Op zoek naar nieuwe behandelingen tegen Alzheimer; De Amsterdamse benadering
Dr. Niels Prins 5e college grote stad en gezondheidszorg Amsterdam, 19 mei 2014
Prevalentie dementie in de EU:
10M
Dementie is een wereldwijd probleem
ADI World Alzheimer Report 2
Wie gaat er voor de patiënten met dementie zorgen?
De kosten van dementie voor de maatschappij zijn hoog Kosten dementie per jaar in de V.S.
Hurd, N Eng J Med 2013
Dementie in Nederland: wat staat ons te wachten? De cijfers spreken voor zich.. •
Nu: 245.000 patiënten in NL, raming 2040: half mln
•
DB oudste ouderen Reden: vergrijzing + toename
•
Tegelijkertijd: krimp beroepsbevolking: 1:70 1:26
•
Explosie van kosten:
2011
Formele zorgkosten: DELTAPLAN 3,9 mld Maatschappelijke kosten: 3,9 mld
Raming 2020 5,6 mld 5,0 mld
7
Dementie komt ook voor op jonge leeftijd
In Nederland zijn naar schatting 15.000 jong dementerenden
Alzheimer is de meest voorkomende oorzaak van dementie
Leeftijd >65 jaar
Leeftijd ≤65 jaar
Bij de ziekte van Alzheimer treedt volumeverlies van de hersenen op op
Volumeverlies van de hersenen bij de ziekte van Alzheimer is zichtbaar op MRI
Hippocampus
Ziekte Gezond van Alzheimer
FLUID registration maakt toename atrofie zichtbaar over de tijd
Sluimer et al. Eur Radiology 2009
PIB-PET maakt Amyloid-β in de hersenen zichtbaar
Normaal
Alzheimer
Analyse van het hersenvocht helpt bij het diagnosticeren van Alzheimer ±90% correct
Gezond Alzheimer Mulder, Clinical Chemistry 2010
Na 2004 geen nieuwe medicijnen tegen de ziekte van Alzheimer geregistreerd Cholinerge hypothese
1906
Auguste D
Tacrine (1e AchEI)
Donepezil, Rivastigmine Galantamine (Nieuwe generatie AchEI’s)
1982 1984 1990 1991 1992 1993 1994 1997 1999 2004
Identificatie andere neurotransmitter systemen: glutamaat en NMDA
Memantine (NMDA receptor antagonist)
VUmc Alzheimercentrum
Het combineren van topreferente patiëntenzorg en wetenschappelijk onderzoek van wereldformaat.
Nieuwe symptomatische behandelingen zijn in ontwikkeling Gericht op:
• Acetylcholine • α7 nicotine
• α4 2 nicotine • Glutamaat
Huperzia Serrata
Alpha-7 agonist verbetert cognitie bij EVP-6124-010: ADAS Cog-13 patiënten met de ziekte van Alzheimer Alzheimer’s Disease Assessment Scale Cog-13
EVP-6124 0.3 mg EVP-6124 1 mg
-2.5
EVP-6124 2 mg
LSMEAN Change From Baseline (± S.E.M.)
Placebo
-2 -1.5 -1 -0.5 0 0.5 1 0
4
8
12
16
20
24
Study Visit (Week)
Patients on the 2mg dose experienced an improvement in cognition (not just maintenance of current cognitive function) over the 23 weeks of dosing
2 mg vs. Placebo Hilt,EVP-6124 AAIC 2012 Week 23: P-value = 0.0189
De amyloid cascade is de belangrijkste hypothese voor het ontstaan van Alzheimer
Therapeutische strategieën gericht op de amyloid cascade • Opruimen van amyloid-β (Immuuntherapie) • Remming amyloid-β productie (Secretase remmers) • Verbeteren synaps-functie (medische voeding)
• Anders….
Vaccinatie met Amyloid-β vermindert Alzheimer veranderingen bij muizen
Hippocampus Muis met APP mutatie
Gevaccineerde APP muis (6 weken) Schenk, et al. Nature 1999
Tot nu toe tegenvallende resultaten fase III studies met immuuntherapie Middel
Populatie
Resultaat
Bapineuzumab
Lichte tot matige AD
Geen effect op cognitie of functie
Solanezumab
Lichte tot matige AD
Bescheiden effect op cognitie, niet op functie
Prodromale AD
?
Gantenerumab
Moeten wij patiënten met Alzheimer eerder behandelen?
Sperling, Alzheimer’s & Dementia 2011
Remming van BACE 1 voorkomt de productie van Amyloid β
X Cheng H et al. Nat Clin Pract Neurol 2007
Medische voeding voor de behandeling van Alzheimer: Souvenaid Uridine monofosfaat Omega-3 vetzuren Choline/fosfolipiden Vitamine B Antioxidanten
Verbetert synaps formatie
Vermindert productie en toxiciteit van Amyloid-β
Souvenaid verbetert het geheugen bij patiënten met lichte Alzheimer Mean change from baseline in NTB Memory domain z-score
0,25
Control
(p=0.023)
Active
0,2
0,15
0,1
0,05
0 0
12
Time (weeks)
24
Scheltens, J Alzheimers Dis. 2012
De strijd tegen Alzheimer loopt twintig jaar achter bij oncologie: er is nog veel te winnen
1971
1995
2010
