningen is echter wel op zijn plaats: 1. Het is niet de bedoeling van het onderzoek om kwantitatieve uitspraken te doen over de omvang van het aantal mantelzorgers in West-Friesland. Een online enquête leent zich hier minder goed voor, zeker gelet op het onderwerp. Voor deze gegevens is daarom geput uit de Sociale Kracht Monitor West-Friesland (2013). 2. De resultaten van de mantelzorgerenquête gewogen naar leeftijd en geslacht en daarmee gelijk gemaakt aan de verhoudingen van de populatie in West-Friesland, waardoor de uitkomsten representatief zijn voor de bevolking van West-Friesland. 3. Omdat de totale omvang en populatiekenmerken van de groep mantelzorgondersteuners in WestFriesland onbekend is, konden deze resultaten niet gewogen worden. In hoeverre de uitkomsten daarmee representatief zijn voor de totale groep mantelzorgondersteuners, is onbekend. Echter gelet op het doel van het onderzoek – het inventariseren van de belevingen, ervaringen, wensen en behoeften, bieden de uitkomsten wel een indicatie van hetgeen leeft bij deze doelgroep.

2.3 Leeswijzer De resultaten van het onderzoek bespreken we in de volgende hoofdstukken. Hoofdstuk 3 gaat over de Westfriese mantelzorgers; hoeveel zijn er in de regio en wat kenmerkt hen? Ook staat de dagelijkse praktijk van de mantelzorg centraal. Wat voor hulp verlenen de mantelzorgers en welke knelpunten worden daarbij ervaren? Verder kijken we naar de bekendheid en gebruik van mantelzorgondersteuning in West-Friesland. Het laatste hoofdstuk gaat in op de ervaringen en belevingen van zorgprofessionals als het gaat om mantelzorgondersteuning.


12

3 HOOFDSTUK

De Westfriese mantelzorger in beeld

Mantelzorg in West-Friesland De Westfriese mantelzorger in beeld

13

3. De Westfriese mantelzorger in beeld Dit hoofdstuk beschrijft de Westfriese mantelzorger; wie zijn het en voor wie zorgen ze? Maar ook kijken we naar de frequentie van de mantelzorg, de aard van de werkzaamheden, ondervonden problemen, ondersteuningsbehoeften, contact met zorgprofessionals en de bekendheid met en tevredenheid over het mantelzorgondersteuningsaanbod.

3.1 Aandeel mantelzorgers in West-Friesland Bijna een vijfde (19%)3 van de volwassen bevolking uit West-Friesland geeft langer dan 3 maanden en/of meer dan 8 uur per week mantelzorg. Dit percentage ligt onder het landelijke niveau van 20% 4. Omgerekend gaat het om circa 31.000 personen in de regio. Uitgesplitst naar gemeente zien we dat er nauwelijks verschillen zijn. Vijf procent van de Westfriese inwoners geeft zowel langdurige als intensieve zorg. In 2008 lag dit aandeel in Nederland op 8%. Tabel 3.1 Aandeel mantelzorgers 18 jaar en ouder in West-Friesland en Nederland naar duur en intensiteit Westfriese gemeenten

Nederland 2008

6%

11%

meer dan 3 maanden

18%

18%

meer dan 8 uur per week en/of meer dan 3 maanden

19%

20%

5%

8%

meer dan 8 uur per week

meer dan 8 uur per week en meer dan 3 maanden

Figuur 3.1 Aandeel mantelzorgers naar gemeente die 8 uur en/of meer dan 3 maanden zorg verlenen

3 4

20%

20%

Drechterland

Enkhuizen

18%

Hoorn

21%

Koggenland

19%

20%

Medemblik

Opmeer

22% 19%

Stede Broec

totaal

Bron: Sociale Kracht Monitor West-Friesland, I&O Research (2013) Bron: “Mantelzorg uit de doeken”, Sociaal Cultureel Planbureau (2010)


14

3.2 Bekendheid met mantelzorg Vrijwel alle Westfriezen weten in meer of mindere mate wat mantelzorg inhoudt. Twee procent heeft nog niet eerder van de term gehoord. Onderstaande wordcloud toont de meest genoemde associaties met het woord. Figuur 3.2 Wordcloud: associaties met de term mantelzorg

3.3 Profiel Westfriese mantelzorger Zes op de tien mantelzorgers in West-Friesland is vrouw. Dit komt overeen met het landelijk beeld5. Ruim de helft is tussen de 45 tot 64 jaar. Gemiddeld is de Westfriese mantelzorger 58 jaar oud. Bijna de helft werkt (nog) en 38 procent heeft daarnaast (ook) de zorg voor thuiswonende kinderen.

Profiel Westfriese mantelzorger

58 jaar

Leeftijdsverdeling 75 en ouder

9%

65-74 jaar

26%

45-54 jaar 35-44 jaar 18-34 jaar

5

30% 9% 3%

 alleenstaand (8%)  met partner, zonder kinderen (51%)  alleen/met partner, met kinderen (38%)  anders (2%)

24%

55-64 jaar

Type huishouden

 

40% 60%

Werksituatie  werkend (45%)  niet-werkend (55%)

Bron: “Mantelzorg uit de doeken”, Sociaal Cultureel Planbureau (2010)


15

3.4 Profiel hulpbehoevende Zorgvrager vaak naaste familie, 75-plusser met fysieke handicap en/of ouderdomsklachten Vaak is het een familielid zoals een partner, ouder of zoon/dochter aan wie de mantelzorger hulp verleent. Een kleine groep zorgt (ook) voor een buurvrouw, vriendin of iemand anders. De zorg is in de meeste gevallen nodig vanwege een fysieke beperking, ouderdomsklachten en/of (chronische) ziekte. Ruim de helft van de hulpbehoevenden is 75 jaar of ouder. In zeven procent van de gevallen gaat het om een kind jonger dan 18 jaar. De meeste hulpbehoevenden wonen alleen of met partner. Bijna drie op de tien (29%) woont in een zorginstelling (verzorgings-, verpleeg- of wooncomplex).

Relatie met hulpvrager*

Problematiek hulpvrager*

 (schoon)moeder (39%)

 lichamelijke beperking/handicap (37%)

 partner (27%)

 ouderdomsklachten (36%)

 kind (17%)

 (langdurige) ziekte (22%)

 schoonvader (15%)

 dementie (19%)

 broer/zus (8%)

 verstandelijke beperking/handicap (14%)

 ander familielid (8%)  buurman/vrouw (6%)

Woonsituatie hulpvrager

 vriend/vriendin (5%)

 alleen/zelfstandig (38%)

 iemand anders (5%)

 met partner (27%)

Leeftijd hulpvrager  0-17 jaar (7%)  18-34 (7%)  35-45 jaar (3%)  45-54 jaar (6%)  55-64 jaar (9%)

67 jaar 68 jaar

 65-74 jaar (17%)

 bij ouders/andere familie (8%)  met partner en kinderen (7%)  met kinderen (1%)  anders (19%) Woonvorm hulpvrager  29% van de hulpvragers woont in een zorgcomplex

 75 jaar en ouder (52%) *Meerdere antwoorden mogelijk


16

3.5 Frequentie mantelzorg Mantelzorg wordt regelmatig geboden De overgrote meerderheid biedt wekelijks zorg (87 procent), waarvan ruim een derde op dagelijkse basis. Gemiddeld besteedt men wekelijks, inclusief reistijd, 15 uur aan de hulpverlening. Het aandeel dat continu en zeven dagen per week zorg verleent (dus 168 uur per week), bedraagt 2 procent. Figuur 3.3 Frequentie mantelzorg

Aantal uren mantelzorg per week

dagelijks

36%

meerdere keren per week

37%

1 keer per week

14%

meerdere keren per maand 1 keer per maand enkele keren per jaar

10%

 < 5 uur (35%)  5-8 uur (26%)  9-16 uur (17%)  17-24 uur (8%)  meer dan 24 uur (14%)

2% 1%

15

uur besteedt men gemiddeld per week aan de mantelzorg

3.6 Inhoud hulpverlening Mantelzorg bestaat vooral uit vervoer en begeleiding De zorg bestaat onder meer uit vervoer en/of begeleiding bij activiteiten buitenshuis en het regelen van (administratieve) zaken. Ook geven veel mantelzorgers huishoudelijke hulp en psychische ondersteuning. Andere genoemde open antwoorden, zijn: klusjes in en rondom het huis, (tuin)onderhoud, maaltijden bereiden, de was, de boodschappen doen, contactpersoon zijn, begeleiding bij het wandelen en de medicatie regelen. Figuur 3.4 Verleende hulp/zorg (meerdere antwoorden mogelijk) Vervoer en/of begeleiding bij activiteiten/bezoeken buitenshuis (64%)

1

Begeleiding bij het regelen van zaken en administratie (64%)

2

Huishoudelijke hulp (54%)

3

Psychische ondersteuning (54%)

4 5

Persoonlijke verzorging (27%)


17

Mantelzorg: een kwestie van liefde De meeste mantelzorgers verlenen de hulp vooral uit ‘liefde’ en ‘genegenheid’ voor de persoon. Bij ruim een derde kwam het op zijn of haar pad of is men erin gegroeid. Drie op de tien doet het (ook) vanuit plichtsgevoel. Zeven procent van de mantelzorgers beschikt niet over de middelen om professionele hulp in te schakelen. Figuur 3.5 Reden verlenen mantelzorg (meerdere antwoorden mogelijk) uit liefde/genegenheid voor deze persoon

79%

erin gegroeid/het kwam op mijn pad

36%

voel me verplicht

29%

de hulpbehoevende wil het liefst door mij geholpen worden

26%

er is niemand anders die de zorg kan verlenen

18%

ik wil niet dat de hulpbehoevende in een woonvoorziening of tehuis wordt opgenomen er is geen geld voor professionele hulp

11% 7%

anders

8%

3.7 Belasting mantelzorg Mantelzorg lastig te combineren met andere activiteiten Zes op de tien mantelzorgers ondervindt problemen bij het uitvoeren van de zorg.

60%

ervaart problemen/knelpunten bij het verlenen van de mantelzorg

Voor ongeveer een kwart is het lastig om de zorg te combineren met werk en andere activiteiten. Vijftien procent heeft het gevoel er alleen voor te staan en 17 procent vindt het (ook) fysiek zwaar. Een iets kleiner aandeel heeft moeite om afstand te nemen van de zorg. Een veelgenoemd ander knelpunt is de geestelijke belasting. Ook de reisafstand naar de hulpvrager levert voor sommigen problemen op. Opvallend is dat gebruikers van mantelzorgondersteuning vaker problemen ervaren dan de niet-gebruikers. Dit is wellicht ook de reden dat zij ondersteuning hebben gezocht.

Zwaarte mantelzorg

 “Het kost een hoop tijd die ik nu mis voor mijn eigen kinderen en huishouden.“  “Ik vind de mentale belasting zwaar.”  “Ik leef in een gevangenis, geen tijd meer voor mijn eigen leven.”  “Het is psychisch zwaar om je moeder zo te zien af takelen en proberen de moed er bij haar in te houden.”

 “De afstand 250 kilometer is een groot probleem.”  “Het is soms best veel werk, naast mijn baan en gezin, wat mij dan stress kan geven.”


18

Figuur 3.6 Ervaren problemen bij mantelzorg (meerdere antwoorden mogelijk) het is lastig te combineren met andere dagelijkse bezigheden

24%

het is lastig te combineren met mijn werk

22%

het is fysiek zwaar voor mij

17%

ik heb het gevoel er alleen voor te staan

15%

ik heb problemen om afstand te nemen van de zorg

13%

ik heb te weinig informatie over voorzieningen/regelingen

7%

ik krijg te weinig waardering

7%

ik heb moeite met de verantwoordelijkheid die ik krijg

6%

er zijn teveel kosten aan verbonden

4%

de relatie met betaalde hulpverleners is een knelpunt

4%

ik heb te weinig kennis van de ziekte

2%

anders

12%

Drie op de tien mantelzorgers vindt zorg geven (zeer) zwaar De zwaarte van de zorg beoordeelt men op een schaal van 10 gemiddeld met een 4,6, waarbij 1

geeft men als cijfer aan de zwaarte

4,6

staat voor helemaal niet zwaar en 10 voor zeer

van de mantelzorg (waarbij 1 staat voor helemaal niet zwaar en

zwaar. Drie op de tien ervaart het verlenen van de

10 voor zeer zwaar)

zorg als (zeer) zwaar. Ruim een kwart gaat het gemakkelijk af. Figuur 3.7 Ervaren zwaarte mantelzorg 26% 22%

24%

22%

5%

% helemaal niet zwaar (1-2)

% beetje zwaar (3-4)

% gematigd zwaar (5-6)

% zwaar (7-8)

% zeer zwaar (9 of 10)

3.8 Hulp voor hulpbehoevende Een ruime meerderheid van de hulpbehoevenden (82%) krijgt – naast de mantelzorg – ook hulp of ondersteuning van andere mantelzorgers of (professionele) hulpverleners. De meeste hulp komt van

18%

van de mantelzorgers zorgt alleen voor de hulpvrager

andere mantelzorgers. Bij de professionele hulpverlening gaat het vaak om thuiszorg/verzorging/verpleging, hulp bij het huishouden en dagbestedingsactiviteiten. Veelgenoemde organisaties daarbij zijn: Omring, Wilgaerden en Geriant. Hulp van vrijwilligers is er in een enkel geval. Andere genoemde vormen van hulp zijn; hulp vanuit het verpleeghuis waar de hulpvrager woont en/of hulp bij het begeleid wonen, de (huis)arts en school. Achttien procent van de mantelzorgers staat er helemaal alleen voor.


19

Figuur 3.8 Aanwezige hulp voor hulpbehoevende (meerdere antwoorden mogelijk) er zijn nog meer mantelzorgers

46%

er is thuiszorg/verpleging/verzorging

23%

er is hulp bij het huishouden

19%

hij/zij gaat naar dagbestedingsactiviteiten

15%

er is paramedische hulp

12%

er is particuliere betaalde hulp

12%

er is begeleiding/coaching

11%

er is psychische hulp er is hulp van een vrijwilligersorganisatie/kerk hij/zij krijgt informatie en ondersteuning

8% 3% 2%

er is nog andere (professionele) zorg of hulp

14%

3.9 Ondersteuning vanuit mantelzorgondersteuners Vanaf 1 januari 2014 zijn de Westfriese gemeenten gestart met een nieuwe aanpak van mantelzorgondersteuning. De aanpak houdt in dat (informele) zorgen welzijnsaanbieders en gemeenten meer aandacht hebben voor mantelzorgers en hen proactief gaan benaderen met ondersteuningsmogelijkheden in hun eigen omgeving, bijvoorbeeld via de thuiszorg, het Wmo-loket of de huisarts. Om na te gaan in hoeverre deze aanpak effect heeft, is aan mantelzorgers gevraagd in hoeverre zij zich

ondersteund voelen en actief benaderd worden door de zorgprofessionals. Geen frequent contact met mantelzorgondersteuners Ruim de helft van alle mantelzorgers heeft wel eens contact met een zorgprofessional. Daarbij kan gedacht

Frequentie contact

worden aan de organisatie die de hulp bij het huishouden

mantelzorgondersteuners

doet, de (thuiszorg)instelling die de naaste verpleegt,

 dagelijks (4%)

verzorgt of behandelt, of de ondersteuning vanuit het maatschappelijk werk, MEE Noordwest-Holland en het zorgloket van de gemeente. Voor het gemak spreken we vanaf nu over de zorgprofessionals. De contactfrequentie hiermee is relatief laag; de meeste mantelzorgers spreken de ondersteuners een paar keer per maand, enkele keren per jaar of (vrijwel) nooit. Minderheid ontvangt aandacht van

 meerdere keren per week (9%)  1 keer per week (4%)  meerdere keren per maand (10%)  1 keer per maand (6%)  enkele keren per jaar (21%)  minder dan één keer per jaar (4%) 

(vrijwel) nooit (43%)

 weet niet (1%)

zorgprofessionals Bijna de helft van de mantelzorgers die wel eens contact hebben met een zorgprofessional, kreeg in het verleden de vraag hoe het met hem/haar gaat. Op frequente basis gebeurt dit overigens niet. Ruim een derde ontving wel eens tips of informatie hoe de zorg vol te houden. Het bespreken van problemen waar de mantelzorger tegenaan loopt, gebeurt meer; ruim de helft besprak dit wel eens met een hulpverlener. Emotionele steun kreeg drie op de tien wel eens.


20

Tabel 3.2 Ervaren ondersteuning vanuit professionals (indien contact hiermee) vaak

regelmatig

soms

(bijna) nooit

weet niet/nvt

Vraagt een professionele hulpverlener wel eens hoe het met u gaat?

3%

16%

26%

44%

11%

Krijgt u wel eens tips of informatie van professionele hulpverleners om aan uzelf te denken, hoe u de zorg vol kunt houden?

1%

11%

24%

47%

16%

Bespreekt u met een professionele hulpverlener wel eens problemen waar u tegen aan loopt?

4%

19%

40%

29%

9%

Biedt een professionele hulpverlener u wel eens emotionele steun?

1%

6%

22%

49%

22%

Merendeel mantelzorgers ervaart ondersteuning vanuit mantelzorgondersteuners Het merendeel van de mantelzorgers (65%) zegt te worden betrokken bij het maken van zorgafspraken/plannen, waarvan 40% zelfs regelmatig tot vaak. Doorverwezen worden naar voorzieningen voor mantelzorgondersteuning gebeurt minder frequent; bijna een vijfde zegt dat dit wel eens is gebeurd. Overall ervaart ruim de helft van de mantelzorgers – variërend in frequentie – ondersteuning vanuit de mantelzorgondersteuners. Tabel 3.3 Ervaren ondersteuning vanuit professionals (indien contact hiermee) IN HOEVERRE….

VAAK

REGELMATIG

SOMS

(BIJNA) NOOIT

WEET NIET/NVT

Betrekt de professionele hulpverlener u bij het maken van zorgafspraken/zorgplannen?

11%

29%

25%

20%

14%

Bent u wel eens doorverwezen naar voorzieningen voor mantelzorgondersteuning, zoals (tijdelijk) vervangende zorg of informatiebijeenkomsten door een professionele hulpverlener?

0%

6%

12%

54%

28%

Voelt u zichzelf ondersteund door professionele hulpverleners?

8%

23%

31%

23%

16%


21

Kleine meerderheid vindt ondersteuning vanuit mantelzorgondersteuners (zeer) belangrijk Net iets meer dan de helft van de mantelzorgers vindt het (zeer) belangrijk om informatie, tips of ondersteuning vanuit zorgprofessionals te krijgen. Een tiende hecht hier geen belang aan. De rest heeft geen uitgesproken mening of kan hier niet goed over oordelen. Figuur 3.9 Ervaren belang van ondersteuning vanuit mantelzorgondersteuners (alle mantelzorgers)

53% (zeer) belangrijk

29% neutraal

10%

(zeer) onbelangrijk

9%

weet niet

Contact met mantelzorgondersteuner krijgt een voldoende Het contact met de zorgprofessionals beoordelen de mantelzorgers gemiddeld met een 7,0. Dertien procent geeft hieraan een cijfer van 5 of lager.

7,0

geven de mantelzorgers als rapportcijfer aan het contact met mantelzorgondersteuners

Circa de helft (54%) van de mantelzorgers ondervindt geen problemen bij het contact met mantelzorgondersteuners. De rest heeft met name moeite met de bereikbaarheid en deskundigheid van de hulpverlener. Ook het meedenken en maken van afspraken door de hulpverlener kan volgens sommige mantelzorgers beter. Een tiende is van mening dat de samenwerking, het inlevingsvermogen en het serieus nemen van de mantelzorger belangrijke aandachtspunten zijn. Figuur 3.10 Top 5 belangrijkst knelpunten in contact met professionele hulpverleners (meerdere antwoorden mogelijk) Bereikbaarheid & deskundigheid hulpverlener (13%)

1

Meedenken van de hulpverlener & maken van afspraken (11%)

2

Samenwerking (10%)

3

Inlevingsvermogen hulpverlener (10%)

4 5

Serieus genomen worden (10%)


22

Op de vraag wat de mantelzorgondersteuners nog meer kunnen doen om de mantelzorger te ondersteunen, worden de volgende items naar voren gebracht:  wegwijs maken binnen de hulpverlening;  tips en advies geven;  luisteren en informeren;  regelmatiger contact met de mantelzorger;  betere samenwerking met de mantelzorger / zorg verdelen;  begrip tonen voor en inleven in de situatie van de mantelzorger;  houden aan afspraken met mantelzorger;  minder bureaucratischer te werk / versnellen zorgaanvragen.

Ondersteuningsbehoeften

 “Ze kunnen mij helpen met de juiste weg te bewandelen om voorzieningen te kunnen gebruiken en/of instanties te bereiken.”

 “Mantelzorgers kennen vaak hun eigen grens niet omdat ze te dicht bij de persoon staan. Misschien kan de professionele hulp aangeven waar bepaalde grenzen overschreden worden.”

 “Er is geen enkel contact tussen de mantelzorger en de professionele hulpverleners. Een ieder doet zijn ding.”

 “Eén aanspreekpunt, nu heeft mijn broer telkens andere begeleiders (zo erg dat ik niet eens de moeite neem om de namen te leren).”

 “Begrip tonen voor de zorg die je altijd hebt voor je kind, óók al is die volwassen.”  “Beter met mij communiceren, samenwerken, dingen delen, mij bij dingen betrekken en kijken hoe we het samen zo goed mogelijk kunnen doen.”

 “De zorg verdelen, zodat de mantelzorger ontlast wordt.”  “Meer op de hoogte houden van wat hun ervaringen met mijn moeder zijn/ uitwisseling m.b.t. de situatie.”

 “Alles duurt veel en veel te lang voordat er iets geregeld kan worden. Het duurt maanden!!!!! “


23

3.10

Mantelzorgondersteuningsaanbod

Derde van de mantelzorgers maakt gebruik van een vorm van ondersteuning Mantelzorgondersteuning is het voorzieningenaanbod dat als doel heeft de mantelzorger te ondersteunen. Dit om

van de mantelzorgers maakt

33%

de draaglast van de mantelzorger te verminderen en

gebruik van één van de voorgelegde vormen van

overbelasting van de mantelzorger te voorkomen.

mantelzorgondersteuning

Mantelzorgondersteuning kan bestaan uit materiële hulp, financiële hulp of respijtzorg (vervangende zorg), maar ook uit informatie, advies, doorverwijzing of een luisterend oor.

Van de voorgelegde vormen van ondersteuning maken mantelzorgers het meest gebruik van het mantelzorgcompliment of andere financiële tegemoetkoming. Op de tweede plaats staan de informatiebijeenkomsten over specifieke aandoeningen gevolgd door bijeenkomsten over mantelzorg en dagopvang voor de hulpvrager. Figuur 3.11 Gebruik en behoefte mantelzorgondersteuning Mantelzorgcompliment of andere financiële tegemoetkoming

15%

Informatiebijeenkomsten of lezingen over de specifieke aandoening

11%

Dagopvang of een activiteitencentrum voor hulpvrager

10%

Informatiebijeenkomsten of lezingen over mantelzorg

10%

Informele bijeenkomsten of groepsgesprekken met andere mantelzorgers

6%

Vervangende zorg voor de hulpbehoevende

6%

Logeervoorziening

4%

Hulp bijwegwijs maken in de hulpverlening

4%

Cursus of opleiding voor mantelzorgers

2%

Hulp bij uw administratie en regelgeving

2%

Dagopvang en/of activiteitencentrum zeer gewaardeerd Over het algemeen zijn de gebruikers van de ondersteuning hier (zeer) tevreden over. Vooral

Waardering mantelzorgondersteuning

voor de dagopvang/activiteitencentrum is veel waardering6. Minder positief is men over de informatiebijeenkomsten over mantelzorg; toch oordeelt maar 6% van de gebruikers hier (zeer) negatief over.

(% (zeer) tevreden)  dagopvang of activiteitencentrum (86%);  informatiebijeenkomsten over specifieke aandoening (70%);

 mantelzorgcompliment of andere financiële tegemoetkoming (60%);

 informatiebijeenkomsten over mantelzorg (43%).

6

Vanwege het kleine aantal gebruikers van sommige vormen van mantelzorgondersteuning zijn de waarderingspercentages voor deze voorzieningen niet weergegeven.


24

Waardering

 “Wat betreft de dagopvang: tevreden over de medewerkers, ontevreden over de

ondersteunings-

organisatie. Wat betreft het mantelzorgcompliment: tevreden over het gebaar, maar

aanbod

het bedrag is eigenlijk niet meer dan een fooi.”

 “Vakantie/logeeropvang is een mooi product om thuisfront te ontlasten.”  “Praten met lotgenoten doet je altijd goed en je steekt er altijd weer wat van op.”  “De enige keer dat er bij ons een bijeenkomst was, werd er over van alles gepraat behalve daar waar het over moest gaan. Bij de meeste vragen vanuit het publiek werd er niet correct/juist of helemaal niet op geantwoord.”

 “Lotgenoten hebben aan een half woord genoeg, daar krijg ik wel de erkenning en waardering die er bij de professionals nog wel eens mist.”

 “De financiële vergoeding staat niet in verhouding voor wat ik allemaal moet doen.”  “De zorgboerderij waar mijn man heengaat is geweldig. Hij gaat er graag heen en elke keer als hij gehaald of gebracht wordt is er ook aandacht voor mijn plannen van die dag. Ze laten merken begrip voor mij te hebben.”

 “Klinische lessen van de geriater helpen mijn eigen gedrag te spiegelen aan de dementie van mijn vader.”

De mantelzorgers die gebruik maken van het (mantelzorg)ondersteuningsaanbod zijn hierover hoofdzakelijk geïnformeerd via de media, familie en vrienden en de thuishulp/thuiszorgorganisatie. Andere genoemde informatiekanalen zijn: via het werk, een folder, de begeleider en/of een (zorg)organisatie (o.a. Esdégé Reigersdaal, GGZ, Geriant, Heliomare, Leekerweide, MEE, RIBW, Steunpunt Zorg en Welzijn, SVB, Wonenplus). Figuur 3.12 Wijze van informeren over mantelzorgondersteuning (meerdere antwoorden mogelijk) via de media (43%)

1

via familie en vrienden (14%)

2

via de thuishulp/thuiszorgorganisatie (10%)

3

via het zorgloket/de gemeente (8%)

4 5

via huisarts / mantelzorgcoördinator (5%)


25

Veel behoefte aan een gids binnen de zorg Ruim de helft van de mantelzorgers heeft behoefte aan (meer) ondersteuning. Het gaat dan vooral om een financiële tegemoetkoming (28%). Ook zou een kwart

van de mantelzorgers heeft

53%

behoefte aan (meer) mantelzorgondersteuning

graag wegwijs gemaakt willen worden in de hulpverlening. Minder belangstelling is er voor dagopvang en lotgenotencontact. Figuur 3.13

Behoefte aan mantelzorgondersteuning (meerdere antwoorden mogelijk) Mantelzorgcompliment of andere financiële tegemoetkoming

28%

Hulp bijwegwijs maken in de hulpverlening

25%

Informatiebijeenkomsten of lezingen over de specifieke aandoening

14%

Hulp bij uw administratie en regelgeving

12%

Vervangende zorg voor de hulpbehoevende

12%

Informatiebijeenkomsten of lezingen over mantelzorg

10%

Cursus of opleiding voor mantelzorgers

9%

Logeervoorziening Informele bijeenkomsten of groepsgesprekken met andere mantelzorgers Dagopvang of een activiteitencentrum voor hulpvrager

8% 8% 7%

Andere lacunes die ervaren worden binnen het ondersteuningsaanbod hebben vooral betrekking op psychische ondersteuning; erkenning, respect, waardering, begrip en een luisterend oor worden daarbij veelgenoemd. Ook aan (meer) tijd voor de zorg, informatie en extra hulp bij de zorg is behoefte.

Lacunes in ondersteuningsaanbod

 “Belangrijk is om iemand te hebben die goed naar je luistert en vooral zonder te oordelen.”

 “(Sport)verenigingen zouden van meer kennis (kennis m.b.t. ziektebeelden/ beperkingen) moeten worden voorzien.”

 “Persoonlijk heb ik meer aan contact met mantelzorgers die zorgen voor iemand met soortgelijke problematiek. Dan vooral kun je m.i. ervaringen en tips etc uitwisselen. Spreek liever over onderling contact ipv lotgenotencontact. Klinkt vriendelijker en minder zwaar op de hand.”

 “Begrip uit je omgeving, veel mensen vinden alles vanzelfsprekend.”  “Als mantelzorger met een baan krijg ik wel eens vragen van collega's over de regelingen die ik met mijn baas heb getroffen om de zorg te kunnen geven. Ik ervaar dan niet altijd begrip van mijn collega's. Vanuit de overheid mag hier wel aandacht aan besteed worden je hebt altijd het gevoel dat je je moet verantwoorden.”

 “Tijd en geld. Elke keer 120 km (Bovenkarspel - Amsterdam VV).”  “Erkenning en financiële tegemoetkoming.”


26

Onbekendheid met zorgaanbod belangrijke reden voor niet-gebruik Een derde van de mantelzorgers (34%) die geen gebruik maakt van het ondersteuningsaanbod, heeft er gewoonweg ook geen behoefte aan. Van degenen die wel behoefte hebben aan ondersteuning, weet 33% niet hoe dit te regelen en 28% is onbekend met het bestaan van mantelzorgondersteuning. Een kleine groep denkt dat het (te)veel tijd en geld kost en doet er daarom geen beroep op. Figuur 3.14 Redenen niet-gebruik mantelzorgondersteuning (meerdere antwoorden mogelijk) ik weet niet hoe ik dat moet regelen/waar ik daarvoor moet zijn (33%)

1

ik weet niet dat dit bestaat/er is (28%)

2

ik heb er geen tijd voor om dat te regelen (11%)

3

de persoon voor wie ik zorg wil niet dat ik hier gebruik van maak (10%)

4 5

ik denk dat het (te) veel geld kost (8%)

Kwart van de mantelzorgers weet niet waar zij terecht kunnen met hun problemen Op de vraag of mantelzorgers weten waar zij terecht kunnen voor het bespreken van mantelzorgvragen of problemen, antwoordt een minderheid bevestigend. Een kwart geeft aan dit niet te weten. De behoefte om met andere mantelzorgers informatie uit te wisselen is beperkt; negen procent zou dit graag (vaker) doen. Figuur 3.15 Stellingen over mantelzorgondersteuning

Ik zou graag (meer of vaker) informatie willen uitwisselen met andere mantelzorgers over kwesties rond het bieden van mantelzorg

9%

Ik weet goed waar ik terecht kan voor het bespreken van mantelzorgvragen of problemen

42%

37%

(zeer) mee eens


37%

30%

neutraal

11%

26%

(zeer) mee eens

7%

weet niet

27

Informatie over mantelzorgondersteuning bij voorkeur digitaal Hoewel 23 procent van de mantelzorgers geen behoefte heeft aan informatie over mantelzorgondersteuning, wordt de meerderheid hierover wel graag geïnformeerd.

van de mantelzorgers wenst

77%

informatie over mantelzorgondersteuning

De voorkeur gaat dan uit naar een website met informatie, gevolgd door een folder of brochure. Minder belangstelling is er voor een themabijeenkomst. Figuur 3.16 Gewenst communicatiekanaal mantelzorgondersteuning (meerdere antwoorden mogelijk) via website/internet (44%)

1

via een folder of brochure (26%)

2

in een persoonlijk gesprek met een deskundige (22%)

3

op een plek waar je kunt inlopen zonder afspraak/loket (16%)

4 5

3.11

in een themabijeenkomst over specifieke onderwerpen (10%)

Kennisplatform Mantelzorg West-Friesland

Minderheid mantelzorgers kent Ikzorg.nu Het Kennisplatform heeft in 2014 de website www.ikzorg.nu gepubliceerd. Hier kunnen mantelzorgers en mantelzorgondersteuners terecht voor vragen en informatie over mantelzorg en ondersteuning. Het merendeel van de mantelzorgers is onbekend met de website. Vijftien procent kent het wel waarvan twee procent de site het afgelopen jaar bezocht. Iets bekender is het Kennisplatform als geheel. Toch geeft driekwart van de mantelzorgers aan het Kennisplatform niet te kennen. Tabel 3.4 Bekendheid en gebruik Kennisplatform Mantelzorg West-Friesland en website ikzorg.nu (mantelzorgers) KENNISPLATFORM MANTELZORG

WEBSITE IKZORG.NU

4%

2%

Bekend, maar geen gebruik

20%

13%

Onbekend

76%

85%

Bekend en gebruikt


28

3.12

Potentiële zorgkracht Figuur 3.17

Zorg is taak van de overheid

Bereidheid verlenen mantelzorg

Aan de inwoners die geen mantelzorg verlenen, is gevraagd of zij hiertoe wel bereid zijn. Als het om

gezin/uw familie

gezins-of familieleden gaat, is de overgrote

90%

meerderheid hiertoe bereid. Bijna tweederde wil ook wel vrienden en/of kennissen helpen. Dit

vrienden/kennissen

65%

neemt af als het gaat om buren (51%). buren

De vier meest genoemde redenen om geen

51%

mantelzorg te verlenen zijn: 1. omdat het een taak voor de overheid (44%); 2. vanwege tijdgebrek (35%); 3. vanwege eigen fysieke gezondheid (32%); 4. emotioneel te belastend (22%). Zorgverantwoordelijkheid met name richting familieleden Een meerderheid van de Westfriezen vindt dat we toe moeten naar een samenleving waarin mensen elkaar meer gaan helpen. Ruim een kwart is van mening dat het de verantwoordelijkheid is van de familie om te zorgen voor een zieke naaste en 19 procent ziet hier (ook) een taak weggelegd voor anderen in de directe omgeving.

Figuur 3.18 Verantwoordelijkheid mantelzorg (ook gevraagd aan mantelzorgers)

We moeten toe naar een samenleving waarin mensen elkaar meer gaan helpen Het is de verantwoordelijkheid van de familie om voor een ‘zieke’ naaste of hulpbehoevende te zorgen Naast familieleden hebben ook anderen in de directe omgeving van een zieke of hulpbehoevende (zoals vrienden/kennissen/buren) een verantwoordelijkheid om voor deze persoon te zorgen

57%

27%

19%

33%

36%

(zeer) mee eens


31%

12%

41%

45%

neutraal

(zeer) mee oneens

29

4 HOOFDSTUK

Mantelzorgondersteuners

Mantelzorg in West-Friesland  Mantelzorgondersteuners

30

4. Mantelzorgondersteuners Om na te gaan in hoeverre de nieuwe aanpak van de Westfriese gemeenten – namelijk het proactiever benaderen van mantelzorgers in hun eigen omgeving – toegepast wordt en tegen welke knelpunten

medewerkers aanlopen, zijn zij geïnformeerd naar hun ervaringen. In totaal vulden 84 mantelzorgondersteuners (hierna ook zorgprofessionals genoemd) de vragenlijst in; waarvan 11 vrijwillige en 73 betaalde zorgprofessionals.

4.1 Ondersteuning aan mantelzorgers Frequentie contact mantelzorgers Regelmatig (ook) aandacht voor mantelzorger

 dagelijks (13%)

Van de medewerkers die contact hebben met

 meerdere keren per week (38%)

mantelzorgers, vraagt 94 procent wel eens hoe het met

 1 keer per week (10%)

hem of haar gaat. Ook geeft een ruime meerderheid de

 meerdere keren per maand (16%)

mantelzorgers tips of informatie over hoe de zorg vol te

 1 keer per maand (2%)

houden. Zes op de tien bespreekt met enige regelmaat

 enkele keren per jaar (8%)

problemen waar hij/zij tegenaan loopt. Ook emotionele

 minder dan één keer per jaar (1%)

steun biedt ruim de helft van de zorgprofessionals



regelmatig tot vaak.

 weet niet (1%)

(vrijwel) nooit (12%)

Tabel 4.1 Geboden ondersteuning vanuit mantelzorgondersteuners (indien contact met mantelzorgers) IN HOEVERRE….

VAAK

REGELMATIG

SOMS

(BIJNA) NOOIT

WEET NIET/NVT

vraagt u aan de mantelzorger hoe het met hem/haar gaat?

34%

46%

14%

5%

1%

geeft u tips of informatie aan mantelzorgers om aan zichzelf te denken, hoe ze de zorg vol kunnen houden?

24%

41%

20%

14%

1%

bespreekt u met de mantelzorger problemen waar hij/zij tegen aan loopt?

23%

41%

27%

7%

3%

biedt u emotionele steun aan mantelzorgers?

16%

38%

27%

14%

5%


31

Veel signalering overbelasting mantelzorgers Het merendeel van de zorgprofessionals signaleert wel eens overbelasting bij mantelzorgers. Toch wordt er niet altijd melding gedaan van problemen; 20 procent doet dit (bijna) nooit. Gegevens van de mantelzorgers registreert men doorgaans wel. In mindere mate rapporteert men over de situatie waarin deze persoon verkeert.

Tabel 4.2 Geboden ondersteuning vanuit mantelzorgondersteuners (indien contact met mantelzorgers) IN HOEVERRE….

VAAK

REGELMATIG

SOMS

(BIJNA) NOOIT

WEET NIET/NVT

signaleert u wel eens overbelasting van mantelzorgers?

16%

32%

39%

7%

5%

maakt u melding van vragen/problemen van mantelzorgers bij uw organisatie?

15%

20%

39%

20%

5%

registreert u contactgegevens van de mantelzorger?

43%

24%

18%

7%

8%

rapporteert u over de situatie van de mantelzorger?

16%

22%

38%

16%

8%

Doorverwijzen om mantelzorger te helpen Tweederde van de zorgprofessionals verwijst

Reden doorverwijzen mantelzorgers

mantelzorgers wel eens door naar

 omdat ik de mantelzorger wil helpen (60%)

ondersteuningsaanbod. Gemiddeld gaat het om 30%

 omdat de nodige hulp en zorg anders is dan

van de gevallen. Veelal verwijst men door naar het

wat ik kan bieden (36%)

Steunpunt Zorg en Welzijn, Wonenplus,

 omdat ik te weinig kennis heb om de

maatschappelijk werk, MEE, de vrijwilligerscentrale,

mantelzorger te helpen (12%)

Geriant, huisarts en de website ikzorg.nu. De

 omdat ik geen tijd heb de mantelzorger te

voornaamste reden om door te verwijzen, is omdat

helpen (10%)

men de mantelzorger wil helpen en/of de hulp en zorg

 omdat mijn werkgever wil dat ik het doe (4%)

zelf niet kan bieden die nodig is. Bij laatstgenoemde gaat het vooral om praktische en emotionele hulp zoals een maatje of buddy.

Onbekendheid met ondersteuningsaanbod reden voor niet-doorverwijzen Een kwart van de zorgprofessionals verwijst mantelzorgers (bijna) nooit door, vooral omdat men

24%

niet weet waarnaar toe en/of zelf de hulp kan bieden die nodig is. Een tiende van hen ervaart het niet als

van de medewerkers verwijst mantelzorgers (bijna) nooit door naar ondersteuningsaanbod

onderdeel van zijn/haar werkzaamheden. Figuur 4.1 In hoeverre verwijst u mantelzorgers door naar voorzieningen voor mantelzorgondersteuning?

20% vaak

15% regelmatig

32% soms

(bijna) nooit


24%

8%

weet niet/nvt

32

Ondersteunen mantelzorgers is ‘part of the job’ Bijna alle zorgprofessionals ervaren het ondersteunen van mantelzorgers zeker (een beetje) als onderdeel van zijn/haar werk. Vier procent niet.

15%

van de werktijd schat men gemiddeld aan de mantelzorger te besteden

De ondersteuners schatten in gemiddeld 15 procent van hun zorgtijd te besteden aan de mantelzorger. Figuur 4.2 Mate waarin mantelzorgondersteuning als onderdeel van de eigen werkzaamheden wordt ervaren

65%

ja, zeker

30%

ja, een beetje

4%

nee

Veel bereidheid om mantelzorger te helpen Ruim de helft van de medewerkers is bereid om naast de hulpvrager – ook mantelzorgers ondersteuning en hulp te bieden. Ruim een derde wil dit wel doen, maar dan wel onder bepaalde voorwaarden. De hulp mag bijvoorbeeld niet ten koste gaan van de

Bereidheid mantelzorgers te helpen  Ja, zeker (55%)  Ja, mits (37%)  Nee (8%)

hulpvrager en men wil daar specifiek tijd voor krijgen. Ook opleiding/kennis over hoe mantelzorgers het beste te ondersteunen, is gewenst. Tijd grootste knelpunt De voornaamste knelpunten die medewerkers ervaren bij ondersteunen van mantelzorgers, zijn de tijdsinvestering en het combineren van de hulp met andere taken. Ook vindt 15 procent zichzelf te weinig geschoold om mantelzorgers te ondersteunen. Een minderheid zegt dat het organisatiebeleid, het bieden van (extra) hulp lastig maakt. Figuur 4.3 Ervaren problemen/knelpunten bij het ondersteunen van mantelzorgers (meerdere antwoorden mogelijk) het kost teveel tijd (26%)

1

het is lastig te combineren met mijn andere taken (19%)

2

ik heb te weinig informatie/kennis om mantelzorgers te helpen (15%)

3

de prioriteiten liggen elders vanuit mijn organisatie (13%)

4 5

het past niet binnen ons ondersteuningspakket / het hoort niet bij mijn werk (6%)


33

Creëer bewustzijn Werkgevers zouden de zorgprofessionals (nog beter) kunnen ondersteunen bij het bieden van mantelzorgondersteuning, door meer tijd hiervoor beschikbaar te stellen, de medewerkers regelmatig te informeren over het ondersteuningsaanbod, scholing/deskundigheidsbevordering aan te bieden, meer bewustzijn hiervoor te creëren in bijvoorbeeld de registratieformulieren en kaders te stellen over de inhoud en mogelijkheden van de ondersteuning.

Ondersteunen

 “Zorg voor een goede ondersteunende sociale kaart m.b.t. mantelzorgers.”

medewerkers

 “Maak tijd vrij om de mantelzorger beter te begeleiden.”  “Organiseer scholing voor ons als sociaal werkers én voor diverse groepen vrijwilligers die vaak bij mensen thuis komen en kunnen signaleren.”

 “Kaders stellen. Wat doen we wel/niet, hoe stellen we overbelasting vast? Welke ruimte hebben we zelf?”

 “Bewustwording helpt om ons te helpen signaleren. Dit is gedaan d.m.v. een vraag in het registratieprogramma (betreft dit een mantelzorgsituatie ja/ nee) en deze vraag op het intakeformulier. Het valt mij nu al op hoe vaak ik ja aanvink.”

 “Wij moeten dit nog meer als onderdeel van onze werkzaamheden gaan zien. Doen we nu ook wel, maar er zou nog meer aandacht door ons aan besteed kunnen worden.”

Informatievoorziening kan beter Hoewel een meerderheid van de medewerkers zegt te weten waar zij terecht kunnen met vragen/problemen van mantelzorgers, is toch een vijfde hier niet goed van op de hoogte. Een vergelijkbaar aandeel is van mening dat zij onvoldoende informatie van hun werkgever ontvangen om mantelzorgers te helpen. Zestien procent vindt dat de aandacht vanuit de eigen organisatie voor mantelzorgondersteuning beter kan.

Figuur 4.4 Stellingen over de ondersteuning van de zorgprofessional bij bieden mantelzorgondersteuning Ik weet waar ik binnen mijn organisatie terecht kan met vragen/problemen van mantelzorgers

64%

Binnen mijn organisatie is voldoende aandacht voor mantelzorgondersteuning

Ik ontvang voldoende informatie van mijn werkgever over hoe ik mantelzorgers kan ondersteunen/helpen

55%

34%

(zeer) mee eens


18%

28%

46%

neutraal

19%

16%

20%

(zeer) mee oneens

34

Aandacht voor mantelzorgondersteuning Volgens negen op de tien medewerkers is er binnen de eigen organisatie aandacht voor het ondersteunen van 7

mantelzorgers . De wijze waarop dit gebeurt, is met

10%

van de werknemers zegt dat er geen aandacht is voor ondersteunen van

name via informatiebijeenkomsten voor medewerkers

mantelzorgers binnen de eigen

en bij het invullen van het intakeformulier. Bij een

organisatie

kwart is er specifiek mantelzorgbeleid aanwezig. In veel mindere mate is het een vast agendapunt bij overleggen en zijn er opleidingen/trainingen voor medewerkers aangaande dit onderwerp. Figuur 4.5 Aandacht voor mantelzorgondersteuning in de eigen organisatie (in de beleving van de zorgprofessional) (meerdere antwoorden mogelijk) informatiebijeenkomsten voor medewerkers over mantelzorgondersteuning

32%

mantelzorgsituatie maakt onderdeel uit van het intakeformulier

32%

specifiek mantelzorgbeleid

27%

informatie op de website/intranet voor medewerkers

26%

informatie(brochure) meegeven aan mantelzorgers

24%

ondersteuningsaanbod voor mantelzorgers

20%

opleidingen/trainingen voor medewerkers over mantelzorgondersteuning

12%

vast agendapunt bij vergaderingen/overleggen methode Preventieve Ondersteuning Mantelzorgers (POM)

10% 4%

Om de ondersteuning van mantelzorgers nog beter onder de aandacht te brengen, wordt voorgesteld om:  workshops, trainingen, thema-middagen en informatiebijeenkomsten te organiseren;  mantelzorgondersteuning als vast punt op te nemen in teamvergaderingen;  meer contacten te leggen met andere hulporganisaties;  het mantelzorgondersteuningsaanbod beter in kaart brengen.

Creëren meer

 “Iedereen weet wel dat de mantelzorger er meer bij betrokken moet worden. Ik heb

aandacht voor

de indruk dat het nog niet veel veranderd op de afdeling. Ouderwets de neiging alles

mantelzorger

over te nemen.”

 “Het onderwerp geregeld laten terugkomen in overleggen of op beleidsdagen.”  Bij alle onderdelen zou de ondersteuning van mantelzorgers een onderdeel van het intakeformulier en een vast agendapunt bij vergaderingen moeten zijn. Dat is bij het onderdeel waar ik werk wel het geval, maar nog niet organisatiebreed.”

 “Aandacht is iets op afstand. Echte hulp in bepaalde vorm is veel belangrijker alleen wordt dit vaak niet erkend of aangenomen.”

 “Registratie en standaard de mantelzorger op de hoogte houden van zorgafspraken of signalen.”

7

Let op het gaat hier niet om feitelijke aantallen, maar om de waarnemingen van werknemers over de aanwezige aandacht.


35

Mantelzorgondersteuningsaanbod veelal aanwezig Volgens vrijwel alle zorgprofessionals is er binnen de eigen organisatie enig ondersteuningsaanbod voor mantelzorgers aanwezig. In de meeste gevallen gaat het om een informatiebrochure, gevolgd door hulp bij het wegmaken in de hulpverlening. Ook zijn er informatiebijeenkomsten en is er dagopvang aldus circa een kwart van de medewerkers. Figuur 4.68 Aanwezigheid ondersteuningsaanbod voor mantelzorgers (in de beleving van de zorgprofessional) (meerdere antwoorden mogelijk) informatiebrochure voor mantelzorgers (38%)

1

hulp bij wegwijs maken in de hulpverlening voor mantelzorgers (29%)

2

informatiebijeenkomsten of lezingen voor mantelzorgers over mantelzorg (25%)

3

dagopvang of een activiteitencentrum voor de hulpbehoevende (21%)

4 5

informatiebijeenkomsten of lezingen voor mantelzorgers over de specifieke aandoening/behandeling (20%)

Aanbieden aanbod gebeurt niet altijd Het merendeel van de medewerkers biedt mantelzorgers bovengenoemd aanbod wel eens aan. Bijna een vijfde doet dit (bijna) nooit, vooral omdat ze het aanbod niet goed kennen, er niet aan denken en/of het onvoldoende bij hen leeft.

Aanbieden aanbod  in 75-100% van de gevallen (25%)  in 50-75% van de gevallen (21%)  in 25-50% van de gevallen (11%)  5-25% van de gevallen (26%) 

(bijna) nooit (17%)

Ervaren lacunes in ondersteuningsaanbod Een vijfde van de zorgprofessionals mist specifiek mantelzorgondersteuningsaanbod. Genoemde lacunes zijn: maatjes voor de mantelzorger, meer aandacht voor mantelzorger bij het

21%

van de zorgprofessionals mist bepaald ondersteuningsaanbod voor mantelzorgers

(keuken)tafelgesprek en vanuit de huisarts, lotgenotencontact, een sociale kaart, respijtzorg, logeervoorzieningen en een financiële tegemoetkoming voor mantelzorgers.

8

Let op het gaat hier niet om feitelijke aantallen, maar om de waarnemingen van werknemers over het aanwezige aanbod


36

4.2 Kennisplatform Mantelzorg West-Friesland Meerderheid kent Kennisplatform Het Kennisplatform is bij de meeste mantelzorgondersteuners bekend. Ruim een derde maakte er al wel eens gebruik van. Minder bekendheid geniet de website; 48 procent kent deze niet. Een derde heeft de site wel al eens bezocht. Tabel 4.3 Bekendheid en gebruik Kennisplatform Mantelzorg West-Friesland en website ikzorg.nu (mantelzorgers) KENNISPLATFORM MANTELZORG

WEBSITE IKZORG.NU

Bekend en gebruikt

36%

33%

Bekend, maar geen gebruik

27%

19%

Onbekend

37%

48%

Een ruime meerderheid van de zorgprofessionals verwacht in de nabije toekomst (misschien) gebruik te gaan maken van het Kennisplatform Mantelzorg West-Friesland en/of de website. De voornaamste redenen om er gebruik van te maken, zijn voor informatie/antwoorden, uit nieuwsgierigheid en om de mantelzorger beter te helpen. Figuur 4.7 Verwacht gebruik van Kennisplatform

42%

53%

ja, zeker

Gebruik Kennisplatform

ja, misschien

5%

nee

 “Ik zie de website als uitgangspunt als ik op zoek moet naar antwoorden voor klanten (mantelzorgers).”

 “Ik heb privé veel te maken met mantelzorg, dus ik ben erg benieuwd en ga de site bekijken.”

 “Er staan veel verwijzingen op de website (bijvoorbeeld naar organisaties e.d.) maar geen concreet ondersteuningsaanbod voor de mantelzorger.”

 “De website en wat het kennisplatform kan betekenen is voor mijn gevoel nog wat op afstand. De ondersteuning voor mantelzorgers is iets wat ingebed moet worden in de organisatie, ik weet niet welke rol het Kennisplatform hierin kan betekenen. Dit is ook een werkproces wat intern gestart moet worden waarbij het Kennisplatform betrokken kan worden.”

 “Ik blijf graag op de hoogte van de info op de site. Ook om de mantelzorgers goed te kunnen informeren/verwijzen.”


37

4.3 Samenwerking mantelzorgondersteuners Zicht op samenwerking kan beter Opvallend is dat de zorgprofessionals het lastig vinden om een oordeel te vormen over de samenwerking met andere mantelzorgondersteuners. Ruim de helft heeft hier geen uitgesproken mening over of kan hier niet goed over oordelen. Degenen die wel hun mening geven, zijn overwegend positief. Een kwart ervaarde een groei in de samenwerking. Figuur 4.8 Ervaren samenwerking met andere mantelzorgondersteuners De samenwerking met (andere) mantelzorgondersteuners is het afgelopen jaar toegenomen

27%

37%

De samenwerking met (andere) mantelzorgondersteuners in de regio is goed

29%

36%

(zeer) mee eens

neutraal

2%

7%

33%

29%

(zeer) mee oneens

weet niet

Voor het verbeteren van de samenwerking zien sommige medewerkers een rol weggelegd voor het Kennisplatform. Verder stelt men voor om vaker en beter te overleggen, bijeenkomsten te organiseren en kennis te maken met elkaar.

Verbeteren

 “Overleggen met elkaar en elkaar op de hoogte houden van elkaars mogelijkheden.”

samenwerking

 “Misschien een soort sociale kaart/overzicht/flyer van alle mantelzorgondersteuners (per gemeente) met contactgegevens, gegevens over wie doet wat etc. Korte lijnen, goed telefonisch bereikbaar.”

 “Ik merk dat binnen het Kennisplatform mantelzorg al heel wat contacten worden gelegd met elkaar en denk dat dit op deze wijze zeker door moet gaan en uitgebreid kan worden.”

 “Het aanbod is versplinterd en daardoor onduidelijk welke vormen goed lopen zodat je deze ook kunt gebruiken in de eigen regio. Vermoedelijk wordt het wiel hierdoor meerdere keren uitgevonden, dit is zonde. Een mailing met goed lopende initiatieven zou bijv. prettig zijn. Zo wordt je actief benaderd ipv dat ik zelf de website in de gaten moet houden.”

 “Elkaar gewoon bellen en bevragen, vooral luisteren naar elkaar, horen van elkaar wat je beroepsinhoud is, dus wat je te bieden hebt. Daar is naar mijn smaak te weinig oog/oor voor.”


38

MANTELZORG IN WEST-FRIESLAND

Recommend Documents