makelaar in de kunsten voor Fryslân beleidsplan

makelaar in de kunsten voor Fryslân beleidsplan 2005-2008

keunstwurk september 2004

inhoudsopgave

voorwoord

4

1. inleiding

6

1.1 wat is Keunstwurk?

6

1.2 wat doet Keunstwurk?

6

1.3 beleidsaccenten in 2001-2004

7

2. actuele ontwikkelingen

11

2.1 het kunstklimaat in Fryslân

11

2.2 nieuwe ontwikkelingen

12

3. van uitvoerder naar makelaar

15

3.1 makelaar in de kunsten

15

3.2 vier kerntaken

15

3.3 vijf doelstellingen

16

4. makelaar in kennis

18

4.1 informatie, advies en begeleiding

18

4.2 scholing

18

5. vraag en aanbod bij elkaar

21

5.1 kinderen en jongeren in het primair en voortgezet onderwijs

21

5.2 jongeren

21

5.3 volwassenen

22

6. jong talent

25

6.1 de jeugdorkesten

25

6.2 de Jeugdtheaterschool

25

6.3 dans en talentvolle jongeren

26

7. een impuls voor het Friese kunstklimaat

28

7.1 een impuls voor beeldende kunst

28

7.2 een impuls voor vormgeving

28

7.3 een impuls voor dans

29

7.4 een impuls voor de amateur podiumkunsten

29

7.5 een interdisciplinaire impuls: het frysk festival:

30

8. een sterke organisatie

32

8.1 ontwikkeling van medewerkers en organisatie

32

8.2 kwaliteitszorg

32

8.3 een zakelijke partner

32

8.4 professionele uitstraling

33

8.5 efficiency en effectiviteit

33

8.6 cultural governance

33

9. huisvesting en financiën

36

9.1 adequate en betaalbare huisvesting

36

9.2 huidige financiële positie

36

9.3 de gewenste financiële positie

37

bijlage 1 meerjarenbegroting bijlage 2 beleidsvoornemens afdelingen beeldende kunst en vormgeving jeugdtheaterschool frats muzykwurkpleats fryslân projektbureau

3

voorwoord If you don t know where you are going, you will end up somewhere else.

Dit citaat uit het boek Management by Surprise van Mathieu Weggeman geeft aan waarom het voor een organisatie verstandig is beleid te formuleren. Het geeft richting aan de plannen en de werkzaamheden van de medewerkers en het helpt bij het maken van keuzes. Zo ook bij Keunstwurk. En dat is dan ook de eerste reden dat in de afgelopen maanden dit beleidsplan voor de jaren 2005 -2008 is geformuleerd. De tweede reden is van meer prozaïsche aard. Er was behoefte aan een beleidsplan als onderbouwing van de afspraken die de provincie Fryslân en Keunstwurk in 2005 zullen maken over de budgetsubsidie voor de periode 2006-2008. Het beleidsplan is ontstaan in fasen. Het toekomstige beleid van Keunstwurk is in een aantal overleggen met de coördinatoren van de afdelingen ontwikkeld. Verder hebben de afdelingen input geleverd met notities waarin hun beleidsvoornemens voor de komende jaren staan verwoord. De notities zijn als bijlage 2 bij het beleidsplan gebundeld. Verder hebben een aantal directeuren van culturele instellingen in Fryslân op verzoek hun commentaar geleverd. En vanzelfsprekend zijn bestuur en ondernemingsraad van Keunstwurk om hun mening en goedkeuring gevraagd. Het beleidsplan is in het Frysk en in het Nederlands geschreven. Hoofdstuk 1 bevat een inleiding waarin kort staat wat Keunstwurk in de beleidsperiode 2001-2004 heeft gedaan en welke beleidsaccenten waren geformuleerd. Hoofdstuk 2 bevat een analyse van de huidige culturele infrastructuur van Fryslân en van landelijke ontwikkelingen op het werkterrein van Keunstwurk. Op basis van de inhoud van hoofdstuk 1 en 2 is een discussie gevoerd over de gewenste positie, rol en activiteiten van Keunstwurk in de komende jaren. Dit heeft geleid tot de missie en kerntaken die in hoofdstuk 3 staan verwoord. In hoofdstuk 4 tot en met 7 worden de kerntaken uitgewerkt en vertaald naar initiatieven die Keunstwurk in de komende jaren zal nemen en activiteiten en projecten die zullen worden uitgevoerd. De laatste twee hoofdstukken, hoofdstuk 8 en 9, gaan over randvoorwaarden om het voorgenomen beleid te kunnen realiseren: een sterke en professionele organisatie, adequate huisvesting en voldoende budget. In bijlage 1 staat een meerjarenbegroting opgenomen voor de periode 2006-2008.

september 2004

Renée Waale directeur Keunstwurk

4

kunst peilt emoties en legt witte plekken en dubbelzinnigheden bloot, laat waarheden wankelen en stelt ons op de meest onverwachte manieren een vraag. ( ). Kunst kan die vraag in alle vrijheid stellen. Daarom is kunst een noodzaak. Anna Tilroe

5

1. inleiding In dit hoofdstuk wordt een korte beschrijving gegeven van het beleid dat Keunstwurk voor de periode 2001-2004 heeft geformuleerd en uitgevoerd. In het tweede hoofdstuk wordt op hoofdlijnen het kunstklimaat in Fryslân beschreven en worden relevante actuele ontwikkelingen genoemd op het werkterrein van Keunstwurk. Een en ander dient als achtergrond voor het beleid van Keunstwurk voor de periode 2005-2008.

1.1 wat is Keunstwurk? Keunstwurk is een provinciale organisatie die zich inzet voor de kunsten in Fryslân. Met een grote verscheidenheid aan activiteiten streeft Keunstwurk ernaar de culturele infrastructuur in de provincie te onderhouden en te versterken en de participatie van de Friese bevolking aan de kunsten te vergroten. In de beleidsperiode 2001-2004 heeft Keunstwurk zich daarbij geconcentreerd op theater, dans, muziek, beeldende kunst en vormgeving en multidisciplinaire projecten. Film, de Friese taal, architectuur en literatuur behoren tot het werkterrein van andere instellingen in de provincie. De huidige activiteiten van Keunstwurk zijn onder te verdelen in: informatie en advies, begeleiding en ondersteuning, educatie, productie en programmering. Het gaat daarbij zowel om de professionele kunsten als om amateurkunstbeoefening. Doelgroepen zijn: kinderen, (talentvolle) jongeren, volwassenen, vakdocenten, kunstenaars, intermediairs en overheden. Het aantal activiteiten dat Keunstwurk jaarlijks ontwikkelt en realiseert, varieerde in de beleidsperiode van 120 tot 150 per jaar. Keunstwurk is een Friese - en daarmee ook een tweetalige - organisatie; in alle mondelinge en schriftelijke communicatie gebruikt Keunstwurk consequent het Fries naast het Nederlands. Keunstwurk is gevestigd in Leeuwarden. De activiteiten van Keunstwurk worden in de gehele provincie uitgevoerd. De organisatie bestaat uit 45 medewerkers (24,7 fte). Keunstwurk ontvangt voor de vaste lasten van de organisatie zoals personele lasten en huisvesting - een budgetsubsidie voor vier jaar van de provincie Fryslân. In aanvulling hierop weet Keunstwurk steeds incidentele subsidies en fondsen te vinden bij overheden en fondsen voor het realiseren van de activiteiten.

1.2 wat doet Keunstwurk? Met een gemiddelde van ongeveer 130 activiteiten per jaar op het gebied van theater, dans, muziek, beeldende kunst, vormgeving en cultuureducatie leverde Keunstwurk in de beleidsperiode een wezenlijke bijdrage aan het culturele leven in Fryslân. Hieronder wordt in het kort een beschrijving gegeven van de reguliere activiteiten van Keunstwurk in de beleidsperiode 2001-2004. informatie en advies Keunstwurk verzamelt informatie over de kunsten in Fryslân. De informatie is bedoeld voor kunstenaars, vakdocenten, scholen, overheden, intermediairs en geïnteresseerden en wordt telefonisch verstrekt of via een documentatiesysteem, nieuwsbrieven, internet en publicaties. Keunstwurk geeft advies op het brede terrein van de kunsten. Het betreft onder meer artistiek-inhoudelijke of organisatorische adviezen, de beroepspraktijk van kunstenaars, scholing voor vakdocenten, mbo en hbo kunstopleidingen en kunst- en cultuurbeleid. begeleiding en ondersteuning Keunstwurk biedt artistiek-inhoudelijke begeleiding en/of facilitaire ondersteuning aan vijftien culturele instellingen die in meer of mindere mate een relatie hebben met Keunstwurk. Het betreft de vijf provinciale jeugdorkesten1, de vier koepelorganisaties 1

Wanneer in het beleidsplan wordt gesproken over vijf jeugdorkesten wordt bedoeld: het Fries Jeugd Harmonie Orkest, de Friese Jeugd Brass Band, het Fries Jeugd Accordeon Orkest, het Frysk Jeugdorkest en het Fries Jongerenkoor.

6

op het gebied van muziek, theater en dans en vijf stichtingen (Friesland pop, Frysk Festival, Centrum Beeldende Kunst Friesland, de Slachtemarathon en n Meeuw). Tevens ondersteunt Keunstwurk de stichtingen Afûk en It Fryske Boek. Keunstwurk is nauw betrokken bij de voorbereiding en organisatie van een aantal prijzen die de provincie Fryslân uitreikt. Het gaat onder meer om de Vredeman de Vries prijs voor vormgeving en architectuur en om de Fedde en Martha Bergsma priis voor het schrijven van een toneelstuk in het Fries. educatie Keunstwurk ontwikkelt en realiseert elk jaar projecten in het primair en voortgezet onderwijs met als doel zo veel mogelijk Friese kinderen en jongeren in aanraking te brengen met de kunsten. Voor het primair onderwijs is Uur Cultuur ontwikkeld; een programma waarbij alle groepen in het primair onderwijs in Fryslân kennis kunnen maken met de professionele podiumkunsten. In 2004 doen meer dan 75 % van de basisscholen in Fryslân mee aan Uur Cultuur. Met Kunstlokaal, een publicatie van Keunstwurk waarin het podiumkunstenaanbod voor jongeren staat genoemd, bereikt Keunstwurk alle CKV docenten in het voortgezet onderwijs in Fryslân. Zij bepalen vervolgens zelf naar welke voorstellingen jongeren zullen gaan in het kader van het vak CKV. voor jongeren die een meer dan gemiddeld talent hebben en zich verder willen ontwikkelen op het gebied van dans, muziek of theater biedt Keunstwurk kansen. Zij kunnen terecht bij de Jeugdtheaterschool, de dansgroep Dance Explosion en de vijf provinciale Jeugdorkesten. om kunstenaars, vakdocenten, dirigenten of regisseurs van amateur- gezelschappen te stimuleren zich verder te ontwikkelen, organiseert en realiseert Keunstwurk jaarlijks workshops, studiedagen, opleidingen of cursussen. productie en programmering op het gebied van dans, muziek, theater en beeldende kunst en vormgeving ontwikkelt en ondersteunt Keunstwurk regelmatig voorstellingen, concerten, tentoonstellingen en festivals of evenementen met als doel de kunsten in Fryslân te stimuleren. Voorbeelden ervan zijn Orfeo Aqua, Abe (in het kader van het Frysk Festival), Danspaleis en de Slachtemarathon.

1.3 beleidsaccenten in 2001-2004 De belangrijkste accenten in het beleid dat Keunstwurk in de periode 2001-2004 heeft gevoerd, zijn: het stimuleren van samenwerking, aandacht voor (talentvolle) jongeren, deskundigheidsbevordering en het verder professionaliseren van de informatievoorziening en de eigen organisatie. stimuleren van samenwerking Keunstwurk wilde in de beleidsperiode samenwerking tussen de centra voor de kunsten in de provincie stimuleren. In het bijzonder ging het daarbij om de centra in de grotere steden in Fryslân, te weten Leeuwarden, Drachten, Heerenveen en Sneek. Het streven was om door middel van samenwerking en afstemming een samenhangend en kompleet pakket aan cultuureducatie in de provincie te realiseren voor kinderen, jongeren en volwassenen. Keunstwurk nam het initiatief tot de samenwerking en stelde hiertoe ook een convenant op. De vijf partners hebben vervolgens een aantal projecten samen opgezet en uitgevoerd. Een van de projecten is het dansproject De Vloer, waarbij de vier centra voor de kunsten na een danscursus aan succesvolle cursisten een podium boden. aandacht voor jongeren Keunstwurk heeft zich in de beleidsperiode in het bijzonder gericht op jongeren. Daarbij was het doel deze groep te interesseren in kunst en cultuur en hen te stimuleren hieraan actief deel te nemen. Tevens wilde Keunstwurk voor talentvolle jongeren in Fryslân meer

7

mogelijkheden bieden om zich verder te ontwikkelen. In dat kader heeft Keunstwurk naast het reguliere aanbod een aantal projecten voor jongeren ontwikkeld en uitgevoerd. Het zijn onder meer het Jongerentheaterfestival, De Kunstbende, de Jongerenplatforms, de Theaterkick en het theaterproject voor allochtone jongeren De Liefde. Verder heeft Keunstwurk zich in de beleidsperiode actief ingezet voor de Jeugdtheaterschool en de provinciale Jeugdorkesten. In overleg met de dirigenten van de orkesten heeft Keunstwurk de artistieke en didactische begeleiding en organisatie van de orkesten op zich genomen. deskundigheidsbevordering Een derde beleidsaccent van Keunstwurk in de periode 2001-2004 is deskundigheidsbevordering geweest. Naast het reguliere aanbod aan cursussen, workshops en trainingen heeft Frats, de afdeling theater van Keunstwurk in de beleidsperiode een aantal meerjarige opleidingen op het gebied van amateurtheater opgezet en aangeboden. Zo is er een bijna vierjarige regieopleiding en een tweejarige acteertraining voor volwassen amateurtoneelspelers. De regieopleiding is onlangs gevisiteerd door de onderwijsinspectie, met positief resultaat. Met de trainingen, cursussen, workshops, de regieopleiding en activiteiten in het verlengde ervan wordt Frats landelijk als voorbeeld van een theaterwerkplaats gezien. Op het gebied van beeldende kunst en vormgeving is in de beleidsperiode een sterk accent gelegd op deskundigheidsbevordering van kunstenaars. Het ging daarbij zowel om de artistiek-inhoudelijke kant als om de zakelijke aspecten van de beroepspraktijk. Verder heeft Keunstwurk een mentorproject opgezet voor jonge kunstenaars in Fryslân en een aantal kunstenaars begeleid met projecten in het basisonderwijs. informatie Keunstwurk heeft in de beleidsperiode het initiatief genomen tot de website www.kultuerside.nl. Het doel van de website is informatie en advies te geven over het gehele aanbod van kunst en cultuur in Fryslân. Om tot de website te komen heeft Keunstwurk samenwerking gezocht met de centra voor de kunsten in Sneek, Leeuwarden en Heerenveen en met de stichtingen Afûk en It Fryske Boek. Samen met deze partners is de website ontwikkeld, gebouw en van inhoud voorzien. De website bijhouden en steeds van nieuwe inhoud voorzien, blijkt echter een lastiger opdracht dan was voorzien. In de afgelopen tijd heeft daarom een aantal samenwerkingspartners voor een andere manier van werken gekozen en is de oorspronkelijke gedachte van een gezamenlijke website voor cultureel Fryslân verlaten. Keunstwurk heeft in de beleidsperiode een belangrijke stap voorwaarts gemaakt op het gebied van het verstrekken van informatie over beeldende kunst en vormgeving in Fryslân. Het werk van Friese kunstenaars is gedigitaliseerd en op internet gezet. Verder is er een inventarisatie gemaakt van beeldende kunst in de openbare ruimte in Fryslân en is gestart met het digitaliseren van werk van Friese vormgevers. professionalisering interne organisatie Het vijfde beleidsaccent van Keunstwurk betrof de verdere professionalisering van de interne organisatie. In de beleidsperiode is aandacht besteed aan het verbeteren van de kantoorautomatisering, de financiële en personele administraties en de budgetbewaking. Tegelijkertijd bleek dat Keunstwurk te veel activiteiten ontwikkelde in verhouding tot overeengekomen subsidie van de provincie Fryslân. Omdat een verhoging van subsidie niet tot de mogelijkheden behoorde, heeft Keunstwurk het aantal producten activiteiten moeten bijstellen. Een en ander leidde tot een reorganisatie waarbij afdeling kunstzinnige vorming is opgeheven (6 mensen).

de de en de

De reorganisatie heeft verder geleid tot een andere (maar nog niet definitieve) organisatiestructuur met zeven afdelingen of werkplaatsen. Deze zijn: Frats (Fryske

8

Amateur Teater Skoalle), Jeugdtheaterschool, Muziek (Muzykwurkpleats Fryslan), Dans, Beeldende kunst en vormgeving, Projectbureau, Bedrijfsbureau. Friesland Pop en n Meeuw zijn stichtingen die sterk verbonden zijn met Keunstwurk. In onderstaande figuur wordt de organisatiestructuur van Keunstwurk schematisch weergegeven

directeur

bedrijfsbureau financiën / beheer directiesecretariaat

jeugdtheaterschool

frats

dans

muziek

beeldende kunst en vormgeving

projectbureau

De nieuwe organisatiestructuur moest ook tot uitdrukking komen in de huisvesting van Keunstwurk. Vanuit de gedachte dat een werkplaats een eigen gezicht, een eigen naam, een eigen uitstraling en een eigen podium zou moeten hebben, is bij de reorganisatie ook ingezet op decentrale huisvesting. Dat doel is op dit moment maar ten dele bereikt. Alleen de Jeugdtheaterschool beschikt over eigen huisvesting. De overige afdelingen van Keunstwurk zijn na een onverwachte en enigszins gedwongen verhuizing uit het Fryslânhûs sinds een jaar gezamenlijk gehuisvest in de Infirmerie. De verhuizing heeft verder een wat vertragende invloed gehad op de afhandeling van het reorganisatieproces en op de verdere professionalisering van de interne organisatie. Daarbij zijn voornemens als meer aandacht voor marketing en PR en een betere interne communicatie nog niet gerealiseerd. Keunstwurk is een provinciale organisatie die de kunsten in Fryslân ondersteunt en stimuleert. Het gaat daarbij zowel om de professionele kunsten als om amateurkunstbeoefening. Met gemiddeld 130 activiteiten en projecten per jaar op het gebied van theater, muziek, beeldende kunst en vormgeving, dans en cultuureducatie heeft Keunstwurk in de beleidsperiode 2001-2004 een wezenlijke bijdrage geleverd aan het culturele leven in Fryslân en inhoud gegeven aan het kunst- en cultuurbeleid van de provincie. Beleidsaccenten in 2001-2004 zijn geweest: het stimuleren van samenwerking tussen centra voor de kunsten in Fryslân, het stimuleren van (talentvolle) jongeren om actief deel te nemen aan de kunsten, het bevorderen van deskundigheid bij professionele en amateur kunstenaars, het uitbreiden van de informatievoorziening en het verbeteren van de bedrijfsvoering. Verder bleken in de beleidsperiode een reorganisatie en een verhuizing noodzakelijk. Aandachtspunten voor de komende jaren zijn: het blijven ontwikkelen van artistiek vernieuwende projecten, het stimuleren van samenwerking tussen culturele instellingen in de provincie, het versterken van de relatie met gemeenten en provincie en het verder professionaliseren van de eigen organisatie.

9

10

2. actuele ontwikkelingen In dit hoofdstuk wordt een korte beschrijving gegeven van het huidige kunstklimaat in Fryslân. Tevens worden actuele landelijke ontwikkelingen beschreven die van invloed kunnen zijn op het toekomstige beleid van Keunstwurk.

2.1 het kunstklimaat in Fryslân In de beschrijving in vogelvucht die hieronder volgt, wordt een onderscheid gemaakt tussen amateurkunstbeoefening, cultuureducatie en de professionele kunsten. amateurkunstbeoefening Fryslân heeft een sterke traditie op het gebied van amateur theater en muziek. De provincie kent 175 amateur theatergezelschappen en in ieder dorp en in alle windstreken van de provincie wordt amateurtheater gemaakt en gespeeld. Verder wordt in ruim driehonderd orkesten en koren actief door amateurspelers gemusiceerd. Voor jongeren in Fryslân met een meer dan gemiddeld talent bestaat de Jeugdtheaterschool met het productiehuis n Meeuw en zijn er verschillende provinciale jeugdorkesten. Keunstwurk ondersteunt vijf van deze orkesten en een koor in artistiek en organisatorisch opzicht. Op het gebied van amateur dans kent Fryslân een groot aantal volksdansverenigingen en folkloregroepen. Voor klassieke en moderne dans en jazz kunnen amateur dansers op een aantal locaties in de provincie terecht. Voor de meer dan talentvolle jongeren op het gebied van dans zijn er twee mogelijkheden: de jeugddansopleiding die gerelateerd is aan de dansgroep Duende en de dansgroep Dance Explosion. Deze dansgroep wordt door Keunstwurk in artistiek en organisatorisch opzicht ondersteund. Het festival Danspaleis heeft in de afgelopen zes jaar gefunctioneerd als podium voor producties van amateurdansers; daarmee is een impuls gegeven aan het Friese dansklimaat. Mensen die in hun vrije tijd op het gebied van beeldende kunst en vormgeving actief zijn, kunnen terecht bij de centra voor de kunsten in Fryslân. Er is een groot aanbod aan cursussen op het gebied van schilderen, fotografie, beeldhouwen en keramiek; verder bestaat er vaak de mogelijkheid om te exposeren. Voor talentvolle jongeren die het kunstvakonderwijs overwegen, kennen sommige centra voor de kunsten een oriëntatiecursus. Op het gebied van theater, muziek en dans bestaan in Fryslân, net als in de andere provincies in Nederland, koepelorganisaties. Deze organisaties zijn een bestuurlijke vertegenwoordiging van het veld . Zij hebben onder meer als taak de amateurkunstbeoefening in Fryslân de gelegenheid te geven zich te presenteren. Keunstwurk faciliteert de koepelorganisaties en organiseert in overleg met hen jaarlijks activiteiten en cursussen. Het voortbestaan van de koepelorganisaties staat echter onder druk, onder meer omdat de belangstelling voor bestuursfuncties bij de amateurverenigingen sterk afneemt. cultuureducatie Cultuureducatie heeft de laatste jaren in Fryslân veel aandacht gekregen. Met een financiële impuls van het Ministerie van OCW en de provincie Fryslân en met bijdragen van gemeenten zijn in de hele provincie activiteiten ontwikkeld voor kinderen en jongeren in primair en voortgezet onderwijs en in buitenschools verband. Het doel ervan is steeds, zo veel mogelijk jonge Friezen kennis te laten maken met kunst en cultuur en hen te stimuleren zelf toneel te spelen, muziek te maken of te dansen. Provincie breed speelt Keunstwurk een belangrijke rol op het gebied van cultuureducatie. Lokaal of regionaal bieden ook centra voor de kunsten of welzijnsinstellingen activiteiten aan. professionele kunsten In Fryslân wonen en werken relatief weinig professionele kunstenaars. Omdat er geen kunstvakopleidingen in de provincie zijn, moeten talentvolle jongeren voor het volgen van een dergelijke opleiding de provincie verlaten. Weinig jonge kunstenaars keren daarna

11

terug naar Fryslân en nog minder kunstenaars van buiten Fryslân vestigen zich in de provincie. Mogelijk dat recente ontwikkelingen in het onderwijs in Fryslân, waarbij HBO en MBO kunstopleidingen zijn ontstaan, hierin in de toekomst verandering brengen. Er zijn niet alleen weinig professionele kunstenaars in Fryslân; ook de mogelijkheden voor hen om hun beroep uit te oefenen en publiek te bereiken, zijn dun gezaaid. Fryslân heeft slechts één structureel gesubsidieerd en professioneel theatergezelschap (Tryater) en er is geen structureel gesubsidieerd orkest of dansgezelschap meer. Voor professionele programmering op het gebied van theater, dans en muziek heeft Fryslân twee grotere theaters (Leeuwarden en Drachten) en vier kleinere (Sneek, Heerenveen, Gorredijk en Franeker). Daarnaast wordt er actief geprogrammeerd in de vele dorpen en gemeenten in Fryslân. De vrijwilligers in de plaatselijke culturele commissies of culturele centra vervullen hierbij een belangrijke rol. Zij zorgen gezamenlijk voor een programmering van circa 250 voorstellingen per jaar, verspreid over de hele provincie. Voor vormgevers en beeldende kunstenaars zijn de mogelijkheden in Fryslân enigszins beperkt. Om hierin voor vormgeving verandering te brengen, heeft de provincie Fryslân een consulent vormgeving bij Keunstwurk mogelijk gemaakt en wordt jaarlijks een aantal voorbeeldprojecten ondersteund. Tevens heeft de provincie in de afgelopen jaren geïnvesteerd in het Centrum Beeldende Kunst (CBK) in de Infirmerie. Dat functioneert nu ruim een jaar; het is een samenwerkingsverband tussen de stichting CBK, de Kunstuitleen Friesland en Keunstwurk. Het doel van het CBK is beeldende kunst en vormgeving in de provincie te stimuleren, Friese kunstenaars een kans te geven en het publiek nieuwe ontwikkelingen op het gebied van beeldende kunst en vormgeving te laten zien. Naast het CBK kent Fryslân twee beeldende kunstenaars initiatieven (SYB en VHDG); er zijn verder zeven galeries die een kunstkoopregeling hebben en zich zo als professionele galerie onderscheiden. De Kunstuitleen Friesland toont en verhuurt onder meer werk van Friese kunstenaars en met Buro Leeuwarden geeft het Fries Museum jonge kunstenaars de kans om hun werk te laten zien.

2.2 nieuwe ontwikkelingen Op het werkterrein van Keunstwurk spelen op landelijk niveau ontwikkelingen die relevant kunnen zijn voor het toekomstige beleid van Keunstwurk. Het gaat daarbij om het volgende. In de komende Cultuurnota periode (2005-2008) wil de staatssecretaris voor Cultuur het rijksbeleid vooral richten op het stimuleren van de productie van kunst. Kunstenaars of gezelschappen zullen eerder rijkssubsidies krijgen dan instellingen die op landelijk niveau in de kunsten adviseren, bemiddelen of ondersteunen. Verder zijn door het ministerie van OCW voor de komende beleidsperiode een aantal uitgangspunten geformuleerd voor provinciale instellingen zoals Keunstwurk. Deze uitgangspunten zijn overgenomen door de branchevereniging, de Kunstconnectie. Er wordt vanuit gegaan dat de provinciale instellingen zich in de toekomst meer zullen toeleggen op het geven van informatie en advies, het opzetten van netwerken, het initiëren van onderzoek en het implementeren van nieuwe methodieken of landelijke regelingen. Verder wordt verwacht dat deze organisaties hun expertisefunctie versterken, bijvoorbeeld door het instellen van een advieslijn en het organiseren van seminars, conferenties en kennisbijeenkomsten. Tevens moeten de provinciale organisaties bij het uitvoeren van hun beleid meer accent leggen op kwaliteitszorg, bijvoorbeeld in de vorm van klantenonderzoeken. Ten slotte wordt verwacht dat zij meer aandacht besteden aan marketing en publiciteit en aan de communicatie met hun klanten door middel van een website en nieuwsbrieven.

12

Met een extra financiële impuls van het ministerie van OCW zal in de komende beleidsperiode meer aandacht aan cultuureducatie in het basisonderwijs worden gegeven. Het resultaat moet zijn dat kunst en cultuur over vier jaar structureel deel uit maken van het onderwijsprogramma van het basisonderwijs. De kloof tussen de randstad en de provincie lijkt groter te worden. Het komt onder meer tot uiting in kunstuitingen, de infrastructuur en de mate waarin noordelijke culturele instellingen worden gesubsidieerd. In dat kader is het ook opvallend dat de Raad voor Cultuur over het algemeen negatief heeft geadviseerd bij subsidieaanvragen uit de drie noordelijke provincies in het kader van de Cultuurnotaperiode 2005-2008 Fryslân kent een sterke traditie op het gebied van amateurkunstbeoefening. Helaas is er wel sprake van vergrijzing. Aandachtspunten zijn daarom: het stimuleren van jongeren om actief deel te nemen aan amateur theater, dans of muziek, het stimuleren van artistieke vernieuwing en deskundigheidsbevordering. In navolging van landelijk beleid krijgt cultuureducatie in het onderwijs in Fryslân in de komende jaren extra aandacht; over vier jaar moeten kunst en cultuur een integraal onderdeel uitmaken van het onderwijsprogramma van het primair onderwijs. Op het gebied van de professionele kunsten heeft Fryslân artistiek gezien kwaliteit. De infrastructuur is echter beperkt. Om de kunstenaars een podium te bieden en het publiek in aanraking te brengen met hun werk, moet aandacht worden besteed aan het stimuleren van samenwerking tussen culturele instellingen en het gezamenlijk ontwikkelen en realiseren van manifestaties of evenementen op steeds wisselende locaties in de provincie. Landelijk geformuleerde uitgangspunten voor provinciale instellingen als Keunstwurk zullen gevolgen hebben voor de taken die Keunstwurk nu uitvoert. In de toekomst zal meer accent komen te liggen op het nemen van initiatieven, het opzetten en onderhouden van netwerken, het stimuleren van samenwerking en het overdragen van kennis.

13

14

3. van uitvoerder naar makelaar Keunstwurk verzet in de komende beleidsperiode de bakens. Landelijke en provinciale ontwikkelingen gecombineerd met interne aandachtspunten zoals in de hoofdstukken hiervoor beschreven, leiden tot deze keuze. Keunstwurk zal in de toekomst veel minder een uitvoeringsorganisatie zijn en veel meer optreden als makelaar in de kunsten in Fryslân; dat wil zeggen als initiatiefnemer, stimulator, netwerker, bemiddelaar, ondersteuner en samenwerkingspartner. In dit hoofdstuk worden de missie, kerntaken en doelstellingen beschreven die Keunstwurk in de nieuwe beleidsperiode (2005-2008) zal realiseren.

3.1 makelaar in de kunsten Keunstwurk staat midden in de Friese samenleving en treedt op als makelaar in de kunsten; met kennis van zaken van het gehele spectrum van de kunsten in Fryslân en deskundig op het gebied van regionale, provinciale en landelijke ontwikkelingen in de kunstensector. Als makelaar in de kunsten creëert Keunstwurk samenhang in het culturele aanbod in de provincie, brengt het vraag en aanbod bij elkaar, stimuleert het talentvolle jongeren in Fryslân en benut het kansen tot het verder ontwikkelen en versterken van het Friese kunstklimaat en daarmee ook van de Friese cultuur. In de rol van makelaar neemt Keunstwurk initiatieven, zoekt geïnteresseerden op, brengt partijen bij elkaar en ontwikkelt samen met hen activiteiten en projecten. Daarbij stimuleert Keunstwurk samenwerking tussen uiteenlopende partijen en het ontstaan van netwerken in de provincie en in het noorden van Nederland. Het werkterrein van Keunstwurk is breed. Het betreft dans, muziek, beeldende kunst, theater, vormgeving en multidisciplinaire projecten. Het gaat zowel om de amateurkunsten als de professionele kunsten en om cultuureducatie. Keunstwurk richt zich op leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs in Fryslân, op (talentvolle) jongeren, volwassenen, kunstenaars, vakdocenten, culturele instellingen, het mbo en hbo met kunstopleidingen in het noorden van Nederland en op overheden. Keunstwurk wil kwalitatief goed werk leveren en activiteiten realiseren die zich op artistiek niveau kunnen verhouden met wat er landelijk gebeurt. Tegelijkertijd is Keunstwurk een zakelijk ingestelde en professionele organisatie met aandacht voor communicatie met haar klanten.

3.2 vier kerntaken Om inhoud te geven aan de hierboven beschreven missie, heeft Keunstwurk in de komende beleidsperiode vier kerntaken: verzamelen en verspreiden van kennis; met als doel de deskundigheid op het gebied van de kunsten in Fryslân te vergroten. Keunstwurk verzamelt alle relevante informatie en stelt deze voor een breed publiek ter beschikking onder meer via internet, publicaties en nieuwsbrieven. Verder geeft Keunstwurk adviezen en ontwikkelt het verschillende vormen van scholing voor het onderwijs, amateurkunst beoefenaars, vakdocenten en professionele kunstenaars. vraag en aanbod bij elkaar brengen; Keunstwurk stimuleert netwerken en andere samenwerkingsverbanden tussen culturele instellingen, kunstenaars en specifieke publieksgroepen, met als doel vraag en aanbod bij elkaar te brengen en zo de cultuurparticipatie in Fryslân te vergroten. stimuleren en verder ontwikkelen van talent; Keunstwurk stimuleert jongeren in Fryslân hun talenten verder te ontwikkelen. In dat kader ontwikkelt Keunstwurk projecten, ondersteunt het de verschillende provinciale Jeugdorkesten, de dansgroep Dance Explosion, het productiehuis n Meeuw en draagt het bij aan (voor)opleidingen.

15

stimuleren van artistieke vernieuwing; Keunstwurk neemt initiatieven tot innovatieve projecten op het gebied van amateurkunstbeoefening en de professionele kunsten en voert deze - bij voorkeur met anderen - uit. Het doel ervan is de culturele infrastructuur in Fryslân te versterken en verder te ontwikkelen. In onderstaand figuur wordt de relatie tussen de kerntaken en de doelgroepen van Keunstwurk schematisch weergegeven. figuur 1

relatie kerntaken en doelgroepen Keunstwurk

amateur / professionele kunstenaars vakdocenten onderwijs / mbo / hbo overheden en intermediairs opdrachtgevers talentvolle jongeren op het gebied van muziek, dans en theater

kennismakelaar

vraag en aanbod bij elkaar brengen

jong talent stimuleren

een vernieuwende impuls

kinderen en jongeren in primair - en voortgezet onderwijs jongeren (buitenschools) volwassenen (amateur) professionele kunstenaars culturele instellingen

amateur / professionele kunstenaars culturele instellingen publiek in Fryslân , noorden en Nederland

3.3 vijf doelstellingen Keunstwurk heeft zich bij het uitoefenen van de kerntaken vijf doelen gesteld. In de nieuwe beleidsperiode zal Keunstwurk: de rol van kenniscentrum op het gebied van de kunsten in Fryslân versterken; een groei in de cultuurparticipatie van kinderen, jongeren en volwassenen in Fryslân realiseren; talentvolle jongeren stimuleren zich verder te ontwikkelen; met innovatieve projecten een impuls geven aan het kunstklimaat in Fryslân en zich tot een sterke en professionele organisatie blijven ontwikkelen. In de volgende hoofdstukken zal worden beschreven langs welke strategische lijnen Keunstwurk de hier genoemde doelstellingen zal realiseren. Als makelaar in de kunsten in Fryslan wil Keunstwurk in de nieuwe beleidsperiode informatie en kennis over de kunsten in Fryslân verzamelen en ter beschikking stellen, samenhang in het culturele aanbod in de provincie creëren, vraag en aanbod bij elkaar brengen en zo cultuurparticipatie vergroten, talentvolle jongeren stimuleren en met innovatieve projecten het kunstklimaat in Fryslân een impuls geven. Tevens wil Keunstwurk in de komende vier jaar uitgroeien tot een sterke en professionele organisatie die goed in staat is de makelaarsfunctie uit te voeren.

16

17

4. makelaar in kennis Keunstwurk wil in de nieuwe beleidsperiode makelaar in kennis zijn. Om die rol te kunnen vervullen zal Keunstwurk informatie en kennis op het gebied van de kunsten in Fryslân verzamelen en in de vorm van informatieverstrekking, advisering, begeleiding en scholing ter beschikking stellen aan geïnteresseerden. Dat kunnen onder meer amateur of professionele kunstenaars zijn, (vak)docenten, culturele instellingen, intermediairs, opdrachtgevers en overheden in Fryslân.

4.1 informatie, advies en begeleiding Om als makelaar in kennis te kunnen functioneren, zal Keunstwurk zich in de komende vier jaar toeleggen op het verzamelen en ter beschikking stellen van actuele informatie over de kunsten in Fryslân. De informatie betreft onder meer kunst- en cultuurbeleid van rijk, provincie en Friese gemeenten, landelijke en regionale ontwikkelingen op het gebied van amateurkunstbeoefening en de professionele kunsten, subsidieregelingen, documentatie van in Fryslân werkende beeldende kunstenaars, vormgevers, podiumkunstenaars en een overzicht van culturele activiteiten in Fryslân. Keunstwurk zal de informatie - op maat gesneden voor een groep geïnteresseerden ter beschikking stellen en daarbij onder meer gebruik maken van: een telefonische informatie- en advieslijn de eigen website (digitale) nieuwsbrieven op het gebied van theater, muziek, beeldende kunst en vormgeving, dans en cultuureducatie die gemiddeld vier keer per jaar verschijnen publicaties zoals een subsidiewijzer voor beeldende kunstenaars of Kunstlokaal, een overzicht van podiumkunsten voor het onderwijs presentatiedagen; een soort uitmarkt voor het voortgezet onderwijs. In aanvulling hierop wil Keunstwurk de huidige documentatie van Friese beeldende kunstenaars en vormgevers beter onderbrengen. Keunstwurk streeft in dat verband naar een ruimte die goed toegankelijk is voor publiek en waar bezoekers informatie kunnen raadplegen. Tevens zal Keunstwurk in de beleidsperiode adviseren en begeleiden bij vragen op het brede werkterrein van Keunstwurk. Daarbij wil Keunstwurk zich in de nieuwe beleidsperiode in het bijzonder inzetten voor ondersteuning van kunstenaars en vormgevers bij het verkrijgen van subsidies en opdrachten. Verder zal Keunstwurk zich toeleggen op advisering van overheden bij het formuleren van beleid op het gebied van amateurkunstbeoefening, cultuureducatie en de professionele kunsten.

4.2 scholing Keunstwurk zal als makelaar in kennis niet alleen informatie verstrekken en adviezen en begeleiding geven, maar zich in de nieuwe beleidsperiode ook toeleggen op het ontwikkelen en aanbieden van scholing voor docenten in het onderwijs, amateurkunstbeoefenaars, vakdocenten en beeldende kunstenaars en vormgevers. voor docenten in het primair onderwijs in Fryslân zal Keunstwurk jaarlijks een studiedag of seminar aanbieden over kunst en cultuur in het onderwijs. voor amateurkunstbeoefenaars zal Keunstwurk in overleg met de koepelorganisaties jaarlijks een programma van cursussen, trainingen, opleidingen en workshops aanbieden. Dit scholingsprogramma heeft als doel amateur dansers, spelers of musici de kans te geven zich artistiek en technisch verder te ontwikkelen of nieuwe wegen in te slaan. Tevens zal Frats de meerjarige regieopleiding en acteertraining voortzetten. voor vakdocenten op het gebied van dans, muziek en theater zal Keunstwurk jaarlijks in overleg met de centra voor de kunsten een programma van studiedagen en workshops ontwikkelen. Dit programma is vooral bedoeld om vakdocenten de kans te

18

geven zich bij te scholen en op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelen op hun vakgebied. voor beeldende kunstenaars en vormgevers zal Keunstwurk jaarlijks een cursus aanbieden over de zakelijke kant van de beroepspraktijk en het werken met kinderen in het onderwijs. Met deze cursussen zullen kunstenaars meer economische kansen hebben bij het uitoefenen van hun beroep. Keunstwurk wil in de nieuwe beleidsperiode als makelaar in kennis een impuls geven aan het culturele klimaat in de provincie. Keunstwurk zal informatie en kennis verzamelen op het gebied van de kunsten in Fryslân en deze ter beschikking stellen voor geïnteresseerden. Keunstwurk doet dat in de vorm van informatieverspreiding, advisering, begeleiding en scholing. Keunstwurk richt zich hierbij op amateurkunstbeoefenaars, professionele kunstenaars, docenten in het basisonderwijs, vakdocenten en op intermediairs, opdrachtgevers, culturele centra en overheden in Fryslân.

19

20

5. vraag en aanbod bij elkaar Keunstwurk wil in de nieuwe beleidsperiode regionale netwerken opzetten waarmee het culturele aanbod in een regio wordt afgestemd op de vraag van het primair en voortgezet onderwijs en gemeenschappelijk projecten worden ontwikkeld. Dit ter stimulering van de cultuurparticipatie van kinderen en jongeren in schoolverband. Voor volwassenen wil Keunstwurk regionale netwerken opzetten en evenementen initiëren waarmee de belangstelling van volwassen voor amateurkunstbeoefening wordt vergroot.

5.1 kinderen en jongeren in het primair en voortgezet onderwijs Om er voor te zorgen dat kinderen en jongeren in het onderwijs in aanraking komen met cultureel aanbod, zal Keunstwurk in de komende vier jaar2: tien netwerken opzetten waarbij per regio vertegenwoordigers uit het primair basisonderwijs in contact worden gebracht met culturele instellingen, zoals musea, centra voor de kunsten, filmhuizen, poppodia en oudheidkamers. Het doel van de netwerken is om per regio vraag en aanbod bij elkaar te brengen en gezamenlijk projecten in het onderwijs te realiseren en te integreren. Keunstwurk neemt het initiatief tot een netwerk, geeft informatie en advies, zorgt voor kennisoverdracht door middel van een website, publicaties, seminars en workshops en stimuleert gezamenlijke projecten. Keunstwurk werkt in de netwerken samen met Tresoar en het GCO; Tresoar ontwikkelt activiteiten op het gebied van cultureel erfgoed; het GCO begeleidt scholen bij de integratie van cultuurprojecten in het onderwijsprogramma. jaarlijks tenminste twee programma s op het gebied van de podiumkunsten (Uur Cultuur) en beeldende kunst (Kunstenaarswerk) ontwikkelen en via de netwerken als voorbeeldprojecten aanbieden aan het primair onderwijs. Met deze voorbeeldprojecten wil Keunstwurk het primair onderwijs in Fryslân stimuleren de kunsten in het onderwijs te integreren. vier regionale netwerken opzetten voor CKV docenten uit het voortgezet onderwijs en culturele instellingen. Het doel van deze netwerken is informatie-uitwisseling, vraag en aanbod op elkaar afstemmen en komen tot gemeenschappelijke projecten. Keunstwurk neemt het initiatief tot het netwerk, zorgt voor informatievoorziening, organiseert regionale presentatiedagen en stimuleert gemeenschappelijke activiteiten in een regio.

5.2 jongeren Het is voor jongeren in Fryslân niet altijd even gemakkelijk om - los van activiteiten in het voortgezet onderwijs in aanraking te komen met kunst die hen aanspreekt, hieraan deel te nemen of zich verder in een bepaalde kunstvorm te ontwikkelen. Keunstwurk wil de cultuurparticipatie van jongeren bevorderen en jongeren tevens kansen geven hun talent te ontdekken en mogelijk ook verder te ontwikkelen. Daarom zal Keunstwurk in de komende vier jaar3: jaarlijks de voorronde voor de landelijke wedstrijd de Kunstbende in de provincie Frylân organiseren. De Kunstbende is een wedstrijd in de kunsten voor jongeren van 13 -18 jaar. De wedstrijd biedt jongeren de kans zich voor het eerst in een professionele omgeving te presenteren aan het publiek. Het gaat daarbij om alle kunstdisciplines. De landelijke wedstrijd wordt voorafgegaan door regionale voorrondes, onder meer in de provincie Fryslân. Keunstwurk organiseert niet alleen de voorronde, maar ook een programma met activiteiten voorafgaand aan de voorronde. Met dit programma wordt een kunstdiscipline of een bepaalde doelgroep meer onder de aandacht gebracht. Op dit moment melden zich jaarlijks circa 400 jongeren voor de voorronde in Fryslân en komen jaarlijks circa 2000 jongeren kijken. 2

De hier genoemde activiteiten worden mede in het kader van de stimuleringsregeling versterking cultuureducatie in het primair onderwijs 2005-2007 en het Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 ontwikkeld en uitgevoerd. 3 De hier genoemde activiteiten worden mede in het kader van het Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 ontwikkeld en uitgevoerd.

21

Om de participatie van de jongeren bij de Kunstbende in Fryslân te vergroten zal Keunstwurk onder meer samenwerken met de Friese Poort, het Friesland College en het Befrijdingsfestival Fryslân. jaarlijks het Jongerentheaterfestival realiseren en samen met derden uitvoeren. In de aanloop naar het festival werkt Frats nauw samen met amateurtheatergroepen voor jongeren, een aantal scholen voor voortgezet onderwijs, de mbo theater opleiding in Leeuwarden en met de Jeugdtheaterschool. Een en ander leidt tot een serie voorstellingen en talent scouting tijdens het festival. Frats wil in de komende vier jaar het netwerk van participanten aan het Jongerentheaterfestival uitbreiden om zo meer jongeren in Fryslân te kunnen bereiken. een samenwerkingsproject op het gebied van dans opzetten, met als titel Go! In dit vierjarige project werken dansdocenten, studenten van de dansvakopleidingen in Nederland en het voortgezet onderwijs in Fryslân samen. Jongeren worden via projecten in het voortgezet onderwijs gestimuleerd om te dansen, hun talent op dit terrein te ontdekken en mogelijk verder te ontwikkelen. Keunstwurk neemt het initiatief tot het project en brengt per jaar in een andere regio van Fryslân, jongeren via het voortgezet onderwijs samen met dansdocenten en studenten in het dansvakonderwijs. het theaterbezoek van jongeren in de eigen omgeving stimuleren met behulp van het meerjarige samenwerkingsproject Theaterkick. Op dit moment vindt het project bij drie culturele centra in Fryslân plaats. Hierbij werken culturele centra samen met het voortgezet onderwijs en muziek-, dans- en toneelverenigingen in een gemeente. Het doel is meer voor jongeren te programmeren en hen hiervoor zo te interesseren dat zij de muziek-, dans-, of theatervoorstelling gaan bezoeken. Keunstwurk coördineert het project en stimuleert de programmering voor jongeren. In de komende beleidsperiode moet het aantal culturele centra en gemeenten die meedoen aan het project toenemen tot zes of acht. Daarmee zullen meer jongeren in Fryslân de podiumkusten gaan bezoeken.

5.3 volwassenen Tot nu toe waren in Fryslân veel volwassenen actief op het gebied van amateurkunstbeoefening. In verenigingsverband toneel spelen, muziek maken of dansen heeft echter concurrentie gekregen van andere vormen van vrijetijdsbesteding. Vooral dertigers en veertigers sluiten zich minder gemakkelijk bij een toneelvereniging of harmonieorkest aan. Het gevolg is onder meer vergrijzing van amateur theater, dans en muziek. Om de participatie van (jongere) volwassenen bij georganiseerde amateurkunst een impuls te geven, zal Keunstwurk in de komende vier jaar een aantal initiatieven nemen en samen werken met de koepelorganisaties in Fryslân. Gezien de manier waarop de volwassen amateur muziek, theater en dans zijn georganiseerd, zijn de initiatieven verschillend van aard. Op het gebied van theater wil Keunstwurk: regionale netwerken van amateurtoneelverenigingen opzetten. Deze netwerken, die de naam Himmelskoft krijgen, hebben vooral als doel gezamenlijk producties te maken. Door ervaringen, spelers en materialen te delen is meer mogelijk dan wanneer elke toneelvereniging apart opereert. Keunstwurk neemt het initiatief tot de netwerken en faciliteert deze; verder ondersteunt Keunstwurk met informatie, advies en scholing. In de beleidsperiode zal Keunstwurk zich inzetten om vier regionale netwerken van amateurtoneelverenigingen op te zetten en hierbij samenwerken met de koepelorganisatie STAF. initiatieven nemen tot voorbeeldproducties die samen met aantal amateurtoneelverenigingen in een regio worden uitgevoerd. Het doel van deze voorbeeldproducties is het artistieke niveau van het spel van de amateurtoneelverenigingen een impuls te geven en volwassenen zo te stimuleren deel te (blijven) nemen. Frats neemt het initiatief tot een voorbeeldproductie en brengt regisseur, spelers en stuk bij elkaar. Verder geeft Frats artistiek-inhoudelijk advies en ondersteuning.

22

Op het gebied van muziek zal Keunstwurk in de nieuwe beleidsperiode: elk jaar voor de amateurmusici in Fryslân die worden vertegenwoordigd door SAMO en SAKO een muziekevenement initiëren en laten uitvoeren. Het doel van het muziekevenement is de gelegenheid te geven een concert te geven, met professionals samen te werken en nieuwe ervaringen op te doen. Keunstwurk werkt bij het ontwikkelen en laten uitvoeren van het evenement samen met SAMO en SAKO in Fryslân. Voor dans wil Keunstwurk in de komende vier jaar: jaarlijks een amateurdansfestival in Fryslân initiëren en laten uitvoeren. Het doel van het festival is de belangstelling voor dans bij amateur dansers te prikkelen en hen (opnieuw) enthousiast te maken. Het festival dient als podium voor voorbeeldproducties waartoe Keunstwurk het initiatief neemt en voor amateurdansgroepen. Verder stimuleert het samenwerking tussen professionals en amateurdansers en biedt het met workshops en cursussen mogelijkheden voor nieuwe inzichten voor amateurdansers. Keunstwurk ontwikkelt het festival in nauw overleg met de Kommisje Dûns in Fryslân. Keunstwurk wil in de beleidsperiode de cultuurparticipatie van kinderen en jongeren laten groeien. Keunstwurk wil dat vooral bereiken via het primair en voortgezet onderwijs. Door netwerken op te zetten en informatie en advies te geven, wil Keunstwurk bevorderen dat cultuur structureel deel uit gaat maken van het primair onderwijs en dat in het voortgezet onderwijs leerlingen en hun CKV docenten hun eigen programma kunnen samenstellen. Verder stimuleert Keunstwurk met projecten zoals de jaarlijkse kunstwedstrijd De Kunstbende en de Theaterkick cultuurparticipatie buiten het onderwijs. Ten slotte wil Keunstwurk een groei in de deelname van volwassenen aan de amateurkunsten realiseren. Daarom zal Keunstwurk in de beleidsperiode samen met de koepelorganisaties verschillende activiteiten op het gebied van amateur theater, dans en muziek initiëren en laten uitvoeren.

23

24

6. jong talent Voor de meer dan gemiddelde getalenteerde jongeren bestaan in Fryslân een aantal provinciale voorzieningen op het gebied van muziek, theater en dans die door Keunstwurk worden begeleid en door de provincie worden gesubsidieerd. In de komende vier jaar wil Keunstwurk de huidige vorm van ondersteuning voortzetten en daarnaast een aantal nieuwe initiatieven nemen ter verdere ontwikkeling van het jong talent in Fryslân.

6.1 de jeugdorkesten De vijf jeugdorkesten die door de provincie Fryslân en Keunstwurk worden ondersteund, zijn: het Fries Jeugd Harmonie Orkest, de Friese Jeugd Brassband, het Fries Jeugd Accordeon Orkest, het Frysk Jeugdorkest en het Fries Jongerenkoor. Keunstwurk zal deze orkesten in de komende vier jaar in artistiek en organisatorisch opzicht blijven ondersteunen. Tegelijkertijd wil Keunstwurk met behulp van extra middelen uit het Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 extra aandacht geven aan de artistieke vernieuwing en verdere technische ontwikkeling van de vijf jeugdorkesten. In dat kader zullen, - in nauw overleg met de dirigenten van de orkesten -, de orkesten worden gestimuleerd om nieuw repertoire en verschillende muziekstijlen te spelen, met professionele solisten en verschillende dirigenten te werken en gezamenlijk projecten te realiseren. In het bijzonder zal aandacht worden gegeven aan de verdere ontwikkeling van het Fries Jeugd Harmonie Orkest. Harmonie orkesten in Fryslân hebben een achterstand in kwaliteit ten opzichte van brassbands en fanfares. Met een serie activiteiten en projecten, uitmondend in een project in Europees samenwerkingsverband (het Spaanse project ) hoopt Keunstwurk een extra impuls aan deze orkestvorm te geven en in het bijzonder aan de verdere ontwikkeling van het Fries Jeugd Harmonie Orkest. Als artistieke aanvulling op de jeugdorkesten die door de provincie en Keunstwurk worden ondersteund, heeft Keunstwurk onlangs het initiatief genomen tot het oprichten van een kinderkoor. Keunstwurk wil dit koor in de komende jaren verder ondersteunen en daarmee ook voldoende toestroom voor het Fries Jongerenkoor garanderen. Verder is Keunstwurk op dit moment in gesprek met het Fries Jeugd Fanfare Orkest. In de komende tijd moet duidelijk worden of het (financieel) haalbaar zal zijn dat Keunstwurk ook dit jeugdorkest onder zijn vleugels zal kunnen nemen. Tevens is Keunstwurk betrokken bij plannen voor het oprichten van het Fries Jeugd Slagwerk Ensemble en de Fryske Jeugd Bigband. Deze muziekgroepen zullen te zijner tijd misschien ook onder de hoede van Keunstwurk komen. Het blijkt lastig om steeds goede dirigenten voor amateurorkesten - en in het bijzonder voor de provinciale jeugdorkesten - te vinden. Daarom zal Keunstwurk in de komende jaren zo veel als mogelijk is, bijdragen aan het realiseren van het beleidsvoornemen van de provincie Fryslân om een dirigentenopleiding voor amateurmusici in het noorden te realiseren. In dat verband is Keunstwurk nu als adviseur betrokken bij het ontwikkelen van de opleiding door de Hanzehogeschool Groningen.

6.2 de Jeugdtheaterschool De Jeugdtheaterschool (JTS) richt zich op jongeren met een meer dan gemiddeld talent op theatergebied. Zij krijgen les in het theatervak en leren acteren. De lessen worden gegeven door professionele theaterdocenten uit de regio en door theatermakers die landelijk spraakmakend zijn. De JTS functioneert dus als schakel tussen amateurtheater en professioneel theater. De leerlingen zijn amateur; de begeleiding is professioneel. De leerlingen stromen deels door naar het volwassen amateurtheater, deels naar een professionele carrière als theatermaker, theaterdocent of regisseur.

25

In de nieuwe beleidsperiode wil de JTS haar positie als schakel tussen amateurtheater en professioneel theater versterken. In dat verband zal de JTS in de komende jaren naast het reguliere lesprogramma een aantal nieuwe initiatieven nemen. Hiermee wil het de talentvolle jongeren op het gebied van theater verder stimuleren en het Jongerentheater in Fryslân een impuls geven Een eerste initiatief is een regieopleiding voor jongeren. In 2004 hebben Frats en de JTS onderzoek gedaan naar de wenselijkheid van een dergelijke opleiding. Deze bleek er te zijn. Daarom zal de JTS samen met Frats in de komende tijd de regieopleiding voor jongeren ontwikkelen. Het streven is de regieopleiding in het seizoen 2005-2006 voor het eerst te geven. De regieopleiding is bedoeld voor leerlingen die de JTS hebben afgerond en interesse hebben in het regievak en voor talentvolle jongeren van buiten de JTS die ruime speelervaring hebben. Met dit initiatief worden jonge regisseurs opgeleid die binnen het amateurtheater jongerengroepen kunnen regisseren. Daarmee wordt een kwaliteitsimpuls aan het jongerentheater gegeven. De JTS wil verder samen met Frats een nieuwe impuls geven aan het ontwikkelen van repertoire voor jongeren, geschreven door jongeren. Een eerste aanzet hiertoe zal een schrijversworkshop zijn voor jongeren die betrokken zullen zijn bij het aanstaande Jongerentheaterfestival. De hier opgedane ervaringen zullen van invloed zijn op het starten van een eventuele schrijversopleiding voor jongeren. Beide opleidingen kunnen alleen worden gerealiseerd met extra financiële steun. Omdat de beide opleidingen voor jeugdtheaterscholen nieuw zijn en dus landelijk een voorbeeldfunctie kunnen hebben, zullen naast regionale en provinciale fondsen, ook landelijke fondsen worden benaderd.

6.3 dans en talentvolle jongeren Fryslân kent nu een beperkt aantal voorzieningen op het gebied van dans voor talentvolle jongeren. Er bestaat een jeugddansopleiding voor jongeren tot en met 14 jaar en er zijn twee dansgroepen voor de wat oudere jongeren, Duende en Dance Explosion. Het voortbestaan van de jeugddansopleiding is echter onzeker en Duende geeft eind 2004 de laatste voorstelling. Verder is onzeker of de subsidie voor Dance Explosion in de nieuwe beleidsperiode zal worden gecontinueerd. Dus, waar kunnen jongeren met veel danstalent in de komende jaren in Fryslân nog terecht? Keunstwurk wil zich in de komende jaren op twee manieren inzetten voor jongeren met veel danstalent. In de eerste plaats wil Keunstwurk de artistieke en organisatorische ondersteuning van de dansgroep Dance Explosion continueren. Hiervoor is echter wel een structurele subsidie voor de dansgroep gewenst vanaf 2005. In de tweede plaats wil Keunstwurk in de nieuwe beleidsperiode een dansplatform voor jongeren met veel danstalent ontwikkelen. Keunstwurk kiest niet voor het opzetten van een dansopleiding, maar wil afhankelijk van wat er nodig is, projectsgewijs werken. Op deze manier is het gemakkelijker om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. Keunstwurk zal een serie projecten in nauwe samenwerking met de dansdocenten in Fryslân ontwikkelen en ook gebruik maken van het professionele dansgezelschap in het noorden, Galili Dance. In de serie projecten zullen activiteiten als masterclasses, excursies, leerprojecten met andere kunstdisciplines en workshops zijn opgenomen. Keunstwurk zal zich in de nieuwe beleidsperiode inzetten voor talentvolle jongeren in Fryslân. In dat verband ondersteunt Keunstwurk een aantal provinciale voorzieningen voor talentvolle jongeren zoals vijf jeugdorkesten en de dansgroep Dance Explosion. Verder zal Keunstwurk in de komende jaren een aantal nieuwe initiatieven nemen. Die variëren van het ondersteunen van een dirigentenopleiding tot het opzetten van een regieopleiding voor jongeren en het ontwikkelen van een dansplatform voor jongeren met veel danstalent.

26

Mensen vragen om dingen die er al zijn. Maar cultuur bestaat uit het aanbieden van zaken waar niet om gevraagd wordt B. Premsela

27

7. een impuls voor het Friese kunstklimaat Als makelaar in de kunsten wil Keunstwurk in de nieuwe beleidsperiode regelmatig initiatieven nemen tot nieuwe projecten en deze in samenwerking met anderen realiseren. Het nieuwe aanbod kan alle kunstdisciplines betreffen en zowel de professionele kunsten als amateurkunstbeoefening.Het doel van de nieuwe initiatieven is de culturele infrastructuur in Fryslân te versterken en verder te ontwikkelen.

7.1 een impuls voor beeldende kunst Keunstwurk heeft in de afgelopen tijd in het CBK samenwerkingsverband een groot aantal activiteiten georganiseerd die als doel hebben gehad de beeldende kunst in Fryslân een impuls te geven. Keunstwurk wil in de nieuwe beleidsperiode opnieuw een aantal initiatieven nemen ter versterking van het beeldende kunstklimaat in de provincie. Of deze in het CBK samenwerkingsverband zullen worden gerealiseerd of met andere partners en door Keunstwurk worden georganiseerd is op dit moment - gezien de ontwikkelingen rond de stichting CBK - nog onzeker. Een van de initiatieven die Keunstwurk in de nieuwe beleidsperiode zal nemen betreft kunst in de openbare ruimte. Onder meer vanwege een afname van subsidiemogelijkheden, geven op dit moment steeds minder gemeenten, instellingen en bedrijven opdrachten voor kunst in de openbare ruimte. Fryslân heeft een interessante collectie op dit gebied; Keunstwurk heeft onlangs de kunst in de openbare ruimte in de provincie geïnventariseerd en is nu bezig met digitalisering ervan. Daarna volgt een publicatie en wil Keunstwurk ook in een seminar of symposium aandacht vragen voor dit onderwerp en daarmee stimuleren dat er in de toekomst meer opdrachten in Fryslân zullen worden gegeven. Een ander initiatief betreft het stimuleren van nieuwe media in Fryslân. Er vinden nu op dit terrein een aantal interessante ontwikkelingen in het noorden plaats. De Rijksuniversiteit Groningen en stichting Kalamiteit richten zich op het ontwikkelen en produceren van videoclips waarbij beeldende kunstenaars en popmusici samenwerken. Binnenkort zal het samenwerkingsproject worden uitgebreid met het Frank Mohr instituut van de Hanzehogeschool Groningen, de Academie voor Popcultuur en het Friesland College in Leeuwarden en met Keunstwurk. Keunstwurk wil, door mee te doen aan dit project, de nieuwe media in Fryslân stimuleren. Keunstwurk zal dat doen door voorbeeldprojecten te initiëren en daarbij beeldende kunstenaars, vormgevers en musici bij elkaar te brengen. Keunstwurk zal de projecten begeleiden, workshops en lezingen over multimedia aanbieden en de mogelijkheid tot presentatie bieden. Een derde initiatief betreft een tijdschrift op het gebied van beeldende kunst en vormgeving. Doel van het tijdschrift is een netwerk op het gebied van beeldende kunst en vormgeving in Fryslân te creëren en door middel van opiniërende artikelen beeldende kunst en vormgeving in de provincie een impuls te geven. Samen met een aantal partners, waaronder de kunstenaarsinitiatieven VHDG en SYB, onderzoekt Keunstwurk nu de mogelijkheden en levensvatbaarheid van een dergelijk tijdschrift.

7.2 een impuls voor vormgeving Keunstwurk heeft tot nu toe vooral voorbeeldprojecten ontwikkeld die het belang van vormgeving en de kwaliteit van Friese vormgevers moesten aantonen. In de komende jaren wil Keunstwurk hiermee doorgaan; op dit moment zijn twee voorbeeldprojecten in ontwikkelingen, op het gebied van zorg en landschapinnovatie. In aanvulling hierop en in navolging van landelijk beleid wil Keunstwurk in de komende vier jaar ook het economische belang van vormgeving in Fryslân benadrukken. Dat

28

betekent dat Keunstwurk niet alleen de makers wil stimuleren, maar vooral ook de mogelijkheden tot productie wil bevorderen. Keunstwurk zal in dat verband het initiatief nemen tot een netwerk in Fryslân waarvan vormgevers, opdrachtgevers en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven deel uit maken. Keunswurk zal het netwerk ook faciliteren en gezamenlijke projecten opzetten en ondersteunen. Het effect van het netwerk zal zijn dat vormgevers opdrachten krijgen en nieuwe producten in de markt worden gezet; beide partijen zullen er dus wel bij varen en de economie en de vormgeving in Fryslân krijgen een impuls.

7.3 een impuls voor dans Keunstwurk heeft indertijd het initiatief genomen tot het festival Danspaleis. De bedoeling van het festival is dans in Fryslân een nieuwe impuls te geven. Voor de realisatie van het festival wordt nauw samengewerkt met schouwburg De Harmonie in Leeuwarden. Keunstwurk en De Harmonie willen het festival in de nieuwe beleidsperiode continueren, maar kiezen daarbij wel voor een nieuwe artistieke aanpak. De bijdrage van Keunstwurk aan Danspaleis zal gericht zijn op het stimuleren van de artistieke vernieuwing van dans. De Harmonie zal als samenwerkingspartner vooral het festival programmeren. Verder is gekozen om Danspaleis in de nieuwe beleidsperiode jaarlijks en tijdens de landelijke dansweek te laten plaats vinden. In de nieuwe opzet van Danspaleis zal Keunstwurk jonge dansmakers de kans geven zich te presenteren. Zij worden door Keunstwurk gevraagd nieuwe ideeën voor producties te ontwikkelen en deze te tonen tijdens het festival. Verder wil Keunstwurk met het festival nieuwe vormen van dans aan bod laten komen; het kan daarbij gaan om combinaties van andere kunstdisciplines en dansen en om dans op ongewone locaties. Een commissie die bestaat uit professionele choreografen, dansers en kunstenaars van andere disciplines in Nederland zal door Keunstwurk worden gevraagd advies te geven, alvorens de producties ook werkelijk tijdens het festival zullen worden getoond.

7.4 een impuls voor de amateur podiumkunsten Keunstwurk ziet kansen voor het realiseren van een huis voor amateurkunst in Fryslân; dat wil zeggen een eigen en herkenbare plek voor amateur podiumkunsten. Met een dergelijk initiatief wil Keunstwurk de amateur podium kunsten in de provincie een impuls geven. In het huis voor amateurkunst komen de activiteiten die Keunstwurk ontwikkelt voor jongeren en volwassenen op het gebied van amateur theater, muziek en dans bij elkaar. Het huis voor de amateurkunst zal een actieve en uitnodigende uitstraling hebben; amateur dansers, musici en toneelspelers én publiek komen er graag. Keunstwurk wil met het ontwikkelen van activiteiten in het huis voor amateurkunst bereiken, dat het in de toekomst dé plek in Fryslân voor amateur theater, dans en muziek wordt voor: informatie, advies, begeleiding cursussen, workshops en opleidingen voorbeeldproducties en voorstellingen. Om het huis voor amateurkunst te kunnen realiseren, zal in de komende tijd intensief worden overlegd met de provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden. In het bestuursakkoord van de provincie staat immers het voornemen een huis voor amateurkunst te willen realiseren en de gemeente Leeuwarden heeft huisvesting beschikbaar; een voormalige school, Villa Kakelbont genaamd. Bij het ontwikkelen van activiteiten in het huis voor de amateurkunst zal Keunstwurk samenwerken met een aantal partners, zoals de verschillende koepelorganisaties in

29

Fryslân en een aantal landelijke organisaties zoals het landelijke centrum voor amateurdans (LCA), Unisono en Theaterwerk NL.

7.5 een interdisciplinaire impuls: het frysk festival Keunstwurk heeft in de afgelopen jaren regelmatig festivals of projecten ontwikkeld en gerealiseerd die interdisciplinair van karakter waren. Dat ligt voor de hand, gezien het brede werkterrein van Keunstwurk. Het beste voorbeeld van een interdisciplinair festival waarbij Keunstwurk steeds nauw betrokken is geweest, is het Frysk Festival. Dit festival vindt een maal in de vijf jaar plaats onder verantwoordelijkheid van de gelijknamige stichting. Keunstwurk ontwikkelt mede het artistiek-inhoudelijk concept van het festival en voert vervolgens een en ander uit. Gestreefd wordt steeds om een vernieuwend en toonaangevend interdisciplinair festival te realiseren, gericht op de Friese bevolking en is mede bedoeld als goede representatie van het culturele aanbod in Fryslân. Tevens wil men met het festival een impuls geven aan het culturele klimaat in de provincie. Het eerstvolgende festival vindt in 2006 plaats. Het concept voor het festival is inmiddels ontwikkeld; het festival zal in de vorm van vier culturele reizen in de vier windstreken van de provincie plaatsvinden; elke reis bestaat uit een aantal activiteiten en verschillende kunstdisciplines. Of het Frysk Festival na 2006 zal worden voortgezet, is nog onbekend. Een en ander hangt mede af van de evaluatie na het festival en het overleg met de provincie Fryslân hierover. Keunstwurk wil in de komende vier jaar een aantal initiatieven nemen en hiermee het kunstklimaat in Fryslân stimuleren. Bij voorkeur zal Keunstwurk deze projecten samen met anderen uitvoeren. Keunstwurk heeft tot nu toe op vijf terreinen nieuwe projecten geformuleerd; voor beeldende kunst, vormgeving, dans, interdisciplinair en de amateur podiumkunsten. Mogelijk dat in de loop van de beleidsperiode hieraan nog andere projecten worden toegevoegd.

30

31

8. een sterke organisatie Om als makelaar in de kunsten kwalitatief goed werk af te leveren, wil Keunstwurk in professioneel opzicht een sterke organisatie zijn en met een aantal partners in Fryslân structureel samenwerken. Om dat te bereiken zal Keunstwurk in de komende beleidsperiode aandacht besteden aan de ontwikkeling van de medewerkers en de organisatie en aan aspecten als samenwerking, een professionele uitstraling, verzakelijking en efficiency.

8.1 ontwikkeling van medewerkers en organisatie Keunstwurk wil zich in de komende jaren verder ontwikkelen als professionele organisatie. In dat verband is het van belang aandacht te besteden aan de persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers. Daarom zal in de nieuwe beleidsperiode: het voeren van functioneringsgesprekken opnieuw worden geïntroduceerd en halfjaarlijks worden uitgevoerd jaarlijks een persoonlijk ontwikkelingsplan met de individuele medewerkers worden besproken waarbij ook afspraken worden gemaakt over loopbaanontwikkeling en scholing. een algemeen scholingsplan voor alle medewerkers van Keunstwurk worden opgesteld en uitgevoerd; hierbij zal onder meer aandacht worden gegeven aan projectmatig werken en het werken met nieuwe computerprogramma s. Verder zal op korte termijn een besluit worden genomen over de organisatiestructuur van Keunstwurk. Deze is immers nog niet formeel vastgesteld sinds de reorganisatie. Mogelijk dat met de ervaringen van nu, een aantal uitgangspunten van toen zullen worden genuanceerd of losgelaten. Hoe de formele structuur ook wordt, leidraad voor de toekomst zal in ieder geval zijn dat de missie en kerntaken van Keunstwurk voor de komende jaren in principe gelden voor de gehele organisatie en dat artistiek-inhoudelijke samenwerking tussen de afdelingen van Keunstwurk zo veel mogelijk zal worden gestimuleerd.

8.2 kwaliteitszorg Om als organisatie in artistiek en bedrijfsmatig opzicht goed te kunnen blijven functioneren en ook nog verder te kunnen groeien, is een systeem van kwaliteitszorg van belang. Het doel ervan is te onderzoeken of en zo ja in welke mate het beoogde resultaat van een activiteit van Keunstwurk is behaald - en Keunstwurk dus inhoud geeft aan haar missie - en op welke punten verbetering is gewenst. In dat kader zal Keunstwurk in de nieuwe beleidsperiode: een intern systeem van kwaliteitszorg ontwikkelen en implementeren waarbij onder meer aandacht wordt besteed aan toetsingscriteria, de onderzoekswijze (monitoring, evaluatie, klanttevredenheidsonderzoek) en de frequentie van de kwaliteitsonderzoeken verschillende vormen van onderzoek jaarlijks toepassen en de resultaten ervan gebruiken voor aanpassingen of verbeteringen of het ontwikkelen van nieuwe activiteiten in het daarop volgende jaar van de beleidsperiode regelmatig overleggen met vertegenwoordigers van de vele doelgroepen waarvoor Keunstwurk activiteiten en projecten initieert en ontwikkelt. Het doel ervan is op de hoogte te blijven met wat er in het veld speelt, aan welke activiteiten men behoefte heeft en draagvlak te creëren voor datgene dat Keunstwurk in gang zet.

8.3 een zakelijke partner Keunstwurk wil bij het ontwikkelen en realiseren van activiteiten en projecten in de komende jaren veel samenwerken met andere (culturele) instellingen in Fryslân en daarbuiten. In die samenwerking wil Keunstwurk een zakelijke en betrouwbare partner zijn. In dat verband zal Keunstwurk er in de nieuwe beleidsperiode aan werken structurele vormen van samenwerking met derden vast te leggen en daarmee duidelijk te

32

maken wat partijen van elkaar kunnen verwachten. Partners met wie Keunstwurk op dit moment structureel samenwerkt, zijn onder meer schouwburg De Harmonie, Kunstuitleen Friesland, GCO, theatergezelschap Tryater, centra voor de kunsten in Leeuwarden, Sneek en Heerenveen, een aantal Friese gemeenten, de Hanzehogeschool Groningen, de Kunstbende, het LCA en Theaterwerk NL. Aan de andere kant begeleidt en ondersteunt Keunstwurk een aantal culturele instellingen in Fryslân; daarmee geeft het uitvoering aan het provinciale kunst- en cultuurbeleid. De activiteiten die Keunstwurk voor de instellingen uitvoert, variëren van het leveren van facilitaire ondersteuning tot het huren van huisvesting en het zijn van werkgever. Over de te leveren diensten en een eventuele vergoeding hiervoor zijn vaak geen afspraken gemaakt en vastgelegd; veel is in de loop der jaren langzaam ontstaan. In een tijd van verzakelijking en discussie over rollen en taken van een provinciale instelling, vindt Keunstwurk het van belang een meer zakelijke verhouding te hebben met de instellingen die worden ondersteund. Daarom wil Keunstwurk in de komende twee jaar het volgende realiseren: in overleg met de subsidiegever afspraken maken tussen de genoemde instellingen en Keunstwurk. Daarbij gaat het onder meer om de positie van de instellingen ten opzichte van Keunstwurk (stichting, klankbordgroep of afdeling), de activiteiten die Keunstwurk zal uitvoeren en het daarbij horende budget. contractueel vastleggen van de afspraken. introduceren van een urenregistratiesysteem waarmee Keunstwurk de inzet voor de instellingen inzichtelijk maakt. beëindigen van de ondersteunende werkzaamheden voor instellingen die niet tot het werkterrein van Keunstwurk behoren.

8.4 professionele uitstraling Een provinciale instelling als Keunstwurk levert vanwege het brede en diverse aanbod aan activiteiten, een belangrijke bijdrage aan het culturele klimaat in Fryslân. Dat vraagt om een professionele uitstraling van Keunstwurk. In dat kader zal in de nieuwe beleidsperiode: beleid op het gebied van marketing worden geformuleerd en uitgevoerd waarbij onder meer aandacht wordt besteed aan de huisstijl van Keunstwurk, de website, publicaties en andere communicatie-uitingen en aan manieren waarop publiciteit kan worden gegenereerd voor belangrijke activiteiten van Keunstwurk aandacht worden besteed aan de herkenbaarheid, toegankelijkheid en uitstraling van de huisvesting van Keunstwurk.

8.5 efficiency en effectiviteit In de afgelopen jaren heeft Keunstwurk verschillende stappen gezet om een efficiënt gestuurde organisatie te worden. Dat proces is nog niet voltooid. Daarom wil Keunstwurk in de beleidsperiode zich in die richting verder ontwikkelen en de volgende maatregelen nemen: op het gebied van automatisering het gebruik van de huidige systemen verbeteren en nieuwe mogelijkheden van het gekozen systeem, zoals intranet inzetten. introduceren van een urenregistratiesysteem dat verbonden is met de jaarlijkse begroting zodat gestuurd kan worden op de ureninzet van medewerkers. introduceren van maand- en kwartaalrapportage

8.6 cultural governance Keunstwurk is een stichting met een bestuur dat bestaat uit zeven mensen. Twee van hen zijn voorgedragen door de medewerkers van Keunstwurk via de Ondernemingsraad. In het bestuur is kennis op het gebied van financiën, juridische zaken, personeel en organisatie en artistieke ontwikkelen vertegenwoordigd. De gemiddelde leeftijd van de

33

bestuursleden is circa 45 jaar. In het bestuur hebben drie vrouwen en vier mannen zitting. Alle bestuursleden wonen en werken in Fryslân. De verantwoordelijkheden van het bestuur en van de directie van Keunstwurk zijn vastgelegd in een bestuursstatuut en een directiestatuut. Het bestuur fungeert als een bestuur op afstand; ongeveer een maal in de twee maanden vindt een bestuursvergadering plaats waarbij de directeur van Keunstwurk aanwezig is. Begroting, halfjaarlijkse rapportage, de jaarrekening en belangrijke en/of meerjarige beleidsbeslissingen worden in de bestuursvergaderingen besproken en vastgesteld. Twee maal per jaar overlegt het bestuur met de leden van de Ondernemingsraad van Keunstwurk, zonder aanwezigheid van de directeur. In de nieuwe beleidsperiode zal de huidige manier van werken door het bestuur van Keunstwurk worden voortgezet. Keunstwurk wil in de nieuwe beleidsperiode uitgroeien tot een sterke en professionele organisatie die goed in staat is de functie van makelaar in de kunsten voor Fryslân uit te voeren. Daarom zal Keunstwurk in de komende jaren aandacht besteden aan de ontwikkeling van medewerkers en organisatie en de bedrijfsvoering op een aantal punten verder professionaliseren. Tevens zal Keunstwurk een systeem van kwaliteitszorg implementeren en werken aan een professionele uitstraling van de organisatie.

34

35

9. huisvesting en financiën Om goed werk te kunnen leveren als makelaar in de kunsten is niet alleen een professionele organisatie een randvoorwaarde. Ook adequate huisvesting en voldoende budget behoren hiertoe. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op deze twee randvoorwaarden.

9.1 adequate en betaalbare huisvesting Op dit moment huurt Keunstwurk drie locaties in Leeuwarden. Een locatie wordt gebruikt door de stichting Friesland Pop. Verder heeft de Jeugdtheaterschool (JTS) een eigen pand; de overige afdelingen van Keunstwurk zijn ondergebracht in de Infirmerie. Zoals al eerder is aangegeven, was deze situatie niet de bedoeling. Uitgangspunt bij de reorganisatie was dat zowel de JTS als de podiumkunsten en beeldende kunst en vormgeving een eigen huisvesting en eigen podium zouden krijgen. De huisvesting van Keunstwurk in de Infirmerie heeft een aantal nadelen. Zo is de herkenbaarheid en toegankelijkheid van Keunstwurk in de Infirmerie slecht. Alhoewel eerder anders overeengekomen, kan Keunstwurk geen gebruik maken van de hoofdingang van de Infirmerie. Daarbij komt dat de kunstenaarsdocumentatie van Keunstwurk nu nauwelijks toegankelijk is, omdat afgeweken is van de oorspronkelijke indeling op de begane grond van de Infirmerie. Bovendien beschikken de afdelingen theater en dans nu niet meer over repetitieruimten en een podium, terwijl dat in de eerdere huisvesting wel het geval was. Beide afdelingen moeten nu regelmatig studio s of zalen voor repetities en voorstellingen elders huren. Verder dreigen de plannen voor de Infirmerie als Centrum Beeldende Kunst niet te worden gerealiseerd. De huidige eigenaar, de stichting CBK is bezig het pand te verkopen en het is onduidelijk of de nieuwe eigenaar de plannen voor een atrium en de invulling van de ateliers en de ruimtes voor artists in residence zal overnemen. Daarmee dreigt ook de aanleiding voor Keunstwurk om in de Infirmerie gehuisvest te zijn, te verdwijnen. Tenslotte heeft Keunstwurk in de Infirmerie met een relatief dure m2 prijs te maken. Met de verhuizing naar de Infirmerie en de huisvesting voor Friesland Pop zijn de jaarlijkse huurlasten toegenomen met 23.000,-. Keunstwurk wil in de nieuwe beleidsperiode adequate en betaalbare huisvesting voor alle afdelingen realiseren. Daarbij zijn verschillende scenario s mogelijk. De uiteindelijke keuze kan worden bepaald door een zakelijke benadering én het voorgenomen beleid van Keunstwurk voor de komende jaren. Het streven is om in 2005 tot een definitief huisvestingsscenario voor Keunstwurk te komen; dat kan dan in de daarop volgende jaren worden gerealiseerd.

9.2 huidige financiële positie Keunstwurk wordt gesubsidieerd door de provincie Fryslân door middel van budgetfinanciering, telkens voor een periode van vier jaar. Uit dit budget worden de vaste lasten van de organisatie betaald, zoals personeel, huisvesting, automatisering en organisatiekosten. Verder bevat de budgetfinanciering een geoormerkt bedrag. Dit bedrag is bedoeld voor doorgifte aan de koepelorganisaties en voor een aantal voorzieningen zoals de jeugdorkesten en de jeugdtheaterschool. In 2004 bedraagt de budgetsubsidie 1.614.000,-; hiervan is 181.830,- het geoormerkte bedrag. Voor het uitvoeren van de activiteiten die de medewerkers van Keunstwurk initiëren en ontwikkelen, is geen financiële ruimte in de huidige budgetfinanciering. Hiervoor worden telkens incidentele subsidies aangevraagd van fondsen, gemeenten en de provincie Fryslân. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen doelsubsidies van de provincie Fryslân, - bijvoorbeeld in het kader van de regeling Actieplan Cultuurbereik, - en incidentele subsidies van fondsen en landelijke organisaties als het Prins Bernhard Fonds en het VSB fonds. Keunstwurk ontvangt in 2004 bijna 163.000,- aan doelsubsidies van de provincie Fryslân. Uit facilitaire dienstverlening, detachering en verhuur aan derden weet Keunstwurk jaarlijks bescheiden inkomsten te realiseren. Het gaat om circa 115.000,- per jaar.

36

Gelet op de omvang van de organisatie van Keunstwurk en de verscheidenheid aan activiteiten, is een reserve in de vorm van een eigen vermogen gewenst om risico s op te kunnen vangen en investeringen te kunnen doen. De provincie Fryslân staat als subsidieverstrekker een maximum van 30% van de jaarlijkse budgetsubsidie toe. Keunstwurk heeft in de afgelopen jaren gestreefd naar een toename van het eigen vermogen. Het eigen vermogen bedroeg per 1 januari 2004 nagenoeg 5% van de budgetsubsidie. Voor de nieuwe beleidsperiode wordt een omvang van 20% van de budgetsubsidie als wenselijk beschouwd.

9.3 de gewenste financiële positie Keunstwurk gaat ervan uit dat de hoogte van de huidige budgetfinanciering - inclusief de gelabelde bedragen voor de koepelorganisaties en jeugdorkesten - voor de komende jaren blijft gehandhaafd. Met gelijkblijvend budget kan Keunstwurk het beleid en de daarvan afgeleide activiteiten die slechts menselijk kapitaal kosten, voortzetten. Echter, alle beleidsvoornemens en activiteiten die in de komende jaren meer inzet vragen dan het aanwezige menselijke kapitaal kunnen alleen worden gerealiseerd, wanneer ook de bestaande doelsubsidies worden gecontinueerd. Bovendien heeft Keunstwurk in dit beleidsplan op een aantal punten nieuw beleid geformuleerd. Dat kan alleen worden uitgevoerd wanneer Keunstwurk in de nieuwe beleidsperiode kan beschikken over additionele middelen. Tabel 1

overzicht van doelsubsidies en additionele middelen per jaar per kerntaak Keunstwurk

kerntaken/activiteiten

kerntaak 1: makelaar in kennis publicaties documentatieruimte informatie geven/documentalist 0,4 fte bijdrage aan scholing subtotaal kerntaak 2: vraag en aanbod bij elkaar subsidie versterking cultuureducatie subsidie actieplan cultuurbereik, regeling theater en muziek, schrijfopdrachten productiemedewerker jongerentheaterfestival 0,4 fte subtotaal kerntaak 3: jong talent artistieke impuls jeugdorkesten en frysk jeugdorkest regieopleiding jongeren dance explosion dansplatform subtotaal kerntaak 4: een impuls beeldende kunst vormgeving danspaleis huis voor amateurkunst subtotaal

bestaande doelsubsidie

additionele middelen

23.000

23.000

10.000 15.000 20.000 45.000

26.000

p.m. p.m.

26.000

15.000 15.000

48.000

p.m. p.m.

10.000 58.000

20.000 20.000

23.000 23.000 10.000 p.m. 56.000

37

bestaande doelsubsidie versterking huisvesting en organisatie verlies huurprijs infirmerie scholing medewerkers marketing en huisstijl automatisering applicatiebeheerder 0.4 fte subtotaal totaal

additionele middelen 23.000 40.000 5.000 15.000 15.000 98.000

163.000,-

178.000

Hieronder wordt een toelichting gegeven op de in de tabel genoemde additionele middelen. m.b.t. kerntaak 1:makelaar in kennis voor het uitvoeren van de documentatiefunctie heeft Keunstwurk een goede documentatieruimte nodig die ook toegankelijk is voor publiek. Het hier genoemde additionele bedrag van 10.000,- betreft de huur per jaar voor een ruimte in de Infirmerie. Verder heeft Keunstwurk menskracht nodig voor de documentatieruimte. De huidige documentalist is sinds de reorganisatie webmaster; de documentatiemedewerker wordt nu gesubsidieerd via de ID regeling. Deze regeling loopt met ingang van 1 januari 2005 af. Voor het salaris van deze medewerker is additioneel 15.000,- opgenomen. de workshops, cursussen en seminars die Keunstwurk als makelaar in kennis wil aanbieden zijn niet kostendekkend, ondanks het feit dat een bijdrage aan de deelnemers wordt gevraagd. Daarom is hier additioneel 20.000,- genoemd. m.b.t. kerntaak 2: vraag en aanbod bij elkaar brengen voor de beleidsvoornemens die staan genoemd voor het primair onderwijs is een subsidie aangevraagd in het kader van de regeling versterking cultuureducatie in het primair onderwijs voor 2005-2007. Het gevraagde bedrag staat hier p.m. genoemd. voor het opzetten en realiseren van het jaarlijkse Jongerentheaterfestival ontving Keunstwurk de afgelopen drie jaar financiële ondersteuning van Theaterwerk NL voor een medewerker van 0.4 fte. Deze ondersteuning houdt met ingang van 2006 op. Omdat Keunstwurk in de komende jaren het netwerk rond het festival aanzienlijk wil uitbreiden en daarmee ook meer jongeren wil bereiken, kiest Keunstwurk ervoor deze functie voor de duur van de nieuwe beleidsperiode te continueren (2006-2008). Daarom is hier 15.000,- additioneel genoemd. Voor de overige projecten voor kinderen en jongeren is subsidie aangevraagd in het kader van de regeling Actieplan Cultuurbereik 2005-2008. Het gevraagde bedrag staat hier p.m. genoemd. m.b.t. kerntaak 3: jong talent voor de beleidsvoornemens ten aanzien van de artistieke impuls voor de jeugdorkesten is een subsidie gevraagd in het kader van het Actieplan Cultuurbereik 2005-2008. Het gevraagde bedrag staat hier p.m. genoemd. voor het starten van een regieopleiding voor jongeren zal additioneel geld nodig zijn. Mogelijk dat hiervoor landelijke fondsen kunnen worden benaderd. Voorlopig wordt een post p.m. opgenomen. voor het ontwikkelen en uitvoeren van activiteiten in het kader van het dansplatform voor jongeren zal additioneel geld nodig zijn. Vooralsnog wordt uitgegaan van 20.000,-. Verder zullen landelijke fondsen worden benaderd. m.b.t. kerntaak 4: een impuls voor de impulsen op het gebied van beeldende kunst heeft Keunstwurk in de afgelopen jaren uit het budget Podium Fryske Keunstners een doelsubsidie

38

gekregen. Voor het realiseren van de beleidsvoornemens uit het beleidsplan gaat Keunstwurk uit van een gedeeltelijke continuering van deze doelsubsidie, namelijk voor een bedrag van 23.000,-. Verder zullen landelijke fondsen worden benaderd. het Huis voor de amateurkunst staat op dit moment nog zo in de kinderschoenen, dat het lastig is om aan te geven wat de consequenties zullen zijn voor de exploitatie van Keunstwurk. Daarom is hier een post p.m. opgenomen. m.b.t. huisvesting en verdere ontwikkeling organisatie het verschil tussen de huurprijs voor de Infirmerie en Friesland Pop en de vroegere huisvesting van Keunstwurk bedraagt 23.000,- per jaar. Omdat met dit aanzienlijke verschil in de huidige budgetfinanciering geen rekening is gehouden, wordt hier het bedrag als additioneel opgevoerd. het huidige budget voor persoonlijke ontwikkeling en scholing van de medewerkers van Keunstwurk bedraagt 1% van de jaarlijkse salariskosten. Gezien de nieuwe beleidsvoornemens van Keunstwurk met betrekking tot het verder ontwikkelen van de organisatie is dit bedrag niet toereikend. Daarom wordt hier uitgegaan van 5% van de salariskosten, te weten 40.000,-. het ontwikkelen en uitvoeren van marketingbeleid en huisstijl zal waarschijnlijk slechts gedeeltelijk betaald kunnen worden uit bestaande budgetten. In de meerjarenbegroting is rekening gehouden met een bescheiden additioneel bedrag van 5.000,-. het verder verbeteren en aanpassen van de efficiency van de bedrijfsvoering van Keunstwurk behoeft uitbreiding van de programmatuur. Een deel kan uit bestaande budgetten worden betaald. In de meerjarenbegroting is rekening gehouden met een bescheiden additioneel bedrag van 5.000,-. tot nu toe is het applicatiebeheer van Keunstwurk erbij gedaan door de controller. Door een toenemend gebruik van automatisering in onze samenleving en door beleidsaccenten van Keunstwurk zoals het digitaal beschikbaar stellen van informatie, het introduceren en uitvoeren van kwaliteitszorg, het introduceren van maandelijkse en kwartaalrapportages en een urenregistratiesysteem is dit niet meer vol te houden. Daarom is Keunstwurk in de meerjarenbegroting uitgegaan van een uitbreiding van de formatie met een applicatiebeheerder voor 0.4 fte; dat wil zeggen 15.000,- additioneel per jaar.

Keunstwurk wil in de nieuwe beleidsperiode adequate en betaalbare huisvesting voor alle afdelingen realiseren. Daarbij zijn verschillende scenario s mogelijk. De uiteindelijke keuze zal worden bepaald door een zakelijke benadering én het voorgenomen beleid van Keunstwurk voor de komende jaren. Het streven is om in 2005 tot een definitief huisvestingsscenario voor Keunstwurk te komen; dat kan dan in de daarop volgende jaren worden gerealiseerd. Om het beleid dat in het beleidsplan staat verwoord te kunnen uitvoeren, gaat Keunstwurk in de meerjarenbegroting die als bijlage bij het beleidsplan is gevoegd, uit van een budgetsubsidie per jaar van 1.742.000,- . Dit bedrag is 128.000,- hoger ten opzichte van de huidige budgetsubsidie. Keunstwurk vraagt additionele middelen om een aantal beleidsvoornemens op het gebied van het verder versterken van de organisatie te kunnen realiseren. Daarnaast gaat Keunstwurk uit van een doelsubsidie ter hoogte van circa 213.000,- per jaar. Ook hier is sprake van een lichte verhoging ten opzichte van de huidige situatie; het verschil van 50.000,- wil Keunstwurk inzetten ter stimulering van het kunstklimaat in Fryslân.

39

bijlage 1 meerjarenbegroting

40

bijlage 2 beleidsvoornemens afdelingen beeldende kunst en vormgeving jeugdtheaterschool frats muzykwurkpleats fryslân projektbureau

41