MAGAZINE Leefgroep
Amersfoort
in
leeft
Interview met Klaas Bakkker Activiteit uitgelicht Fotografie Columns Jaargang 5, nummer 3, december 2011
Boogh magazine - december 2011
3
BOOGH MAGAZINE huisblad van Boogh
Redactioneel Denkend aan de tweede helft van 2011 gaan de gedachten uit naar een verregende zomer, een aardige nazomer met als hoogtepunt het zomerse weekend van 1 en 2 oktober, de dood van Ghadaffi, waarmee Libië werd verlost van een barbaarse leider, en de harde roep uit vele hoeken van de samenleving om het pgb te behouden, waar staatssecretaris Veldhuijzen – van Zanten doof voor bleef. Door de gedachten gaan ook John Kraaijkamp (86) en Rijk de Gooyer (85) die kort naar elkaar overleden. De Amsterdammer en de Utrechter – het kan best samen! – vormden jarenlang het komische duo Johnny & Rijk. Daarnaast waren het grote acteurs. Natuurlijk denk je ook aan Mauro, mensen die in een soortgelijke situatie zitten en de hardvochtigheid van minister Leers, net als de eerder genoemde Veldhuizen – van Zanten een CDA-politicus. Een partij die de weg behoorlijk kwijt is. Een land waar dat voor geldt, is zonder twijfel Griekenland, dat door zijn slechte financiële huishouding ook de economische toekomst van Europa op het spel zette. Om met eigen ogen te zien hoe het er met Griekenland voor staat is een van onze redactieleden naar Athene afgereisd. Geheel op eigen kosten overigens. Een reis is niet iets wat binnen het budget van dit magazine ligt. Het zou ook niet passen bij een organisatie als Boogh, en al helemaal niet nu in financiële zin alle zeilen bijgezet moeten worden. Pieter was daar voornamelijk om vakantie te vieren. Voor het magazine heeft hij er een column over geschreven. In dit magazine staat ook een gastcolumn met als titel Vier de verschillen, geschreven door Lavinia Boele, regiomanager van Boogh Activiteiten Amersfoort. Met Klaas Bakker, cliënt bij Boogh Activiteiten Baarn, hadden we een boeiend interview over de ruggenmergstimulator die hij kreeg om de ernstige pijn in zijn rug sterk te verminderen. Ook spraken we over de aanloop daar naartoe en hoe het nu met Klaas gaat. De Leefgroep van Boogh Activiteiten in Amersfoort is een groep die volop leeft. Aan de hand van een artikel laten we u getuige zijn van hoe het er in de Leefgroep aan toe gaat. In het magazine staan nog veel meer artikelen en ook ontbreken de vaste rubrieken niet. We wensen u veel leesplezier!
jaargang 5, nummer 3, december 2011 REDACTIE Pieter Houtman, Gert-Jan van Zetten REDACTIERAAD Maaike de Lange, Paul Verbaarschott NIEUWSSPOTTERS Keyvan Ditzel, Joop de Knegt, Juliëtte Verweij VORMGEVING Anuschka Kruidhof KOPIJ VOLGENDE NUMMER Inleveren voor 2 februari 2012. DIGITALE VERSIE Boogh Magazine is ook digitaal beschikbaar op www.boogh.nl. ADVERTENTIE Ook een advertentie in Boogh Magazine plaatsen? Hier zijn kosten aan verbonden. Stuur dan een mail naar
[email protected] voor meer informatie. Lezers die niet langer prijs stellen op toezending van Boogh Magazine of juist meer exemplaren willen ontvangen, kunnen contact opnemen met Maaike de Lange,
[email protected] Boogh Hendriklaan 7 3481 VR Harmelen telefoon 0348 442466 email
[email protected]
Inhoud Handicap in het nieuws
4
Onbeperkt houdbaar 14
Leefgroep in Amersfoort leeft
6
Column: Vier de verschillen
Ruggenmerstimulatie als laatste middel tegen pijn
8
Onbeperkt houdbaar
10
Column: Griekenland 5+
11
Nieuws uit het ‘wereldje’ Door Pieter Houtman
Interview met Klaas Bakker CD-recensie: de Dijk
CD-recensie: Selah Sue Door Lavinia Boele
Column: Filmpje pakken
15 16
Boogh magazine - december 2011
De redactie
Door Gert-Jan van Zetten
Activiteit uitgelicht Fotografie
17
Stellingname 18 Lezerspanel reageert op een prikkelende stelling
Door Pieter Houtman
Genieten van muziek in De Paraplu
12
Door Gert-Jan van Zetten 3
HANDICAP IN HET NIEUWS Voetballer FC Utrecht loopt hoge dwarslaesie op Op 10 mei van dit jaar kwam FC Utrecht-speler Mihai Nesu op de training in botsing met ploeggenoot Alje Schut. Een botsing zoals zo vaak voorkomt op een voetbalveld. Normaal gesproken staat iemand op en vervolgt hij de training of wedstrijd. Na deze botsing echter blijft de Roemeense linksback bewegingsloos liggen. Niet veel later begint hij te schreeuwen, vanaf zijn nek heeft Nesu geen gevoel meer en ook heeft hij moeite met ademen. Hij wordt naar het ziekenhuis gebracht, waar een gebroken nekwervel wordt geconstateerd. Een operatie volgt. Vier maanden later geeft Nesu in een interview aan dat zijn toestand na de operatie zelfs twee dagen kritiek was.
4
in Roemenië ook goed behandeld zou zijn, maar hier hebben ze overal wat op gevonden. Ik zap naar een ander tv-kanaal door in een rietje te blazen, een geweldige uitvinding.” Bron: Telesport
Locus is een samenwerkingsverband van de brancheorganisaties van sociale diensten (Divosa) en sociale
FC Utrecht heeft plannen om middels een benefietduel Nesu in financiële zin te ondersteunen. Ook wordt gekeken om hem ergens in de organisatie een functie te geven, als zijn herstel daar ruimte voor biedt. Nesu richt zich op een toekomst in Nederland. “Ik heb gelezen dat veel mensen in Roemenië denken dat ik een kasplantje zal blijven voor de rest van mijn leven. Maar hier in Nederland kunnen kasplantjes als ik het uiteindelijk tot bankdirecteur schoppen. Ik ben er zeker van dat ik
agressief. Toen zijn we toch maar naar buiten gegaan.” De uitbaters van het café beweren dat de afspraak was dat de groep een half uur binnen zou zijn en daarna weer zou vertrekken. “Het gebeurt bij ons regelmatig dat er groepen lichamelijk of geestelijk gehandicapten binnen komen. Hiermee maken wij de afspraak dat zij naar binnen mogen maar dat ze wanneer het drukker wordt voor hun eigen veiligheid weer naar buiten gaan.” Volgens de uitbaters is om 23.15 uur, toen de groep nog binnen was, één van de beveiligers naar de begeleider met wie de afspraak was gemaakt gegaan om te vragen of de groep al de intentie had om naar buiten te gaan. Hierop kreeg hij te horen dat de groep weigerde te vertrekken omdat het discriminatie
werkvoorzieningbedrijven (Cedris), gemeenten en bedrijven. Bij de distributiecentra van Post NL, Alliander en Nuon zijn al mensen met een arbeidsbeperking aan de slag. Locus-bestuurslid Van Krimpen: “Wij verwijzen bedrijven door naar de juiste contactpersonen bij de re-integratiebedrijven of uitkeringsinstanties, zorgen voor een raamovereenkomst en zo nodig opleidingen. Nu duurt de hele procedure al gauw een half jaar,
via Locus kan het ook in zes tot acht weken.” Locus speelt in op de nieuwe Wet werken naar vermogen, waarin de regelingen voor bijstand (Wwb), de Wajong (jonggehandicapten) en de sociale werkplaatsen (Wsw) in 2013 worden samengevoegd.” Bron: www.ango.nl
Startbijeenkomst programmalijn CVA Begin oktober vond de startbijeenkomst van de programmalijn CVA plaats. Er waren 40 onderzoekers, promovendi, knowledge-brokers en behandelaars uitgenodigd. Het was een zeer geslaagde, geanimeerde middag.
Café op Texel zet jongeren in rolstoel de deur uit Tien jongeren in rolstoelen zijn zaterdagavond een café in De Koog op Texel uitgezet. De gehandicapte jongeren waren op Texel een weekend aan het strandzeilen met stichting Windkracht 12. Volgens Wendy de Haas van Windkracht 12 hadden de begeleiders van tevoren uitgezocht of de rolstoelers welkom waren in het café. Niets leek een avondje uit in de weg te staan, maar eenmaal binnen bleek dat de tien rolstoelers om uiterlijk 23.15 uur het café moesten verlaten. De Haas: “De eigenaar was bang dat hij omzet zou mislopen omdat er vanwege de rolstoelen minder andere klanten naar binnen zouden kunnen. We hebben ons niet zo maar laten wegsturen en zijn de discussie aangegaan. Maar de eigenaar was woedend, hij reageerde zelfs
De nieuwe landelijke bemiddelingsorganisatie Locus helpt mensen met een arbeidshandicap of langdurige uitkering sneller aan een baan bij een ‘gewone’ werkgever. Bedrijven kunnen voortaan terecht bij één loket, zodat het gemakkelijker wordt om mensen met een beperking aan de slag te helpen.
zou zijn. “Het gaat hier echter om de veiligheid. Niet alleen blokkeerden de rolstoelen onze nooduitgang, de begeleiders kregen de rolstoelen al met moeite naar binnen, mocht er paniek of brand uitbreken dan zouden zij ze ook niet naar buiten hebben gekregen.” Bron: RTV Noord-Holland
om de uitkomsten van projecten te vertalen in winst voor de patiënt en familie. De deelnemers werken bij verschillende instellingen
De programmalijn gaat investeren in de samenwerking tussen zorg en wetenschap, zodat behandelaars enthousiast worden om input te leveren aan onderzoek en onderzoekers gestimuleerd worden
(Hoge School, Helmholz instituut, UMCU en De Hoogstraat) en alle disciplines (verpleegkundige, arts, (neuro)psycholoog, bewegingswetenschapper en paramedicus) waren vertegenwoordigd. De deelnemers maakten kennis met elkaar en presenteerden elkaar posters over lopend en startend onderzoek. Bron: www.dehoogstraat.nl
NOS verdubbelt zendtijd Paralympische Spelen NOS gaat voor de Paralympische Spelen van London 2012 de zendtijd ten opzichte van de Spelen in Beijing verdubbelen. Tijdens die Spelen zond de NOS dagelijks één programma van een half uur uit. “In de avond komt nu dagelijks, late night, een samenvattingsprogramma van alle belangrijke wedstrijden van die dag”, aldus Peter Kloosterhuis, hoofd Projecten bij de NOS . “Een aantal van de finales zal ’s avonds zijn en omdat we aan het eind van de avond uitzenden, geeft dat ons de mogelijkheid om iedere dag een update te maken. Dat is programma één. Daarnaast gaan we dagelijks
in de vooravond live vanuit Londen een talkshow maken, met gasten aan tafel. We beginnen niet op 29 augustus bij het begin van de Paralympische Spelen, maar op maandag 27 augustus. Zo hopen we in de voorbereiding op de Spelen de kijker al mee te nemen.”
Boogh magazine - december 2011
Boogh magazine - december 2011
Na een maand in het ziekenhuis wordt Nesu overgebracht naar revalidatiecentrum De Hoogstraat. Daar werkt de voetballer hard aan zijn revalidatie om procenten vooruitgang te boeken en om te leren leven met zijn zware handicap. Alleen het
gevoel in zijn rechterhand is teruggekomen. Mentaal heeft de voetballer het zwaar. “Ik heb mijn ups en downs. Toen ik naar de revalidatiekliniek kwam, dacht ik dat ik gemakkelijk vooruitgang zou boeken. Maar je gevoel komt niet zomaar terug door een wonder. Als ik uit bed kom, is het enige wat ik kan doen, rijden in mijn rolstoel, die ik bedien met mijn rechterhand. Ik kan ook de telefoon bedienen met mijn mond.”
Snel aan de slag met Locus
Bron: NOS
5
Leefgroep in Amersfoort leeft! De leefgroep is een al lang bestaande dienstverleningsvorm van Boogh. Bij Boogh Activiteiten Amersfoort ‘leeft’ de leefgroep als geen ander! Hoog tijd om eens na te gaan hoe cliënten deze opzet ervaren ten opzichte van de reguliere activiteiten. Een sfeerimpressie, door Pieter Houtman
In de loop van de woensdagmiddag rol ik de leefgroep binnen. Ik voel me een soort VIP als ik ‘formeel’ als hoog bezoek van het magazine verwelkomd word. Reden voor mij om die belangrijkheid enigszins te temperen, en ik vertel wat ik kom doen. Met het vragenpapiertje als leidraad, maar zonder het te ‘belangrijk’ te maken, begin ik het gesprek.
Het gaat zoals het gaat, en de eerste vraag die aan de orde komt, is dan ook de laatste op mijn lijstje. Ik richt mij tot John, een oudgediende van de leefgroep, en vraag hem of de leefgroep is veranderd ten opzichte van vroeger. John is al sinds 1986 cliënt van Boogh (het toenmalige Regenboog). In dat jaar was er nog geen leefgroep, geeft hij aan, later wel (in Harmelen). Tegenwoordig zijn er meer mensen die gebruikmaken van de leefgroep. Een duidelijk verschil met vroeger vindt hij dat er destijds geen internet was en nu wel. Van het internet wordt veel gebruikgemaakt, onder andere om onderwerpen uit te pluizen. Terwijl ik de ruimte rondkijk en ook andere cliënten vraag naar hun ervaringen, merk ik dat het gesprek nog op gang moet komen.
Maar ja, ik moet straks wel iets te schrijven hebben! Dus bij de vraag of er iets is wat de cliënten zouden willen veranderen binnen de leefgroep vraag ik me op een gegeven moment af of hier soms een soort valse bescheidenheid heerst. Maar Angelique wil wel met me praten: “Soms zijn er wisselingen van medewerkers!” Dat ervoer ze in het begin soms als lastig, “maar het went,” zegt ze. Daarnaast veroorzaakt het in- en uitlopen van bijvoorbeeld vroegtijdige taxichauffeurs onrust. Piet vindt het soms lastig om hulp te vragen als Marleen en Coosje (twee van de vaste medewerkers van de leefgroep) druk bezig zijn, maar hij vindt de sfeer goed! Vaste medewerkers worden als prettig ervaren, vooral tijdens het zomerprogramma, want dan loopt alles toch net wat anders dan normaal. De leefgroep doet activiteiten in een eigen ruimte en sinds kort wordt er ook gebruikgemaakt van een extra ruimte naast de vaste ruimte. Dit wordt als fijn ervaren. Want zoals gezegd, de leefgroep ’leeft’ in Amersfoort en is mede daardoor misschien ook wel uit haar jasje gegroeid. Cliënten en medewerkers van de leefgroep
Hoe ziet een dag bij de leefgroep eruit? Marleen: “Neem nou de maandag: we starten in de middenruimte met koffie, net als alle cliënten. Om kwart voor tien verplaatst de leefgroep zich naar de leefgroepruimte, en vertellen we elkaar over ons weekend. Daarna worden de onderwerpen (via internet) uitgeplozen. De cliënten van de leefgroep nemen ook deel aan reguliere activiteiten, de activiteit Tekenen en schilderen wordt bijvoorbeeld als leuk ervaren, maar de cliënten kunnen gewoon weer bij de leefgroep aanschuiven wanneer een reguliere activiteit hen toch niet helemaal bevalt, wat een bepaalde veiligheid biedt. Want wat door de cliënten als één van de prettige meerwaardes ervaren wordt, is dat er in de leefgroep meer structuur geboden wordt. John zegt hierover: “Er is veel structuur; daardoor heb ik een ‘stok achter de deur’.” Angelique: “Het is fijn om in de leefgroep te zijn omdat het in andere activiteiten drukker is. Hier begrijp ik de onderwerpen ook beter vanwege de uitgebreidere uitleg.” Wat vind je de leukste activiteit? Justus hoeft er niet lang over na te denken: “De pauze natuurlijk!” (Ha, ha.) “En nu serieus,” merkt Marleen op, waarmee ze lijkt te hopen dat Justus iets kenmerkends over de leefgroep zal zeggen. “De leefgroep geeft rust,” meldt Justus.
Leerlingen van de mytylschool kunnen tijdens hun opleiding stage lopen in de leefgroep.
Is er iets wat je zou willen veranderen bij de leefgroep? Marleen probeert de verlegen stilte te doorbreken door het vertrouwen te geven dat cliënten het kunnen uitspreken als er iets is wat naar hun mening voor verandering of verbetering vatbaar is. Terwijl Margo en Azdine zeer tevreden zijn en niets willen veranderen, hebben Mariëlle en Naomi hier wel ideeën over. Mariëlle zou graag meer groepsactiviteiten willen doen. Naomi wil liever minder klussen doen en meer creatieve dingen. Justus vat, zonder dat het waarschijnlijk zijn bedoeling was, dit hele artikel in één zinnetje samen: Vooral houden zo!
Vincent, die met zijn tweelingbroer Floris een stage bij de leefgroep doet, geeft aan dat hij het fijn vindt om steeds met dezelfde groep mensen bij elkaar te zijn. Daarnaast vindt hij de leefgroep een prettige afwisseling met school.
Coosje merkt op: “Gezelligheid met elkaar staat voorop!” Semmih en Margo noemen onder andere Leefgroep leerzaam als één van de leukste activiteiten. Terwijl Azdine de volgende conclusie trekt: “Ik ga mee met hoe de wind waait, dus ik vind verschillende dingen leuk.” Margo geeft aan dat ze de structuur en het feit dat er meer ruimte is om dingen te vragen als prettig ervaart, terwijl Naomi koffiedrinken en eten in de kleinere setting als voordeel noemt. Allemaal positieve reacties, maar het roept natuurlijk toch de vraag op: is er een activiteit die je nu niet doet maar wel graag zou willen doen? Naomi heeft hier wel een antwoord op. Zij zou graag een soort winkeltje starten bij Boogh Activiteiten Amersfoort, waar dingen verkocht kunnen worden aan bezoekers. Het lijkt haar leuk om dan de kassa te doen!
6
John en Justus
Floris In alle rust legden we Marleen, die de leefgroep coördineert, nog een aantal vragen voor. Vragen als: waarom bestaat er een leefgroep, wat vind jij als begeleider van deze groep belangrijk, en heb je een soort ideaalbeeld van de leefgroep en hoe deze er over circa vijf jaar inhoudelijk uit zou moeten zien? Haar antwoorden kunt u lezen in de volgende editie van Boogh Magazine.
Boogh magazine - december 2011
Boogh magazine - december 2011
De leefgroep richt zich op mensen met een meervoudige handicap. Dit betreft vooral mytylschoolverlaters.
Bij Boogh is de leefgroep een specifieke vorm van dienstverlening, die bestaat naast het reguliere activiteitenprogramma.
Duidelijkheid en structuur zijn belangrijk in de leefgroep!
Op dit moment maakt de leefgroep een ontwikkeling door op het gebied van werk. Dit nieuwe onderdeel heet leefgroep werk.
7
Ruggenmergstimulatie als laatste middel tegen pijn Waar voorheen de pijnpoli nog enig effect had, maakt Klaas Bakker vanaf eind 2010 gebruik van een zogeheten ruggenmergstimulator. Over de periode voorafgaand aan deze ingenieuze maar ingrijpende ingreep, de ingreep zelf en de nasleep vertelt Klaas. Met een onuitputtelijke motivatie heeft hij zich aan het’avontuur’ overgegeven.
8
Wat deed je voor werk voordat je bij Boogh kwam? Klaas: “Ik begon op 14(!)-jarige leeftijd als timmerman in het aannemersbedrijf van mijn vader. Tot mijn 16de zat ik op de LTS. Daarna ben ik naar de avondschool gegaan voor een aannemersdiploma, waarop ik uitvoerder ben geworden, en zo ben ik langzaam ingestroomd in de uitvoerderei. Toen was ik een jaar of 24. Dat heb ik gedaan tot mijn 39ste.”
Bij Boogh Activiteiten kun je vooral je kwaliteiten kwijt in de houtactiviteit. Op welke gebieden timmer je (wellicht) nog meer aan de weg? Klaas: “Dat is met name de creatieve kant. Ik heb een poosje mozaïek gedaan, waarbij ik alle tegels zelf knipte. Dat vond ik leuk, want ik hou wel van een uitdaging! Aanvankelijk wilde ik mijn vakgebied helemaal niet meer uitoefenen, maar na driekwart jaar ben ik toch weer wat gaan timmeren. Heel gedoseerd, een half uurtje per dag. Zodoende ben ik me toch weer een beetje met het vak gaan bezighouden. Timmeren doe ik overigens ook nog in mijn vrije tijd. Ik heb ook leren tekenen en schilderen, wat ik veel doe. Technisch tekenen kon ik heel goed, maar op creatieve basis had ik nog nooit iets getekend.” Klaas moet letterlijk iets om handen hebben. “Als je maar met je handen bezig bent, daar gaat het om!”
Wat was voor jou de reden om naar Boogh te gaan? Klaas: “In augustus 1999 schoot er iets in mijn rug en raakte ik plotseling volledig arbeidsongeschikt. Dat is eigenlijk onverklaarbaar, ze weten niet hoe het kan. Want ik was kerngezond! Dan sta je van de ene op de
Kun je vertellen hoe het met je klachten is gegaan vanaf het moment dat je bij Boogh kwam? Klaas: “Na het revalidatiecentrum ben ik bij Boogh gekomen en ging het een hele tijd goed. Maar na een paar jaar ‘zakte’ het weer in. Ik had steeds meer moeite en veel
We beginnen het interview met een aantal statistieken: Klaas Bakker is cliënt van Boogh Activiteiten Baarn. Klaas: “Ik ben van 1960. Ik heb een vrouw (50) en twee kinderen: een dochter van 24 en een zoon van 27. Mijn dochter is getrouwd en mijn zoon gaat alleen. En wat wou je nog meer weten?” Klaas lacht aanstekelijk. “Ik woon in Huizen. Wil je het adres ook nog weten?” Maar we laten het hierbij!
pijn. Hoewel me al een keer eerder was gevraagd of ik ervoor in aanmerking wilde komen (ik heb het zo lang mogelijk uitgesteld omdat ik dacht: ‘zo lang het gaat...’), heb ik in 2010 aangegeven dat ik toch voor de ruggenmergstimulatie wilde gaan. Ik had een pijnscore van 8 tot 9 gemiddeld. Dat is heel hoog (gezien de graatmeter van 0 tot 10). Bij Boogh kon ik altijd lekker ontspannen bezig zijn, maar je doet vaak te veel. ‘s Middags kwam ik thuis en moest ik gelijk naar bed.” Je hebt zelf het idee geopperd om het een en ander toe te lichten over een recente operatie die je hebt moeten ondergaan. Wat hebben ze precies gedaan? Klaas: Voordat je voor zo’n ingreep in aanmerking komt, kom je eerst bij een heel team van specialisten. Je moet helemaal gekeurd worden, want het kan natuurlijk ook fout gaan en hoe reageer je daar dan op? Daarom moest ik ook nog een gesprek met een psycholoog hebben voordat ik het ‘ja’-woord kreeg. In december 2010 ben ik geopereerd en is er een proefstimulatie ingebouwd. Een soort elektradraad die langs het ruggenmerg loopt. Die draad is verbonden met een bekabeling die uitwendig uit mijn zij komt en verbonden is aan een proefkast waarmee de stimulatie wordt ingesteld. Dat is de eerste fase. Tijdens deze periode kreeg ik een ‘logboek’ mee, waarin ik iedere dag moest bijhouden hoeveel pijn ik had en in welke mate dat meer of minder werd, waardoor een goed beeld ontstond van hoe ik op de stimulatie reageerde. Na anderhalve week werd de ‘kast’ weer afgekoppeld en werd bekeken of ik hierna meer pijn kreeg. Omdat ik met het apparaat minder pijn had, kon de definitieve ‘kast’ geplaatst worden, inwendig in mijn bil. Daarna kreeg ik echter een hoop ontstekingen. Op den duur was de situatie zelfs zo slecht dat men van plan was om het ‘kastje’ te verwijderen, maar eind maart begon ik heel langzaam een beetje op te knappen.” Dit ’kastje’, waarvan Klaas ons de officiële naam even schuldig moet blijven, werkt op batterijen. Het
gevolg hiervan is dat hij eens in de drie à vier jaar ’zijn’ batterij moet laten vervangen. Klaas: “Het kastje wordt dan operatief verwijderd, de nieuwe batterij wordt erin gedaan en dan wordt het ‘kastje’ weer teruggeplaatst. Het ‘kastje’ kan ik bedienen met een zogeheten aux (een bedieningspaneeltje) waarmee ik de stimulator op verschillende programma’s kan zetten.” Het inen uitwendige apparaatje kan Klaas met elkaar verbinden door een magneet, die aan de aux vastzit, tegen zijn bil te houden ter hoogte van de plek van het inwendige ‘kastje’. Op deze manier kan hij van programma veranderen. Klaas: “De (basis)instelling gebeurt in het ziekenhuis via de computer. Er zitten vier programma’s in en aan de hand daarvan kan ik bepalen welke het beste voor me is. Het doel van de ruggenmergstimulatie is dat de pijn onderbroken wordt; het is als het ware een verkapte onderbreking zodat de pijn niet naar de hersenen gaat. Het voornaamste doel was om de uitstralingpijn naar mijn rechterbeen te reduceren, want ik had altijd pijn in mijn rechterkuit en voet, dag en nacht. Waar ik voorheen op een pijnniveau van 8 à 9 zat, is dat nu gemiddeld 3 à 4. Het uiteindelijke resultaat van de ingreep is positiever dan ik dacht,” kan Klaas nu toch wel concluderen. Dat hij nu in een goede periode 15 à 20 minuten pijnloos kan lopen is daar een voorbeeld van. Klaas: “Maar alles gedoseerd, er hoeft maar ‘dit’ te gebeuren of het schiet erin. Er is geen dag hetzelfde...”
Boogh magazine - december 2011
Boogh magazine - december 2011
Door Pieter Houtman en Gert-Jan van Zetten
andere dag stil. Ik heb nooit meer kunnen werken... In 1999, 2000, 2001 en 2003 ben ik geopereerd aan mijn rug; allemaal hernia’s op verschillende niveaus, stegnoses noemen ze dat. Dat zijn beklemmingen van zenuwen. Mijn rug was dusdanig beschadigd en versleten dat ik eigenlijk slechts heel beperkt nog wat kon doen. In 2003 ben ik in de Sint Maartenskliniek in Nijmegen geopereerd. Daar hebben ze mij geadviseerd om me nooit meer te laten opereren. Aangezien het in de periode vlak na deze operatie steeds slechter ging, ben ik in revalidatiecentrum De Trappenberg terechtgekomen, want ik kon toen niet meer lopen. Daar heb ik anderhalf jaar gerevalideerd, en daar hebben ze me heel geleidelijk toch weer aan het lopen gekregen. Het revalidatiecentrum adviseerde mij om naar Boogh te gaan.”
Bedieningspaneel en magneet van ruggenmergstimulator Los van het technische, hoe heb je de ingreep ervaren? Klaas: “Tijdens de proefperiode heel goed, ik heb nog nooit zo goed 9
Pieter Houtman
%RRJKPDJD]LQHGHFHPEHU
Boogh magazine - december 2011
ONBEPERKT HOUDBAAR
$'9(57(17,("
Scherp de Zeis is de nieuwste cd van De Dijk. Het album kwam eind september uit, een week voordat de heren vierden dat de band 30 jaar geleden, op 1 oktober 1981, voor het eerst optrad. We horen op het album de rock-, soul- en bluessound, zoals we gewend zijn van De Dijk. Up-tempo nummers worden afgewisseld met een paar gevoelige, breekbare ballads. De teksten van zanger Huub van der Lubbe komen binnen. Een bekend concept dus, QQLHWVNRVWHQ maar het lijkt wel of de heren er steeds beter in worden. Het eerste nummer is Ik jou en jij mij, dit is ook de eerste MQKDUWRP,QGHWLMGGDWLNQRJZHUNWH single die van dit album afkomstig is. In Mooier dan een vrouw wordt met een vraag en een antwoord de liefde HZHUNSODDWVZHUNWHQ'H]HZHUNSODDWV kernachtig bezongen: “Is er iets mooiers dan een vrouw? Ik dacht het niet, ik dacht aan jou.” Het nummer Sjoege gaat over wijzer worden: “Had een ijzersterke mening als ze vroegen wat ik vond, maar ik zag Q7LMGLVJHOGYRRUKHWNDELQHWHUPRHW nog geen eens het drijfzand waar ik op te stampen stond.” In Kan ik iets voor je doen? vraagt Huub of hij iets kan HOINLMNYRHOLNPH]HOIGHHQHGDJEHWHU doen voor iemand die een dierbare heeft verloren. Kippenvel! Dit geldt nog meer voor Laat het niet over zijn. Hier OQLHW+HWLGHHYDQHHQDUEHLGVFHQWUXP zingt Huub over een periode waarin je tussen hoop en vrees zit. Je hebt bijvoorbeeld gehoord over een ernstige YUHHVGDWKHWWRFKZHHUWHGXXUZRUGW ziekte bij jezelf of bij een dierbare en je bent in afwachting van hoe ernstig het is: “Muziek komt uit de radio, maar WZDDUVFKLMQOLMNZHHUXLWHHQDQGHUSRWMH ik hoor alleen geluid.” Een van de liedjes die gaan over de weg van het leven is De blues verlaat je nooit. Dit nummer heeft ook een voorname plaats in de documentaire Hou Me Vast, die over De Dijk is gemaakt. Ook een aanrader. HQGHQNLN “Je staat bij die kruising, rechts, links of rechtdoor of terug naar je oorsprong via oud karrenspoor.” Als je van het HJHULQJZHLQLJYDQWHUHFKW]DONRPHQ goede Nederlandse lied houdt, mag dit album niet in je collectie ontbreken.
2RN HHQ DGYHUWHQWLH LQ %RRJK PDJD]LQH SODDWVHQ" 6WXXU GDQ HHQ PDLO QDDU PDJD]LQH#ERRJKQO YRRU PHHULQIRUPDWLH
Van briefpapier tot brievenbus Er is veel zorg en gedrevenheid voor nodig om dat iedere keer weer te bereiken. Wij zitten inmiddels zo’n veertig jaar in het vak en hebben ons in al die jaren ontwikkeld tot een bedrijf dat de gehele keten van briefpapier tot brievenbus verzorgt. Wij zorgen dat uw briefpapier er perfect uitziet, houden het voor u op voorraad zodat u nooit misgrijpt, printen uw mailings en documenten, verpakken en verzenden ze. Goed, op tijd en betaalbaar. Alles onder één dak en in één hand.
Ons gesprek op het terras ging verder, waarbij ik als argument aanvoerde dat er reëel gezien misschien maar weinig mensen met een beperking zullen zijn voor wie een verblijf in een dergelijk hotel financieel haalbaar is. Neem mezelf… Dat neemt echter niet weg dat de eerder gestelde vraag onverminderd overeind blijft! Maar verwijzend naar de eerder genoemde toegankelijkheid van de Grieken en Griekenland zelf, waar naast de kamerwijziging ook de relatief nieuwe metro (met zijn op gelijke hoogte aansluitende instap vanaf het perron) en de met liftjes bereikbare Akropolisrots (waardoor je de Parthenontempel kunt bereiken) een voorbeeld van zijn, met daarnaast nog het gegeven dat mensen min of meer als vanzelfsprekend een helpende hand aanboden (zonder dat ik daar een extra afhankelijk gevoel bij kreeg) is mijn conclusie als volgt: wanneer je Griekenland (met name de Griekse regering, mijns inziens) het voordeel van de twijfel geeft met een 5’je op basis van de financiële situatie, geef het dan in ieder geval een 5+ met mijn pleidooi voor de (rolstoel) toegankelijkheid in het achterhoofd!
ADVERTENTIE?
Bestemming bereikt... Naar welke bestemming bent u op weg met uw organisatie? Wilt u groeien, mooie producten of diensten leveren, goede doelen nastreven? Iedere bestemming maakt het de moeite waard om er zorgvuldig aandacht aan te besteden. Én om dat te delen met iedereen die belangrijk voor u is. Uw boodschap in de juiste vorm en samenstelling, op exact het goede moment en op de juiste plaats.
hotel écht aan niets mag ontbreken, onderstreept deze vraag.
Bijzondere mensen Onder datzelfde dak werken onze mensen. Bijzondere mensen, omdat ze heel gedreven en gemotiveerd aan uw opdrachten werken. Het zijn mensen die niet zomaar overal aan het werk kunnen. Door hun handicap staan niet alle deuren open. Wel die van ons. Het is ons werk en onze bestemming om mensen te integreren in het arbeidsproces en hen de kans te bieden een eigen inkomen te verwerven. Daar krijgen wij, maar óók u, heel veel voor terug. Gedrevenheid en trots. Wij leveren u mooie diensten, met een sociaal maatschappelijk randje. Mailfors Uraniumweg 15 A 3812 RJ AMERSFOORT T (033) 460 12 50 F (033) 460 12 80 E
[email protected]
Ook een advertentie in Boogh magazine plaatsen? Stuur dan een mail naar
[email protected] voor meer informatie.
Boogh magazine - december 2011
WHUHFKWRIQLHWDDQJHZH]HQRS RSHQWHPDNHQ7HUZLMOMHMH]HOI GDWYHUYRHUPLGGHOZDDULNXDOKHW DOWLMGDIYUDDJZDDUGH]HGLWNHHU ELMVRPPLJHSRVWNXQWDIYUDJHQ ORFDWLHVYDQ%RRJK HHQHQDQGHURYHUKHEYHUWHOG ZHHUQDDUWHKHUOHLGHQYDOW'DQ RIKHWEHUKDXSWGHPRHLWHORRQW 1DGDWLNPLMWHJHQZLOHQGDQN YROJHQGDWXPHQRQGHUZHUS RPGDWWHGRHQ'DDUGRHLNPHH gelopen! Na de definitieve operatie viel ik in een gat door al die ontstekingen. Ze zeggen altijd voor de operatie dat het Griekenland 5+ kan gebeuren, daarom krijg je preventief al een paar weken van ZDWGHPHHVWHPHQVHQPHWKHW te voren ontstekingsremmers. Medici stonden er LQGH]HPDFKLQHKHEZHWHQWH machteloos tegenover en ik ook. Oh, ik kon amper douchen: heel even, zittend en snel... Dat was een heel slechte PDQRHXYUHUHQKHWJURWHYHUVFKLO 2QGHUZHUSXLWQRGLJLQJ WHOHIRRQERHNGRHQRILQKHW periode,” vertelt Klaas relativerend, maar met ingetogen stem. “De ingreep heb ik zo lang mogelijk uitgesteld, want ik FDWLHHHQDUEHLGVFHQWUXPWHPDNHQ,Q PHWHHQ3HQGHOLVGDWLNQXQLHW VFRRWPRELHOFXUVXV JXQVWLJVWHJHYDOEOLMIWGHHQYHORSSH zag er in het begin als een berg tegenop. En je komt pas in aanmerking voor de ruggenmergstimulatie als alles, maar Een aangename buitentemperatuur HLWHQZRUGHQRQGHUJHEUDFKW'DDUQDDVW dan ook echt alles aan technieken uitgeprobeerd is. Daarbij heb je ook in je achterhoofd wat je allemaal al hebt LQPLMQUROVWRHONDQEOLMYHQ]LWWHQ HHQSDDUGDJHQRQDDQJHURHUGRS en een voordelige vlucht, in LMGHQNHQZHELMYRRUEHHOGDDQHHQ doorgemaakt. Dat neem je ook mee in je overweging, want van de vier operaties in het verleden is er eigenlijk geen combinatie met een substantiële GRHLNHUPHHZDWLNDOWLMGGRHGH 'HHHUVWHDOLQHDOXLGWYHUYROJHQV WDIHOOLJJHQ«0DDUGDWVFHQDULR enkele gelukt. Voor de stimulatie geplaatst werd, kwam ik al jaren bij de pijnpoli en kreeg ik elke drie maanden een korting op ons verblijf in het ¶VQHOKHLGVPHWHU·YROXLW]HWWHQ,N JDDWQXGXVQLHWRS+HWLVJHZRRQ Column injectie tegen de pijn in mijn been. Maar op een gegeven moment werkt dat ook niet meer, want je lichaam went´6LQGVHQLJHWLMGEHQWXEHVWXXUGHU er hotel, deden ons besluiten naar min of meer aan. Van de drie maanden hielp het zeg maar een maand, maar die periode werd steeds korter. Tot inYDQHHQVFRRWPRELHO'LW]DOHHQ ZHHWQRJGDWLNGDFKW´,VGLWDOOHV"µ ]R·QVWDQGDDUG$HQYHORSSHGXV Griekenland te gaan. Dit jaar had 2010. Toen heb ik - ik kon bijna niet meer lopen - besloten de knoop door te hakken.” :DDUQDDULNHUDFKWHUNRPGDWLN KHOHYHUDQGHULQJYRRUX]LMQ$DQGH XPRHW]LFKHUQLHWWHYHHOELM korting. Maar we kwamen al snel tot ik mezelf goed toebedeeld qua de conclusie toen we de badkamer vakanties. Terwijl het idee al langer HQHNDQWEHQWXPHHULQVWDDWRPX KHWNQRSMHQRJLHWVYHUGHURSHQNDQ YRRUVWHOOHQPDDUWRFKHUKDQJW Hoe gaat het nu met je? op ons in lieten werken dat een bestond om met een broer van EXLWHQWHNXQQHQYHUSODDWVHQPDDU GUDDLHQ=RXGLWLQGHFLUFDMDDU YRRUPLMKHWHHQHQDQGHUYDQDI« Klaas: “Het gaat weer vooruit, na een dipje van een maand. Ik ben er nu weer positief over, maar ja, je wordt zoveel douche/bad-combinatie voor mij mij die veel op me lijkt een keer heen en weer gegooid. Je blijft altijd in het onzekere leven.” GDWLNHHQ3HQGHOHQGDDURPRRN DDQGHDQGHUHNDQWPDDNWKHWXZ niet zou gaan werken… Het zou er, op vakantie te gaan, had ik eerder RSKHWDDQKHWZHUNNULMJHQHQKRXGHQ ZHOHHQVHHQ´OHHQPLGGHOµKDG GH GHHOQHPHQDDQKHWYHUNHHUPHWGH 0HWHHQUHVROXWHEHZHJLQJULWVLN kort door de bocht, op neerkomen dit jaar al met enige spanning in Wat doe je in je vrije tijd? HHQ JRHG LGHH -H ]RX RRN QRJ NXQQHQ dat ik hier niet zou kunnen douchen. mijn lijf weer eens besloten om DDQOHLGLQJ]LMQJHZHHVWZDDURPRRN VFRRWPRELHOXHQLJV]LQVRQ]HNHUµ GHHQYHORSSHRSHQPHWGHYUDDJ Klaas:”Een van mijn hobby’s is met de honden wandelen. We wonen vlakbij een park, je kunt daar rondjes lopen van Want hoe zou ik mezelf met goed meer georganiseerd (met collegaQRSZHUNRIWHUXJNHHUQDDUZHUN vijf of tien minuten, zo bouw ik dat heel langzaam op. En ik probeer weer te gaan zwemmen, als het mag. Dat was uNGH]HJHUXVWVWHOOHQGHZRRUGHQ RIGH]HGLFKWJHOLNWRIJHSODNW fatsoen die badkuip in kunnen gehandicapten) vakantie te vieren. eigenlijk sinds vorig jaar niet meer toegestaan, omdat ze dat niet meer aandurfden vanwege het risico voor mijn rug WRHJHVWXXUGKHEJHNUHJHQ":DQW /DDWXQLHWDÁHLGHQGRRUGH ]RX]LMQ"'DQVFKXLILNGHEULHIXLW werken? Natuurlijk kon ik een Heel goed bevallen overigens! Maar door bepaalde bewegingen die je in het water maakt. Het is dubbel, want je beweegt heerlijk in het water! Maar QLHWYHHOODWHUJHEHXUWHUZDDU IRUPXOHULQJ,NKHEGH]HRRN ]LMQMDVMHHQYRXZKHPRSHQ0LMQ beroep doen op mijn ’mantelzorger’, het gaat nu vanzelfsprekend over omdat de ruggenmergstimulator aangekoppeld is, is het risico dat hij loslaat te groot. En dan ben je verder van huis. Daarnaast deed ik ook veel aan medische fitness, maar dat zijn allemaal dingen die op dit moment stilliggen. Ook doe maar dat nam niet weg dat douchen mijn vakantie naar Griekenland. PHQPLMZDDUVFKLMQOLMNYRRUKHHIW PDDUJHZRRQRYHUJHQRPHQXLW JHODDWVXLWGUXNNLQJYHUDQGHUWYDQ ik graag aan fotografie(bewerking), maar dat is omdat ik slecht kan zitten!” zegt Klaas lachend. een probleem zou blijven… Het ZLOOHQEHKRHGHQ«+HWWHOHSDWKLVFK GHEULHI0DDUGHVWUHNNLQJNOLQNW KHWHQHPRPHQWLQKHWDQGHUH WHGRHQ,NEHQKHWHUPHHHHQV ging tenslotte om meer dan één Over de substantiële korting YHUPRJHQYDQGHJHPHHQWH :DDULNWRWQRJWRHQRJHHQVHULHX]H JHUXVWVWHOOHQGDOWKDQVZDQQHHUPHQ Is er nog iets wat je wilt zeggen dat nog niet aan de orde is geweest? overnachting. Als collegae onder op ons verblijf in het hotel het Klaas: “Tijdens de operatie is er gefilmd. Ik hoop dat ik die film ooit eens te pakken krijg, dat we die eens kunnenRXGHUHQHQJHKDQGLFDSWHQZHHU $PHUVIRRUWYDOWWHZDDUGHUHQ YHUZDFKWLQJYDQGHEULHIKDG elkaar wist mijn broer echter zonder volgende: mijn broer is werkzaam tonen. Maar ik kan er helaas niet aan komen; ik heb het al een paar keer gevraagd!” problemen (ondanks de korting) bij het Amstel Hotel in Amsterdam, HHQVRSppQKRRSOLMNWWHJRRLHQ« HQJHIRFXVWPLMQEOLNRYHUKHW in vriendelijk en ’toegankelijk’ waardoor hij ieder hotel uit RQGHUZHUSODDWJDDQYHUDQGHUWGLH 0DDUEHJULMSPHQLHWYHUNHHUGGDDU overleg een gerenoveerde kamer de InterContinentalkoker met LH EOLNSORWVLQHHQF\QLVFKHJULPDVYDQ KHELNRS]LFKJHHQRQRYHUNRPHOLMN (die neerkwam op een mini-suite!) korting mag bezoeken! Zo ook het PDUNWQHHU]HWWHQHQYRRUDORQ]HFOLsQW RRUWRWRRU*HHIPHHHQPRPHQWMH SUREOHHPPHH(FKWHUYHUZDFKW te regelen. Dat zegt iets over de Athenaeum InterContinental Hotel WLHV RPGDW ]H GDDU PHHU GH VWDWXV YDQ ‘toegankelijkheid’ van de Grieken in Athene. LNKHWQRJQLHWRSPLMQOHHIWLMG YRRULNXKHWRQGHUZHUSRQWKXO« DDQWHWUHNNHQLVKHWVRZLHVRHHQJRHG en Griekenland zelf. ]R·QVFRRWPRELHOFXUVXV We gingen het hotel in Athene JDDQHUYRRUµ 'HEULHILVDINRPVWLJYDQGH Geïnspireerd door die binnen... De lobby, die kolossaal $ONDQLNGDDUQXGRRUKHWLQWHQVLHYH JHPHHQWH$PHUVIRRUWVHFWRU badkamersituatie kwamen we op genoeg was om vanuit iedere hoek het buitenterras voor het hotel goed te overzien, overweldigde me JHEUXLNYDQPLMQ3HQGHOGXVJppQ 6WHGHOLMNH2QWZLNNHOLQJHQ echter op de vraag waarom juist enigszins! VFRRWPRELHORRNZHOHHQVDDQ %HKHHU%RYHQGHDDQKHIVWDDW een dergelijk 5-sterren plus hotel WZLMIHOHQ«:DQWJHORRIKHWRI ´2QVNHQPHUNµZDDUELMLNPH]HOI (zo heet dat in het jargon) als dit De eerste kamer die we toegewezen %RRJKDOOHYHUWLVRS]LFKHHQLGHH+HW geen speciaal aangepaste kamer kregen was een (nog) niet CD-recensie - De Dijk – Scherp De Zeis QFHQWUD HQ ELM GH RYHULJH GLHQVWHQ YDQ heeft (handgrepen genoeg namelijk). gerenoveerde kamer. Ook goed, je HGZRUGWEHVWHHG Het uitgangspunt dat het je in zo’n mag niet te veel eisen gezien de Door Gert-Jan van Zetten
www.mailfors.nl
10
11
Genieten van muziek in De Paraplu
Eerste maanden In april van dit jaar werd het eerste Paraplu Podium gehouden. Over de eerste maanden zijn de drie medewerkers van De Paraplu zeer positief. Sylvester: “Wat we echt leuk vinden om te merken is dat we steeds meer mensen van buiten krijgen en dat vooral de optredende artiesten erg enthousiast zijn over het publiek en de setting. Daarbij zijn we ook elke keer weer verrast over de hoge kwaliteit van de optredens. Echt heel goed, dus daar zijn we zeer tevreden over!” Over wat er nog beter kan is men ook eensgezind. Cecile: “De eerste keer was de opkomst erg sober. De laatste keren was de zaal al veel beter gevuld. We kunnen dus nog steeds meer publiek gebruiken.” Willem: “Inmiddels hebben we zo’n 30 tot 35 bezoekers. Wat mij betreft mag de zaal helemaal vol zitten.” Sylvester geeft aan dat de bekendheid van het Podium groeit: “Maar we zijn ook nog veel aan het leren: Hoe bereiken we meer mensen? Wat willen de mensen precies? Moeten we professionelere spullen gaan aanschaffen? Wat doen we met de prijzen?”
Artiesten Iedere avond dat er een Paraplu Podium is treden er gemiddeld drie artiesten op. Deze worden bijvoorbeeld gevonden via Facebook en het Central Songwriters Guild (CSG) in Utrecht. Vooral Cecile heeft zich daarvoor ingezet. Marieke Winkler, een van de artiesten die heeft opgetreden bij het Paraplu Podium, vertelt: “Sinds begin 2010 ben ik aangesloten bij het CSG, een mooi initiatief ingezet door Jascha van Roij (die intussen ook zelf een optreden heeft verzorgd) om beginnende en gevorderde singer-songwriters een centraal platform, Kargadoor in Utrecht, te geven om hun muziek te laten horen.”
Onder het genot van een hapje en een drankje lekker luisteren naar live gespeelde muziek? Dat kan bij het Paraplu Podium aan de Van Bijnkershoeklaan 10 in Utrecht. Iedereen is van harte welkom!
Bij binnenkomst worden alle bezoekers, ook ik, hartelijk begroet door Willem Baas, manager van De Paraplu. De Paraplu is een ontmoetingscentrum van mensen met een lichamelijke beperking of chronische ziekte. Aan Willem wordt het entreegeld van drie euro betaald. In de zaal heerst al een gezellige sfeer. Ik zoek een plaats vanwaar ik een goed zicht op het podium heb. Nadat ik deze heb gevonden, laat ik, terwijl ik een paar slokken thee neem, de sfeer op me afkomen. Niet veel later betreedt cultureel werker Cecile Paulussen (inmiddels niet meer werkzaam bij De Paraplu) het podium. Zij heet iedereen welkom en kondigt de eerste artiest van de avond aan. Naast het podium staat Sylvester van Oort, collega van Cecile. Hij draait, nu de eerste artiest op het podium verschijnt, het volume van de geluidsinstallatie omhoog. De avond is los…
De aanloop Zoals met alles, dus ook met het Podium, begint iets met een idee. Hiervoor ga ik terug naar eind 2010 en kom ik, ja het is niet anders, uit bij mezelf. In een gesprek vroeg Willem namelijk aan mij hoe ik denk dat De Paraplu meer nieuwe cliënten zou kunnen krijgen. Toen opperde ik het idee van een muziekpodium. Willem: “Het Podium is een initiatief om met nieuwe activiteiten ook nieuwe (jongere) cliënten te betrekken bij De Paraplu. De al bestaande activiteiten worden vooral bezocht door de leeftijdsgroep 50+. Het idee van Gert-Jan werd in de praktijk gebracht door Cecile en Sylvester.” Over de achterliggende redenen zegt Sylvester: “We vinden het leuk om met een bijzondere activiteit een brug te kunnen slaan naar onze omgeving, jongere mensen en mensen zonder beperking.” Het Podium is een extra uitgaansgelegenheid voor cliënten van De Paraplu en eigenlijk voor iedereen die van muziek houdt. Willem: “Het Podium biedt ook een kans voor jonge musici om ervaring op te doen met optreden. Hier tref je altijd een ‘luisterend oor’, een publiek dat iedere muzikant een kans geeft om zijn muziek te laten horen.”
12
Marieke Winkler Enthousiast De artiesten die hebben opgetreden zijn erg enthousiast over het Paraplu Podium. Kingtonic: “De sfeer was heel ontspannen en intiem. Een groot huiskamergevoel. De mensen waren heel vriendelijk en ik werd gastvrij ontvangen. De bezoekers waren ook heel vriendelijk, en vol aandacht en interesse tijdens het optreden.” Renée: “Ik vond dat het ongelooflijk goed georganiseerd was, vaak is dat bij professionele podia minder het geval. Zowel de gasten als de artiesten werden erg goed ontvangen. Ik vond de diversiteit aan mensen erg leuk en het was bijzonder dat iedereen zo geïnteresseerd was.” Marieke: “Ik vond dat De Paraplu de zaal sfeervol aangekleed had. Er stonden hapjes op tafel, de bar was open, de kaarsjes brandden en er was een podium.”
Renée Lepoutre
Boogh magazine - december 2011
Boogh magazine - december 2011
Door Gert-Jan van Zetten
De liedjes van Marieke zijn, zoals ze zelf zegt, “melodisch en een beetje melancholisch met soms een speels walsje tussendoor”. Frank Paats, alias Kingtonic, en Renée Lepoutre zijn ook muzikanten die dit jaar het Paraplu Podium hebben betreden. De muziek van Kingtonic laat zich omschrijven als “zonnige feelgood pop, Engels- en Nederlandstalige songs over alledaagse onderwerpen met hier en daar een absurdistische twist”. Renée, die ook deel uitmaakt van het trio Pantoufle, maakt “vriendelijke en melancholische liedjes”. Renée is gevraagd via een website van de eerder genoemde Jascha van Roij. Ze is geen lid van het CSG, maar overweegt om dat na haar studie wel te worden: “Ik denk dat het erg nuttig kan zijn! Vaak zijn het leuke groepen mensen van wie je veel van kunt leren en veel inspiratie kunt opdoen.” Kingtonic is via zijn eigen website gevraagd. Inmiddels heeft hij zich aangesloten bij het CSG. Alle drie de artiesten begeleiden zichzelf op gitaar. Marieke wisselt dat af met liedjes achter de piano. Wat de artiesten betreft heeft Sylvester een wens: “Het zou nog leuker worden als we muzikanten met een beperking kunnen vinden die willen optreden. Daar zit ik eigenlijk nog op te wachten… Dus bij deze de oproep!”
Een van de bezoekers van het Paraplu Podium is Pieter Houtman: “De avonden zijn de moeite waard! Je bevindt je altijd letterlijk en figuurlijk in een laagdrempelige omgeving.” Soms wordt hij door artiesten positief verrast, maar vaak ontbreekt er in zijn ogen wel iets. Pieter: “Kingtonic bracht mij voor het eerst echt dicht bij hoe ik me het Podium graag voorstel. Een eigen invulling van teksten in combinatie met verassende 13
Verbetering Meer publiek krijgen is een belangrijk verbeterpunt. Pieter: “De intentie om te integreren als minder valide en valide toeschouwers is er, maar in de praktijk is dat eigenlijk nog niet gelukt.” Marieke geeft aan dat er nog wel iets aan het geluid verbeterd kan worden, “waarbij zang en begeleiding iets beter op elkaar afgestemd zijn, maar dat is lastig met een kleine installatie”. Ze heeft ook nog een tip: “Geef bij de ingang of bij de poort aan dat het Paraplu Podium hier plaatsvindt door middel van een bord. Het is moeilijk te vinden als je niet bekend bent met het gebouw.” Het enthousiasme van Sylvester kent geen grenzen: “Wow, we krijgen steeds meer ideeën om eens aan wat artiesten te vragen of we hun muziek mogen opnemen. Misschien is het wel een leuk idee om eens een cd-tje te maken, gewoon met wat nummers van de artiesten. Maar dat is leuke toekomstmuziek…” Kingtonic
ONBEPERKT HOUDBAAR
Vier de verschillen! Een aantal maanden geleden was ik bij de boekhandel en las ik bij de tijdschriften de volgende kop: Stop body bitching! Het artikel was een pleidooi om niet te vitten op elkaars lichamen maar juist de verschillen te accepteren en waarderen. Zou dat ook voor mensen met een handicap gelden, vroeg ik met toen af. Zo langzamerhand lijkt het normaler te worden om mensen met een (kleine) handicap op de televisie te zien. Niemand kijkt nog op van het loopje van Lucille Werner en het stotteren van Waldemar Torenstra is zelfs sexy. De soap van Downistie wordt op prime-time bij de Wereld Draait Door uitgezonden en de show Beauty and the Nerd leert ons dat er achter het uiterlijk daadwerkelijk een normale persoon te vinden is! Zou het nu echt steeds gewoner worden om een handicap te hebben?
CD-recensie - Selah Sue - Selah Sue
Geïnspireerd door het afgelopen North Sea Jazz Festival kocht ik dit album van Selah Sue (ze lijkt als uitvoerend artiest in het bijbehorende boekje Sanne Putseys te heten). Waar vrijwel iedere act dit jaar tot een soort veredeld voorprogramma werd gedegradeerd, omdat deze editie van het North Sea Jazz Festival vooral in het teken stond van Prince - deze man liet iedere dag van het festival van zich horen omdat hij het afsloot met zijn nog altijd ongeëvenaarde muzikaliteit, zo bleek later maar weer eens -, waren er altijd wel wat uitzonderingen op de regel. Dat ik het optreden van Selah Sue als de grootste uitzondering ervoer laat zich raden! Overigens, staan Prince en Selah Sue niet zo ver van elkaar vandaan vanwege haar talent, wat ook voor Prince (al eerder) niet onopgemerkt was gebleven! Selah Sue is afkomstig uit het Vlaams-Brabantse Leefdaal, deelgemeente van Bertem, tegen Leuven aan. Haar afkomst vond ik gek genoeg al snel bijzonder verrassend, waarschijnlijk door al het Amerikaanse muzikale ‘geweld’ die zaterdagavond. Geweld tussen aanhalingstekens, omdat zowel Chaka Kahn als Seal tegenvielen. Dat vond ook Prince die nacht, die laatstgenoemde, als verassend gastoptreden, alweer héél snel de coulissen instuurde… Selah Sue gaf met haar band nét die extra ‘steekvlam’ die andere optredens misten. Dat is terug te horen op haar titelloze album, dat opent met This World met als basis een diepe baspartij. Gecombineerd met haar karakteristieke door merg en been gaande stemgeluid doet ze mij dansen in mijn rolstoel! Maar in de ‘kleinere’ liedjes, neem Summertime!, weet ze je kwetsbaarheid te raken. De dansbare kant is sterk vertegenwoordigd in onder andere Crazy Vibes. En dan tot slot nog het nummer Please samen met Cee Lo Green: wat deze man verder al heeft gedaan op muzikaal gebied, weet ik niet, maar hij heeft zo’n waanzinnige stem!!!
14
Column je eigen versie van een bepaald product te kiezen, bijvoorbeeld door de digitale fotografie: een tas met een foto van je (klein)kinderen of een agenda met je eigen vakantiefoto’s. Het kan allemaal en het is ook steeds gemakkelijker geworden. Het fenomeen ‘pimpen’ draagt hier ook aan bij: je versiert je fiets met bloemen en lampjes en je kunt hem veel gemakkelijker terugvinden in het fietsenhok. De kleur van je rolstoel, het beginschermpje van je telefoon, de stem van de navigatie, de strepen op de aangepaste schoenen en de stickers op de vuilcontainer. De eigen individuele smaak en identiteit zijn terug te vinden in de persoonlijke, unieke versie van het product. Originaliteit staat voor voorop! Ten slotte: de beschikbaarheid van middelen Brommobielen, scootmobielen en rollators waren nog niet zo lang
geleden het kenmerk van mensen met een handicap of een hele hoge leeftijd. Je zag ze bij uitzondering. Dat is nu niet meer het geval. De Kijkshop en de Hema verkopen rollators. Je hoeft er geen aanvraag meer voor te doen, gewoon even naar de stad en je hebt je eigen exemplaar voor een redelijke prijs. En er worden steeds modernere versies ontworpen zodat je ook hip achter de rollator kan. Jongeren rijden in een brommobiel zodat ze vanaf 16 jaar lekker droog naar school toe kunnen en steeds meer mensen rijden op een scootmobiel, ook allochtone dames met hoofddoek in de wind. Er worden al cursussen scootmobiel rijden gegeven en het is wachten op de eerste illegale straatraces als variant op het grasmaaierracen. Wat mij betreft zijn dit gunstige ontwikkelingen voor de emancipatie van mensen met een handicap. Vier je verschillen, je eigen identiteit. Waardeer en respecteer de ander zoals die is. En wie weet wordt het dan normaler om anders te zijn dan anderen. Tot die tijd: pimp je rolstoel en geniet van Waldemar!
BOOGH wenst iedereen een voorspoedig en gelukkig 2012
Boogh magazine - december 2011
Boogh magazine - december 2011
Door Pieter Houtman
Een andere gedachte: de verpersoonlijking van producten Het is steeds gebruikelijker om
Lavinia Boele
‘geluidjes’ en een even zo creatieve uitvoering! De waardering die er van de artiesten uitgaat voor dit initiatief en andersom vanuit De Paraplu (inclusief presentje) ervaar ik als zeer positief.”
15
16
Vaak ervaar ik de aanvangstijd van een film in de bioscoop ook als een nadeel. De film die je wilt zien, moet maar net draaien op een tijd die je uitkomt. En dan moet het ook nog in een zaal zijn die voor mijn rolstoel toegankelijk is. Het grootste deel van de filmzalen in Utrecht is dat helaas niet. Deze ontoegankelijkheid is het nadeel waar ik het meeste last van heb. De eerste keer dat ik met een niet-rolstoeltoegankelijke filmzaal werd geconfronteerd is 30 jaar geleden. In de kerstvakantie van 1981, eerder dat jaar had ik mijn eerste elektrische rolstoel gekregen, wilde ik (12) met mijn vader en broertje (8) naar Ik ben Joep Meloen in de Rembrandtbioscoop. Nadat mijn vader had gebeld met de vraag of ik er in kon en er een positief antwoord was gegeven, gingen we op pad. Daar aangekomen kon ik inderdaad de bioscoop in, maar bleek de filmzaal
Column boven te zijn en alleen met een trap bereikbaar. Zwaar teleurgesteld dropen we af. Wat de toegankelijkheid van bioscopen betreft is er in 30 jaar niets veranderd. In Hoog Catharijne zijn drie van de vier zalen toegankelijk, de een wat makkelijker dan de ander, maar het gaat. Camera op de Oudegracht heeft één toegankelijke zaal. Via een achteringang kun je daar komen. City/Movies is uitgerust met één zaal waar ik goed in kan. Bij de eerder genoemde Rembrandt geldt dat voor de twee zalen beneden. De filmzalen van Springhaver, ’t Hoogt en het Louis Hartlooper Complex zijn in het geheel niet toegankelijk voor mij. De laatste heeft overigens wel een lift. Het probleem van die lift is dat deze maximaal 200 kilo kan dragen. Het zou niet slim zijn om daar met mijn 270 kilo in te gaan. Als je een zaal in kunt, doemt de vraag op: ‘Waar zet ik mij met mijn rolstoel neer?’, want echte rolstoelplaatsen ontbreken. In Camera moet je helemaal vooraan gaan staan, verre van ideaal, zeker voor je nek. Vijf jaar geleden wilde ik op een zaterdagavond in City naar ‘Zwartboek’. Omdat de zaal helemaal vol zou gaan lopen, mocht ik er niet in vanwege brandweervoorschriften. Zouden er in een zaal een paar stoelen weggehaald worden en de lege ruimte voor mensen in een rolstoel gereserveerd worden, waardoor je niet in het gangpad zou staan, dan zou de brandweer er waarschijnlijk geen probleem mee hebben. Ik heb echter het idee dat medewerkers van een bioscoop vooral naar eigen inzicht handelen, waarbij sommigen bij het zien van een rolstoel het zo warm krijgen dat zomaar het brandalarm af zou kunnen gaan.
ACTIVITEIT UITGELICHT ben ik drie keer binnen een week naar Rembrandt geweest. De eerste keer kwam er, niet lang nadat ik mij naast een van de rijen had neergezet, iemand naar met toe die zei dat ik daar ‘echt niet’ kon staan. Hij bedacht een plaats voor me achter de achterste rij. Maar als daar mensen zitten, zie ik niets, temeer daar de achterste rij op een verhoging staat. Toen kon ik, nadat er een stapel stoelverhogers weg was gehaald, de hoek in. Vanaf die plek kon ik de film goed zien, hoewel het wel irritant is als iemand die naar het toilet moet door je beeld loopt. De tweede keer bemoeiden meerdere medewerkers zich ermee. Een van hen bedacht om mij op een afstap van 15 centimeter lager neer te zetten. Niet een bijster slim plan. Hoe kom je daar fatsoenlijk af en op? En wat dan te denken van de brandveiligheid? Het werd dus weer de hoek. Toen ik er twee dagen later weer was, ging ik maar gelijk ‘mijn’ hoek in. Toen de film bijna begon, zei een medewerker dat ik wel naast de rij mocht gaan staan… Snapt u het nog? Het wordt tijd dat er eenduidige richtlijnen en goede rolstoelplaatsen komen. Wellicht biedt de megabioscoop die binnen enkele jaren naast de Jaarbeurs zal verrijzen uitkomst. Tot dan zal ik om aan mijn ‘uitgevoel’ gehoor te geven af en toe naar de bioscoop gaan. Maar ik zal nog vaker thuis een filmpje pakken. Om niet afgeleid te worden zal ik ramen, deuren en gordijnen sluiten. Coming soon…
Fotografie
In iedere uitgave van Boogh Magazine wordt een activiteit die in een van de activiteitencentra of bij de NaHderkring op het programma staat in de schijnwerpers gezet. We richten ons vizier deze keer op Fotografie bij Boogh Activiteiten in Utrecht. Door fotogroep Baarn
Mijn naam is Denise, 16 jaar en ik heb een snuffelstage gelopen bij Boogh Activiteiten in Baarn. Ik heb een interview gehouden met Henrietta. Zij is een vrouw van 48 jaar, die al vier jaar activiteiten doet bij Boogh. Henrietta heeft er al heel wat verschillende activiteiten op zitten, zo heeft zij yoga, creatief, computer en bloemschikken gedaan. Zij is onlangs begonnen bij Fotografie en dat bevalt haar erg goed.
De fotografiegroep bestaat uit ongeveer acht cliënten met één of twee medewerkers. Henrietta geeft aan dat ze nu bezig zijn met het maken van een portrettenboek. Henrietta: “Iedereen van de activiteit Fotografie werkt hieraan mee. Zo maken we elke week foto’s van cliënten en medewerkers die nog niet in het boek staan.” Al deze foto’s worden op de computer opgeslagen en vervolgens worden ze waar nodig bewerkt. Dit vindt Henrietta erg leuk om te doen
omdat ze graag wil leren ‘photoshoppen’ (een fotobewerkingsprogramma, red). Henrietta: “Zodra de foto’s klaar zijn, printen we ze uit en maken we er een mooi boekje van. Dit boekje is bedoeld om nieuwe cliënten de mogelijkheid te geven de gezichten bij de namen te plaatsen. Daarnaast is het een leuk boekje om gewoon even door te bladeren. Ook gaan we dit seizoen een verjaardagskalender maken met de seizoenen erop. Hiervoor zullen we een paar keer naar het Cantonpark gaan om mooie plaatjes te schieten van bijvoorbeeld paddenstoelen, bomen en planten. Daarbij vinden veel cliënten het prettig om even naar buiten te gaan. Verder willen we aan de slag met diverse onderwerpen, zoals compositie, diafragma, zwart-witfotografie en fotobewerking. Voor de maand december heeft iedereen een wenskaart gemaakt met een zelfgekozen compositie. Verder houden we van een geintje en proberen we een gezellige sfeer neer te zetten.” De fotogroep in Baarn
Boogh magazine - december 2011
Boogh magazine - december 2011
Een middag of avond naar de bioscoop vind ik een leuke vorm van vrijetijdsbesteding. Ten opzichte van het kijken naar een film thuis heeft het bezoeken van een bioscoop een aantal voordelen. Het scherm waar je naar kijkt is veel groter. Vroeger zou je ook zeggen dat het geluid beter is, maar dat evenaar je tegenwoordig thuis vrij gemakkelijk. Een voordeel is ook dat ik me in de bioscoop helemaal kan richten op de film. Thuis laat ik me sneller afleiden. Naar de bioscoop is een uitje, nog een voordeel. Maar tegelijkertijd kun je dat ook als een nadeel zien. Voordat ik de deur uit kan, gaat er namelijk altijd een hele organisatie aan vooraf. In verband met mijn beademing en daaraan gekoppeld het uitzuigen van slijm uit de luchtwegen moet er altijd iemand met me mee. Daarnaast heb ik meestal een taxi nodig die me brengt en haalt. Alleen als de temperatuur het toelaat en er geen neerslag is, en ook de kans daarop nihil is, kan ik er met de rolstoel en mijn secondant met de benenwagen of de fiets heen. Dit kan omdat de afstand van mijn huis, tegen de Utrechtse binnenstad aan, naar een van de vele bioscopen in de meeste gevallen vrij gering is.
Gert-Jan van Zetten
Filmpje pakken
Tijdens het afgelopen Filmfestival 17
STELLINGNAME Een lezerspanel wordt geconfronteerd met een prikkelende stelling. Ieder panellid geeft zijn of haar mening, voor of tegen. Het panel bestaat uit cliënten en medewerkers uit de verschillende locaties van Boogh. De stelling luidt: Alle elektrische rolstoelen en scootmobiels moeten voorzien worden van een snelheidsbegrenzer zodat deze niet harder dan 6 kilometer per uur kunnen rijden. Ook moet er voor bestuurders van deze hulpmiddelen een rijbewijs worden ingevoerd.
Steven Reijndorp, cliënt Boogh Activiteiten Amersfoort
Cindy Visscher, cliënt Boogh Activiteiten Veenendaal
Gedeeltelijk ben ik het eens met deze stelling wat betreft de snelheid van sommige elektrische wagens en scootmobiels. Het is wat mij betreft niet zo dat het zou moeten gelden voor iedereen. Ik ben het er absoluut niet mee eens wanneer het mensen treft die er echt van afhankelijk zijn en daardoor geen kant meer op zouden kunnen, waardoor ze hun hele zelfstandigheid kwijt zouden raken. Daar moet het wat mij betreft ook vooral niet naar toe, want dat lijkt mij de verkeerde weg. Waar ik wel een voorstander van ben, is dat er een snelheidsbegrenzer op deze elektrische wagens en scootmobiels komt, puur voor de veiligheid van andere mensen. Maar ja, wie gaat er dan voor zorgen dat deze er ook werkelijk op komen? Ik zie het nog niet zo één, twee, drie gebeuren. Het zou er wel een stukje veiliger door worden voor iedereen.
Voor scootmobiels en elektrische rolstoelen hoeft men geen rijbewijs te hebben. Het zijn zo gezegd je benen, en niemand zit er voor zijn lol in. Maar misschien is het wel handig om er een snelheidsbegrenzer op te zetten. Het zou een ander verhaal zijn als mensen die het niet nodig hebben, voor de lol in een
18
Margré Weeda – coördinerend begeleider Boogh Activiteiten Harmelen Mijn eerste reactie is dat er zeker geen algemene regel moet komen die op iedereen van toepassing is. Hoe kan je met 6 km per uur lange afstanden afleggen zonder daar extreem veel tijd mee kwijt te zijn? Het gevolg is dat je beperkt wordt in je bewegingsvrijheid, terwijl je afhankelijk bent van zo’n apparaat. In mijn beleving is het juist de bedoeling dat er meer vrijheid geboden wordt met behulp van een gemotoriseerd voertuig. Ik denk dat het gaat om de inschatting of iemand in staat is met een scootmobiel om te gaan, net zoals er een screening bestaat of iemand zijn rijbewijs mag krijgen. Gekeken wordt of iemand capabel is om een auto te besturen, de veiligheid in het verkeer goed kan inschatten en hier de juiste gedragingen laat zien. Als iemand zijn rijbewijs al heeft, waarom zou hij dan nog een keer een test moeten afleggen voor een scootmobiel? Als iemand incapabel is geworden als gevolg waarvan dan ook om auto te rijden, lijkt het me verstandig om te bekijken welke mogelijkheden er nog wel zijn. Nadruk zou wat mij betreft op verkeersveiligheid moeten liggen. Ik zou het eerder een test noemen dan een bureaucratische regel waar allerlei geld en tijd mee gemoeid is. Als je al beperkt wordt in je mogelijkheden, zit je daar zeker niet op te wachten, neem ik aan.
DIGITALE VERSIE
Boogh Magazine is ook digitaal beschikbaar op www.boogh.nl. Wilt u de digitale versie liever in uw mailbox ontvangen, stuur dan een mail naar magazine@ boogh.nl.
In revalidatiecentrum De Hoogstraat, waar veel scootmobiels worden voorgeschreven, wordt een soort rijles verzorgd om te kijken of dit iets voor de betreffende persoon is. Deze rijlessen stellen naar mijn idee niet zo veel voor. Ik denk dat er een soort rijschool moet komen, dus ik steun de stelling wat betreft de rijles (en steun ook hiermee een rijbewijs), maar niet waar het de snelheid betreft. Als je tijdens de rijles leert hoe je de snelheid in winkels en winkelcentra moet aanpassen en je ook bijzondere verrichtingen aan moet leren, hoop ik dat het aantal ongelukken vermindert. Net als bij het rijbewijs zou er ook een keuring kunnen plaatsvinden waarbij de rijbekwaamheid wordt getest.
Reactie Klaas Bakker - cliënt Boogh Activiteiten Baarn Ik vind niet dat alle scootmobiels begrensd hoeven worden. De snelheid kun je bepalen met de bestuurder, begeleider en instructeur. Dit lijkt mij het beste, want die kunnen inzien hoe goed er gereden wordt met de scootmobiel. Tevens kan er gekeken worden voor welk doeleinde de scootmobiel gebruikt wordt; dit kan zijn alleen voor in een bejaardentehuis of voor boodschappen doen of voor een lekker stuk gaan rijden. Dit is mede bepalend voor welke snelheid er gekozen kan worden. Een rijbewijs vind ik erg overdreven. Ik ben er wel voor dat iemand die voor het eerst op een scootmobiel gaat rijden voldoende instructies krijgt en diverse handelingen goed moet kunnen verrichten om op de weg te mogen.
Keyvan Ditzel, cliënt Boogh Activiteiten Veenendaal Het heeft weinig nut een snelheidsbegrenzer te monteren op elektrische rolstoelen en scootmobiels. Deze voertuigen bereiken immers sowieso niet zulke hoge snelheden dat bij een eventuele aanrijding de impact hiervan erg ‘groot’ zal zijn. Dit zal meer van het andere voertuig afhangen. Ook een rijbewijs klinkt een beetje overdreven, je zou dit bijvoorbeeld een vaardigheidsbewijs kunnen noemen. En dan rijzen nog de vragen: Hoe gaat men dit aanbieden? Zijn er kosten aan verbonden? Om maar eens wat te noemen. In deze tijd van bezuinigingen zou een dergelijke maatregel de kosten alleen maar verder opdrijven en diegenen die gebruik maken van een scootmobiel cq. elektrische rolstoel hebben het in het algemeen toch al niet al te breed.
Faakje van Veen, maatschappelijk consulent Boogh Een snelheid van zes kilometer per uur lijkt me wel heel langzaam voor bijvoorbeeld een scootmobiel of elektrische rolstoel die gebruikt wordt om je in de omgeving te verplaatsen. In sommige gevallen zou een in te stellen begrenzing wel nuttig kunnen zijn, bijvoorbeeld als iemand de snelheid zelf niet goed in de hand heeft. Het invoeren van een rijbewijs lijkt me wat overdreven. Ik kan me wel voorstellen dat er een test afgenomen wordt om te zien of iemand zich veilig in een scootmobiel of elektrische rolstoel kan voortbewegen voordat hij of zij zo’n vervoersmiddel gaat gebruiken. Als aanvulling daarop zou een cursus met certificaat een mogelijkheid zijn. Volgens mij zijn cursussen voor scootmobielrijders al vrij gebruikelijk.
Ilse Claessen, arbeidsbegeleider Boogh Arbeid Mij lijkt het zeker zinvol om aandacht te hebben voor het besturen van deze vervoersmiddelen in de huidige verkeerssetting. Wellicht dat er wel eerst gekeken kan worden naar de ervaring en eventuele rijbewijzen die iemand al heeft voordat er voor iedereen verplicht gesteld wordt een rijbewijs te halen. Een korte cursus met tips en trucs over het besturen is, denk ik, voor iedereen handig die voor het eerst met deze vervoersmiddelen gaat rijden. De snelheid begrenzen? Ik weet niet zo goed wat ik daarvan vind. Dat kun je wel doen, maar mensen kunnen echt wel harder als ze dat echt willen en daar moet dan weer op gecontroleerd worden. Wellicht dat het investeren in bewustwording van de gevaren en in het rijvaardig maken beter werkt en er ook voor zorgt dat mensen niet te hard rijden.
Boogh magazine - december 2011
Boogh magazine - december 2011
scootmobiel of elektrische rolstoel
Juliëtte Verweij, cliënt Boogh Activiteiten Utrecht
19