MAG DE MENS ZIJN EVOLUTIE IN EIGEN HAND NEMEN? Ethische vragen bij nieuwe biogenetische mogelijkheden
Keuze van thema • April: Maand van de filosofie, thema: Zie de mens – hij is niet meer • Essay Maand van de filosofie van Jos de Mul Kunstmatig van nature • Nacht van de filosofie in Leeuwarden: Zie de mens – hij is veel meer • Filosofie magazine, o.a. over transhumanisme • Onze invulling: transhumanisme
Transhumanisme • • • •
Post = na homo = mens Trans = over Transhumanisme – het overschrijden van wat de huidige mens is en dat op een grondige manier
Transhumanisme Bioloog Julian Huxley (foto), broer van Aldous Huxley, definieerde transhumanisme in 1957 als: “De mens blijft menselijk, maar overstijgt zichzelf, door het realiseren van nieuwe mogelijkheden voor zijn menselijke natuur". Moderne definitie van Max More, 1990: “Transhumanisme is een klasse van filosofieën die probeert ons te begeleiden naar de posthumanistische conditie. Transhumanisme neemt veel elementen van het humanisme over, zoals respect voor rede en wetenschap, een nadruk op vooruitgang en een waardering voor het menselijke (of transhumane) bestaan in dit leven”.
Transhumanisme • Twee kanten het woord Transhumanisme: • het constateert alleen een ontwikkeling • of juicht die ontwikkeling JUIST toe
Aspecten van transhumanisme • Ontwikkeling op het gebied van wat men cyborg noemt of de relatie tussen computers en menselijke hersenen/bewustzijn/denken. • Daarnaast Klonen - Eugenetica / gentechnologie Maatregelen tegen veroudering – je zou dat de biogenetische kant van transhumanisme kunnen noemen. Daar gaan we vanavond over proberen te praten.
Regels voor het mensenpark • Peter Sloterdijk – G8 • Ophef in Duitsland over zijn rede: “Regels voor het mensenpark”. • Allerlei ontwikkelingen heel positief. • Keerzijde: het monster van Frankenstein. We roepen iets op wat we niet meer kunnen beheersen.
Van oerrund tot moderne koe
Evolutie van de mens
Evolutie van de mens?
Van oermens tot …. Christina Aguilera op cover van haar album met de titel 'Bionic'
1. 2. 3.
Klonen of kloneren Eugenetica / gentechnologie Maatregelen tegen veroudering
ASPECTEN VAN TRANSHUMANISME
Aspect 1
KLONEN OF KLONEREN
Kloneren: definitie Wikipedia • Klonen of kloneren is een kunstmatige wijze van reproductie, waarbij een identieke genetische kopie van een organisme wordt geproduceerd. Een kloon is een genetisch identieke nakomeling van één ouder. • Soorten klonen • 1. Natuurlijk klonen • 2.Reproductief klonen • 3.Therapeutisch klonen
Natuurlijk kloneren
Ongeslachtelijke voortplanting bij varens
Natuurlijk kloneren • Klonen wordt al eeuwen gedaan bij planten. • Stekken, enten of oculeren
v.l.n.r enten, stekken, Oculeren
Reproductief en therapeutisch klonen
Reproductief klonen Klassieke methode: embryosplitsing. De grondlegger Duitse embryoloog en Nobelprijswinnaar Hans Spemann. Spemann opperde in 1938 al de mogelijkheid van kerntransplantatie, de moderne techniek om te klonen. ‘Somatic cell nucleus transfer’ (SCNT). Voorbeeld: Dolly
Dolly 1996 Het embryo van Dolly kwam tot stand door een eicel van een schaap leeg te halen, en die te vullen met het lichaams-DNA van Dolly’s ‘kloonmoeder’. Dat DNA kwam uit een uiercel, maar kan in principe uit elke lichaamscel gehaald worden.
Dolly • Dolly is opgezet en te bewonderen in het Scottisch National Museum in Edenburgh. Andere gekloonde dieren: Kloonrunderen (1998), kloongeit (1999), kloonvarkens (2000), kloonpoes (2001), kloonmuildier (2003), kloonpaard (2003), kloonrat (2003), kloonhond (2005) Dolly is zes jaar oud geworden: leed aan een longziekte, en artritis.
Therapeutisch klonen • Klonen om lichaamscellen te produceren die kunnen bijdragen aan de genezing van bepaalde ziekten. Dit is dan vooral bedoeld om mensen te genezen. Therapeutisch klonen is vooralsnog een experimentele techniek.
Therapeutisch klonen
Klonen in literatuur •
Auteur Aldous Huxley Titel Heerlijke nieuwe wereld Uitgever Muntinga, 2002 In een volledig op slaafse productie ingerichte toekomstige samenleving waarin mensen worden uitgebroed in flessen en geen behoeften kunnen kennen, zodat geluk wel moet volgen, overtreedt een man de regels. Auteur Stefan Brijs Titel De Engelenmaker Uitgever Atlas Contact 37e druk: september 2013 Het spannende levensverhaal van een dokter, een geniaal geleerde die zich als levensdoel blijkt te hebben gesteld een mens te klonen, waarmee hij voor zijn gevoel een strijd voert met God.
Klonen in film 1 Film The Boys of Brazil: Mengele creëerde klonen van Hitler, bracht die onder bij gezinnen die qua samenstelling lijken op het gezin waarin Hitler was opgegroeid.
Klonen in film 2 • Film: The Island
Voorstanders • Raëlisme • Raëlianen zijn een groot voorstander van klonen. Ze geloven dat door middel van klonen de in verschillende religies beloofde opstanding werkelijkheid kan worden.
Klonen en de wet • In Nederland zegt de Embryowet van 20 juni 2002: "Het is verboden handelingen met geslachtscellen of embryo's te verrichten met het oogmerk van de geboorte van genetisch identieke menselijke individuen" (artikel 24, lid f).
Embryowet • • • • • •
Volgens de Embryowet is het verboden: met opzet identieke individuen geboren te laten worden (kloneren van mensen) geslachtskeuzetechnieken toe te passen erfelijk materiaal in de kern van eicellen, zaadcellen, of embryo’s te wijzigen (kiembaangentherapie) cellen van menselijke embryo’s samen te voegen met dierlijke eicellen en omgekeerd (hybriden en chimaeren tot stand brengen) embryo’s tot stand te brengen voor andere doelen dan zwangerschap, bijvoorbeeld voor de wetenschap geslachtscellen en embryo’s te verhandelen
Stamceltherapie en de wet Planningsregeling stamceltransplantatie ad 1. Het transplanteren van stamcellen om herstel van beenmergfunctie te verkrijgen en/of kwaadaardige ziekten te bestrijden: bepaalde vormen zijn toegestaan ad 2. Het transplanteren van stamcellen om ze te laten differentiëren tot cellen voor het herstel van weefsels of organen (stamceltherapie): behandelingen buiten de context van wetenschappelijk onderzoek zijn verboden
Visie van Kamagurka op kloneren
Kloon van Wilhelmina
“eugenics” (goede wording)
EUGENETICA
Eugenetica • Eugenetica is gericht op verbetering van de kwaliteit van de bevolking, die twee aspecten omvat: positieve eugenetica en negatieve eugenetica: • Positieve eugenetica is gericht op het kweken van fysiek en intellectueel superieure individuen. • Negatieve eugenetica tracht ernstige erfelijke en aangeboren aandoeningen van het individu te voorkomen of verminderen. De laatste vorm heeft de meest praktische waarde.
Eugenetica in de literatuur 1 • Plato – Politeia, citaten uit boek 5. • De kinderen van een goed ouderpaar zullen moeten worden opgevoed, maar de kinderen van slechte ouders niet. • De kinderen van de mindere ouders en kinderen die met een gebrek geboren worden, zullen op een verantwoorde manier en liefdevol uit het gezicht worden gehouden.
Eugenetica in de literatuur 2 • Tomasso Campanella's 'Zonnestad’, 1602/1623 Er is geen privébezit. Mannen en vrouwen worden zodanig gekoppeld dat het beste nageslacht ontstaat.
Eugenetica in moderne tijd De grondlegger van de moderne eugenetica: Francis Galton (18221911), een neef van Darwin.
Eugenetica in Nazi-Duitsland Eugenetica en racisme. Lebensborn (levensbron): vereniging met doel het geboortecijfer te verhogen teneinde een zuiver, Arisch ras te scheppen. Nederlands Lebensbornproject in Nijmegen.
Eugenetica in andere landen • Verenigde Staten en Zweden: sterilisatie van tienduizenden mensen: alcoholisten, gevangenen, zwakzinnigen, epileptici en armen. • Verenigde Staten • Het eerste land met een eugenetische wetgeving. Tussen 1907 en 1963 werden er meer dan 64000 mensen gedwongen gesteriliseerd. Eugenetica werd veelal gezien als wetenschappelijk en vooruitstrevend
• Meer landen • Zo werden er in Zweden tussen 1934 en 1976 minstens 60000 gedwongen sterilisaties uitgevoerd om (geestelijke) ziekten te verhinderen. • Soortgelijke dingen gebeurden in Australië, Noorwegen, Finland, Estland, Slowakije, Zwitserland en IJsland
Hedendaagse eugeneticapraktijken • 1994: China "Moeder- en zuigelingen gezondheidszorg"-wet die een screening op "genetische ziektes van serieuze aard" voor het huwelijk. • Op zowel het Griekse als het Turkse deel van Cyprus werd het uitgevoerd om thalassemie tegen te gaan.
Hedendaagse eugeneticapraktijken • Sluipende eugenetica: eugenetica op vrijwillige basis. • Erfelijkheidsonderzoek bij de vrucht. Moeders boven de 35 jaar krijgen in Nederland standaard vruchtwateronderzoek aangeboden om zwangerschappen met het syndroom van Down op te sporen. Of men hierop ingaat blijft echter vrijwillig.
Nip-test Bericht 1 april 2014:
Het mag niet automatisch een abortus worden Vanaf vandaag wordt de Nip-test (niet-invasieve prenatale test, Nipt) vergoed door zorgverzekeraars in Nederland. Met deze bloedtest is vast te stellen of een foetus het syndroom van Down heeft.
Baby’s op bestelling • In het academisch ziekenhuis van de VUB is in januari 2005 een baby, een meisje, geboren om als donor te dienen voor een zwaar zieke, oudere broer. • De broer, die aan de immuunziekte chronische septische granulomatose lijdt, kreeg een infuus met stamcellen uit de navelstreng van het meisje.
Designer-baby
Amerikaans bedrijf 23andMe heeft patent aangevraagd (en gekregen) op geslachtsselectie. 04 oktober 2013 www.scientas.nl
Eugenetica en film • Filmfragment
Humor
De wens om eeuwig jong te blijven
STRIJD TEGEN VEROUDERING
Biologische veroudering • Ouder worden van het menselijk lichaam en hersenen t.g.v. van geleidelijke veranderingen in het DNA. • Normale veroudering en • Abnormale of pathologische veroudering met typische ouderdom-gerelateerde ziektes.
Je resterende leeftijd berekenen?
Zie: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/gezondheidwelzijn/cijfers/extra/resterende-gezonde-levensverwachting.htm
Verkoopsucces van Rudi Westerdorp • ‘De eerste mens die 135 wordt, is nu al geboren. We gaan massaal stokoud worden. En om goed oud te worden moet u als oudere met uw gezicht naar de toekomst staan.’ • Zeven belangrijke inzichten van het boek.
Langer leven en media • TV-uitzending DWDD 24 mei 2013 met Jan Hoeijmakers Erasmus Universiteit R’dam over onderzoek bij muizen. • Aanleiding onderzoek AMC bij muizen naar verouderingsgen (NOS 22 mei ‘13)
Ouder worden en reclame Moeder van 47 lijkt 30 door gebruik van anti-aging rimpelcrèmes… Cel Opwekking technologie staat de Revivatone toe om lagen van dode of stervende huid te verwijderen. Na het verwijderen van de bovenlaag van de huid, wordt de onderliggende zachte, jonge huid blootgelegd en gehydrateerd. (Advertentie NRC) Reclame:
Ouder worden en onderzoek • Healthy Ageing Network NoordNederland (HANNN) is het kennis- en ontwikkelingscluster op het gebied van levenslang gezond leven.
Ouder worden en film • Filmfragment
Kijk op ouderen: Plato Nestor
Kijk op ouderen: Aristoteles Geras
Zo oud worden als Methusalem? • Volgens de Bijbel (Genesis 5:27) werd Methusalem maar liefst 969 jaar oud. Zijn vader werd 365 jaar oud en zijn zoon zou 777 jaar zijn geworden.
Waarom zou je oud willen worden. • De mening van Eva Teuling op http://www.sciencepalooza.nl/: • Ruim 40% van de mensen boven de 90 jaar heeft dementie). • Ruim 30% van de nieuwe kankergevallen is boven de 75 jaar • Ouderen hebben vaker hart- en vaatziekten.
Waarom zou je oud willen worden? • Malou van Hintum (politicoloog en columnist) in De Volkskrant: • Een gezonde leefstijl verhoogt de kans op een kwakkelend einde, met chronische ziekten en gebreken. (…) Dankzij de dwang tot gezondheid zullen we langzaam opbranden, een feit dat moeilijk valt in te passen in de 'eeuwig vitaal & jong'-cultuur waarin we leven.
Kijk op ouderen
Kijk op ouderen
Kijk op ouderen
Wijze woorden • Het is geen kunst om oud te worden. Het is een kunst om het te dragen. Johann Wolfgang von Goethe. • Niets maakt sneller oud, dan de voortdurende gedachte dat men oud wordt. Georg Christoph Lichtenberg • Het afnemen van alle krachten, bij het toenemen van de ouderdom is stellig zeer droevig, maar het is noodzakelijk, daar anders de dood te zwaar zou vallen. A. Schopenhauer
Klonen /kloneren •Zou u zelf gekloond willen worden? Of uw partner of uw kinderen? Waarom wel / waarom niet? •Wat vindt u van de mogelijkheid om een permanente bron van genetisch identieke organen bij de hand? (denk aan de film The Island) •Kan zo’n bron ook een mens zijn? Eugenetica •Is eugenetica goed? Moeten we de evolutie in eigen hand nemen? Waarom wel, waarom niet? •In hoeverre is er sprake van een sluipend proces, waarin allerlei beslissingen genomen worden die ook politiek gezien niet expliciet gemaakt worden.? •Moeten mensen gezien de kosten van de zorg gedwongen worden om hun genoom te laten onderzoeken? Veroudering •Zou u 969 jaar oud willen worden? •Wat zijn de consequenties psychisch, sociaal, mondiaal? •Mag je nog wel zelfstandig kinderen beslissen over de vraag of je kinderen krijgen? En hoeveel? •Hoe belangrijk zijn levensfasen in de ontwikkeling van mens (denk aan levenskunst)?
