MAG TREND: PUUR ETEN EINDELIJK EEN ECHTE EIERBALLENTEST TIPS TEGEN TENTAMENSTRESS

TREND: PUUR ETEN TIPS TEGEN TENTAMENSTRESS

7

3 juni 2015 20e jaargang redactioneel onafhankelijk magazine van de hanzehogeschool groningen

MAG

HANZE

EINDELIJK EEN ECHTE EIERBALLENTEST

WIN! Ben je student in Groningen en gek op fotograferen? Win een professionele CANON SPIEGELREFLEX CAMERA met jouw beste foto van Groningen! Join de ‘HanzeMag Photo Battle’ groep op facebook, lees de instructies en post je beste foto van Groningen! Iedere week is er een nieuwe categorie: nachtleven, typisch Gronings, etc… aan het einde van de week worden de tien foto’s met de meeste likes voorgelegd aan twee fotografen. Zij kiezen uiteindelijk een top-3, de nummer 1 wordt weekwinnaar en krijgt een workshop fotografie cadeau! Eind juni zal de jury uit de twintig meest gelikete foto’s van alle categorieën de allerbeste kiezen. De maker van die foto krijgt de Canon EOS 100D!

BEWUST EN PUUR ETEN IN GRONINGEN

DE GROTE GRONINGER EIERBALLENTEST

12

ENGLISH IS ADVANCING IN DUTCH UNIVERSITIES

6

SLAAPTEKORT: SNURKEN TIJDENS DE LES

INHOUD 28

2int

BIJ DE LES

STUDENTENSTATUUT Als ik één ding heb geleerd gedurende mijn opleiding HBO-Rechten, is dat je moet weten wat de regels zijn. Als je weet wat je rechten en plichten zijn, kom je niet voor vervelende verrassingen te staan. Het is ook zo dat de regels bekend moeten zijn bij degenen op wie ze van toepassing zijn. Als de Hanzehogeschool verwacht dat studenten afweten van het bestaan van het studentenstatuut, moet zij dit kenbaar maken aan de studenten. Ik vraag me echter af hoeveel studenten buiten het handjevol dat te maken heeft gehad met examencommissies, weten dat het statuut überhaupt bestaat. Ik heb het idee dat dat die groep heel klein is. Ik maakte kennis met het document gedurende mijn tijd bij de Hanzerechtswinkel. Daarvoor wist ik niet van het bestaan af, terwijl ik HBO-Rechten studeer. Als je docenten ernaar vraagt, krijg je vast en zeker het antwoord: ‘Dit is allemaal verteld tijdens de introductie.’ Maar gedurende die eerste week van de opleiding, waarin je informatie krijgt over bijna alles wat je zou kunnen moeten weten, blijft er waarschijnlijk heel weinig hangen. Ik acht de kans zelfs groot dat veel studenten zullen zeggen dat dat hele studentenstatuut nooit ter sprake is gekomen. En dat terwijl het zo belangrijk is. Als studenten in de problemen komen, om wat voor reden ook, en vervolgens terechtkomen bij de examencommissie van hun school, volgt de commissie het protocol van het studentenstatuut. Als een student daarvan niet op de hoogte is, kan dit heel vervelend uitpakken. Denk aan de meldplicht van een onvoorziene omstandigheid: als je te laat meldt dat er zich een onvoorziene omstandigheid voordeed (bijvoorbeeld het overlijden van een familielid waardoor je een tentamen mist), dan kan de examencommissie besluiten er geen rekening mee te houden. Het studentenstatuut wordt pas écht kenbaar gemaakt aan de student in een brief met een vervelende boodschap: bijvoorbeeld als hij een BSA aan zijn broek heeft hangen. Dat is bijna te laat. Ik verzoek de deans dan ook om het studentenstatuut kenbaar te maken. Immers, wie kennis heeft, is voorbereid. HABON ABDULAHI www.habon91.wordpress.com

4

GEEN REDEN VOOR PANIEK Boudewijn Otten

Voorlichting is een kwestie van de waarheid vertellen. De overheid is er wettelijk toe verplicht en in de praktijk is het verreweg de beste aanpak. MH17voorlichter Jean Fransman spreekt zonder omwegen over crisiscommunicatie. Teamleider Rose Kempen schiet vol. ‘Laatst sprak ik de moeder van Eline weer.’ Rose wendt haar gezicht even van de zaal af, herpakt zich: ‘… ook deze keer benadrukte ze hoe blij ze was met de manier waarop de overheid met de nabestaanden omging. En dat is niet in de laatste plaats te danken aan Jean. Daarom nogmaals een groot applaus.’ Jean Fransman is lid van het Nationaal Crisiscentrum (NCC) dat verantwoordelijk was (en is) voor de voorlichting over wat bekend staat als ‘de ramp met de MH17’. Eline Vrancks, tweedejaars Communicatie & Media aan de Hanzehogeschool, was één van de 298 inzittenden van het passagiersvliegtuig dat op 17 juli 2014 boven Oekraïne uit de lucht werd geschoten. Fransman, plaatsvervangend hoofd Persvoorlichting op het ministerie van Justitie, was thuis toen hij het te horen kreeg. ‘Vakantietijd, een vliegtuig opgestegen van Schiphol, bestemming Kuala Lumpur. Zo’n reis had ik zelf ook eens gemaakt. Ik wist meteen dat er veel Nederlandse slachtoffers zouden kunnen zijn.’ Binnen een uur was het voorlichtingsteam van het NCC paraat. Het is één van de lessen voor de bijna honderd studenten van het Instituut voor Communicatie, Media & IT die op 20 mei aan Fransmans lippen hangen: zorg voor een kernteam dat direct in actie komt als er zich een crisis voordoet. De meeste andere tips die Fransman uitserveert schitteren van eenvoud: voorlichting is gewoon de waarheid vertellen. ‘Het eerste doel van voorlichting is, zo staat het in de wet, het informeren van de bevolking.’ Dat is bij een crisis altijd urgent, de burgers en media willen weten wat er aan de hand is. ‘Het is belangrijk om in de gaten te houden welke vragen er leven. Als er op sociale media een onzintheorie rondgaat,

dan kan de minister laten weten dat dat verhaal nonsens is. Of ze de minister geloven is een tweede, maar iedereen weet dat hij op de hoogte is.’ De buitenwereld naar binnen halen, noemt Fransman dat. ‘Crisisteams vergeten dat vaak: ze trekken zich terug in een geblindeerde vergaderzaal om te bepalen wat ze de buitenwereld willen vertellen. Maar het is juist essentieel om erachter te komen welke vragen er in de buitenwereld leven.’ Sluit ramen en deuren en zet uw radio of tv aan. Deze oproep klinkt standaard bij calamiteiten in Nederland. Het is de simpelste wijze waarop de overheid schade probeert te beperken, en ook dat is een wettelijke plicht. Daarna is het voor een crisisteam zaak om zoveel mogelijk informatie in te winnen, en bij een ramp als die met de MH17 is dat niet heel moeilijk. ‘Iedereen wil helpen. Ook de pers. Als je een journalist vraagt om even te wachten met een publicatie totdat we de familie hebben ingelicht, doet-ie dat. Ik heb nooit anders meegemaakt. Je moet hem dan wel goed op de hoogte houden.’ Dat doet het Nationale Crisiscentrum sowieso met beleid. ‘Als we nieuws te melden hadden over de MH17, belden we alle media precies tegelijk op. Als je de één eerder opbelt dan de ander, krijg je gedoe. Dan creëer je onrust en tast je je betrouwbaarheid aan.’ Foutieve informatie doet dat ook. Bij de MH17-ramp ging Frans Timmermans in de fout. De toenmalige minister van Buitenlandse Zaken stelde in een praatprogramma op de late avond dat een passagier de tijd had gehad om een zuurstofkapje voor z’n mond te doen. Die uitspraak koppelde het crisisteam meteen aan wat vanaf het begin de kern van de voorlichting was: weten de nabestaanden dit? ‘Het antwoord was nee. En bovendien was Timmermans’ bewering onjuist. Dat hebben we de nabestaanden nog diezelfde nacht laten weten.’ Heel slim ging dat: de nabestaanden kregen een sms’je met de boodschap dat er nieuws stond op een alleen voor nabestaanden toegankelijke website. ‘De ochtend erop verontschuldigde de minister zich publiekelijk.’ Geen reden voor paniek. Jean Fransman is de juiste man op de juiste plaats. En het Nationale Crisiscentrum is overal op voorbereid. Nee, toch niet. Marten Duit, van KIC (de studievereniging die Fransman naar Groningen haalde), vraagt: ‘Wat doen jullie als er twee crises tegelijk plaatsvinden?’ Fransman schrikt. ‘Nee, toch... maar dit is wel een hele goede vraag, hoor.’

Foto: Luuk Steemers

5

6

DE GROTE GRONINGER EIERBALLENTEST Het geheim van de Groningse eierbal. Waar komt deze snackspecialiteit vandaan? Wat maakt het zo typisch Gronings? Redacteur Teo Lazarov, fotograaf Jasper Bolderdijk en eierbaldeskundige Richard Postma gingen op zoek naar de lekkerste eierbal van Groningen. Teodor Lazarov Foto’s: Jasper Bolderdijk 7

‘Teo, ik heb mijn voet zwaar gekneusd. Sorry, ik kan niet mee op eierballenjacht.’ Richard Postma, eierbaldeskundige en student aan de Popacademie, klinkt teleurgesteld. Uitstellen? ‘Nee, ik kan de komende vier weken m’n huis niet uit.’ Zonder Richard valt onze zoektocht in duigen en dat mag niet gebeuren. Het besluit is daarom snel genomen. We halen eierballen bij vijf verschillende cafetaria’s in de Stad en nemen ze mee naar Richards huis om ze daar vakkundig te proeven. Vooronderzoek brengt ons bij de volgende vijf cafetaria’s: De Kroon in Paddepoel, De Koning aan de Bedumerweg, De Kapteyn in de Korrewegwijk, De Hoek in het centrum en Friet van Piet in de Oosterpoortwijk. Het is zaterdagavond en het regent om het kwartier. Na lange wachtrijen komen we uiteindelijk doorweekt bij onze eindbestemming aan. Gastheer Richard laat ons hinkelend binnen. We besluiten om alle ballen in volgorde van ophalen te testen. Zo zijn alle snacks even koud en dus gelijk. Voordat we beginnen, benoemen we zes categorieën waarop we het oordeel over de eierbal zullen vellen:

substantie, dichtheid, het ei, crunch, smaak en prijs. ‘Kijk, de substantie is de ragout die om het ei zit. De dichtheid is hoe de ragout zich verhoudt tot de rest van de eierbal’, legt Richard uit. Hij heeft zijn sporen als eierbaldeskundige verdiend. Tot voor kort woonde deze expert in Casa del Eierbal, waar menig buitenlander is onderworpen aan de genietingen van deze streeksnack. Bovendien was Richard tijdens Eurosonic 2014 in de 3voor12 Talkshow te bezichtigen als kenner op dit gebied. ‘De eierbal heeft zijn roots in Indonesië’, vertelt hij. ‘Dat staat onomstotelijk vast. Maar hoe het product precies in Groningen terecht is gekomen, is een mysterie. In 1951 introduceerde een man met de naam Sloots de eierbal in Groningen. Sloots’ recept is door de producent van Aaierbaln overgenomen. Ze hebben de originele receptuur ietwat gewijzigd om de lekkernij, want dat is het, langer houdbaar te maken.’ Echt Gronings is de eierbal niet (zo treft men de koning der snacks in menig automatiek in Venlo aan, maar daar staat de bal bekend onder de naam frietei). Tijd om te beginnen.

Recept voor vier doe-het-zelf-eierballen 50 gram boter; 60 gram bloem; halve liter koude (kippen)bouillon; peper; kerrie; 1 eetlepel peterselie; 4 hardgekookte eieren, gepeld; 1 ei, losgeklopt; paneermeel. Smelt de boter, voeg de tarwebloem toe en roer door tot het een bal wordt. Laat de bal al roerende een paar minuten garen op laag vuur. Roer beetje bij beetje de koude bouillon er door, maar laat het geheel niet te dun worden. Voeg naar smaak peper, ietsje nootmuskaat en kerrie toe. Voeg de peterselie toe en laat de ragout afkoelen op een natgemaakt bord. Verdeel de dikke ragoutvulling in vieren en duw met vochtige handen de hardgekookte eieren erin. Zorg dat de naadjes goed sluiten. Wentel de ballen eerst door paneermeel, vervolgens door losgeklopt ei en tot slot nog een keer door paneermeel. Bak ze in hete frituurolie. Bron: Hermus en Zandstra, culinaire gidsen van Dagblad van het Noorden

DE KROON Paddepoel

Vakkundig snijdt Richard de eerste eierbal in tweeën. Een perfect gouden ei komt tevoorschijn. De ragout vertoont echter gaten. ‘Hieraan zie je dat het zelfgemaakt is.’ Richard wijst naar de gaatjes. ‘Ik ga nu de dichtheidstest doen.’ Voordat we doorgronden wat hij bedoelt, pakt onze expert een helft en begint te schudden. ‘Heel goed. Het ei blijft er mooi in zitten.’ Over de smaak zijn we het allemaal eens: heerlijk en verfijnd. Gemiddeld: 7,53

DE KONING Bedumerweg

Cafetaria De Koning staat hoog aangeschreven in Groningen. Het familiebedrijf maakt alles zelf en is bovendien (of moeten we zeggen: nochtans) de goedkoopste van de vijf. Dit keer heeft fotograaf Jasper de eer z’n bal als eerste door te snijden. Richard: ‘Zie je dat? Het ei is te klein en er zit te veel ragout omheen. Weet je wat er dan gebeurd? Dit!’ Hij neemt een flinke hap uit zijn nog hele eierbal. Het ei verschuift in de ragout en vliegt bijna door de korst. ‘Jammer’, zuchten we gedrieën. De smaak is wel heel goed en blijft lang hangen. ‘Biertje erbij?’ Ja, graag. Gemiddelde: 7,36 8

DE KAPTEYN Korrewegwijk

‘Zo, wat een kanonskogel’, Jasper heeft de volgende bal in zijn hand. ‘Man, wat een vet!’, sombert Richard. ‘Mijn handen glinsteren helemaal.’ De binnenkant van de bal is een gladde vettige massa. Bovendien is geen van de drie eieren in onze ballen consistent gekookt. Jasper: ‘Die van mij lijkt prima, maar als ik naar die van jullie kijk…’ Hij schudt zijn hoofd. Van crunch is trouwens geen sprake. Gemiddeld: 5,97

DE HOEK Centrum

‘Hiervan heb ik hoge verwachtingen’, roept Richard wanneer we bal nummer vier tevoorschijn halen. De Hoek heeft een strakke, kleine bal. Jasper: ‘Volgens mij kun je hier prima in happen zonder dat het ei verschuift.’ Richard probeert het uit, inderdaad geen schuifei. ‘Perfect!’ Alle eieren zijn even goed gekookt, de ragout is wat vlak, maar nog steeds goed in de ondersteuning van het ei. Deze bal is niet zelfgemaakt, maar komt uit de fabriek, zo hebben we ons laten vertellen. Richard: ‘Het klinkt wat zuur tegenover de handgemaakte ballen, maar dit is wel erg goed.’ Goede crunch, goed ei, beetje weinig ragout. Gemiddeld: 7,66

FRIET VAN PIET Oosterpoortwijk

Na drie kwartier rust te hebben genomen, beginnen we met lichte tegenzin aan eierbal nummer vijf. Voor de laatste keer snijden we de snack doormidden. Perfect gekookt gouden eigeel blinkt ons in de ogen. ‘Volgens mij het beste ei tot nu toe’, zegt Jasper. ‘Ziet er goed uit’, beaamt Richard. ‘Weet je zeker dat dit een fabrieksbal is?’ Hij wijst naar de vrij dikke laag ragout. Wij knikken, het meisje bij de cafetaria had gezegd dat het er één van Aaierbaln is. Na de eerste hap kijken we elkaar aan. ‘Zo! Deze is echt goed in balans. Niet vlak en niet te overheersend.’ Het blijft echter bij één hap, want we zitten misselijkmakend vol. Maar het oordeel is unaniem: we hebben een winnaar. Gemiddeld: 8,44 9

FOODBLOGGERS: JE BENT WAT JE #EET Jolien de Vries

Een vette hap of een healthy quinoasalade? Dankzij foodbloggers weten we precies wat onze omgeving dagelijks naar binnen werkt. Eke: ‘Je hoeft niet naar een massagesalon om lekker verwend te worden.’ 10

‘Er zijn veel mensen die kritiek uiten op het constant plaatsen van foodfoto’s, maar ik vind het mooie rijkdom’, zegt de Groningse foodblogger Wilbert van de Kamp. Waar zo’n vijftig jaar geleden in veel Nederlandse huishoudens de maaltijd pas kon beginnen na een gezamenlijk uitgesproken ‘amen’, moet men tegenwoordig wachten met aanvallen totdat de volgers op sociale media op de hoogte zijn gesteld van het zorgvuldig in beeld gebrachte gerecht. Social media zijn anno 2015 dé manier om eten met zoveel mogelijk mensen te delen (niet letterlijk, natuurlijk). Al eet je in je uppie, door het plaatsen en reageren op foodfoto’s is eten een sociale gebeurtenis. Voor Wilbert is een belangrijke functie van eten dat het mensen verbindt. Door social media wordt de kring groter: je hebt niet alleen contact met tafelgenoten, maar je kunt ook de boer en de visser die voor het eten zorgden leren kennen. Genieten is voor Wilbert het hoofddoel, pas daarna volgt gezondheid. ‘Het is belangrijk om bewust met voeding bezig te zijn, als je dat doet komt gezondheid er vanzelf bij.’

#HEALTHY Gezondheid heeft voor veel bloggers een hoge prioriteit. De Groningse Marleen Bosmann van Foodilove bijvoorbeeld is een enorme foodfan, health- en sportfreak. Als ze niet in de keuken staat, is ze wel te vinden in de sportschool. Marleen wil haar

Wie? Marleen Bosmann Hashtag: #foodilove (Mijn motto is: keep it simple and make your life more fun!) Volgen via: @foodilove / www.foodilove.nl

Wie? Eke Bosman Hashtag: #powerfood (Powerfood moet een andere betekenis krijgen: vet is power!) Volgen via: @snackspert

Wie? Wilbert van de Kamp Hashtag: #hashtag (Ik vind hashtags redelijk debiel onder foodbloggers) Volgen via: @eengarde / www.eengarde.nl

Dit Blueberry Bananenbrood is suiker-, gluten- en lactosevrij. Volgens Marleen Bosmann een absolute aanrader als ontbijt of bij een kop thee. Gezonde lekkernijen als dit doen het altijd goed op haar blog. ‘Mijn lezers houden vooral van bakken.’

‘De burger van Vrouw met de Baard: mijn god, wat simpel en tegelijkertijd o, zo lekker. Wie had ooit gedacht dat een vleugje citroengras in de ketchup een unieke combinatie is? Soms hoef je gewoon niet naar een massagesalon om lekker verwend te worden.’

‘Mijn favoriet: Melanzane alla parmigiana. Supervet, veel kaas, supervolle samensmelting van aubergine, tomaat, ei, basilicum en parmezaanse kaas. Aubergine bakken in veel olie, ei koken, saus maken van tomaten. En dan maar laagjes maken, en daarna nog 20 minuten in de oven op 220 graden. Lekkerder wordt het niet.’  (Foto: Amanda Drost)

volgers dagelijks inspireren voor een fitte, gezonde en trendy lifestyle. ‘I love no nonsense en maak vaak gezonde, lekkere en makkelijke recepten.’ Ze snoept wel eens een chocoladereep of patatje, zolang het maar binnen haar caloriebehoefte past. ‘Ik heb zelf een doel voor ogen en dat wil ik bereiken. Ongeacht wat de mensen in mijn omgeving ervan vinden.’ Op haar blog zijn vooral gerechten te vinden onder de hashtag healthy: veel groenten, fruit en natuurlijke producten vol nuttige voedingsstoffen. Geen vette hap te bekennen. Dat is wel anders op de instagram-account van Snackspert Eke Bosman. Een jaar geleden begon hij als grap het account waarop hij beoordelingen zet van snacks. ‘Op de middelbare school stond ik al bekend als snacker. Toen vorig jaar een paar vrienden me aanmoedigden een instagram-account te beginnen, dacht ik: waarom niet?’ In korte tijd kreeg Eke veel positieve reacties en werd zijn account opgemerkt door onder andere Het Parool en Man Bijt Hond.

de drie tot vier dagen een snack en de rest van de week veel groenten en fruit. ‘Ik heb zelfs weleens quinoa gegeten. Maar zonder grappen, snacks zijn een guilty pleasure. Ik wil vooral laten zien dat het niet erg is om af en toe te zondigen.’ Eén van de lekkerste snacks van de laatste tijd vindt hij de pizzaquiche (formaat quiche, vulling pizza), gewoon uit de diepvries bij de supermarkt. ‘Dat was een verrassing, maar hij smaakt ontzettend goed, echt een aanrader!’ Eke vindt het zonde dat de focus in de media vaak ligt op (extreem) gezond eten. ‘Door Snackspert ben ik er bozer op geworden. Ik kreeg zoveel reacties van mensen die zeiden: “Eindelijk iemand die ervoor uitkomt dat hij snackt.”’ Sommige bloggers gaan wat hem betreft te ver met gezond eten. ‘Waar haal je dan je plezier uit? Ik denk dat sommigen van hen ongelukkig zijn en dat compenseren door bizar goed te eten. Maar als je blij wordt van McDonald’s is dat toch ook mooi?’

een Rens Kroes in haar ondergoed dansend een kom geitenyoghurt naar binnen ziet lepelen, krijg je geen realistisch beeld van gezond eten.’

#GUILTYPLEASURE In het begin recenseerde Eke vooral, maar in de loop der tijd formuleerde hij ook een boodschap voor zijn volgers. ‘Ik wil laten zien dat je eten niet te serieus moet nemen. Luister naar je lichaam en niet te veel naar andere mensen.’ Het valt niet af te lezen aan de overvloed aan snacks op Snackspert, maar Eke eet over het algemeen gezond: eens in

Foodie Marleen zul je in ieder geval niet dagelijks bij de McDrive aantreffen. ‘Sommige mensen kunnen vast gelukkig zijn bij de McDonald’s maar de vraag is wat je allemaal binnenkrijgt. Als je daar structureel eet moet je niet zeuren dat je een dikke kont hebt’, zegt ze met een knipoog. Volgens blogger Wilbert van de Kamp bestaat er nog wel eens een verkeerd beeld van wat gezond is. ‘Als je

#TEDOMOMTEPOEPEN Foodbloggers moeten zich volgens Wilbert bewust zijn van de invloed die ze hebben. ‘Veel bloggers laten zich voor het karretje spannen van de voedselindustrie. Dat is dom en gevaarlijk, zeker als ze veel volgers hebben.’ Als dieptepunt van deze commerciële invloed noemt hij de VultipChallenge. Dit is een campagne waarbij bloggers originele vullingen voor Bugles (chips in de vorm van kleine hoorntjes) moeten bedenken en deze op hun blog moeten posten. ‘Je bent toch te dom om te poepen als je je daarvoor leent, zeker als je weet hoe weinig geld je ervoor krijgt. Ik snap echt wel dat het lastig is om je geld te verdienen met een blog, maar dat is niet de manier om tot succes te komen.’ Marleen denkt dat bloggers juist door deze gesponsorde berichten van hun hobby hun werk kunnen maken. Zelf staat ze open voor gesponsorde producten als deze binnen haar visie passen. Ook Snackspert staat niet negatief tegenover gesponsorde snacks. ‘Het is nog niet voorgekomen, maar zo lang ik er eerlijk over kan zijn en het mag afkraken, doe ik ’t. Ik ga alleen niet alles aannemen. Als het een vegaburger is, zeg ik: “Fuck you.”’ 11

BEWUST ETEN: ‘HAVER- OF AMANDELMELK?’ Teodor Lazarov

Foto’s: Pepijn van den Broeke

Ze schieten als champignons uit de paardenpoep: eettentjes die gezond en puur voedsel hoog in het vaandel dragen. Teodor bezocht een aantal van deze lunchrooms en sprak met voedseltrendwatcher Saskia Jonker. 12

‘Het aantal restaurantjes, lunchrooms en eetcafés die zich met bewust eten bezighouden, is zeker toegenomen, zegt Saskia Jonker. Als recensent voor De Smaak van Stad is ze goed op de hoogte van wat zich zoal afspeelt in Groningen. ‘Puur en gezond zijn nogal lege termen, vind ik. Want wat is gezond? Daarover veranderen we elke paar jaar van mening. Ik heb het liever over bewust eten, dat je weet waar het vandaan komt en wat er allemaal in zit. Door de vele schandalen in de voedselindustrie zijn mensen daar gespitst op.’

Bewust eten is volgens Saskia in opkomst, maar of het een hype genoemd kan worden weet ze niet. ‘We zitten nu midden in die overgang. Daardoor kun je er nog niet te veel over zeggen.’ Maar de voedseltrendwatcher, want dat is Saskia, aarzelt niet de aankleding van die eettentjes wel als hype te bestempelen. ‘Je drinkt nu vaak uit lege jampotjes en zit op afgedankte schoolstoeltjes. Dat is iets wat vanzelf wel overwaait. Het eten en de bereiding zijn een ander verhaal. Dat bestaat veelal uit zelfgemaakte gerechten van lokale biologische producten. Kijk, dat

is een manier van koken die volgens mij toekomst heeft. Bovendien is het beter en duurzaam.’

STRATEGIE

Gewapend met de tips van Saskia en wat vooronderzoek gaan we op pad. Ons oog is gevallen op twee lunchrooms: Anat en No 25. We willen uiteraard geen verkooppraatjes horen en besluiten daarom eerst undercover de menukaart te inspecteren, het één en ander te proberen en pas dan met het personeel in gesprek gaan.

ANAT

Lunchroom Anat is gelegen aan het Noorderplantsoen tegenover café De Bres. Het schattig ogende eettentje is net twee weken open. Het terras bestaat uit kleine tafeltjes gemaakt van pallets. In elke tafel is een plantenbakje verwerkt met daarin verschillende soorten tuinkruiden. Heel toepasselijk, aangezien Anat de eerste lunchroom in Groningen is die alles op plantaardige basis maakt. Op de kaart, die binnen sierlijk op de muur is uitgeschreven, staan gerechten als bloemkoolcouscous, haverbroodjes met humus en verschillende slowjuices. We gaan voor een haverbroodje humus en een slowjuice bestaande uit spinazie, paksoi, bleekselderij en limoen. Op het eerste gezicht lijken de twee sneden brood niet heel bijzonder. Schijn bedriegt. De smaakcombinatie van vijgen en humus overdondert onze smaakpupillen. Een slok slowjuice uit een jampotje verfrist en is indrukwekkend van smaak. Alles lijkt perfect in balans te zijn. Door het sap heen proeven we duidelijk alle ingrediënten, afzonderlijk van elkaar en tegelijkertijd als geheel. Dan valt ons oog op de drie verschillende soorten gebak: appelkruimeltaart, lavendelcake en chocoladecake. Betrapt! Chocoladecake zonder eieren en boter? Onmogelijk. We nemen een kop koffie en kijken besluiteloos naar de zoetigheid. ‘Proeverijtje?’, lacht de serveerster. Ja! ‘Met wat voor melk wilt u de cappuccino? Havermelk of amandelmelk?’ Deze ervaring wordt met de minuut interessanter. Enkele tellen later likken we onze vingers af bij de smeuïge gebakjes en de pittig smakende koffie. Tijd om onze identiteit uit de doeken te doen. ‘Het is nu erg druk, kom anders morgenochtend even langs terwijl ik de soepen maak’, zegt eigenares Anat. Zo gezegd, zo gedaan.

daadwerkelijk 180 graden om te slaan, bestellen we het broodje van de dag: varkensvlees. We krijgen een nogal klein ogend bolletje. Pas wanneer we het kapje eraf halen, presenteert zich het beleg. Daar waar we plakken beenham verwachtten, staat een portie goed gemarineerde varkenstukken op ons te wachten. Vers van het bot, grappen we. In ons vooronderzoek was deze lunchroom opgevallen door haar bijzondere missie. Number 25 wil de klant laten ervaren dat een lunch ook een culinair hoogstandje kan zijn. Dit willen ze bereiken door een spannende presentatie, maar vooral door de verassende smaken. Van de presentatie zijn we nog niet zo ondersteboven. Gewoon een broodje vlees, wel op een mooi groot bord. Wat de smaak betreft, is de verrassing des te groter. Het lijkt alsof een vage

herinnering ons doet beseffen dat we echt varkensvlees proeven en niet een stuk plastic waarvan we zelf moeten invullen hoe het zou moeten smaken. De monchoubrownie met blauwe bessen bij de koffie is eveneens een wake-up-call. De combinatie van chocolade en de aardse bessensmaak doet ons hunkeren naar meer. Onmogelijk. We zitten tot de nok toe vol. ‘Onze filosofie?’ Koen van de bediening neemt graag even de tijd om ons te woord te staan. ‘We halen alles zo lokaal mogelijk. De markt is hier niet ver vandaan, dus daar doen we regelmatig inkopen. We willen het zo vers mogelijk houden.’ Hij wijst naar de open keuken waar een vrolijke chef behendig de gerechtjes klaarmaakt. Koen lacht: ‘Niet alles is biologisch, maar we doen ons best.’

‘Deze lunchroom is de droom waarvan ik niet wist dat ik die had’, vertelt Anat de volgende ochtend, terwijl ze met een groot mes de uien voor haar soep snijdt. ‘Ik was altijd al geïnteresseerd in voeding. Vooral hoe je op gewicht kunt blijven zonder te crashen.’ Ze gebaart naar de keuken. ‘Ik heb nooit de ambitie gehad om de horeca in te gaan.’ Na een opleiding tot natuurvoedingsdeskundige besloot Anat uiteindelijk om iets met haar passie te doen. Alles in haar lunchroom is veganistisch. ‘Ik noem het liever plantaardig, veganistisch is zo geitenwollensokken.’ En de chocoladecake? ‘Gewoon met lijnzaadolie bereid, hoezo?’

No 25

De Oude Kijk in ’t Jatstraat lijkt het mekka van eerlijk en bewuste lunchrooms. We krijgen No 25 in het vizier, op de hoek bij de UB, naast kapsalon Jottem. Dit eettentje is precies het tegenovergestelde van Anat. Lekker veel vlees en vis op het menu, geen sapjes uit jampotjes en normale zitbanken. Om 13

14

‘NIET THE QUEEN’S ENGLISH, MAAR WEL EFFECTIEF’ Het hbo telt steeds meer Engelstalige opleidingen en sommige hogescholen verheffen het Engels zelfs tot voertaal. Dat is goed voor het onderwijs, zeggen ze, en het zorgt bovendien voor meer studenten. Bas Belleman / HOP 15

3,9 3,8 3,7 3,6 3,5

Oordeel HBO-studenten over opleiding

3,4 3,3

Nederlandstalig

3,2

Engelstalig

3,1 3,0 ud

o nh

i

ten n e

c do

em

en

alg

g

di

r aa v e

g&

n tsi

e to

n de e h

g

ve ni

r

oo

be

lin de

ng

iti slu

au

or vo

n aa

‘We willen een tweetalige hogeschool worden’, zegt stafdirecteur Rob Verhofstad van de Hanzehogeschool Groningen onomwonden. ‘Tot nu toe werd Engels hoofdzakelijk gebruikt als het echt nodig was. Nu gaan we uit van verregaande tweetaligheid.’  Het kan nog radicaler. De NHTV Breda, die onder meer opleidingen toerisme en game development aanbiedt, streeft naar volledige Engelstaligheid. Zoetjesaan zullen de Nederlandstalige opleidingen verdwijnen. Alleen de medezeggenschap op de NHTV blijft voorlopig in het Nederlands, vertelt Wicher Meijer, hoofd van de afdeling Strategie, Educatie & Research. ‘Dat is wettelijk zo bepaald.’ In Nederland zijn er bijna tweehonderd Engelstalige hbo-bacheloropleidingen en een kleine honderd Engelstalige hbo-masters. Het aantal buitenlandse studenten groeit misschien niet zo hard als aan de universiteiten, maar intussen komt zeven procent van de hbo-studenten uit het buitenland (tegen ruim twaalf procent van de universitaire studenten).

CRITICI HUIVEREN

Het vervult critici met huiver. Afgelopen najaar verscheen een manifest van vier docenten van de Universiteit van Amsterdam die zich zorgen maken om het niveau van onderwijs in het Engels. Zo goed zijn docenten niet in hun tweede taal, vrezen ze. ‘In plaats van bevlogen en inspirerende sprekers worden ze, in het beste geval, adequate docenten. Dat is een onschatbaar verlies.’ Enne… is het Nederlands soms geen volwaardige taal? Is het geen misplaatst kosmopolitisme om al je onderwijs in het Engels te geven? Laten we wel wezen, wordt er nog niet genoeg geklaagd over het 16

op

di lei

ng u m

sti

ng

d en

ler

sa

m

ha en

di

k tie

c da

ge

be

n di lei

g

k

ac

b ed

fe

© HOP. Bron: Centrum voor Hoger Onderwijs Informatie Respondenten geven in de Nationale Studenten Enquête oordelen van 1 tot 5

Nederlands van studenten? Met allerlei taaltoetsen en bijspijkerprogramma’s proberen hogescholen en universiteiten daar wanhopig iets aan te verbeteren. Dan kun je toch niet verwachten dat studenten ook nog eens in een tweede taal leren schrijven?  

dan de kassen kan haast niet. Maar de student moest helpen irrigatiesystemen aan Dubai te verkopen en dat ging in het Engels. Alles is tegenwoordig internationaal. In de geschiedenis bleek Nederland ook op zijn best als het naar buiten keek.’  

‘Waar ik vandaan kom is het zeer onbeleefd om mensen te corrigeren op hun taalgebruik’

‘In het begin was het behoorlijk problematisch’

  Misschien is zulke kritiek wel typisch Nederlands. ‘Waar ik vandaan kom is het zeer onbeleefd om mensen te corrigeren op hun taalgebruik’, zegt docent Dave van Ginhoven van de Haagse Hogeschool. ‘In Nederland corrigeren ze je heel gauw. Je kunt letten op kleine taalfoutjes, maar je kunt soms ook denken: zo erg is het niet.’ Engels is de moedertaal van de uit Canada afkomstige Van Ginhoven (zijn Nederlandse achternaam dankt hij aan z’n voorouders). Hij geeft les aan de Engelstalige opleiding European Studies. ‘Voor onze studenten is het essentieel dat ze kunnen communiceren met de rest van de wereld en dat ze interculturele vaardigheden opdoen. Willen ze het ver schoppen in de wereld, dan moeten ze Engels spreken en cultuurverschillen begrijpen. Dat is niet meer terug te draaien.’   Hij geeft een voorbeeld van een student die stage liep in het Westland. ‘Je zou denken: Nederlandser

   Toegegeven, de overgang van Nederlands op Engels heeft wat voeten in de aarde gehad, vertelt Wicher Meijer van de NHTV Breda. ‘In het begin was het behoorlijk problematisch voor studenten en docenten, maar als we op studentenenquêtes mogen afgaan is het intussen vele malen beter.’ Afgelopen najaar noemde de Keuzegids de NHTV de beste grote hogeschool van Nederland. Engelstaligheid lijkt dus geen struikelblok voor de hogeschool. Meijer: ‘Het helpt dat studenten nu veel vaardiger zijn als ze aan de opleiding beginnen, misschien omdat de hele maatschappij wat Engelstaliger geworden. Ik wil niet beweren dat het allemaal goed zit, maar de afgelopen vijf jaar is de kritiek wel wat verstomd.’  

HEUS NIET VLEKKELOOS

Hoe goed is het Engels van de NHTV-studenten bij hun afstuderen? Meijer: ‘Het is heus niet vlekkeloos. Bij de werkstukken kijken we ook altijd naar spelling en grammatica en soms laat het niveau te wensen over – maar daarom krijgen ze ook les.’ En hoe zou het anders moeten, als je internationaal

handel drijft, computerspellen ontwerpt of in het toerisme werkt? ‘Wij leiden op voor een beroep waarin de wereld je werkterrein is’, stelt Meijer. ‘Van meet af aan proberen we studenten via uitwisselingsprogramma’s en projecten met de hele wereld in aanraking te laten komen. Het is beslist geen hype om Engelstalig onderwijs te geven.’ ‘Interessant genoeg is nooit aangetoond dat het taalniveau van studenten door het Engels naar beneden gaat’, vult Rob Verhofstad aan, directeur Onderwijs & Onderzoek aan de Hanzehogeschool. ‘Misschien is het wel andersom en krijgen ze meer aandacht voor taal, juist doordat alles in het Engels gaat.’ De Hanze kiest niet alleen om inhoudelijke redenen voor een overgang op Engels. Naar verwachting daalt het aantal Nederlandse studenten de komende jaren. In het noorden en oosten misschien nog wel sneller dan in de rest van Nederland. Verhofstad: ‘Het is dus de vraag: hoe gaan we daarmee om? Waar halen we studenten vandaan? Krimpt ons opleidingenaanbod mee, of kunnen we er iets tegenover zetten?’   

FRONSENDE WENKBRAUWEN

Dankzij Engelstalige opleidingen kan de hogeschool buitenlandse studenten werven en de krimp tegengaan. Een paar jaar geleden zou dat argument in sommige kringen met hoon zijn onthaald. Waarom, vroegen enkele leden van de Tweede Kamer destijds, zouden we Nederlands belastinggeld besteden aan het opleiden van Duitse studenten? Toenmalig staatssecretaris Halbe Zijlstra (VVD) vond het ook vreemd en wilde met zijn Duitse collega over compensatie praten. Maar Zijlstra wijzigde zijn standpunt toen het Centraal Planbureau had berekend dat buitenlandse studenten Nederland miljoenen opleveren, zelfs als maar een klein deel van hen na de studie in Nederland blijft. ‘Ik stel me in Europa tegenwoordig iets neutraler op’, verklaarde Zijlstra in de Tweede Kamer. ‘We kunnen andere EU-landen niet vragen: wilt u betalen voor studenten die ons economisch voordeel opleveren? Dat is een moeilijk verhaal.’ Dus fronsen nog maar weinigen de wenkbrauwen als hogescholen studenten buiten de landsgrenzen werven. Zolang het onderwijs er maar bij gebaat is en er een gerede kans bestaat dat de buitenlandse studenten een band met Nederland krijgen. Bovendien zijn buitenlandse studenten goed voor de internationalisation at home, zoals dat wel wordt genoemd. Studenten leren hier in Nederland omgaan met studenten uit andere culturen en daar hebben ze de rest van hun leven profijt van, is de gedachte. Een international classroom is voor velen het ideaal.  

Een international classroom is voor velen het ideaal   Engelstalig onderwijs moet wel een functie hebben, benadrukt Verhofstad. ‘Onze International Business

School is helemaal Engelstalig, want het gaat om internationale handel. Maar je kunt niet zomaar een Nederlandse opleiding vertalen en zeggen dat hij nu internationaal is. Je moet bijvoorbeeld ook al je casussen internationaal maken.’  

THAT’S IT

En, by the way, docenten moeten klaar zijn voor de overstap op Engelstalig onderwijs. Bij een nieuwe opleiding is het nog redelijk eenvoudig om docenten te vinden die in het Engels kunnen lesgeven, zegt Falco de Klerk Wolters van Stenden Hogeschool. ‘Dan zeggen we: het is in het Engels en that’s it. Wie solliciteert, weet dat ook. Dat geldt trouwens ook voor studenten: ze weten waar ze aan toe zijn als ze aan de opleiding beginnen.’ 

Maar er zijn natuurlijk ook docenten die al jaren in het Nederlands lesgeven en moeten omschakelen. Het leidde aan de TU Delft ooit tot de uitreiking van de ‘Worst Teacher Award’ voor het slechtste college in het Engels, wegens uitspraken als The results are in battle with the theory en You have to screw up the numbers, oh no, you have to increase the numbers. Docent Van Ginhoven schrikt als hij het hoort. ‘Wat akelig, zo’n prijs. Mijn collega’s aan de Haagse Hogeschool zijn misschien niet allemaal even vaardig in het Engels, maar ik ken er niet één die zijn verhaal niet weet over te brengen. Wellicht spreken ze niet the Queen’s English, maar ze hebben wel de vaardigheid om een verhaal te vertellen. Maakt het dan uit of ze een verkeerd voorzetsel gebruiken?

Zijn studenten tevreden?

Engels omstreden aan universiteit 

Er zijn nauwelijks verschillen in tevredenheid tussen studenten van Engelstalige en Nederlandstalige opleidingen, constateert Frank Steenkamp, hoofdredacteur van de diverse Keuzegidsen voor het hoger onderwijs. Hij heeft enkele scores uit de laatste Nationale Studenten Enquête op een rij gezet. Op vrijwel alle onderdelen moet je twee cijfers achter de komma kijken om een verschil te bespeuren.  ‘Als studenten van Engelstalige opleidingen al iets vaker tevreden zijn, komt dat waarschijnlijk door intensiever onderwijs’, vermoedt Steenkamp. ‘Het zou kunnen dat ambitieuze opleidingen eerder overstappen op het Engels. Maar de verschillen zijn erg klein.’

Aan de Nederlandse universiteiten zijn meer dan duizend Engelstalige masteropleidingen en één op de acht universitaire studenten komt uit het buitenland. Dat lang niet iedereen vloeiend Engels spreekt, hindert daarbij niet. ‘Een internationale gemeenschap spreekt geen perfect Engels, maar effectief Engels’, zei rector Ed Brinksma van de Universiteit Twente onlangs. Maar de overgang wekt ook weerstand, en niet alleen in de geesteswetenschappen. Aan de TU Delft blijven de meeste bacheloropleidingen van de faculteit Technische Natuurwetenschappen Nederlandstalig en het faculteitsbestuur vergadert ook in het Nederlands. ‘Je moedertaal heeft zo’n rijkdom aan nuances’, meent decaan Tim van der Hagen. ‘Als er problemen zijn, als emoties en gevoelens een rol spelen, dan kun je je daarin veel beter uitdrukken. We zijn een Nederlandse universiteit. Ik zou het jammer vinden als we over twintig jaar compleet Engelstalig zijn.’ Maar dat zal de voorstanders sausage zijn: Engels is de voertaal van de wetenschap, academici moeten erin worden geschoold, anders telt Nederland internationaal niet meer mee.

Wat zegt de wet?   Volgens de Wet op het hoger onderwijs mogen instellingen niet zomaar in het Engels gaan lesgeven. ‘Het onderwijs wordt gegeven en de examens worden afgenomen in het Nederlands’, staat er ronduit. Maar een talenopleiding als Spaans of Engels mag van de wet Spaans- of Engelstalig zijn. En docenten uit het buitenland mogen hun gastcolleges in een andere taal geven.  Het interessantste voorbehoud in de wet luidt als volgt: opleidingen kunnen een andere taal dan het Nederlands als voertaal kiezen ‘indien de specifieke aard, de inrichting of de kwaliteit van het onderwijs dan wel de herkomst van de studenten daartoe noodzaakt, overeenkomstig een door het instellingsbestuur vastgestelde gedragscode.’ Het moet dus zin hebben. Zijn er veel buitenlandse studenten of is het voor de kwaliteit van het onderwijs goed om de opleiding Engelstalig te maken, dan mag het. 

R ECTIFICATIE In het artikel ‘Leger langstudeerders krimpt maar niet’ in de vorige editie van HanzeMag zijn in de grafiek van de vijf hogescholen met de meeste langstudeerders (pag. 24) de teksten bij de kleuren omgewisseld. Blauw had moeten zijn ‘studeert nog’ en geel had moeten zijn ‘ heeft een bachelordiploma’. 17

TEO VERSUS STUDIESTRESS

BINAURAL BEATS Teodor Lazarov

Als alchemie de zoektocht is naar het recept waarmee je uit lood goud maakt, dan is Teo een cognitieve alchemist. Hij speurt naar legale onschadelijke middelen en methodes die van loodzware tentamenperiodes gouden tijden maken. In de jungle van alternatieven beproeft hij deze keer Binaural Beats.

Als echte ADHD’er vliegen mijn gedachten van hot naar her. Met harde deadlines voor de deur is dit een doorn in mijn oog. Het is een ware uitdaging om legale niet-chemische middelen te vinden die mijn focus op één taak verscherpen en de waterval aan ideeën, gedachten en andere mindfarts tot stilte manen. Ik besluit om de uitwerking van Ritalin als uitgangspunt te nemen. Wat gebeurt er in het brein en kan dit effect worden nagebootst zonder chemicaliën? Mijn onderzoek stuit op de theorie waarmee de Duitser Heinrich Wilhelm Dove in 1839 op de proppen kwam. Wanneer in elk oor een verschillende toon wordt afgespeeld, dan zet het brein, zo stelt Dove, het verschil tussen beide tonen om in een derde toon. Deze theorie werd in de jaren zeventig door Smith, Marsh en Brown verfijnd. Zij menen dat wanneer de frequentie van de derde toon overeenkomt met de communicatiesignalen van de hersenen, de communicatiesignalen zich automatisch aanpassen aan de waargenomen golflengte. Met andere woorden: je kunt je brein door binaural beats in een bepaalde staat brengen. Deze beats blijken een bekend fenomeen te zijn. Zelfs Spotify heeft een uitgebreide lijst met diverse frequenties die je in alle mogelijke sferen zouden kunnen brengen. Ik vind op Youtube zelfs een 18 20

beat die claimt het effect van wiet en alcohol na te bootsen. Waar ben ik in hemelsnaam op gestuit? Ik besluit om deze gekke benadering een kans te geven en download de meest wetenschappelijke variant die ik kan vinden: Neuro-Programmer. Dit bijna honderd euro kostende programma heeft een diversiteit aan beats en de proefversie is gedurende twee weken gratis. Met een stapel werk voor mijn neus neemt de stress in mijn hoofd toe. Ik hoop dat de beats een beetje in de buurt komen van wat ik verwacht. Met mijn koptelefoon op blader ik door de opties van Neuro-Programmer. Bètagolven voor tijdens de studie verhogen het denkvermogen en helpen bij het presteren, lees ik in het venster. Presteren, dat is wat ik moet doen. Met enige twijfel zet ik de beat aan. Een opgefokt, monotoon geluid raast door mijn oren. Zeer vreemd, maar ik besluit het een kans te geven. Na een kwartier heb ik zin om mijn laptop door de kamer heen te slingeren. Het geluid maakt me knettergek. Ik blader door de gebruiksaanwijzing. Bètagolven schijnen niet goed te werken voor mensen met ADHD, staat er duidelijk vermeld. Dat verklaart een hoop. Ik blader verder en stuit op een speciaal voor mijn conditie ontwikkelde beat gebaseerd op gamma–en alfagolven. Eerst maar eens even goed op adem komen van die gekke andere beat, want die galmt nog door mijn hoofd alsof een ventilator net naast mijn oor suist. Na een half uur ben ik er klaar voor. Kom maar op met die focussounds. Dit keer is de beat rustiger, misschien zelfs warmer te noemen. Ik begin met mijn werk en merk dat het geluid na vijf minuten bijna niet meer opvalt. Na een tijdje kijk ik op mijn telefoon. Al een uur aan de gang! Dat had ik niet verwacht. De rest van de dag zet ik de beat op repeat.

CONCLUSIE

Foto: Pepijn van den Broeke

Binaural beats hebben een merkbaar effect op je staat van denken. Deze technologie kan echter op geen manier vergeleken worden met middelen als Ritalin. Bij het gebruik treedt er geen euforisch gevoel op, ook is er geen sprake van totale overgave aan de taak. Opvallend is de rust die de beat creëerde. De gedachten die normaal gesproken door mijn hoofd heen razen, werden uitgezet. Hierdoor kon ik me optimaal focussen. Dit is zeker een aanrader, maar ik druk iedereen op het hart om meerdere beats te proberen.

Grootheden als ruimte en tijd gedragen zich anders wanneer je verliefd bent. Of we nu in een restaurant aan het eten zijn of door de supermarkt lopen: de wereld verschuilt zich achter een laag vacuüm getrokken cellofaan. Onbereikbaar en onbelangrijk. De rest van de mensen zijn figuranten. In de verte zien we ze sjouwen met volle boodschappentassen. Niemand is in staat door te dringen tot onze bubbel. Hierbinnen is alles omgeven met een rode gloed, alsof er een filter over de dingen ligt, zonder dat we ooit een foto hebben genomen. De ochtend is overgegaan in de middag en weer is de avond gekomen. We dansen, zoals we zo vaak hebben gedanst. Toch is het dit keer anders. De zuigende beats komen niet langer uit mijn koptelefoon, maar dreunen

door in mijn botten. Wanneer we verzeild raken in een moshpit voel ik de ellenbogen die me dit keer echt raken. Het doet pijn, maar het is goede pijn. Pijn die me herinnert aan het feit dat ik hier ben. Echt ben. Moniek trekt me mee naar de bar en we bestellen tequila. Dit keer proef ik het zout, voel ik het brandende vocht mijn keel binnen glijden, dan het zuur van de citroen. Met haar warme tong duwt ze plagerig tegen mijn lippen. Als ik mijn mond open voel ik hoe ze als een ratelslang mijn mond binnen kronkelt. Dan is ze weg. ‘Even naar de wc’, roept ze nog. Voor ik het doorheb is ze verdwenen in de mensenmassa. Ik voel hoe mijn shirt tegen mijn bezwete rug plakt. Hoe iemand achteloos op mijn teen trapt. Ze is lang weg, of lijkt dat maar zo? Na een half uur begin ik haar te zoeken. De dames-wc's, de rookruimte, de garderobe. Onderuitgezakt ligt ze op een loungebank met twee andere meisjes naast zich. Als ik dichterbij kom herken ik de stemmen van Xandra en Kat. Dat typische rauwe, onvrouwelijke geluid waar ik zo van ben gaan houden. Het is Kat die de vraag stelt: ‘Dus je ben serieus met hem naar bed gegaan, alleen om hem straks harder te kunnen dumpen?’ Moniek stikt haast van de lach wanneer ze antwoord: ‘Ja, sommige mensen moeten het op de harde manier leren.’ Om me heen spat de bubbel uiteen.

3Hoog is dé studentenfotosoap van Nederland. De strip volgt de avonturen van Jurre, een ruige kraker met een klein hartje, René, de anders-geaarde huis-ADHD’er, Merel, een bipolaire blondine en Harrie, het frisse verenigingsmeisje. 3Hoog wordt gemaakt door Ype Driessen, de bekendste fotostripmaker van Nederland en omstreken.

19

20

Foto: Floor Meijs

TIPS TEGEN TENTAMENSTRESS Floor Meijs

De laatste tentamens van dit studiejaar staan voor de deur. Veel studenten moeten dus nog even zwaar de boeken in. Maar wat nou als je stijf van de stress staat? Is daar dan wat aan te doen? Ja, dus.

WAT IS STRESS EIGENLIJK?

Stress is volgens Arie Dijkstra, hoogleraar gezondheidspsychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, heel normaal, het kan zelfs goed voor een mens zijn. ‘Stress motiveert. Het trekt je aandacht naar buiten en zorgt ervoor dat je actie onderneemt om dingen te bereiken.’ Dijkstra haast zich te zeggen dat te véél stress juist niet goed is. Psycholoog Pieter-Paul van Arent voegt eraan toe: ‘Stress is vaak een vorm van angst. Te veel stress kan niet alleen leiden tot angst om de controle kwijt te raken, maar ook tot het daadwerkelijk verliezen van die controle.’ Dat kun je natuurlijk niet gebruiken als je voor een tentamen zit te studeren. Dus, waar te beginnen wanneer de stress toch toeslaat?

WEES REALISTISCH

Stress is een gevoel van angst. Met realistische, positieve gedachten kun je tot het inzicht komen dat die angstgevoelens niet rationeel te onderbouwen zijn. Zoek de oorzaak Wie realistisch naar z’n stressgevoelens wil kijken moet eerst de oorzaak onder de loep nemen. ‘Dit lijkt misschien een open deur’, meent Dijkstra, ‘maar vaak komt stress niet door één tentamen of door het tentamen alleen. Het gaat vaak om meer.’ Je hebt

bijvoorbeeld een verjaardag waar je heen moet, je wilt sporten, een avondje de kroeg in met je vrienden en je hebt het druk met je baantje. Stel prioriteiten Bedenk dan voor jezelf: wat is voor mij het belangrijkste? Het hebben van veel doelen in het leven is heel goed, maar in drukkere periodes zul je daar af en toe op moeten afdingen. Flexibel zijn en minder hoge eisen aan jezelf stellen is dan erg nuttig. Hoe je je prioriteiten moet stellen, verschilt per persoon. Ken jezelf Ieder mens is verschillend. Zo ook de manier waarop je stress ervaart en prioriteiten stelt. De één haalt bijna nooit een onvoldoende, maar is toch elke keer bang dat hij zal falen, terwijl de ander zichzelf keer op keer overschat. Om goed te kunnen inschatten of je iets wel of niet kunt, is het volgens Rianne ter Bork, docent Toegepaste Psychologie aan de Hanzehogeschool, van belang om te kijken naar wat er in het verleden is gebeurd. ‘Bedenk wat je sterke punten zijn. Kijk naar wat goed ging in het verleden, en focus daar op. Met doemdenken kom je er nooit.’ Stel vervolgens haalbare doelen.

ONDERNEEM ACTIE

Nu je de dingen realistisch en rationeel hebt bekeken, is het tijd om de stress te gebruiken als motivatie om tot actie over te gaan. Tijd om daadwerkelijk te gaan studeren. Maar hoe pak je dat aan? Maak een planning Het belangrijkste bij het maken van een planning is om, alweer, realistisch te zijn. Plan niet elke vrije minuut vol, want dan is de kans groot dat het je niet lukt om je aan je planning te houden. Gevolg: nog meer stress. Gezondheidspsycholoog Dijkstra vindt het essentieel om precies te weten wat je moet leren. ‘Neem rustig de tijd om alle stof te bekijken. Tel de pagina’s en stel vast hoeveel je er per dag kunt bestuderen.’ Focus op de belangrijkste stof Heb je echt geen tijd meer om alle stof te bestuderen? Kies dan die onderdelen die volgens jou het belangrijkst zijn, en concentreer je daar volledig op. Van Arent stelt dat je op deze manier ook je tentamen kunt halen. ‘Voor een voldoende hoef je meestal maar rond de zestig procent van de vragen

goed te beantwoorden.’ Draai dus niet door als je een paar onderdelen minder goed kent. Kies een geschikte studieplek Voor de één werkt het heel goed om een week geïsoleerd van de buitenwereld in een hutje op de hei te studeren, terwijl de ander in een rumoerig koffietentje de stof het best tot zich neemt. Bedenk goed wat werkt, maar wees eerlijk tegen jezelf! Studeren met een groep vrienden bij iemand thuis is heel gezellig, maar werkt het ook? Ontspan af en toe Pauzes inlassen is belangrijk, omdat je tijd nodig hebt om de informatie die je opneemt te verwerken. ‘Anders bestaat het gevaar dat je verkeerde verbanden gaat leggen, en je kunt jezelf uitputten’, zegt Van Arent. Hoe je die pauzes besteedt, mag je zelf bepalen. ‘De één wil zijn verhaal doen bij vrienden, de ander trekt zich liever terug met een serie’, zegt Ter Bork. Volgens haar kan het nooit kwaad om een rondje te wandelen in de buitenlucht en zo je hoofd even leeg te maken.

ACCEPTEER DE STRESS

Zolang je stress ziet als het ergste wat je kan overkomen, blijf het een probleem. Probeer, terwijl je realistisch de dingen op een rijtje hebt gezet en tot actie over gaat, te bedenken dat het niet erg is om je gestrest te voelen. Accepteer het, want stress ervaren is hartstikke normaal. En dan breekt de dag van je tentamen aan. Je stopt een flesje water, een appel, je collegekaart en genoeg werkende pennen in je tas en stapt op de fiets. Bij Zernike aangekomen loop je de tentamenhal binnen, en je gaat aan een tafeltje zitten. Haal rustig adem, laat je niet door je medestudenten afleiden en vertrouw op jezelf. Mocht de stress tijdens het tentamen toeslaan, denk dan aan deze laatste tip. Relativeer Dijkstra vertelt dat het belangrijk is om goed te bedenken wat er precies van af hangt als je je tentamen níet haalt: ‘Hoe erg is dat precies? Heb je nog een hertentamen, of loop je wat studievertraging op? Zijn er nog ergere dingen die zouden kunnen gebeuren? Waarschijnlijk niet. Maak de dingen niet groter in je hoofd dan ze in werkelijkheid zijn. Het komt wel goed.’ 21

HOREN & ZIEN

22

MDOU MOKTAR

STENEN, NAMEN, PORTRETTEN

GUTS / CLOSER

De meeste HanzeMag-lezers waren nog niet geboren toen Prince in 1984 een internationale superster werd dankzij de film Purple Rain. Misschien werkt dat bij mij ook wel, moet Mdou Moktar, een desertblues-muzikant uit Niger, hebben gedacht. En dus is hij de hoofdrolspeler in Akounak Tedalat Taha Tazoughai, een remake van Purple Rain, maar dan gesitueerd in de Sahara. Een lange titel voor twee korte woordjes, zou je zeggen. Dat komt omdat het Toeareg, de taal van de nomadenvolk waaruit Mdou Moktar stamt, geen woord voor paars kent. De titel betekent dus letterlijk ‘regen de kleur blauw met een beetje rood erin’. Kleine kans dat deze film de Nederlandse bioscopen gaat halen, maar wie nieuwsgierig is naar deze Saharaheld kan hem op 7 juni in Vera bewonderen. Afrikaanse muziek in punkrockclub Vera? Why not? Volgens programmeur Peter Weening rockt Mdou Moktar de pannen van het dak, dus is deze superster in spe daar prima op zijn plek. Mooi detail: de alcolholistische en gewelddadige vader uit Purple Rain is in deze versie vervangen door een strenge moslim die de gitaar van Mdou verbrandt. Erg actueel, nu islamitische terreurbewegingen bezig zijn met de vernietiging van kunst.

De Hanzehogeschool liet onderzoek doen naar leerlingen en leraren die in de Tweede Wereldoorlog om het leven kwamen. De namen van de gevallenen staan op herdenkingsstenen in de Van DoorenVeste en de BrugsmaBorg. De schrijvers van Stenen, Namen, Portretten, Luuk Steemers en Boudewijn Otten, slaagden erin meer dan honderd geschiedenissen te achterhalen en die in pakkende verhalen te gieten. Geen dorre kost, integendeel, sommige verhalen zijn spannend, zoals dat van de moord op Piet van Dooren (inderdaad: de man naar wie de Van DoorenVeste is genoemd). Andere geven een goed inzicht in hoe Groningen en het leven van jonge mannen er in oorlogstijd uitzag. Sommige leerlingen bekochten hun dappere houding met een gruwelijke dood (zoals Luppo de Vries en Cornelis Spaans). Aangrijpend is het verhaal van de Joodse mts-leerling Herbert Menkel, die zo wanhopig was dat hij z’n buurmeisje ten huwelijk vroeg om aan het noodlot te ontlopen. Dat lukte niet. Menkels verhaal loopt slecht af, net als de andere 109 verhalen. Wie daar niet tegen kan, moet het gedenkboek niet lezen. Wie wat wil leren over studenten in de zwartste tijd van de moderne Nederlandse geschiedenis kan Stenen, Namen, Portretten afhalen in de HanzeMediatheek. GRATIS!

Love is a war. The question is: are there ever winners? That is the key question in Closer, where love loses its idyllic innocence. Characters suffocate themselves with their own whimsical feelings and they eventually end up turning what once was love into some kind of war. Director Bobby Makariev has brought this play, which was originally written by Patrick Marber in 1997 and turned into a movie in 2004, back to the stage. Now Groningen had the opportunity to enjoy this story inside the small, cosy Der Aa Theater. There was a lot of comedy, but also tension. Moments in which the spectators were so quiet, that you could not even hear a sigh. Four performers who brought to life Alice, Anna, Dan and Larry. Four actors who left the audience speechless and dumbstruck, especially during the emotional arguments, which finally result in the break-ups of both couples, between Anna and Larry on the one hand, and Alice and Dan on the other. The actors were definitely able to connect with the audience in an amazing way, and that was reflected in the long applause they received after the last scene of the play.

CW ♥♥♥♥

MR ♥♥♥♥♥

NFM ♥♥♥♥

EXPOSITIE EASTSIDE-WESTSIDE

Een tof idee van studenten van de Academie Minerva: negen Nederlandse kunststudenten en alumni reisden in de zomer van 2014 af naar Bulgarije. Niet om te genieten van de zonovergoten stranden en zomerse alcoholische frisdranken in Sunny Beach, maar om naar een klein plaatsje in de bergen van Bulgarije te gaan, een uur ten zuiden van de hoofdstad Sofia. Hier spendeerden zij tien dagen in een traditioneel Bulgaars gebouwde villa. In deze tien dagen leerden de studenten een nieuwe cultuur en maatschappij kennen. Hierdoor geïnspireerd, maakten zij kunstwerken en organiseerden ze een expositie in het centrum van Sofia die onder andere de aandacht trok van de Nationale Bulgaarse radio en de Nederlandse ambassade. Eenmaal terug in Nederland besloten initiatiefnemers Nia Konstantinova en Michael Verweij om het project af te ronden met een tweede expositie in Gallerie PIT in Groningen, waar naast het gemaakte werk in Bulgarije, nieuw werk wordt geëxposeerd. Het project dat inmiddels de naam Eastside-Westside heeft gekregen, is door het enthousiasme van de deelnemers uitgegroeid tot een uitwisselingsprogramma dat jaarlijks zal plaatsvinden. Het doel van het project is om kunststudenten de mogelijkheid te bieden om met een nieuwe cultuur in contact te komen, en zich op artistiek gebied te ontwikkelen. Dit jaar zal de groep groeien tot achttien mensen uit verschillende kunstdisciplines, waarvan de helft Bulgaarse studenten zijn, die op hun beurt ook naar Nederland zullen komen en zullen meehelpen om een expositie te realiseren. Ben je als kunststudent of alumnus geïnteresseerd in dit project of wil je misschien deelnemen? Kom dan eens kijken bij Gallerie PIT Groningen, Oude Ebbingestraat 55, of neem een kijkje op eastside-westside.com. De expositie is nog te zien tot 18 juni, dagelijks tussen 9 en 18 uur. 23

24

GANZ SUPI IN DE HOFSTAD

Zestig Duitse Hanzestudenten bezochten Den Haag en kwamen daar waar de meeste Nederlanders nooit komen. In de Aponrots, waar een minister-ván iets heel anders is dan een minister-vóór. Boudewijn Otten Foto,’s: Anna Hanisch 25

Langzaam ontwaakt de bus. De studenten, allemaal keurig gekleed, houden zich rustig op dit ongewone uur. De vier docenten zijn praatser: Mercedes brengt een pick-uptruck op de Amerikaanse markt en dat zal volgens het viertal zeker flink wat teweeg brengen. Tijdens hun gesprekken houden ze de klok nauwlettend in de gaten en ook de route die de chauffeur neemt. Voor de file uit, dat is wat ze willen, en dat zou best kunnen lukken want het gezelschap reed al om zes uur ’s ochtends weg van de Zernike Campus en de A6 is net zo leeg als de polders van Flevoland waar de weg doorheen snijdt. ‘Guten Morgen, meine Damen und Herren.’ De stem van docent Eric Voerman, de organisator van deze reis voor eerstejaars van de opleiding Betriebswirtschaft, draagt de sporen van zijn lange verblijf in Oostenrijk waar hij voor de ING in de sales zat.

SLUIP-DOOR-KRUIP-DOORGEBOUW

Betriebswirtschaft is een Duitstalige opleiding die voornamelijk door Duitsers wordt gevolgd. In het eerste jaar zit een Fransman die in Duitsland opgroeide (Baudouin) en een halve Nederlander, maar die heet Scott en is ook een halve Duitser. Op een paar uitzonderingen na komen deze 54 eerstejaars uit Duitse streken die dicht bij de Nederlandse provincie Groningen liggen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken aan de Bezuidenhoutseweg kom je niet zomaar binnen. 26

Het uitnodigingsbericht waarschuwde er al voor: ‘Bitte, vergessen sie ihren Personalausweise nicht!’ Maar dat zit snor: iedereen is ervan voorzien. En terecht, een ontmoeting met de aanstaande directeur-generaal (DG) voor Buitenlandse Economische Betrekkingen is voor weinigen weggelegd. Maar de Betriebswirtschaftlers hebben Eric Voerman en Eric is een studievriend van Marten van den Berg, nu nog plv DG, maar straks in september dus echt DG. Zoals op alle departementen stikt het op BuZa van de afkortingen die intern veel meer betekenen dan extern. De dingen luisteren namelijk nauw op de Bezuidenhoutseweg. In de rij voor de paspoortcontrole wijst Marten van de Berg al op het subtiele maar veelzeggende verschil: Bert Koenders is minister ván Buitenlandse Zaken, maar Lilian Ploumen is minister vóór Ontwikkelingssamenwerking. ‘Koenders is de politieke baas van het departement, Ploumen maakt gebruik van de ambtenaren, maar formeel heeft ze niets over ze te zeggen.’ Geroutineerd loodst Van den Berg de studenten door het sluip-door-kruip-doorgebouw dat ook wel de Apenrots wordt genoemd. Niet alleen vanwege het exterieur, maar ook omdat het heel wat (ellenbogen)werk vereist om de top te bereiken. En ook nog eens omdat het gebouw is gebouwd naar een ontwerp van architect Dirk Apon (in plat-

Haags klinkt apen hetzelfde als apon). Luxe is het gebouw niet. Het interieur doet sleets aan, een beetje uit de tijd ook. In de immense vergaderzaal, even voorbij de afdeling Protocollen, blijkt dat er op BuZa koffiejuffrouwen rondwandelen.

ONBETROUWBARE DUITSERS

Van den Berg is het gewend om op eieren te lopen: handel gedijt nu eenmaal bij goede politieke verhoudingen. ‘Je hebt hoe dan ook met de overheden te maken. Die mogen weten welk beleid Nederland voert. En Nederland heeft natuurlijk belang bij kennis over de landen waar het handel mee drijft.’ Reuring is er genoeg op BuZa. ‘Die Energiewende. In 2011 besloot Duitsland om de productie van kernenergie stop te zetten. Daar krijgen we dus heel veel vragen over van bedrijven en investeerders. Of we dat niet hadden zien aankomen. Nou, niet dus.’ Van den Berg vraagt of de studenten vinden dat de Duitse regering iets zou moeten doen om de getroffen investeerders tegemoet te komen. Nee, hoor, de Studenten und Studentinnen maken korte metten: dat is gewoon ondernemersrisico.

ORANJE IJSBREKERS

Op één punt heeft Nederland het makkelijker dan Duitsland. ‘Het koningshuis’, zegt Van den Berg,

die handelsmissies mét en zonder Oranje begeleidde. ‘Het is wonderlijk wat royalty doet. Prins Jaime (een zoon van prinses Irene, red.) ging eens mee op missie naar Marokko. Gewoon als ambtenaar. Maar dat was alleen voor ons zo. In Marokko werd hij behandeld als een vorst. En wij in z’n kielzog dus ook.’ Het Oranje-ijsbrekergehalte van de Nederlandse handelsmissies is de laatste jaren groter geworden. ‘Willem-Alexander en Máxima doen er heel graag aan mee. Ze zijn er happiger op dan Beatrix.’

MAUT IS FOUT

Achter een hoog stalen hek aan de Groot Hertoginnelaan zetelt de Duitse ambassade, op z’n Duits: die Deutsche Botschaft. Ook het gebouw zelf heeft weinig uitnodigends, de betonnen behuizing doet ietwat bunkerachtig aan. Maar het ambassadepersoneel is uitermate vriendelijk, om niet te zeggen dolblij met de bezoekers. ‘Nog nooit hadden we in Nederland studerende Duitse studenten op bezoek’, glundert Frau dr. Barbara Plecher, de Leiterin des Wirtschaftschaftsreferats (de chef van de afdeling economie). Ze haalt de Duitse Außenminister Guido Westerwelle aan. ‘De verhoudingen tussen Nederland en Duitsland zijn nie besser gewesen.’ Maar, zegt dr. Plecher, ‘ook een bloeiende tuin moet je blijven begieten.’ Een ambassade fungeert als ogen, oren en stem

van én voor het moederland. De ambassade stelt de Bondsregering op de hoogte van Nederlandse opvattingen over van alles en nog wat. Over Maut (tol) bijvoorbeeld, een heet hangijzer in de Duitse politiek. ‘Nederland is niet heel blij met het idee om tol te heffen op de Duitse snelwegen. Dat is het officiële standpunt. Maar ik kan jullie ook melden dat er genoeg gewone Nederlanders zijn die de moeite nemen om, hoe zeg ik dat netjes?... de Botschaft telefonisch op de hoogte te stellen van hun mening over de staat van het Duitse wegdek.’

GEVOELENS VAN DE WESTERBUREN

Thomas Wiltberger weet alles van de Grutz, de Grenzüberschreitende Zusammenarbeit. ‘De goede wil kan er zijn, juridisch kan alles in kannen en kruiken zijn, maar dan nog. De Feuerwehr rukt enthousiast uit om een Nederlandse brand te blussen, maar ontdekt ter plekke dat de Duitse slangen niet op de Nederlandse spuitkranen passen.’ Een voortdurende aanleiding voor gekissebis is de erkenning van diploma’s. ‘De regelgeving daarover ligt in handen van de afzonderlijke Bundesländer. Eenvoudige afspraken zijn daarover dus niet te maken, het gevolg is dat Nederlandse kleuterleidsters niet probleemloos in Duitsland aan de slag kunnen.’ Van die dingen. Wiltberger schokt de Studenten en Studentinnen met het verhaal over een hun onbekend ver-

schijnsel. ‘Die Betuwe-eisenbahnlinie. De treinverbinding van de Rotterdamse haven naar Duitsland was een wens van beide landen, van groot economisch belang ook. Het verdrag daarvoor stamt uit 1992. In Nederland was er een enorme discussie over de geluidsoverlast. Het traject werd aangepast en kostte enorm veel geld, maar in 2006 waren de Nederlanders klaar. Hoe lang moesten ze wachten op de oplevering van het Duitse gedeelte?’ Keiner weiß… ‘Het ziet ernaar uit dat men in 2016 begint. Ook in Duitsland bleken er allerlei obstakels te zijn.’ De Deutsche Botschaft zal het ongenoegen hierover vast hebben overgebracht aan de Berlijnse beslissers. En die houden goed rekening met de gevoelens van de westerburen. Al was het maar omdat er geen twee landen zijn die zoveel met elkaar handelen als Nederland en Duitsland. Zo voert Duitsland meer uit naar Nederland dan naar China, en ongeveer evenveel als naar de Verenigde Staten. Na dit verrassende nieuws vertrekken de Duitse Hanze-studenten naar de badplaats waarvan de uitspraak hun afkomst altijd zal verraden: Scheveningen. Op de terugreis grijpt studente Linda de busmicrofoon om de docenten herzlich te bedanken voor de leerzame dag. ‘Es war ganz supi!’, zegt ze. 27

28

Illustratie: Eric de Groot

(N)IETS OM WAKKER VAN TE LIGGEN Martine Zeijlstra

Snurken tijdens de les, gapen tijdens het studeren en vermoeid en chagrijnig je bed uitkomen. Vijftig procent van de vrouwelijke studenten en 36 procent van de mannelijke heeft een slaaptekort. Hoe erg is dat?

jonge vrouwen onder de 21 een slaapgebrek heeft. En 36 procent van de jonge mannen onder de 21. Hij ondervroeg hiervoor tweeduizend mensen naar hun slaappatronen. Kerkhof spreekt zelfs van een epidemie. Wie langer dan drie maanden slecht slaapt, en hierdoor vermoeid en humeurig is of slecht presteert, heeft een slaaptekort. En dat krijg je al snel. Vrouwelijke studenten tot twintig jaar slapen gemiddeld 7,7 uur per nacht, terwijl ze idealiter negen uur zouden moeten slapen om uitgeslapen te zijn. ‘Ik slaap meestal maar zeven uur’, zegt Daphne. Ook Lotte haalt het gemiddelde vrijwel nooit.

VICIEUZE CIRKEL

Wie om negen uur op het Zernikecomplex rondloopt, ziet studenten die de slaap nog uit de ogen wrijven. Als om acht uur of half negen de wekker bij hen gaat, is dat eigenlijk nog veel te vroeg. Het liefste zouden Daphne Mulder (18) en Lotte Roskam (17), eerstejaars International Business & Management in bed blijven liggen. ‘Voordat ik ging studeren in Groningen had ik geen slaaptekort’, zegt Daphne. ‘Maar nu wel. Als ik uitga en een drankje in de stad drink, ben ik laat thuis. Als ik de volgende morgen vroeg les heb, ben ik geprikkeld en moe. Van de stof krijg ik dan niet heel veel mee. Soms slaap ik tijdens de les stiekem een uurtje bij.’

EPIDEMISCHE OMVANG

Daphne is niet de enige. ‘Bij ons in de klas zit een jongen die tijdens de les slaapt’, zeggen tweedejaars studenten International Business & Languages Selina Postma (18) en Martje Logemann (22). ‘Hij komt overal te laat en als de docent hem iets vraagt, reageert hij heel traag.’ Andere klasgenoten komen zo vaak te laat, dat ze ‘standaard voor de herkansing gaan’, zegt Selina. ‘Die zijn erg actief bij een studentenvereniging. Ze gaan veel uit, krijgen weinig slaap en drinken veel. Daardoor zijn ze niet aanwezig ’s ochtends. Maar ze leren wel keihard voor de herkansingen.’ Uit recent onderzoek van slaapwetenschapper Gerard Kerkhof (van het Medisch Centrum Haaglanden en emeritus hoogleraar van de Universiteit van Amsterdam) blijkt dat bijna de helft van de

Vooral uitgaan slokt tijd op. Maar ook sporten, studeren en eten koken. ‘Om even te ontspannen kijk ik geregeld series en films op Netflix’, bekent Daphne. Lotte knikt. ‘Ik ook.’ Zij zijn niet de enigen die op die manier ontspanning zoeken. Selina en Martje zijn ook seriesfan. ‘Het is fijn om even een andere wereld in te duiken om de stress van mijn studie en het dagelijks leven weg te denken’, zegt Selina. Martje vindt het behoorlijk verslavend. ‘Vaak zijn series heel spannend, vooral aan het einde. Ik klap mijn laptop dan ook ruim voor het einde dicht, anders blijf ik maar kijken.’ Voor je er erg in hebt, beland je in een vicieuze cirkel, waarschuwt het tweetal: stressen, ontspannen met een serie, daardoor te laat naar bed gaan, de volgende dag moe op staan en daardoor weer te veel stressen. Studeren alleen al zorgt voor de nodige stress, zegt Martje. ‘Vooral tijdens tentamenweken. Soms word ik zelfs wakker met mijn studieboek op mijn hoofd, omdat ik te lang heb doorgeleerd. Daar slaap je niet echt lekker van.’ Whatsapp, mail en facebook zorgen er ook vaak voor dat studenten later in bed liggen dan hun bedoeling was. Je wilt toch op de hoogte blijven van dingen om je heen en wat je vrienden doen, zeggen Robert Damminga (24), Kjeld Hogenkamp (24) en Thomas Dees (18), studenten Technische Informatica. Ze kijken veel op nu.nl en op facebook. Wat gebeurt er als ze een keer niet op de hoogte zijn? ‘Nou, niks’, reageert Kjeld. ‘Volgens mij kijk ik meer uit verveling op mijn telefoon, want als ik bij mijn vriendin ben, loer ik er nooit op’, zegt Robert. Maar op de andere dagen dus wel, en dan belandt hij vaak laat in bed. ‘Ik slaap meestal minder dan

zeven uur.’ De volgende dag is hij dan chagrijnig. En tijdens het eerste uur les heeft hij geen zin om vragen te beantwoorden.

SOCIALE JETLAG

‘Maar ho… iedereen is ’s ochtends een stuk stiller dan later op de dag’, zegt hij. Dat zal veel studenten bekend voorkomen: ’s ochtends niet vooruit te branden en ’s avonds juist heel actief. ‘We hebben allemaal een lichaamsklok die ervoor zorgt dat ons gedrag, onze fysiologie en onze stofwisseling zijn afgestemd op het moment van de dag’, legt hoogleraar Chronobiologie Bert van der Horst uit. ‘De mens is overdag actief en ’s nachts in rust.’ Omdat de omlooptijd van onze biologische klok niet precies 24 uur is, hebben we iedere dag (blauw) licht nodig om die klok gelijk te laten lopen met de dag-nachtcyclus. ‘Zodat we goed slapen en overdag helder zijn. Verder zijn er veel individuele verschillen. Een ochtendmens is ’s ochtends het meest alert en actief, een avondmens in de avond. Veel studenten zijn avondmensen. ‘Maar je moet wel vroeg naar het werk of de universiteit. Dat is een verklaring voor het slaaptekort onder studenten’, zegt Van der Horst. ‘Het is een sociale jetlag. Je moet je bed uit om colleges te volgen, terwijl je eigenlijk liever in je bed wilt liggen.’ Blauw licht activeert het lichaam. Interessant, want dat is het licht dat tv, computers en smartphones uitstralen. Kortom, blauw licht houdt je wakker. Daardoor kun je moeilijker in slaap vallen en ben je vermoeid bij het opstaan. Kan het nou eigenlijk veel kwaad, als je als student een slaaptekort hebt? Op korte termijn word je moe, chagrijnig en is concentreren lastig. Op de lange termijn loop je meer risico op depressie, angst en stress. Epidemiologische studies naar de effecten van werken in ploegendiensten (zoals bijvoorbeeld bij verpleegkundigen) en stewardessen (chronische jetlag) laten zien dat je iets meer risico loopt om dik te worden, een hoge bloeddruk of zelfs borstkanker te krijgen, zegt onderzoeker Bert van der Horst. De meeste studenten zijn daar niet zo mee bezig. Tot in de vroege uurtjes uitgaan, series kijken om te ontspannen en nog even snel je berichten checken voor je het bed in duikt is vrij normaal. ‘Slaaptekort hoort er een beetje bij’, zegt Robert. ‘Slaap is wel belangrijk, maar het gaat gewoon goed. Dus waarom zou je er verder over nadenken? Die negen uur slaap per dag haal ik echt niet.’ 29

LOCO Luuk Steemers

REGINA GOLYUK (19) SECOND-YEAR IBS IS A TALENTED BALLROOM DANCER ‘Ballroom dancing is immensely popular in my home country, Ukraine. It consists of traditional dance styles like the waltz and Latin dance styles like the samba. I prefer the quick Latin styles. I started dancing at five. Later I went to the University of Physical Education in Kiev. I won medals at many competitions. But two years ago I decided that I wanted to become a businesswoman rather than a professional dancer. I brought my dancewear to Groningen, but it is hard to find a good dance club here.’ 23

32

[email protected]

Lieve Loes,  Glutenvrij brood, chiazaad, tarwegrassap, havermoutkoekjes, superfood… Het komt me m’n neus uit. M’n vriendje is nadat hij de voedingszandloperbijbel heeft gelezen een voedselfreak van het zuiverste water geworden. Gezond eten prima hoor, maar hij mankeert niks en schiet er zo in door dat we er knallende ruzies over krijgen. We koken regelmatig samen met een stel vrienden, maar er is gewoon geen lol meer aan te beleven. Ik doe mijn stinkende best maar hij zeurt al als ik geen biologische bonen gebruik voor de vegetarische chili en eerlijk gezegd vind ik zijn eten vaak echt niet te vreten zo flauw. Wat zou jij doen? Louise Lieve Louise, Ik zou hem je ongezouten kritiek op zijn speltboterham smeren. En niet als een likje halvarine, maar als een (h)eerlijke dikke laag roomboter. Ik eet zelf biologisch en juich bewust eten alleen maar toe. Ik denk alleen dat je vriend helemaal niet zo bewust met voedsel omgaat, maar gevoelig is voor trends. Dat hele superfood-verhaal is toch één groot marketingconcept? Frans Kok, hoogleraar voeding en gezondheid van de Wageningen Universiteit, verwoordde het dit voorjaar mooi in de Volkskrant: ‘Superfood is een luxe manier om je gezond te voeden, een hype, vooral onder hoogopgeleiden, die er zich bovendien blauw aan betalen. Maar de stoffen in al die bessen en zaden onderscheiden zich niet veel van die in een appel of een banaan.’ Volgens Kris Verburgh, schrijver van De Voedselzandloper, is suiker het absolute kwaad: het veroorzaakt overgewicht, diabetes, kanker, leververvetting en veroudering. Alleen ontbreekt de wetenschappelijke onderbouwing van zijn claims

vaak. Vanaf de jaren zeventig waren vetten de boosdoener, nu zijn koolhydraten (zetmeel en suikers) de duivel. Op koolhydraten letten is prima, maar denk zelfstandig in plaats van achter marketingconcepten aan te hobbelen. Wij leven in Nederland, het land van melk en koeien, dan eet je toch meer roomboter dan kokosolie? In Mexico schijnt de quinoa niet meer te betalen zijn vanwege de export. Goede en slechte eetgewoonten hebben trouwens meer impact dan goede of slechte voeding. Het is prima om op je eetgewoonten te letten, maar wel met gezond verstand. Lieve Loes, Ik ga al jaren met een stelletje kameraden op vakantie naar Spanje en Kreta. Is altijd hartstikke leuk maar sinds vorig jaar nemen een paar jongens hun vriendin mee. Dit jaar gaan er vier meisjes mee, maar eigenlijk vind ik daar niet zo veel aan. Niet dat ik ze niet mag, maar ik heb niet zo’n behoefte aan dag en nacht die meiden om me heen. Ik ben zelf single en wil dat voorlopig ook graag blijven. Drie andere vrienden van me denken er ook zo over, maar we weten eigenlijk niet hoe we dit aan moeten pakken. Johnny Hey Johnny, Je hebt geen enkele verplichting om met het groepje mee te gaan. Boek lekker een vakantie met de vrienden die ook niets voelen voor een vakantie met vier setjes en vertel het de anderen eerlijk. Jullie zijn toch vrienden! Het zou me niet verbazen als de stelletjes liever met z’n tweetjes gaan en ook alleen meegaan uit gewoonte. Gewoontes zijn om overboord te gooien als ze niet meer werken. Zo simpel kan het leven zijn.

HANZE

MAG

LIEVE LOES

Heeft je beste vriendin gezoend met de jongen waar jij al tijden vlinders van in je buik krijgt? Ben je verliefd op je docent en kun je je niet meer op je studie concentreren? Lig je niet lekker in je projectgroep en begrijp je niet waarom? Mail Loes, onze enige echte ervaringsdeskundige. Inzenden mag zelfs anoniem.

REDACTIE-ADRES Zernikeplein 7 T0.01 / T0.02, Groningen POSTADRES Postbus 30030 9700 RM Groningen telefoon: 050 5955588 e-mail: [email protected] REDACTIE Chris Wind - hoofdredacteur 050 5955585 [email protected] Boudewijn Otten - (eind)redacteur 050 5955582 [email protected] VORMGEVING & ART DIRECTION Jean-Maxim van Dijk [email protected] www.jmxcorp.net MEDEWERKERS Pirmin Rengers (illustrator cover) Habon Abdulahi Teodor Lazarov Natalia Fernández Martínez Floor Meijs Luuk Steemers Loes Vader Jolien de Vries Martine Zeijlstra Eric de Groot (illustrator) Pepijn van den Broeke (fotograaf) Jasper Bolderdijk (fotograaf) Ype Driessen (fotostrip) Rick van Duuren (cartoonist) Sam Peeters (cartoonist) Leo van der Reest (cartoonist) PRODUCTIE Redactie HanzeMag & Grafische Industrie De Marne B.V. Oplage: 7000 ADVERTENTIES Martini Media 050-3142244 [email protected] 33

TRY AN EGG BALL! Teodor Lazarov

You probably tasted Dutch snacks like frikandel and kroket, but have you ever tried an eierbal? Groningen’s most famous local snack is a deepfried, ragout-covered, boiled egg. Sounds revolting? We asked reporter Teo Lazarov, photographer Jasper Bolderdijk and ‘egg ball expert’ Richard Postma to find Groningen’s best egg ball!

points out the holes. ‘I will now do the density test.’ Before we understand what he means, our expert takes one half of the egg ball and starts shaking. ‘Very good. The egg stays perfectly in place.’ We all agree on the taste: wonderful and sophisticated. Average score: 7,53 (out of 10)

DE KONING, BEDUMERWEG

Cafetaria De Koning is highly regarded in Groningen. All products of this family business are homemade and the cafeteria is also the cheapest of all five contestants. This time, the honour is to photographer Jasper: he cuts his ball in half. Richard: ‘You see that? The egg is too small and it has too much ragout around it. You know what happens then? This!’ He takes a big bite of the egg ball. The egg moves inside the ragout and nearly flies through the crust. ‘Too bad’, we sigh. The taste is great though, and it remains in your mouth for quite some time. ‘Beer, anyone?’ Yes, please. Average score: 7,36

DE KAPTEYN, KORREWEGWIJK

DE KROON, PADDEPOEL

Richard skilfully cuts the first egg ball in half. A perfect golden egg appears. But the ragout shows some little holes. ‘Look, this is how you can see that the ball is homemade’, he explains as he 6int

‘Damn, that’s a cannon ball!’ Jasper shows us the next ball. ‘Man, it’s greasy!’ Richard is looking at his hands. ‘They’re all shiny.’ The inside of the ball is a slippery, greasy mass. Besides, none of the eggs are consistently cooked. Jasper: ‘Mine looks fine, but if I look at yours…’ He shakes his head. The balls have no crunch neither. Average score: 5,97

DE HOEK, GROTE MARKT

‘I have high expectations of these balls’, Richard yells when we pull out ball number four. De Hoek has a tight, little ball. Jasper: ‘I think you can perfectly bite this one without the egg moving around.’ Richard tests the first one. ‘Perfect!’ All eggs are perfectly boiled, the ragout is a bit plain, but it does a great job in supporting the egg. The ball is not homemade, the vendor told us it comes from a factory. ‘It’s hard lines on the sellers of the homemade balls, but this one is really, really good.’ Good crunch, good egg… Just a little more ragout would have made it perfect. Average score: 7,66

FRIET VAN PIET, OOSTERPOORTWIJK

After taking a forty-five minute break, we unwillingly get ready for ball number five. For the last time, we cut the snack in half. Perfectly boiled golden egg yolk appears before our eyes. ‘I think this egg is the best one so far’, Jasper says. ‘Yes, it’s looking good’, Richard concludes. ‘Are you sure this is a factory ball?’ He points out the thick layer of ragout. We nod. The vendor at the cafeteria told us it was made by local egg ball producer Aaierbaln. After the first bite we look at each other. ‘Wow! This one really has balanced flavours. Not too plain, but not too overpowering neither. Still, we cannot take more than one bite, we are quite nauseous after eating this many egg balls. But we the verdict is unanimous: we have a winner. Average score: 8,44

WIN!

Are you a student in Groningen with an interest in photography? Want to win a CANON Reflex camera? Then enter the HanzeMag International Photo Battle! Become a member of the ‘HanzeMag Photo Battle’ group on Facebook, read the instructions, and post your best photo of Groningen! Each week we will announce a new category on Sunday: Night Life, Typical Groningen, and so on…

At the end of each week, the ten photos with the most likes are presented to two professional photographers. They pick a top 3, the no. 1 will be the weekly winner and he or she will receive a photography workshop! At the end of June, the twenty photos with the most likes will be presented to the jury, who will then pick the overall winner. He or she will receive the Canon EOS 100D!

7int

3,9 3,8 3,7 3,6 Verdict UAS-students about education

3,5 3,4

Dutch

3,3

English

3,2 3,1 3,0

s l e g g n k t t s s ve io in er nc tic ac i ll en en lin t t e e c t l h l b k a c r a e s l c m n d e e s a d l ss co te nn timu oh di fee ra un se c e o s o c n a s c n ge io ©HOP. Source: Centrum Hoger Onderwijs Informatie. s& t a m c a Respondents judge from 1 to 5 in the National Student Survey u ex ed r io pr

‘We want to be a bilingual university of applied sciences’, says Staff Office director Rob Verhofstad of Hanze UAS frankly. ‘Until now, English was primarily used only when it was really necessary. Now we go for extensive bilingualism.’ Some universities of applied sciences go even further. NHTV Breda, whose activities include providing tourism and game development programmes, has chosen to make English their primary language. Programmes in Dutch will gradually disappear. Only student and employee participation will remain in Dutch, says Wicher Meijer, head of the department of Strategy, Education & Research. ‘That is determined by law.’ In the Netherlands there are nearly two hundred English-language bachelor programmes and a hundred English-language master programmes. The number of foreign students may not grow as fast as it does at the research universities, but still, seven percent of UAS students comes from abroad (compared to over twelve percent of research university students).

TYPICAL DUTCH

Critics are fearful. Last autumn four professors from the University of Amsterdam published a manifesto, in which they expressed their concern about the level of education in English. They fear that teachers cannot reach their maximum potential in a secondary language. ‘Instead of inspired and inspiring speakers, they will become, at best, adequate teachers. That is an invaluable loss.’ And ... is Dutch not a full-fledged language anyways? Isn’t this cosmopolitanism a bit out of place? Let’s face it, many teachers complain about the level of Dutch of students. With all kinds of language tests and extra courses, colleges and universities desperately try to improve it. In that light it seems too much to expect that students will learn to 4int

write in a second language.  Perhaps such criticism is typical Dutch. ‘Where I come from it is very impolite to correct people when they make grammatical errors’, says teacher Dave van Ginhoven of The Hague UAS. ‘In the Netherlands they correct you immediately. You can pay a lot of attention to small language mistakes, but you can also choose sometimes to ignore them.’

‘If they want to be successful worldwide, they need to speak English’ English is the mother tongue of Van Ginhoven, who originates from Canada, but got his family name from Dutch ancestors. He teaches at the English-language programme of European studies. ‘For our students, it is essential that they can communicate with the rest of the world and that they acquire intercultural skills. If they want to be successful worldwide, they need to speak English and understand cultural differences. There’s no turning back.’ He gives an example of a student who was an intern in the Westland (area In the South-West of The Netherlands, well known for its horticulture in glasshouses). ‘You’d think: it cannot get more Dutch than the greenhouses. But the student had to help sell irrigation systems to Dubai, so English was definitely required. Everything is international nowadays. Historically, the Netherlands has always been at their best when it looked beyond its own borders.’ Admittedly, the transition from Dutch to English takes considerable commitment, says Wicher Meijer of NHTV Breda. ‘In the beginning it was

quite problematic for students and lecturers, but recent student surveys tell us that it has improved a lot.’ Last autumn the National Study Selection Guide named NHTV the best large University of Applied Sciences in the Netherlands. Obviously, English does not seem to be an obstacle. Meijer: ‘It helps that students now are much more skilled when they start their studies, perhaps because modern society is very much influenced by the English language. I’m not saying everything is perfect now, but in the last five years, we have managed to silence the critics a bit.’

NOT FLAWLESS

So how good are the English skills of NHTV students when they graduate? Meijer: ‘It is certainly not flawless. In papers we always look for spelling and grammar mistakes, and sometimes it is quite poor, but that is also why they get English lessons, right?’ Do you even have another option, when you are involved in international trading, design computer games or work in tourism? ‘We educate for a profession in which the world is your work field’, Meijer says. ‘From the get-go, we try to bring students in touch with the world through exchange programs and international projects. It’s definitely not a hype to teach in English.’

‘Will we offer fewer programmes, or do we try to recruit more students?’ ‘Interestingly enough, studies have never shown that the language level of students decreases because of English’, adds Rob Verhofstad, director Staff Office Education & Applied Research at

Are students happy?

Hanze UAS. ‘Maybe it’s the other way around, and students will focus more on language, precisely because everything is in English.’ Hanze UAS not only chooses for a transition to English for substantive reasons. The number of Dutch students is expected to fall in the coming years, in the north and east maybe even a bit faster than in the rest of the Netherlands. Verhofstad: ‘The question is: how do we deal with that? From where do we get new students? Will we offer fewer programmes, or do we try to recruit more students from elsewhere?’

INTERNATIONALIZATION AT HOME

Thanks to English-language programs, universities of applied sciences can recruit foreign students and compensate for the decrease in students. A few years ago, that argument would have been met with sneers in some quarters. Why should we spend Dutch tax money to educate German students, some Parliament members wondered at that time. State Secretary of Education Halbe Zijlstra also found it strange and wanted to talk with his German counterpart about financial compensation. But Zijlstra changed his mind when the Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis (CPB) calculated that foreign students will bring in millions, even if only a small part of them remains in the Netherlands after their studies. ‘I assume a more neutral position in Europe nowadays’, Zijlstra said in parliament. ‘We cannot ask other EU countries to pay for students who bring us economic benefit. That’s a complicated story.’

‘You cannot just translate a Dutch programme and call it international’ So nowadays only few people are sceptical when universities of applied sciences recruit students from outside the country. As long as education

benefits these students and there is a good chance that foreign students develop a bond with the Netherlands, most seem to agree it is the way to go. In addition, foreign students add to the idea of internationalization at home, as it is called. Students learn to deal with students from other cultures without having to leave the country and they might benefit from this for the rest of their lives. For many, this international classroom is an ideal to strive for. But English language education has served a purpose, Verhofstad stresses. ‘Our International Business School is completely English-spoken, because it involves international trade. But you cannot just translate a Dutch programme and call it international. You also have to make all your business case examples international then.’

WORST TEACHER AWARD

And, last but not least, teachers should be ready for the transition to English-language education. For a new programme it is still fairly easy to find teachers who can teach in English, says Falco de Klerk Wolters of Stenden UAS. ‘We just say: it is in English and that’s it. Whoever applies knows that as well. That also applies to students: they know where they stand when they start the programme.’ But there are also teachers who have been teaching in Dutch for years and suddenly must switch to English. At the TU Delft they even came up with the Worst Teacher Award for the worst English during lectures, because of statements like ‘The results are in battle with the theory’ and ‘You have to screw up the numbers, oh no, you have to increase the numbers.’ Teacher Van Ginhoven is shocked when he hears about it. ‘Quite nasty, such a prize. My colleagues at The Hague UAS may not all be equally proficient in English, but I do not know one who does not know how to get his or her story across. Perhaps they do not speak the Queen’s English, but they do have the skills to tell a story. Does it really matter if they use the wrong preposition?’

There are hardly any differences in student satisfaction when you compare English and Dutch courses, observes Frank Steenkamp, ​​ chief editor of the various National Study Selection Guides for higher education. He has listed some scores from the last National Student Survey. In almost all the categories, you need to look at the second decimal point to detect a difference. ‘If students of English-language programmes are slightly more satisfied, it is probably because their programmes are usually more intensive’, Steenkamp suspects. ‘It could also be that more ambitious programmes make the transition to English sooner. But the differences are very small.’

English controversial at universities At Dutch universities, you can find more than a thousand English-language masters and one in eight university students comes from abroad. It does not matter that not every one of them speaks fluent English. ‘An international community does not speak perfect English, but speaks English effectively’, Ed Brinksma, Principal of the University of Twente, recently said. But the transition also generates resistance, and not only in the humanities. At TU Delft, most bachelor programmes of the Faculty of Applied Sciences remain being taught in Dutch and the meetings of the Faculty Board are still held in Dutch as well. ‘Your mother tongue has such a wealth of nuances’, says dean Tim van der Hagen. ‘If there are problems, when emotions and feelings play a role, you can express yourself much better in your native language. We are a Dutch university. It would be sad if we were completely English-spoken in twenty years.’ But the proponents will not mind: English is the language of science. Academics must be skilled in it, otherwise The Netherlands might become internationally irrelevant. 5int

2int

‘NOT THE QUEEN’S ENGLISH, BUT EFFECTIVE’ Universities of Applied Sciences (UAS) increasingly offer English-language programmes and some even adopt English as their primary language. That’s good for education, they say, and it also ensures more students. Bas Belleman / HOP Translation: Chris Wind

3int

MAG

HANZE

TRY THE EGG BALL!

7

3 june 2015 editorially independent magazine of hanze university of applied sciences

IN TE EDRN IT AT IO IO N NA L

ENGLISH IS ADVANCING IN DUTCH UNIVERSITIES