Manag IT. Hoe maak je het nieuwe goud te gelde? 4x BI in de praktijk. Van de makers van Management Team, in samenwerking met Sogeti

ENECO: ‘DE EERSTE PILOT MET TOON WAS GEEN SUCCES’

KOM NAAR HET BI-SYMPOSIUM OP 24 EN 25 NOVEMBER

EURAMAX: ‘WE WETEN NU WAT ER IN ONZE PRODUCTEN ZIT’

BI EN PRIVACY: MAAK DE JUISTE BESLISSING MET DEZE 3 TIPS

OKTOBER 2014 - NR. 03 - JRG. 02

Manag IT Van de makers van Management Team, in samenwerking met Sogeti

Hoe maak je het nieuwe goud te gelde? 4x BI in de praktijk

str u

se n

var i

dat a

ed ur

d

e

um

l vo

arc hiv es

ct

low

r so

red

ety

velo

ium

ata

ctu

city

med

high

ia med

r sto

ag p

ub

lic

ps

e

Colofon

un

d a ta

PS. Wilt u weten hoe u zelf meer businesskansen genereert met data? Kom dan 24 en 25 novem­ ber a.s. naar het grootste BI-symposium in ons land. Meer informatie op bisymposium.nl.

Kennis putten uit talloze bronnen, zowel intern als extern, daar gaat het om bij b ­ usiness intelligence. De truc is om die informatie in te zetten voor nieuwe producten, diensten of bedrijfsprocessen. Wie doet het en waar h ­ alen ze die gegevens vandaan?

s do c

Jolanda Peek

DE INFORMATIE

ru st

Iedereen heeft zijn mond vol over de business­ kansen rondom big data. Tegelijkertijd ervaart 53 procent van bedrijven en overheid nog altijd een kloof tussen beschikbaarheid van data en het vermogen om ze te gelde te maken. In deze Manag’IT geven we daar concreet antwoord op met verhalen uit de dagelijkse praktijk. Zoals Euramax, dat dankzij Business Intelligence ein­ delijk aan de wetgeving kan voldoen. Een ander mooi voorbeeld is ondernemer Danny van Damme. Deze Belgische boer kan nu meer melk produceren én houdt zoveel tijd over dat hij een nieuwe bedrijfstak heeft opgericht. Dat BI niet alleen in het voordeel van het bedrijf hoeft te zijn, bewijst Eneco. Door almaar toenemende data te analyseren, profiteren hun klanten van een verbeterde dienstverlening. Tot slot vertelt Sogeti hoe sensoren in vrachtwagens ervoor zor­ gen dat de kwaliteit van vervoerde versproduc­ ten gewaarborgd blijft. Kortom, vier concrete cases die helpen producten te verbeteren, dienst­ verlening uit te breiden of zelfs compleet nieuwe business­modellen te ontwikkelen. Veel leesplezier!

# Facts & Figures

machine log

# Het nieuwe goud te gelde maken

we

b

s o cia l m e dia

in bus

es

sa

p

Manag’IT is een magazine van de makers van Management Team in samenwerking met Sogeti Hoofdredactie Jolanda Peek Redactieraad Dave van Herpen, Els Reinders, Marc Valkier, Chris Vlaanderen Realisatie MT MediaGroep Uitgever Berend Jan Veldkamp Redactionele leiding Ewald Smits Projectleider Petra Behm Coördinatie Mariska Habets Teksten Pim van der Beek, Menno van Doorn, Mariska Habets, Kim Loohuis, Teus Molenaar, Arjan Zweers Beeld Getty Images, Thomas Fasting, Maarten Kools ­ Vormgeving en beeldredactie Marjolein Rams Prepress Djeeks Druk RotoSmeets Redactieadres Sogeti Nederland B.V., Postbus 76, 4130 EB Vianen Tel.: 088 6606600, [email protected]

02

Manag’IT

Waar komt de data vandaan? De data die beschikbaar is om de bedrijfsvoering te verbeteren of te veranderen neemt met de dag toe. Maar waar is de informatie te vinden? Kapow Software heeft in kaart gebracht welke databronnen voorhanden zijn, zowel intern, extern als een combinatie daarvan. Dat varieert van het eigen archief, media zoals websites, evenementen en social media tot aan informatie-opslag en sensordata. Iedere bron kent vaak zijn eigen bestandsformaat, waardoor het een heel gepuzzel is om al die gegevens zo te modelleren dat ze op elkaar afgestemd zijn. Pas als het hele proces is uitgedokterd, kunnen organisaties aan de slag met de analyses.

Tekst Teus Molenaar

REVOLUTIE

ONDER WIENS VERANTWOORDELIJKHEID VALT DE KLANT?

Marketing

17%

■ CEO ■ CMO ■ sales ■ ongedefinieerd/ verspreid over meerder functies 15%

Wereldwijd gaat er 22,7 miljard dollar naar BI, blijkt uit onderzoek van Gartner. Dit analistenbureau maakt ­inzichtelijk waaraan organisaties hun IT-geld besteden. Ter vergelijking, aan software voor klantbeheer wordt ruim een half miljard minder uitgegeven, slechts 22,1 miljard dollar. Ook het uitgavepatroon van bedrijven en overheid geeft dus aan dat er steeds meer waarde ­gehecht wordt aan het analyseren van gegevens.

19%

Miljarden naar BI

20%

9

15%

BESTEDINGEN AAN BI IN 2013 IN MILJARD DOLLAR (22, 7 MILJARD DOLLAR IN TOTAAL)

19%

5,1

17%

8,6

Het gebruik van data-analyses is cruciaal voor het ­nemen van b ­ edrijfsbeslissingen en is de sleutel tot klantgerichtheid. Dat vindt 40 procent van de marketeers en 51 procent van de IT’ers, zo blijkt uit het Big Data’s Biggest Role onderzoek van CMO Council in s­ amenwerking met SAS. Beide partijen erkennen ­echter ook dat er obstakels op de weg naar dat succes liggen. Het afdelingsdenken bemoeilijkt volgens 52 ­procent van de marketeers en 45 procent van de IT-­ professionals het verzamelen van alle relevante data vanuit de hele organisatie. Ook de onduidelijkheid over onder wiens verantwoordelijkheid de klant valt, is een obstakel. Valt de klant onder de CEO, CMO, sales of iemand anders? Het gebrek aan v­ erantwoordelijkheid maakt dat 48 procent van de m ­ arketeers en 44 procent van de IT’ers weinig vertrouwen heeft in het vermogen van het bedrijf om de klant voor zich te winnen.

18%

■ analytics-apps ■ BI-tools ■ database­ management­ systemen

Nog te nemen hobbel is ­klantverantwoordelijkheid

IT

Van statistiek naar ­voorspelling Aanvankelijk deed BI zijn intrede om te rapporteren over zaken die zich hadden afgespeeld binnen de ­organisatie. Door de jaren heen is die achteruitkijkspiegel veranderd in een glazen bol waarmee we steeds beter en nauwkeuriger ontwikkelingen kunnen voorspellen zodat tijdig passende maatregelen genomen kunnen worden. In bijgaande grafiek is niet alleen te zien dat het aantal mogelijkheden flink is toegenomen sinds 1975 en nog steeds toeneemt, ook het aantal gebruikers dat toegang krijgt tot bedrijfsintelligentie is toegenomen. Was het vroeger iets voor de IT-afdeling, nu kan iedereen BI ­inzetten. Dat is mogelijk omdat de leveranciers eenvoudiger te gebruiken programmatuur maken. En ­omdat software makkelijk op maat uit de cloud af te nemen is.

data/content eindgebruikers

hoog analisten IT personeel

laag

1975-1989 Query, rapportage, OLAP, data mining, statistische analyses

1990-2004 business intelligence wordt geschikt voor anlyses en applicaties

2005-2020 intelligente ­proces­automatisering

Manag’IT

03

KANS

01

PRODUCT OPTIMALISATIE

‘We weten nu wat er in onze producten zit’ DIT HEEFT HET OPGELEVERD

04

Manag’IT

> Heldere en financiële verslag­ legging maken over alle regio’s waar ze actief zijn

> Eindelijk voldoen aan de Europese wet REACH, voor het veilig gebruik van chemische stoffen

> Nog veiligere producten maken en specifieker aangeven hoe gebruikers ermee om moeten gaan

> De krediet­ waardigheid van klanten in kaart brengen

Tekst Teus Molenaar Fotografie Maarten Kools

Het is eigenlijk bijvangst, maar dankzij toepassing van BI weet ­Euramax welke chemische stoffen er in hun gelakte aluminium ­producten zitten. “We hadden dit niet op een andere manier kunnen oplossen”, zegt Peter Wijers, Business Support Manager bij Euramax.

E

uramax Coated Products is een volle dochter van Euramax Int. Inc. Het Europese hoofdkantoor staat in Roermond. Het bedrijf maakt gelakt aluminium, dat nog buigzaam is nadat het uit de fabriek komt. Zo vinden de wanden van caravans hier hun oorsprong. Ook beplatingen voor architectonisch opvallende gebouwen komen daar vandaan. Het paradepaardje is het dak van het Ferrari themapark in Abu Dhabi. De combinatie van de hoogglanzende Ferrari-kleuren in een vijandige omgeving van zout uit zee, woestijnzand en felle zon, was een fikse uitdaging voor de technici van Euramax. Het bedrijf heeft BI-software ingezet om een heldere en eenduidige financiële verslaglegging te krijgen over alle regio’s waar ze actief zijn, de productie te verbeteren en onderzoek te verbreden. De analysesoftware brengt alle relevante gegevens bij elkaar, waarna medewerkers zonder gedegen IT-kennis afwijkingen kunnen opsporen of scenario’s kunnen schetsen. Volgens Wijers helpt de programmatuur hun bedrijfsprocessen aanzienlijk te verbeteren. EUROPESE REGELGEVING

Een bijeffect is de inzet van de software om te voldoen aan de REACH-regel­ geving. Op 1 juni 2007 is Europese regelgeving voor chemische stoffen van kracht geworden: Registratie, Evaluatie, en Autorisatie van Chemische stoffen (REACH). Doel is het veilig gebruik van chemische stoffen mogelijk te maken. De kern van REACH is dat een bedrijf de risico’s moet kennen van alle stoffen die het produceert, verwerkt of doorgeeft en de maatregelen moet be-

noemen om die risico’s te beheersen. Het gaat daarbij niet om goed of fout, licht Wijers toe. Maar om het kennen van de risico’s en het kunnen doorgeven daarvan aan gebruikers. De richtlijn is al jaren van kracht, maar veel ­bedrijven worstelen nog met het inzichtelijk krijgen van wat er nou precies in hun producten zit. “Ga er maar aan staan”, zegt Wijers, “Wij kopen de lakken en primers in van anderen en verwerken het ook weer. Dat proces kan ­invloed hebben op de ‘REACH-waardigheid’ van onze producten. Het gaat om duizenden stofjes die een effect kunnen hebben op de gezondheid van iemand of op het milieu. Als je dat in Excel probeert bij te houden, raak je al snel het spoor bijster.” STAP VERDER

Wijers vertelt dat de lakkenfabrikanten er veel aan doen om hun producten veiliger te maken. Cadmium en chroom zijn bijvoorbeeld verdwenen uit de verf. Desondanks zitten er nog genoeg stofjes in waarvan de gebruikers moeten weten hoe ze er vanwege gezondheidsredenen mee moeten omgaan. Die documentatie moet Euramax met hun producten meegeven. “Hoe lang mag iemand poetsen met een bepaald middel, bijvoorbeeld. De uitdaging is om de gegevens die van veel verschillende bronnen komen op zo’n manier bij elkaar te brengen dat je er analyses op kunt loslaten. Wij merkten dat dat onvoldoende lukt met de dynamische financiële rapportages. Dus hebben we SAS Visual Analytics ingezet voor REACH-doeleinden.” Dat bleek een gouden greep. “Als mensen eenmaal werken met dit soort software en via dashboards inzicht krijgen

in de processen en in alle gegevens, gaan ze steeds een stap verder. Ze zien de mogelijkheden en willen de kennis gebruiken voor productontwikkeling. Door nog veiligere producten te maken, of in elk geval heel specifiek aan te geven hoe gebruikers ermee moeten omgaan.” GEGEVENS KOPPELEN

Het mooie is, aldus Wijers, dat de BItool in staat is die keur aan stofjes inzichtelijk te koppelen aan orders die al uitstaan. “Er was geen andere software die dat voor elkaar wist te krijgen. Wij kunnen nu alsnog de juiste documentatie bij orders toevoegen, en dus voldoen aan de wet- en regelgeving in verschillende landen.” Wijers vertelt dat de IT-deskundigen wel de basis van al dit werk voor hun rekening nemen. “Je moet weten welke bronbestanden je moet raadplegen en hoe je die verschillende gegevens met elkaar vergelijkbaar kunt maken. Maar als dat eenmaal is gebeurd, kunnen medewerkers er zelf mee aan de slag. Ze kunnen hun eigen analyses toepassen en scenario’s draaien.” KREDIETWAARDIGHEID

Bleek de toepassing van BI voor REACH een onbedoelde toepassing van de software, later is er nog een bijgekomen. “We gebruiken de analysesoftware nu ook om de kredietwaardigheid van onze klanten in kaart te brengen. Door gegevens uit verschillende bronnen te combineren, zoals historie, betaalgedrag, en (toekomstige) orders. Vervolgens kun je de uitkomst een weging meegeven. Ik zie dit ook als productontwikkeling die mogelijk is dankzij BI; het hoeft niet altijd om fysieke producten te gaan.”

Manag’IT

05

#

Tekst Arjan Zweers Fotografie Maarten Kools

KANS

02

PRODUCT ONTWIKKELING

‘Een productieverhoging van 10 tot 15 procent per koe’ Sinds big data zijn intrede in het boerenleven heeft gedaan, hebben a ­ grarische ondernemers opeens hun handen vrij om hun bedrijf verder uit te bouwen. Zoals Danny van Damme met zijn boerderij Hof ter Hagen in het Vlaamse Lokeren. “Onze nevenactiviteiten zijn alleen mogelijk ­omdat we nu precies weten wat er per koe aan de hand is.”

D

e dartelende koeien die elke lente weer uit de stal worden gelaten, zijn een terugkerend journaal-item. Hun koddige sprongen in het verse gras zijn vertederend. Het versterkt ons nostalgische beeld van boeren die vandaag de dag nog steeds hetzelfde simpele en door de seizoenen gedicteerde landleven leiden als 50 jaar geleden.

06

Manag’IT

In werkelijkheid schuilt achter die dierlijke blijdschap een zeer professionele bedrijfsvoering. Het leiden van een boerenbedrijf is complex. Niet alleen de logistiek is veeleisend, maar ook het feit dat de koeien die de melk produceren levende wezens zijn maakt het runnen van een boerderij lastig. De zorg die deze beesten nodig hebben, verschilt van koe tot koe. Elke dame heeft haar

eigen behoeftes. Hoe beter de boer daarin voorziet, hoe gezonder en gelukkiger de koe is. En dat komt de melkproductie weer ten goede. Het stedelijk vooroordeel wil dat boeren conservatief zijn. Wars van vernieuwingen, innovaties en automatisering. Dat vooroordeel is onterecht, want boeren zijn agrarische ondernemers die net als andere ondernemers hun kansen grijpen. Dus als de kans zich voordoet om al die individuele koeien te monitoren en op basis daarvan te voorzien in individuele behoeftes, dan grijpen boeren die kans met beide handen aan. Dat is althans wat boer Danny van Damme doet. Onder de naam Hof ter Hagen runt hij een gemengd bedrijf; naast een kleine 100 melkproducerende koeien exploiteert hij samen met zijn echtgenote Christine ook vakantiehuisjes, een feestzaal en een huifkar. Met die laatste maakt hij tochten met toeristen en verzorgt hij het vervoer bij feestelijke gele-

Danny van Damme, boer

‘Bezoekers zijn altijd verbaasd als ze zien hoeveel hightech er bij het houden van koeien komt kijken’ DIT HEEFT HET OPGELEVERD

> 10 tot 15 procent meer melk ­produceren per koe

> Beter inzicht ­krijgen in de ­gemoedstoestand van zijn koeien en daardoor sneller schakelen bij ­bijvoorbeeld ziektes

> Een op maat ­gemaakt dieet ­samenstellen die past bij de ­behoeftes van de koe

> Meer tijd besteden aan nieuwe projecten, zoals vakantiehuisjes exploiteren

»

Manag’IT

07

KANS

02

PRODUCT ONTWIKKELING

genheden. En wie bij hem vakantie komt vieren, kan tegelijkertijd een blik werpen op het moderne boerenbedrijf. “Bezoekers zijn altijd verbaasd als ze zien hoeveel hightech er bij het houden van koeien komt kijken.” VRIJHEID

Met de komst van melkrobots en de bijbehorende ict veranderde het bedrijf van karakter. Er kwamen meer koeien en er was tijd voor andere activiteiten. “Al onze nevenactiviteiten zijn alleen mogelijk omdat we nu twee melkrobots hebben en daardoor heel nauwkeurig en per koe weten wat er aan de hand is”, zegt hij met een Vlaamse tongval. De machines waar de koeien geheel zelfstandig en in hun eigen ritme hun melk

08

Manag’IT

afgeven, zijn een radicale transformatie voor het bedrijf. “En het levert een productieverhoging van 10 tot 15 procent op.” Tot 2007 was Van Damme praktisch voltijds in de weer met zijn koeien. Destijds waren het er ‘maar’ 65. “Toch zat ik hele dagen vast op het bedrijf. Door het ijzeren ritme van melken en voeren was dat alles wat mogelijk was. Toen we eind 2007 de eerste robot aanschaften, kreeg ik mijn vrijheid terug. Dat is het belangrijkste en grootste effect geweest.” Want door “het samen met de robot en de computer” te doen, kreeg Danny weer de mogelijkheid zijn eigen tijd in te delen. “De koeien lopen de installatie in en laten zich geheel zelfstandig melken. Anders dan de twee keer per dag die ik het zelf

Lely een Nederlandse kampioen

Van Damme maakt gebruik van de melkrobots van Lely. Dit familie­bedrijf – sinds 1948 -is een waar ­Nederlands succesverhaal. Lely ­expandeert internationaal met een assortiment innovatieve landbouwmachines. Een van de grote successen zijn de Astronaut-melkrobots die niet alleen het melken overnemen, maar door slimme sensortechnologie ook alle aspecten van het welzijn van de koe meten. Lely staat in de top tien van de ‘maakindustrie 100’. De lijst met meest succesvolle industriële bedrijven van Nederlandse ­bodem die Management Team ­jaarlijks samenstelt.

DIEET

‘Ik weet zoveel meer van de afzonderlijke koeien. Als er iets is, kan ik nu veel sneller ingrijpen’ kon doen, worden ze nu drie keer per dag gemolken.” Dat hij uit het ijzeren ritme kan breken – de dames zijn immers heel goed zelf in staat zich te laten melken - is de meest zichtbare verandering in de routine. Nu telt het bedrijf twee robots en 100 koeien. “Het melkquotum gaat eraf in 2015, dan gaan we groeien tot zo’n 130 beesten. Dan gaan we groeien tot zo’n 130 beesten, waardoor ook de tweede robot maximaal wordt benut.” Eigenlijk stond de tweede robot pas op de planning voor komend jaar, maar doordat een buurman stopte met zijn bedrijf en het kapitale apparaat kwijt moest, werd die investering naar voren gehaald. Sinds de komst van de tweede robot groeit het aantal koeien in de stallen van Van Damme. Groei die niet ten koste gaat van zijn nevenactiviteiten. “Ik besteed nu zo’n 30 procent van mijn tijd aan alle andere zaken. Dat was daarvoor niet mogelijk. En mijn vrouw Christine is meer buiten de deur gaan werken.” METEN IS WETEN

Meer flexibiliteit in zijn dagindeling en een toename van de veestapel is al een mooie winst voor de boer. Maar een extra pluspunt is dat met het volautomatisch melken ook de waarde van data zijn intrede deed op Hof ter Hagen. “Het is nu allemaal heel goed te sturen. Ik weet zoveel meer van de afzonderlijke koeien. Als er iets is, kan ik nu veel sneller ingrijpen.” Niet alleen omdat de melkrobot melkt, maar ook omdat de robot met een hele serie sensoren het

welzijn van de koeien registreert. Bij elke melkbeurt wordt er een berg gegevens vastgelegd. Onder andere de temperatuur van de individuele koe, de hoeveelheid afgegeven melk per koe en zelfs per speen. Maar ook de beweeglijkheid van de koe door de dag heen wordt vastgelegd met sensoren die verwerkt zitten in een halsband. Die meten alle parameters van het gedrag van de koe. Zelfs het herkauwen wordt met de halsband constant bijgehouden. “Er kan nog meer gemeten worden, het eiwitgehalte bijvoorbeeld, maar dat zit in de nieuwere en duurdere systemen. Die heb ik niet.” De data worden elke dag opnieuw verzameld en bijgehouden. Bij het melken worden die data uitgelezen en verwerkt. Van Damme krijgt de bewerkte gegevens te zien op ‘attentielijsten’. Koeien die afwijkende waarden registreren, komen op de lijst. Daardoor weet de veehouder precies welke beesten extra aandacht nodig hebben. “Door de data weet ik ook wanneer een koe tochtig wordt en klaar is om te worden geïnsemineerd. Vroeger moest ik veel tijd in de stal doorbrengen om dat te zien. Nu is dat niet meer nodig.” De ondernemende agrariër krijgt alle benodigde informatie gewoon op het scherm van zijn computer te zien. “Ze zeggen wel eens dat robotboeren computerboeren moeten zijn. Maar dat is echt onzin. Het vraagt nauwelijks tijd om ‘de administratie’ per koe bij te houden. Veel minder in ieder geval dan het voldoen aan alle bureaucratische regels die er rond het boerenbedrijf zijn opgetrokken.”

Het eetpatroon van de koe is ook veranderd dankzij de komst van de robot. Elke koe staat op een persoonlijk dieet. Al die meetgegevens die over het welzijn van het beest worden verzameld en door de software worden geschikt en geïnterpreteerd maakt een individueel dieet mogelijk. “Je wilt niet te veel, maar zeker ook niet te weinig krachtvoer geven. Voor elk dier is de optimale verhouding anders en die verandert ook.” Het meten van de herkauwbewegingen van de koe ligt aan de basis van de voedselsamenstelling. Dat zegt iets over de spijsvertering van elk dier. “Hierin speelt de voedselleverancier een belangrijke rol. Die hebben daar weer heel specifieke kennis over.” Toch lijkt het kwetsbaar. Het scherpe oog van de boer die bijna al zijn tijd in de stal doorbrengt, inruilen voor een melkrobot. De installatie neemt niet alleen het melken van de koeien voor zijn rekening, maar monitort ook een breed scala aan parameters. Voor een goed inzicht in het wel en wee van de dames is Van Damme dus wel erg afhankelijk geworden van de installatie en de meetgegevens die worden geproduceerd. Dat zou ongemakkelijk en kwetsbaar kunnen zijn. Maar: “Ik zou niet zonder kunnen”, zegt hij. “De mensen van Lely (bedrijf dat de robot heeft geleverd red.) komen elke drie maanden voor preventief onderhoud. Daardoor heb ik nog geen uitval gehad. En het bedrijf zorgt voortdurend voor een update van de software.” Voor Van Damme is het duidelijk. Het boerenleven van zijn grootvader die tweemaal daags zijn koeien handmatig ging melken, is definitief verleden tijd. Hij heeft én een rendabeler boerenbedrijf én ontvangt gasten, exploiteert vakantiewoningen, is uitbater van een feestzaal en heeft zijn handen vrij om met mensen in huifkarren op pad te gaan. “Ja, dat vraagt steeds meer tijd. Maar die heb ik nu ook.” #

Manag’IT

09

# Grootste BI-symposium van Nederland

Op maandag 24 en dinsdag 25 november 2014 vindt alweer het 14e Symposium plaats over Business Intelligence (BI) en Information Management (IM). Ontdek in dit verhaal waarom u dit niet mag missen.

H

oewel de kansen en mogelijkheden voor het te gelde maken van data in een sneltreinvaart toenemen, blijkt het in de praktijk nog lastig. Het is niet altijd even makkelijk om met BI bedrijfssuccessen te realiseren. M ­ enig initiatief faalt doordat een nieuwe methodiek of technologie niet op de juiste manier wordt ingezet. Toch beseffen bedrijven en overheidsinstellingen dat ze iets met de data moeten om niet achter te blijven op de concurrentie. Maar wat is dat, en hoe lukt het wel?

Experts, leiders en ­praktijkverhalen

Dat ontdekt u tijdens het aanstaande BI-symposium. Experts en vooraanstaand leiders uit binnen- en buitenland geven hun visie, mening en tips. Ook bedrijven die BI al succesvol inzetten, vertellen hun do’s en don’ts. Zo komt Tim Jennings, Ovum’s Chief Analyst for Enterprise IT en Ovum Research Fellow, vertellen over BI as a business capability. Een andere keynotespreker is de ­vice-president van Software AG, Giles

10

Manag’IT

Nelson. Zijn bijdrage luidt Fast data and the internet of now. Luister tijdens het symposium ook naar Improving your sense for money van Menno van Doorn, trendwatcher en directeur van VINT (Verkenningsinstituut Nieuwe Technologie). Dit is slechts een kleine greep uit de sprekers die hun inzichten en best practices delen op het gebied van business intelligence.

Facts & figures

Wanneer: 24 en 25­ ­november 2014 Waar: ’t Spant! in Bussum Kosten: Gratis Meer info en aanmelden: www.bisymposium.nl

Waarom u dit niet mag ­missen

Hamvraag die de sprekers tijdens het BI-symposium beantwoorden is in hoeverre organisaties daadwerkelijk in staat zijn om met hun data de gewenste bedrijfsdoelstellingen te bereiken. Is het mogelijk om een grote impact te maken met big data of is het enkel gedoemd uit te lopen op een grote en dure teleurstelling? Kortom, aan het eind van het evenement heeft u antwoord op de vraag hoe BI u helpt bij het verwezenlijken van uw bedrijfssucces. En wie wil nu niet weten hoe zijn of haar bedrijf succesvol te maken?

‘Hoe helpt BI uw bedrijf bij het verwezenlijken van uw bedrijfs­ succes?’

Tekst Kim Loohuis

Must see volgens Boreel

“Hoewel ik in alle praktijkverhalen geïnteresseerd ben, heeft de bijdrage van twee sprekers mijn bijzondere aandacht. Allereerst is dat analist Tim ­Jennings, verantwoordelijk voor ­onderzoek bij het ­Engelse analistenbureau Ovum. Hij komt elk jaar vertellen wat er nu het meest toe doet in BI-land. Ten tweede is dat Rick van der Lans die deze visie altijd weet te vertalen naar een aantal praktische aanbevelingen waarmee iedere organisatie direct een BI-agenda voor het ­ komende jaar in handen heeft.”

Michiel Boreel, Sogeti

‘BI verschuift naar voorzijde van de business’ BI moet af van zijn rapportage-imago. De tools zijn ­inmiddels zo volwassen geworden dat organisaties ­bedrijfsintelligentie in zouden moeten zetten om te ­anticiperen op toekomstige wensen van de klant. Op het BI-symposium ‘BI means Business’ wordt die transitie heel helder, betoogt dagvoorzitter en Group Chief Technology Officer Michiel Boreel van Sogeti. Wat weten bezoekers na twee dagen symposium dat ze bij aanvang nog niet wisten? “Bezoekers krijgen argumenten om de business te overtuigen dat BI niet louter een achteruitkijkspiegel is. Door informatie op slimme wijze aan producten en diensten toe te voegen kunnen nieuwe businessmodellen worden gecreëerd. Een tandenborstelproducent kan bijvoorbeeld een sensor in zijn producten plaatsen die data verzamelt. Dat doen ze omdat ze geïnteresseerd zijn in hoe mensen hun tandenborstel gebrui-

ken, maar ook om een dienst rondom mondverzorging op te zetten zodat de tandheelkundige zorg verbeterd kan worden. Door op die manier data te verzamelen, krijg je beter inzicht in hoe klanten het product gebruiken. Daarmee ben je in staat effectief te reageren en anticiperen op klantgedrag. Je kunt beter beslissingen nemen en zelfs nieuwe services bieden.” Waarom is BI zo belangrijk voor overheden en het bedrijfsleven? “Vroeger, voordat we over BI spra-

ken, hadden we het over decision supporting systems. In die naam zit veel meer waarde verscholen dan in de term BI, want het gaat uiteindelijk om besluiten nemen op basis van data. Met name bij organisaties die al beseffen dat BI meer is dan een rapportagemiddel zitten BI-professionals die heel goed weten wat de potentie van bedrijfsintelligentie is. Namelijk meer inzicht, waardoor betere besluiten kunnen worden genomen die zorgen voor betere producten, diensten en ­resultaten. Klanten zijn ­tegenwoordig gewend om informatie op ieder ­gewenst moment op een contextgevoelige, geïndividualiseerde wijze en ­grafisch aantrekkelijke manier gepresenteerd te krijgen. Bedrijven en

­overheidsinstellingen moeten inspelen op die hoge eisen. Anders staan ze direct op achterstand door een teleurgestelde klant.” Wat trekt u het meeste aan in het programma van ‘BI means Business’? “Ik vind de combinatie van visie­verhalen en praktijkcases heel interessant. De vertaalslag van innovatie naar pragmatische oplossingen in de dagelijkse operationele gang van zaken. Door die combinatie wordt mijn behoefte ­vervuld om overzicht te hebben in waar we heen gaan en waarom dat op dit moment belangrijk is. Zodra ik dat weet, krijg ik met de praktijkverhalen ook informatie over het hoe en wat. Dat spreekt me enorm aan.” #

Manag’IT

11

Tekst Teus Molenaar Beeld Getty Images

DIT HEEFT HET OPGELEVERD

01. Aantonen dat tijdens de rit de deuren dicht zijn gebleven

02. Borgen dat de temperatuur in de koelwagen goed is gebleven

03. Bewijzen dat de chauffeurs veilig rijden waardoor ze minder verzeke­ rings­premie betalen

04. De kans op inbraken in de trucks verlagen

‘De kans op inbraken vermindert als trucks met sensoren zijn uitgerust’

De voornaamste taak van een vrachtwagen­chauffeur is zijn vracht van A naar B rijden. Dankzij BI hoeft hij zich nu steeds minder te verantwoorden over wat er onderweg is gebeurd. “Bij kwaliteitsproblemen achteraf, is aan te tonen dat er onderweg niet met voedsel is geknoeid.”

12

Manag’IT

A

l sinds jaar en dag rijden vrachtwagens de hele wereld over om goederen te vervoeren. Het is voor de transporteur en de afnemer van de producten maar iedere keer te hopen dat alles onderweg goed is gegaan. Want hoe bewijs je dat er tijdens het transport niet geknoeid is met de producten? Of dat de koelwagen te lang heeft opengestaan waardoor de consument ziek wordt na het eten van het product? Dankzij business intelligence is dat ­probleem nu opgelost, aldus Fabrien Senlanne, Business Unit Manager bij Sogeti. Hij is in Frankrijk onder meer

KANS

03 Intelligent KickStart

EXTRA DIENST VERLENING

Van data naar intelligentie. Het klinkt simpel, maar hoe doe je dat? Sogeti heeft daarvoor ­Intelligent KickStart in het ­leven geroepen. Deze stapsgewijze aanpak maakt inzichtelijk óf en hoe business intelligence de bedrijfs­voering kan helpen ­verbeteren. Het begint met het bepalen van doelstellingen. Vervolgens wordt bepaald wat de succescriteria zijn. Om een proof of concept te maken, stellen bedrijven data beschikbaar waarmee een oplossing wordt bedacht. Als de ­tussenresultaten naar ieders tevreden­heid zijn, volgt een plan van aanpak voor de bouw van een definitieve informatie­ generator. De uitvoering van een Intelligent KickStart kan variëren van enkele dagen tot maximaal twee weken.

data van de sensoren uiteindelijk doorstuurt naar een digitaal dashboard bij de transporteur.” Ook voor de sensoren werkt de ITdienstverlener samen met een partner. In dit geval Kuantic, leverancier van kant-en-klare GPS-systemen en tal van sensoren. De GPS-systemen gebruikt de transporteur al jarenlang om de locatie van zijn vrachtwagens te monitoren. verantwoordelijk voor de BI-oplossing voor fleetmanagement. Dat doet Sogeti overigens niet alleen. “We hebben partnerovereenkomsten gesloten met de bedrijven die elk hun eigen rol spelen in de vervoersketen. Dat begint bij de fabrikant van vrachtwagens of gespecialiseerde voertuigen.” Hij doelt op de samenwerking met Gruau, een Frans bedrijf dat vrachtwagens en andere voertuigen aanpast aan de functie die ze gaan krijgen. Denk bijvoorbeeld aan ambulances en lijkwagens. “Wij werken met ze samen omdat de sensoren in het voertuig op de juiste plek geplaatst moeten worden, evenals de voorziening die de

DEUREN DICHT

Met het toevoegen van de sensoren gaat het nog een stapje verder. De transporteur weet nu niet alleen waar de chauffeur precies rijdt, maar ontvangt tegelijkertijd ook andere relevante informatie, legt Senlanne uit. “Zo kun je aantonen dat de deuren dicht zijn gebleven tijdens de route. Dat is belangrijk als je voedsel transporteert dat zijn reis gekoeld moet volbrengen. Zo is, in geval van kwaliteitsproblemen later, aan te tonen dat er niet met het voedsel is geknoeid onderweg.” Business intelligence levert de transpor-

teurs toegevoegde waarde op die zij kunnen meeleveren aan hun klanten; informatie die op zichzelf ook weer geld waard is. Ook anderszins levert deze oplossing geld op. De verzekeringsmaatschappijen zijn namelijk verzot op dergelijke kennis. Zij stellen zelfs hun premies naar beneden bij voor dergelijk bewust ondernemersgedrag, zegt Senlanne. “Je kunt namelijk ook zien hoe veilig de chauffeurs rijden: hun snelheid, of ze op tijd hun pauzes nemen, en wat hun brandstofverbruik is in relatie tot rijgedrag. Bovendien vermindert de kans op inbraken als de wagens met sensoren zijn uitgerust omdat elke actie gemonitord wordt. Verzekeringsmaatschappijen spinnen garen bij deze ontwikkelingen.” COMPLEX

Het verhaal klinkt zo vanzelfsprekend, dat Senlanne zich haast om te zeggen dat het toch vrij complex is. Niet alleen vanwege de veelheid aan partijen die bij dergelijke projecten betrokken zijn, maar ook vanwege de technologie die hierbij komt kijken. Zo gaat het niet om ingewikkelde datareeksen die de sensoren doorgeven, maar ze doen dat wel heel frequent. Bovendien wil je sensoren gebruiken die de data op dezelfde manier modelleren, want anders moet je nog meer vertaalslagen maken. Eén vertaalslag moet er sowieso worden gemaakt, om een BI-laag in te bouwen in het systeem. Dat is de laag waar data aan elkaar worden gekoppeld om informatie tevoorschijn te halen. “Wij doen dat nu per bedrijf en per project. We zijn in nauw overleg met bijvoorbeeld IBM en Microsoft om een generieke oplossing te maken die altijd inzetbaar is”, vertelt Senlanne. Hij geeft aan dat de oplossing al een paar maanden naar volle tevredenheid van de transporteurs verloopt. Namen van betrokken grote transportbedrijven kan hij echter niet noemen. “Ze willen zich niet door de concurrent in de kaart laten kijken.” Maar hij geeft wel prijs dat de belangstelling uit de branche groot is: “Er zitten veel transportbedrijven in de wachtkamer.” #

Manag’IT

13

Tekst Pim van der Beek Fotografie Maarten Kools

KANS

04

NEW BUSINESS

‘Klanten willen inzicht, controle, besparen en comfort’ BI verandert de bedrijfsvoering en de relatie ­tussen klant en leverancier. Dat merkt ook Eneco. Het energiebedrijf beschikt via Toon en ‘slimme’ energiemeters over allerlei klantinformatie. Hoe gebruiken ze die informatie? “We zijn niet meer alleen leverancier van elektriciteit of gas, maar we ­leveren ook comfort.”

V

olgens Eneco gebruiken inmiddels ruim 60.000 klanten de slimme thermostaat Toon. Met het aan internet gekoppelde apparaat kan een klant zijn thermostaat op afstand bedienen. Via het 7-inch schermpje worden ook allerlei andere diensten aangeboden, zoals inzicht in verbruik, bespaartips, en weer- en file-berichten. Gebruikers betalen per maand een bedrag voor de afname van die diensten. Naar verwachting zullen eind 2014 zo’n 100.000 huishoudens Toon in gebruik hebben. Manager producthouse Dirk-Jan Middelkoop, verantwoordelijk voor innova-

14

Manag’IT

data om te analyseren en een basis voor het ontwikkelen van nieuwe diensten.” Volgens Middelkoop komen daar in de toekomst nog veel meer gegevens bij zoals data van oplaadpalen voor elektrische auto’s, sensoren in en om het huis, aan internet gekoppelde verwarmingsketels, en ventilatiesystemen en zonnepanelen die op afstand worden uitgelezen en bediend. BETER AFSTEMMEN

tie en productmanagement, legt uit dat Toon niet de enige bron is waarmee Eneco waardevolle informatie van klanten verzamelt. “Na instemming van de klant kan de slimme energiemeter allerlei informatie over verbruik monitoren. Netbeheerders moeten voor 2020 alle Nederlandse huishoudens een aanbod hebben gedaan voor plaatsing van een slimme gas- en elektriciteitsmeter die op afstand is uit te lezen, met plaatsing van zo’n 80 procent als resultaat. Die meters kunnen iedere tien seconden gegevens over het verbruik verzamelen. Met de toevoeging van wat hardware biedt dat een enorme hoeveelheid

“Slimme meters zijn belangrijk voor ons energiebedrijf. We moeten elke dag voorspellen wat onze klanten afnemen aan gas en elektriciteit. Onze inkoop en productie van energie moet altijd in balans zijn met de vraag. Vroeger konden we dat verbruik pas achteraf berekenen. Doordat we nu steeds meer weten van klanten en bijvoorbeeld per kwartier in kaart hebben wat het verbruik is, kunnen wij ons aanbod van energie beter afstemmen.” Middelkoop benadrukt dat er geen gegevens van miljoenen huishoudens nodig zijn om tot bruikbare analyses te komen. “Voor een afzetmarkt als Nederland kun je al aan de hand van de

Dirk Jan Middelkoop, Eneco

‘Een klant die zijn gegevens afstaat, verwacht daar ook iets voor terug’

DIT HEEFT HET OPGELEVERD

01. Klanten bespaartips aanbieden om hun energieverbruik terug te brengen

02. De inkoop en ­productie van gas en elektriciteit beter ­afstemmen op het werkelijke ­verbruik

03. De klantenservice optimaliseren door de social media van de klant te volgen en zo te achterhalen wat er precies speelt

04. Storingen en problemen met de HR-ketel op afstand oplossen of preventief onderhoud plegen »

Manag’IT

15

KANS

04

NEW BUSINESS

gegevens van enkele duizenden gezinnen of gebruikers goede analyses maken en worden trends zichtbaar.” DE EERSTE PILOT GEEN SUCCES

“Energie is één van de grootste kostenposten in het huishouden”, vervolgt Middelkoop. “Uit gesprekken met klanten kwam keer op keer naar boven dat ze meer inzicht en controle willen hebben op hun energieverbruik. Ze willen ook weten waar en hoe ze kunnen besparen.” Om klanten die inzichten te bieden, startte Eneco rond 2010 een samenwerking met de ontwikkelaars van ict-oplossingen Quby en Prodrive. Daaruit is de ‘slimme’ thermostaat Toon ontstaan. Middelkoop: “We hebben ervoor gekozen om dat dicht bij huis te houden en niet uit te besteden aan bedrijven in

16

Manag’IT

een ver land als China. We vinden dat innovatie zo dicht mogelijk bij de klant moet plaatsvinden.” De ontwikkeling van een nieuw product is een hele andere tak van sport waar Eneco tot nog toe weinig ervaring mee had. “Ketels, thermostaten en mechanische ventilatie worden door externen geleverd. Nu ontwikkelen we zelf een product. Er komt dan van alles bij kijken: partnerships, keuzes voor hardware en diverse mogelijkheden.” Ook de onderlinge samenwerking is belangrijk. “Bij BI- en big data-trajecten zijn vaak verschillende bedrijfsonderdelen betrokken. Dat betekent voor ons bijvoorbeeld dat de ict, installatieservice, de marketingafdeling en de administratieafdeling voor contracten de handen ineen moeten slaan. Daar komt nog bij

dat de klant één product of dienst afneemt van één leverancier. Die klant wil één gezicht zien. Het maakt hem niet uit hoeveel divisies daar achter zitten. Productontwikkeling betekent ook dat je moet doorzetten. De eerste pilot met Toon was niet succesvol. Het huis waar we de test uitvoerde, werd veel te warm. Maar we hebben doorgezet en zijn tevreden met hoe Toon zich tot nu toe ontwikkelt.” Volgens Middelkoop pakt Eneco de ontwikkelingen rond big data en business intelligence pragmatisch aan. Het bedrijf heeft verschillende roadmaps gemaakt voor de verbreding van dienstverlening en de gevolgen van die trajecten voor de bedrijfsvoering. “De roadmap is ingedeeld in verschillende categorieën. Zoals de vraag of het direct

‘Productontwikkeling betekent ook doorzetten: zo was de eerste pilot met Toon niet succesvol’ gevolgen heeft voor de interne processen en de vraag of de klant het merkt.” VERBETERDE DIENSTVERLENING

Als voorbeeld van business intelligence die de dienstverlening naar klanten verbetert noemt hij een project in het callcenter. “We willen het telefoonnummer of klantnummer van een klant gaan koppelen aan zijn profiel op sociale media. Zo weten we bijvoorbeeld wat hij of zij over ons bedrijf of de energiesector tweet of post op sociale medianetwerken. Het contact wordt zo persoonlijker en je weet veel meer wat er speelt. Dat is een vorm van big data waar we in het verleden helemaal niet aan dachten.” Een ander voorbeeld is de dienst Ketelcomfort. Klanten kunnen via Toon zien hoe hun HR-ketel presteert. Als de klant dat wil, kunnen we het apparaat op afstand monitoren, storingscodes uitlezen en andere gegevens analyseren. Middelkoop: “We lichten klanten in als bijvoorbeeld de waterdruk laag is of de ketel een bepaalde storing heeft. We zijn nu met een testgroep van 600 klanten bezig of we aan zo’n melding meteen een afspraak met een storingsmonteur kunnen koppelen.” VOORSPELLENDE ANALYSES

Middelkoop verwacht dat oplossingen op het gebied van BI en big data in de toekomst meer evalueren naar voorspellende analyses. “Door aggregatie van informatie ontstaan algoritmen. Zo kunnen we bijvoorbeeld aan de hand van het aantal branduren van een ketel vooraf bepalen wanneer een onderhoudsbeurt nodig is of wanneer een ketel aan vervanging toe is. Dan kunnen we dus

bij klanten langsgaan nog voordat een storing optreedt. En problemen die er nog niet zijn vooraf oplossen.” Eneco werkt ook aan een dienst met de naam Witgoedchecker. Consumenten die deze dienst afnemen, krijgen advies hoe ze kunnen besparen door het ver-

Big Data Experience

Het is een grote uitdaging om de kansen die in data verscholen zitten, te vertalen naar uitkomsten en een concreet plan vast te leggen in een roadmap. Vragen die beantwoord moeten worden zijn bijvoorbeeld: Wat is de businesscase? En hoe aan te tonen dat het waarde (geld) oplevert? Daarnaast zijn er allerlei technische vragen. Onder de vlag van Big Data Experience hebben Sogeti en Oracle een programma opgezet om bedrijven en instellingen daarbij te helpen. Het bestaat uit vijf sessies van een dagdeel. Tijdens die bijeenkomsten leren deelnemende organisaties hoe ze een roadmap uitzetten voor een concrete toepassing van big data en business intelligence binnen hun organisatie. De eerste bijeenkomsten bestaan uit een algemene inleiding waarbij de deelnemers hun ervaringen en inzichten delen. Daarna worden ideeën gedefinieerd en wordt een klant bezocht. In de laatste sessie, die per bedrijf of deelnemende organisatie wordt georganiseerd, wordt een proof of concept gepresenteerd. De sessies worden geleid door specialisten en ervaringsdeskundigen.

bruik van witgoed aan te pakken. Bijvoorbeeld bij een klant die vermoedt dat zijn oude vrieskist in de schuur veel verbruikt, maar daar geen hard bewijs voor heeft. Eneco kan die klant meer inzicht geven in de piekbelasting van het witgoed, besparingsmogelijkheden aandragen en hem wijzen op leveranciers van goede apparaten. Ook kan de leverancier op verzoek van de klant een aanbod doen voor de aanschaf van een nieuw apparaat. Middelkoop: “Dat zijn nieuwe dingen waar we mee bezig zijn. Ik weet nog niet hoe zich dat de komende jaren gaat ontwikkelen. Wat ik wel weet, is dat nieuwe businessmodellen ontwikkelen snel gaat dankzij het te gelde maken van onze enorme hoeveelheden data.” PRIVACY

Middelkoop benadrukt tenslotte dat privacy en vertrouwen heel belangrijk zijn. “Onze klant moet altijd toestemming geven voordat wij zijn meterdata mogen gebruiken. We worden daarbij streng gecontroleerd. Op het gebied van slimme meters houdt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) toezicht. Bij Toon moeten we voldoen aan nog strengere regels. Namelijk die van het College bescherming persoonsgegevens (CBP). Als je het vergelijkt met andere organisaties, zijn wij soms nog roomser dan de paus als het gaat om privacy en het gebruik van klantdata. Zeker als je het vergelijkt met Amerikaanse bedrijven. Maar we willen te allen tijde voorkomen dat mensen ons bedrijf niet meer vertrouwen. Dus zijn we daar scherp op. Onze voorwaarden zijn niet cryptisch geformuleerd en in kleine letters weergegeven. We gebruiken begrijpbare taal zodat de klant een weloverwogen besluit kan nemen. Er ontstaat toch ook een andere verhouding met de klant. In ons geval leveren we niet meer elektriciteit, gas of onderhoudsdiensten, maar leveren we comfort. Een klant die zijn gegevens afstaat, verwacht daar ook iets voor terug.” #

Manag’IT

17

Tekst Kim Loohuis Beeld Getty Images

# Valkuil: privacy ING verslikte zich begin dit jaar in het plan data over het betalingsgedrag van klanten commercieel te gaan gebruiken. Ook Equens werd op de vingers getikt toen bleek dat het bedrijf transactiedata wilde gaan verkopen. ­Privacy en klantkennis gaan niet altijd hand in hand. Drie tips die u helpen de juiste beslissing te nemen.

DE WRIJVING TUSSEN KLANTKENNIS EN PRIVACY: 3 TIPS

01

WEES TRANSPARANT, OPEN EN EERLIJK

Wees open en eerlijk naar de klant over waarom u de data wilt verzamelen, wat u met de uitkomsten gaat doen en vooral welke waarde dat voor de klant zelf heeft. Facebook heeft dat deel vooralsnog niet begrepen. Dit sociale platform beschikt over een grote hoeveelheid waardevolle data en raakt regelmatig in opspraak vanwege de manier waarop ze die informatie verwerken en gebruiken. Laatste update is de grootscheepse rechtzaak die privacy-activist Max Schrems voorbereidt over onder andere het monitoren van gebruikers met ‘big-data-systemen’. Een dergelijk leed is te voorkomen door klanten al te betrekken bij de start van de ontwikkeling van nieuwe diensten. Door te vragen wat de klant van u verwacht, ontdekt u dat klanten vaak best openstaan voor nieuwe dingen. We noemen dat ook wel privacy-by-design; bij de start vaststellen aan welke privacyregels een product of dienst moet voldoen.

18

Manag’IT

02

BEPAAL PER DOELGROEP WAT WEL OF NIET KAN

Jongeren zijn gewend om data te delen. Ouderen zijn wat sceptischer en zien vaak vooral de nadelen van het delen van informatie. Dat terwijl er ook voor hen veel voordelen te ­bedenken zijn. Juist die voordelen kunnen hen overtuigen. Leg daarbij goed uit waarvoor u de data wilt gebruiken, dat u de data niet verkoopt, maar gebruikt om dienstverlening beter op hun behoeftes te laten aansluiten. Per doelgroep stelt u vast wat wel en niet kan. En start waar mogelijk met jongeren. Een Britse verzekeraar heeft een autoverzekering die een paar duizend pond per jaar kost. Zij vroegen aan jongeren of zij een kastje in hun auto wilden monteren die data verzamelt over hun rijgedrag. Als tegemoetkoming daalde de premie voor hen met ­enkele honderden ponden per jaar. Dat is een goed voorbeeld van hoe consumenten best openstaan voor het delen van informatie. Zeker als zij er ook iets mee winnen.

03

ZOEK HET JURIDISCH GOED UIT

Er is juridisch gezien nog niet veel bekend over wat wel en niet is toegestaan bij het vercommercialiseren van klantdata. Belangrijk om dat vooraf goed uit te (laten) zoeken. Zo wilde hoeder van het Nederlandse betalingsverkeer Equens op postcodeniveau data combineren, maar één van de wetten op het gebied van privacy zegt dat dergelijke onderzoeksdata nooit herleidbaar mag zijn tot een individueel persoon. Wat Equens vergat is dat talloze dorpen in Nederland zo klein zijn dat direct duidelijk is op wie de data van toepassing is. In een klein dorp weet iedereen dat de man van tussen de 40 en 50 met 3 kinderen en een inkomen van veertigduizend euro per jaar, meneer Jansen uit de Koekoekstraat is. Zoek dus goed uit wat juridisch gezien wel en niet mag en welke consequenties dat heeft. #

Fotografie Thomas Fasting

# Column

INTEL INSIDE, IDIOT OUTSIDE

A

ls er een Moore’s Law voor business intelligence bestond, dan zou iedere achttien maanden de slimheid van het bedrijfsleven verdubbelen. Het lijkt me geen haalbare kaart. Maar dat organisaties relatief steeds slimmer worden ten opzichte van de naïeve en zichzelf overschattende mens, staat buiten kijf. Neem bijvoorbeeld de stadsverlichting. Die kun je met de huidige techniek makkelijk slim maken. Met ledverlichting in plaats van TL plus een hele rits sensoren, tover je de stad zo om in een groot dataparadijs. Naar verluidt is de Duitse lampenfabrikant Hansa serieus bezig met een fremium model: gratis verlichting in ruil voor gegevens. Het levert vooral snuffeldata op, want verder dan het bestuderen en analyseren van bewegingen van mens en auto zal het niet komen. In de retail heet dat connected lightening en dient de verlichting als een informatiesturende beacon. Met het licht in de winkel wordt data meegezonden naar de mobiel van de klant. Wel zo makke-

lijk als je de route naar de artisjokken even kwijt bent: het baken toont de weg. Onderwijl wordt er wat bedrijfsintelligentie opgebouwd - welke route bewandelt de consument in mijn winkel - en meer intieme zaken. Maar voor wijsheid koop je niks en intelligentie kun je te gelde maken. De klant maalt er immers niet om dat hij wordt bekeken. Kijk maar naar Whatsapp. Sinds de overname door privacy-killer Facebook is het gebruik geëxplodeerd. Bij De Wereld Draait Door werden nog wat tranen gelaten: dit zou leiden tot massale overstap naar andere app-diensten. Niets is minder waar. De wisdom of the crowd toont hier zijn ware gezicht. Voor een appel en een ei verkoopt de consument zijn ziel. Maar what else is new? Vroeger kregen we een pen en een cadeaubon van 5 gulden als we invulden hoe vaak we het deden en met wie en wat ons inkomen was. Met de wetenschap dat de consument een niet erg ontwikkeld wezen is, maken organisaties een speelbal van hem. Een prachtig voorbeeld daarvan

Menno van Doorn

is Kobo, mijn geliefde e-reader, die de menselijke naïviteit heeft gegamificeerd. De eigenaar van het apparaat komt uit Japan en heeft tal van winkels, doet in bankieren, zit in media en toerisme en leest met ons mee als wij ons boek lezen. Het apparaat toont 16 buttons die je kunt verdienen als je bepaalde prestaties haalt. Bijvoorbeeld “Beter in bed”, en ik citeer, “Alles is beter in bed. Je hebt vijf keer gelezen tijdens bedtijd”. Terwijl ik de beloning in ontvangst neem, combineert de data-machine aan de achterkant lustig het leesgedrag met alle andere gegevens waar de Japanners de hand al op hadden gelegd. En zo schrijdt de business intelligentie voort. Langs lantaarnpalen, in de slaapkamers en hangend boven het schap in de buurtsuper. Mogelijk trager dan Moore’s Law. Maar als we de menselijke domheid als een constante mogen beschouwen, zal het contrast zich steeds feller aftekenen. Intel Inside, Idiot ­Outside. #

Manag’IT

19

BI means Business! Het grootste BI & IM Symposium van Nederland Kom voor de 14e editie 24 en 25 november naar Spant! - Bussum

Schrijf je nu in! www.bisymposium.nl

Hét toonaangevende symposium met sprekers uit binnen- en buitenland The future of analytics and the data-driven business

De initiatiefnemers