CE-mailvisie
CE Delft Oplossingen voor milieu, economie en technologie
nummer 35, september 2008 Oude Delft 180 2611 HH Delft tel: 015 2 150 150 fax: 015 2 150 151 e-mail:
[email protected] website: www.ce.nl Besloten Vennootschap KvK 27251086
CE Delft wil u graag met deze nieuwsbrief op de hoogte brengen van haar activiteiten en projecten op het gebied van milieubeleid en -strategie. In dit nummer • Aanpassing Eurovignet Richtlijn maakt wegtransport duurzamer (klik hier voor hele tekst) • Energie uit water (klik hier voor hele tekst) • MKBA voor Amsterdams havengebied (klik hier voor hele tekst) • Infrastructurele maatregelen voor CO2-reductie in het verkeer (klik hier voor hele tekst) • Concurrentie en het CO2-emissiehandelssysteem (klik hier voor hele tekst) • Duurzame creditcard (klik hier voor hele tekst) Colofon hiermet voor Rijksbouwmeester hele tekst) • CE(klik Delft naar Amerika/Canada (klik hier voor hele tekst) • PlanMER voor Randstad 2040 (klik hier voor hele tekst)
Aanpassing Eurovignet Richtlijn maakt wegtransport duurzamer Het doorberekenen van milieukosten aan degenen die ze veroorzaken, het principe 'de vervuiler betaalt', is één van de manieren om milieuproblemen aan te pakken en het transport duurzamer te maken. Op dit moment worden de externe kosten van transport, de kosten die in het verkeer worden veroorzaakt door geluidsoverlast, luchtvervuiling, ongevallen, filevorming en klimaatverandering, nog niet doorberekend. Hierdoor worden bijvoorbeeld toltarieven alleen op infrastructuurkosten gebaseerd. In opdracht van de Europese Commissie heeft CE Delft onderzocht of en hoe deze externe kosten wel kunnen worden geïnternaliseerd. De resultaten van deze studie, getiteld IMPACT, zijn onlangs openbaar gemaakt. De belangrijkste aanbeveling van de studie is de aanpassing van de huidige Eurovignet Richtlijn voor vrachtverkeer. Dit is overgenomen door de Europese Commissie. Het voorstel is grotendeels gebaseerd op de conclusies en aanbevelingen van de studie IMPACT. Hierdoor wordt het op termijn mogelijk om de toepassing van het principe ‘de vervuiler betaalt’ ook in het wegtransport toe te passen en kunnen lidstaten, indien ze dat willen, de vervoerders een groot deel van de externe kosten doorbereken. CE Delft voerde de studie uit in samenwerking met buitenlandse partners. De volledige rapporten van IMPACT kunnen worden gedownload op www.ce.nl. De commissievoorstellen zijn te vinden via de website van de Europese Commissie, klik hier om deze te openen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Huib van Essen tel. 015 2150 150.
Energie uit water Rijkswaterstaat en andere partijen in de watersector zien de (inter)nationale ambities van overheden en marktpartijen op energie- en milieugebied en verkennen hun mogelijkheden om daaraan bij te dragen . Het instituut Deltares heeft CE Delft gevraagd om te assisteren bij twee projecten in dit kader. Het eerste project is een algemeen inventariserende studie rond de mogelijkheden van energiewinning met (zee)water. Hierbij is het de bedoeling de mogelijkheden en actuele ontwikkelingen breed in beeld te krijgen, waarbij het gaat om de chemisch/fysische principes, de markt en de belangrijkste spelers.
CE Delft Oplossingen voor milieu, economie en technologie Oude Delft 180 2611 HH Delft tel: 015 2 150 150 fax: 015 2 150 151 e-mail:
[email protected] website: www.ce.nl Besloten Vennootschap KvK 27251086
Het tweede project betreft het opzetten van een Inspiratieatlas, welke voor een beperkt aantal – eerder geselecteerde – opties inzichtelijk maakt hoe en waar met water elektriciteit opgewekt kan worden in Nederland. CE Delft onderbouwt voor dit project de inschattingen rond het potentieel en de technische -, maatschappelijke - en economische haalbaarheid van de betreffende opties. De uitkomsten zijn ook input voor het toekomstdebat Nationaal Waterplan op 10 september 2008. Voor meer informatie over de beide projecten kunt u terecht bij Jos Benner, tel. 015 2150 150
MKBA voor Amsterdams havengebied De komende jaren zal het Amsterdamse havengebied Westpoort verder worden ontwikkeld. De meningen over wat de meest wenselijke activiteiten op de nog beschikbare terreinen in dit gebied zijn, zijn echter verdeeld. Om een zorgvuldige afweging tussen de verschillende plannen te kunnen maken wil het Havenbedrijf Amsterdam gebruik maken van een Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA). ECORYS Nederland gaat, in samenwerking met CE Delft en BECO, deze MKBA uitvoeren. Twee projectalternatieven worden geëvalueerd. Het eerste alternatief is de ontwikkeling van het gebied volgens de visie van de Haven Amsterdam. Het tweede alternatief is de inrichting van het terrein op basis van de visie van diverse milieu- en bewonersorganisaties. Relevante voor- en nadelen voor de maatschappij worden in kaart gebracht en zoveel mogelijk in geld gewaardeerd. Het gaat om zowel (regionale) economische effecten als om milieuaspecten. CE Delft zal zich in deze opdracht met name richten op de bepaling en waardering van de fysieke effecten op natuur en milieu. Voor meer informatie over dit project kunt u terecht bij Marisa Korteland, tel. 015 2150 150.
Infrastructurele maatregelen voor CO2-reductie in verkeer Het kabinet heeft zich ten doel gesteld om de CO2-uitstoot in Nederland in 2020 met 20% te reduceren. Ook in de transportsector zijn forse emissiereducties noodzakelijk om deze doelstelling te kunnen halen. Tot op heden is er weinig aandacht voor infrastructurele aanpassingen als mogelijkheid voor CO2-reductie. In opdracht van Koninklijk Nederlands Vervoer (KNV) en VolkerWessels en met ondersteuning van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat gaat CE Delft een inventarisatiestudie uitvoeren voor slimme investeringen in infrastructuur die bijdragen aan CO2-reductie door OV en goederenvervoer. Belangrijk in deze studie is welke maatregelen het meest veelbelovend zijn en de inschatting die kan worden gemaakt van het te verwachten effect van deze maatregelen. Het kan hierbij gaan om nieuwe infrastructuur maar ook om aanpassing van bestaande infrastructuur. Concreet kan er gedacht worden aan het omvormen van bestaande stroken tot doelgroepstroken, slimme verkeersregelinstallaties (‘tovergroen’) of de bouw van stedelijke distributiecentra of parkeergelegenheid bij treinstations. Voor meer informatie over dit project kunt u terecht bij Huib van Essen, tel. 015 2150 150.
CE Delft Oplossingen voor milieu, economie en technologie Oude Delft 180 2611 HH Delft tel: 015 2 150 150 fax: 015 2 150 151 e-mail:
[email protected] website: www.ce.nl Besloten Vennootschap KvK 27251086
Concurrentie en het CO2-emissiehandelssysteem De Europese Unie heeft begin 2008 plannen gepresenteerd voor het ontwerp van de derde fase van het CO2-emissiehandelssysteem (EU ETS), waarbij rechten worden geveild in plaats van gratis weggegeven zoals nu het geval is. De achterliggende gedachte hierbij is dat veilen leidt tot een efficiënter en goedkoper klimaatbeleid. Als de rest van de wereld echter geen klimaatbeleid gaat voeren, kan veilen leiden tot een mogelijk verlies aan winstgevendheid die het investeringsklimaat in de Europese Unie negatief zou kunnen beïnvloeden. In deze context hebben de ministeries van Financiën, Economische Zaken, VROM en Buitenlandse Zaken die zitting nemen in de Projectgroep Review EU Emissiehandelssysteem (PRET) aan CE Delft gevraagd het effect van de EU ETS op de concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven te onderzoeken inclusief de gevolgen daarvan voor de Nederlandse economie en het milieu. Dit nieuwe systeem zou in werking moeten treden na 2012. De resultaten van de studie tonen aan dat de directe gevolgen voor het Nederlandse bedrijfsleven op macro-economische schaal gering lijken te zijn. Indien de rechten voor het EU ETS worden geveild, kan dit resulteren in een kostprijsstijging voor de industrie van gemiddeld 0,6%. Naar verwachting zal, gemiddeld gezien, de helft van deze stijging kunnen worden doorberekend aan klanten. Daarmee zal de totale kostenstijging voor de industrie op ongeveer 0,3% uitkomen. Het directe verlies aan welvaart voor de Nederlandse economie is ongeveer 0,2% van het BNP. Er zijn echter ook indirecte effecten op het BNP te verwachten van een veilingssysteem. Sectoren als aluminium, staal en enkele onderdelen van de chemische industrie kunnen te maken krijgen met bovengemiddelde kostprijsstijgingen die niet (volledig) aan de klanten kunnen worden doorberekend. Tevens is onderzocht of aanvullend beleid, zoals border tax adjustments, gratis uitgifte of gerichte terugsluis van de veilingopbrengsten kan resulteren in een kleinere impact op de concurrentiepositie voor deze sectoren. Voor meer informatie over dit project kunt u terecht bij Sander de Bruijn, tel. 015 2150 150.
Duurzame creditcard Medio 2004 is de Visa GreenCard geïntroduceerd in de markt. Dit is een creditcard voor zowel particulier als zakelijk gebruik met de gebruikelijke kenmerken van een Visa Card. Het bijzondere is dat - zonder kosten voor de kaarthouder - alle broeikasgasemissies worden gecompenseerd die samenhangen met de productie en/of het gebruik van de met de kaart betaalde producten. Het CO2-model waarmee de klimaatdruk van aankopen bepaald kan worden is door CE Delft ontwikkeld. Na een succesvolle introductie in Nederland heeft CE Delft inmiddels internationale modellen ontwikkeld; een Europees, een Amerikaans en een UK model. De compensatie-systematiek die voor Nederland wordt gebruikt is echter niet zondermeer toepasbaar voor het buitenland. Daar gelden namelijk andere bestedingspatronen en productiemethoden. Onlangs is ook het Nederlandse model uitgebreid naar meerdere categorieën. Niet alleen vanuit de gedachte dat daarmee de betrouwbaarheid toeneemt, maar ook vanwege communicatieve overwegingen. Daarnaast is er een variabele ingebouwd, waarmee brandstofprijzen regelmatig geactualiseerd kunnen worden. De brandstof-prijzen fluctueren regelmatig, waardoor de CO2-druk/Euro snel achterhaald is. Omdat binnen enkele categorieën van de Visa GreenCard bestedingen groot zijn, is het wel van belang om deze klimaatdruk actueel te houden. De ontwikkelde methodiek en de resultaten van CE Delft zijn door TNO geverifieerd. Voor meer informatie over de Visa GreenCard project kunt u terecht bij Margret Groot, tel. 015 2150 150.
CE Delft Oplossingen voor milieu, economie en technologie Oude Delft 180 2611 HH Delft tel: 015 2 150 150 fax: 015 2 150 151 e-mail:
[email protected] website: www.ce.nl Besloten Vennootschap KvK 27251086
CE Delft met Rijksbouwmeester naar Amerika/Canada Van 9 tot 12 juni 2008 zijn Jos Benner en Marjolein Koot van CE Delft naar New York, Toronto en Chicago geweest voor werkbezoek en presentaties op bijeenkomsten georganiseerd door de lokale consulaten in samenwerking met het Ministerie van VROM. Het gezelschap stond onder leiding van Rijksbouwmeester Mels Crouwel en omvatte verder vertegenwoordigers van het ministerie en van ingenieursbureau DGMR, Rotterdam Climate Initiative en JAGA. De bijeenkomsten stonden in het teken van “The Future of Sustainable Architecture”.
De presentaties van CE Delft betroffen de resultaten van de vergelijkingsstudie van twee rekeninstrumenten voor het bepalen van duurzaamheid van bouwprojecten (GreenCalc+ (NL) en LEED (VS/Canada)). De aandacht voor duurzame ontwikkeling van bouwprojecten neemt (nationaal en internationaal) sterk toe en daarmee de behoefte aan instrumenten waarmee kan worden bepaald hoe duurzaam een bouwproject daadwerkelijk is. In Nederland is hiervoor o.a. het GreenCalc+ instrument ontwikkeld en in de Verenigde Staten / Canada o.a. het LEED instrument. Beide instrumenten zijn de afgelopen jaren beproefd en geschikt om partijen beleidsmatig verder te helpen op het vlak van duurzaam bouwen. Voor meer informatie over het werkbezoek en de presentaties kunt u terecht bij Jos Benner of Marjolein Koot, tel. 015 2150 150.
PlanMER voor Randstad 2040 Zo ver weg en zo abstract! Is het dan wel mogelijk om een beoordeling op duurzaamheid te geven van de verschillende alternatieven van de Randstad in 2040. Dat was geen vraag, maar het was de opdracht van het Ministerie van VROM aan Oranjewoud en CE Delft. Het kabinet heeft met het uitbrengen van de startnotitie 'Randstad 2040; naar een duurzame en concurrerende Europese topregio, het startschot gegeven voor besluitvorming over een paar lastige vraagstukken, zoals: • klimaatbestendigheid van de laaggelegen delta; • verstedelijkingsstrategie en de groen-blauwe structuur; • bereikbaarheid van de Randstad in relatie tot de ruimtelijke ordening. Het PlanMER beoordeelt vier alternatieven. Drie alternatieven bestaan uit de modellen van de ateliers van de Rijksbouwmeester (te weten: Wereldstad, Kuststad en Buitenstad); het vierde alternatief is de Kabinetsvisie 'Integrale langetermijnvisie Randstad 2040'. De modellen verschillen vooral in de ruimtelijke structuur (dichtheden in stedelijk gebied, gebieden waar nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden) en de daartoe gehanteerde ontwerpfilosofie. De modellen zijn gepresenteerd in ontwerplijnen en globale kaartbeelden. De kabinetsvisie mondt uit in 12 keuzes voor de Randstad, met een globaal kaartbeeld.
CE Delft Oplossingen voor milieu, economie en technologie Oude Delft 180 2611 HH Delft tel: 015 2 150 150 fax: 015 2 150 151 e-mail:
[email protected] website: www.ce.nl Besloten Vennootschap KvK 27251086
Voor dit planMER is om verschillende redenen een vernieuwende aanpak gehanteerd. Het hoge abstractieniveau van de structuurvisie Randstad 2040 en het daaraan gerelateerde globale kaartbeeld vragen om het toepassen van een daarbij passend beoordelingskader. Daarnaast ligt de tijdshorizon van deze langetermijnvisie veel verder weg dan de meeste plannen en structuurvisies. Verder vraagt het motto van de structuurvisie -naar een duurzame economische topregio- om expliciete aandacht voor duurzaamheid. Voor meer informatie over dit project kunt u terecht bij Pieter Janse, tel. 015 2150 150.
Colofon CE Delft is een onafhankelijk onderzoeks- en adviesbureau voor milieubeleid en –strategie. Met ruim 25 jaar ervaring zijn wij gespecialiseerd in het ontwikkelen van innovatieve oplossingen van milieuvraagstukken. CE Delft werkt zonder winstoogmerk voor overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties in Nederland en internationaal. Meer informatie over CE Delft vindt u op onze website: www.ce.nl. Deze bevat ook een lijst met rapporten, boeken en brochures die CE Delft de afgelopen jaren heeft gepubliceerd. U kunt natuurlijk ook te allen tijde contact opnemen met één van onze medewerkers. Wilt u anderen aanmelden voor deze nieuwsbrief of een e-mail adreswijziging doorgeven? Stuur dan een e-mail naar
[email protected]. Daar kunt u zich ook afmelden, met als onderwerp: 'verwijderen uit mailinglijst'.