Longgeneeskunde. CPAP therapie

Longgeneeskunde

CPAP therapie

www.catharinaziekenhuis.nl

Inhoud Wat is CPAP therapie? ........................................................................ 3 CPAP spreekuur .................................................................................. 3 Wat is een CPAP apparaat? . ............................................................... 4 De titratieperiode ............................................................................... 4 Resultaten CPAP therapie ................................................................... 4  Hoe weten we of de therapie voor u effectief is? .............................. 5 Tips om aan de CPAP te wennen ........................................................ 5 Bijwerkingen . ..................................................................................... 5 Het gebruik van het CPAP apparaat . .................................................. 6 Instructies voor het schoonmaken van uw CPAP apparatuur en masker 7 Vragen ................................................................................................ 9 Contactgegevens ................................................................................ 9

Patiëntenvoorlichting: [email protected] LON031 / CPAP therapie / 21-07-2014

2

CPAP therapie Naar aanleiding van uw klachten en de bevindingen uit de slaapregistratie is gebleken dat u slaapapneu heeft. Voor u is de best passende behandeling de CPAP therapie. CPAP is de afkorting van Continuous Positive Airway Pressure. U kunt met de CPAP therapie beginnen, nadat de arts of physician assistent deze therapie voor u heeft aangevraagd. In deze folder vindt u meer informatie over de CPAP therapie. Het is goed u te realiseren dat de situatie voor u persoonlijk anders kan zijn dan hier is beschreven.

Wat is CPAP therapie?

Tijdens uw slaap zijn er momenten dat uw keelholte geheel of gedeeltelijk vernauwd, waardoor zuurstoftekorten kunnen optreden. Om uw keel open te houden en zuurstoftekorten te voorkomen, moet er onder druk kamerlucht in de keel worden geblazen. Dit gebeurt via een masker dat tijdens de slaap op het gezicht wordt geplaatst. Dit masker is via een slang verbonden aan een CPAP-apparaat. U zet het masker iedere nacht en ook tijdens eventuele middagdutjes op.

CPAP spreekuur

Het specialisme Longgeneeskunde heeft een CPAP spreekuur. Op dit spreekuur krijgt u informatie over slaapapneu en de CPAP therapie en u kunt hier met uw vragen terecht. Tijdens uw bezoek wordt ook samen met u het best passende masker uitgezocht. Er zijn maskers die alleen de neus omsluiten (neusmasker), maskers die alleen dopjes in de neus hebben (pillowmasker) en maskers die zowel om de neus en de mond heen sluiten (FullFace masker). Afhankelijk van uw gezicht, de hoogte van de druk en het al dan niet slapen met een open mond wordt er voor een bepaald type masker gekozen. Op één dag in de week is er een CPAP leverancier aanwezig op het spreekuur.

3

Wat is een CPAP apparaat?

Een CPAP apparaat houdt door middel van een vaste continue druk (continue luchtstroom) de bovenste luchtwegen open. Bij mensen met slaapapneu is dit nodig, omdat bij hen de spieren in de mond- en/ of keelholte te veel verslappen. Deze verslapping leidt tot het geheel (apneu) of gedeeltelijk (hypopneu) dichtvallen van de luchtweg. Het CPAP apparaat geeft voldoende druk om de (meeste) apneus te voorkomen. De hoogte van de druk is per patiënt verschillend en wordt dus bepaald tijdens de titratieperiode.

De titratieperiode

Een behandeling met CPAP start meestal met een titratieperiode van ongeveer twee weken. In deze periode wordt het apparaat ingesteld in een Automatic Positive Airway Pressure (APAP) stand. Hierbij wisselt de druk binnen een minimale en maximale ingestelde waarde. Door het apparaat automatisch de druk te laten zoeken, wordt bepaald welke vaste druk u nodig heeft om alle adempauzes weg te blazen. Nadat u het apparaat een paar nachten heeft gebruikt, bellen wij u op om te horen hoe het bevalt en of u vragen heeft. Na de titratieperiode wordt gekeken op welke druk het apparaat voor u moet worden ingesteld. Ook kunt u eventuele vragen stellen. Wij verzoeken u om bij ieder bezoek aan het CPAP spreekuur uw apparaat, slang en masker mee te brengen.

Resultaten CPAP therapie

CPAP therapie is een intensieve therapie, waar u misschien even aan moet wennen. Toch is uit onderzoek gebleken dat CPAP therapie de nummer één behandeling is van ernstig slaapapneu. Met deze therapie worden goede resultaten bereikt: patiënten hebben minder of nagenoeg geen apneus meer, snurken niet, slapen rustiger en voelen zich minder slaperig of vermoeid overdag. Deze verbeteringen zult u over het algemeen niet direct na de start met de CPAP therapie ervaren. Het kan dus even duren voor u het gevoel heeft baat te hebben bij de therapie. Voor het bereiken van een optimaal resultaat is het de bedoeling dat u het CPAP apparaat iedere nacht gebruikt. 4

Hoe weten we of de therapie voor u effectief is?

In het CPAP apparaat worden al uw gebruiksgegevens opgeslagen op een kaartje of op het interne geheugen van het apparaat. Bij ieder bezoek aan de longarts of physician assistant lezen we het kaartje of apparaat uit en controleren we de volgende zaken: • het aantal overgebleven apneus; • de drukinstelling; • de maskerlekkage; • de mondlekkage; • het aantal uren CPAP gebruik. Als er nagenoeg geen apneus meer aanwezig zijn en u minder klachten ervaart, mogen we ervan uit gaan dat er ook geen zuurstoftekorten meer optreden. De therapie is dan geslaagd. Wel moet u iedere nacht de CPAP blijven gebruiken om het gewenste resultaat te behouden.

Tips om aan de CPAP te wennen

Bij thuiskomst van het spreekuur kunt u het beste overdag, op een rustig moment, het masker en het apparaat uitproberen. Ga er bijvoorbeeld even mee voor de televisie zitten. Dan bent u afgeleid en al wat gewend voor de nacht. Als u de eerste nachten met de CPAP gaat slapen, probeer dit dan zo goed mogelijk vol te houden. Lukt het u echt niet, doe het masker dan af en probeer het de volgende nacht opnieuw en langer. Zo kunt u het CPAP gebruik langzaam opbouwen en bereikt u een beter resultaat. Doet u overdag een middagdutje? Gebruik het CPAP apparaat dan ook. Uit ervaring weten wij dat bij een juist gebruik van het CPAP apparaat de behoefte aan het doen van middagdutjes afneemt.

Bijwerkingen

Ondanks de goede resultaten die met de CPAP therapie worden bereikt, kunnen er een aantal bijwerkingen optreden. In de meeste gevallen nemen deze weer af of kunnen ze verholpen worden: • Neusverkoudheid en bijholteontstekingen kunnen optreden door uitdroging van de slijmvliezen door de lucht uit het apparaat. In de winter is de kans op neusklachten (verstopte neus, niezen, korstvorming in de neus, bloedneus) groter, omdat de lucht die in 5

•

•

• •

het masker wordt geblazen kouder en droger is. In het Catharina Ziekenhuis wordt altijd geadviseerd om de bijgeleverde bevochtiger te gebruiken. In de winter is de lucht kouder en zal de bevochtiger op een hogere stand gezet moeten worden dan in de zomer als de lucht al warmer is. De instelling van de bevochtiger kunt u zelf regelen. Ook worden klachten van een droge mond en keel behandeld door gebruik te maken van de bevochtiger. Maskerdrukplekken in het gezicht kunnen ontstaan door een niet goed passend of verkeerd afgesteld masker. Deze drukplekken kunnen onafhankelijk van het type masker ontstaan. Om deze plekken te voorkomen, is het belangrijk dat de banden, waarmee het masker om uw hoofd vastzit, op de juiste stand staan afgesteld. Bij reeds ontstane drukplekken raden wij aan om de huid in de ochtend in te smeren met zinkzalf (bijvoorbeeld Sudocreme). Ook kan een stukje Vileda zeem, geplaatst tussen de huid en het masker, de druk verlagen. Tijdelijke spierpijn op de borst van het tegen een hogere druk uitademen. Oprispingen of winderigheid in de ochtend door het inslikken van lucht.



Het gebruik van het CPAP apparaat

U plaatst uw CPAP apparaat op uw nachtkastje. Plaats het apparaat niet op de grond in verband met de kans op het aanzuigen van stof. Zet uw apparaat ook niet hoger dan uzelf, omdat door condensvorming dan water uw masker in kan lopen. Voor het naar bed gaan

U vult de bevochtiger met afgekoeld doorgekookt water of mineraalwater, daarna zet u uw masker op. In het ziekenhuis zijn de banden al op de juiste maat voor u afgesteld. Mocht u toch het gevoel hebben dat het masker bij het liggen te los zit, stel dan alleen de beide onderste banden wat strakker af. Als u het masker op het gezicht heeft gezet, ademt u rustig door de neus in en uit. Monteer vervolgens de slang aan het masker en zet het apparaat aan.

6

Bij toiletbezoek in de nacht

U schakelt het CPAP apparaat uit en koppelt de slang van het masker los. U kunt het masker ophouden bij toiletbezoek. U maakt vervolgens de slang weer vast en start het CPAP apparaat. Hiermee is het apparaat "gereset" en begint deze weer met een lage druk. Wakker worden van een te hoge druk

Indien u in de nacht de druk als te hoog ervaart, drukt u op de aan/ uit knop. Kom even tot rust. Daarna start u het CPAP apparaat weer. Hiermee is het apparaat "gereset" en begint het weer met een lage druk. Indien uw apparaat op een vaste druk is ingesteld, kunt met de "RAMP" knop de druk weer langzaam laten oplopen. Over deze comfort-knop heeft u in het ziekenhuis uitleg gehad. In de handleiding die u heeft ontvangen, kunt u de informatie hierover nog eens rustig nalezen. De volgende ochtend

U zet het apparaat uit met de aan/uitknop. U maakt de slang los van het masker en zet het masker af. In het geval dat u een bevochtiger gebruikt, maakt u de watercontainer leeg. Dagelijks dient u de zachte delen van het masker die de huid raken (de maskerinzet en de kussens van het voorhoofdsteuntje) te reinigen. Meer informatie over het reinigen van uw apparaat vindt u het hoofdstuk ‘Instructies voor het schoonmaken van uw CPAP apparatuur en masker’.

Instructies voor het schoonmaken van uw CPAP apparatuur en masker

Het op de juiste manier reinigen van uw masker en apparatuur vormt een van de belangrijkste onderdelen om de therapie te laten slagen! Immers door de op de huid van nature aanwezige vetten wordt een masker glad. Indien er niet goed of te weinig wordt schoongemaakt, glijdt het masker van uw gezicht. Dit veroorzaakt lekkage en een vermindering van de kwaliteit van uw nachtrust. Een slecht onderhouden bevochtiger is een bron voor bacteriën en daarmee dus onhygiënisch. Door het optreden van kalkvorming zal uw bevochtiger op termijn niet goed meer werken. 7

Hieronder vindt u enkele tips voor het goed onderhouden van uw CPAP apparatuur en masker. Het masker

Reinig dagelijks de zachte delen van het masker die de huid raken (de maskerinzet en de kussens van het voorhoofdsteuntje). Het beste doet u dit door afwasmiddel op uw vingertoppen te doen en daarmee de zachte delen van het masker goed in te masseren. Spoel het masker vervolgens af onder de kraan en leg het masker te drogen. Reinig de harde delen van het masker (het frame) een keer per week met afwasmiddel. De hoofdbanden kunnen in een handwas worden gewassen. Deze kunnen niet in de wasmachine aangezien het klittenband hier erg van lijdt. De grijze inzetstukken van het Fisher & Paykel masker mogen uitsluitend gereinigd worden met een zachte vochtige doek. Spoel deze nooit af en knijp/wring deze daarna nooit uit. De blauwe gel inzetstukken kunt u reinigen met afwasmiddel. Gebruik een zachte schone doek en wrijf niet te hard, omdat anders de beschermlaag stuk kan gaan. De slang

Spoel de slang elke week met schoon handwarm water. Spoel de slang eventueel eerst met een zeepoplossing en spoel deze daarna goed door. Hang de slang te drogen over bijvoorbeeld de douchkraan. Ook kan het CPAP-apparaat de slang droogblazen door de slang op het apparaat te bevestigen en het apparaat vervolgens aan te zetten. De bevochtiger

Maak de bevochtigingskamer elke dag leeg. Vul de bevochtiger ‘s avonds voor het gebruik van het apparaat met schoon bronwater (zo uit de fles) of met afgekoeld water dat minimaal 6 minuten heeft doorgekookt. Dit om de hoeveelheid kalkaanslag te beperken. Reinig de bevochtigingskamer een keer per week volledig met bijvoorbeeld schoonmaakazijn verdund met water.

8

De filters van het apparaat

Reinig het foam/sponsachtige filter elke week met water en/of zeep. U hebt twee filters ontvangen, zodat het filter goed kan drogen. Gebruikt u een fijn/stoffilter (witte papieren filter)? Vervang dit dan elke maand. De reiniging samengevat

Iedere dag: • Het masker (zachte delen) met puur afwasmiddel reinigen, afspoelen en laten drogen. • Waterreservoir legen en vullen. Iedere week: • De harde delen van het masker, filters en slang reinigen. • Waterreservoir ontkalken. Iedere maand: • Hoofdbanden reinigen. • Het fijn/stoffilter vervangen.                                                                                                                                                                                             

Vragen

In het Catharina Ziekenhuis wordt continu gewerkt om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Ook streven we naar een laagdrempelig contact met u als patiënt. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen of opmerkingen, neem dan contact op met polikliniek Longgeneeskunde

Contactgegevens

Catharina Ziekenhuis Telefoon 040 - 239 91 11 www.catharinaziekenhuis.nl Spoedeisende Hulp 040 - 239 96 00

9

Polikliniek Longgeneeskunde 040 - 239 56 00 (van 08.30 tot 12.00 uur en van 13.00 tot 17.00 uur) slaapcentrum@catharinaziekenhuis (bij vragen na aanmelding slaapapneu-behandeling) Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Longgeneeskunde kunt u terugvinden op www.catharinaziekenhuis.nl/ longgeneeskunde.

10

11

Michelangelolaan 2 – 5623 EJ Eindhoven Postbus 1350 – 5602 ZA Eindhoven