07 Vrijdag December2007
Leesvoer voor het weekend
Morgen in De Pers op Zaterdag Morgen in De Pers op Zaterdag onder meer: de nieuwe maagden. Plus: Sem Schilt, de hardste man van Nederland. En natuurlijk Per Se, hét uitgaanskatern voor het weekeinde. De Pers op Zaterdag wordt morgen verspreid in de grote steden. Op straat, in de
horeca en bij de grotere Bruna’s. Mocht u hem niet kunnen vinden, dan kunt u PERS gevolgd door uw postcode naar 5566 sms’en. U ontvangt een bericht met daarin de dichtstbijzijnde twee locaties waar u de Pers op Zaterdag kunt ophalen.
Se
opzaterdag
Voor 2,50 in bad Het laatste Nederlandse
badhuis >>p 22
Tegen het vergeten
Interview
Digitale butler
Rolmodel Van Halst
Dat willen we allemaal wel: iemand die bijhoudt wanneer je abonnement op de ANWB afloopt en op dat idiote tijdschrift, zodat je het eindelijk op kunt zeggen. Of gewoon iemand die de verjaardag van je schoonvader weet. Hij is er: de digitale butler. 16
Op het veld was Jan van Halst een beest. Nu willen mannen als hij zijn, en meisjes met hem. Zegt zijn fansite. Hijzelf wil vooral alles uit het leven halen. En FC Twente groot maken natuurlijk. ‘Voetbalclubs krijgen de rol die kerken vroeger hadden.’ 29
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Cursus Leve de remancipatie
Zoek de echte man
Mensen die ooit zijn vrijgesproken van een ernstig delict, moeten bij nieuwe ontwikkelingen in hun zaak opnieuw vervolgd kunnen worden. Dit vindt Harm Brouwer, de hoogste baas van het OM.
Maaike Boersma AMSTERDAM
...
De echte man sterft uit. Nederland wordt enkel nog bevolkt door mietjes. Slome, voor de buis hangende mannen zonder spannende baan en dito uiterlijk. Onzekere schepsels die bang zijn voor vrouwen en geen actie durven ondernemen. De Nederlandse vrouw is wanhopig, maar redding is nabij. Want mannen zien nu ook hun eigen falen in. Onder het motto ‘remancipeer’ biedt Tijn van Ewijk zijn seksegenoten middels een cursus de mogelijk om weer een échte man te worden. ‘Mannen zijn hun eigen kracht kwijt, het zijn geen kerels meer. Kijk maar eens om je heen, alle mannen zijn lief, braaf en aardig.’ Wat dan wel echt mannelijk is? ‘Actie, initiatief nemen en zelfverzekerd zijn.’ Tijdens de cursus, die een heel weekend duurt, leren de mannen doelstellingen bepalen, zelfvertrouwen vergroten en werken ze aan goede verbale en non-verbale communicatie, zelfkennis, stemgebruik en praktische zaken als tafelmanieren en koken. Koken? Dat is toch heel vrouwelijk? ‘Wij doen echt mannenkoken, geen cakejes bakken maar kip villen en bereiden. En sushi maken, dat is makkelijk en stoer.’ Van Ewijk, zelf ook hard op weg een echte man te worden, weet wel wat de oerman van weleer heeft doen veranderen in het 40-jarige lieve, brave en aardige jongetje dat hij nu is. Het antwoord daarop is de vrouw zelf. ‘Door de feminisering van de afgelopen vijftig jaar is de man langzaam ‘ont-man-d’. Door alle aandacht voor de vrouw en haar wensen is de mannelijkheid in versloffing geraakt. Mannen weten niet meer wat het betekent om man te zijn. Ze worden opgevoed door moeders die stimuleren om lief en braaf te zijn. Maar door gebrek aan een manneninwijding zoals alle oerculturen die kennen, komen ze nooit uit die ‘lieve’ fase.’ Cursist Dick den Ouden (36) is helemaal om. ‘Of ik er als een andere man uit ben gekomen? Je verandert de geschiedenis niet in één weekend, maar het was wel heel leerzaam.’ Vooral met de praktische tips over lichaamshouding, stemge-
OM wil ook herziening vrijspraken
Merel van Leeuwen DEN HAAG
...
CAROLYN RIDSDALE
bruik en kleding – ‘de zakken op mijn broek zaten te ver naar achter waardoor ik dikker leek’- is hij erg blij. Den Ouden ziet in zijn omgeving veel mannen die eigenlijk geen man meer zijn. ‘Toen ben ik voor de spiegel gaan staan en kwam tot de conclusie dat er voor mij misschien ook nog wel een ontwikkelingsgebied was.’ Mannen van nu zijn volgens Van Ouden te veel bezig met het pleasen van anderen en doen te weinig wat ze zelf willen. ‘Ook weten we ons geen houding te geven tegenover op de voorgrond tredende
vrouwen en zijn we te veel gericht op presteren.’ Roos Wouters die onlangs in De Pers pleitte voor femanisering, mannen en vrouwen die het werk en de zorgtaken delen, ziet de feminisering van mannen terug in het onderwijs. ‘Jongetjes moeten braaf in de hoek zitten puzzeltjes maken en mogen vooral niet rouwdouwen.’ Hoewel jongetjes zich dus als meisjes moeten gedragen, betekent dat niet dat ze vrouwen ook begrijpen. Tijdens de cursus was Renske van der Pol aanwezig om alle pran-
gende vragen van de mannen te beantwoorden. ‘Ze waren niet te stoppen. Het begon heel bedaard met vragen over oogcontact, maar het eindigde met vragen over wat vrouwen lekker vinden in bed en hoe lang je moet beffen.’ Maar verder moeten vrouwen zich volgens Van Ewijk vooral niet te veel bemoeien met de opmars van de echte man. ‘Vrouwen moeten nu effe hun bek houden, wij bemoeien ons ook niet met de feministen. Dit zijn mannenzaken, daar hebben vrouwen niks mee te maken.’ 1
‘Stel, iemand is ooit vrijgesproken van een moord, maar het Openbaar Ministerie denkt op basis van nieuw DNA-onderzoek toch te kunnen zeggen dat hij de dader is. We kunnen zo’n persoon nu niet aanpakken en dat moet veranderen’, stelt Harm Brouwer, de hoogste baas van het Openbaar Ministerie. Hij vindt dat de Hoge Raad niet alleen moet kunnen besluiten tot herziening van een onherroepelijke veroordeling, maar ook van een onherroepelijke vrijspraak. ‘Door alle wetenschappelijke ontwikkelingen kunnen we beter terugkijken.’ Brouwer benadrukt daarbij dat het niet voor alle onherroepelijke vrijspraken moet gelden. ‘Het moeten zaken zijn waarop meer dan twaalf jaar celstraf staat en zaken waarvan wij menen te kunnen aantonen dat de vrijspraak is verkregen door geweld of bedreiging van getuigen.’ Brouwer vindt dat deze wetswijziging past in het beleid om de kwaliteit van de rechtsstaat te verbeteren. Ook verwijst hij naar andere Europese landen, zoals Groot-Brittannië en Zweden, waar een herziening van een onherroepelijke vrijspraak onder voorwaarden wel mogelijk is. Na de commotie rond de Schiedammer parkmoord, waarbij een onschuldige man jarenlang vastzat voor de moord op een jong meisje, heeft het OM de Commissie Evaluatie Afgesloten Strafzaken (CEAS) ingesteld. Deze commissie onderzoekt of er fouten zijn gemaakt in strafzaken waardoor ze mogelijk opnieuw door een rechter moeten worden beoordeeld. Brouwer meent dat deze commissie een noodverband is, tot er nieuwe wetgeving ligt. Daarin moet ook worden opgenomen dat de procureurgeneraal (PG) bij de Hoge Raad het werk van de CEAS overneemt. Volgens Brouwer is deze onafhankelijke PG de aangewezen persoon om onderzoek te doen en kan hij de Hoge Raad adviseren of herziening nodig is of niet. Lees meer op pagina 6
2
De Twee
DE WERELD VOLGENS
KOSTER + JOJANNEKE THE BATTLE
MET MEDEWERKING VAN MAARTEN BLOEM
Q&A 06-22335XXX
De Grote Prijs Hiphopper Banascus hoor je niet praten over wapens. ‘Morgen sta ik te rappen over liefde.’
‘Rap hoeft niet alleen negatief te zijn’ De Grote Prijs strijdt tegen de groeiende marketinggerichtheid van de muziekindustrie. ‘Waar is dat rauwe?’ In al het Idols-, So yo wanna be a popstar- en X-factor-geweld blijft De Grote Prijs van Nederland-organisatie halsstarrig vasthouden aan haar eigen ‘onafhankelijke en transparante wijze’ van aanstormend nationaal poptalent stimuleren. ‘Een groeiende noodzakelijke factor in de aanwas van nieuw poptalent temidden van allerlei op marketinggronden gebaseerde talentenjachten’, volgens de organisatie. In de finale van de talentenwedstrijd morgenavond in de Amsterdamse poptempel Paradiso strijden ongelikte jonge muziekmakers om de Grote Prijs: 5.000 euro en een vaste plek op de grote festivals van 2008 als Dance Valley en Parkpop. ‘De muziekindustrie draait momenteel om commercie, ook in de hiphopscene. Iedereen denkt aan geld’, zegt Bizz Banascus (34) die morgen als eerste finalist uitkomt in het genre hiphop. Overigens wordt hij ook wel aangeduid als een van de grootste Nederlandse hiphoptalenten van dit moment. Bizz Banascus: ‘Dat is allemaal dope. Iedereen mag van mij z’n geld verdienen. Maar waar is dat rauwe, waar hoor je nog de oorsprong van
DE BIJEENKOMST
Bizz Banascus: ‘Hiphop is mama.’ JEFFREY FLU
hiphop? Het is geen klankbord meer.’ De Amsterdammer wil een tegenhanger bieden voor de overgepopulariseerde gangsterrap, die volgens hem veel negativiteit brengt. ‘Die rap heeft
een monopoliepositie en is het meest verwende element van hiphop, omdat dat het genre is dat het best verkoopt. Maar dat komt ook omdat die het meest geplugd wordt. De politieke rap of de bewustzijnsrap blijft ach-
ter. En dus denken de meeste mensen dat gangsterrap is hoe rap hoort te zijn. Ja, rap is vaak protesting, maar dat hoeft niet alleen negatief te zijn.’ Hiphop in Nederland is volgens de rapper ‘als een kindje dat verbannen is door zijn ouders’. ‘Hiphop moet zichzelf hier op een bepaalde manier ontwikkelen. De muziekindustrie gaat het niet doen.’ Met zijn Surinaamse en Nederlands- en Engelstalige rap wil Banascus ‘energie en liefde voor hiphop als cultuur die bijna dertig jaar bestaat’ overbrengen. ‘Hiphop is mama.’ De Grote Prijs-jury complimenteerde hem al voor zijn sterke verhaallijn, zijn bravoure en soevereiniteit. ‘Ik wil anders zijn. Mij hoor je niet praten over wapens. Morgen sta ik te rappen over liefde.’ ‘Ik begeleid ook probleemjongeren met muziek en basketbal. In jeugdinrichtingen vertel ik al rappend hoe je een positieve draai kunt geven aan het kattenkwaad dat je tot dan toe hebt uitgehaald, hoe je via hiphop uiting kunt geven aan negatieve gevoelens en deze zo kunt ombuigen in iets positiefs. De afgunst is groot onder mijn groep mensen, maar hiphop verenigt ons.’ En respect? Dat kun je ook op een kunstzinnige manier afdwingen, volgens Banascus. Lieve jongen. 1
Stiekem je bord aflikken in het donker Ctaste is geïnspireerd op Parijs idee
Amsterdam is weer een noviteit rijker: Ctaste, een restaurant waar je eet in het donker. Voormalig marketeer Bas de Ruiter deed het idee op in Parijs. Nog unieker is misschien dat De Ruiter obers met een ‘visuele handicap’ rond heeft lopen. Bang dat zij de soep in de schoot van de clientèle gieten is De Ruiter echter allerminst ‘We hebben twee weken proef gedraaid, alles loopt gesmeerd. In het dagelijks leven functioneren ze ook prima.’ Zijn restaurant is meer dan een gim-
mick verzekert hij. ‘Uiteindelijk draait het bij ons ook om lekker en goed eten.’ Dat het eten niet te zien is, moet volgens De Ruiter geen beletsel vormen. ‘Bij ons moet je je smaakpapillen juist volledig aan het werk zetten.’ Wie toch stiekem met eigen ogen wil zien wat hij op zijn bord heeft liggen, jammer maar helaas. Hulpmiddelen worden onverbiddelijk in beslag genomen. ‘Daarom mag er ook niet gerookt worden, dat geeft licht. Net als mobieltjes, die moeten klanten aan
het begin van de avond in een kluisje leggen.’ Terwijl deze dinner experience aan de gang is, houdt De Ruiter achter de schermen middels tactisch geplaatste infraroodcamera’s zijn toko in de gaten. ‘We hadden het idee om buiten tv’s op te hangen zodat voorbijgangers konden zien wat er binnen gebeurde. Dat doen we nu toch maar niet. Want er zijn erbij die natuurlijk hun bord gaan aflikken.’ 1
HH
Des Bouvrie en Boon kunnen wel inpakken Annouska van der Hoogen (20) en Chantal Schilperoort (21) van designbureau Hip wonnen gisteravond De Nationale Jeugdraad ‘Spark’ ondernemersprijs. ‘Wij gaan Piet Boon aanpakken.’ U ontvangt 5.000 euro startersgeld... Annouska: ‘Ja, dat kunnen we goed gebruiken om software van te kopen.’ Gaan jullie nou eindelijk eens afrekenen met Des Bouvrie? Annouska: ‘Nee, met Piet Boon. Die is iets hipper.’ Chantal: ‘En wij bieden een totaalpakket. Interieur, visitekaartjes en een huisstijl.’ Daar zijn meer bedrijven van, dames. Chantal: ‘Wij beginnen net dus wij zijn nog te betalen. We richten ons op eenmanszaken die ook wel eens een beetje hippe uitstraling willen.’ Annouska: ‘Zij kunnen zich nu ook onderscheiden. Wij zijn snel en jong.’ Maar komen wel uit Brabant… Annouska: ‘Wat is daar mis mee?’
Dineren in het donker.
En wat kosten jullie? Chantal: ‘20 euro per uur. We doen dit twee dagen in de week en gaan nu de markt veroveren.’ Annouska: ‘Voor 750 euro kunnen we al een indruk geven van de stijl van een nieuw visitekaartje.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Achterrijder Je hoeft het niet te zeggen als je gaat remmen
‘S
tap eerst maar op, ik blijf hier staan. Gooi je been eroverheen, dan doe ik achterop hetzelfde. Je doet de trapper halverwege omhoog, zet je voet erop, en drukken maar. Precies, zo. Dan hebben we meteen snelheid. Nu kunnen we doortrappen.’
MAARTJE
DUIN
De achterrijder zit op de fiets en geeft aanwijzingen. Volgende straat naar links. Rechtdoor. Bij het kruispunt oversteken, dan naar rechts. Het is bijna pakjesavond en het miezert van de regen. ‘We organiseren zeven tochten per jaar, met een stuk of dertig, veertig voorrijders. Het zijn sportieve types, die op fietsvakantie naar Bali of Thai-
land gaan. Tandartsen, fysiotherapeuten. Maar ook een onderwijzer en een stratenmaker. Over het algemeen zijn de voorrijders jong, en wij achterrijders wat ouder. Slechtziendheid komt vaak met de jaren. De meesten hebben AOW, voor sommigen is dit hun enige uitje. Bied je voorrijder een kop koffie aan, zeg ik altijd, of een broodje bij de lunch.’ ‘Het komt zelden voor dat een voorrijder en een achterrijder precies even sterk zijn. Als de een meer kracht zet, moet de ander gewoon meer rondjes trappen. Bij het indelen van de groep zet ik meestal een man en een vrouw bij elkaar. Twee vrouwen op één fiets houden het tempo van de groep op.’ Gestaag draaien de trappers door. ‘Dat is niet rechtdoor, dat is rechtsaf. Geeft niet. Gaan we straks, na het spoor en over de brug, wel weer naar links. Wij trappen bijna even hard, voel je? Of houd je je nu in? Je hoeft het niet te
zeggen als je gaat remmen, hoor, of als je af wilt slaan. Dat voel ik vanzelf.’ Een plastic zak vliegt klapperend door de lucht. Bij het plantsoen schept een shovel zand weg. Een brommer sputtert voorbij. ‘De tochten zetten we uit naar geur en geluid. Niet bij het vliegveld, dat is te lawaaiig. Vaak gaan we door de polders. In de nazomer naar het bos, of naar de bloeiende hei. Als je dat ruikt, vraag je aan je voorrijder: ‘Nou, dat staat vol in bloei hè?’ ‘Nee hoor’, zegt de voorrijder dan, ‘hij hangt er slapjes bij. Die heeft z’n beste tijd gehad.’ Of je fietst langs het water, en dan vraag je: wat is dat voor boot? Een vrachtschip of een plezierbootje? Ik mag graag met zo’n schip proberen op te fietsen. 17, 18 kilometer per uur gaan die. Als je samen een beetje doortrapt, houd je hem bij.’ In de winkelstraat is het rumoerig.
Moeders trekken kinderen mee, een tram klingelt langs. ‘De wind staat te hard om de bakker te ruiken. Daarvoor moet je erlangs lopen. Daarnet kwamen we volgens mij langs een restaurant. En hier ruik ik de Zeeman. Kleren hebben een heel specifieke geur, daar moet je maar eens op letten.’ Hij zet zich nu al vijfentwintig jaar in voor lotgenoten. Een paar jaar geleden kreeg hij een lintje, opgespeld door de burgemeester. ‘Je hebt ergens plezier in en dat wil je delen. In die volgorde moet het gaan. We hebben ook wel eens een oproep in een krantje gezet waar huisvrouwen op afkwamen. Die kwamen uit liefdadigheid. Maar vijftig kilometer was ze te ver. Dan zeg ik eerlijk: blijf maar liever thuis. Je kunt niet halverwege afstappen.’ 1
Nieuws
3
Mexico Bendemoorden
Ze schieten op de popsterren In Mexico zijn de populairste zangers angstvallig vaak het slachtoffer van bendegeweld. Mexico raakt zijn sterren kwijt. Leonard Doyle WASHINGTON
...
De bekende Mexicaanse zangeres Zayda PeOa rustte uit na een concert in het Mexicaanse grensstadje Matamoros, toen schutters haar opzochten en in de rug schoten. De kogel was niet fataal en de 28-jarige PeOa werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht. De zangeres van de populaire groep Zayda y Los Culpables (Zayda en de Schuldigen) werd geen lang herstel gegund. Onmiddellijk na haar operatie drong een groep mannen het ziekenhuis binnen en executeerde haar met een schot door het hoofd. Twee dagen later vond de politie het verminkte lichaam van Sergio
Gomez, zanger van de veelverkopende band K-Paz de la Sierra. Ook hij was op gruwelijke wijze vermoord. Net als zeven andere muzikanten in de afgelopen twee jaar. De Mexicaanse entertainmentindustrie is in de ban van het toenemende geweld van de georganiseerde misdaad. De rivaliserende drugskartels in Mexico beslechten hun ruzies en tonen hun macht over de hoofden van populaire muzikanten. Niet de zangers van het ‘narcocorrido’ genre, die de drugshandel in hun liedjes verheerlijken, maar doodgewone muzikanten die geen enkele band hebben met de gewelddadige wereld van de Mexicaanse cocaïne- en heroïnesmokkel. Onbewust zijn ze betrokken geraakt bij de strijd tussen de verschillende drugskartels. Waarschijnlijk hebben de moorden te maken met filmpjes op internet. De filmpjes worden gemaakt door drugkartels en laten zien hoe ze
Bandleden treuren bij de kist van superster Sergio Gomez. AP
elkaars leden martelen en vermoorden op de tonen van populaire liedjes. Zonder dat ze het willen worden de artiesten ‘geadopteerd’ door drugsbendes, waardoor ze als vijand worden gezien door andere bendes. De Mexicaanse superster Sergio Gomez was vaak gewaarschuwd: treed nou niet op in de provincie Mi-
choacan, waar de drugshandel floreert. Maar hij sloeg het advies in de wind en werd na een optreden ontvoerd, samen met twee zakenmannen. De mannen werden vrijgelaten, maar het gemartelde, levenloze, lichaam van Gomez werd een paar dagen later gevonden. ‘Het is een duidelijk signaal van de kartels,’ zegt
Elijah Wald, schrijver van het boek Narcocorrido. Volgens hem willen de drugsbendes hun macht tonen door bekende mensen te vermoorden. ‘Daarmee laten ze zien dat ze iedereen kunnen pakken, bodyguards of niet,’ aldus Wald. 1 © The Independent
Sport Foekje Dillema overleden
De vrouw die Fanny’s rivale niet mocht zijn Oud-atlete Foekje Dillema is woensdag op 81-jarige leeftijd overleden. Ze had de beste atlete ter wereld kunnen worden, maar werd gebroken door een dubieuze seksetest. Nooit werd echt duidelijk of Foekje een man of een vrouw was.
deze tijd te zijn geschrapt. Nederland stond aan de vooravond van het grootste sportschandaal ooit. Fanny Blankers-Koen en haar echtgenoot en trainer Jan Blankers speelden hierin een nooit opgehelderde rol. De olympische superheld van 1948 probeerde de prestaties van
Jurryt van de Vooren AMSTERDAM
...
In 1948 was Fanny Blankers-Koen de ster van de Olympische Spelen in Londen. Ze was onbetwist de snelste ter wereld, tot in een dorpje in Groningen een enorm talent opstond. Haar naam was Foekje Dillema. In de zomer van 1949 stond de complete Kuip op zijn kop tijdens een atletiekinterland tegen Italië. De onbekende Dillema liep harder dan iedereen en oogde veel beter dan Blankers-Koen. Ons land was nog niet bekomen van de olympische successen van 1948 of het zag een nog groter talent op de baan staan. Het volgende jaar liep Dillema een nieuw Nederlandse record op de 200 meter, maar kort daarna bleek
Foekje Dillema. SPAARNESTAD
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...................................................................
Pathuis
Dillema aan het zicht te onttrekken met de suggestie dat de nieuwe ster eigenlijk een man was. ‘Ik loop niet tegen een vent’, zei de atlete. Wat overigens niet waar was, omdat Blankers-Koen in de Tweede Wereldoorlog door gebrek aan competitie wel degelijk tegen mannen had gelopen – en gewonnen. De Nederlandse atletiekunie (KNAU) ontwikkelde in het geheim een seksetest. Om een rookgordijn op te trekken werden hiervoor ook enkele andere atletes opgeroepen. Deze vrouwen moesten plaatsnemen in een verlosstoel, waar ze tussen de benen werden betast. Zelfs een atlete die dat jaar was bevallen, moest zich deze vernedering laten welgevallen. Volgens de KNAU bleek Dillema inderdaad een man te zijn. Toch moest het ergste nog komen. Op 13 juli 1950 reisde Dillema van Groningen naar Utrecht, om met het Nederlandse team te vertrekken naar Frankrijk voor een landenwedstrijd. Daar werd ze geconfronteerd met de seksetest en ter plekke geschorst. Ze kreeg geen kans om zich te verdedi-
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................
gen. Mentaal gebroken ging Dillema naar huis en dook onder. Ze zou zich nooit meer vertonen in de Nederlandse sportwereld. Of Foekje nou eigenlijk een man was of niet, is nooit echt duidelijk geworden. Zelf wilde ze niet op de hele affaire in gaan. Mensen uit de atletiekwereld speculeren al een halve eeuw lang over de kwade hand van vooral Jan Blankers in de test van de KNAU. Hij zou bevreesd zijn geweest voor de enorme snelheid van Dillema, die de mythe van zijn Vliegende
Huisvrouw kon aantasten. Door een gemanipuleerde seksetest kon de grootste tegenstander van zijn vrouw voor altijd het zwijgen worden opgelegd. Dillema werd dus vermoord zonder te sterven. Alhoewel latere publicaties concludeerden dat er zeer waarschijnlijk sprake zou zijn geweest van achterkamertjespolitiek, heeft Dillema nooit haar record op de 200 meter teruggekregen. Fanny Blankers-Koen daarentegen werd mondiaal uitgeroepen tot Atlete van de Eeuw 1
Succesvolle makelaardij?! word net zo succesv ’n makela olle a aad v/d r als berg!
KORT 111
Noord-Holland kampt met grondwateroverlast
Ruim vier op de vijf gemeenten in Noord-Holland kampen met grondwateroverlast. Die zorgt voor natte kruipruimtes, maar natte tuinen, vochtoptrek en schimmelvorming in de woning treden ook veel op. Dat bleek gisteren uit onderzoek van Grontmij in opdracht van de provincie Noord-Holland. De grondwateroverlast wordt vooral veroorzaakt door de slechte doorlaatbaarheid van de bodem en het ontbreken van goed functionerende drainage.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................
Brievenbus
Tbc
TNT Post gaat weer brievenbussen aanpassen om schade door vuurwerk te voorkomen. De opening van de bussen wordt versmald.
Op de Helmondse school waar zondag een 19-jarige leerling overleed zijn geen nieuwe tbc-besmettingen geconstateerd.
Aad van den Berg (franchisenemer VHM Amsterdam) 3 jaar geleden ben ik in het Vrijehuizenmarkt franchise concept gestapt. Daar heb ik geen moment spijt van gehad! Makelaar vrij beroep! Ik dacht eerst ook dat je allerlei peperdure studies moest halen. Maar daar heb je in de praktijk niets mee te maken. Voor ingewikkelde zaken huren wij een bouwkundige en notaris in. Je moet wel een verkoper pur sang zijn, wil je net zo succesvol worden als ik!
Vrij en rijk leven! Ook financieel ben ik er enorm op vooruit gegaan. Van een Opel Corsa naar een BMW 320CI. En van een dijkwoning naar een landhuis. Ik heb meer tijd voor mijn vrouw en twee kinderen en daar ben ik heel blij mee! Wil jij dit ook?! Bel of mail me gerust, we kunnen wel een aantal collega’s gebruiken, 06-45410136
[email protected]
Vrijehuizenmarkt geeft alle support! Vrijehuizenmarkt staat 24/7 voor je klaar met facilitaire en commerciële ondersteuning. Wil je ook binnen 2-3 weken een succesvolle makelaardij?! Vraag dan nu een infopakket aan via onze website onder franchise www.vrijehuizenmarkt.nl of bel 020-5160713 Amsterdam, Anthony Fokkerweg 1 1059 CM Amsterdam T. 020 516 07 13, F. 084 872 28 48
[email protected]
4
Nieuws Binnenland
Antidepressiva Bijwerkingen
Zomaar stoppen kan gevaarlijk zijn Artsen vinden bijwerkingen van antidepressiva niet ernstig. Toch zijn deze voor veel patiënten reden genoeg om te stoppen met het slikken van de medicijnen. Ana Karadarevic AMSTERDAM
... Een geuzenpenning uit 1572, in de vorm van de Turkse halve maan: ‘Liver Turck dan Paus’
Godsdienstvrijheid Wensdenken over een gezamenlijke traditie
Heeft de Gouden Eeuw islamitische wortels? De befaamde tolerantie van de Hollandse Republiek zou mede geïnspireerd zijn door de islam. Dat lijkt vooralsnog wishful thinking. Peter Wierenga AMSTERDAM
...
Dat koningin Beatrix en prinses Máxima fan zijn van ‘multiculturele uitwisselingen’, wisten we al, maar Willem van Oranje? Toch is dat wat het tijdschrift Al-Islaam − van de vrij liberale Ahmadiyya-moslims − stelt. Het ging op zoek naar de islamitische wortels van de Nederlandse tolerantie in de Gouden Eeuw. Met verbluffende resultaten. ‘Nederlanders van de zestiende en zeventiende eeuw waren zo onder de indruk van de godsdienstvrijheid en welvaart in Turkije en Marokko dat duizenden zich daar vestigden’, is een van de conclusies. Navraag leert echter dat ze dat niet vrijwillig deden. ‘Dat waren Nederlandse zeelui die op de Middellandse Zee gevangen werden genomen door zeerovers’, zegt hoogleraar geschiedenis Henk van Nierop van de Uni-
versiteit van Amsterdam. ‘Die Hollanders werden vervolgens als slaaf verkocht in Noord-Afrika, tenzij ze zich bekeerden tot de islam. Bekeerlingen zijn er wel geweest, maar daar weten we weinig van. De kerken hadden potjes om de christenen vrij te kopen uit hun slavernij. Zo nu en dan kwam er een schip terug.’
Hollanders werden als slaaf verkocht in Noord-Afrika, tenzij ze zich bekeerden Om dat godsdienstvrijheid te noemen, is op zijn zachtst gezegd ironisch. Maar Abdul Haq Compier van Al-Islaam verweert zich. ‘Een groot deel van de Europese bekeerlingen was vrijwillig, blijkt uit recente studies. De islamitische wereld had destijds een veel hoger beschavingspeil en er bestond godsdienstvrijheid.’ En hoe zit het met de bewering dat de bevrijders van Den Briel, de protestantse Watergeuzen, liever moslim
Dubbeldeal. .$ 0**, '
* * 50 korting
*+% *)) ( ).
.(
Toestel naar keuze.
-. '' )0$111.(*$' *!
zouden zijn geweest? Al-Islaam wijst daarbij op hun motto: ‘Liever Turks dan Paaps’. Die tekst droegen ze inderdaad op hun geuzenpenning, maar volgens Van Nierop wil dat niet zeggen dat ze de islam aanhingen. ‘Het was meer een actie tégen de katholieke koning van Spanje dan vóór de Turkse sultan. Protestanten in het Ottomaanse rijk konden hun geloof behouden, als ze maar belasting betaalden. Een groot contrast met Spanje.’ Ook gelooft Van Nierop niet in ‘multiculturele uitwisselingen’ door de vader des vaderlands. Compier stelt echter dat een landsheer van Willem van Oranje al een uitwisseling organiseerde tussen een Ottomaanse gemeenschap in Antwerpen en een Nederlandse in Istanbul. Er staan meer rake opmerkingen in het stuk. Zoals de grote invloed op de westerse wetenschap. Een woord als algebra komt niet voor niets uit het Arabisch, net als tientallen andere begrippen. De rest lijkt vooral wensdenken over een ‘joods-christelijke, islamitische traditie’, geprojecteerd op de Gouden Eeuw. 1
Seksuele problemen, vervelende dromen, gewichtstoename. Artsen en apothekers vinden dit geen ernstige bijwerkingen van medicijnen tegen depressie. Maar de helft van de patiënten heeft er zo’n last van dat zij voortijdig stoppen met slikken. Dit blijkt uit onderzoek van de Wetenschapswinkel Geneesmiddelen van de Universiteit Utrecht onder 258 mensen, die hun ervaringen meldden op www.medicijnenmelden.nl Artsen melden vaker heel andere bijwerkingen van antidepressiva, bijvoorbeeld huiduitslag en spierpijn, en zien de bijwerkingen die patiënten melden soms als een symptoom van de depressie. ‘Bovendien nemen artsen niet alle door patiënten genoemde bijwerkingen serieus’, stelt onderzoeker Rob Heerdink. En dat terwijl medicijnfabrikanten tot twee jaar geleden niet de patiënt maar de arts ondervroegen voor de informatie in bijsluiters. Veel patiënten die met antidepressiva stoppen durven niet met de arts
te praten over de bijwerkingen. Sommigen vertellen de arts niet eens dat ze zijn gestopt. Artsen moeten meer openstaan voor wat patiënten te zeggen hebben over medicijngebruik, vindt onderzoeker Heerdink. ‘Artsen en apothekers kunnen een open spreekuur houden waar mensen hun ervaringen met medicijnen kunnen bespreken’, aldus Heerdink. Artsen kunnen dan bijvoorbeeld de bijwerkingen bestrijden of de dosering aanpassen. De onderzoeker raadt artsen en apothekers verder aan om gedurende de eerste weken dat iemand antidepressiva inneemt, af en toe de patiënt te bellen om te vragen hoe het gaat met de medicijninname en wat de effecten zijn. Stoppen met antidepressiva kan gevaarlijk zijn voor patiënten. Heerdink: ‘Zij lopen een grote kans op terugval in de depressie.’ Antidepressiva moeten zes tot negen maanden worden ingenomen om effectief te zijn. Veel mensen stoppen er na enkele weken al mee, of ze nemen de medicijnen alleen in wanneer ze zich slecht voelen. Behalve bijwerkingen is er nog een reden waarom patiënten voortijdig stoppen met het innemen van medicijnen tegen depressie. Zij merken na enkele dagen nog geen effect en weten niet dat antidepressiva pas na enkele weken werken. 1
Letselschade
Alleen betalen als je advocaat wint Novum AMSTERDAM
...
Mensen met letselschade kunnen voortaan met een advocaat vooraf diens honorarium bij winst of verlies afspreken. Binnenkort start een experiment met deze zogenoemde no win no fee-constructie. Dat schrijft staatssecretaris van Justitie Nebahat Albayrak (PvdA) aan de Tweede Kamer. Slachtoffers die te maken hebben met letselschade hebben vaak hoge kosten en grote belangen, stelt de bewindsvrouw. Door de nieuwe proef
kan de rekening bij verlies van de rechtszaak ook nul zijn. De rekening is altijd gerelateerd aan het aantal uren dat de advocaat aan de zaak heeft besteed. Dit in tegenstelling tot de no cure no pay-methode. Hierbij bestaat de betaling uit een deel van de opgelegde schadevergoeding. Het kabinet is tegen deze laatste constructie. Bij no win no fee kan de advocaat bij winst een opslag krijgen over het overeengekomen basisuurloon, varierend van 25 tot 100 procent. Advocaten mogen hier niet excessief declareren, stelt Albayrak. Voorwaarde voor de constructie is dat niet vooraf vaststaat dat de zaak wordt gewonnen. Albayrak verwacht dat de proef komend voorjaar van start gaat. 1
Bluetooth Stereo Headset BH-604.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...................................... CORRECTIE
*)2,$--*)$ 4 $(%,$"*)) ( ).
/( . '($)/. ) + ,()0)4 0**,
$(+'2'*- ,
Op de foto gisteren op pagina 4 van deze krant is burgemeester Job Cohen niet in gesprek met Moustapha Baba, maar met Zafer Yurdakul van podium Mozaiëk. Moustapha Baba en Haci Karacaer, respectievelijk bestuurslid en oud-directeur van islamcentrum Marhaba, staan op de achtergrond.
WFA
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
DePers.nl *,.$)"0).* +--$)"*+ ,-. () )$%)-#!0) ) %,$"*)) ( ).*! ,-. () )$%)-#!0) )%,$"*)) ( ).,)" '.# ., "/'$ , .,$ !,"), 0**,1, ) *!&$%&*+111.(*$' )'/ ' ',$%-1$%3$"$)" )0**, #*/ )
Voor actualiteiten kijk je de hele dag op de allersnelste nieuwssite: www.depers.nl
Binnenland Nieuws
5
Uruzgan Aanvullende hoorzitting van oppositie
Stuntje trekt aandacht en is ook nog best nuttig
Zorgeloos op weg? Vertrouw op Avis.
Profiteer van onze voordelige wintertarieven! Kijk op www.avis.nl of bel 0900 - BEL AVIS (235 2847, 0,10 p/m).
www.avis.nl
Politie Bond niet blij met aanbod minister
Cao-voorstel agenten Redactie binnenland DEN HAAG
...
SP, GroenLinks en D66 ondervragen Arnold Karskens en Jan Pronk. EVERT-JAN DIFT
Om publiciteit te krijgen, moeten parlementariërs soms een stuntje uithalen. De alternatieve hoorzitting over Uruzgan was er zo één. Maar wel een nuttige. Dirk Jacob Nieuwboer DEN HAAG
...
Mariko Peters (GroenLinks) en Harry van Bommel (SP) zijn goed gebekt, hebben altijd wel een oneliner klaar en zijn typische haantjes-de-voorste. Handige eigenschappen voor Tweede Kamerleden, want publiciteit genereren hoort erbij op het Binnenhof. Zo nu en dan een mediastuntje kan geen kwaad. De ‘aanvullende hoorzitting’ over de missie in Uruzgan van gisteren leek daar verdacht veel op. De sessie was volgens Van Bommel en Peters nodig omdat de officiële hoorzitting, die vandaag plaatsvindt, te gekleurd zou zijn. Volgens SP en GroenLinks staan op de lijst met ruim 20 genodigden te weinig tegenstanders van de missie. Onzin, vonden de meeste andere partijen. Er komen bekende critici van de missie aan het woord. En waarom hadden GroenLinks en SP
dan niet bezwaar gemaakt toen over die lijst werd besloten? CDA en VVD besloten de ‘aanvullende hoorzitting’ van gisteren daarom te boycotten. PvdA-woordvoerder Martijn van Dam schoof wel aan, zij het mokkend. ‘Dit is niet een onderwerp om een spelletje mee te spelen.’ Het antwoord van Peters: ‘Als ik kijk naar de verhoudingen onder de bevolking (volgens peilingen is een meerderheid tegen, red), dan is het mijn plicht als volksvertegenwoordiger om tegenstanders te laten horen.’ Stuntje of niet, de bijeenkomst maakt deel uit van een al veel langer durende publiciteitsoorlog over de verlenging van de missie in Uruzgan. Voorstanders roepen al maanden dat de Afghanen niet in de steek gelaten mogen worden. Verlengen dus. Tegenstanders dat de strijd tegen de taliban nooit gewonnen kan worden. Niet verlengen dus. ‘De discussie is vernauwd tot moeten we militair doorgaan of niet militair doorgaan’, verzuchtte Willem van der Put, directeur van de ontwikkelingsorganisatie Healthnet. De hoorzitting was interessant omdat de meeste sprekers zich niet lieten verleiden tot zo’n zwart-wit advies, maar
juist ingingen op de strategie die gevoerd zou moeten worden. Toenadering tot de taliban, betoogden drie van de vijf sprekers, kan niet uitblijven. ‘Het beeld dat is geschetst van de taliban is zo vreselijk zwart-wit dat je er nu nauwelijks nog doorheen komt’, vindt Van der Put. ‘Al die gemengde groepen die vroeger elkaars doodsvijanden waren, noemen we nu allemaal taliban. En daarmee ontzeggen we onszelf de mogelijkheid om daar iets mee te doen.’ Ook oud-minister Jan Pronk pleitte voor een minder ideologische insteek. Oorlogen van buitenlandse mogendheden tegen guerrillabewegingen zijn niet te winnen, betoogde hij. Alleen daarom al moet onderhandelen met de taliban worden overwogen. Ook al hebben ze mensenrechten geschonden. ‘Je moet vuile handen durven maken.’ Volgens Arnold Karskens doen de Nederlanders dat nu toch al. De journalist, een van de weinige Nederlandse journalisten die niet ‘embedded’ bij de Nederlandse troepen zit, sprak zich daarom als enige zonder reserves uit tegen een verlenging. ‘Wij doden meer onschuldige burgers dan de taliban.’ 1
Politieagenten kunnen de komende twee jaar een loonsverhoging krijgen van in totaal 5,75 procent. Dat heeft minister van Binnenlandse Zaken Guusje ter Horst (PvdA) de politie aangeboden. Bovenop de loonsverhoging krijgen agenten die al een jaar op het maximum van hun salarisschaal zitten een toeslag van 100 euro bruto per maand. De Nederlandse Politiebond loopt niet weg met het cao-bod van de minister. ‘Op het eerste gezicht lijkt het er niet op dat de minister op de goede knoppen heeft gedrukt’, stelt de vakbond. De minister en de vier landelijke politiebonden overleggen vandaag voor het eerst formeel. De bewindsvrouw biedt daarnaast volgend jaar en in 2009 een compensatie voor politiemensen met studerende kinderen boven de 18 jaar. Werknemers die extra zondagen wil-
len werken kunnen rekenen op een bonus. Het beeld dat politiemensen slecht betaald zouden worden, klopt volgens Ter Horst niet. Het grootste deel van de politiemensen heeft een bovenmodaal inkomen; ongeveer de helft verdient 1,5 keer modaal. Wel wil ze, het liefst samen met de vakbonden, laten onderzoeken hoe het werk van agenten wordt beloond in vergelijking met andere beroepen en functies. Hiermee wil ze uitzoeken of de beloning bij de politie nog goed past bij de zwaarte, de risico’s en de verantwoordelijkheden van het politiewerk. De minister kwam met haar aanbod nadat informele cao-onderhandelingen stukliepen. Zij kreeg van de politiebonden tot vandaag de tijd om met een beter voorstel te komen. De bonden zinspeelden op acties als er geen ‘realistisch’ voorstel op tafel zou komen. De huidige politie-cao loopt af op 1 januari. 1
Defensie
Afghanen bloot buiten in de kou Novum AMSTERDAM
...
Nederlandse militairen hebben in januari twee Afghaanse gevangenen in Uruzgan lang bloot buiten in de kou laten staan. Zij waren in afwachting van een controle door een arts en de daaropvolgende ondervraging. Ook werd een naakte gedetineerde ondervraagd. Minister van Defensie Eimert van Middelkoop (ChristenUnie) spreekt van een eenmalige ‘onregelmatigheid’ tijdens de Isaf-missie, ‘die direct is gecorrigeerd’. Een leidinggevende en een jurist ontdekten de twee gevangenen en gaven ze kleding. Volgens de minister is de procedure daarna ingekort en zijn gedetineerden alleen nog maar ontkleed tijdens het onderzoek door de
arts. Van Middelkoop kaartte dit incident aan in een Kamerbrief over de behandeling van gedetineerden door Nederlandse militairen. Eerder publiceerden twee commissies een rapport over veronderstelde misstanden in Irak. Een Saoedische man verklaarde met een elektrische wapenstok te zijn toegetakeld. Beide commissies konden de juistheid hiervan niet controleren. Volgens Van Middelkoop is het Openbaar Ministerie een onderzoek gestart. Het is onduidelijk of de wapenstok behoort tot de standaarduitrusting van mariniers. Het OM bekijkt of ook de Militaire Inlichtingenen Veiligheidsdienst (MIVD) de beschikking had over een elektrische stok. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ....................................... KORT 111
Langdurig werklozen hebben recht op subsidie
Mensen die meer dan een jaar werkloos zijn hebben vanaf de zomer van volgend jaar recht op loonkostensubsidie. Dat schreven minister van Sociale Zaken Piet Hein Donner (CDA) en zijn staatssecretaris Ahmed Aboutaleb (PvdA) gisteren aan de Tweede Kamer. Het is een van de maatregelen van het kabinet om 200.000 werklozen aan een baan te helpen. Langdurig werklozen of arbeidsongeschikten komen in aanmerking voor loonkostensubsidie. Bedoeling is dat zij binnen een jaar, onder bege-
leiding, een reguliere baan hebben. De subsidie bedraagt vijftig procent van het minimumloon en geldt voor maximaal een jaar.
sonen, is gericht tegen jongeren tussen de 15 en 25 jaar oud van wie wordt vermoed dat ze overlast veroorzaken of dat van plan zijn.
111
111
Samenscholingsverbod voor jongeren in Dronten
Zeventig miljoen extra voor speciaal onderwijs
De burgemeester van Dronten heeft een samenscholingsverbod afgekondigd om vandalisme in de stad aan te pakken. Het centrum wordt geteisterd door uitgaansoverlast en vandalisme, zegt een gemeentewoordvoerder. Het gaat om een probleem dat al jaren speelt en de laatste maanden erger is geworden. De maatregel gaat zaterdag in. Het samenscholingsverbod, dat geldt voor groepen vanaf drie per-
Voor kinderen die geen regulier onderwijs kunnen volgen door een stoornis of handicap wordt de komende jaren zeventig miljoen euro uitgetrokken. Dat schrijft staatssecretaris van Onderwijs Sharon Dijksma (PvdA) aan de Tweede Kamer. Het speciaal onderwijs heeft al jaren te maken met wachtlijsten. Een ander knelpunt is dat het niveau van het onderwijs in de helft van de gevallen te laag is.
Onrustige benen? Slapeloze nachten? Doodmoe? % % %% ! %% % $ % % %"% %%#
% $ !% %! % %! %!% % "%%www.stichting-restless-legs.org. %"%% %!!% 0900-7574636 / 0900-rlsinfo % %"%€%%!! %%%antwoordnummer 319, 6700 WB Wageningen % #%%
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... .......................................
‘Goeiemoggel!’
Grammy
De kreet ‘Goeiemoggel!’ uit het bekende KPN-commercial hoor je overal. Verschillende artiesten zijn door het spotje geïnspireerd geraakt en gebruiken het voor een single.
De Nederlandse dj Tiësto maakt kans op een prestigieuze Grammy Award..
6
Nieuws Binnenland
De strategie van Harm Brouwer
‘Waar zijn die politiemensen in gewetensnood?’ Het Openbaar Ministerie wordt vaak tunnelvisie verweten. De hoogste baas steekt de hand in eigen boezem en gooit het roer om.
H
et Openbaar Ministerie (OM) heeft geen gemakkelijke jaren achter de rug. Rechterlijke dwalingen brachten fouten in de opsporing aan het licht en advocaten en strafrechtdeskundigen buitelden over elkaar heen in hun kritiek. Je kunt tegenwoordig geen strafzaak meer bijwonen zonder dat een advocaat of verdachte spreekt van de tunnelvisie van het OM. Aan het hoofd van deze veelbesproken organisatie staat Harm Brouwer. De 56-jarige voorzitter van het college van procureurs-generaal wordt gewaardeerd om zijn open houding naar buiten toe. Kenners zien dat bestrijding van de zware criminaliteit onder zijn leiding een vlucht heeft genomen. Strategie, vertelt Brouwer. Er is sprake van een heus drie-stappenplan. De eerste is gezet met de strafzaak tegen Willem Holleeder en zijn kompanen wegens afpersing en geweld. Als volgende stap zullen de verdachten van de liquidaties in de Amsterdamse onderwereld voor de rechter worden gebracht. ‘En dan gaan we over naar de derde fase, de mensen in de bovenwereld die de zaken voor de criminelen regelden, bijvoorbeeld het geld wegsluisden. Want er moeten veel mensen veel hebben geweten, zonder er iets tegen te doen.’ Het OM gaat de strijd tegen de criminelen niet uit de weg. ‘Sommigen zijn ons net een stap voor, bijvoor-
beeld op het gebied van de techniek. Anderen denken dat ze ons een stap voor zijn, dat moeten ze vooral blijven denken. Dat is heel interessant voor ons.’
B
rouwer was nog niet aangetreden als hoogste baas van het Openbaar Ministerie in de zomer van 2005 of de commotie rond de Schiedammer parkmoord barstte los. Een man bleek vier jaar lang ten onrechte te hebben vastgezeten voor de moord op een 10-jarig meisje. Hij kwam vrij nadat de dader het misdrijf had bekend. Evaluatie van de Schiedammer parkmoord leerde dat er in het opsporingsonderzoek veel fouten zijn gemaakt. Voor de top van het OM was het aanleiding om de eigen werkwijze eens flink onder de loep te nemen en sloeg daarbij de handen ineen met de politie en het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Dat resulteerde in het programma ‘Versterking opsporing en vervolging’ om de professionaliteit van het optreden van politie en het OM in strafzaken te verbeteren.
ding heeft afgelegd. Daarmee wilden we aangeven dat fouten maken in ons vak onvermijdelijk is, helaas. Maar we zijn bereid er iets van te leren. We hebben zelf de klok geluid en onderzocht wat we moeten verbeteren.’
Had het OM een affaire als de Schiedammer parkmoord nodig om tot deze omslag te komen? ‘Nee, maar ik denk dat het wel een
‘We hebben zelf de klok geluid en onderzocht wat moet verbeteren’ langduriger traject was geworden als dit niet was gebeurd. Het gaat erom dat je de eigen kansen weet te benutten. Dat heeft niet alleen te maken met bewustwording binnen je eigen organisatie, maar ook binnen de politiek. Uiteindelijk gaat het ook om extra geld. Dat kreeg het OM pas weer met het eerste kabinet Balkenende.’
de kortste keren op achterstand stonden wat betreft ons eigen kunnen. Je hoeft niet de kennis en deskundigheid van een Nobelprijswinnaar te hebben als recherchechef of officier van justitie, maar je moet wel een basiskennis hebben. Daarom zijn we nu bezig met het ontwikkelen van cursussen en opleidingen voor de mensen. Wel hebben alle parketten inmiddels een officier van justitie die is gespecialiseerd in forensische opsporing.’
Hoeveel medewerkers wilde u erbij om al uw taken goed te kunnen uitvoeren? ‘Naast de zestig officieren van justitie waarvoor we van het ministerie geld hebben gekregen, willen we er nog tweehonderd medewerkers – onder wie aanklagers – bij. Bij de wervingsactie voor officieren vorig jaar hebben we van de circa driehonderd sollicitanten er 37 aangenomen. De selectie is zwaar, want je moet wel wat kunnen als officier van justitie. Bij de laatste selectieronde zaten opvallend veel advocaten. In die groep zijn we buitengewoon geïnteresseerd, omdat zij ervaring hebben in de juridische praktijk. Het OM heeft nu tussen de 650 en 700 officieren van justitie en advocaten-generaal (aanklagers bij het gerechtshof, red.). Jaarlijks handelt het OM ruim 1 miljoen zaken af.’
Het OM zet zich er voor in dat officieren van justitie met een open blik naar een strafzaak kijken. Was daar een mentaliteitsverandering voor nodig? ‘Bij sommigen wel, bij anderen niet. Het OM is een tamelijk kleine organisatie waarin je altijd onder druk staat en waar je je vaak met hetzelfde bezighoudt. Je zult mij het woord tunnelvisie niet meer horen gebruiken, maar als je niet oppast, kan het werk toch een tamelijk nauwe blik opleveren. Wij hebben waarborgen willen aanbrengen om die blik zo ruim mogelijk te houden, zodat mensen blijven denken aan alternatieve scenario’s en aan alternatieve verdachten. Een mooi voorbeeld daarvan is tegenspraak.’
Legt u dat eens uit. Heeft de samenleving na 2005 nog wel vertrouwen in het OM? ‘Dat vertrouwen hadden we al en na 2005 is dat misschien juist alleen maar toegenomen. Want laten we een ding niet vergeten. Het is wel het OM geweest dat zelf het onderzoek naar de Schiedammer parkmoord heeft gelast en publiekelijk verantwoor-
Is er dan jarenlang te weinig geïnvesteerd om de kennis van de mensen op peil te houden? ‘De politie en het OM hebben altijd gestimuleerd om ontwikkelingen binnen de psychiatrie, techniek en andere wetenschappen bij de opsporing te betrekken. Maar die gingen op zeker moment zo snel, dat we binnen
‘Bij grote, zware zaken, zoals bijvoorbeeld de Schiedammer parkmoord, kan een zogenoemde tegenspraakofficier worden aangesteld. Deze persoon, die daarvoor is opgeleid, loopt met de collega-officier mee die de zaak behandelt en fungeert als luis in de pels. Hij stelt allerlei vragen, bijvoorbeeld waarom de aanklager heeft
afgezien van het horen van een bepaalde getuige. Dat vraagt moed, mensen moeten zich kwetsbaar durven opstellen.’
Een van de aanbevelingen van het programma ‘Versterking en opsporing’ was het opnemen van de verhoren van verdachten. Hoe staat het daarmee? ‘De politie moet daarvoor 1.600 verhoorkamers aanpassen, sommige alleen met geluid, andere ook met camera’s. Inkoop en verbouwing kosten tijd. We streven er samen met de politie naar in de tweede helft van volgend jaar alles operationeel te hebben. Ook komt er volgend jaar een pilot in Rotterdam en Amsterdam waarbij advocaten politieverhoren kunnen bijwonen. Het mooie van deze hele operatie is dat iedereen meedoet.’
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ........................................................................................................................ KORT 111
Inspectie: veel spijbelaars ontlopen straf
Scholen registreren spijbelen niet goed of helemaal niet. Vooral spijbelende leerlingen van mbo-scholen kunnen er tussenuit knijpen zonder geregistreerd te worden. Dat blijkt uit onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs in opdracht van minister van Onderwijs Ronald Plasterk (PvdA). De inspectie heeft steekproefsgewijs tien scholen onderzocht, vijf uit het voortgezet onderwijs en vijf mbo-opleidingen. Alle scholen bleken tekort te schieten. Een van de scholen registreerde zelfs
Doel is een brug te slaan tussen moslims en christenen
helemaal niets. De inspectie vermoedt dat het onderzoek representatief is voor scholen in het hele land.
WEBSITE OM BIJBEL EN KORAN TE VERGELIJKEN
111
Mogelijk toch draadloos internet in treinen
Treinen krijgen waarschijnlijk toch draadloos internet. Minister van Verkeer Camiel Eurlings (CDA) stelt hiervoor vijftien miljoen euro beschikkaar. Dat zei hij gisteren tijdens de begrotingsbehandeling van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Hij gaat ook kijken of het bereik van mobiele telefoons wanneer een trein door een tunnel rijdt, kan worden verbeterd. Op deze manier wil de minister reizigers ‘verleiden’ om de trein te nemen.
De Bijbel en Koran zijn te lezen en te vergelijken op één website, die gisteren online is gegaan. De interkerkelijke omroep Ikon en Radio Nederland Wereldomroep verwachten dat de vergelijkingspagina een bijdrage levert aan de wereldwijde dialoog tussen christenen en moslims. Op de site staan achttien verschillende verhalen die in beide heilige boeken voorkomen. Zo is het verhaal van Noach alias Noeh te lezen. Ook geeft de site aan
Koran. BERT SPIERTZ/HH
waarin de Bijbel en Koran verschillen en waarin ze overeenkomen. Daarnaast kunnen bezoekers vergelijken hoe vaak bepaalde woorden in de beide boeken voorkomen. ‘Vrede’ komt bijvoorbeeld 462 keer voor in de Bijbel en 27 keer in de Koran. Het woord ‘oorlog’ komt 228 keer voor in de Bijbel en zes keer in de Koran. De site is in het Arabisch, Nederlands en Engels te lezen.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Stress
Jarig!
Chatten over schulden
Bijna een kwart van blond Nederland heeft zelden of nooit last van stress. Roodharigen hebben daarentegen hier veel meer last van. Een kleine 30 procent van de rossigen heeft regelmatig stress.
Prinses Amalia viert vandaag haar vierde verjaardag. Gefeliciteerd!
Incassobureau Intrum Justitia gaat chatten met jongeren met schulden. De gemiddelde schuld van jongeren tussen 18 en 25 jaar zou dit jaar een recordhoogte van 430 euro hebben bereikt.
Binnenland Nieuws
Merel van Leeuwen
7
Vreemdeling in Den Haag Peter Middendorp is schrijver/journalist en doet voor De Pers dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..............................................................................
Kloosterkerk
K
erkdeuren staan gewoonlijk open. De Kloosterkerk aan het Lange Voorhout is de hele winter gesloten. De muren zijn hoog, de deuren hebben geen klinken. Door drie hoge, gebrandschilderde ramen – late gotiek, zegt een bordje – kun je niet naar binnen kijken. Als je met de koster belt, mag je even binnen kijken. Bruine banken, bruine kansel, witte muren, niets te beleven.
Van Oldenbarnevelt wou geen nieuwe oorlog. Dat vond Maurits irritant
Harm Brouwer: ‘Als je niet oppast, kan het werk bij het OM toch een tamelijk nauwe blik opleveren.’ ARIE KIEVIT/HH
Naast alle aanbevelingen riep het OM ook de Commissie Evaluatie Afgesloten Strafzaken (CEAS) in het leven. Deze commissie doet nieuw onderzoek in strafzaken waarin mogelijk sprake is geweest van een rechterlijke dwaling. De CEAS adviseert het college van procureurs-generaal over de vraag of politie of OM fouten hebben gemaakt. De commissie bracht onlangs haar eerste advies uit. Advocaten en strafrechtdeskundigen hebben kritiek op de lange onderzoekstijd die de CEAS nodig heeft om tot een oordeel te komen. Snapt u dat? ‘Nee. Ik vind die kritiek bepaald misplaatst. We kunnen geen deskundigen inzetten die zo’n zaak al kennen. Zo’n zaak is per definitie complex en soms wil het team zelf nog onderzoek laten doen en mensen horen. Dan
vind ik dat ze het verrekte snel doen.’
commissie met de vraag om nieuw onderzoek. Heeft dat u verbaasd?
Verwacht u dat de CEAS dit jaar nog meer uitspraken doet?
‘Ja. Vooral omdat een politiebond rond het politieke debat over de Schiedammer parkmoord hardop riep dat er veel politiemensen in gewetensnood waren over bepaalde afgesloten strafzaken. Maar vanuit de politie is niet één zaak aangemeld. Ik heb de voorzitter van die bond vorig jaar nog een brief gestuurd en hem gevraagd ermee naar buiten te komen. Het heeft niets opgeleverd.’
‘Ja, ik verwacht deze maand nog het eindrapport van de commissie betreffende de Enschede ontuchtaffaire. (Daarin draait het om een man uit Twente die tot acht jaar cel en tbs is veroordeeld wegens misbruik van zeven kinderen. De man heeft zelf altijd ontkend. Ook zijn vrouw en haar broer zijn in die zaak veroordeeld, red.)’ ‘En ik hoop dat de CEAS volgende maand zijn eindrapport in de zaak van Ina Post presenteert.’ (Deze verpleegster zegt dat ze ten onrechte een straf van zes jaar heeft uitgezeten voor een moord in 1986, red.)
Uiteindelijk is maar een gering aantal zaken aangemeld bij de
Brouwer weet uit eigen ervaring hoe moeilijk het werk van een rechter is en maakt nu bij het OM tropenjaren door. Hij mag nog drie jaar aanblijven als voorzitter van het college van procureurs-generaal. Maar wil hij dat wel? ‘Ik heb nog niets besloten. Daar denk ik omstreeks deze tijd over na.’ 1
Door een onderaardse gang kon prins Maurits hier ongezien ter kerke gaan. Op 23 juli 1617 kwam hij door de voordeur binnen, na te zijn komen aanrijden met koetsen en gevolg. Hij koos hiermee de kant van het opstandige volk tegen de gematigde regentenklasse, alsof hij daar niet bij hoorde, ongeveer zoals Rita Verdonk vorig jaar op de trap van café Plein 19 ging staan om de macht in de VVD voor zich op te eisen. Het was vrede met de Spanjaarden, het Twaalfjarige Bestand. Maurits was generaal. Zonder oorlog kon hij niet bestaan. Hij had geen officiele functie, geen partij, hij had wat je
een beweging zou kunnen noemen; populair bij de mensen in het land, steun van dubieuze figuren in de Staten van Zeeland. De machtigste bestuurder van het land was Johan van Oldenbarnevelt, beschermheer van de handel. Van Oldenbarnevelt had geen behoefte aan een nieuwe oorlog met Spanje. Dat vond Maurits irritant. In de zestiende eeuw kwam een nieuwe godsdienst het land binnenzeilen. De regenten kozen de gematigde versie van het calvinisme, het volk de meest onwrikbare. Van Oldenbarnevelt vroeg Maurits’ steun tegen de menigten die zich overal tegen de stadbesturen keerden. Maurits weigerde niet alleen, door zijn opzichtige bezoek aan de strenge predikant van de Kloosterkerk koos hij zogenaamd partij voor het volk. Van Oldenbarnevelt werd onthoofd, de oorlog kon een nieuwe aanvang nemen. Vandaag is de Kloosterkerk nog steeds de kerk van de Oranjes. Het tv-programma Blauw Bloed verzorgt er uitzendingen over, historici bezingen Maurits’ kerkgang als een schitterend moment in onze kerkelijke en koninklijke geschiedenis. De koningskinderen worden er gedoopt, laatst nog Ariane. Zondags bezoekt koningin Beatrix de kerk. De koster vertelt dat zij het meest houdt van de cantatemis. 1
Weinig concurrentie
Elektriciteit is te duur Novum AMSTERDAM
...
De prijs die Nederlandse consumenten moeten betalen voor hun elektriciteit ligt te hoog in vergelijking met die in omringende landen. Dat stelt de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa). De kosten voor elektriciteit zouden met enkele tientallen euro’s per jaar omlaag kunnen als het elektriciteitstransport op de grensovergangen wordt verbeterd. Daardoor kunnen
energieleveranciers optimaal gebruik maken van inkoopmogelijkheden in heel Noordwest-Europa en meer concurreren op het gebied van prijs. De toezichthouder stelt dat de Nederlandse markt voor elektriciteit nog altijd wordt gekenmerkt door een beperkt aantal grote producenten en hoge prijzen. De analyse van de NMa bevestigt de conclusie van de Europese Commissie eerder dit jaar dat de beperkte concurrentie op de groothandelsmarkt leidt tot hogere prijzen. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................... ....................................... ...............................................................................
KORT
raakte, is niet bekend. De tram en de bus hebben zware schade opgelopen.
Acht gewonden bij botsing tram en bus
111
111
Bij een botsing tussen een tram en een bus op het Olympiaplein in Amsterdam zijn gisteren acht mensen gewond geraakt. De tramconducteur werd onwel waarna hij achterop de bus reed, meldt een politiewoordvoerder. De botsing vond plaats rond 13.15 uur bij een halte aan het plein in Amsterdam Oud-Zuid. In de tram zijn drie mensen gewond geraakt, in de bus vijf. De gewonden hebben onder meer last van nekklachten. De tramconducteur behoefde geen verdere behandeling. Waardoor hij onwel
Uitbraak buikgriep in Deventer Ziekenhuis
meestal niet te achterhalen, maar de ziekte wordt vooral overgedragen door handcontact. 111
Dertien patiënten van het Deventer Ziekenhuis zijn geveld door een uitbraak van hevige buikgriep. Ook vier medewerkers hebben het noro-virus, dat diarree en braakneigingen veroorzaakt, laat het ziekenhuis weten. Er zijn maatregelen genomen om de uitbraak tegen te gaan. Zo moet iedereen na een bezoek aan een patiëntenkamer zijn handen wassen en dragen verpleegkundigen handschoenen. Het virus breekt vaker uit in zorginstellingen. De bron van de besmetting is
Scholieren betalen schade door stakingen terug
Scholieren van scholengemeenschap Het Streek in Ede gaan de schade vergoeden die tijdens de scholierenstaking is aangericht bij drie winkels in de stad. Donderdag en vrijdag verkopen zij op school broodjes. De opbrengst daarvan gaat naar de getroffen winkeliers, zegt een woordvoerder van de school. Leerlingen gooiden tijdens de stakingen van vorige week met eieren en plunderden onder meer een supermarkt en een snoepwinkel.
Officier van justitie sluit manipulatie niet uit
MOGELIJK ILLEGALE STURING IN HELLS ANGELS-ONDERZOEK Informatie uit afgeluisterde gesprekken tussen Hells Angels en hun advocaten is mogelijk gebruikt om het onderzoek naar de motorclub een bepaalde richting op te sturen. Officier van justitie Gert Oldekamp zei gisteren tijdens zijn getuigenverhoor dat hij niet kan uitsluiten dat dit is gebeurd, hoewel hij er geen enkele aanwijzing voor heeft. Als dergelijke ‘geheimhoudersinformatie’ is gebruikt om te sturen of verdenkingen te versterken, is
de kans groot dat de Amsterdamse rechtbank het proces voortijdig afblaast en de verdachten vrijuit gaan. Oldekamp kon zich ook in zijn tweede verhoor weinig tot niets herinneren over de manier waarop hij en zijn team omgingen met de gesprekken, die volgens de richtlijnen direct moeten worden vernietigd. Hij sloot uit dat hij ze zelf heeft gebruikt om het onderzoek naar de omstreden motorclub te sturen.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
In de put (1)
In de put (2)
Deurwaarder te water
De politie heeft twee jongens van 13 en 15 jaar aangehouden omdat ze tientallen putdeksels hebben weggehaald in het Groningse Bedum.
Een 35-jarige inwoner van het dorp viel in de put toen ze in het donker uit de auto stapte. Daarbij brak ze een voet en scheurde haar enkelbanden.
Een 48-jarige man uit Gouda is door het lint gegaan toen een deurwaarder bij hem aanbelde. Hij was zo boos dat hij de man het water in duwde om hem er vervolgens zelf weer uit te redden.
Nieuws Buitenland
8
Italië Regio kampt met denkbeeldige veiligheidscrisis
Lega Nord: nazistraf voor immigranten Een politicus van de Italiaanse Lega Nord wil nazi-methoden toepassen om criminaliteit onder immigranten terug te dringen. Hij krijgt er veel handen voor op elkaar. Peter Popham ROME
...
Giorgio Bettio, gemeenteraadslid van de Noord-Italiaanse stad Treviso, heeft een manier bedacht om de criminaliteit onder immigranten terug te dringen: als er eentje een misdaad pleegt, moeten er tien gestraft worden. Het is een methode die werd gebruikt door de nazi’s in de concentratriekampen. Het zal niet verbazen dat Bettio lid is van de Lega Nord, de xenofobe Noord-Italiaanse partij die afscheiding wil van het zuiden. Zijn suggestie past in de traditie van berekende racistische woede die de Lega Nord kenmerkt. Toen hij het plan opperde tijdens een gemeenteraadsvergadering kwa-
men de andere partijen niet verder dan een verbijsterd zwijgen. Maar gisteren viel het kwartje. De opmerking en de suggestie erachter werden scherp veroordeeld. ‘Het is absoluut onmogelijk dat een beschaafd volk een dergelijke stupiditeit kan tolereren’, fulmineerde Umberto Lorenzoni van een vereniging van oud-verzetsleden. ‘Ik wil Bettio graag eens uitleggen wat het nazisme precies betekende. Het is een schande dat justitie hem niet aanpakt.’ De regionale gouverneur Giancarlo Galan noemde Bettio’s suggesties ‘waanzinnig en weerzinwekkend’. De joodse gemeenschap van Treviso wil samen met lokale Roma naar de rechter stappen. De zigeuners zijn de laatste tijd doelwit van racistische woede. De actie van Bettio is er eentje in een hele reeks in de regio. Die kampt met een denkbeeldige ‘veiligheidscrisis’ waarbij ‘criminele’ immigranten betrokken zijn. Denkbeeldig, omdat
Supporters van Liga Nord demonstreren tegen buitenlanders. AP
ze niet gestaafd wordt door de cijfers. De eerste stad die de vlag van haat hees, was Cittadella, waar burgemeester Massimo Bitonci een vestigingsverbod uitvaardigde tegen armen, werklozen en daklozen. Bitonci
werd door de nationale overheid tot de orde geroepen, maar ondertussen gingen in Cittadella tientallen collega-burgemeesters en duizenden burgers de straat op om hun steun te betuigen aan de plannen. Ook in de rest
van de regio schoten de bizarre racistische voorstellen als paddestoelen uit de grond. Er was een burgemeester die illegale immigranten wilde verbieden te trouwen. Een ander wilde ze studiebeurzen onthouden. Weer een ander wilde het Italiaans staatsburgerschap alleen verlenen aan buitenlanders die de taal perfect beheersen en ook nog eens de grondwet van buiten kennen. Volgens de filosoof Umberto Curi is er in Veneto een ‘groteske wedstrijd gaande wie het belachelijkste voorstel doet’. Een van de redenen daarvoor lijkt de naderende regionale stembusstrijd te zijn. Giorgio Bettio verklaarde gisteren dat zijn voorstel voortkwam uit woede en uit het verlangen om zijn moeder te beschermen. De vrouw voelt zich bedreigd door immigranten. Hij toonde geen berouw: ‘Mensen op straat bedanken me voor mijn woorden.’ 1 ©The Independent
Ruimtevaart
Gratis dubbel beltegoed.*
ESA zoekt weer aantal nieuwe astronauten
Toestel naar keuze.
Redactie wetenschap AMSTERDAM
...
Samsung E250
Alcatel OT-E227
vanaf 99,95
vanaf 29,95
!
!
*,&"
Nokia 2310 vanaf 39,95 !
*,&"
Elite Pack met stijlvol sjaaltje.
*,&"
Samsung E900 Elite
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................
vanaf 149,95
Levenslang voor leden Abu Sayyaf
!
*,&"
$&*&$&"(""$"#)$$!!(!, " $#&%(!!! $%& !(!$'$&! * ' (!,*&$&" $$$"($""##'!&! Simply Closer
Voor het eerst sinds jaren is de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA weer op zoek naar kandidaat-astronauten. Begin volgend jaar gaat de vacature officieel de deur uit. ESA zoekt er vier of misschien vijf, ter aanvulling van de negen kandidaten waarover de organisatie momenteel al beschikt. Kandidaten moeten uiteraard over een excellente fysieke conditie beschikken. Een medische of technische opleiding strekt tot aanbeveling. Maar eigenlijk mag iedereen een gooi doen: de enige vereiste is dat kandidaten uit een land moeten komen dat ESA-lid is. De organisatie verwacht veel sollicitaties. De eerste selectie zal dan ook via een webgebaseerd aanmeldingsformulier verlopen. Het hele selectieproces zal ongeveer een half jaar duren. Als Nederland een kansje wil maken, moeten zich zoveel mogelijk extreem fitte kandidaten melden. De Nederlandse ESA-bijdrage is namelijk zeer bescheiden. 1
KORT 111
Veertien leden van de extremistische moslimgroep Abu Sayyaf zijn gisteren tot levenslang veroordeeld wegens de ontvoering van twintig personen en de moord op een aantal van hen. Drie Amerikanen, onder wie twee missionarissen, en zeventien Filippijnen werden in 2001 ontvoerd op het vakantie-eiland Palawan en vervolgens ruim een jaar lang vastgehouden op het eiland Basilan, een bolwerk van Abu Sayyaf. Het Filippijnse leger maakte in juni 2002 een eind aan de ontvoering.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
Cijfertjes +&%&"&! & $ (""$"($(""$)$!"#)))& "!
De VS hebben het grootste aantal gevangenen ter wereld: 2.135.901.
Buitenland Nieuws
Frankrijk Een dode, vijf gewonden
Immigratie
Centrum Parijs opgeschrikt door zelfgemaakt bompakketje
Duitsland wil geen Blue Card
9
Novum AMSTERDAM
...
Bij een bomexplosie in een advocatenkantoor in het centrum van Parijs zijn gisteren een dode en een zwaargewonde gevallen. Redactie buitenland AMSTERDAM
...
Het 8e arrondissement in het centrum van Parijs was gisteren vol soldaten, brandweer en agenten nadat een bom was afgegaan in een advocatenkantoor. De bom was verstopt in een pakje dat door een koerier bij het kantoor was bezorgd. ‘Iemand kwam het kantoor binnen en liet het pakketje achter bij de secretaresse’, zei advocaat Christian Charriere-Bournazel, deken van de Parijse orde van advocaten, tegenover de Amerikaanse nieuwszender CNN. ‘Zij opende het, de bom explodeerde en de secretaresse werd gedood’. De autoriteiten tasten in het duister over het motief maar er wordt volop gespeculeerd. Zo melden Franse kranten dat in hetzelfde pand aan de Boulevard Malesherbes ook een stichting zit die onderzoek doet naar de jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog en dat er een advocatenpraktijk huist waar president Nicolas Sarkozy vroeger voor werkte. De 60-jarige secretaresse die het pakje opende werd op slag gedood.
Politie en soldaten na de bomexplosie in het 8e arrondissement in Parijs. AP
Een advocaat raakte zwaargewond, maar verkeert niet in levensgevaar. Charrière-Bournazel zei niet te geloven dat het voormalige kantoor van Sarkozy doelwit was, omdat het op een andere verdieping is gevestigd.
Bush schrijft Kim Jong II AMSTERDAM
...
De Amerikaanse president George Bush heeft de Noord-Koreaanse leider Kim Jong II op 1 december een brief geschreven. Dat heeft het Noord-Koreaanse persbureau KCNA gisteren gemeld. De Amerikaanse gezant Christopher Hill had de brief bij zich toen hij onlangs in Noord-Korea was, aldus KCNA. In de brief zou Kim Jong II worden aangemoedigd zich aan zijn belofte te houden voor het eind van dit jaar volledige openheid te geven over de kernprogramma’s van NoordKorea. Het Witte Huis heeft geen kopieën van de brief vrijgegeven. Een woordvoerder verklaarde wel dat Bush de
ling terreurbestrijding van de politie bij het onderzoek is ingeschakeld. Volgens bronnen bij de politie was de bom anders dan bommen die islamitische of Corsicaanse extremisten in het verleden hebben gebruikt. 1
Engeland Vrouw kanoman wist dat hij leefde
Penvrienden
Novum/AP
De Stichting ter Herinnering van de Shoah houdt wel kantoor op dezelfde etage, maar zei nooit bedreigingen te hebben ontvangen. Minister van Binnenlandse Zaken Michèle Alliot-Marie zei dat de afde-
Duitsland verzet zich tegen een plan van de Europese Commissie om meer hoogopgeleide migranten naar de Europese Unie te halen. Er is geen noodzaak voor het plan, zei de Duitse minister van Werkgelegenheid Olaf Scholz gisteren op een bijeenkomst van Europese ministers in Brussel. Ook Nederland heeft zijn bedenkingen. Duitsland heeft 3,5 miljoen werklozen, zei Scholz. Specifieke tekorten aan hoogopgeleide migranten kunnen landen wat hem betreft zelf en per sector oplossen, zonder bemoeienis van Brussel. Het tekort aan geschoolde werknemers in de EU stijgt, terwijl er relatief veel onopgeleide migranten de unie binnenkomen. Het EU-plan voor een Blue Card, de Europese variant van de Amerikaanse Green Card, is in sommige Europese landen weinig enthousiast ontvangen. Het EU-plan wil de 27 verschillende nationale procedures voor de aanvraag van een visum vervangen door één procedure, zodat opgeleide immigranten makkelijker een aanvraag kunnen indienen. Behalve Duitsland en Nederland vragen ook Oostenrijk en Groot-Brittannië zich af of de EU een dergelijk immigratieprogramma onder haar hoede moet krijgen. 1
Zoons voelen zich bedrogen
brief had verstuurd om ‘alles in goede banen te laten verlopen.’ Het zou zeer opmerkelijk zijn als Bush de Noord-Koreaanse leider inderdaad een brief heeft geschreven. Een aantal jaar geleden noemde hij Noord-Korea, Iran en Irak (onder Saddam Hoessein) nog ‘de as van het kwaad’. Na zijn aantreden als president brak hij de rechtstreekse onderhandelingen die toen met Noord-Korea gaande waren af. Later werden de onderhandelingen, in multilateraal verband, toch voortgezet. Inmiddels heeft Noord-Korea beloofd zijn kernwapenprogramma op te geven. Woensdag zei Hill dat onderhandelingen over een verklaring over het nucleaire programma van Noord-Korea niet erg vlotten. 1
Redactie buitenland AMSTERDAM
...
‘We zijn opgelicht,’ zeggen Anthony en Mark Darwin. De zoons van de jarenlang vermiste, maar zaterdag plotseling weer opgedoken, John ‘de kanovaarder’ Darwin kunnen het nog steeds niet geloven. Een paar dagen na zijn wonderbaarlijke terugkeer werd John Darwin gearresteerd omdat er bewijs was dat zijn vrouw al in 2006 wist dat hij in leven was. De politie vermoedt dat Darwin opzettelijk een ander leven is begonnen. Het Britse publiek smult ondertussen van alle verrassingen, plotwendingen en tot de verbeelding sprekende verdwijningen.
De Britse krant Daily Mirror publiceerde na de ‘herrijzenis’ van Darwin een foto uit 2006 waarop hij en zijn vrouw poseren in een appartement in Panama. Opvallend, want Darwin werd vermist sinds een kano-ongeluk in 2001 en in 2003 zelfs dood verklaard. Zijn vrouw had zelfs de levensverzekering al uitgekeerd gekregen. Onterecht, blijkt nu, want geconfronteerd met de foto uit 2006 geeft ze toe dat ze wist dat haar man in leven was. Darwin beweert dat hij sinds zijn ongeluk lijdt aan geheugenverlies, maar de politie twijfelt hieraan. Waarom hij zaterdag plotseling het politiebureau binnenliep blijft een raadsel. 1
John Darwin. REUTERS
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ........................................................................................................................ KORT 111
Dichter niet naar Londen door arrestatiedreiging
De Israëlische minister van openbare veiligheid Avi Dichter heeft een uitnodiging voor een bezoek aan GrootBrittannië afgeslagen uit vrees te worden opgepakt op beschuldiging van oorlogsmisdaden wegens zijn rol in de executie van een hooggeplaatste commandant van de militante Hamas-beweging in de Gazastrook in 2002. Dichter was door een Brits onderzoeksinstituut uitgenodigd om te komen spreken op een conferentie over het Israëlisch-Palestijnse vredesproces. De Israëlische
Ernstige gevolgen klimaatveranderingen en ontbossing
ministeries van Justitie en Buitenlandse Zaken hebben hem afgeraden om te gaan.
WERELDNATUURFONDS LUIDT NOODKLOK OVER AMAZONE
111
Zeker 70 doden door explosie in Chinese mijn
Een gasexplosie in een kolenmijn in China heeft gisteren aan zeker zeventig mijnwerkers het leven gekost. Zesentwintig kompels worden nog vermist. Vijftien konden worden gered of wisten zichzelf in veiligheid te brengen. De mijn, in de provincie Shanxi, is eigendom van de staat. De Chinese kolenmijnen zijn de gevaarlijkste ter wereld. Vrijwel dagelijks doen zich explosies, branden, overstromingen en andere ongelukken voor.
Door klimaatveranderingen en ontbossing kan in 2030 bijna 60 procent van het Amazone-regenwoud ernstig zijn beschadigd of verdwenen. Dan zal het onmogelijk zijn te voorkomen dat de temperaturen ‘catastrofale’ hoogtes bereiken. Volgens een rapport van het Wereldnatuurfonds (WWF) kan het belang van het Amazonewoud voor het klimaat niet worden overschat, Het rapport werd gepresenteerd op de klimaatconferentie op Bali. Het
HH
Amazonewoud matigt niet alleen de temperatuur, maar bevat ook dusdanig veel water dat de grote golfstromen in de oceanen erdoor beïnvloed kunnen worden. De Amazone beslaat 4,1 miljoen kilometer en bedekt bijna 60 procent van Brazilië. Het bevat eenvijfde van al het verse water ter wereld en 30 procent van alle plant- en diersoorten op aarde.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Donuts
Het weer
Dronken Indiase mannen
Twee agenten in het Alburquerque zijn met een politiehelikopter naar de bakker gevlogen om een paar donuts te halen.
Parijs 12°C/4°C, bewolkt en kans op regen Pyongyang, 3°C/-4°C, bewolkt en kans op sneeuw New Delhi, 26°C/8°C, zonnig
Het Hooggerechtshof van India heeft besloten dat vrouwen achter de bar mogen staan in New Delhi. Tot nu mocht dat niet, de vele dronken mannen zouden gevaar opleveren voor barvrouwen.
10
Achtergrond Buitenland
Opinie Emeritus hoogleraar Peter Hoefnagels was in Paramaribo op 8 december 1982
De nachtmerrie blijft bij ons Desi Bouterse kan levenslang krijgen voor zijn aandeel in de Decembermoorden. De hoogste tijd, vindt emeritus hoogleraar Peter Hoefnagels. Hij was erbij, destijds.
... In de maanden november en december 1982 ben ik voor de zoveelste keer in mijn geliefde Suriname. Net als in 1980, het jaar van de staatsgreep, werk ik aan de universiteit in Paramaribo. Bouterse is in die tijd niet erg populair en zijn boodschap komt niet aan. De legerleider heeft vriendschap gesloten met enkele overgekomen Cubanen en gebruikt marxistische en socialistische taal om de zogenaamde ‘elite’-Surinamers uit te bannen en ‘het volk’ op zijn hand te krijgen. Dat is hem tot dan toe niet gelukt. In de nacht van 7 op 8 december 1982 lig ik te slapen in hotel Leshley in Paramaribo, als ik omstreeks twee uur gewekt word door schoten en luide stemmen. Ik zie militaire wagens en het tuig van Bouterse met gevangenen richting Fort Zeelandia rijden. Even later verneem ik dat de gevangenen met of zonder kleren op de wagens lagen. Ik word door mijn Surinaamse promovendus uit het hotel naar zijn huis gebracht, omdat het in de stad te gevaarlijk zou zijn. Op 8 en 9 december komen de verschrikkelijke berichten en verhalen over wat zich had afgespeeld in Fort Zeelandia onder leiding van Bouterse. Op 10 december staan we voor het mortuarium, waar de mannen van Bouterse de doden in zakken naar binnen brengen. We tellen 21 zakken. Stukje bij beetje krijg ik de namen door. We hopen dat het geruchten zijn. Dan komt het ooggetuigenverslag van vakbondsman Fred Derby. Hij is door Bouterse vrij gelaten om de mensen weer aan het werk te krijgen. Hij heeft in Fort Zeelandia zes lijken gezien en de zwaargewonde André Kamperveen, die ergens in een hoek lag te creperen en later dood wordt teruggevonden. Suriname siddert en schokt. Wat nu gebeurt, is on-Surinaams. Onmogelijk. Een man roept luid door de straat waar ik verblijf: ‘Bouterse kan
Enkel kaarslicht tijdens de dodenwake, enkele dagen na de moord op vijftien vooraanstaande Surinamers op 8 december 1982. HOLLANDSE HOOGTE
nu verder iedereen doodschieten, wie hij maar wil! Twintig. Tweehonderd. Tweeduizend. Het maakt geen verschil meer.’ De schrik staat in de ogen van de mensen te lezen. Iedereen denkt aan de martelingen die in Fort Zeelandia plaatsvinden. Iedereen weet dat je elk ogenblik, ook als je in bed ligt en probeert te slapen, uit huis gesleurd kan worden ‘als een hond’. Bouterse heerst. Het geweld is nu systeem. Suriname staat voor een afgrond. Op de televisie verschijnt de legerbevelhebber luitenant-kolonel Bouterse. ‘Landgenoten... een sociaaleconomische elite, vijanden van het volk... wij betreuren de slachtoffers...
de privileges van de beter betaalden... een coup verijdeld... vijanden van het socialisme... in het belang van het volk en de arme landbouwer... In de nieuwe socialistische orde is voor de elite van handelaren, advocaten en dokters geen plaats meer...’ Dit is de maatschappij van ‘Papa Doc’ Bouterse. Alle doden zijn mensen die zich tegen Bouterse hebben uitgesproken. Zij werden in het holst van de nacht bezocht door de zwarte commando’s. ‘s Avonds 9 december zitten we verslagen op de balkons. Het buurmeisje laat weten dat om tien uur de doden door de staat worden begraven. Er zal stilte worden gehouden voor gebed. Handen worden voor de borst gekruist. Dan klinkt de snikkende stem van de overbuurman: ‘God, heb je Suriname verlaten? Laat je onze vrouwen, onze kinderen in de steek? Als je goed bent, God, dan laat je dit niet toe. Als
je dit toelaat, dan ben je slecht.’ Dan breekt zijn stem en hoor je zijn angst en verdriet: ‘Laat ons maar sterven, God, maar red onze kinderen.’ Het gebed ebt weg in machteloosheid en angst. Een hond huilt in de tropennacht. Als de nacht voorbij is, blijft de nachtmerrie. Je wordt gek van de terugkerende beelden. De lijken. De zakken waar je familielid in kan zitten. De martelingen. Ieder heeft zijn eigen angst, zijn eigen beelden. Suriname draagt zwart, de Hindoestanen dragen witte kleren. Iedereen rouwt. Het aftappen van de telefoon maakt mensen gek. ‘Bouterse moet dood’, roept iemand. Ik fiets op 10 december 1982 door Paramaribo en piep even binnen bij Joop Hoekman, de slimme Nederlandse ambassadeur. ‘Het regime van Bouterse kan wel tien tot twintig jaar duren’, zegt hij. Jammer, denk ik. Een bommetje vanuit onze Marine Lucht-
vaartdienst op Fort Zeelandia zou voldoende kunnen zijn. Maar dat gebeurt niet. De situaties van Desi Bouterse in 1982 en 2007 lijken op elkaar. Desi was toen wanhopig en is het nu, met het proces, weer. Hij is wanhopig, want zijn macht staat op het spel. De huidige Surinaamse minister van Justitie waarschuwde al dat Bouterse het staatsbestel met geweld zal proberen te destabiliseren. Vluchten kan Desi nog, maar niet ver. De omringende landen hebben met de Surinaamse regering afgesproken dat ze hem zullen uitleveren als hij de grens over vlucht. Naar Nederland kan hij ook niet, want hier heeft Bouterse nog elf maanden gevangenisstraf tegoed wegens drugsdelicten. 1 Peter Hoefnagels is emeritus hoogleraar criminologie en jeugd- en familierecht aan de Erasmusuniversiteit .
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................... ............................................................................... KORT
Einde aan politieke onrust?
Sarkozy richt zich via tv tot rebellenleider FARC
TIMOSJENKO VOORGEDRAGEN ALS PREMIER OEKRAÏNE
111
De Franse president Nicolas Sarkozy heeft de leider van de Colombiaanse rebellenbeweging FARC, Manuel Marulanda, gisteren rechtstreeks opgeroepen de ontvoerde politica Ingrid Bétancourt vrij te laten. ‘U kunt de wereld laten zien dat de FARC inziet wat humanitaire plichten zijn. Meneer Marulanda, u draagt een grote verantwoordelijkheid.’ Bétancourt werd in februari 2002 ontvoerd terwijl ze campagne voerde voor de presidentsverkiezingen, waaraan ze mee zou doen.
Viktor Joesjtsjenko, de Oekraïense president, heeft Joelia Timosjenko zoals verwacht voorgedragen voor het premierschap. De partijen van Timosjenko en Joesjtsjenko, bondgenoten uit de Oranjerevolutie van drie jaar geleden, sloten vorige week een regeerakkoord. Gehoopt wordt dat met de vorming van deze coalitie een einde komt aan maanden van politieke onrust. De partij van hun pro-Russische rivaal Viktor Janoekovitsj won de in
september gehouden parlementsverkiezingen, maar samen hebben de partijen van de op het Westen gerichte Timosjenko en Joesjtsjenko meer zetels. De machtsstrijd tussen Joesjtsjenko en Janoekovitsj, die al jaren woedt, was de aanleiding voor de in september gehouden verkiezingen. Joesjtsjenko beschuldigde Janoekovitsj van het ongeoorloofd uitbreiden van zijn macht als premier en schreef nieuwe verkiezingen uit.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................ ..........................................................
Natascha (1)
Natascha (2)
De Oostenrijkse Natascha Kampusch, die als 10-jarige werd ontvoerd en ruim acht jaar werd vastgehouden, krijgt een eigen talkshow.
Kort na haar ontsnapping zei ze al dat ze journalistieke ambities had. Kampusch lanceert deze week ook haar eigen website.
Buitenland Nieuws
11
Midden-Oosten Schrijver/hoogleraar Norman Finkelstein
‘Het Witte Huis zit vol religieuze gekken’ Vredesbesprekingen in het Midden-Oosten? Onzin! Amerika moet de Israëli’s geen geld en steun meer geven. Dan binden ze wel in, meent de Amerikaanse schrijver Norman Finkelstein. Gerben Segboer AMSTERDAM
...
Norman Finkelstein is een verbitterd man. De controversiële hoogleraar is ontslagen bij de DePaul Universiteit in de VS, ligt voortdurend overhoop met zijn collega’s en is gebroken in Amsterdam aangekomen na een helse vlucht. ‘Ik werd in het vliegtuig omringd door tweehonderd moslims. Tweehonderd! Op zich geen probleem, totdat ze allemaal tegelijk op de vloer knielden om naar Mekka te bidden. Niet één, maar twee keer. Genoeg om iedereen tot waanzin te drijven’, moppert Finkelstein. Nee, hij is geen man met een zonnige kijk op het leven. Maar dat verwacht je ook niet van iemand die zich heeft vastgebeten in het Palestijns-Israëlische conflict. De obsessie van de Joodse Finkelstein met Israël en de Holocaust zal iets te maken hebben met zijn familie-achtergrond. Zijn ouders hebben de concentratiekampen overleefd, omdat ze als bakkers van praktisch nut waren voor de nazi’s. De ervaringen van de familie Finkelstein had Norman in het kamp van de zionis-
ten kunnen duwen. De oprichting van een Joodse staat, waar het Joodse volk ongestoord kon leven, was de enige manier om nieuwe rassenzuivering te voorkomen. Maar het liep allemaal anders. Norman Finkelstein werd een van de felste criticasters van Israël. In zijn beruchte boek The Holocaust Industry zegt hij dat Amerikaansjoodse organisaties de herinnering aan de Holocaust gebruiken voor politiek en financieel gewin. De werkelijke slachtoffers zien er geen cent van terug. Het boek viel niet in goede aarde. Finkelstein zou inspelen op antisemitische gevoelens en extreemrechts in de kaart spelen. Hij zelf lag niet wakker van de kritiek. Sterker nog, hij lijkt er wel van te genieten. ‘De dingen die ik toen aankaartte, worden nu door vrijwel iedereen geaccepteerd’, zegt hij. ‘Ik was mijn tijd ver vooruit.’ Gisteren sprak Finkelstein in politiek-cultureel centrum De Balie in Amsterdam over de teloorgang van het Amerikaanse zionisme. ‘Israël krijgt een steeds slechtere reputatie. In een recente BBC-poll is zelfs Iran populairder dan Israël. Het wordt steeds meer mensen duidelijk dat Israël het laatste obstakel is voor vrede in het Midden-Oosten.’ Finkelstein verwacht dan ook niet veel van de vredesbesprekingen die Palestijnen en Israëliërs onlangs voerden in het Amerikaanse Annapolis. ‘Natuurlijk gaat dat niet werken,’
Norman Finkelstein is geen man met een zonnige kijk op het leven. PETER VAN BEEK
briest hij. ‘Die mensen in het Witte Huis zijn allemaal gek. Het religieus fanatisme van de Iraanse leiders verbleekt bij dat van Bush en consorten. Voor Bush is Annapolis niets meer dan een fotomoment. Een manier om nog een beetje glans aan zijn mislukte presidentschap te geven.’
Vredesbesprekingen zijn volgens hem überhaupt onzin. ‘Iedereen weet wat er moet gebeuren. Israël moet weg uit bezet gebied, een autonome Palestijnse staat toestaan en een deel van Jeruzalem opgeven. Dat is de enige weg naar vrede. Daar zijn echt geen besprekingen voor nodig.’ Wat
Particuliere beveiligers
Schietpartij Nebraska
De ‘cowboys’ van Irak vallen voortaan onder Amerikaanse wet
19-jarige schutter wilde beroemd worden
Redactie buitenland AMSTERDAM
...
Particuliere veiligheidsbedrijven in Irak krijgen strengere regels opgelegd. Dat zijn de Amerikaanse ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken overeengekomen. De maatregel is een reactie op een incident in september in Irak, waarbij zeventien Irakezen werden gedood door medewerkers van het Amerikaanse veiligheidsbedrijf Blackwater. Het incident leidde tot grote woede in Irak. Volgens de nieuwe regels vallen de particuliere beveiligers onder de Amerikaanse wet, waar de beveiligers totnogtoe in een juridisch vacuüm opereerden. Ook krijgen bevelheb-
bers in het reguliere Amerikaanse leger meer bevoegdheden om de particuliere bewakers te controleren en zijn nieuwe regels opgesteld om onderzoek uit te voeren bij verdenking van excessief geweld. Bewakers blijven het recht behouden geweld te gebruiken als ze menen dat zij en anderen levensgevaarlijk worden bedreigd. De maatregelen komen bovenop de nieuwe richtlijn die minister Rice van Buitenlandse Zaken heeft opgesteld. Volgens die nieuwe richtlijn worden onder andere camera’s geïnstalleerd in alle voertuigen van de particuliere beveiligers. De details van de strengere regels moeten nog worden uitgewerkt. 1
AP OMAHA
...
De 19-jarige man die woensdag met een semi-automatisch geweer het vuur opende op willekeurige voorbijgangers in een drukbezocht winkelcentrum in Omaha, liet een depressief briefje achter. Bij de schietpartij in de Amerikaanse staat Nebraska vielen acht doden en vijf gewonden. Daarna pleegde de schutter, Robert Hawkins, zelfmoord. In het huis waar hij woonzou een afscheidsbrief zijn gevonden, waarin hij schreef dat hij er ‘met stijl een einde aan wilde maken’. En hij wilde beroemd worden, stond er.
De eerste melding van de schietpartij in het volle winkelcentrum kwam rond 14.00 uur ’s middags (21.00 uur Nederlandse tijd) binnen bij het alarmnummer 911. Toen de politie zes minuten later aankwam was het al voorbij. Mickey Vickory werkt in het winkelcentrum waar de schietpartij plaatsvond. Ze hoorde schoten en verstopte zich met collega’s en klanten in een kast. Na een half uur hoorde ze de politie door luidsprekers verkondigen dat iedereen het winkelcentrum moest verlaten met hun handen omhoog. Terwijl ze naar buiten liep, zag ze de slachtoffers liggen. ‘We zagen li-
wél nodig is, daar is duidelijk over. ‘De VS moeten stoppen met de onvoorwaardelijke steun aan Israël. Ze moeten vrede eisen en anders de geldkraan dichtdraaien.’ Een wensdroom, beseft hij. ‘Het Witte Huis zit vol met religieuze, machtsbeluste gekken, geen vredesduiven.’ 1 chamen en overal bloed.’ Keith Fidler, een andere werknemer van het winkelcentrum, zei dat hij vijf of zes schoten hoorde, gevolgd door nog vijftien tot twintig salvo’s. Hij vertelde dat hij in een hoek kroop van een winkel voor mannenkleding met zo’n twaalf collega’s, totdat de politie kwam. Inmiddels is bekend dat de 19-jarige Robert Hawkins kampte met een depressie en daar ook eerder al last van had gehad. Vermoedelijk waren de breuk met zijn vriendin, twee weken geleden, en zijn ontslag bij McDonalds, waar hij pas vijf weken geleden was gaan werken, aanleiding voor de nieuwe depressie. De lokale politie heeft laten weten dat Hawkins een strafblad had. Het zou gaan om vergrijpen op het gebied van alcohol en drugs. De jongen woonde bij de ouders van vrienden, na ongeveer een jaar geleden door zijn eigen ouders het huis uit te zijn gezet. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
De weg kwijt
M PETRA
QUAEDVLIEG in Shanghai
idden op de snelweg trapt de taxichauffeur op de rem en stopt. Hij pakt de kaart van het dashboard en begint haar te bestuderen. Paniekerig kijk ik door de achterruit. Daar stoomt de volgende vrachtwagen al op. We moesten in een antiek waterdorpje zijn in de verre buitenwijken. We namen eerst de metro tot de allerlaatste stop, voorbij het internationale vliegveld van Shanghai, een rit van vijftig minuten. Op de kaart leek het
dan niet ver meer. Ying had de bestemming rood omcirkeld. Het was in de buurt van de A2-snelweg. Na de metro sprongen we in een taxi. Ying zat voorin en liet de kaart aan de chauffeur zien. Die wierp er een vluchtige blik op en begon te rijden. Meteen werd duidelijk dat we een chauffeur hadden van het type Michael Schumacher. Een man van begin dertig die zijn zittende, eentonige bestaan opvijzelt door hem flink op zijn staart te trappen. Hij gaf gas, scheurde zestig meter vooruit, remde net op tijd achter een
voorligger en zwenkte dan uit naar rechts of links, al naar gelang het gat dat-ie zag. Het was een vierbaansweg. De rechterstrook lag half open, omgevallen rode pylonen scheidden het verkeer van de wegwerkers. Stadsbussen, minibusjes, vrachtwagens, taxi’s, scooters, motorrijders en driewielers, alles perste zich over deze weg naar talloze bestemmingen. Onze chauffeur haalde in en miste op een haar na een motorrijder, maar bleef met groot enthousiasme gas geven. Gelukkig was het niet ver. Ying wees nog eens op de kaart naar de A2. Hier vlakbij! De chauffeur knikte en draaide even later de oprit van de snel-
weg op. O nee! Niet de A2 óp! Maar het was al te laat, met een noodgang dook hij tussen twee zwaarbeladen vrachtwagens. We bevonden ons op de drukste snelweg ter wereld: die van het Chinese achterland van de duizenden fabrieken naar de havens van Shanghai, een weg waar het vrachtverkeer nooit ophoudt, die dag en nacht dichtloopt met containers en opleggers vol bouwmaterialen, elektronica, schuimplastic, tuinmeubels, meloenen, kozijnen. En hier is Schumacher de weg kwijt. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Zeg het met bloempotten (1)
Zeg het met bloempotten (2)
Ook op deze dag...
Diefstal hoeft helemaal niet zo ingewikkeld te zijn. In Duitsland werd een man door middel van een bloempot ontdaan van zijn Porsche.
De bloempot zat geklemd tegen zijn achterwiel. Toen hij de pot wilde weghalen, werd hij door de dief aan de kant geduwd en zijn auto gestolen.
1982 – In de Amerikaanse staat Texas werd voor het eerst een veroordeelde ter dood gebracht door middel van een injectie. Voor die tijd werd vooral gebruik gemaakt van de elektrische stoel.
Achtergrond Economie
12
West-Afrika Minder vis voor lokale bevolking
Kust Mauritanië walhalla voor Europese visser Redactie economie AMSTERDAM
...
Het 750 kilometer lange kustgebied van het West-Afrikaanse Mauritanië is een walhalla voor vissers. In dit deel van de Atlantische Oceaan
zwemmen vissen die in Europa niet voorkomen of zijn uitgestorven. Het gebied is daarom in trek bij Europese vissers. De regering van Mauritanië heeft een overeenkomst gesloten met de EU, waardoor op dit moment bijna 140 Europese vissersschepen
hun netten in dit gebied uitgooien. Ook met onder meer Russische schippers zijn overeenkomsten gesloten. De buitenlandse vloot is groter dan de totale Mauritiaanse vissersvloot, die uit verouderde schepen bestaat, die nauwelijks kunnen con-
curreren met de met veel moderne technologie uitgeruste Europese schepen. De Mauritiaanse vissers komen hierdoor in de verdrukking. Door de overeenkomsten mogen lokale vissers namelijk mínder vissen. Dit is niet alleen schadelijk voor de
economie, maar heeft ook gevolgen voor de toelevering van het dagelijkse voedsel voor de lokale bevolking. Fotograaf Jean Gaumy ging aan boord van een Russisch vissersschip dat het Mauritiaanse kustgebied bevaart.1
JEAN GAUMY/MAGNUM PHOTOS
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Coup
De feiten
Nouakchott
In 2005 pleegden leden van de Militaire Raad voor Gerechtigheid en Democratie een coup tegen de Amerika-gezinde president Taya. Zij benoemden hun leider Vall tot de nieuwe president.
Mauritanië ligt aan de westkust van Afrika en telt zo’n 3.270.065 inwoners.
Hoofdstad van Mauritanië is Nouakchott met circa een miljoen inwoners. De stad veranderde in de jaren ’70 van een eenvoudig vissersdorpje in een drukke stad vanwege de droogte in de Sahel.
Economie Nieuws
13
Mobiliteit Nederland: kilometerheffing 2011
Winst maken én goed doen
Duitse ruzie om kilometertax
Duurzame vennootschap is de toekomst Remco Tomesen AMSTERDAM
In Nederland wordt druk gepraat over de kilometerheffing op snelwegen. In Duitsland bestaat hij al voor vrachtwagens, maar de invoering ervan verliep verre van vlekkeloos. Edward Deiters AMSTERDAM
...
De invoering van de ‘Maut’, de tolheffing op de Duitse Autobahn is vanaf de start in 2003 geplaagd door pech, vertraging en technische problemen. Het Duitse blad Der Spiegel meldt dat de bondsregering twee miljard euro schadevergoeding wil zien van het maut-consortium Toll Collect, een samenwerking van Deutsche Telekom, Daimler en het Franse Cofiroute. Het elektronische tolsysteem zou in augustus 2003 in gebruik worden genomen. Dat werd door organisatorische en technische problemen uiteindelijk pas begin 2005. Alle vrachtwagens die over de Duitse snelwegen rijden betalen sindsdien via een satellietkastje op het dashboard gemiddeld 12,4 eurocent per kilometer. Inmiddels werkt het systeem vlekkeloos. De Duitse regering incaseerde hierdoor vorig jaar 3,1 miljard euro. ‘Ik had er wat aanloopproblemen mee, maar nu dat rotding eindelijk werkt, is het een verademing’, zegt de
... Amsterdamse vrachtwagenchauffeur Jan Pieter Westerneng. Hij is een van de 40.000 Nederlandse chauffeurs die met het Toll Collect-kastje rondrijdt. ‘Hiervoor moest ik bij een terminal aan de grens vantevoren precies de route betalen die ik ging rijden. Een enorm gedoe. Vooral wanneer je op meerdere plekken moest laden en lossen.’ Duur is het wel volgens Westerneng. ‘Ik rijd in een schone wagen en één kilometer in Duitsland kost me iets meer dan tien cent. Bij oude vieze wagens kan dit zomaar oplopen tot 15 à 17 cent. Een klein rondje Duitsland van zeshonderd kilometer kwam mij laatst op 64 euro te staan. Ik ben als eigen rijder blij dat mijn opdrachtgever betaalt, anders kon ik de zaak wel sluiten.’ Minister Eurlings van Verkeer meldde afgelopen vrijdag dat ook Nederland aan de kilometerheffing gaat. In 2011 moeten de eerste auto’s per gereden kilometer gaan betalen. Het systeem moet in 2016 zijn voltooid. Westerneng heeft daarbij nog wel een tip voor Eurlings: ‘Kies dezelfde kastjes als de Duitsers, en doe niet als Italië en Zwitserland die elk weer een ander systeem hebben. Als ik er nòg zo’n ding naast moet zetten, zie ik niets meer door mijn voorruit.’ 1
Na de BV, de NV en de VOF, moet er een DV (Duurzame Vennootschap) komen. Die oproep doet Ruud Koornstra, een topondernemer, die onder meer aan de wieg stond van Oxxio. Hij deed zijn uitspraak in ondernemersblad Sprout. ‘Het moet voor consumenten duidelijk zijn welke bedrijven écht duurzaam zijn,’ legt hij uit. Heel veel ondernemingen brengen volgens hem klanten bewust in verwarring door te beweren dat hun bedrijf groen en duurzaam is, terwijl ze zulke claims in de praktijk nauwelijks waarmaken. Hoe kan een bedrijf een DV worden? Koornstra: ‘Ik kan me voorstellen dat bedrijven zich aan extra geboden moeten houden’. Die gaan dan bijvoorbeeld over de ‘groenheid’ van een bedrijf en de beloningen van directeuren. ‘Bij de plichten waar je je als BV aan moet houden, komen dan de geboden’. Een DV moet straks ook écht verantwoording afleggen. Koornstra kiest bewust voor een rechtsvorm en níet voor een keurmerk. ‘Er zijn al zoveel keurmerken. Consumenten zien door de bomen het bos niet meer’. Binnenkort gaat Koornstra met een groep mensen om de tafel zitten om de plannen voor een DV verder uit te werken. 1
GERARD TIL/HOLLANDSE HOOGTE
Milieu Prijzen bedrijfspanden zullen stijgen door voorstellen minister Cramer
Minister pakt bedrijfsterreinen aan De aanpak van oude bedrijfsterreinen staat vandaag op de agenda van het kabinet. De oplossing van milieuminister Cramer is nieuwe grond duurder maken plus een Haags extraatje: instelling van een commissie. Jan-Hein Strop AMSTERDAM
...
De milieubeweging heeft haar slag geslagen: oude bedrijfsterreinen staan volop in de belangstelling van milieuminister Cramer van Vrom, niet in de laatste plaats dankzij gerichte actie van Milieudefensie. De milieulobbyisten riepen kennelijk met genoeg
overtuigingkracht: er is een wildgroei aan nieuwe bedrijfsterreinen die ten koste gaan van schaarse ruimte, terwijl er grote leegstand is op veel oude bedrijfsterreinen. Het is beter te investeren in de oude terreinen, is de boodschap, dan zijn er helemaal geen nieuwe terreinen meer nodig. Probleem is dat het duurder is oude terreinen nieuw leven in te blazen, dan het ontwikkelen van nieuwe. Maar daar heeft de minister in het akder van het programma ‘Mooi Nederland’ een oplossing voor gevonden. Cramer stelt vandaag in het wekelijkse kabinetsberaad voor een nieuwe heffing in te voeren voor kopers van nieuwe grond, die ten goede moet
komen aan de ‘herstructurering’ van oude bedrijfsterreinen. De beslissing voor de heffing neemt de bewindsvrouw niet zomaar: er dient een commissie te komen die het voorstel uitwerkt vóór juni 2008. Vraag is of de klacht van de milieubeweging terecht is. Volgens onderzoek in opdracht van Cramer bedraagt de leegstand 5,5 procent, een normaal cijfer in de wereld van commercieel vastgoed. Een bepaalde mate van leegstand is gezond voor de economie, luidt de redenering, omdat het bedrijven flexibiliteit biedt in hun vestigingsbeleid. Toch wil minister Cramer de groei van nieuwe terreinen de komende decennia beper-
ken. Dat gecombineerd met een heffing zorgt naar verwachting alleen maar voor duurder vastgoed en dus hogere kosten voor bedrijven. Bovendien wil ze de ontwikkeling niet langer overlaten aan gemeenten, maar de regie verplaatsen naar de provincie. Gemeenten zijn van oudsher nauw betrokken bij de ontwikkeling van bedrijvigheid binnen de eigen grenzen. Het is tenslotte de gemeente die verdient aan de uitgifte van grond. Daarnaast heeft de lokale overheid belang bij een gezonde economie en dus werkgelegenheid. Daarom mogen de gemeenten van Cramer ook niet meedenken met de groeiprognoses voor bedrijventerrei-
nen. ‘Die gaan begrijpelijk voor hun eigen kas. Maar dat mag niet langer’, zei ze gisteren in Het Financieele Dagblad. Zij constateert tdat in het noorden langs de snelweg nieuwe terreinen ‘als paddenstoelen’ uit de grond schieten. ‘Dat moet stoppen.’ Roelof Bleker, wethouder te Enschede en bestuurder bij de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), vindt de uitspraak van de minister ‘veel te kort door de bocht. Wij distantiëren ons van de suggestie dat het gemeenten alleen te doen is om de eigen portomonnee.’ Volgens Bleker is afgesproken dat de VNG nauw betrokken blijft bij de planvorming en de daarbij horende commissie.1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
RADERWERK
BELAST DE DODEN 111
Mathijs Bouman
De doden hebben geen stemrecht. Maar dat weerhoudt VVD-leider Mark Rutte er niet van zich op te werpen als hun belangenbehartiger. Het successierecht, de belasting op erfenissen, moet worden gehalveerd, vindt Rutte. Volgens Rutte is het successierecht ‘de meest onrechtvaardige belasting die er bestaat’. Kijk, dat is nog eens ferme taal. ‘Mensen betalen al inkomsten en vermogensbelasting – en als je dan overlijdt, komt de belastingdienst nog een derde keer langs’, zegt hij boos. Dat is natuurlijk een grof schandaal. Tot je er iets langer over nadenkt. Successierecht belast de overdracht van vermogen van de een (de overledene)
aan de ander (de erfgenaam). Als dat dubbele (of zelfs driedubbele) belasting is, dan geldt dat ook voor bijvoorbeeld de inkomstenbelasting. Mijn inkomen wordt belast, maar als ik vervolgens de schilder betaal met dat geld, wil de belastingdienst daar weer een deel van. En koopt de schilder met dat ‘dubbel belaste’ geld een bloemetje voor zijn vrouw, dan houdt de belastingdienst ook bij die transactie de hand weer op. Dat vinden we doodgewoon. Ook Mark Rutte noemt dat niet onrechtvaardig. Waarom bij een erfenis dan wel? De opstelling van de VVD-er is alleen te begrijpen als hij vindt dat een erfenis eigenlijk geen transactie is tussen in-
dividuen, maar een pure familieaangelegenheid waar de rest van de maatschappij niets mee te maken heeft. Zo’n visie gaat impliciet uit van familiedynastieën als bouwstenen van de samenleving, in plaats van individuen. Dat is een vreemd wereldbeeld voor een rasliberaal als Mark Rutte. De huidige successiewet houdt trouwens al rekening met deze visie op erven. Kinderen betalen een lager belastingpercentage dan verre verwanten. In dat opzicht is het systeem dus al een compromis tussen familie en individu. Bovendien is het om praktische redenen zonde om de belasting op erfenissen af te schaffen. Successierecht ver-
stoort de economie veel minder dan andere belastingen. Inkomstenbelasting is een straf op werken, btw een straf op consumeren. Dat soort belastingen remmen de economie. Successierecht is een straf op rijk sterven. In het ergste geval zorgt het ervoor dat mensen armer dood gaan dan ze zonder de belasting van plan waren geweest. Voor de economie is dat geen probleem. De dood is een uitstekende belastinggrondslag die we niet om misplaatste gevoelens van rechtvaardigheid overboord moeten zetten. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Kampioen lage inflatie
Smeergeld
Turkse Colaman
De inflatie is in november gestegen, aldus het CBS, van 1,6 naar 1,9 procent. Maar de Nederlandse inflatie blijft de laagste in de eurozone.
Meer dan een op de tien mensen heeft het afgelopen jaar iemand moeten omkopen, leert een mondiaal anticorruptieonderzoek.
Coca-Cola, ’s werelds grootste frisdrankenproducent, heeft zijn operationeel directeur Muhtar Kent, een Turk, benoemd tot nieuwe bestuursvoorzitter. Kent volgt in juli topman Neville Isdell op.
14
Nieuws Economie
Luchtvaart Air France-KLM biedt op Alitalia
Italiaans weesje vindt opvang Het is er dan toch van gekomen. Air France-KLM heeft een bod gedaan op Alitalia. De Italiaanse vliegtuigmaatschappij is op sterven na dood. Mathijs Rotteveel AMSTERDAM
...
Iedere dag draait vliegtuigmaatschappij Alitalia bijna een miljoen euro verlies. De schuld van Alitalia is groter dan de totale beurswaarde van het bedrijf: 1,2 tegen 1,1 miljard euro. De vloot is met een gemiddelde leeftijd van twaalf jaar bejaard en daardoor duur in brandstofgebruik en onderhoud. Bij Alitalia werken ongeveer 11.000 mensen, terwijl het werk – als Alitalia zich aansluit bij een groter samenwerkingsverband – ook met 3.000 tot 5.000 mensen minder gedaan kan worden. Dat de Italiaanse vliegtuigmaatschappij in de problemen zit, is geen nieuws. Dat is namelijk al jaren het geval. Desondanks, of misschien wel
daardoor, staat het in de belangstelling van de grote Europese luchtvaartmaatschappijen. Al in 2000 deed KLM een poging te fuseren met de Italianen. Na maandenlange onderhandelingen besloten de Nederlanders de stekker uit het overleg te trekken. De Italiaanse politiek kon haar zieke kindje nog niet loslaten. Inmiddels is de malaise zo groot dat Alitalia wel verkocht moet worden. Een Italiaanse minister liet zich onlangs nog ontvallen: ‘desnoods voor één euro aan de eerste de beste gegadigde’. En wie gaat de rotzooi opruimen? Hoogstwaarschijnlijk topman JeanCyril Spinetta van Air France-KLM. Gisteren heeft de Nederlands-Franse combinatie een bod gedaan. Of het hoger is dan één euro zei Spinetta er niet bij. Wel liet hij blijken dat hij dolgelukkig is, als de overname lukt. ‘Deze belangrijke stap in de Europese consolidatie zou niet alleen voordelig zijn voor passagiers, maar ook een
bijdrage leveren aan de economische en financiële doelstellingen van de groep van 2009/2010.’ Ondanks de weinig florissante vooruitzichten voor de vliegtuigmaatschappij had de Italiaanse regering nog wel wat eisen. De grootaandeelhouder, met 49,9 procent van de aandelen, wil dat het Italiaanse karakter van de onderneming in tact blijft, net als de werkgelegenheid. Air France-KLM liet eerder weten onder deze voorwaarden geen interesse te hebben. Ook andere kandidaten, zoals het Duitse Lufthansa en het Italiaanse Air One, waren huiverig. Ze hadden tot vandaag de tijd een bod uit te brengen, maar hadden gistermiddag nog niets laten horen. Als Air France-KLM de Italianen binnenhaalt, krijgt het een aantal lucratieve routes, zoals die tussen de hoofdstad Rome en het financiële centrum Milaan. Hiermee verstevigt het zijn positie van grootste Europese luchtvaartmaatschappij. 1
Alitalia is het zieke kindje. HOLLANDSE HOOGTE
Beurs Beurs vandaag Werkgelegenheidsrapport VS
Rollercoaster Beursbewegingen van hele procenten op een dag zijn tegenwoordig eerder regel dan uitzondering. Vandaag weer. Daar zorgen twee roemruchte, maandelijks uitgegeven Amerikaanse rapporten voor. AMSTERDAM
...
Wat een beurs! Hoewel een slingerbeweging van een paar indexpunten op een dag normaal is, maakte de AEX het gisteren wel heel bont. De graadmeter opende op 510, streepte omhoog naar 515 en dook naar beneden op 507 om vervolgens op 512 de dag uit te gaan. Gouden tijden voor daghandelaren, die als ze goed zitten bakken met geld verdienen (of verliezen natuurlijk als ze scheef zitten). Beleggers worden de hele dag heen
en weer geslingerd tussen hoop en vrees. Het ene bericht duidt erop dat alle beurskou uit de lucht is, het volgende houdt weer in dat er een financieel-economisch armageddon wacht. Dat zorgt ervoor dat de index zo heen en weer schudt. Vandaag is het waarschijnlijk niet anders, want vanmiddag worden in de VS macroeconomische cijfers uitgebracht waar de hele markt al dagen op wacht.
Paylol of pleerol? Allereerst is er om 14.30 uur onze tijd het befaamde Payroll Report, ofwel het werkgelegenheidsrapport over november. Dit rapport geldt als dé graadmeter van de Amerikaanse economie. Het moet de centrale bank Federal Reserve overtuigen of ze volgende week de rente met één of twee kwartjes moet verlagen vanaf
het huidige niveau van 4,5%. De rentevoet is van groot belang voor aandelen: hoe hoger de rente, hoe aantrekkelijker vastrentende producten en hoe onaantrekkelijker aandelen. De sterren staan gunstig voor het rapport dankzij Automatic Data Processing (ADP). Dit bedrijf doet de salarisadministratie van half Amerika en komt een paar dagen voor het Payroll Report altijd met haar cijfers. Die vielen deze keer reuze mee. Als ook het Payroll Report positief verrast, denkt de Fed vast dat het wel meevalt met die economische aftakeling van. Ze verlaagt de rente dan waarschijnlijk met maar één kwartje. Geen twee, want hoewel zo’n beslissing gejuich op de beurs veroorzaakt, bestaat dan weer het risico dat de inflatie gaat galopperen.
250 mensen Anderhalf uur later volgt het consumentenvertrouwen voor december, zoals de Universiteit van Michigan dat iedere maand bepaalt. Dit is een van de merkwaardigste cijfers op de beurs. Het is een enquête onder welgeteld 250 Amerikanen – en daar zijn er bijna 300 miljoen van – maar beleggers zweren erbij om voor henzelf ook onduidelijke reden. Het zou niet voor het eerst zijn dat de beurs pardoes zo’n 1 à 2% omhoog of omlaag zwiept, als het cijfer
mee- of tegenvalt. Ofwel, hoe 250 Amerikanen wereldwijd over miljarden dollars aan beurswaarde beslissen… De markt gaat er overigens van uit dat die 250 mensen niet overdreven optimistisch zijn voor deze maand. Nu maar hopen dat er niet toevallig enkele tientallen mensen tussen zitten die net uit hun huis zijn gezet of dreigen te worden gezet, omdat ze hun hypotheek niet meer kunnen betalen… 1
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Real Time Vivenda 111
Wat ooit onder leiding van ene Maurice de Hond onder de naam Newconomy de eerste dotcomhype van Nederland was, werd Real Time Company en heet vanaf nu Vivenda Media Groep. Of het helpt? In 2000 speerde koers naar zo’n 13 euro, maar daalde daarna net zo snel af tot een paar duppies, wat het vandaag ook nog doet. Een typische pennystock. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... .......................................
Het Panel
STELLING: IK BEN EEN CHINEES EN IK KOOP… 111
Per dag openen tienduizenden Chinezen een beleggingsrekening. Vooralsnog mogen ze slechts Chinese aandelen aan de Shanghai Composite kopen, strakjes ook aan de beurs van Hong Kong, de Hang Seng. Wat adviseert u die nieuwelingen? .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. WAT VINDT U? GEEF UW MENING OP WWW.DEPERS.NL
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
‘Niet speculeren’
‘Ping Ping’
‘Duur’
CEES SMIT (TODAY’S BEHEER)
MARCEL TAK (ONAFH. FINANCIEEL ADVISEUR):
JACQUES POTUIJT (COLUMNIST)
111
111
111
‘De stelling zegt het eigenlijk al een beetje, beleggen kun je het haast niet noemen wat die Chinezen doen met al hun beperkingen. Ik zou tegen zo’n beginner willen zeggen: speculeer in elk geval niet met geleend geld. Als het dan verkeerd gaat, ben je alleen je inleg kwijt.’ 1
‘Leuk om via De Pers in een keer 1,2 miljard Chinezen te adviseren. Ik raad hen aan in bedrijven te beleggen, die zelf weer voor een koopje westerse ondernemingen (deels) opkopen. Een paar aandeeltjes Ping An Insurances, de verzekeraar die een belang in Fortis heeft genomen, lijkt me bijvoorbeeld verstandig.’ 1
‘Hebt u al eens overwogen een Chinees restaurant te beginnen? Of aan het verzamelen van Chinees antiek of oude prenten? Interessant en tegelijk een leuke belegging. Chinese aandelen zijn nu veel te duur, maar blijven duur zolang de spaarzin aanhoudt en Chinezen niet in het buitenland mogen beleggen.’ 1
Economie Nieuws
15
Interview NMT Group doet noodgedwongen afstand van dochter First Alliance Trust
‘Stel vragen, val niet binnen’ Precies tien maanden geleden deed de nationale recherche met groots vertoon een inval bij First Alliance Trust. Het trustkantoor zou schuldig zijn aan witwassen en heling. Voor het eerst deelt CEO Eric Davids zijn ervaringen met de pers.
gekregen. Geen probleem. We hadden bovendien al meegewerkt aan de uitwisseling van informatie over die bewuste ex-klant. Als er dan nog vragen zijn, stel die dan. Kom niet een jaar later nog eens pontificaal met dertig man binnenvallen’.
Eric Smit
Wat waren de gevolgen?
AMSTERDAM
‘Een aantal zeer gerenommeerde klanten is erg van de gebeurtenissen geschrokken en heeft per direct het contract met ons opgezegd. De aanwas van nieuwe klanten stokte, terwijl het verloop van oude klanten gewoon doorging. Adviseurs met wie we veel zaken deden, zeiden ook: ‘We kunnen geen klanten meer bij jullie aanbrengen’. Logisch. Zij kunnen hun klanten toch moeilijk uitleggen waarom ze bij een verdachte dienstverlener zakendoen? Uiteindelijk heeft ons dat miljoenen gekost.’
...
First Alliance Trust is verdacht. Dat is de conclusie die directeur Eric Davids na de politie-inval op 6 februari van dit jaar met zekerheid kan trekken. Tien maanden later is daaraan nog niets veranderd, First Alliance Trust (FAT) is nog steeds verdacht. Dat wil zeggen, de vennootschap. De activiteiten en het personeel werden op 1 oktober aan concurrent IMFC verkocht. Veel keuze had Davids niet. ‘Het is heel vervelend om verdachte van heling, witwassen en wat al niet meer te zijn. In onze branche is dat zeer schadelijk. Sterker, dat was de reden voor een aantal grote klanten om hun contract met ons op te zeggen. Er moest uiteindelijk een oplossing worden gevonden voor onze klanten en onze medewerkers. We hebben de knoop doorgehakt en de boel verkocht’.
‘Gerenommeerde klanten zeiden per direct hun contract met ons op’ Met als resultaat dat u de activiteiten heeft moeten afstoten?
‘Zelfs als je naar de wc moet, gaat er een politieman met je mee’ Davids (46) is CEO van de Rotterdamse NMT Group, dat in 2004 het trustkantoor FAT van Van der Hoop Bankiers overneemt. In de vroege ochtend van 6 februari van dit jaar zit hij bij zijn Amsterdamse advocaat om een erfenis van die overname te bespreken. Van der Hoop is in 2005 failliet gegaan, mede door een belastingclaim die afkomstig is van FAT. Het kantoor van zijn advocaat zit recht tegenover dat van FAT en Davids zit op de eerste rij als om half negen die ochtend tientallen politiemensen het pand binnenvallen. ‘Ik werd gebeld door een van de onderhuurders van ons pand dat er een doorzoeking plaatsvond’, zegt Davids. ‘Onze eigen mensen mochten geen gebruik meer maken van de telefoons. Dat bleek een standaardprocedure te zijn. Iedereen wordt onmiddellijk van de buitenwereld afgesloten. Je mag nergens meer aanko-
Wat Eric Davids rest, is frustratie. GUIDO BENSCHOP
men en zelfs als je naar de wc moet, gaat er een politieman met je mee. Het is alsof je een zware crimineel bent. Het was half negen ’s ochtends en op dat moment liepen er een stuk of dertig mensen van de politie rond terwijl er nog geen veertig mensen van het eigen personeel aanwezig was. Dat is imponerend’.
U bent toen direct naar uw bedrijf toe gerend? ‘Ik was bij onze advocaten en die denken daar toch iets anders over. ‘Ho, wacht even’, zeiden zij. ‘Je wilt eerst
weten wat er aan de hand is’. Ik kwam er snel achter dat de belangstelling uitging naar een oude klant van ons’.
En? ‘Voordat de politie arriveerde, stond er al een cameraman. Die was klaarblijkelijk goed geïnformeerd. De beelden zijn later die dag op internet verschenen. Dat was uitermate vervelend en schadelijk. Hoewel de mediaaandacht snel wegebde, waren we kortstondig groot in het nieuws. Om negen uur, een half uur na het begin van de inval, had de Volkskrant al een
gedetailleerd bericht op hun website gepubliceerd. We werden onmiddellijk gebeld door relaties die zich afvroegen wat er aan de hand was. Zelfs de Zwitserse eigenaar van het pand wist er in de loop van de ochtend al van’. ‘Dat internetfilmpje is de hele wereld over gevlogen. Dodelijk. Een doorzoeking is al erg, maar als de camera er ook nog bovenop staat, wordt het niet leuker. Zeker als er naar onze mening niets aan de hand is. Justitie had ook gewoon vragen kunnen stellen, dan hadden ze alle antwoorden
‘We waren al bezig met een management buy-out. De avond voor de inval werd daar nog over vergaderd. Door dat plan werd de volgende dag een flinke streep gezet’. ‘Uiteindelijk moet je een keuze maken. Als je weet hoe de financiële wereld met dit soort situaties omgaat... We hadden dat gedoe rond Van der Hoop al gehad, daar kwam de inval nog eens overheen. Dan rijst de vraag wat er nog meer in het vat zit. Het is geen makkelijke weg die je dan moet afleggen. Dit soort toestanden kost zo ongelooflijk veel tijd. Ik ben dik anderhalf jaar bezig geweest met zaken die niets met onze business te maken hebben.’ ‘Ik heb de officier van justitie ook vanaf het begin gezegd: jullie mogen alles onderzoeken, als het maar grondig en snel gebeurt. Maar je hebt als verdacht bedrijf niet zo heel veel te willen. Je hebt gewoon te wachten. Pas als er echt wat op tafel ligt, kun je een stap maken. Ik heb dus geleerd dat je in dit soort zaken erg veel geduld moet hebben. Dat is tegelijkertijd het probleem: je tegenspeler heeft alle tijd en als ondernemer heb je dat niet. Wat rest is frustratie’. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ....................................... KORT 111
RBS voorziet betere resultaten ABN Amro
ABN Amro zal naar verwachting in 2007 beter presteren dan Royal Bank of Scotland (RBS) eerder had voorzien. Dat zegt RBS, die de Nederlandse bank eerder dit jaar samen met Fortis en Banco Santander overnam, gisteren in een trading update. Ook verloopt de integratie van ABN goed. De aangepaste winst van AMRO voor 2007 zal uitkomen in lijn met de verwachting die de bank zelf afgaf op 17 september. In de resultaten zit een last als gevolg van de kredietcrisis van 300 miljoen pond in de tweede
helft van het jaar. RBS zegt dat deze afschrijvingen geen invloed hebben op de winst van de groep omdat ze behandeld worden als onderdeel van de boekhoudkundige aanpassingen als gevolg van de acquisitie.
terie van Economische Zaken gisteren. Zo moet worden voorkomen ‘dat een zorgaanbieder zoveel macht krijgt dat dit leidt tot vermindering van kwaliteit, toegankelijkheid, bereikbaarheid en betaalbaarheid’.
111
111
Strengere eisen aan fusie zorginstellingen
Omzet van Nederlandse supermarkten stijgt
Zorginstellingen die willen fuseren moeten dat vanaf 1 januari eerder melden bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa). Die beoordeelt of de fusie door kan gaan. Voorheen moesten instellingen zich melden als hun gezamenlijke omzet 113 miljoen euro bedroeg. Die grens gaat omlaag naar 55 miljoen euro, meldt het minis-
De omzet van de Nederlandse supermarkten is in november uitgekomen op 2,83 miljard euro, een stijging van 7 procent vergeleken met dezelfde maand vorig jaar. Dat bleek gisteren uit de jongste supermarktkengetallen van onderzoeksbureau GfK. De omzetgroei ligt voor de vierde maand op rij hoger dan de maand ervoor.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ................................................................................
Groei
Bakkerij
De groei van de Nederlandse economie zal waarschijnlijk in 2008 afnemen
Fortis heeft de in het Overijsselse Oldenzaal gevestigde Smithuis Bakkerijen overgenomen. Dat heeft de bankverzekeraar gisteren bekendgemaakt, zonder daarbij financiële details te melden.
" # ! $ ! ! ! Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee.
16
Achtergrond Economie
Ondernemen James4You geeft je rust
Digitale butler die meedenkt Twee Haarlemse ondernemers bedachten een digitale butler die alles onthoudt. Van de verjaardag van je oma tot het moment waarop je abonnement afloopt. Annemieke van Dongen AMSTERDAM
...
‘Vraag iemand aan hoeveel abonnementen hij vastzit en de kans is groot dat hij niet verder komt dan zeven’, zegt ondernemer Bernard Albada Jelgersma. In de praktijk ligt dat aantal volgens hem veel hoger. ‘Volwassen Nederlanders hebben gemiddeld achttien verplichtingen lopen. Van een hypotheek en een autoverzekering tot een tv-gidsabonnement.’ Dat de meeste mensen totaal verkeerd inschatten hoeveel abonnementen ze hebben, geeft volgens Bernard aan hoe weinig ze ermee bezig zijn. ‘Niet gek dat je op het cruciale moment – wanneer je een abonnement kunt opzeggen – vergeet actie te ondernemen.’ Daar kan hij zelf uit ervaring over meepraten: ‘Het studentenhuis waar ik woonde, was geabonneerd op Canal Plus. We wilden van het abonnement af, maar vergaten het steeds op te zeggen. Zo werd het telkens stilzwijgend met weer een jaar verlengd. Erg frustrerend, het kostte bergen geld.’ In het kader van een opdracht aan de Haarlem Business School bedacht hij daarom een reminderservice: wie op de website verjaardagen en vervaldata van abonnementen invulde, werd daar via een e-mailtje op tijd aan herinnerd. Zo was James4You in 2002 geboren. Drie jaar lang leidde de website een min of meer slapend bestaan met
zo’n 1.500 gebruikers. ‘James4You zat steeds in mijn achterhoofd’, zegt Bernard’s vader Onno. ‘Ik dacht: dit idee is goud waard. Ik zag het helemaal zitten om het concept verder uit te bouwen.’ In 2004 hakten vader en zoon de knoop door. Bernard verkocht zijn belang in een internetbedrijfje en Onno nam afscheid van multinational Spontex, waar hij algemeen directeur was. Ze namen een webdesigner in dienst en doken in de ondoorzichtige wereld van abonnementen en verzekeringen. James4You moest niet alleen een herinneringsdienst worden, maar een compleet consumentenplatform waar gebruikers betere en goedkopere alternatieven voor hun aflopende abonnementen en verzekeringen kunnen zoeken. Onno: ‘Iedereen verklaarde ons voor gek. Het zou ons nooit lukken om alle abonnementen in Nederland bij elkaar te krijgen en mensen over te halen hun gegevens bij ons achter te laten’. Bernard: ‘Eenvoudig was het ook niet. In het begin investeer je alleen. We rekenden erop dat het anderhalf jaar zou duren voor we zouden gaan verdienen. Dat werd tweeenhalf jaar. De moed is ons nooit in de schoenen gezakt, maar we hebben onze ambities wel bij moeten stellen.’ Gestaag maar zeker ontdekken steeds meer mensen de digitale personal assistant. James4You heeft nu ruim 72.000 gebruikers. Elke dag komen er zo’n 300 bij. Het team is inmiddels uitgebreid tot zes werknemers. De grens van 50.000 gebruikers was een keerpunt, vertelt Bernard: ‘Vanaf dat moment begonnen bedrijven ons zelf te bellen. Nu begint het geld binnen te komen. In februari
Bernard en Onno Albada Jelgersma doken in de ondoorzichtige wereld van abonnementen. BAS BEENTJES
verwachten we break-even te draaien en over drie jaar zijn we Europees uitgerold. Ook buiten Nederland zijn we de enige website in dit segment die zoveel diensten en informatie bij elkaar brengt.’ Voor consumenten zijn alle services van James4You gratis. En dat zullen ze ook blijven, verzekeren de oprichters, die hun huiswerk hebben gedaan. ‘Uit ons marktonderzoek bleek dat veel mensen geïnteresseerd zijn in de functies van James4You, maar alleen als die gratis, onafhankelijk en veilig zijn’, legt Onno uit. ‘Daar gaan we dus niet aan tornen. Persoonlijke gegevens die mensen bij ons invullen, spelen we niet door aan anderen.’ Het zijn dus de bedrijven waar James 4You aan verdient. Zij betalen om gebruikers een offerte te mogen doen. ‘Als je aangeeft dat je aanbiedingen wilt ontvangen tegen de tijd dat je abonnement afloopt, komen je gegevens op een pagina waar bedrijven op kunnen inloggen. Geen persoonlijke
informatie zoals je naam of postcode, maar bijvoorbeeld hoeveel minuten je per maand belt en of je een nieuwe gsm zoekt’, verklaart Bernard. ‘Verschillende telecomaanbieders kunnen zo een offerte doen, maar alleen de beste vier sturen wij door naar de gebruiker. Dat dwingt bedrijven om hun aanbiedingen zo scherp en persoonlijk mogelijk te maken. Van die veilingwerking profiteert de gebruiker.’ Als die vervolgens een abonnement uitkiest, betaalt de aanbieder nog een extra bedrag aan ‘bemiddelingskosten’. James4You beschikt over een enorme hoeveelheid data, waardoor het switchgedrag inmiddels aardig kan voorspellen. Ook geven gebruikers vaak aan waarom ze naar een ander abonnement overstappen. Dergelijke informatie kunnen bedrijven opvragen – uiteraard tegen betaling. Daarnaast brengen zij via de meer conventionele wegen geld in het laatje: banners (advertenties) en partnerdiensten. Die omvatten bij-
voorbeeld een sms-herinneringsservice en een deal met een boeketbezorgdienst. ‘Nu vullen gebruikers gemiddeld vijf abonnementen in. Dat aantal moet omhoog’, zegt Bernard. ‘We willen de diepte in. Als je de datum van je apk-keuring invoert, krijg je daarom nu de vraag of je niet ook je autoverzekering wilt toevoegen.’ Hoe meer gegevens mensen bij James4You achterlaten, hoe aantrekkelijker de dienst wordt voor bedrijven. Maar ook voor gebruikers zelf, verzekert Bernard: ‘We zien een duidelijke groeicurve. Gebruikers vullen eerst een paar afspraken en verjaardagen in, dan volgen na een tijdje abonnementen en verzekeringen. Sommige fanatieke gebruikers vragen zelfs waar ze hun wachtwoorden en creditcardgegevens kunnen opslaan. Daar beginnen we niet aan. Het kost één keer moeite om je gegevens in te voeren, maar dan creëert James een hoop rust in je hoofd.’1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................................................................................................................
Volgens staatssecretaris nog te veel onduidelijkheden
LIBERALISERING POSTMARKT OP LANGE BAAN GESCHOVEN De liberalisering van de postmarkt wordt uitgesteld. Staatssecretaris Frank Heemskerk (PvdA) zei gisteren in de Tweede Kamer dat de streefdatum 1 januari niet wordt gehaald. Met name de VVD had voor uitstel gepleit. Volgens VVD-Kamerlid Charlie Aptroot dreigt oneerlijke concurrentie vanuit het buitenland, met name Duitsland. De Duitse regering biedt het eigen staatspostbedrijf, de Deutsche Post, een beschermde positie als de Duitse
postmarkt per 1 januari wordt geliberaliseerd. De Deutsche Post kan via een dochterbedrijf ook in Nederland actief worden, onder veel gunstiger voorwaarden dan Nederlandse bedrijven. Dat zou ‘schandalig’ zijn, stelde Aptroot. PvdA, SP en GroenLinks dringen er bovendien op aan dat de rechten van werknemers van postbedrijven worden gegarandeerd. Ook de vakbonden van FNV en CNV maken zich daar grote zorgen over.
HH
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................ ..........................................................
Google Nederland (1)
Google Nederland (2)
De directeur van Google Nederland, Marc Duijndam, gaat het zoekbedrijf verlaten. Hij doet dat na vijf jaar in dienst te zijn geweest.
Duijndam startte in zijn eentje de Nederlandse vestiging. Nu werken er 50 mensen. Het hoofdkantoor staat op de Amsterdamse Zuidas.
Wetenschap Nieuws
17
Geneeskunde Hypochonders
Altijd bang voor enge ziektes Iedereen denkt wel eens dat hij ernstig ziek is. Een hypochonder denkt dat elke dag. ‘Keelpijn wordt dan vanzelf keelkanker.’ Floor Milikowski AMSTERDAM
...
E
en patiënt was ervan overtuigd dat hij een hartaanval zou krijgen. Omdat hij dit liever thuis wilde ondergaan dan helemaal alleen midden op straat, kwam hij het huis niet meer uit. Psycholoog Sjef Peeters probeerde hem op andere gedachten te brengen: ‘Ik heb hem voorgesteld om af en toe naar buiten te gaan en te kijken hoe dat ging. Maar toen verscheen in de krant het bericht dat het aantal tekenbeten in Nederland toenam. Kwam de patiënt enigszins in paniek naar me toe: u zegt wel dat ik naar buiten moet, maar kijk eens wat een gevaar ik daar loop!’ Peeters is psycholoog bij gezondheidszorginstelling PsyQ Haaglanden. Dagelijks behandelt hij patiënten met allerhande angststoornissen, waaronder hypochondrie, een aanhoudende angst voor het hebben of krijgen van een ernstige ziekte. De angst houdt aan ondanks grondig medisch onderzoek. Dus geen sporadische vrees voor kanker of een hartaanval, zoals we dat allemaal wel hebben, maar een structureel probleem. Een hypochonder laat zich bijvoorbeeld niet geruststellen door medisch onderzoek. Ook als een arts vaststelt dat er niets aan de hand is, blijft een hypochonder geloven in zijn eigen ziekte. Volgens ruwe schattingen lijdt 1 tot 5 procent van de volwassen bevolking aan hypochondrie. Maar over de oorzaak van hypochondrie zijn de experts het nog niet helemaal eens. Wel is duidelijk dat er een aangeboren component is, dat veel patiënten ooit hebben meegemaakt dat iemand in hun omgeving geheel onverwacht kwam te overlijden en dat algehele angst voor het onbekende een rol speelt. Peeters: ‘Hypochonders ontberen over het algemeen het vermogen om met onzekerheid om te gaan. Ze willen precies weten wat de toekomst in petto heeft.’ Daarnaast is er de invloed van medische programma’s, websites voor zelfdiagnostiek en berichtgeving over dreigende ziektes, die niet alleen de hypochonders maar ook de doorsnee bezorgde burger niet onberoerd laat. Hypochondrie levert een zeer tegenstrijdig denk- en gedragspatroon
op. Enerzijds zoekt de hypochonder constant naar geruststelling, anderzijds blijft hij almaar zoeken naar dat ene vlekje of bultje dat aantoont dat er wel degelijk iets mis is. ‘Het hele lichaam moet constant worden gecheckt, ontlasting wordt bestudeerd, de ogen gecontroleerd om weer even te worden gerustgesteld. En dan vind je vaak toch wel iets om je ongerust over te maken.’ Voor Peeters is het geen verassing meer als iemand met keelpijn meteen uitgaat van keelkanker. ‘Maar dan probeer ik het gedachtenpatroon te veranderen door iemand na te laten denken over eventuele andere oorzaken van keelpijn. Bijvoorbeeld dat het november is en bijna iedereen last heeft van verkoudheid. Een ander voorbeeld: iemand dacht dat hij kanker had totdat ik hem er, naar aanleiding van zijn verhaal, op wees dat zijn symptomen zich alleen door de week voordeden en niet in het weekeinde. Dat leek me een vreemde vorm van kanker.’
‘Veel patiënten zijn beledigd als je zegt dat het probleem psychisch is’ Juist de heilige overtuiging van het dreigende gevaar maakt het moeilijk om een hypochonder goed te behandelen, legt Peeters uit. Veel patiënten voelen zich namelijk buitengewoon beledigd als een huisarts oppert dat het probleem niet fysiek maar psychisch is en willen gewoon niet naar een psycholoog. Diplomatie is daarom cruciaal: ‘Een arts mag absoluut niet zeggen: ‘u heeft niets, u moet naar de psycholoog.’ Nee, hij moet juist erkennen dat er iets mis is, maar dan aangeven dat de kwaal het beste kan worden opgelost door een psycholoog. Van de gevreesde ziekte is immers geen sprake, van een angststoornis wel. Dan voelt een hypochonder zich erkend.’ Eigenlijk zijn we allemaal een beetje hypochonder. Peeters: ‘Als je wordt geconfronteerd met een ziekte, zul je sneller denken dat je het ook hebt. Zo hebben veel eerstejaars studenten geneeskunde last van de ‘kandidatenziekte’. Zij denken dezelfde ziekte te hebben als die ze juist in de les hebben behandeld. En als de gekkekoeienziekte zich weer voordoet, dan weet je zeker dat de wacht-
kamers de volgende dag vol zitten met mensen die denken dat ze de ziekte van Creutzfeldt-Jakob hebben. Bovendien zijn veel mensen nu eenmaal geneigd om snel uit te gaan van het slechtste scenario en van de eigen onmacht.’ Peeters noemt zichzelf als voorbeeld. ‘Tijdens een vakantie bemerkte ik bij mezelf symptomen die konden duiden op beginnende suikerziekte. Ik ben naar de dokter geweest, heb bloed laten prikken, maar van suikerziekte was geen sprake. Ook met mijn schildklier was niets mis. Voor de dokter reden om eens te opperen of ik niet gewoon te hard werkte. Heel voor de hand liggend, maar op dat moment niet de diagnose die ik wilde horen. Ik vond dat ik ziek was! Pas een paar uur later drong tot mij door dat het juist positief was dat ik niet ernstig ziek was. Maar daarvoor moest ik wel van de overtuiging afstappen dat er iets vreselijk mis was.’ Kortom, angst om ziek te zijn overkomt zelfs een angstdeskundige. Waarvoor we bang zijn wordt vaak bepaald door het onderwerp van de dag. Tegenwoordig, zo vertelt Peeters, is er veel angst voor depressies. ‘Veel mensen kennen wel iemand die depressief is, dus kan gemakkelijk de vrees ontstaan dat jij en ik het ook krijgen. En je zult het zien, na het lezen van dit artikel krijgen mensen ineens last van iets heel nieuws, namelijk de angst om bang te zijn.’ 1
Onlangs verscheen van Sjef Peeters het zelfhulpboek Leven met angst voor ernstige ziektes, Uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum, 18,90 euro.
Hypochonders laten zich niet geruststellen. KICK SMEETS/HH
Sterrenkunde
de nacht. Deze ‘Geminiden’ verschijnen overal aan de hemel, maar lijken afkomstig te zijn uit het sterrenbeeld Tweelingen.
Opgehemeld Govert Schilling AMSTERDAM
•
...
weg kunt zien – een wazige lichtband, vrijwel recht boven je hoofd.
De sterrenhemel van 7-14 december: •
Op zondag 9 december is het Nieuwe Maan, en is het ’s nachts dus extra donker. Kijk rond 22.00 uur vanuit een donkere omgeving of je de Melk-
•
In de nacht van donderdag 13 op vrijdag 14 december kun je extra veel vallende sterren zien, vooral in de tweede helft van
Kort na middernacht zie je deze week de planeet Saturnus boven de oostelijke horizon staan. Linksonder Saturnus is de ster Regulus te zien, in het sterrenbeeld Leeuw. Veel hoger aan de hemel is de planeet Mars te vinden. 1
Meer weten? www.allesoversterrenkunde.nl.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Proefjes en praatjes
G
MARCEL
HULSPAS
oed nieuws! Nederlandse kinderen zijn goed in bètavakken. En ze vinden ze nog leuk ook. Dat blijkt uit een onderzoek waarbij 57 landen werden vergeleken en waarvoor in ons land vijfduizend scholieren werden doorgezaagd. Er was ook beroerd nieuws: ze zien er het nut niet van in. Gevraagd naar de waarde van natuurwetenschap, kelderen de Nederlandse leerlingen naar de 56e plaats. ‘Slechts enkele procenten’, aldus de Volkskrant, ’van de leerlingen zeggen veel belang-
stelling te hebben voor wetenschappelijke oplossingen van problemen. Gemiddeld is dat in de OESO-landen 10 tot 20 procent.’ Die laatste zin geeft wel aan hoe diep het probleem zit: bij de Volkskrant weten ze niet meer wat een gemiddelde is. Nederland verdomt. En nu is de tijd om daar wat aan te doen. Over een maand zal de commissie Onderwijsvernieuwingen het Nieuwe Leren en alle andere pogingen om leren ‘leuk’ te maken, in de vuilnisbak der geschiedenis deponeren. Een nieuwe generatie ver-
nieuwers ruikt zijn kans. Gisteren ontving commissievoorzitter Jeroen Dijsselbloem een pleidooi voor de brede invoering van het vak ‘wetenschapsoriëntatie’. Dat is een bedenksel van de stichting Wetenschapsoriëntatie Nederland (WON). ‘Door wetenschappelijke proefjes uit te voeren en met wetenschappers in contact te komen, ontwikkelen de leerlingen een onderzoekende houding’, aldus een woordvoerder. De nationale desinteresse wordt dus niet veroorzaakt door incompetente docenten of beroerde studieboeken, maar het ontbreken van een ‘onderzoekende houding’ bij leerlingen. Leuke lesjes moeten hier uitkomst bieden. En niks geen elitair
gedoe, vindt WON: ‘In principe is het vak voor iedereen een verrijking. Ook als je loodgieter wilt worden, is het goed met een open visie en een onderzoekende houding je werkzaamheden te verrichten.’ WON ziet een toekomst waarin scholieren hun behoefte aan kennis moeten zien te bevredigen met proefjes en mooie praatjes, en waar de loodgieter uw lekkende kraan bekijkt met een open visie en een onderzoekende houding. Beter onderwijs – we hebben nog een lange weg te gaan. 1
[email protected]
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Neus voor elkaar
Voorlopers
Nieuwe Knut
Olifanten zijn in staat om de bewegingen van dertig familieleden die ze niet direct kunnen waarnemen, toch te volgen door middel van de persoonlijke geuren die deze familieleden verspreiden.
Een paar honderd miljoen jaar geleden waren duizendpoten zo groot als een mens.
Een albinokangoeroe, geboren op 3 november als kind van twee doodnormale rode reuzenkangoeroe’s, is momenteel de grote publiekstrekker in de dierentuin van Buenos Aires.
18
Cultuur
Tijd over?
TENTOONSTELLING
Dit is de moeite waard
DE BESTE NATUURFOTO’S tot en met 9 maart
Zin in natuurfotografie? Ga dan naar de tentoonstelling Wildlife Photographer of the Year 2007. Het Haagse museum Museon laat de bekroonde foto’s van de gelijknamige internationale wedstrijd zien. Tijdens deze expositie is er extra aandacht voor natuurfotograaf Jan Vermeer. Als enige Nederlander is Vermeer dit jaar onderscheiden. Swan Lake, Vermeers foto van het Japanse Hokkaido Kushiro-meer, werd bijzonder gewaardeerd door de jury. Ook leuk: ecoloog Ruben Smit leidt tafelgesprekken en Vincent Munier, Jurjen Drenth tonen hun laatste natuurfoto’s. • Waar: Museon, Den Haag • Prijs: 7,50 euro • Info: www.museon.nl
MODERNE KUNST
BANG VOOR AMERIKA
Nederlandse kunstenaar Erik van Lieshout en zijn Amerikaanse generatiegenoot Kelley Walker. Onder de naam ‘I am scared of America’ onderzoeken ze met behulp van video, schilderijen, tekeningen, sculpturen en zeefdrukken beiden op hun eigen manier de populaire cultuur. Ze delen een fascinatie voor de mechanismen van massamedia, waarbij Van Lieshout de nadruk op het persoonlijk perspectief legt en Kelley kunstprocessen onder de loep neemt. Door dit contrast in één installatie te verwerken zorgen van Lieshout en Kelley voor verrassende dwarsverbanden. • Waar: De Hallen Haarlem • Prijs: 5 euro • Info: www.dehallenhaarlem.nl
MUZIEK
op eerdere albums met o.a. keyboards keren ze nu weer terug naar hun eerdere, meer ingetogen geluid. Woensdag spelen ze in Doornroosje en uiteraard zullen er ook nummers van het nieuwe album worden gespeeld. • Waar: Doornroosje Nijmegen • Prijs: 15 euro • Info: www.doornroosje.nl
CABARET
KLOON VAN BETTE MIDLER
DANS
MODERNE DANS UIT HET MIDDENOOSTEN 12 t/m 19 december
tot en met 15 december Hoe ervaren wij de hedendaagse wereld? Deze vraag ligt aan de basis van de voorstelling Tagestöter, opgevoerd door theatergezelschap De Wetten van Kepler. Gastregisseur Piet Arfeuille legt in Tagestöter de vinger op de wonden van de tijd. Volgens Arfeuille stroomt de wereld over van meningen en iedereen heeft het maar druk, druk, druk. Tot de uitputting toeslaat, aldus Arfeuille, en het jachtige bestaan de verbeelding blokkeert. Net als in zijn vorige voorstelling Woyzeck is de regisseur onverbloemd zwartgallig en tegelijkertijd provocatief. • Waar: Verkadefabriek, Den Bosch • Prijs: 15 euro • Info: www.wettenvankepler.nl
CABARET
tot en met 9 december
12 december
dancing on the edge
8 december t/m 2 maart
confronting dance from the middle east
Eén ruimtevullende installatie hebben ze met z’n tweeën gemaakt, de
HEEL ERG ZWARTGALLIG
KIJKEN NAAR GELUID
9 december t/m 28 april 2008
I AM KLOOT
Rond 2001 was het een hype: de zogeheten New Acoustic Movement. Hierbij stonden stille, breekbare popliedjes voorop. Vaandeldragers I am Kloot en Kings of Convenience werden – tijdelijk – tot de nieuwe redders van de muziek bestempeld. Begin 2008 zal het uit Manchester afkomstige trio I am Kloot een nieuw album uitbrengen, getiteld ‘I am Kloot plays Moolah Rouge’. Na geëxperimenteer
VOORSTELLING
Renee van Bavel kennen we als bijdehante cabaretière die met programma’s als Rood de lachers op haar hand had. Maar diezelfde Renee van Bavel viel toen ook al op met haar enorme stem: ze heeft een scheur waar je u tegen zegt. Van Bavel is iemand die letterlijk haar longen uit haar lijf wil zingen. Hart is haar eerste concerttour, die ze doet met haar band, bestaande uit Daniël Debie op toetsen, Evert Zeevalkink op gitaar, Bart Soeters op bas en Joram Helmer op drums. • Waar: première in de Kleine Komedie Amsterdam, verder tournee • Prijs: vanaf 9,50 euro • Info: www.reneevanbavel.nl en www.mojotheater.nl
Wanneer heb je de kans om uitgebreid kennis te maken met alles wat het Midden-Oosten biedt aan moderne dans? Dit weekend! Dancing on the edge is een internationaal festival dat deze week ook Amsterdam, Groningen en Rotterdam aandoet. In Amsterdam zullen onder andere het Libanese Maqamat Theatre Dance en het Israelische Acco Theater Center te zien zijn, die laatste met een fatale liefdesdans. Naast de dansen is er op het festival ook een reeks debatten, lezingen en interviews met de artiesten te bezoeken.
De schijnbaar vanzelfsprekende koppeling tussen beeld en geluid wordt tijdens het meerdaags festival Kijken naar Geluid onderzocht. De grenzen van beeld en geluid worden afgetast via concerten, optredens en korte films van bijzondere muziekregistraties. Op het programma staan onder andere de film Music for One Appartment and Six Drummers, Kämpfende Hände van Erwin Stache, tafelmuziek van Thierry de Mey, een performance van Khe Siang op de klankinstallatie 83,7 Kilo Ohm van Erwin Stache. En acteur Porgy Franssen houdt in het donker een theatermonoloog. • Waar: Werkplaats Intro in Situ en Filmhuis Lumière • Prijs: 5 euro • Info: www.introinsitu.nl
• Waar: Groningen, Amsterdam en Rotterdam • Prijs: vanaf 12,50 euro • Info: www.dancingontheedge.nl
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ....................................... ....................................... ...................................... KORT 111
Acteur Kiefer Sutherland in gevangenis
De Amerikaanse acteur Kiefer Sutherland heeft zich bij de gevangenis in het Californische Glendale gemeld, na tot 48 dagen gevangenisstraf te zijn veroordeeld wegens rijden onder invloed. De rechter stuurde de
40-jarige Sutherland naar de gevangenis omdat hij voor de derde keer in drie jaar tijd was gesnapt terwijl hij met drank op achter het stuur zat. 111
Spice Girls sluiten vervolg op reünie niet uit
De Spice Girls sluiten niet uit dat hun reünie toch een vervolg krijgt. Eerder noemde de meidengroep de reünie-
tournee een ‘laatste buiging’. Maar nu de band daadwerkelijk aan de concertreeks is begonnen, groeit het enthousiasme. De Spice Girls gaven woensdag een optreden in Los Angeles. Vrijdag staat een tweede concert in de stad op het programma. Daarna vliegen de dames met hun ‘Spice Jet’ door naar Las Vegas. Later doen ze ook nog onder meer Buenos Aires, Kaap-
stad, Londen en Peking aan. 111
Film broers Coen eerste winnaar prijzenseizoen
De film No country for old men van Joel en Ethan Coen is verkozen tot beste film van het jaar door de Amerikaanse National Board of Review (NBR). Daarmee is de film, met Tommy Lee Jones als sheriff die jacht maakt op een se-
riemoordenaar, de eerste winnaar van het prijzenseizoen, dat traditiegetrouw eindigt met de uitreiking van de Oscars in februari. George Clooney werd door de NBR uitgeroepen tot beste acteur voor zijn rol als advocaat in Michael Clayton. Julie Christie kreeg de prijs voor beste actrice toegekend voor haar rol als Alzheimerpatiënt in Away from her.
Cultuur Goedkope kunst
Birgit begint online galerie Redactie cultuur AMSTERDAM
...
Birgit Schuurman is van alle markten thuis. Vandaag lanceert zij met haar vriend Arne Toonen een online kunstgalerie onder de naam Prints & the Revolution. Het aanbod bestaat voornamelijk uit street art en andere hedendaagse kunst in de vorm van onder meer zeefdrukken, potlood- en pentekeningen en schilderijen. Door de te verkopen werken alleen online aan te bieden, besparen ze op de kosten van een galerieruimte. Zo kunnen de kunstwerken voor een lagere prijs verkocht worden, wat bijdraagt aan Birgit en Arnes streven kunst betaalbaar te maken voor iedereen. Het werk van zowel bekende als onbekende kunstenaars zal bij Prints & the Revolution verkrijgbaar zijn. Zo zullen onder meer Ottograph, Zedz, Silas, T. en Arne Toonen zelf met hun kunstwerken aan de virtuele muur hangen. 1
Flamenco Spaanse gitarist toert met groep door Nederland
Paco Peña voelt de muziek in ieder botje het hart van de flamenco. Ik hoor thuis in die cultuur. De flamencozang vind ik het mooist, dat is de duidelijkste en eerlijkste expressie van wat flamenco kan zijn. Thuis werd ook altijd veel gezongen. Maar ik ben geen begaafd zanger.’ ‘Ik ben ook geen open, op de voorgrond tredende persoonlijkheid, laat staan dat ik iemand ben die het toneel in zijn bezit neemt. Dansen zou ik daarom nooit kunnen. Ik zit liever terzijde en gun het podium aan mijn zangers en dansers. Zo zit ik in elkaar. Ik ben gitaar gaan spelen omdat ik ben wie ik ben. Een muzikale man, die al zijn passie in zijn muziek stopt.’
Kunst versus gemeente
De componist
Kabouter Buttplug toch openbaar
‘Ik zit het liefst in mijn eigen wereld, die waar de muziek ontstaat in mijn hoofd. Ik ben gaan componeren vanuit een praktische noodzaak: flamenco-muziek is nergens genoteerd, het is muziek die van de een op de ander overgaat.’ ‘Maar als snel werd het zelf creëren van flamenco ook een behoefte. De ritmiek binnen de flamenco is voor mij zo dwingend als een hartslag, als de aarde zelf. Voor mij is flamenco van vitaal belang. Daarom is het ook logisch dat ik mezelf wil zijn binnen die muziek, mijn eigen persoonlijkheid wil blijven ontwikkelen binnen de flamenco. En dat kan het best als je ook zelf componeert.’ ‘Ik schrijf over thema’s als schoonheid, wreedheid, het leven, de dood. De simpele thema’s dus. Het belangrijkste is dat ik eerlijk ben in mijn muziek. Het moet waar zijn, voor mij iets betekenen. Dan hoeft het niet eens per se mooi te zijn.’
Redactie cultuur AMSTERDAM
...
De VVD verzet zich niet langer tegen de plaatsing van het omstreden beeld Santaclaus van Paul McCarthy in de Rotterdamse binnenstad. Binnen de gemeente is er nu voor het eerst een meerderheid die de metershoge kerstman in de openbare ruimte wil. Sinds de aankoop van het beeld in 2001 door de gemeente is er geen overeenstemming geweest over de plaatsing. Het CDA en destijds de VVD waren van mening dat het beeld niet op een voor iedereen toegankelijke plek zou moeten staan, vanwege het vermeend provocatieve karakter. ‘De ophef ontstond pas toen gesuggereerd werd dat de gestileerde kerstboom in de rechterhand van de kerstman een zogenaamde buttplug zou voorstellen’, licht de VVD in Rotterdam toe. Het leverde het beeld in de volksmond de namen Kabouter Buttplug en Sekskabouter op. De ommezwaai is een gevolg van een fractievernieuwing bij de VVD, die afgelopen zomer plaatsvond. De huidige fractie wil dat het beeld snel zijn plek in de stad krijgt. Binnenkort komt er een nieuw voorstel van wethouder Orhan Kaya voor een definitieve plek. 1
19
Paco Peña. GUUS DUBBELMAN/HH
De wereldberoemde flamencogitarist Paco Peña komt met zijn nieuwe show A Compás! naar Nederland. Maar Paco Peña is meer dan een perfectionistische gitarist.
hij ook wíl zijn. Of het nu gaat om zijn eigen gitaarspel, de muziek die hij componeert, zijn functioneren als leider of zijn rol van mentor: Paco Peña doet het op zijn manier.
Femke van Wiggen
De gitarist
LEIDEN
‘Het begon voor mij allemaal met de gitaar. De gitaar en ik zijn een, de gitaar is mijn alter ego’, zegt de inmiddels 65-jarige Paco Peña met de nodige pathos. Hij was amper twaalf toen hij zijn eerste professionele optreden had. ‘Ik ben opgegroeid met acht broers en zusjes, in Córdoba, zo ongeveer
...
Na meer dan veertig jaar aan optredens, solo of met een door hem samengestelde groep, kan hij nog altijd enorm gefrustreerd raken als een voorstelling niet gaat zoals hij in zijn hoofd heeft. Het is typerend voor de perfectionist die Paco Peña is – en die
De artistieke leider Zoals Peña nu met zijn eigen groep rondtoert, heeft hij al vele malen en jaren gedaan. Maar hij heeft meer vingers in de pap: in zijn geboorteplaats Córdoba runt hij sinds 1981 het Centro Flamenco Paco Peña en ook is hij daar artistiek leider van het Córdoba International Guitar Festival. ‘Ik ben mijn eigen groep gestart om dezelfde redenen als waarom ik ben gaan componeren. Zodat ik op
mijn manier met mijn ideeën aan de slag kon.’ Peña noemt de mensen met wie hij werkt graag vrienden. ‘Ik hou van de wisselwerking onderling en wil de mensen met wie ik iets geweldigs maak laten stralen. Maar ik eis wel respect. We zijn vrienden, maar ik ben de baas. Het zijn mijn ideeën en die moeten wel zo uitgevoerd worden als ik in mijn hoofd heb. Ik ben nu eenmaal degene met de meeste ervaring.’
De professor Waar hij als artistiek leider ook heel wat dansers begeleidt, brengt hij als professor aan het Rotterdams conservatorium zijn leerlingen de finesses bij van de flamenco-gitaar. ‘Ik ben streng. Technisch moet het gewoon uitmuntend zijn. Verder hou ik er erg van jongeren aan te moedigen. Ik ben zelf niet bepaald jong meer, dus ik denk niet zoals zij denken. Ik leer ook echt terwijl ik lesgeef en hou ervan te voelen dat iemand
‘De ritmiek binnen de flamenco is voor mij zo dwingend als een hartslag’ geïnteresseerd is in wat ik kan bieden. Die belangstelling heb ik nodig. Zelf heb ik trouwens nooit een leraar gehad.‘ ‘Het is natuurlijk raar dat de meesten van mijn leerlingen helemaal niet zijn opgegroeid in een flamenco-omgeving, zoals ik. Dat betekent niet dat ze die cultuur niet kunnen begrijpen of voelen. Maar het belangrijkste is talent. Als je dat hebt, kun je het leren. Alleen leer je het met dat talent gemakkelijker in Spanje. Je bent gewoon in het voordeel als je wel uit Andalusië komt en zoals ik tot in ieder botje voelt waarom je speelt wat je speelt.’ 1 A Compás is 11 december in Amsterdam te zien en 15 december in Utrecht. Voor de complete speellijst zie www. bostheaterproducties.nl
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................................................................................................... ...............................................................................
RECENSIE | DOCUMENTAIRE
JOOOOODELAAAHITII Femke van Wiggen
...
Jodelen. Nu niet bepaald het eerste waar je aan denkt als je iets nieuws en hips met muziek wilt. Maar een aantal kunstenaars in Zwitserland, de ultieme plek om te jodelen, heeft deze aloude traditie tot een überhippe bezigheid verheven. De documentaire Heimatklänge (vertaald: Echoes of Home) volgt drie van deze
Onderzoek SCP wijst stijging uit Zwitserse kunstenaars: Christian Zehnder, Erika Stucky en Noldi Alder. De film, een regie van Stephan Schwietert, begint veelbelovend. De manier waarop de jodelende stemmen weerkaatst worden door de Zwitserse Alpen is met de prachtige beelden eronder een lust voor het oog. Maar helaas, u voelde ‘m al aankomen, zakt de film zo halverwege toch echt wel in. Want Heimatklänge weet na die mooie start nooit de verdieping te tonen waar je als kijker toch op zit te wachten. En daarmee verwordt de film tot een weinig samenhangend pleidooi voor de jodelaar, iets wat op een gegeven moment wat verveelt. De bergen zijn
mooi, het jodelen is ook best vol te houden en de regisseur is duidelijk fan. Alleen had juist die laatste ook even moeten nadenken over waarom de niet-fan zijn film zou moeten zien. Niet gaan.
Jodelen in een prachtige omgeving.
MUSEUM STEEDS MEER IN TREK BIJ NEDERLANDERS Het aandeel van de Nederlandse bevolking dat musea bezoekt is toegenomen van 35 procent in 1995 tot 38 procent in 2003. Dit is een van de resultaten die het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) gisteren bekendmaakte bij de publicatie van Het bereik van het verleden. Ontwikkelingen in de belangstelling voor cultureel erfgoed. De stijging wordt veroorzaakt door de toenemende belangstelling onder enerzijds vijftigplussers en anderzijds
kinderen en jongeren. Hoogopgeleiden vormen traditiegetrouw een groot deel van het museale publiek. Opvallend is dat de reisafstand tot het dichtstbijzijnde museum nauwelijks van invloed is op het museumbezoek. Onderzoekers Huysmans en De Haan hebben verder kunnen concluderen dat gedrukte media en televisie nog altijd de favoriete media zijn voor het verzamelen van informatie over cultureel erfgoed.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
The Police naar Werchter (1)
The Police naar Werchter (2)
Eigen boeken Van het Reve in de verkoop
De legendarische rockformatie The Police geeft volgend jaar een optreden tijdens het eendaagse festival TW Classic in Werchter.
De band van frontman en bassist Sting, gitarist Andy Summers en drummer Stewart Copeland trad hier 28 jaar geleden ook al een keer op.
Antiquariaat Aioloz in Leiden gaat vanaf donderdag 20 december boeken uit de eigen bibliotheek van Karel van het Reve verkopen. De opbrengst is bestemd voor De Stichting Karel van het Reve.
20
Lifestyle
Tentoonstelling Script brengt ode aan de mode- en interieurgeschiedenis
De liefde voor vervlogen tijden Mode, interieur en design zijn spiegels van de tijd. De tentoonstelling Script brengt een ode aan de geschiedenis via mode en design. ‘Het verleden is geen afgesloten boek.’ Geneviève van Velzen AMSTERDAM
...
Denk aan plateauzolen, zitkuilen en lavalampen en je waant je in de jaren zeventig. In dit tijdperk doet disco zijn intrede in de hitlijsten,en is make love not war het collectieve credo van hippies. Films als Star Wars en Jesus Christ Superstar trekken volle zalen. Blaxplioitation-held Shaft vecht in zijn films tegen The Man en wordt een icoon van zwarte burgerrechtenactivisten in de VS. Al snel domineren grote afro’s, wijde pijpen en leren jackjes het straatbeeld. Mode, film en design; het zijn de belangrijke smaakmakers, zegt directeur Pauline Terreehorst van het Centraal Museum in Utrecht en samensteller van de tentoonstelling Script.
Culturele ontwikkelingen ‘Ze weerspiegelen de belangrijke culturele en sociale ontwikkelingen van een periode’, legt ze uit. En de belangrijkste culturele ontwikkelingen van de vorige eeuw laat Terreehorst zien via negen filmsets die opgebouwd zijn in het Centraal Museum. Geen oppervlakkig gedoe over mode en design, maar key items in een historische context. ‘Met Script wil ik laten zien dat de geschiedenis geen afgesloten boek is. Het is actueel, we leven nog steeds met dezelfde problemen als eeuwen geleden, jaloezie, haat, macht zijn nog steeds actueel. Hoezo leven wij in een moderne tijd?’ Het verstrijken van de tijd speelt de
Topstukken uit de mode- en interieurgeschiedenis worden in een filmische setting gepresenteerd.
hoofdrol in Script. Topstukken uit de mode- en interieurgeschiedenis worden in een filmische setting gepresenteerd om het gevoel van vervlogen tijden te versterken.
Japonnen van vroeger Achttiende- en negentiende eeuwse japonnen, servieskasten en canapés,
maar ook Rietveld-ontwerpen, het zachtroze korset van Jean Paul Gaultier en creaties van Vivienne Westwood zijn met elkaar vermengd in een doorlopende filmische ervaring. De salon van intellectueel en romanschrijver Marcel Proust is nagebouwd. Films als Les Liaisons Dangereuses en de bijbehorende hofmode uit de
achttiende eeuw zijn te zien. Maar ook kledingstukken uit de jachtige jaren negentig en de scènes uit Basic Instinct. En welke ontwerper van nu is er bepalend voor onze tijd? Terreehorst: ‘Roberto Cavalli met zijn rijke, bijna ordinaire ontwerpen. Hij zegt wat over de tijd waarin we leven. We wil-
len wegdromen in fantasie, weg uit de harde realiteit van oorlog en geweld.’ 1 De tentoonstelling Script, Mode en interieur van salon tot house is vanaf morgen te zien in het Centraal Museum, Utrecht. De tentoonstelling loopt tot medio 2009. www.centraalmuseum.nl
Uitgelicht
Jong ontwerptalent inspireert medewerkers in Nepal Designer Joanne Zwart (27) combineert haar liefde voor sieraden ontwerpen met ontwikkelingswerk in Nepal. Ze is net terug en presenteert binnenkort haar eerste Fair Tradecollectie: Jova Design.
pen. Het bedrijfje New Sadel in het dorp Kapan had een nieuwe impuls nodig en ik mocht ze helpen. Ze maakten er al tassen, kerstkaarten en sieraden, maar hadden meer en andere ontwerpen nodig om meer inkomsten te genereren en winstgevend te blijven. Ze hebben Jova Design in productie genomen.’
Waarom Fair Trade?
Heb je een cultuurshock gehad?
‘Het is mooi om met vormgeving bezig te zijn en tegelijkertijd mensen in ontwikkelingslanden te kunnen hel-
‘Nee, niet echt. Ik ben eerder in een Aziatisch land geweest dus ik wist min of meer wat mij te wachten
Geneviève van Velzen AMSTERDAM
...
stond. Ik ben wel geschrokken van de onveilige werksituatie daar. In de werkplaats waar ik werkte, kwam het niet zelden voor dat de bedrading van strijkijzers open lag. De draadjes werden gewoon in het stopcontact gestoken.’
Wat is het opvallendste item van Jova Design? ‘Het Mara-collier, een sieraad waarin de symbolen van de twee belangrijkste Nepalese religies verwerkt zijn. Ik heb kralen van de boeddhistische ge-
bedskrans gecombineerd met zaden van de voor hindoes belangrijke Rudraksha-boom In Nepal leven mensen met verschillende religies vredig naast elkaar, erg inspirerend.’
Wat belooft de toekomst? ‘Ergens volgend jaar ligt mijn collectie in wereldwinkels. Wellicht dat ik in de toekomst weer aan een Fair Trade-project mee kan werken.’ 1 Ring van Joanne Zwart.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................................................................................................... ...............................................................................
Nu ook mannenmanolo’s
Haute couture stofzuiger
BLAHNIK MAAKT HERENVOET WEER MODEBEWUST
BIJT IN HET STOF MET ISSEY MIYAKE
Sinds Carrie uit Sex and the City ermee loopt, verlangt iedere vrouw naar torenhoge stiletto’s van Manolo Blahnik. Na zeven jaar komt de in London gevestigde Blahnik ook weer eens met een herencollectie. Van knalrode brogues tot sandalen met luipaardprint. Alle schoenen zijn avant-gardistisch, maar geschoeid op klassieke leest. ‘Het werd tijd om weer wat kleur aan te brengen in mannenmode’, zegt de van oorsprong
Stofzuigen was nog nooit zo modieus. Vanaf december is de toch al stijlvolle Dyson-stofzuiger verkrijgbaar in een nieuw haute couturejasje, gebaseerd op ontwerpen van Issey Miyake. Dai Fujiwara, hoofdontwerper van het Japanse modemerk Issey Miyake, nam contact op met James Dyson om inspiratie op te doen voor The wind, zijn modecollectie lente/zomer 2008. Dyson, ontwerper van de revolutionaire stofzuiger zonder stofzak, zag de sa-
Spaanse Blahnik, recentelijk onderscheiden met de titel Commander of the British Empire. Deze eer kreeg hij toebedeeld om zijn status als een van de invloedrijkse en succesvolste ontwerpers van deze tijd te bevestigen. Zijn schoenen zijn misschien extravagant, zelf is Blahnik tijdens de uitreiking erg bescheiden: ‘Ik ben erg trots op deze eer, vooral omdat ik maar een kleine bijdrage aan het Britse modelandschap heb geleverd.’
AP
menwerking direct zitten: ‘Ik ben al heel lang een groot bewonderaar van Issey Miyake’s werk. Wij delen dezelfde visie op design: simpel, vernieuwend en intelligent ontwerp dat het belang van de functie in verhouding tot de vorm benadrukt.’ De zilvergrijs met paarse DC 16 Issey Miyake is slechts in beperkte oplage te krijgen. Wie zich dus niet langer wil schamen voor de stofzuiger des huizes, dient zich te haasten.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Versace strikt Dempsey (1)
Versace strikt Dempsey (2)
Versace strikt Dempsey (3)
De 41-jarige Grey’s Anatomy-acteur Patrick Dempsey wordt het nieuwe gezicht van Versace.
De sexy Dempsey zal komend jaar voor het modehuis te zien zijn in de promotiecampagne van de voorjaars- en zomerlijn.
De foto’s voor de mannenmodecampagne komen van de hand van de wereldberoemde modefotograaf Mario Testino en zullen vanaf februari te zien zijn.
Urban Living
21
DEZE WEEK IN URBAN LIVING ONDER MEER:
Mijn plek in Nederland
Alles over tuinplanten
Actieve ouderen
Regenbuien, smeltwater, een stijgende zeespiegel: Nederland voert een voortdurende strijd tegen het water. De serie Mijn plek in Nederland brengt woonplekken en actuele ontwikke20 lingen in beeld. Deze week: wonen in een dijkwoning.
Een vreselijke titel, Plantenvademecum voor tuin, park en landschap. Maar de titel geeft wel aan dat het de goede richting opgaat: tuin en park horen er tegenwoordig helemaal22 bij. De natuur begin direct om het huis.
De overheid wil ouderen tot op zo hoog mogelijke leeftijd actief houden. In woongemeenschap De Kamp in Bunnik lukt dat heel aardig. Vier oudere echtparen wonen er in een oude boerderij. 23 Ze eten en drinken samen en onderhouden de tuin.
22
24
25
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Interieur Sinterklaas is weer weg, dus tijd voor de kerstversiering
Een kerstfeest voor romantici De bonte kerstboom is uit; rust luidt het devies. Dat laatste geldt voor de gehele kerstaankleding van het huis. Wel mogen gevoelens van nostalgie vrijelijk de loop gaan. Het wordt een kerst voor de romantici, stellen de kenners. Bart Luteijn AMSTERDAM
...
Kerst anno 2007 doet het volgens trendwatchers vooral goed in een romantisch, klassiek interieur. Want dé kleuren zijn momenteel: ivoor wit, warm grijs en zilver parelmoer. Zachte tinten dus, de kerstaccessoires zelf zijn veelal gemaakt van breekbare materialen. ‘We zien bijvoorbeeld heel veel houten decoraties gemaakt van authentiek, geschuurd hout. Materialen met een flinke scheut nostalgie’, verduidelijkt Eva Petra Simon, eventmanager van Crosbow Production. Dit bureau organiseert de indoor Christmas & Winter Fair in Zwolle dat deze dagen (tot en met 9 december) in de IJsselhallen in Zwolle wordt gehouden. Het aanbod op de markt varieert van cadeautjes voor onder de kerstboom tot alles voor de inrichting van het huis. Honderden kroonluchters moeten voor een ‘romantische’ sfeer zorgen. De vraag naar standruimte was dit jaar enorm groot, Simon heeft streng moeten selecteren. Wat haar in het aanbod het meest heeft verrast? ‘Dat is toch wel
de aanwezigheid van de stichting Mode met een Missie. Dat laat daken thuisloze vrouwen meewerken aan een chique modelabel. Maar in elk kledingstuk moet een tweedehands onderdeel worden verwerkt. Het levert een combinatie op van het esthetische met het rafelige, van het frivole met het sombere. Die combinatie doet het hem. Het heeft misschien niets met interieur te maken, maar het is wel illustratief voor de huidige trend. Een trend die dus breder is dan alleen op het interieur gericht.’ Wie geen romantisch, klassiek interieur heeft, hoeft overigens niet te wanhopen. Er bestaat ook een kersttrend voor een strak interieur. Een kerstboom in de kleuren zwart, paars en donker groen met grove grote ornamenten, die puur en onbewerkt zijn, zorgen er voor dat de kerstboom heel goed bij een strak interieur past. Een kerstboom in pure eenvoud, maar dan omhuld in een klassiek warm jasje. Een dergelijke onderverdeling maakt ook Romeo Sommers, trendwatcher voor Intratuin. Dit tuincentrum zit, net als overigens alle andere tuincentra, al vanaf begin november in kerstsferen. Sommers onderscheidt drie belangrijke trends voor deze kerst: ‘Consumenten nemen dit jaar afstand van de bonte kerstbomen die wij vorige seizoenen zagen. Ze kiezen in verschillende trends voor meer rust.’
De eerste trend wordt volgens Sommers sterk beïnvloed door een nostalgisch gevoel over Kerst van vroeger. Mensen willen een rustige boom en kiezen voor een basis met wit en bruine tinten aangevuld met accentkleuren als rood, paars en roze. Bewerkte ballen en glazen vogeltjes zijn terug, maar in een eigentijdse uitvoering en met moderne kleuren. De tweede trend is volgens Sommers het gebruik van natuurlijke materialen in combinatie met kleuren van nu. ‘Zwart, wit en zilver zijn de basiskleuren met accenten van aquablauw en zeegroen. De boom straalt een natuurlijke luxe uit. Bij de derde trend gaat de keuze uit naar wit als dominante kleur. Gecombineerd met crème en goud krijgt de boom een prachtige klassieke uitstraling.’ Tenslotte nog wat tips van de kenners voor mensen met een uitbundig interieur. Die moeten denken aan attributen in de kleuren donkerroze, wijnrood en brons in combinatie met rustige tinten als lavendel en parelmoer. Gebruik veel mooie grote strikken en bloemen in combinatie met glazen ornamenten. Neigt het interieur meer naar barok, dan doen de kleuren aubergine, braamrood en goud het goed. Ze geven het interieur een wat dramatische sfeer. Dat laatste kan voor sommigen wel eens de meest toepasselijke kerstambiance vertegenwoordigen. 1 Foute kerstboom: zó 2006...
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Afgesloten
D
e overdracht van een woning op mijn kantoor kon onlangs pas plaatsvinden nadat ik een gelddepot liet stellen ten laste van de verkoopprijs. De koper eiste dit omdat de stroom was afgesloten! Daardoor kon de koper bij de laatste inspectie niet controleren of ondermeer - de CV-installatie en de apparaten in de inbouwkeuken wel goed werkten.
LINDA
PLOEG Notaris bij Stuijt & Ploeg Notariaat te Amsterdam. www.stuijt-ploeg.nl
Soms geven energiebedrijven het advies om bij verkoop van een huis de elektriciteit af te sluiten. Maar omdat die inspectie volledig moet kunnen plaatsvinden, inclusief werkende apparatuur, kunnen verkopers zich daartoe beter niet laten overhalen door de energiebedrijven. Jaren geleden werd de stroom meestal wel afgesloten, tot het gebruikelijk werd de meterstan-
den gezamenlijk te noteren en door te geven aan de energieleverancier. De notaris zit bovendien niet te wachten op zo’n gelddepot omdat onzeker is wanneer dat depot mag worden vrijgegeven, als koper en verkoper het al eens worden over de bestemming van het geld. Daarnaast kost het veel tijd om de elektriciteit weer aangesloten te krijgen. Deze koper wilde meteen met een verbouwing beginnen maar nu zat de aannemer de eerste periode zonder stroom. Verder moet bij die laatste inspectie worden gecontroleerd of in de tussentijd geen schade is ontstaan aan de woning, zoals bijvoorbeeld door lekkage. Zo’n inspectie is vooral nodig omdat op het moment dat er is getekend voor de overdracht, alle risico’s van de aangekochte woning direct overgaan op de koper. Daarom moet een koper bij de overdracht ook met ingang van diezelfde
dag een opstalverzekering afgesloten hebben, liefst aangevuld met een wettelijke aansprakelijkheidsverzekering. Een opstalverzekering is overigens verplicht gesteld door de meeste geldverstrekkers. In gemeenten waar veel woningen onderdeel uitmaken van een gebouw met meerdere eigenaren, zoals in Amsterdam, is er een vereniging van eigenaren. Dan loopt de bestaande verzekering voor alle appartementsrechten gewoon door. Maar dan nog kan het verstandig zijn om samen met de makelaar te controleren of de hoogte van de verzekering wel voldoende is. Soms kan de verzekering te laag zijn, omdat geen inflatiecorrectie is toegepast, of doordat het pand inmiddels verfraaid is met luxe badkamers en keukens. Meestal kan bij een woning die geen appartementsrecht is (en dus geen deel uitmaakt van een vereniging) via de financieel adviseur met één tele-
foontje een voorlopige dekking worden geregeld. Overigens heeft de verkoper een mededelingsplicht, die altijd vóór de onderzoeksplicht van de koper gaat. De verkoper dient derhalve de koper te informeren over aanschrijvingen van overheidswege, funderingsproblemen - ook al zijn deze voor koper zichtbaar -, saneringsverplichtingen, bestemming, schade ontstaan na het tekenen van het koopcontract, etc. Mochten er gebreken zijn die pas na de levering van de woning blijken, dan dienen deze gebreken ‘binnen bekwame tijd’ gemeld te worden aan de verkoper. De wetgever of de rechter hebben hiervoor geen termijn genoemd, anders dan bij consumentenkoop (twee maanden). En zelfs is geen termijn genoemd als uitgangspunt, omdat, aldus de rechter, het geheel afhankelijk is van de omstandigheden Voorkomen is uiteraard beter..1
22
Urban Living
Serie Mijn plek in NL
‘Bij superstorm vluchten we de duinen in’ Hoe is het om langs de snelweg, onder de dijken met instortingsgevaar of onder de uitbreidende luchthaven Schiphol te wonen? De ruimtelijke ordening in Nederland verandert continu en daarmee ook de woonbehoeftes. In de serie ‘Mijn plek in Nederland’ brengen we uiteenlopende woonplekken en hun actuele ontwikkelingen in beeld.
storm. De kans dat zo’n storm voorkomt is trouwens eens in de 4000 jaar. In 2015 moeten alle dijken in Zeeland voldoen aan de veiligheidsnormen.
Wie: Giel Overbeeke (64) en Mieke Overbeeke (59) Wat: dijkwoning Waar: Burghsluis, Schouwen-Duiveland. Dorp met 13 huizen. Sinds: Giel is er geboren en getogen, Mieke woont er sinds 1974 Nu in 2007
Simone Best BURGHSLUIS
...
H
et klimaat verandert: er komen korte maar hevige regenbuien, meer smeltwater stroomt via de rivieren ons land binnen en de zeespiegel stijgt. Ook neemt de kracht van de golven toe.
Om wateroverlast tegen te gaan hebben het Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen het Waterbeleid 21ste Eeuw ontwikkeld. De kernboodschap is: water moet de ruimte krijgen, voordat het die ruimte zelf neemt. Er komen aanpassingen in het Nederlandse landschap, bijvoorbeeld het aanleggen van vijvers in
woonwijken om water in op te slaan. Ook de Zeeuwse dijken worden versterkt. Op de Wester- en Oosterschelde wordt in totaal 325 kilometer aan dijk verzwaard. Alle steenbekleding die wordt gebruikt, is zo ontworpen dat ze vijftig jaar bescherming biedt tegen overstromingen bij een super-
Hij: ‘Ze hebben de dijken hier verstevigd, maar het heeft nog niet gestormd en de tegels zijn al verzakt. Ik heb geen vertrouwen in deze dijk.’ Zij: ‘Als de superstorm er daadwerkelijk komt, zijn wij binnen no-time vertrokken. Alhoewel de dam (Oosterscheldekering, red.) een groot gevoel van veiligheid geeft.’
Hij: ‘Bij Zuidwesterstorm kan ons niks gebeuren, bij Noordwesterstorm moeten we gaan oppassen. Nee, ik zou niet blijven zitten. Mocht er een superstorm komen, dan trekken we de duinen in. Die zijn hoog en breken niet zo snel door. Als die ook zouden breken, heb je Amersfoort aan Zee. Dat gebeurt echt niet snel.’ Zij: ‘Bang ben ik niet, ik vertrouw op Giel zijn voorspellingen en inzicht. Je hebt altijd een paar uren om te vertrekken.’ Hij: ‘Ik heb mijn vader opgevolgd als havenmeester en ik ben schipper op de reddingsboot geweest. Het eb, vloed en de getijden houd ik nauwlettend in de gaten, ook ’s nachts. Tegenwoordig is het zo makkelijk om de waterstand te volgen op internet. Zij: ‘Eind jaren zeventig stormde het hard en stond er iemand voor de deur die zei: je moet onmiddellijk vluchten. De buren waren al met de hond en kanariepiet naar het Haamstede gevlucht.’ Hij: ‘Ik dacht: eerst maar eens goed
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Te koop: Boutenslaan 7 / 5644 TR Eindhoven / 169.500,- kk
Zeer sfeervol en karakteristiek, gelegen in de wijk Stratum, goed onderhouden 3- (voorheen 4-) kamerappartement uit 1955, op de 2e etage (80m2) met berging in het souterrain, dichtbij diverse uitvalswegen en nabij het centrum. Begane Grond: Centrale entree met brievenbussen, bellentableau en intercominstallatie. 2e Verdieping: Entree, meterkast met 3 groepen en een aardlekschakelaar; gang waaraan de overige ruimtes grenzen. De keuken is voorzien van een verzorgde inrichting met diverse boven- en onderkastjes, RVS aanrechtblad, geiser en los gasfornuis met oven, inbouwkast en toegang tot het
aan de achterzijde gelegen balkon (zuid). De living aan de voorzijde van het appartement is een ruime doorgetrokken living met veel lichtinval, laminaatvloer, moederhaard en gezellige deels glazen bouwstenen wand. De kozijnen zijn allen uitgevoerd in aluminium en zijn tevens voorzien van geluidswerend glas. Slaapkamer 1 met toegang tot balkon en met aansluiting voor wasmachine. Slaapkamer 2, ruime slaapkamer met toegang tot de badkamer welke is voorzien van een royale douche, een vaste wastafel en een radiator. Apart betegeld toilet met fonteintje. Berging in de kelder met elektra.
Meer informatie? Neem contact op met Alberti Garantiemakelaars. www. alberti.nl of bel 040.2957957
400 miljoen te veel betaald in 2004 en 2005
BRIEF AAN TWEEDE KAMER: ‘ENERGIETARIEVEN OMLAAG’ De energietarieven moeten omlaag. Dat hebben Vereniging Eigen Huis, de Consumentenbond, MKB Nederland en brancheorganisatie VEMW bepleit in een brief aan de Tweede Kamer. Door onzekerheid over de splitsing van energiebedrijven kan toezichthouder DTe nog geen nieuwe tarieven opstellen. Bedrijven en huishoudens dreigen in 2008 opnieuw te veel te betalen voor hun energie. Nederlandse energiebedrijven hebben alleen al in 2004
en 2005 ongeveer 400 miljoen te veel verdiend, zo bleek uit onderzoek van de NMa. Achteraf waren de tarieven voor het transport van gas en elektriciteit te hoog vastgesteld. Deze overwinsten zijn niet terug te halen, maar de tarieven voor 2008 kunnen wel verlaagd worden. De briefschrijvers dringen niet alleen aan op verlaging van de energietarieven, maar ook op snelle duidelijkheid over deze tarieven.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Aforisme ‘Boeken zijn niet bedoeld als meubilair, maar er is niets anders dat een huis zo prachtig meubileert.’ Henry Ward Beecher
Urban Living
23
Palestijnen Plannen van ondernemers
Nieuwe steden op de Westoever AP AMSTERDAM
...
Giel en Mieke Overbeeke (links) en de dijk van Burghsluis. SIMONE BEST
kijken. Het was zuidwesterstorm, maar wel windkracht tien, elf, dus je houd er rekening mee dat je moet vertrekken. Iedereen praat nu over de verhoging van de zeespiegel en zwaardere stormen, maar we hebben het hier nog niet gemerkt. Eind jaren zeventig hadden we zes weken lang windkracht zes of zeven. Dat is niet meer voorgekomen. November is stormmaand, maar het is rustig. Bij een beetje wind wordt er al een weeralarm gegeven’
In 1953 Hij: ‘Op zaterdagnacht 31 januari waarschuwde mijn vader mijn moeder: maak de kinderen wakker, kleed ze aan en breng ze naar zolder. Ik was negen jaar. Als havenmeester zag hij het water hoger en hoger komen en was vrijdag al naar de gemeente geweest om te waarschuwen. Mijn vader heeft die nacht andere dorpelingen gewaarschuwd, soms door ramen in te slaan en ze uit huis te halen. Ons
huis bleef droog op zolder en uiteindelijk hadden we vijfentwintig man in huis. De varkens stonden ook binnen: op het bed van mijn ouders met hun buik in het water. De kippen zijn verdronken. Net als tien bewoners uit Burghsluis.’ Zij: ‘Ik woonde in Rotterdam. Mijn moeder zat bij het Rode Kruis en is in Zeeland gaan helpen.’ Hij: ‘Na de ramp hebben we anderhalf jaar in slot Haamstede gewoond. Vervolgens zijn we weer in hetzelfde huis getrokken, waar 1.80 meter water had gestaan.’ Giel wijst buiten huizen aan waar de mensen verdronken zijn. De buren, die verderop en daar….Van de Nieuwe Havenweg is hij in 1974 samen met Mieke naar de Oude Havenweg verhuisd die in een kom beneden aan de dijk ligt. Hier zijn de slachtoffers gevallen van de watersnoodramp. Zij: ‘Uit de voegen van de tussenmuren komen bij vochtig weer nog steeds vlokken zout tevoorschijn.’
Hij: ‘Dat zout gaat er nooit meer uit.’
Thuis in Burghsluis Hij: ‘Het water trekt, je woont hier zo vrij als wat. Als kleine jongen zette ik fuiken om palingen te vangen en te verkopen. Of als we heel stout waren, vingen we een zeehond. Daar kreeg je een premie voor van de overheid.’ Zij: ‘Je moet een beetje gek zijn om in Burghsluis te wonen, zeggen we altijd. Je zit natuurlijk ver weg van alle voorzieningen. Maar bij ons gaat er geen dag voorbij zonder een rondje over de dijk.’ Hij: ‘Jammer is wel dat als er een huis te koop komt, het in mum van tijd verkocht is aan toeristen om er een vakantiewoning van te maken.’ Zij: ‘Van de dertien huishoudens, zijn er nog vijf permanent bewoond. Vanaf april nog maar vier.’ Hij: ‘In de winter is het hier dan ook heerlijk rustig.’ 1
Palestijnse ondernemers hebben vergevorderde plannen om op de Westoever twee gloednieuwe steden te bouwen, compleet met duizenden woningen, moderne winkelcentra en een callcenter naar Indiaas model om de inwoners aan werk te helpen. De bouw van de vooralsnog naamloze steden gaat in totaal ruim zeshonderd miljoen euro kosten en maakt deel uit van een breder project om de Palestijnse economie een broodnodige impuls geven. De invloedrijke Palestijnse zakenman Abdel Malik Jaber, een van de initiatiefnemers van het project en directeur van telecombedrijf Paltel, onthulde woensdag zijn plannen voor de eerste van de twee steden, waarvan de bouw naar zijn zeggen begin 2008 al van start kan gaan. Deze stad met zesduizend woningen vlakbij het economische hart van de Westoever, Ramallah, heeft een kostenplaatje van bijna een half miljard euro. De stad moet een winkelcentrum, een ziekenhuis, scholen en een universiteit gaan huisvesten. De bouw alleen zal al tienduizend banen opleveren, aldus Jaber. Het zou de eerste keer in veertig jaar van Israëlische bezetting zijn dat op de Westoever een nieuwe Palestijnse nederzetting wordt gesticht. De tweede stad, die tussen Ramallah en Nablus gepland staat, is met een budget van 130 miljoen en vierduizend woningen van bescheidener formaat. De zakenman Bashar Masri is de drijvende kracht achter dit project. Hij wil zich vooral richten op het bouwen van betaalbare woningen voor de lagere inkomens. Volgens hem is het ontbreken van hypotheken voor deze groep mensen een van de grootste struikelblokken. Palestijnen zijn gewend hun huizen in etappes op te bouwen en te verbeteren als er geld is voor materiaal. Een project waarbij zoveel woningen in een keer worden opgeleverd kent in dit gebied geen precedent. Een van de belangrijkste factoren die beide projecten kan opbreken blijft echter het onstabiele politieke klimaat. In de Palestijnse zakenwereld heerst de consensus dat het leven in de Palestijnse gebieden niet drastisch zal veranderen als gevolg van de recente vredesonderhandelingen in het Amerikaanse Annapolis. De Isra-
elische wegversperringen zullen hun negatieve uitwerking blijven houden op de handel en het transport en buitenlandse investeerders staan niet te trappelen. Volgens Jaber zal de Palestijnse privésector het voortouw moeten nemen bij het uitblijven van een doorbraak in de vredesbesprekingen. Daarbij is de hoop gevestigd op een bijeenkomst van donorlanden op 17 december. De Palestijnse overheid zal daar pleiten voor vier miljard euro aan hulp, verspreid over de komende drie jaar. Dat is een verdubbeling ten opzichte van het huidige niveau. Een derde daarvan is bestemd voor economische ontwikkeling. Israël heeft zich bij monde van regeringswoordvoerder Mark Regev positief uitgelaten over het project. Een Palestijnse woordvoerder zei dat Israël echter nog niet de benodigde vergunning heeft afgegeven voor de bouw van de woningen. Regev zei evenwel dat het stimuleren van de Palestijnse economie deel uitmaakt van het vredesproces, omdat dit immers een gezond en succesvol Palestina als buurland nastreeft. 1
Ondernemers willen begin 2008 al beginnen met de bouw. HH
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
SAMUEL
KANTOOR
111
Samuel is makelaar o.g. Reageren op zijn column?
[email protected]
Voor je zelf beginnen, eigen ondernemer zijn of ZZP’er worden? Een winkel of kantoor, werkplaats of atelier huren? Of van huis uit werken? Dat zijn enkele vragen die startende ondernemers bezighouden, want deze donkere dagen en een tegenvallende eindejaarsbonus behoren tot de belangrijkste redenen om ontslag te nemen en zelf een bedrijf te beginnen. Ik kan u zeggen dat het zelfstandig ondernemerschap een prima zaak is, tenminste als het lukt. Starters hoeven doorgaans niet onmiddellijk personeel aan te nemen. Het huren van een werk- of verkoopruimte vereist deskundigheid, schakel daarvoor iemand die ervoor geleerd
heeft en ervaren is. De laatste wijzigingen van de wettelijke huurregels voor bedrijfsruimten dateren van 1 augustus 2003. Op basis daarvan zijn nieuwe modellen huurcontracten ontworpen door de Raad voor Onroerende Zaken, zie hiervoor www.roz.nl. Nagenoeg alle verhuurders hanteren deze modellen, die in- en aanvulling behoeven. Op de huidige markt van bedrijfspanden is een ruim aanbod aanwezig: kantoren, winkels en andere bedrijfspanden. Ook komt u talloze bedrijvenverzamelgebouwen tegen , waar veel starters zich vestigen, omdat de ruimten meestal kleiner zijn en de huurprijzen redelijk. Vaak hebben die ver-
zamelgebouwen gezamenlijke voorzieningen als postbussen, receptie en restaurant. Ondanks dat alles blijven huurcontracten lastig. Uit het ruime aanbod van bedrijfsruimten kunt u snel een keus maken. Controleer wel of u uw bedrijf daarin ook mag uitoefenen. Grofweg zijn er twee soorten onroerend goed voor het huurrecht: kantoren en andere bedrijfsruimten enerzijds en winkels en horecabedrijven anderzijds. De huur van eerste categorie kent nagenoeg geen huurbescherming, de tweede categorie wel. Het hierna volgende gaat uitsluitend over de eerste categorie. Huurt u een kantoor, werkplaats of atelier, let dan op de volgende punten.
Begin met een huurperiode van bijvoorbeeld twee jaar en teken niet meteen voor vijf jaar. Neem geen lange opzeggingsperiode, maar denk eens aan drie maanden. Tekent u een huurcontract met een vaste en een verlengingsperiode, zet dan de opzegtermijn in uw agenda, zo dat u deze niet laat verlopen. Meestal staat in zo’n contract iets over het aanpassen van de huurprijs aan het marktniveau. Laat u de opzegtermijn voorbij gaan, dan is de verhuurder vrij om een nieuwe huur vast stellen, omdat u toch aan het contract vast zit. En, een waarborgsom of bankgarantie van drie maanden huur vind ik voldoende. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Mail ons
Ergernis (1)
Ergernis (2)
We zijn natuurlijk benieuwd naar uw mening over Urban Living, maar ook uw tips zijn van harte welkom:
[email protected].
De bouwsector stoort zich het meest aan wet- en regelgeving. Dat blijkt uit onderzoek van USP Marketing Consultancy.
Vorig jaar stoorde 57 procent zich aan de regels en wetten, dit jaar nog maar 45 procent. Op de tweede plaats staat met 23 procent het moeilijk kunnen maken van afspraken met andere partijen.
24
Urban Living
Natuur Bosjes zijn voor kinderen homo-ontmoetingsplekken
Boek voor groene doorzetter Wilde planten rukken op tot voor de voordeur; tuinplanten van de andere kant van de aarde raken verdwaald en doen het uitstekend in onze beschermde natuurgebieden. Bloeiende planten staan centraal in een nieuwe encyclopedie. Marcel Hulspas AMSTERDAM
...
De recent verschenen editie van de Bosatlas van Nederland (een volstrekt onbruikbaar werk, maar dit terzijde) heeft een hoofdstuk getiteld ‘Landschap’ en dat begint met een kaart van onze ‘Beleving van het landschap’. Welke stukjes Nederland we mooi, minder mooi, lelijk et cetera vinden. Dat de Bosatlas dat hoofdstuk met een dergelijke kaart opent, zegt heel veel. We zijn geen akkerbouwers of veeboeren meer; de vaderlandse bodem heeft vooral recreatieve waarde. Landschap is om naar te kijken, om van te genieten. Maar de vrolijke kleurtjes op die kaart zullen de komende jaren wel eens ernstig kunnen gaan verschieten. Niet omdat we steeds minder, of minder mooie natuur krijgen, maar simpelweg omdat de jeugd van tegenwoordig niks om de natuur geeft. Sterker nog, ze zijn er bang voor. Kinderen associëren ‘bosjes’ met ‘homo-ontmoetingsplek’ en tijdens wandelingen door ‘natuur’ zijn ze voortdurend bang besprongen te worden door engerds, hangjongeren en zwervers. Dat bleek uit een recent onderzoekje van Celine van den Boorn. Een zorgwekkende ontwikkeling, vindt de cultureel antropologe, want de jeugd van tegenwoordig zijn de volwassenen van morgen, en als zij niets om de natuur geven, ziet het er voor onze parken en natuurgebieden somber uit. De oplossing die Van den Boorn aandraagt is eenvoudig: vervang geplaveide speeltuinen en schoolpleinen door grasvelden omzoomd door groen. Dat zal ze leren. Maar dat voorstel heeft natuurlijk geen enkele kans van slagen – tenzij Celine belooft om hoogstpersoonlijk, en regelmatig, de vloeren van de scholen te komen dweilen. De natuur staat te ver van ons af, maar naast stedenbouwkundigen, onderwijzers en zwervers zijn natuurbeschermers daar zelf ook en beetje schuldig aan. Natuur begint voor hen immers pas ergens ver weg. Niet in de achtertuin of de berm, maar tiental-
Planten voor tuin, park en landschap.
len kilometers verderop, achter een houten hek. Die barrière moet nodig doorbroken. De natuur zelf houdt er immers ook geen rekening mee. Wilde planten rukken op tot voor de voordeur; tuinplanten van de andere kant van de aarde raken verdwaald en doen het uitstekend in onze beschermde natuurgebieden. En bijen
en vlinders vliegen af en aan. Hun vaderland is waar ze hun buikjes vol kunnen eten. De bloem is hier de rode draad. Hobbytuiniers willen bloemen, en als we al de natuur intrekken, dan is dat omdat bos, hei of veld in bloem staan. Alleen de bloem is in staat onze angst voor de plots uit het groen opdoemende potloodven-
ter te verslaan. En bloemen betekent insecten. Vandaar dat bloeiende planten centraal staan in het Plantenvademecum voor tuin, park en landschap. Een afschuwelijke aanduiding, dat vademecum. Maar de titel geeft ook aan dat deze opvolger van het Vademecum wilde planten een belangrijke stap in de goede richting zet.
Tuin en park horen er voortaan bij. Natuur begint direct om het huis. Wat moet een mens met een vademecum? Het woordenboek leert ons dat vademecum ‘kom met mij’ betekent. Een vademecum is een beknopte handleiding, een gids voor dwalenden. Dus vindt u in het Plantenvandemecum bijna alles wat er bloeit kort beschreven, ‘herkenningstabellen’ om plots opdoemend groen te determineren en een dik katern kleine doch praktische foto’s. Een boek voor de groene doorzetter, zogezegd, die geen genoegen neemt met de determinering ’alweer een mooie plant’. Maar al met al is beknopt hier niet het juiste woord. Dit levenswerk van bioloog Arie Koster ligt zwaar in de hand. En dan heeft Arie nog heel veel geschrapt. Menig zeldzaam stukje groen, opgenomen in de Vademecum wilde planten, heeft plaats moeten maken voor een tuin of parkplant. En bloeiers kregen daarbij dus ook nog eens voorrang. Ook nieuw (maar Arie is ook imker, moet u weten) is een uitgebreid hoofdstuk over honingbijen en hun betekenis voor de natuur en de mens. Bijen bevruchten fruitbomen en leveren zo bakken met geld op. Zeker enkele miljarden euro’s per jaar. Zonder bijen geen aspergesoep (helaas ontbreekt bij dit voorbeeld enige uitleg), geen stukje aardbeientaart. ‘De aardbeien, appels, kersen en peren die op de markt te koop zijn, zijn er dankzij de bijen.’ En de bijen zijn er op hun beurt weer dankzij de imkers, vandaar dat de lezer ook warm gemaakt wordt voor het bijen houden: ‘een uiterst boeiende hobby, buitengewoon rustgevend en tegelijkertijd een sport om alles in goede banen te leiden.’ Met dat laatste doelt Koster waarschijnlijk op het moment dat een bijenvolk en masse gaat zwermen en de imker die volksverhuizing op moet vangen. Nee, bijen zijn schitterende beestjes, ongetwijfeld ‘schakels tussen mens en natuur’ zoals hij beschrijft, maar de aaibaarheidsfactor blijft te laag om ze als hobby aan te prijzen. Volgende keer moet een vlinderfanaat het vademecum maar eens actualiseren. 1 Arie Koster, Plantenvademecum voor tuin, park en landschap. Uitgeverij Fontaine. Met cd-rom. 34,90 euro.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Huurachterstand voornaamste reden
MINDER MENSEN UIT HUURWONING GEZET IN 2006 Minder mensen moesten vorig jaar gedwongen hun huurhuis verlaten. In 2005 werden 8.100 huurders hun huis uitgezet, vorig jaar daalde dit aantal tot 7.500 huisuitzettingen. Dat bleek uit de Aedes Bedrijfstakinformatie 2006. De afname is te danken aan woningcorporaties die vroegtijdig een betalingsachterstand signaleren. Hierdoor kunnen bewoners nog worden geholpen voordat het te laat is, aldus de vereniging van woningcorpo-
raties Aedes. In veruit de meeste gevallen, 79 procent, was een huurachterstand de reden voor de huisuitzetting. Andere redenen waarvoor mensen uit hun huurwoning werden gezet, waren ernstige overlast (5 procent) en wietteelt (3 procent). Rechters gaven vorig jaar 18.750 keer toestemming om bewoners uit hun huis te plaatsen. In 7.500 van de gevallen kwam het daadwerkelijk tot een huisuitzetting.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Aforisme ‘Wereldverbeteraars zijn mensen die meteen het hele huis afbreken wanneer er een deur piept.’ G. Knuth
Urban Living
25
Ouderen Waar wonen ze?
De boerderij als aanleunwoning Mensen moeten bij het vorderen van de leeftijd actief blijven, zowel geestelijk als lichamelijk, is al jaren de boodschap van de overheid. En waar kan dat beter dan op de boerderij? René Boumans AMSTERDAM
...
Ondanks de individualisering van de samenleving besluiten ouderen steeds vaker om samen met anderen een boerderij te kopen en die zodanig te verbouwen dat ze er tot late leeftijd kunnen blijven wonen. Hier en daar springen projectontwikkelaars die gespecialiseerd zijn in ouderenwoningen of woningcorporaties er zelfs op in. In Bunnik ligt De Kamp, een kleine woongemeenschap op een vroegere boerderij, waar vier echtparen nu al ruim 21 jaar samen wonen, de
tuin onderhouden, samen eten en koffiedrinken (soms). En blijkbaar houdt het hen kerngezond, want ooit begonnen als vijftigers, zijn alle echtelieden er nog steeds, nu tussen de 70 en 77 jaar. De oude boerderij, die tegen het oude centrum van Bunnik aan ligt, werd verbouwd tot één woning en een gemeenschappelijke ruimte in de oude koeienstal (de deel). Daarnaast werden op het terrein drie nieuwe woningen gebouwd, helemaal passend bij de oude boerderij, waarvan twee ‘onder-één-kap’. Alles casco opgeleverd. Zelfs het kiezen van wie welke woning zou krijgen, leverde geen problemen op, ze wonen nu allemaal precies in het huis dat ze het liefst wilden. Elke woning heeft alle basisvoorzieningen, inclusief een slaapkamer op de begane grond, zodat de bewoners in hun huizen kunnen blijven als trappenlopen te moeilijk wordt. Het onderhoud gebeurt gezamenlijk: schilderen en klussen. Voor andere dingen, zoals het onderhoud van de fruitbomen en de gemeenschappelijke moestuin, het terrein rondom de huizen, het verzorgen van de kippen, zijn de taken verdeeld. En als het allemaal wat teveel wordt, wordt een schilder, tuinman of schoonmaakbedrijf ingehuurd. Een paar keer in de week wordt er gezamenlijk gegeten en koffie gedronken. Vooralsnog is het niet de bedoeling dat op De Kamp voor elkaar wordt gezorgd als iemand extra hulp nodig heeft – alhoewel er in de loop van de 21 jaar wel vaak informele zorg aan elkaar is gegeven; lief en leed, zoals rond ziekte en het overlijden van kinderen, worden gedeeld. Er wordt zelfs al gedacht over een gezamenlijke plek op de plaatselijke begraafplaats. Mocht het toch ooit eens nodig worden om samen zorg in te kopen, wordt daarover alsnog beslist. De Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV) en de Federatie Gemeenschappelijk Wonen heb-
De Kamp, een kleine woongemeenschap in Bunnik. FOTO’S: ANTIEN GRIJSEELS
Ze delen al 21 jaar lief en leed.
ben verschillende van dit soort woongroepen onderzocht en daar aanbevelingen uit gehaald voor groepen die ook zoiets willen beginnen. De onderzoekers stellen bijvoorbeeld dat structurele sociale zorg voor elkaar te veel druk op de sociale processen binnen de groep legt. Als woningcorporaties worden betrokken bij de bouw van een ‘servicezone’ in een wijk, moeten ze gezamenlijk wonen-projecten voor ouderen vlakbij plannen, is een andere aanbeveling. Dan kan zorg gewoon dichtbij worden aangekocht en kunnen de bewoners zo lang mogelijk zelfstandig blijven; tegenwoordig vaak een van de belangrijkste wensen van ouderen. In Bunnik liggen gezondheidsvoor-
zieningen en bijvoorbeeld winkels op loopafstand van De Kamp. Zelfs het treinstation is maar een goeie vijf minuten lopen. Toch denk je op het terrein van De Kamp zelf al snel dat je je op het platteland bevindt met de moestuin en kippen en de Kromme Rijn die achter het terrein langs stroomt. Als een van de echtparen komt te ontvallen of weg moet naar een plek waar intensieve zorg mogelijk is, hebben de overblijvers een half jaar de tijd om nieuwe bewoners te vinden die binnen het groepje goed op hun plaats zijn. Dat is allemaal bij de notaris vastgelegd. Nu de kinderen van de bewoners de leeftijd hebben gekregen die de bewoners zelf hadden toen ze aan het project begonnen, is
zelfs besloten hen voorrang te geven boven andere eventuele nieuwkomers. Samen wonen, samen bouwen, samen sterven, het lijkt mooi. Maar er is ook extra inspanning nodig. Je moet er wel geschikt voor zijn. Als je vrienden een avond op bezoek komen, leer je die niet in al hun stemmingen kennen. Dat gebeurt bij deze woongroep wel. Daar moet je tegen kunnen. ‘Het kost extra tijd en energie’, beaamt een bewoner. ‘Maar het levert ook heel veel extra energie op’. 1 Er is zelfs een stichting Wonen van Senioren op Boerderijen (WSB). Deze is het makkelijkst via internet te benaderen: www.stichtingwsb.nl
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ........................................................................................................................
Aanloopproblemen bij keuring
Werkzaamheden slecht uitgevoerd
EXPERTS ZIJN HET NIET EENS OVER ENERGIELABEL HUIZEN
OPPASSEN MET MALAFIDE SCHOORSTEENVEGERS
Het energielabel voor huizen dat per 1 januari wordt ingevoerd komt steeds meer onder vuur te liggen. Het consumentenprogramma Tros Radar nam de proef op de som en liet drie adviseurs een energielabel afgeven voor hetzelfde huis. Voor een tarief van 149, 159 en 175 euro gaven de drie experts achtereenvolgens een C-, een E- en een G-label af. Een woning met een A-label is het zuinigst, een woning met een G-label het minst
Het is natuurlijk heerlijk om in de donkere dagen voor kerst de openhaard regelmatig aan de doen. Aanbiedingen van schoorsteenvegers die onaangekondigd voor de deur staan kunnen echter beter worden afgeslagen, zo meldt Vereniging Eigen Huis. De vereniging krijgt ieder jaar klachten over malafide bedrijven die zonder afspraak hun diensten opdringen. Voor niet, nauwelijks of slecht uitgevoerde werkzaamheden op het dak van het
zuinig. Met de invoer van het energielabel moet het in één oogopslag duidelijk zijn of een woning energiezuinig is of niet. Volgens het ministerie van VROM is het informatieloket voor certificering in de installatiesector (KBI) verantwoordelijk voor de label. Het KBI erkende in de uitzending van het consumentenprogramma dat er aanloopproblemen zijn en stelde de kwaliteit van de energielabels te waarborgen door het doen van steekproeven.
huis krijgen huiseigenaren rekeningen van 300 tot 1.000 euro gepresenteerd. Wie protesteert, krijgt een grote mond en bedreigingen zijn geen uitzondering. Eigen Huis adviseert geen werkzaamheden te laten uitvoeren door bedrijfjes die zich ongevraagd aan de deur melden. Een second opinion van een erkend bedrijf is in alle gevallen raadzaam. Akkoord gaan met reparatie zonder een schriftelijke offerte wordt altijd afgeraden.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Hypotheekrenteaftrek (1)
Hypotheekrenteaftrek (2)
Hypotheekrenteaftrek (3)
Steeds minder mensen zijn tegen afschaffing van de hypotheekrenteaftrek. Dat blijkt uit onderzoek van USP Marketing Consultancy.
In een half jaar tijd nam het percentage tegenstanders af van 47 naar 37 procent. Gedeeltelijke afschaffing is het populairst.
Een op de drie huizenbezitters is voorstander van gedeeltelijk afschaffen. De hypotheekrente mag dan tot een bepaald bedrag worden afgetrokken. Slechts 8 procent was voor totale afschaffing.
26
TV-Gids
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
Nederland 1
17.00 19:45 19:50
17.00 NOS Sportjournaal GroenLinks
20.00 20:00 20:30 21:30
NOS Journaal Vermist Jan Smit, na de operatie
22.00 22:00 23:00 23:55 00:10 01:10 01:40
Nederland 2
TROS TV Show op reis Pauw & Witteman NOS Journaal Pauw & Witteman NOS Journaal NOS Journaal
17:00 17:05 17:25 18:00 18:25 18:50 19:20 19:55
17.00 NOS Journaal De Wandeling MAX Maakt Mogelijk NOS Journaal That’s the question Man bijt hond Welkom in Nederland Bureau Ambitie
20.00 20:25 20:50 21:20
17:00 17:05 17:20 17:48 18:00 18:25 18:45 19:00 19:21 19:30
Netwerk Per seconde wijzer De leugen regeert
20.00
NOS Journaal Nova Politiek NOS Gesprek minister-president Stellenbosch NPS Wereldcinema: Beat the drum Cinema 2: Sophiiiie! Nova Politiek
22.00
22.00 22:00 22:15 22:55 23:10 00:05 01:45 03:25
Nederland 3
20:25 21:15 21:45 22:30 22:55 23:10 23:40 00:30
RTL 4
RTL 5
17.00 NOS Jeugdjournaal.nl Kids & Docs: Danny’s parade 6tien AVRO Smartkidz SpangaS Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal ONM NOS Journaal De wereld draait door
17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55
17.00 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer
20.00 20:00 20:30 22:00 22:55 23:20 23:30 23:35
Jouw vrouw, mijn vrouw 4 in het land RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard
Jensen! Flodder The nanny De Gouden Kooi PostcodeLoterij: Deal or no deal
20.00 20:30
Goede tijden, slechte tijden Wendy: Heel Holland helpt
22.00 Katja vs de rest Najib wordt wakker Thank God it’s Friday
17:40 18:25 18:55 19:25 19:55
The animal
22.00 22:00 22:50 23:20 23:50
Jensen! De Gouden Kooi PostcodeLoterij: Deal or no deal The king of Queens
NOS Sportjournaal NOS Journaal Draadstaal Missing without a trace De wereld draait door
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
RTL 7
SBS 6
17.00 17:45 18:00 18:55 19:50
Who’s next The A-Team Law & order RTL Voetbal: Eredivisie Live PSV Roda JC
20.00 20:00
17:10 17:35 18:30 19:00 19:20
RTL Voetbal: Eredivisie Live PSV Roda JC
20:00 20:30
According to Jim Monk Trauma NL Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie
22:30 22:45 22:50 23:25
17:05 18:00 18:55
17.00 Gilmore girls Charmed McLeod’s daughters
20.00 20:00 20:30
Trauma centrum Sterren dansen op het ijs
Sex and the city Criminal
22.00 22:10
22.00 RTL Voetbal: Jupiler League RTL Poker: World Poker Tour Who’s next
Veronica
17.00
20.00
22.00 22:45 00:00 01:00
Net 5
17.00
The last Samurai
17:10 17:35 18:00 18:55 19:25 19:50
Iggy Arbuckle Kim Possible The Simpsons Friends Spin city Seinfeld Wegmisbruikers! Top Gear
22.00
Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Stealth Fighter
22:30 23:00 23:30
17:00 17:30 18:20 19:10
Brainiac Red Sea Rib Rally 2007 Sexcetera
Een plek onder de zon Oprah Winfrey show Dr. Phil Ally McBeal
20.00 20:00 20:30
20.00 20:25 21:25
RTL 8
17.00
Everybody loves Raymond High heels and low lifes
22.00 22:10 23:00 23:30 23:55 00:05 00:10
As the world turns The nanny 4 in het land RTL Nieuws RTL Weer Een plek onder de zon
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
ÉÉN
CANVAS
17.00 17:00 17:35 18:00 18:10 18:35 19:00 19:40
17.00 Vrolijk Vlaanderen Buren Het journaal De rode loper Blokken Het journaal Man bijt hond
20.00 20:05 20:10 20:40
Het weer Thuis Steracteur sterartiest
22.00 22:05 22:55 23:30 23:51 23:52 23:55
17:05 17:30 17:40 17:55 18:05 18:15 18:30 18:50 19:10 19:25 19:35 20:00 20:50 21:45
Terzake The planet Het peulengaleis
22.00 22:25 23:10 23:42 23:45
BBC 2
17.00 Winnie the Pooh in het Disney Festival Miss BG Rocket mijn raket Op schok Karrewiet Spring Go go stop En daarmee basta! Zap Jr. High Karrewiet Instant star
20.00 Secrets Studio 1 Het journaal laat KENO-uitslagen Euro millions-uitslagen Het weer
BBC 1
Desperate housewives Alles kan beter Canvas XL tip De keien van de Wetstraat
17:00 17:30 18:00 18:25 18:35 19:00 19:30
17.00 Animalia The Basil Brush show Trapped Newsround Neighbours Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws
17:30 18:15 19:00 19:30
The One show A question of sport EastEnders The green green grass
21:00 21:30
20.00 20:00 20:30 21:00 21:30
22.00 22:00 22:30 23:00 23:25 23:35 00:35
BBC World
Have I got news for you The Armstrong and Miller show Nieuws, regionaal nieuws en weerbericht Regionaal nieuws Friday night with Jonathan Ross Cold creek manor
17.00 Food poker The weakest link Eggheads Strictly come dancing: It takes two
20.00 20:00 20:30
Airfix: Britain’s next top model? Edwardians in colour: The wonderful world of Albert Kahn A passion for plants Gardeners’ world special
22.00 22:00 23:00 23:30 00:00 00:30 00:35 01:35 01:40 03:15
The Tudors QI Newsnight Newsnight review Weerbericht Later... Blast The designated mourner Star trek: The next generation
17:00 18:30 18:45 19:30 19:45
World news today World business report Sport today World business report Sport today
20.00 20:00 21:30
World news today Survivor’s guide: A sporting chance
22.00 22:30 23:15 23:45 00:30 01:00
Peschardt’s people: Ted Egan World business report Sport today Peschardt’s people: Ted Egan News America
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
ARD
ZDF
17.00
17.00
17:00 17:15 17:47 17:55 19:50 19:55
Tagesschau um fünf Brisant Tagesschau ARD vor acht Das Wetter im Ersten Börse im Ersten
20.00 20:00 20:15 21:45
Tagesschau Oh Tannenbaum Die Rache der Ozeane
22.00 23:00 23:13 23:15 00:45 01:05 02:55
Tagesthemen Das Wetter im Ersten Der Boss aus dem Westen Nachtmagazin Geheimaktion Crossbow Tagesschau
17:00 17:15 17:45 18:00 19:00 19:20 19:25
Discovery Channel
17.00 heute - Wetter hallo deutschland Leute heute SOKO Kitzbühel heute Weerbericht Der Landarzt
20.00 20:15 21:15 21:55
02:30 02:35
18:00 18:30 19:00
British biker build-off Mean machines: The transatlantic challenge: Forwarders How it’s made Stunt junkies: Semi-truck base jump Mythbusters: Vodka myths
Ein Fall für zwei Der letzte Zeuge heute-journal Weerbericht Lesen! Johannes B. Kerner heute nacht Veronica Mars Die Bestechlichen - Rückkehr eines Gauners heute Johannes B. Kerner
20:00 21:00
Dirty jobs: Cheese maker Die Ludolfs
22.00 22:00 23:00 00:00 01:00 01:55
17:00 17:30 18:00 19:00
Race to Dakar Biker build-off: Marcus Walz vs Michael Prugh Really big things Perfect disaster: Super tornado Zero hour: The Lima siege
21:30
Crocodile chronicles: Calling all crocs Michaela’s wild challenge Earth investigated: Shark attacks Megastructures: The tallest towers
23:30 00:30 01:00 02:00
17:00 18:00 18:30 19:00
Situation critical: Miracle escape at Quecreek Air crash investigation: Blind landing Gone to save the planet Air crash investigation: Hidden danger Situation critical: Miracle escape at Quecreek
Schansspringen Eurogoals weekend Skiën Skiën
20.00 20:30
I didn’t know that Seconds from disaster: Washington Air Crash Air crash investigation: Hidden danger
22.00 22:30
Eurosport
17.00
20.00 20:00 20:30
20.00
22.00 22:22 22:25 22:55 00:00 00:10 00:50
17:00 17:30
National Geographic
17.00
Curling
22.00 22:00 23:00 23:30 00:00 01:00
Sterkste man Eurogoals weekend Extreme sports: YOZ Biatlon Eurogoals weekend
Service
27
Culinair
Coos Versteeg
Voer voor gure dagen
Erwtensoep uit eigen keuken D
e winter is niet mijn favoriete jaargetijde, maar culinair zijn er natuurlijk wel wat producten die de gure dagen tot een feest kunnen maken. Naast mooie wildgerechten, stamppotten en spruitjes denk ik dan vooral aan erwtensoep. Het eerste signaal dat het echt winter begint te worden, krijg ik meestal wanneer bij het voetbal van de zaterdagamateurs de snert in de kantines opduikt. Negen van de tien keer wordt er gewoon een blik Unox opengetrokken en eerlijk is eerlijk, die is niet eens zo slecht. Maar je herkent direct de blikafkomst aan de zachte stukjes rookworst. Als die worst een tijdje opgesloten zit, verliest hij die stevige textuur die worst nu juist tot worst maakt. Het staat me bij dat Unox in het verleden erwtensoep met kleine complete rookworstjes erin heeft gehad, maar die moest je dan alsnog snijden en dat was ook geen succes. Erwtensoep moet je eigenlijk zelf maken en zo moeilijk is dat niet. Het is vooral oppassen dat de boel niet aanbrandt. En zelfs als dat heel licht gebeurt en je de soep zonder de bodem af te schrapen snel overgiet, kan dat nog wel iets lekkers hebben ook. De moeilijkheid zit vooral in de keuze voor het type erwtensoep: met
hele erwten of met spliterwten; anders is er altijd natuurlijk nog het CDA-model van half-om-half. Die keuze maakt veel uit. Niet zozeer voor de smaak, maar voor de beleving. Maar wie maakt er vandaag de dag nog zelf erwtensoep? Als je de blikken en plastic zakken in de supermarkt negeert, wordt je bij elke slager, groentewinkel en poelier wel een culinaire diepvriessoep aangeboden. Ook in de lunchrooms en caférestaurants krijg je nauwelijks nog verse erwtensoep. Ik bewaar mooie herinneringen aan de snert op het veer tussen Vlissingen en Breskens. In mijn jeugd moest mijn vader vaak voor zaken in Zeeland zijn en op de woensdagmiddagen haalde hij mij uit school op en nam me mee.
V
an die tochtjes herinner ik me boven alles de gewoonte om tijdens de overtocht erwtensoep te eten. Nog ruik ik de geur die uit de dampende witte stenen kommen opsteeg als we ons een plaats in het passagiersverblijf zochten. Waarschijnlijk idealiseer ik die erwtensoep van de Zeeuwse veerdienst wel een beetje, want ik kan me toch nauwelijks voorstellen dat ze in die kombuis hoge culinaire idealen koesterden. Maar je weet maar nooit.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .........................................................
HH
Het was nog begin jaren zestig en voor hetzelfde geld stond er een Zeeuwse moeder elke dag in klederdracht grote pannen te koken. Toen het veer enkele jaren geleden uit de vaart genomen werd omdat de Westerscheldetunnel af was en de laatste overtocht het NOS-journaal haalde, gingen mijn eerste gedachten naar die erwtensoep. Ik heb sindsdien nog een geweldige erwtensoep meegemaakt bij een van de slagers in mijn buurt. Opmerkelijk genoeg niet de luxe slager die
een hele toonbank met prima meeneemgerechten aanbiedt, maar bij die ouderwetse ambachtelijke slager die naast vlees uitsluitend zelfgemaakte erwtensoep verkocht. En vanzelfsprekend alleen in de winter. Die slagerij bestaat dus inmiddels niet meer. De verkoop liep zienderogen achteruit. Bij die ander erwtensoep kopen, zie ik als verraad. Dus overal heb ik erwtensoepen uitgeprobeerd, maar allemaal vallen ze tegen. Ik koester nog een herinnering aan een rustiek chalet in Duitsland langs
de Schwartzwalder Hochstrasse. Midden in de zomer heb ik daar een keer verrukkelijke Erbsensuppe gegeten. Jaren later zijn we er zelfs eens tientallen kilometers voor omgereden. Er zit niets anders op dan zelf weer in de pan te roeren. Dan kan ik het zelf bepalen: een mooie vloeibare erwtensoep. Met het vlees van krabbetjes erin, een beetje peen, absoluut geen herkenbare stukjes aardappel en pinkdikke halve schijfjes rookworst. Die er pas op het laatste moment aan zijn toegevoegd. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................................................................................
ARGUS
WAT IS WINTERSLAAP EN WINTERRUST?
Schiffmacher ‘tatoeëert’ Willem-Alexander
Iedereen vraagt zich wel eens iets af over heel gewone dagelijkse dingen. al@din is de digitale vraag- en antwoorddienst van de openbare bibliotheken op aladin.bibliotheek.nl en geeft in samenwerking met Dagblad De Pers antwoord op die vragen. Vragen stellen kan per e-mail, maar nu ook via de chatfunctie van al@din, op werkdagen van 13.00 tot 17.00 uur én op dinsdag- en donderdagavond. © 2007 - René Leisink
Een winterslaap stelt dieren in staat een ongunstig jaargetijde door te komen. De dieren verkeren daarbij in een inactieve en bewegingsloze toestand, waarin de stofwisseling, de ademhaling en de bloedsomloop sterk verminderd zijn. De temperatuur wordt ongeveer gelijk aan die van de omgeving. Deze winterslaap, de ‘echte winterslaap’, komt voor bij insecteneters (bijvoorbeeld vleermuizen en egels) en knaagdieren (bijvoorbeeld marmotten, hamsters en eikelmuizen). Deze dieren leggen een voorraad bruin vet aan als reservevoedsel. Als zo’n dier ontwaakt, dan heeft het een behoorlijke tijd nodig om de lichaamstemperatuur weer op peil te brengen en om met een normale snelheid
te kunnen reageren. Ook bij roofdieren komt een langdurige slaapperiode voor, bijvoorbeeld bij de ijsbeer. Deze dieren worden echter niet lethargisch en zijn na het wekken direct actief. Ze hebben een gewone vetvoorraad. Deze slaap wordt ook wel winterrust genoemd. Ook bij koudbloedige dieren komt een soort winterslaap voor. Deze is echter geheel anders dan bij zoogdieren. 1
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
COLOFON
HET WEER
...
Vandaag
Dagblad De Pers is een uitgave van Mountain Media BV uitgever Cornelis van den Berg hoofdredacteur Ben Rogmans adjuncthoofdredacteuren Frank Poorthuis, Dirk Koppes artdirector Marc de Kruijf marketing Chantal Arendsen distributie Dick van Geemen commercieel directeur Jerrel Oron finance Ruud Swart internet Rik Nizet druk Dijkman Offset Diemen, MGL Heerlen, NDC Leeuwarden en Janssen Pers Gennep
...
Dagblad De Pers is een onafhankelijke, gratis kwaliteitskrant die circa 240 keer per jaar verschijnt en verkrijgbaar is op NS-stations, in winkels, kantoren, in de horeca en op vele andere locaties.
...
Dagblad De Pers wordt in een aantal plaatsen dagelijks bezorgd door Interlanden. Ontvangt u dagelijks De Pers en heeft u klachten over de bezorging? Bel: 0900-0708 of kijk op www.bezorgingdepers.nl. Aanmelden als bezorger kan op twee manieren: 090o-INTERLANDEN (0900-4683752) of www.bezorgingdepers.nl.
Een gebied met regen boven Nederland trekt in de ochtend naar het zuidoosten weg en wordt gevolgd door een afwisseling van wolken en korte momenten met wat zonneschijn. Vanaf zee drijven wel een paar buien het land op. Bij een straffe westenwind is het met 10 tot 14 graden erg zacht.
WEERBERICHT NEDERLAND
Morgen
In de loop van de middag en in de avond volgt vanuit het westen opnieuw regen. Bij een vooral in de middag en avond aantrekkende zuidelijke wind is het met 7 graden frisjes.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ............................................................ .......................................................... Anthony Fokkerweg 61 1059 CP Amsterdam Tel. 020 - 3460560 Fax. 020 - 3460596
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
Extremen van 7 december
hoogste max. temp.: 13,0ºC in 1914 laagste min. temp.: -11,8ºC in 1925
GRONINGEN AMSTERDAM MAASTRICHT VLISSINGEN
regen buien regen buien
11˚C 10˚C 13˚C 10˚C
Puzzel met De Pers
28
1
ZWEEDS RAADSEL: videotape
gevolg
roofdier
akelig
2
3
4
5
schikking speelkaart
woonschip
6
CRYPTOGRAM 1
bosgang
OPLOSSINGEN VAN GISTEREN
2
3
4
5
1 een zekere
6
visbak
aalvork
vlug
4
7
8 bevel
9
drukte
10
melkgerecht
alfabet
boordsel
pointe
6
2
rekening
11
planten snijwerktuig bergweide zeer warm
HORIZONTAAL: 1. Behoorlijk van de kaart? Nee, kordaat! (8); 4. Wedstrijdpremie (8); 6. Gooi ‘m vol om aan de slag te gaan! (4); 8. Het staat boven aan m’n verlanglijstje, schat! (7); 9. Dat dier kan zich heel stil houden (4); 10. Fondue? (8); 11. Allemensen, dat is eerlijk verdeeld! (8).
dus (Latijn)
5
3
VERTICAAL: 1. Familie van een brilbeer? (6); 2. Achter de vacht van een stad (6); 3. Dan heb je de tijd om tenslotte sentimenteel te zijn (7); 5. Op kou gekleed huisdier (7); 6. Belemmering met weer een dompteur (6); 7. Gooien met glazen (6).
deel van een kachel
bijgevolg
KUBUSSEN:
SUMBRERO®
9
9
20 12
17
9
15
4
11
24
Hoeveel blokjes zijn uit de kubus van 6x6 blokjes weggehaald?
SUDOKU 3
9
7
9
8
5
SUDOKU
6
2
5
3
5 4 3 6 9 2 7 8 1
6 9 7 1 3 8 5 2 4
4 7 2 3 5 6 9 1 8
1 8 6 2 7 9 4 5 3
3 5 9 8 1 4 2 6 7
7 1 5 9 2 3 8 4 6
9 3 8 4 6 5 1 7 2
2 6 4 7 8 1 3 9 5
7 5 4 9 2 8 6 3 1
8 2 1 6 3 7 5 4 9
9 6 3 4 5 1 8 2 7
3 9 8 1 7 2 4 6 5
1 7 6 5 8 4 3 9 2
2 4 5 3 9 6 1 7 8
4 8 2 7 6 5 9 1 3
6 3 7 8 1 9 2 5 4
5 1 9 2 4 3 7 8 6
8 9 7 5 Brainsnack 4 Konijn 3. Bij alle andere konijnen is de linker tand 1 3 korter dan de rechter. 6 2
4 3 2 7 6 9 5 1 8
6 1 5 3 2 8 9 7 4
5 7 1 6 9 2 4 8 3
2 4 8 1 3 5 6 9 7
3 6 9 4 8 7 2 5 1
7 2 4 8 5 6 1 3 9
1 5 3 9 7 4 8 2 6
9 8 6 2 1 3 7 4 5
9
2
9 2
Kakuro® van gisteren
Bij onderstaande kakuro® vormen de getallen in de zwarte 2 1 4 2 driehoekjes de som van cijfers 1 3 1 3 van 1 tot en met 9, die hori4 6 2 1 zontaal of verticaal in de aangrenzende vakjes worden inge2 1 6 3 vuld. De Sumbrero® links is 6 8 4 1 een drieweg-kakuro® waarbij de getallen in de driehoekjes Sumbrero® van gisteren de som vormen van cijfers, die verticaal of diagonaal in de aangrenzende witte vakjes 2 8 2 moeten worden ingevuld. De 0 1 1 7 doet helemaal niet mee. Per 5 9 9 som mag elk cijfer maar één 3 6 3 keer voorkomen. Dus bijvoorbeeld: 4=1+3 of 3+1, maar niet 0+4, 4+0 of 2+2.
8
13
25
SUDOKU SUDOKU
8 2 1 5 4 7 6 3 9
Kakuro® & Sumbrero®
6
28
Cryptogram HORIZONTAAL: 1. Wellicht; 4. stierlijk; 6. kuip; 8. dorsaal; 9. rede; 10. inmakers; 11. bunkeren. VERTICAAL: 1. Wisser; 2. liefde; 3. coltrui; 5. kaaiman; 6. klokje; 7. passen. Zweeds -b-b-a-obezitting -zog-eega genot-pet -t-ton-nsta-reder -ino-toga ontbreken -gei-land TANTE
4
9
8
2
3
1
9 5
8
6
2
9
3
9
6
1
7
3
KAKURO®
5 4
3
17
7
34
7
24
11
17
5
6
4 6
3
1
5
8
7
8
16
3 15
5 10
6
9 1
2
4
7
5
6
4 8 7
2
4
6
6
8
5
1
1
7 4
9
4 1 2
7
8
2
5
6
3
1
5
6
4
7
9
1
8 1
3
10 11
5
17
17
6
6
4
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
LEZERS
[email protected]
COLUMN
Interlanden zoekt enthousiaste
bezorgers
Surf naar BEZORGINGDEPERS.NL of bel 0900-INTERLANDEN bezorging op maandag tot en met vrijdag vóór 12.00 uur (vanaf 16 jaar)
Heerlijke herfst Joke van Laar
...
Tijd om me weer even ‘legaal’ terug te trekken. Een pauze in het jaar. Tijd om te luieren, te niksen. De herfst staat mij toe dat te doen en ik maak er daarom ook gretig gebruik van. Ik laat alles zijn gang gaan, onderneem niets te veel en ik ben meer mezelf dan in een ander jaargetijde. De mensen vind ik ook mooier in de herfst. Rustiger, opener, zachter. Hoewel ingepakt in dikkere jassen, kragen, panty’s en laarzen, zie je ze toch beter. Al mijn zintuigen zijn onbevooroordeeld. Het liefst zou ik bloot in het open veld op mijn rug liggend de wolken aan mij voorbij zien gaan. De wind langs mijn lijf voelen waaien en het gras en
de bladeren tussen mijn vingers vermorzelen als de kou uiteindelijk mijn botten heeft geraakt. Morgen sta ik vroeg op en neem ik je met me mee. Dan zet ik je op de uitkijk en ga ik het een keer proberen. Ik weet een mooi plekje hier achter in het binnenveld. Jij staat op 700 meter bij me vandaan. Voor de veiligheid en om me toch ‘alleen’ te kunnen wanen. Even niets anders om mij heen dan dat wat God geschapen heeft. En nee, je komt niet dichterbij, en nee, er komt ook niemand langs en nee, geen auto’s. Alleen ik, het gras, de wind en de bladeren. Na tien minuten roep je dat je het zat bent. En ja, ik ben ook koud genoeg. Ik sta op en ren naar je toe. In een harde, ijskoude sprint. Als ik bij je ben krijg ik
een glimlach ten voeten uit. En ja, je wil me vast omarmen. Maar ik stap naar achteren en vertel je hoe heerlijk het was. Nee, je gaat niet met me mee terug. En nee, we zoenen ook niet innig. Ik trek mijn kleren weer aan en weet niet hoe snel ik weer thuis moet komen. Het duurt een tijd voor ik weer op temperatuur ben en ervan kan nagenieten. Dan kom jij ook weer binnen en kruipt lachend bij me op de bank. Heerlijk. Mijn heerlijke herfst. 1
Sport
29
Interview Jan van Halst geniet van tweede leven na voetbalcarrière
‘Ik val voldaan in slaap’ Na een 15-jarige carrière als profvoetballer lijkt de 38-jarige Jan van Halst, Manager Commerciële Zaken van FC Twente en voetbalanalist bij RTL, meer dan ooit in de kracht van zijn leven te staan. ‘Ik wil alles eruit halen wat erin zit.’ Toine Rongen ENSCHEDE
...
‘Om van FC Twente een structurele subtopper te maken, moet onze begroting van 16,5 miljoen euro dit jaar naar 26,5 miljoen volgend seizoen, ons stadion via 24.000 naar wellicht ruim 30.000 zitplaatsen, het aantal skyboxen van 24 naar 50 en van de 800 sponsors van vandaag naar het dubbele volgend jaar. We lopen keurig op schema. Net als een voetbaltrainer probeer ik onze dertig medewerkers zo goed mogelijk in een team te laten functioneren waarbij ze optimaal hun kwaliteiten benutten. Net als in het veld draait veel om communicatie en inzet. Vaak zijn ze om acht uur nog bezig om ‘effe iets voor morgen af te ronden’.’
‘Voetbalclubs krijgen steeds meer de rol die de kerk ooit had’ ’s Ochtends gaat om tien voor zes de wekker. Na wat oefeningetjes loop ik me een uurtje in het zweet. Tijdens die kilometers plan ik mijn dag. ‘s Avonds val ik na een flinke werkdag rond elf uur voldaan in slaap. De power die ik tijdens mijn voetbalcarrière in de wedstrijd of een training stopte, smeer ik nu over de hele week uit. Zaterdag ben ik bij het sporten van mijn kinderen, maar als Twente ’s avonds speelt, ben ik rond vier uur vertrokken. Tijdens onze wedstrijden op zondag ren ik direct na het eindsignaal naar mijn kantoor, verwissel van pak en rij naar Hilversum voor mijn analyses bij RTL Voetbal. Eenmaal in de studio heb ik nog een uur om beelden te bekijken, snel schminken en hup, de uitzending in.’ ‘Alles uit het leven halen wat er in zit. Heerlijk. Die drive zit overigens niet zo in mijn familie. Mijn vader was dan wel sportleraar, maar minder extreem actief dan ik. Het wordt helemaal mooi als je die energie en passie kunt delen met anderen zoals met
Jan van Halst: ‘Spelers fungeren als rolmodellen voor jongeren met problemen.’ ERIC VERHOEVEN/PICS UNITED
Fred Rutten. Toen onze trainer besloot te blijven was dat voor de club heel belangrijk. Een nieuwe trainer heeft vaak nieuwe inzichten, neemt vaak nieuwe mensen mee. Maar ons team blijft nu gehandhaafd waardoor we op de ingeslagen weg doorgaan.’ ‘Mensen denken weleens dat ik de technische staf beïnvloed. Maar Fred en ik moeten druk in de agenda kijken om samen een bakkie te drinken. We treffen elkaar wel elke maandagochtend tijdens het managementteam-overleg. Maar dat gaat niet over voetbalinhoudelijke zaken maar over het totale beleid. Een voetbalclub is anno 2007 een commercieel bedrijf met een maatschappelijke functie, het krijgt steeds meer de rol die de kerk ooit had.’ ‘Naast een netwerkplatform voor be-
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..............................................................................
Milde straf voor dopingzondaar
VINOKOUROV KAN ONDANKS SCHORSING NAAR SPELEN Alexandre Vinokourov staat ondanks twee positieve dopingcontroles slechts een jaar aan de kant. De Kazachse wielrenner werd gisteren door zijn eigen wielerbond tot juli geschorst. Hierdoor kan hij gewoon deelnemen aan de Olympische Spelen. De tuchtcommissie van de Kazachse wielerbond was met een jaar schorsing opvallend mild voor de bij Astana ontslagen ‘Vino’. HH
drijven in de regio wil FC Twente zich meer sociaal, maatschappelijk solidair tonen. We adopteerden nu drie ‘supportwijken’ in Enschede en Hengelo met een hoog werkloosheidgehalte en met jongeren die hun studie niet afmaken. Via alle mogelijke partijen proberen we deze vaak allochtone wijkbewoners aan te sporen hun situatie te veranderen. Zo krijgen ze bijvoorbeeld Nederlandse les op ons trainingscentrum waar dan regelmatig een speler aanschuift. Langdurige werklozen volgen er opleidingen met een baangarantie. Maar liefst 90 procent van de participanten heeft inmiddels betaald werk.’ ‘Spelers fungeren daarbij als rolmodellen die jongeren met problemen over de drempel kunnen helpen. Maar dan moeten die spelers uiter-
aard door de club goed aangestuurd worden. Als je alleen zegt: ‘Vertel op die en die school even een leuk verhaaltje’ komt er natuurlijk niets van terecht.’ ‘Wij voorzien de spelers van de juist informatie en documentatie. Zo vroegen we Karim El Ahmadi of hij onze ambassadeur wilde zijn van de stichting ‘Scoren in de wijk’. De club gaf hem adressen en namen van mensen die schroom hebben Nederlands te leren.’ ‘El Ahmadi is voor die jeugd echt een held; ze gingen dan ook direct naar school. Eenmaal daar kwamen ze in contact met anderen. Karim laat af en toe nog zijn gezicht zien. En dat allemaal op ons trainingscentrum in Hengelo. Waar kan iemand beter worden geïntegreerd? Met een speci-
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... KORT 111
Hockeymannen toch in de race voor finaleplaats
Het Nederlands hockeyteam mag toch blijven hopen op een finaleplaats in de Champions Trophy. Doordat Zuid-Korea gisteren verrassend 3-3 speelde tegen Pakistan, heeft Oranje nog kans de tweede plaats in de poule te veroveren. Eerder op de dag leek een finaleplaats uit het zicht door de 3-3 in het duel met directe concurrent Australië. Nederland moet zaterdag in de laatste groepswedstrijd Pakistan verslaan om Zuid-Korea en Australië op de ranglijst voorbij te streven. Koploper Duitsland kan niet meer worden ingehaald. Als
aal trainingsschema gaan we ook om met obesitas-kinderen. Ook het initiëren van het vrouwenvoetbal hoort bij de solidariteitsgedachte. In het conservatieve voetbalwereldje was weinig plaats voor het vrouwenvoetbal. Inmiddels hebben we een platform gecreëerd waarop meisjes op hoog niveau kunnen presteren.’ ‘Het vrouwenvoetbal is in de nieuwe vorm nu een half jaar oud. Landelijk is de aanwas in Nederland al tot honderdduizend leden gestegen, al bijna meer dan bij de vrouwenhockeyteams. Bovendien hopen we daarmee ook extra publiek voor onze wedstrijden in het stadion te creëren. Want daar draait het natuurlijk allemaal om: onze club in de vaart der volkeren opstoten.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................
de Koreanen diezelfde dag Groot-Brittannië verslaan en Australië wereldkampioen Duitsland klopt, rest Nederland alleen de kans om voor het brons te strijden.
Belg pas in januari terug op het veld. Eind september scheurde Vermaelen in het uitduel met AZ zijn enkelbanden.
111
Volleyballers loten zwaar voor OKT in Turkije
Thomas Vermaelen twee jaar langer bij Ajax
Thomas Vermaelen heeft met Ajax overeenstemming bereikt over verlenging van zijn nog 2,5 jaar lopende contract. De 22-jarige verdediger speelt hierdoor tot de zomer van 2012 in Amsterdamse dienst. Vermaelen is voorlopig echter nog niet terug te zien in de Amsterdam Arena. Technisch directeur Martin van Geel verwacht de met een enkelblessure sukkelende
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ................................................................................
111
De Nederlandse volleyballers krijgen het in januari zwaar in het olympische kwalificatietoernooi (OKT) in het Turkse Izmir. Oranje moet het in de eerste ronde opnemen tegen Spanje, Italië en Polen. In de andere poule nemen Turkije, Servië, Finland en Duitsland het tegen elkaar op. Alleen de winnaar van dit toernooi plaatst zich voor de Olympische Spelen in Peking van volgend jaar.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
Ode van een verliefde man aan Jan
Franshalski71.hyves.nl
[email protected]
‘Jan, een man, Van Halst, zijn naam, zijn faam, reikt tot over weide en bergen, mijn liefde niet verbergen, voor Jan, MIJN man, ik hou van, en zou dan, nergens liever wonen, dan hier.’ Hyver Floris)
De fanhyve van Jan van Halst. Beheerder Dario Smit heeft lovende woorden voor de geboren Zeistenaar. ‘The guys wanna be him, the girls wanna be with him’
Heeft u op- of aanmerkingen over ons interview met Jan van Halst? Mail ons!
30
Sport
Vakliteratuur Boekpresentatie ‘Willem van Hanegem’
Willem heeft niets meer te zeggen Willem van Hanegem vond het gisteren tijdens de presentatie van zijn gelijknamige boek niet nodig om een toespraak te houden. Alles staat nu toch al in de boeken? Dominique Elshout UTRECHT
...
Daar staat hij, vooraan in een lange gang op de vierde verdieping in De Galgenwaard. Iedereen die de schilderijen van zijn vrouw Marianna komt bekijken, moet aan Willem voorbij. Willem van Hanegem, in het stadion van de club die hij traint. Ze presenteerden daar gisteren een dik boek met een sterke titel. Willem van Hanegem. 519 bladzijden dik, drieënhalve kilo zwaar, een harde kaft. Die expositie van Marianna, dat was voor de genodigden ook een verrassing. Zat iedereen net op een stoel in de Van Hanegem-zaal, moest het
hele gezelschap eerst even een verdieping hoger om te kijken naar het schilderwerk. Vooral iconen hingen er in de gang, moeder met kind, olieverf op lindenhout. Marianna had die gemaakt tijdens wedstrijden van het Nederlands elftal, toen Willem assistent-bondscoach was. Het schilderen hield de zenuwen rustig. Willem van Hanegem schudde veel handen in de gang. Veel mensen waren blij dat ze hem zagen. Willem zelf zag er ook tevreden uit. Boeken over Willem van Hanegem, daar waren er al een paar van, maar geen enkel zo lijvig en prestigieus als dit boek. Prachtige foto’s staan erin en grote namen onder de negen schrijvers die er hoofdstukken voor maakten. Hugo Borst, Wilfried de Jong, Johan Derksen, Leo Driessen, Bert Nederlof, Chris van Nijnatten, Matty Verkamman, Jaap Visser en Hans van Echtelt.
Ze pikten een bepaalde periode uit Willems leven en vertelden de bijbehorende verhalen. Het vroegste beroemde verhaal kwam gisteren ruim aan bod. Het is al vaak verteld, maar daar is het ook bijzonder genoeg voor. Vader Lo van Hanegem boog zich tijdens een bombardement op Breskens over een kind, om het met zijn lichaam te beschermen. Het was op 11 september 1944. Vader Lo werd getroffen door een bomscherf en was dood, het kind bleef leven. Het kind is later professor doctor geworden. Professor doctor Ben de Pauw sprak gisteren een paar woorden tot Willem en zijn familie. Dat hij blij was dat hij was blijven leven natuurlijk, en dat Willem altijd een echte Bresciaander is gebleven. Hoekig en recht voor zijn raap. Iemand die graag zijn mening zegt. Maar gisteren niet. Willem bleef zitten, op de eerste rij
naast Marianna. Nee, hij ging geen toespraak houden. Niet na één keer vriendelijk aandringen, en ook niet na twee keer. Wat moest hij nog vertellen? Alles staat in de boeken, in het laatste boek niet het minst. In een van de hoofdstukken gaat het over de tijd met Dick Advocaat, 2002 – 2004. Achteraf, zegt Willem, ik had dat nooit moeten doen. Dick Advocaat gebruikte mij als schild, om de media een beetje rustig te houden en om het publiek gunstig te stemmen. Het werd geen succes. Voor zo’n klusje huur je toch ook geen Willem van Hanegem in? Terwijl Marianna thuis haar geluksiconen schilderde, had Willem het niet zo naar zijn zin. Er was eigenlijk maar één ding leuk aan die tijd als hulpbondscoach. Willem kon lekker de hele dag lullen over voetbal, met goeie voetballers. 1
Voetbal Mart Nooij blijft bondscoach
Nog een jaar God in Mozambique Terwijl Guus Hiddink ruziet met de Russische voetbalbond over een nieuw contract, kreeg een andere Nederlandse succescoach al wél contractverlenging: Mart Nooij, bondscoach van Mozambique. Marten Blankesteijn Geert Jan Hahn AMSTERDAM/MAPUTO
...
Een biertje drinken met Mart Nooij in een Mozambikaanse kroeg is onbegonnen werk. Keer op keer klampen enthousiaste Mozambikanen hun bondscoach aan. ‘Multo respecto, multo respecto!’ De Nederlandse coach hoort het glimlachend aan, schudt handjes en maakt subtiel duidelijk dat hij verder wil met zijn biertje. De fans begrijpen het, maar terwijl ze afscheid nemen, dient de volgende lading gelovigen zich al aan. Mart Nooij, voormalig KNVBcoach, is onaantastbaar in Mozambique. Deze week werd het contract van de Heemskerker, die nog altijd geen wedstrijd verloor, met een jaar verlengd. Plus een optie voor nog
Multo respecto voor bondscoach Mart Nooij.
eens drie jaar. Nooij: ‘De president en de bond hebben er vertrouwen in.’ In februari van dit jaar werd de Nederlander, die al jaren als KNVBcoach in Afrika werkte, aangesteld als bondscoach van Mozambique. Het land stond er op dat moment slecht voor in de kwalificatie voor de Afrika Cup en de bevolking keerde zich van het elftal af. De 53-jarige Nooij slaagde: hij verloor geen enkele wedstrijd en poetste de reputatie van het nationale elftal in sneltreinvaart op, met een heldenstatus onder de Mozambikanen als logisch gevolg. Kwalificatie voor het Afrikaans kampioenschap werd op een haar na gemist. ‘Bij de volgende Afrika Cup moeten we erbij kunnen zijn’, zegt Nooij. ‘Er is een leuke spelersgroep. Het enige probleem is dat de selectie smal is. Als er vier, vijf jongens geblesseerd zijn, heb ik een probleem.’ Verwacht Nooij nog een telefoontje van zijn oude werkgever in Zeist, die na Euro 2008 ook een vacature heeft? Lachend: ‘Dat lijkt me van een andere orde. Maar leuk dat je het vraagt.’ 1
Euro-2008
Een nieuw toernooi, dus een nieuwe bal Marten Blankesteijn HOUTEN
...
De kippenvelbal wordt-ie al genoemd: de Europass waarmee aanstaande zomer Euro-2008 wordt beslist. Het ‘revolutionaire PCS-reliëf’, zoals producent Adidas het omschrijft, moet zorgen voor meer grip en dus een betere balcontrole, ‘bij elk weertype’. Op 16 december maakt de bal zijn debuut op de Nederlandse velden, als Ajax PSV ontvangt in de Amsterdam ArenA. De Pers testte de bal alvast op een nat trainingsveld.
Werkt dat kippenvel een beetje? Nauwelijks. Het voelt leuk als je ‘m in je handen hebt, maar al voetballend is er weinig verschil met de eerdere Adidas-ballen te merken. Sterker nog: als de bal nat is, is ingooien een zware opgave. Keer op keer glijdt de bal vervroegd uit de handen. Merkwaardig voor een bal die grip belooft.
Wat valt dan wel op? Dat de bal nogal licht is, en dat-ie bij afstandsschoten af en toe een onverwachte curve maakt. Voor aanvallers hartstikke leuk, want het is een gegarandeerd doelpunt.
Een beroerde bal dus? Mwah. Het is geen slechte bal, maar topkwaliteit is het ook niet. Een nietrepresentatieve steekproef wijst uit dat de meningen sterk verdeeld zijn. De een vindt ‘m geweldig, de ander verschrikkelijk. Kwestie van smaak, blijkbaar. Ajax-spelers Siem de Jong en Maarten Stekelenburg vonden het een fijne bal, maar zij worden gesponsord door Adidas en zijn dus niet te vertrouwen.
Zelf kopen? Nee. De Europass kost een kleine 120 euro. Zo revolutionair is dat beetje kippenvel nou ook weer niet.1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ....................................... ....................................... ...................................... KORT 111
KNVB straft amateurclubs weer voor wangedrag
Vv Noordwijk en vv Ter Leede zijn gisteren door de tuchtcommissie van de KNVB bestraft. Het competitieduel in de zaterdaghoofdklasse A in Noordwijk eindigde acht weken geleden in onvriendelijkheden. De twee amateursclubs kregen hiervoor beiden een punt in mindering. Noordwijk moet daarnaast een boete van vijfhonderd euro betalen, terwijl Ter Leede vierhonderd euro aan de bond moet overmaken. Het is de tweede keer in een maand tijd dat de KNVB amateurclubs beboet voor on-
geregeldheden. Eerder kregen zaterdagamateurclubs vv Kloetinge en sv Spakenburg al een punt in mindering en een boete opgelegd. 111
Arsenal wint ZuidAmerikaans bekertoernooi Arsenal Fútbol Club heeft met de Copa Sudamericana voor het eerst in het vijftigjarig bestaan van de Argentijnse club een grote prijs gepakt. Ondanks het 2-1 verlies in het tweede finaleduel met het Mexicaanse América, wist de ploeg uit de hoofdstad Buenos Aires het Zuid-Amerikaanse equivalent van de UEFA Cup binnen te slepen. 111
Super-G verplaatst wegens gebrek aan sneeuw
De wereldkampioenschappen afdaling voor vrouwen en de Super-G van volgende week zijn verplaatst van Frankrijk naar Zwitserland. Reden van de verhuizing naar het Zwitserse St. Moritz is het gebrek aan sneeuw in Val d’Isère in Frankrijk. Dat meldt de Internationale Ski Federatie. Vorig jaar werden de wereldkampioenschappen alpineskiën voor mannen en vrouwen in het Zweedse Åre nog uitgesteld wegens de barre weersomstandigheden. 111
Clemente en Blokhin weg als bondscoach
Javier Clemente is gisteren door de
Servische voetbalbond op straat gezet. De 57-jarige Spaanse trainer slaagde er niet in om zich met Servië te plaatsen voor het Europees kampioenschap volgend jaar in Oostenrijk en Zwitserland. Servië eindigde als derde in groep 1, achter Polen en Portugal. Het contract van Clemente, die in juli vorig jaar werd aangenomen, liep nog tot het eind van het jaar. Ook Oleg Blokhin, bondscoach van Oekraïne, stopt ermee. Dat heeft de Oekraïense voetbalbond gisteren bekendgemaakt. De oefenmeester, die op het WK in 2006 nog de kwartfinales bereikte, liep net als zijn Servische collega kwalificatie voor Euro 2008 mis en neemt per direct ontslag.
Javier Clemente. PICS UNITED
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Op de blessurebank (1)
Op de blessurebank (2)
Op de blessurebank (3)
Ondrej Svejdik heeft op de training zijn ellepijp gebroken. De 25-jarige verdediger van FC Groningen komt pas in 2008 weer in actie.
Jacqueline Poelman is met succes geopereerd aan een hersentumor. De oud-atlete moet nog zeker een week in het ziekenhuis blijven.
Ricky van der Bergh is tot de winterstop uitgeschakeld. De 27jarige aanvaller van Heracles Almelo heeft op de training een spierscheuring in zijn rechterbovenbeen opgelopen.
Sport
31
Hockey Damesteam uit Bilthoven doet mee om de titel
Chemie is het sleutelwoord bij SCHC SCHC doet na drie mindere seizoenen weer serieus mee in de hoofdklasse. ‘Speelsters zijn nu kritisch op elkaar.’ Jan-Cees Butter BILTHOVEN
...
Teletekstpagina 629 wordt weer met plezier bekeken in de kantine van SCHC. Waar het eerste damesteam de afgelopen drie seizoenen in de lagere regionen van de hockeyhoofdklasse te vinden was, doet de club uit Bilthoven nu serieus mee om een plaats die recht geeft op de play-offs. Coach Dave Smolenaars is er, ondanks het vertrek van de internationals Ellen Hoog, Sophie Polkamp en Carlijn Welten, in geslaagd een team samen te stellen dat vooralsnog ver verwijderd is van degradatiezorgen. SCHC staat na twaalf speelronden op de tweede plaats met 24 punten. Ter illustratie: vorig seizoen eindigde de club met 26 punten de competitie. Smolenaars, bezig aan zijn derde seizoen bij SCHC, vindt het moeilijk om de omslag te verklaren. ‘Het is ongrijpbaar. Vanaf het begin draait het met deze groep. Ik denk dat het met de karakters te maken heeft. Ze vullen elkaar goed aan.’ Tegenover het vertrek van drie internationals staat de komst van veel nieuwe speelsters, onder wie twee Argentijnse internationals, Soledad Garcia en Mariana Gonzalez, die vorig seizoen nog bij Laren speelden,
Carlien Dirkse Van den Heuvel (rood-blauw) in actie tegen Amsterdam. SIMONE BEST
en de Spaanse Lara Domenech. Domenech scoorde zondag twee keer in de verloren topper tegen koploper Amsterdam (2-3). Dat verlies maakte niemand chagrijnig bij SCHC. Daarvoor ligt het verleden nog te vers in het geheugen. ‘Bij Amsterdam verloren we eerder dit seizoen met 6-0. We kwamen er
gewoon niet aan te pas. Nu waren we gelijkwaardig aan Amsterdam. Een punt hadden we zeker verdiend’, vond aanvoerster Lotte Smets. Smets, bezig aan haar zevende seizoen bij de club uit Bilthoven, meent dat er dit seizoen chemie is binnen de spelersgroep. ‘Voorheen waren er nog wel eens strubbelingen, nu niet.
Ons team zit goed in elkaar. We zijn bereid voor elkaar te werken en beschikken over ervaren internationals, van wie de jonge spelers ontzettend veel kunnen leren.’ Eén van die speelsters is spits Carlien Dirkse Van den Heuvel (20), met zes goals clubtopscorer bij SCHC. ‘Ik denk dat onze kracht zit in het feit
dat we kritisch op elkaar durven zijn. Zo houden we elkaar scherp.’ Smolenaars aanschouwt dat met genoegen. ‘De afgelopen seizoenen was ik vooral bezig om de groep bij elkaar te houden, het negatieve af te stoten na wéér een nederlaag. Nu we hoger op de ranglijst staan, worden de speelsters kritisch op elkaar. Des te beter het gaat, des te kritischer ze worden. Ik denk dat dát een positief effect heeft op de hele groep.’ Volgens Smolenaars passen alle nieuwe speelsters goed in het aanvallende, attractieve spel van SCHC . ‘Wij zijn een club waar talentvolle speelsters een kans krijgen. Die voelen zich hier goed op hun plek’. Dirkse Van den Heuvel, die Den Bosch deze zomer verruilde voor SCHC, beaamt dat. ‘Bij Den Bosch speelden we veel in systemen. Ik voelde me daar niet gelukkig. Mij moet je zonder een boodschap het veld in sturen. Dan komt het wel goed.’ SCHC formuleerde – mede door de vele mutaties – geen concrete doelstelling aan het begin van dit seizoen. Na winstpartijen tegen concurrenten Rotterdam (4-1) en regerend landskampioen Den Bosch (20) is inmiddels duidelijk dat de playoffs haalbaar zijn. ‘Als we dit niveau vasthouden, dan moet een plaats bij de eerste vier mogelijk zijn’, vindt Smolenaars. ‘Tegen Den Bosch stonden we fases echt met de rug tegen de muur en kwamen we niet onder de druk uit, dus we moeten nog wel wat stapjes gaan maken.’ 1
UEFA Cup
Honkbal
Duitse clubs domineren
25 Miljoen euro voor Andruw Jones
Redactie sport AMSTERDAM
...
Bayer Leverkusen heeft zich gisteren geplaatst voor de knock-outfase van de UEFA Cup. De Duitsers wonnen in eigen huis door een goal van Manuel Friedrich van Sparta Praag (1-0). Door de zege staat Leverkusen, met nog één duel te gaan, in groep E twee punten boven Praag, dat al is uitgespeeld. Uit dezelfde poule gaan ook Spartak Moskou en FC Zürich door naar de volgende ronde. Het succes van Leverkusen staat niet op zichzelf. Woensdag plaatste Hamburger SV zich al voor de knockoutfase, terwijl FC Nürnberg en Bayern met nog één wedstrijd te gaan alles in eigen hand hebben.
De topper in de UEFA Cup werd gisteren gespeeld in Brussel. Daar hield Anderlecht het bezoekende Tottenham Hotspur op 1-1. Doelpunten kwamen van oud-Feyenoorder Bart Goor (Anderlecht) en Dimitri Berbatov (Tottenham). De Engelsen zijn hierdoor zeker van de volgende ronde, Anderlecht moet over twee weken gelijkspelen tegen Haifa. 1
Uitslagen donderdag: Spartak Moskou-FC Zürich: 1-0 Leverkusen - Sparta Praag: 1-0 Aris - Braga: 1-1 Crvena Zvezda - Bolton: 0-1 AaB - Getafe: 1-2 Anderlecht - Tottenham: 1-1 Austria Wien - Panionios: 0-1 Bordeaux - Helsingborg: 2-1
Redactie sport LOS ANGELES
...
Hij is al de best betaalde Nederlandse sporter en maakt nu weer een financiële klapper. Honkballer Andruw Jones verruilt de Atlanta Braves voor de Los Angeles Dodgers en ontvangt daardoor de komende twee jaar 25 miljoen euro. Toch gaat Jones er in zijn jaarsalaris op achteruit. In 2006 verdiende de Antilliaan 13 miljoen euro, waarmee hij ook tot de topvijf van grootverdieners in de Major League Baseball behoort. Dat salaris drukte echter fors op de begroting van de Atlanta Braves. Mede daardoor, en zijn mindere prestaties, mocht Jones vertrekken.1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................................................................................................................ KORT 111
Renault schuldig maar krijgt geen straf
De World Motor Sport Council (WMSC) heeft Renault schuldig bevonden aan spionage, maar heeft besloten om de Franse renstal geen straf op te leggen. Volgens de WMSC kan niet worden aangetoond dat Renault de geheime informatie die engineer Phil Mackareth meenam bij zijn overstap van McLaren heeft gebruikt. Het Engelse raceteam was eerder dit jaar al betrokken bij een spionageschandaal. Chefontwerper Mike Coughlan was in het bezit van vertrouwelijke informatie van Ferrari. De WMSC besloot na een
tweede hoorzitting McLaren uit te sluiten van het constructeurkampioenschap, gaf een boete van honderd miljoen dollar en bepaalde dat de auto voor 2008 geïspecteerd moet worden door de internationale autosportbond FIA.
Ireen Wüst en langeafstandsspecialist Gretha Smit elkaar op de 3000 meter. Dat was de uitkomst van de loting die gisteren plaatsvond.
111
Robin van Persie maakt zeer waarschijnlijk over anderhalve week zijn rentree in het competitieduel tegen Chelsea. De 24-jarige aanvaller van Arsenal hervat volgende week de training. De Nederlander speelde twee maanden geleden zijn laatste wedstrijd voor de Gunners. Hij liep op 17 oktober met het Nederlands elftal in het EK-kwalificatieduel tegen Slovenië een knieblessure op.
Wennemars tegen Tuitert, Wüst tegen Smit
Op de eerste dag van de wereldbekerwedstrijden in het Heerenveense Thialf staan vandaag direct twee mooie duels tussen Nederlandse schaatsers op het programma. Op de 1500 meter rijdt wereldrecordhouder Erben Wennemars tegen Mark Tuitert. Bij de vrouwen treffen olympisch kampioen
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................
111
Van Persie keert terug tegen Chelsea
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..........................................................
Seks voor de wedstrijd? (1)
Seks voor de wedstrijd? (2)
De Peruaanse voetbalbond is een onderzoek gestart naar enkele spelers van de nationale ploeg, die de 1-1 tegen Brazilië vierden.
Dat deden zij met veel vrouwen en drank. Drie dagen later werd met 5-1 verloren van Ecuador. Ook sterspeler Claudio Pizarro wordt genoemd.
Zo’n cadeau krijgt u maar eens in de 100 jaar.
Was u van plan om vandaag bij uw favoriete boekhandel binnen te stappen om iets nieuws uit te zoeken? Moet u doen. Niet alleen omdat u zeker zult slagen, maar ook omdat er een mooi cadeautje voor u klaar ligt. Het zit namelijk zo. De Nederlandse Boekverkopers zijn Koninklijk geworden en willen dat graag met u vieren. Samen met NS, sponsor van onder meer de Boekenweek, hebben we het volgende cadeautje bedacht. U koopt een Boekenbon naar keuze en ontvangt een NS - kaartje ter waarde van maximaal 68,40 euro. Met dat kaartje mag u gratis meereizen
met iemand die een geldig treinkaartje heeft. Dat is toch een mooi cadeau, al zeggen we het zelf. Deze aanbieding loopt tot en met 31 december, maar u mag gratis meereizen tot en met 31 maart 2008. U bent meer dan welkom bij uw jubilerende boekverkoper, die graag van de gelegenheid gebruik maakt om u te melden dat er maar 550.000 kaartjes zijn. Dus wees er snel bij, want op is op. En het zou toch sneu zijn als u weer een eeuw zou moeten wachten.
De Koninklijke Nederlandse Boekverkopers vieren hun 100 jarig bestaan. En hoe!