LICG Huisdierenbijsluiter | Luipaardgekko
www.licg .n l
Serie reptielen
Luipaardgekko Eublepharis macularius De luipaardgekko is een kleine, erg populaire hagedis die veel als huisdier wordt gehouden. Hij behoort tot de familie van de gekko’s en tot de onderfamilie Eublepharidae. De leden van deze familie hebben, in tegenstelling tot andere gekko’s, beweegbare oogleden en tenen zonder hechtlamellen maar met nagels. Het zijn dan ook grondgekko’s. Luipaardgekko’s zijn ‘s nachts en in de schemering actief. Ze hebben een plat lichaam en grote ogen en worden ongeveer 25 centimeter lang. De staart lijkt uit segmentjes te bestaan en is iets korter dan de rest van het lichaam. In de staart kan vet worden opgeslagen. Als u overweegt om een luipaardgekko als huisdier te kopen, is het belangrijk dat u zich van tevoren goed laat informeren. Deze huisdierenbijsluiter is hierbij een hulpmiddel.
Juli 2009
www.licg .n l
LICG Huisdierenbijsluiter | Luipaardgekko
Verschillende varianten
staart blijft nog even bewegen, waardoor
De oorspronkelijke luipaardgekko
het roofdier wordt afgeleid en de gekko
is wit-geel gekleurd met bruine en
kan ontsnappen. Het missende deel van
zwarte vlekken en als ze jong zijn gele
de staart groeit weer aan, maar heeft geen
banden. Op het hele lichaam zitten
wervels en kan meer vet opslaan dan de
wratjes. Er bestaan twee ondersoorten,
originele staart.
namelijk Eublepharis macularius macularius en Eublepharis macularius
Huisvesting
afghanicus. In de literatuur zijn nog
Zorg ervoor dat het terrarium klaar staat
meer ondersoortsnamen in omloop,
als u een luipaardgekko koopt. Voor
maar alleen deze twee zijn algemeen
een paartje luipaardgekko’s heeft u een
geaccepteerd.
terrarium van tenminste 60 x 40 x 40
Daarnaast bestaan er heel veel
centimeter nodig. Zet het terrarium op
verschillende kleurvormen (morphs),
een rustige plaats en beweeg rustig in
zoals:
de buurt van het terrarium. Een slot kan
Verschillende soorten albino’s (geel met
handig zijn om te zorgen dat kinderen
roze banden of vlekken), hypo’s (met een
niet zonder toezicht bij de dieren
verminderd kleurpatroon), patternless
kunnen.
(zonder patroon, vaak geboren met een
Mannetjes zijn onderling erg agressief,
kleurpatroon maar dit vervaagt naarmate
wilt u een grotere groep, neem dan 1
ze volwassen worden), High Yellow (een
man met meerdere vrouwtjes.
wild type dat ook in de natuur voorkomt
Zorg voor een achterwand in het
en waarbij de grondkleur fel geel is) of
terrarium, van een doorkijkterrarium
Tangerine (kan in combinatie met de
worden de dieren nerveus. Kurk is
andere kleuren en patronen voorkomen
hiervoor niet zo geschikt, omdat
maar heeft in elk geval oranje).
als voedsel bedoelde krekels zich
Ook bestaan er ‘giant’ vormen, die langer
daar achter verstoppen zodra er een
en zwaarder kunnen worden dan de
gaatje in zit. Op de bodem van het
gewone luipaardgekko.
terrarium kunt u kranten, speelzand of speciaal reptielenzand leggen. Gebruik
Natuurlijk gedrag
geen zilverzand of chinchillazand,
De luipaardgekko leeft in Iran, Pakistan,
dit is te fijn en gaat in de poriën en
Afghanistan en India in halfdroge
lichaamsopeningen zitten. Pas met zand
steenachtige gebieden. Het is een
wel op dat de dieren dit niet opeten,
grondgekko die overdag schuilt in holen en
dit kan gebeuren als ze tekort aan kalk
als het donker wordt gaat jagen op insecten
hebben. Geperste maïskorrel kan ook.
en andere kleine dieren. Ze kunnen niet
Houtschors is voor de luipaardgekko
zoals veel andere gekko’s tegen verticale
minder geschikt. De luipaardgekko is
oppervlakken blijven plakken, maar wel
zindelijk en kiest een hoekje uit voor
goed klimmen. Als een luipaardgekko
zijn ontlasting. Het kan handig zijn om
wordt aangevallen door een roofdier, kan
hier gemakkelijk vervangbaar substraat,
hij een deel van zijn staart afstoten. Dit heet
bijvoorbeeld papier, te leggen.
autotomie. In de staart zitten breekpunten
Het verblijf moet goed geventileerd en
op verschillende plaatsen. De afgeworpen
tochtvrij zijn. De temperatuur in het
2
www.licg .n l
LICG Huisdierenbijsluiter | Luipaardgekko
verblijf moet tussen 25 en 35 graden
een bakje met calciumpoeder of
Celsius liggen, verdeeld in warme
fijngemaakt sepia. Wilt u planten
plekken onder de spots en koudere
neerzetten dan zijn kunstplanten het
plekken. ‘s Nachts mag de temperatuur
meest praktisch.
dalen tussen 20 en 25 graden Celsius. Gebruik bijvoorbeeld bij een glazen
Het is goed voor de dieren om hen een
terrarium bodemverwarming met behulp
winterrust te geven. Tijdens deze periode,
van een warmtemat, maar let op dat er
die ongeveer twee maanden duurt, wordt
warmere en koudere gedeeltes moeten
de temperatuur geleidelijk lager, en het
zijn. Zorg bij meerdere dieren voor
licht minder. De dagtemperatuur is dan
meerdere spotjes, maar let op dat het
ongeveer 15 tot 20 graden Celsius, en
terrarium koele plaatsen blijft houden.
de nachttemperatuur vijf graden lager.
UV lampen zijn niet nodig voor de
Maak de daglengte geleidelijk korter tot
luipaard gekko omdat het een nachtdier
acht uur licht per dag. Na afloop van de
is. Gebruik gloeilampen of eventueel
winterrust bouwt u dit weer langzaam op.
daglichtlampen en laat het licht twaalf uur per dag aan staan. Zet het licht op
Verzorgen en hanteren
een schakelklok zodat er een vast dag-
U kunt luipaardgekko’s voorzichtig
nacht ritme is. Houd er rekening mee
wennen aan oppakken, zodat u het dier
dat albino varianten niet tegen fel licht
indien nodig kunt hanteren. Het beste
kunnen, gebruik dan infra-rood spots.
kunt u hierbij de gekko met uw handen
Pas op dat de dieren zich niet kunnen
opscheppen. Het is echter geen dier
branden aan de lamp of de warmtespots.
dat u vaak vast moet pakken, dit geeft
Ook warmtestenen kunnen verbranding
teveel stress. Pas bovendien op dat u
veroorzaken.
de gekko nooit bij de staart pakt, want
Aan de luchtvochtigheid hoeft u
dan zal hij deze afstoten. De huid van de
meestal niets te doen, de normale
luipaardgekko is gevoelig. Luipaardgekko’s
huiskamerluchtvochtigheid voldoet.
kunnen bijten maar doen dit niet snel.
Het terrarium kan verder worden
Het is belangrijk om het terrarium
ingericht met platte ligstenen en er
goed schoon te houden. Verwijder elke
dienen ruim voldoende schuilplaatsen
dag niet opgegeten voedseldieren en
te zijn tussen stenen of hout. Zet dit
haal uitwerpselen weg voor u opnieuw
stevig vast want de luipaardgekko graaft
voert. De luipaardgekko’s zullen meestal
graag, lijm stenen eventueel op elkaar
een specifieke plek uitkiezen om hun
vast zodat het niet kan instorten. Zet
ontlasting te doen, dit vergemakkelijkt
een donker bakje met daarin wat vochtig
het schoonmaken. Heeft u zand op de
veenmos neer zodat de dieren een plek
bodem, vervang dit dan eens per jaar.
hebben om eieren te leggen. Soms
Gebruikt u papier, vervang dit dan zodra
vinden de dieren het prettig om hier
het vies of nat wordt. Zorg altijd voor vers
gewoon in te liggen, met name bij het
drinkwater.
vervellen.
Was altijd uw handen nadat u in contact
Zorg altijd voor een bakje met schoon
geweest bent met de dieren of het
drinkwater. Een calciumbron in het
terrarium, reptielen kunnen Salmonella
terrarium is aan te raden, bijvoorbeeld
overbrengen.
3
www.licg .n l
LICG Huisdierenbijsluiter | Luipaardgekko
Voeding
tussen de achterpoten. Mannetjes hebben
Luipaardgekko’s eten dierlijk, levend voer
een bredere staartaanzet dan vrouwtjes.
zoals krekels en kakkerlakken, aangevuld
Vanaf een maand of zes kunt u
met meelwormen of wasmotten. Deze
het geslachtsonderscheid zien.
laatste zijn erg vet dus geef er niet te veel
Luipaardgekko’s zijn geslachtsrijp na
van. Het voedseldier moet kleiner zijn dan
ongeveer tien maanden tot twee jaar. De
de kop van de gekko. Haal overgebleven
vrouwtjes moeten tenminste 45 gram
levende insecten uit het terrarium om
wegen voor u ermee gaat kweken. Als
stress bij de gekko’s te voorkomen.
u zelf wilt kweken, bedenk dan vooraf
Voedseldieren kunt u het beste eerst
waar u de jongen kwijt kunt, want het
bijvoeren (‘gutloaden’) met bijvoorbeeld
kweekaanbod is vrij groot.
fruit, kattenvoer of visvoer zodat hun
Het paarseizoen loopt van februari tot
voedingswaarde optimaal is. Pasgeboren
september. Het vrouwtje heeft wat extra
muisjes kunnen af en toe gegeven worden,
energie en calcium nodig.
met name aan volwassen vrouwtjes die
Het vrouwtje legt vijf tot tien keer per jaar
zich moeten gaan voorplanten. Geef ze
twee eieren in vochtig veenmos of vochtig
echter niet vaker dan eens per maand
zand. Dit gebeurt zo’n 21 dagen na het
omdat ze erg veel energie bevatten.
paren. Deze eieren kunt u uitbroeden in
Sommige luipaardgekko’s houden ook
een broedstoof op bijvoorbeeld vochtig
van af en toe wat zacht fruit. Wissel het
vermiculiet. Let daarbij goed op dat u de
voer af, zo krijgt de luipaardgekko alle
eieren niet draait! De eieren zijn zacht
voedingsstoffen binnen.
als ze gelegd worden en moeten even
Luipaardgekko’s hebben extra calcium
uitharden. Of er mannelijke of vrouwelijks
nodig. Geef dit dagelijks in de vorm van
luipaardgekko’s geboren worden en hoe
sepiapoeder of calciumlactaat dat over
lang de broedtijd is, hangt af van de
het voedsel en door het water gestrooid
broedtemperatuur. Bij 26 tot 30 graden
kan worden. U kunt het ook in een
duurt het broeden drie maanden en komen
bakje neerzetten. Daarnaast zijn extra
er vooral vrouwtjes uit, bij 32 graden
vitamines nodig, geef eens per week wat
duurt het anderhalve maand en komen
vitamine preparaat. Let bij vitamines op de
er vooral mannetjes uit de eieren. Voert
houdbaarheid en geef niet teveel, dit kan
u de temperatuur nog meer op tot 34
schadelijk zijn.
graden dan worden er weer voornamelijk
Voer de luipaardgekko hooguit drie keer
vrouwtjes geboren.
per week. In de periode voor de winterrust
Het gebeurt wel dat er een paar dagen
voert u minder vaak, tijdens de winterrust
zitten tussen het uitkomen van beide
eten de dieren niet of nauwelijks. Vers
eieren, laat het laatste ei dus rustig liggen
drinkwater moet altijd aanwezig zijn.
tot het uitkomt. Zet de jongen in een aparte bak en zorg voor een bakje met
Van jong tot volwassen dier
vochtig substraat. De eerste week eten de
Mannelijke luipaardgekko’s hebben twee
jongen niet. Dan zullen ze vervellen en
verdikkingen onder de staartwortel. Ook
daarna beginnen ze op voedseldiertjes te
zijn de pre-anale poriën bij het mannetje
jagen. Luipaardgekko’s kunnen twintig jaar
duidelijk te zien. Deze kleine openingen in
oud worden.
de huid liggen in een omgekeerde V-vorm 4
www.licg .n l
LICG Huisdierenbijsluiter | Luipaardgekko
Ziekten
blijven zitten kunnen problemen geven,
Een aandoening waar gekko’s gevoelig
vooral bij ogen en tenen. Trek nooit hard
voor zijn is rachitis. Dit is een vervorming
aan de huid van de gekko. Probeer bij
van het skelet door een tekort aan calcium.
problemen eventueel heel voorzichtig
De gevolgen van te weinig calcium zijn pas
met een pincet restjes huid weg te halen.
na langere tijd te merken, maar het proces
Als een dier steeds problemen heeft met
is onomkeerbaar. Zorg er daarom altijd
vervellen, kan dit door tekort aan vitamine
voor dat de gekko’s een extra calciumbron
A komen of door een slechte conditie door
ter beschikking hebben en ook voldoende
ziekte. Ga dan naar een dierenarts.
vitamine D3 binnenkrijgen, wat nodig is
Een gekko die zijn staart heeft
om de botten op te bouwen. Hiervoor kunt
afgeworpen is kwetsbaar omdat hij zijn
u een vitaminen- en mineralenpreparaat
energiereserves, die in de staart worden
gebruiken. Gekko’s die een tekort aan
opgeslagen, is verloren. Zet deze dus apart
calcium binnenkrijgen, gaan soms zand of
tot de staart weer is aangegroeid.
ander substraat eten. Latere verschijnselen
Mijten komen bij reptielen regelmatig voor.
zijn zwakke en misvormde botten,
Het zijn kleine, rode of zwarte diertjes die
bijvoorbeeld kromme poten, en slechte
vooral bij ogen en geslachtsopeningen te
eieren of dode jongen.
vinden zijn. Koop nooit een dier met mijt
Vrouwtjes kunnen problemen krijgen bij
en ontsmet nieuw materiaal voor u het in
het eieren leggen, meestal als gevolg van
het terrarium zet. Middelen om mijten te
kalktekorten. Vaak is een operatie nodig
bestrijden haalt u bij de dierenarts.
om het ei te verwijderen.
Cryptosporidium is een ziekte die de
Verstopping kan voorkomen als de dieren
luchtwegen en darmen aantast. De
teveel substraat opeten, bijvoorbeeld door
kenmerken zijn gewichtsverlies, niet
kalktekort, of door verkeerde voeding.
willen eten en soms diarree. Er is geen
Jonge dieren zijn hier gevoeliger voor dan
medicijn bekend. De dieren kunnen er aan
oudere dieren, daarom kunt u de eerste
overlijden, maar sommige herstellen. Zorg
maanden beter papier als ondergrond
altijd voor goede hygiëne en verwijder
gebruiken.
steeds ontlasting voordat u nieuw voer
Diarree wijst op een infectie van de
geeft.
darmen, ga hiermee altijd bijtijds naar een
Voorkom ziekten door goede hygiëne,
dierenarts.
goede voeding en zo min mogelijk stress.
Longontsteking kan het gevolg zijn van
Is uw luipaardgekko ziek, ga dan naar een
tocht in het terrarium en is te herkennen
dierenarts met verstand van reptielen.
aan slijm bij de mond. Probeer tocht altijd te voorkomen. Ook mondrot komt voor,
Benodigde ervaring
te zien aan geel pus in de bek. Voor beide
Voor het op een verantwoorde wijze
aandoeningen heeft de gekko antibiotica
houden van dit huisdier is geen ervaring
nodig.
nodig. Zorg ervoor dat u zich van tevoren
Niet vlot verlopende vervelling kunt
goed informeert.
u verhelpen door voor een hogere luchtvochtigheid te zorgen, bijvoorbeeld in
Kosten
de vorm van een bakje vochtig vermiculiet
Luipaardgekko’s kunt u kopen bij een
of veenmos. Stukken vel die te lang vast
gespecialiseerde kweker of bij een goede
5
www.licg .n l
LICG Huisdierenbijsluiter | Luipaardgekko
reptielenspeciaalzaak. Ze kosten ongeveer
heeft. Aan heel jonge dieren is moeilijk
vanaf 20 tot 150 euro per stuk, afhankelijk
te zien of ze iets mankeren, koop liever
van het kleurpatroon en de leeftijd.
een dier van een maand of zes oud.
De opstartkosten van een terrarium
• Koop geen wildvang dieren, deze zijn
zijn vrij hoog. Kosten die terugkeren
vaak kwetsbaar in gevangenschap.
zijn bijvoorbeeld de aanschaf van
Nakweekdieren zijn sterker en beter
voedseldieren en de elektriciteitskosten
aangepast aan het leven in een
voor verwarming en licht. Daarnaast kunt u voor kosten komen te staan als er ziekten in het terrarium ontstaan.
terrarium. • Sluit u eventueel aan bij een reptielenvereniging, waar u via medeliefhebbers veel nuttige informatie kunt
Bijzonderheden
• Let bij aanschaf op dat de gekko niet mager is, alert is en heldere ogen heeft,
krijgen. • Laat kinderen nooit alleen met huisdieren!
geen tenen mist en een schone neus
Kijk voor de meest recente informatie op www.licg.nl
Het LICG is hét informatiepunt voor het ‘houden van huisdieren’. Deze stichting geeft onafhankelijke en betrouwbare informatie over het op een verantwoorde wijze kopen en verzorgen van huisdieren. Deze informatie is op de meest recente inzichten gebaseerd en wordt bovendien wetenschappelijk getoetst. Door het bieden van informatie en het organiseren van campagnes, levert het LICG een bijdrage aan verbetering van de gezondheid en het welzijn van huisdieren in Nederland.
6
