Luchtkwaliteit en verkeer
Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014
Overzicht presentatie • • •
•
Even voorstellen Trend in verkeersemissies: veel bereikt, nog veel te doen Oplossingsrichtingen: • Schonere voertuigen, rijstijl en doorstroming • Andere vervoerswijzen • Minder verkeer/groei Rol EU, Rijk en lokale overheden
Huib van Essen - 8 februari 2014
2
CE Delft •
• • • •
•
Onafhankelijk, not-for-profit consultancy, opgericht in 1978 Ca. 40 medewerkers Transport, Energie, Economie, Ketenanalyse 20+ jaar ervaring in milieubeleid in transport Klantenkring: Europese Commissie, Europees Parlement, nationale en lokale overheden, bedrijven, NGOs Toonaangevend op milieubeleid voor verkeer
Huib van Essen - 8 februari 2014
3
Al veel bereikt met huidige EU-beleid • •
• •
Forse emissiereducties bereikt, zowel per km als totaal Sommige problemen vrijwel opgelost: o Zwavel o Lood o Benzeen o CO o VOS Ook uitstoot van fijnstof (PM) en NOx al fors minder Maar: nog geen gezond niveau en sommige problemen blijken hardnekkig: • op diverse plaatsen overschrijdingen luchtkwaliteitsnormen voor NOx • meeste gezondheidsschade door fijnstof
Huib van Essen - 8 februari 2014
4
Emissies dalen, maar nog geen gezond niveau
Huib van Essen - 8 februari 2014
5
Oplossing 1: schonere voertuigen •
• •
Europese voertuignormen: • voor luchtvervuiling (o.a. voor fijnstof en NOx) en CO2 (klimaat) • voor alle nieuwe voertuigen • zeer effectief gebleken Rijgedrag, doorstroming en snelheden ook van invloed Hoe schoon zijn nieuwe auto’s in de praktijk?
Huib van Essen - 8 februari 2014
6
Fijnstof praktijkemissies benzine/dieselauto
Huib van Essen - 8 februari 2014
7
NOx praktijkemissies benzine/dieselauto Em issies NOx in norm en praktijk 0,7 0,6
Emissies (g/km)
0,5 0,4 0,3
0,2 0,1 0 Euro-3
Euro-4
Euro-5
Norm Diesel
Praktijk Diesel
Norm Benzine
Praktijk Benzine
Euro-6*
Huib van Essen - 8 februari 2014
8
Oplossing 2: andere vervoerswijzen: niet altijd effectief voor luchtkwaliteit PM10 (g/rzg-km); korte afstand; dag gemiddelde; 2010 Gem. bez.
1 pers
2 pers
3 pers
4 pers
Pe rs
Pe rs
.a
ut o
(b en zi .a ne ut ) o Pe (d ie rs se .a l) ut o (L PG Br ) om fie ts M ot or f ie ts St ad sb us St re ek bu s Tr am St op tre M in et ro (e le St kt op ris tre ch in IC ) (d tre ie in se (e l) le kt ris ch )
0,12 0,10 0,08 0,06 0,04 0,02 0,00
Huib van Essen - 8 februari 2014
9
Oplossing 3: minder verkeer(sgroei) • •
• •
Groei wegverkeer vlakt af Verschillende factoren: • Mogelijke verzadiging personenautomobiliteit • Verstedelijking • Jongeren blijven langer studeren • Economische crisis en lagere groeiprognoses • Invloed ICT: remt en stimuleert verkeersgroei Lange termijn trend onzeker Overheidsbeleid ook grote invloed: • Prijsbeleid remt verkeersgroei • Verkeersbeleid: minder files zorgen voor meer verkeer • Uitbreiding wegcapaciteit stimuleert verkeersgroei
Huib van Essen - 8 februari 2014
10
Verkeersgroei nu onder laagste groeiscenario
Groei ten opzichte van 2000
80%
60%
40%
20%
0% 2000
2005
2010
2015
2020
2025
GE
RC
projectie GE
Werkelijke ontwikkeling
2030
Prognose KIM
Huib van Essen - 8 februari 2014
11
Waardoor veel weginvesteringen onrendabel 2,50
MKBA Kosten-baten ratio
2,00
1,50
1,00
0,50
0,00 MKBA NWO Blankenburg Krabbeplaswest incl. tol K/B-ratio MKBA GE
MKBA RijnlandRoute Zoeken naar Balans K/B-ratio MKBA RC
MKBA A4 Haaglanden projectalternatief 2 K/B ratio 1,0
Huib van Essen - 8 februari 2014
12
Rol van EU, Rijk en lokale overheden • •
•
EU: vooral bronbeleid NL: o Prijsprikkels o Infrastructuurbeleid o Snelhedenbeleid o Lokaal beleid faciliteren (bijv. milieuzones) o Ondersteunen transitie naar bijv. elektrisch rijden Lokaal: o Prijsprikkels (parkeren) o Infrastructuurbeleid o Snelhedenbeleid o Verkeersmanagement o Milieuzones o … Huib van Essen - Utrecht 13 november 2013
13
CE Delft Huib van Essen
[email protected] 015-2150150
Luchtvervuiling: gezondheidsschade • • • •
•
Fijnstof (PM) en stikstofoxyden (NOx) Veroorzaakt/verergert luchtweg-, hart- & vaatziekten, kankerverwekkend Verkort gemiddelde levensverwachting in Nederland met ca. 12 maanden Kosten luchtvervuiling wegverkeer: 2 mrd per jaar (helft door personenauto’s) Onzeker of uitgestelde Europese luchtkwaliteitsnormen voor NOx overal gehaald worden in 2015
Huib van Essen - Utrecht 13 november 2013
15
EU Richtlijnen en Regelgeving • • • • •
Luchtkwaliteitsnormen Nationale Emissie Plafonds (NEC) Voertuignormen Brandstofkwaliteitsrichtlijn Richtlijn hernieuwbare energie
Huib van Essen - Utrecht 13 november 2013
16
Luchtkwaliteitsnormen • • •
Sinds juni 2008 van kracht Gericht op een goede luchtkwaliteit Grenswaarden voor concentraties van o.a. PM en NO2 in de lucht
•
Belangrijkste eisen: o Jaargemiddelde concentraties: 40 microgram/m3 (NO2 en PM10) o Uurgemiddelde voor NO2 200 microgram/m3: maximaal 18 overschrijdingen per jaar o Daggemiddelde voor PM 50 microgram/m3: maximaal 35 overschrijdingen per jaar
•
Nederland en andere landen hebben de eisen voor 2012 niet gehaald: o Uitstel tot 2015 (tot dan geldt 60 microgram NOx) o Onzeker of de NOx-normen dan overal gehaald gaan worden Huib van Essen - Utrecht 13 november 2013
17
Nationale Emissie Plafonds (NEC) • • • • •
Vastgesteld in 2001 Doel: totale uitstoot luchtvervuilende stoffen maximeren (alle sectoren) Doelen voor 2010 en sinds 2012 ook voor 2020 Maxima voor totale hoeveelheid luchtvervuilende emissies per EU lidstaat Plafonds worden gehaald, waarschijnlijk ook in 2020
Huib van Essen - Utrecht 13 november 2013
18
Voertuignormen • •
•
•
Doel: uitstoot per km maximeren Euronormen: o NOx en fijnstof o Sinds jaren ‘80 voor alle nieuwe wegvoertuigen o Nu ook voor binnenvaartschepen en dieseltreinen o Om paar jaar aangescherpt, verschil benzine en diesel CO2-normen: o Gemiddelde alle verkochte auto’s o 130 g/km in 2015; 95 g/km in 2020 o Norm per fabrikant, hangt af van gewicht van verkochte auto’s o ‘supercredits’ voor <50 g/km (elektrische auto’s) Meetmethode: o Bij typegoedkeuring: rollenbanktest o Op basis van vaste testcyclus ‘NEDC’ Huib van Essen - Utrecht 13 november 2013
19
Trends totale verkeersemissies in Nederland
Huib van Essen - Utrecht 13 november 2013
20
Verschil met de praktijk •
• •
Vaak grote verschillen tussen test- en praktijkwaarden, door: o kalibratie testauto en benutting testmarges o ritprofiel en rijgedrag o radio, navigatie, airconditioning, e.d. Verbetering van tests langdurig proces Betere schatting praktijkemissies: o Andere testcyclus o Metingen op openbare weg o Via tankpasgegevens (alleen CO2)
Huib van Essen - Utrecht 13 november 2013
21
CO2 praktijkemissies auto’s: 50 g boven norm
Bron: TNO, 2013 Huib van Essen - Utrecht 13 november 2013
22
