Minder emissies, betere bereikbaarheid Afscheid Frans v.d. Steen, 26 juni 2014 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft
CE Delft •
• • • •
Onafhankelijk, not-for-profit consultancy, opgericht in 1978 Ca. 40 medewerkers Transport, Energie, Economie, Ketenanalyse 20+ jaar ervaring in milieubeleid in transport Klantenkring: Europese Commissie, Europees Parlement, nationale en lokale overheden, bedrijven, NGOs
Huib van Essen / 26 juni 2014
Mobiliteit kost veel Ieder jaar: • 700 doden, 19000 ernstig gewonden • Kwart van alle CO2-uitstoot, aandeel groeit • Belangrijkste bron van luchtvervuiling: 3000 doden per jaar, plus 12.00024.000 mensen eerder dood door langdurig blootstelling • Ca. 4.500 vroegtijdige sterfgevallen door verkeersgeluid • Uitgaven aan mobiliteit ca. 15 mld: 9 mld Rijk + 6 mld lokale overheden • Externe en infrastructuurkosten samen in totaal ca. 37 miljard per jaar
Huib van Essen / 26 juni 2014
Verduurzaming mobiliteit: techniek én gedrag Mogelijkheden voor verduurzamen mobiliteit
Duurzame energie
Schone, stille, veilige & slimme voertuigen
Efficiënter gebruik
Transportvolume & modal shift
Huib van Essen / 26 juni 2014
Met technische innovaties veel te bereiken
Huib van Essen / 26 juni 2014
Niet rijk rekenen • • • • • • •
Waterstof: technologie nog in kinderschoenen Biobrandstoffen: zorgen soms voor méér uitstoot (ILUC) Elektrisch rijden: technische doorbraak in batterijen nodig Beter OV dat mensen van de fiets jaagt i.p.v. uit de auto Zuinige auto’s minder zuinig dan gedacht Groen gas: risico op nieuwe lock-in in fossiel (aardgas) Toch maar weer waterstof?!
Eerlijk kijken naar wat echt werkt Niet teveel op één paard wedden
Huib van Essen / 26 juni 2014
Verkeersgroei: peak mobility? (1)
Huib van Essen / 26 juni 2014
Verkeersgroei: peak mobility? (2) • • • •
500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0
Personenauto's
Bestelauto's Vrachtauto's en speciale voertuigen Motorfietsen Bromfietsen
Groei van deelauto’s Jongeren hechten minder aan autobezit Sinds 2005 geen groei in reizigerskilometers auto Ruimte in steden steeds meer beperkende factor
Maar ook: • Autobezit neemt nog steeds toe • Deel van de groei van luchtvaart vervangt autokilometers • Wat als economie weer gaat groeien? • Weguitbreidingen stimuleren autogebruik (voorbeeld: verbreding A2) => Ook hier: niet rijk rekenen Huib van Essen / 26 juni 2014
Inzetten op betere bereikbaarheid of ‘steeds sneller = steeds verder’?
Huib van Essen / 26 juni 2014
Wie zet transitie in gang: markt of overheid? Markt: • Veel innovatie mogelijk • Gericht op hogere omzet en lagere kosten • Niet vanzelf in duurzame richting • Ook vaak ‘green washing’
Overheid: • Kan marktpartijen ondersteunen, prikkelen, uitdagen: wortel & stok • Lastig om vooraf de meest kansrijk technieken te kiezen • Ambities vaak erg hoog (is ook nodig!) • Doorvertaling naar beleid onvoldoende om ambities waar te maken • Veel effectief beleid voor politici lastig te verkopen • Aantrekkelijk toekomstbeeld nodig
Huib van Essen / 26 juni 2014
Elke bestuurslaag een eigen rol • • • •
Samenspel tussen overheid, bedrijfsleven, burgers EU: strenge eisen aan alle vervoerswijzen Rijk: slimme prikkels voor burgers en bedrijven Lokaal/regionaal: de baas op straat
• •
Bedrijven: innovatie Burgers: eerlijker & gezonder
Huib van Essen / 26 juni 2014
Concrete mogelijkheden voor gemeentes • • • • • • • • • • • • •
Radicale omslag in prioriteitstelling Fietsers en voetgangers: sneller, beter, veiliger Zeer terughoudend zijn met weguitbreidingen Light-rail of tramnetwerk; voorzieningen rond ov knooppunten Functioneel aanbesteden ov (op doelen), incl. strenge milieueisen Inzetten op gezonde, aantrekkelijke openbare ruimte Autovrije zones en segmentering (binnen)stad Uitbreiden van betaald parkeren, verhogen van parkeertarieven Afspraken met bedrijven: elektrisch rijden, stimuleren fiets, deelauto’s Gebundelde bevoorradingsconcepten (bijv. Binnenstadservice) Infrastructuur voor elektrisch vervoer Kansen van herstructureringen en nieuwe wijken benutten Verlaging maximum snelheden en strenge handhaving
Huib van Essen / 26 juni 2014
Conclusies • • • • • •
Lange termijn klimaat en energiedoelen vragen zeer ambitieus beleid Er bestaat een sterke neiging tot rijk rekenen Focus op bereikbaarheid i.p.v. mobiliteit Overheid én markt Ieder bestuurslaag een eigen rol Gemeente: als baas op straat voor invloed op volume en modal split
Huib van Essen / 26 juni 2014
Aan de slag! Huib van Essen www.cedelft.nl
[email protected] 015-2150150
