LUCHTPOST -
DE
OORLOGSJAREN.
Toen i n s e p t e m b e r 1939 de t w e e d e w e r e l d o o r l o g u i t b r a k w e r d h e t v o o r de KLM o n m o g e l i j k om op a l l e l i j nen t e b l i j v e n v l i e g e n . A l l e Europese l u c h t d i e n s t e n , met u i t z o n d e r i n g van d i e n a a r B e l g i ë , E n g e l a n d e n Scandinavië w e r d e n g e s t a a k t . Het b e g i n p u n t van d e Indiëlijn w e r d v e r p l a a t s t n a a r N a p e l s . Toch w e r d op 4 s e p t e m b e r de l i j n C u r a c a o - Paramar i b o geopend.
Een b r i e f Paramaribo.
vervoerd
met
de
eerste
vlucht
Curaçao
-
9
Een
brief
vervoerd
met
de
terugvlucht
op
5
september.
10 MEI 1940. DUITSE VLIEGTUIGEN HEBBEN HEDENMORGEN SCHIPHOL GEBOMBARDEERD. Op 10 mei 1940 werden a l l e KLM d i e n s t e n v a n u i t Ams t e r d a m g e s t a a k t . B i j het bombardement van S c h i p h o l werden 18 v l i e g t u i g e n v e r n i e l d , 11 v l i e g t u i g e n werden door d e D u i t s e b e z e t t i n g s t r o e p e n g e v o r d e r d , t e r w i j l 14 v l i e g t u i g e n z i c h op de I n d i ë - l i j n Napels D j a k a r t a e n i n E n g e l a n d bevonden. T i j d e n s d e b e z e t t i n g b l e e f d e KLM v l i e g e n . E e r s t nog i n h e t v o o r m a l i g Oost - Indië, n a t u u r l i j k i n d e West en v a n u i t E n g e l a n d n a a r L i s s a b o n en G i b r a l t a r . I n 1943 werd een KLM machine, de " I b i s " , onder gez a g v o e r d e r Tepas boven de G o l f van B i s k a y e n e e r g e s c h o t e n . D e r t i e n p a s s a g i e r s kwamen om waaronder A l f r e d 10
C h e n h a l l s , een man d i e v e e l op C h u r c h i l l l e e k en de bekende f i l m s t e r L e s l i e Howard. Over deze v l u c h t met nummer 777 i s door I a n C o l v i n een boek g e s c h r e v e n , dat onder de t i t e l " V l u c h t 777" i n het N e d e r l a n d s i s v e r t a a l d e n v o o r z i e n van een voorwoord van V i r u l y . Deze s c h r i j f t h i e r i n onder meer: " Z i j n b e l a n g s t e l l i n g v o o r het l o t van L e s l i e Howard, " T e p a s ' p a s s a g i e r , h e e f t hem e r t o e g e b r a c h t , u i t z o n d e r l i j k v e e l moeite t e doen i n een r i c h t i n g , w a a r i n " t e w e i n i g N e d e r l a n d s e s t a p p e n z i j n g e z e t . Want i n "de g e s c h i e d e n i s van de N e d e r l a n d s e L u c h t v a a r t "vormt het boeiende v e r h a a l van Koene D i r k Parmen" t i e r s E n g e l s e KLM i n o o r l o g s t i j d o n g e t w i j f e l d een "veronachtzaamd g e b i e d . Het v e r h a a l van de om en na" b i j 1600 v l u c h t e n , d i e door P a r m e n t i e r s k l e i n e " v a d e r l a n d s e groep v a n u i t het f o r t Engeland n a a r het " n e u t r a l e P o r t u g a l e n dat ander f o r t G i b r a l t a r werden " u i t g e v o e r d en waarvan er maar één - v l u c h t 777 met "Tepas en Howard - m i s l u k t e , is op de een of a n d e r e "manier v e r onvoldoende onder de a a n d a c h t gekomen "van ons v o l k , dat P a r m e n t i e r t e r e c h t a l s n a t i o n a l e " h e l d h e e f t i n g e h a a l d na z i j n U i v e r v l u c h t n a a r Melb o u r n e , maar dat e r z i c h geen r e k e n s c h a p van h e e f t "gegeven, dat de waarde van z i j n tweede g r o t e p r e s " t a t i e , z i j n o r g a n i s a t i e e n u i t v o e r i n g van d e L i s s a " b o n v l u c h t e n d i e van d e s p e c t a c u l a i r e U i v e r v l u c h t "verre en verre o v e r t r o f " . - DE OPBOUW NA 1945. Op 5 mei 1945 was S c h i p h o l één g r o t e ruïne, maar l u c h t h a v e n d i r e c t e u r D e l l a e r t en de b e z i e l e n d e KLMd i r e c t e u r A.Plesman bouwden o n m i d d e l l i j k samen weer aan d e toekomst van d e l u c h t v a a r t . Een j a a r l a t e r h e e r s t e e r weer een i n t e r n a t i o n a l e d r u k t e o p S c h i p h o l . Daar i n Nederland t e n g e v o l g e van het o o r l o g s geweld v e e l bruggen v e r n i e l d waren, was het t r e i n e n w e g v e r k e e r v r i j w e l lamgelegd. Een r e i s van den Haag n a a r Groningen of M a a s t r i c h t e i s t e p e r t r e i n en bus o n g e v e e r 24 u u r . 11
Quirinus Tepas, sedert 1925 in dienst der KLM, gezagvoerder van de neergeschoten "Ibis".
Alfred. Chenhalls die op Churchill
"de man, leek".
L e s l i e Howard als Ashley i n "Gejaagd het grootste boeken filmsucces aller 12
door de wind", tijden,
Een b r i e f vervoerd b i j d e opening van naar en van Groningen op 11 oktober Groningen naar Amsterdam.
de luchtlijn 1945 van
Door het i n s t e l l e n van v l i e g d i e n s t e n v o o r h e t v e r v o e r van p o s t e n p a s s a g i e r s n a a r het noorden, oost e n en z u i d e n van ons l a n d , werd de n o o d t o e s t a n d e n i g s z i n s opgeheven. Op 26 september 1945 werd de v l i e g d i e n s t AmsterdamE i n d h o v e n - M a a s t r i c h t geopend en op 11 o k t o b e r kwam d a a r de l i j n Amsterdam - Leeuwarden - G r o n i n g e n b i j . Een week l a t e r v o l g d e de l u c h t d i e n s t op Enschede. I n m i d d e l s werden d e bruggen, z i j h e t vaak v o o r l o p i g , h e r s t e l d en kwam h e t t r e i n - en w e g v e r k e e r weer op gang. De PTT vond het n i e t n o d i g deze n o o d m a a t r e g e l l a n g e r te l a t e n b e s t a a n en op 31 december 1945 werden d e l a a t s t e p o s t v l u c h t e n i n het b i n n e n l a n d s v e r keer gestaakt. Plesman z a t i n t u s s e n n i e t s t i l . Met i n z e t van v e e l e n e r g i e w i s t h i j van d e Amerikaanse r e g e r i n g 1 4 S k y m a s t e r s l o s t e k r i j g e n , zodat ook d e v e r b i n d i n g e n met J a v a en de West weer konden worden h e r v a t .
13
P a r r n e n t i e r w e r d o p g e d r a g e n d e v e r b i n d i n g e n met h e t V e r r e O o s t e n t e gaan v e r k e n n e n . O p 1 0 november 1945 g a f Plesman h e t s t a r t s e i n v o o r h e t v e r t r e k van de S k y m a s t e r NL - 300, d i e 58 p o s t z a k k e n v e r v o e r d e , w a a r v a n h e t t o t a l e g e w i c h t 960 k g b e d r o e g . De p r o e f v l u c h t was een s u c c e s . Op 19 november kwam h e t t o e s t e l t e r u g u i t Indië met 195 kg p o s t . H e t was de m e e s t p r i m i t i e v e z e n d i n g , d i e o o i t u i t Indië i n N e d e r l a n d aankwam. D e p o s t z a t i n a l l e r l e i smoezelige zakken, d i e n i e t v e r z e g e l d w a r e n . E r was z e l f s een k a r b i e s j e b i j , d a t p r u t s e r i g met een t o u w t j e was d i c h t g e b o n d e n . De meeste b r i e v e n w a r e n z o n d e r p o s t z e g e l . Men had n i e t s meer. U i t e r a a r d w e r d e r geen s t r a f p o r t g e h e v e n , maar a l l e b r i e v e n werden b i j aankomst i n N e d e r l a n d g e s t e m p e l d . Op v e l e van deze s t u k k e n komt een s t e m p e l v o o r met d e v o l g e n d e t e k s t : " V e r z o n d e n p e r 1 s t e p r o e f v l u c h t Amsterdam - B a t a " v i a p e r DC 4 NL 300. V e r t r e k 10 november 1945. " D i t s t u k werd t e v e n s v e r z o n d e n p e r 1 s t e t e r u g "vlucht. " V e r t r e k B a t a v i a 1 9 nov. 1945 "Aankomst A'dam 23 n o v . 1945
Kaart vervoerd Indië met 14
met het
de eerste proefvlucht Nederland hierboven vermelde stempel.
Op 28 november 1945 w e r d een g e r e g e l d e d i e n s t 2 x p e r week geopend op B a t a v i a . De r e i s t i j d met de S k y m a s t e r van 4 dagen, w e r d t e r u g g e b r a c h t t o t 2 ½ dag met de C o n s t e l l a t i o n . Door p o l i t i e k e g e b e u r t e n i s s e n was de KLM v a n 29/1 t o t 20/7 1949 g e n o o d z a a k t 137 v l u c h t e n n a a r I n d o n e sië t e maken v i a K h a r t o e m - M a u r i t i u s , w a a r d o o r h e t g r o o t s t e o c e a a n t r a j e k t t e r w e r e l d ( 5534 k m ) moest w o r d e n b e v l o g e n . G e z a g v o e r d e r de Haas met de C o n s t e l l a t i o n F r a n e k e r was de e e r s t e d i e deze a f s t a n d o v e r d e I n d i s c h e Oceaan, een g e b i e d waar geen w e e r s c h e p e n z i j n , i n 15 u u r en 45 m i n u t e n h e e f t g e v l o g e n . Deze v l u c h t kan g e r a n g s c h i k t w o r d e n o n d e r de c a t e gorie "historische vluchten". -
PLESMAN
BOUWDE
VOORT
AAN
ZIJN
WERELDBEDRIJF.
B i n n e n E u r o p a w e r d e n i n de j a r e n 1945 - 1948 t a l r i j k e e e r s t e v l u c h t e n , h e r o p e n i n g s v l u c h t e n , gemaakt. V o o r deze v l u c h t e n i s geen b i j z o n d e r s t e m p e l v e r s t r e k t . Er was z o v e e l w e r k aan de opbouw van h e t KLM n e t , d a t men n a u w e l i j k s aan f e e s t e l i j k e o p e n i n g s v l u c h t e n dacht.
20
mei
1949
Amsterdam
-
Paramaribo
-
Willemstad. 15
N a deze j a r e n werden t a l van v l u c h t e n gemaakt, w a a r u i t de g r o e i van de KLM b l i j k t , w a a r v o o r s p e c i a l e enveloppen e n b i j z o n d e r e s t e m p e l s v e r s t r e k t werden.
4
december
27 oktober Oostenrijk 16
1952 via
1951
Amsterdam
Amsterdam Amsterdam.
-
Mexico.
Tokio.
Post
uit
3
april
2
1976
Amsterdam
november
1985
-
Athene
Amsterdam
-
-
Abu
Dhabi.
Malta,
17
24
maart
1981
Amsterdam
-
Atlanta.
In 1954 werd Plesman herdacht met een der zegels voor het Nationaal Luchtvaart fonds. 18
de
Op 31 december 1953 o v e r l e e d D r . A l b e r t Plesman, stuwende k r a c h t a c h t e r de KLM.
Het werk van Plesman wordt op v o o r t r e f f e l i j k e w i j z e v o o r t g e z e t door z i j n o p v o l g e r s . De KLM na de o o r l o g kent a l l e e n maar g r o e i . De bekende KLM-piloot Iwan S m i r n o f f z e g t h i e r v a n : "De g r o e i van de KLM is een roman in de g e s c h i e d e n i s "van de n a - o o r l o g s e l u c h t v a a r t , de g e s c h i e d e n i s van "hardnekkig doorzetten". En met z i j n woorden b e s l u i t e n we deze s e r i e postartikelen. A.Bosman
lucht-
H.J.de J a g e r .
19
