SLAAPAPNEU en CPAP
1
SLAAPAPNEU en CPAP Onlangs kreeg u de diagnose van slaapapneusyndroom. Met deze brochure proberen we u beknopt en duidelijk te informeren over de aandoening en de behandeling ervan met CPAP.
Wat betekent slaapapneusyndroom?
Hoe is OSAS te herkennen? Specifieke kenmerken zijn:
Slaapapneusyndroom wordt
• Zwaar snurken
gekenmerkt door episodes van
• Ademhalingsstilstand
ademhalingsstops en/of belangrijke
• Wakker schrikken met
vermindering van de ademhaling tijdens de slaap. Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee vormen van apneu:
verstikkingsgevoel • Vermoeid ontwaken en slaperigheid overdag na een normale slaapduur • Concentratiestoornissen
1 Het obstructief slaapapneusyndroom (OSAS). Hierbij wordt de bovenste
• Prikkelbaarheid, stemmingswisseling
luchtweg vernauwd of zelfs
• Ochtendhoofdpijn
afgesloten als gevolg van meerdere
• Droge mond of pijnlijke keel bij
factoren zoals bv. een toename van
het ontwaken
het vetweefsel of een verslapping van
• Beklemmend gevoel op de borst
de keelwand. Overgewicht, roken,
• Nachtzweten
alcoholgebruik, slaapmedicatie en
• Vaak moeten plassen ’s nachts
spierverslappers hebben hier een
• Seksuele problemen zoals
negatieve invloed op. 2 Het centraal slaapapneusyndroom De hersenen geven verkeerde signalen aan de ademhalingsspieren.
2
• Vergeetachtigheid
libidovermindering en/of impotentie • Gewrichtspijnen, spierpijnen • Energieverlies
Wat zijn de gezondheidsrisico’s?
Welke behandelingsmogelijkheden bestaan er?
Bij een onbehandeld OSAS stijgt
Omdat veel patiënten te zwaar zijn, leidt
het risico op volgende aandoeningen:
gewichtsverlies in de meeste gevallen
• Hoge bloeddruk
al tot een aanzienlijke verbetering.
• Hartritmestoornissen
Een aangepaste, gezonde levensstijl
• Slechte bloedcirculatie met
is altijd aan te bevelen.
de mogelijkheid op een hart-
Snurken en licht tot matig slaapapneu-
en herseninfarct
syndroom (met meer dan 5 en minder
• Ontregeling van de suikerspiegel en hormonen
dan 20 apneus per uur) kunnen behandeld worden door een lokale ingreep op
• Geheugenproblemen
gebied van neus, keel en oor of met een
• Ongevallen door oververmoeidheid,
aangepast mondstuk. Hiervoor wordt
concentratiestoornissen • Glaucoom
u respectievelijk doorverwezen naar de NKO–arts en/of stomatoloog.
• Erectieproblemen • Psychische problemen zoals depressie, burn-out
Let wel, deze therapie geeft slechts beperkte afname van het aantal apneus en dus geen afname van
Behandeling is dus ten zeerste
uw gezondheidsrisico.
aangewezen. Bij ernstig OSAS (meer dan 20 apneus per uur) is CPAP–therapie aangewezen en wordt u verder begeleid door de longarts en de slaapverpleegkundige. 3
Wat is CPAP–therapie ?
Mogelijks kunt u tegen de behandeling
CPAP staat voor continuous positive
opzien en zal slapen met het CPAP–
airway pressure.
toestel enige aanpassing vragen.
Het CPAP–toestel bevat een pomp die
Toch is het belangrijk om het alle
de kamerlucht aanzuigt en onder lichte
kansen te geven en door te zetten.
druk zet. Deze lucht onder positieve druk wordt via een verbindingsslang
Een actieve medewerking van in
en een neusmasker (in sommige
het begin geeft een grotere kans
gevallen een neusmondmasker) in
op slagen. Met vragen kunt u tijdens
de luchtweg geblazen, waardoor deze
de kantooruren steeds bij ons terecht.
mooi open blijft en u gemakkelijker
Na regelmatig gebruik van het
kan doorademen tijdens de slaap.
CPAP– toestelzult u al snel verbetering
Bijgevolg zult u beter en dieper slapen,
merken. Soms zal uw lichaam zich
overdag meer uitgerust zijn en uw hart,
wat moeten aanpassen of heeft u
bloedvaten en hersenen minder belasten
teveel slaapachterstand opgebouwd
door voldoende zuurstoftoevoer. De
en zal verbetering pas na enkele
hedendaagse toestellen zijn compact,
weken voelbaar zijn.
geluidsarm en eenvoudig in gebruik.
Wat als u op reis gaat? Hoe opstarten met CPAP–therapie?
• Hou uw CPAP-toestel bij
Vooraleer u thuis gaat slapen met uw
• Op de consultatie longziekten is
CPAP–toestel krijgt u op de consultatie longziekten informatie van de slaapverpleegkundige over uw toestel
een CPAP-paspoort te verkrijgen voor de douane of veiligheidscontrole. • Het CPAP-toestel werkt op
en wordt er gezocht naar het meest
220 volt. Hou er rekening mee
geschikte masker.
dat sommige landen werken met
Verder worden nog heel wat nuttige en
andere stopcontacten en dat u een
praktische tips meegegeven i.v.m. het
omvormstekker moet meenemen.
gebruik van uw toestel.
4
de handbagage.
Wat bij ziekenhuisopname en operatie?
dient u deze om de paar maanden te
• Neem uw CPAP-toestel mee naar het
geval deze opening af, anders ademt u
ziekenhuis en gebruik het daar verder.
vervangen, niet reinigen. Sluit in geen uw uitgeademde lucht terug in.
• Verwittig de arts van uw CPAPgebruik en neem het mee naar
De CPAP–conventie
de operatiekamer, zodoende kan
Afhankelijk van de ernst van het OSAS
er snel na de operatie met CPAP
wordt u al dan niet opgenomen in
herstart worden.
de conventie. Uw therapie met CPAP wordt
Hoe het toestel onderhouden?
grotendeels terugbetaald als er drie
• Demonteer het masker zoveel mogelijk
voorwaarden voldaan zijn:
en reinig het samen met de hoofdband
1 U hebt op basis van een slaap–
en de grijze filter (zijkant toestel)
functie-onderzoekde diagnose
minstens om de week.
ernstig OSAS gekregen.
• Trek de verbindingsslang bij het
2 Aan de hand van een controle slaap
gummi-uiteinde van het toestel en
functie-onderzoek met CPAP werd
het masker los. Reinig minstens om
aangetoond dat u veel minder of geen
de maand (rokers om de week). • Reinig alle onderdelen in een lauw sopje met neutrale zeep, spoel na,
apneus meer doet tijdens het slapen. 3 U gebruikt uw toestel gemiddeld meer dan drie uur per nacht.
dep droog en leg of hang te drogen (niet op de verwarming of in de zon). • Het grijze schuimvormpje in het
Indien u een goedkeuring ontvangt van uw ziekenfonds hebt u éénmaal
masker mag slechts met een vochtig
per jaar recht op een nieuw masker
doekje zonder zeep gereinigd worden.
en/ of slang en filter.
• Monteer alle materiaal pas nadat alles goed droog is. • Bij slijtage kunt u bij ons terecht voor
Indien er een frequentere vervanging nodig is, is dit voor eigen rekening. Uw aanvraag voor terugbetaling moet
nieuwe materialen. Bij gebruik van de
de eerste maal na zes maanden en
witte filter (op de neus van het masker)
nadien jaarlijks vernieuwd worden. 5
Enkele adviezen bij mogelijke ongemakken
longarts een neusspray voorschrijven. • Zorg voor een niet te koude
Maskerlekkage:
kamertemperatuur. Ideaal is een
• Span de riemen van het masker niet
temperatuur tussen de 16 en de 18°C
te strak maar ook niet te los. Lucht
en slaap zeker in de winter niet met de
ontsnapt vaak ter hoogte van de ogen
ramen open. Leg de verbindingsslang
en mondhoeken.
mee onder het deken, anders krijgt
• Let op, het is niet abnormaal dat lucht
u last van condensatievocht. Het CPAP–
ontsnapt door de gaatjes in uw masker.
toestel staat in ieder geval best lager
Plak deze nooit dicht, deze zijn belangrijk
dan het hoofdeinde van het bed.
voor de uitademing tijdens de therapie.
• Bij herhaalde verkoudheden kunt u de therapie tijdelijk stoppen en
Huidirritatie van het masker: • Was en droog uw gezicht goed
de huisarts contacteren. • Bij aanhoudende problemen
voor het slapengaan. Gebruik geen
contacteert u uw longarts en kan
gelaatsproducten voor het slapengaan.
er voor een luchtbevochtiger
’s Morgens kunt u de huid verzorgen
geopteerd worden.
met een hydraterende crème. • Breng bij huidirritatie op de neusbrug
De luchtbevochtiger
een stukje flanel of zeemvel aan. Ook
De luchtbevochtiger is een apart reservoir
Compeed of Opsite (te verkrijgen bij de
dat rechtstreeks op het toestel past.
apotheek) kunnen bescherming bieden. • Bij kleine wondjes of indien de neus pijn doet, dient u de slaapverpleegkundige te verwittigen.
Vullen van het reservoir: • Gebruik gedemineraliseerd, gedistilleerd water of water van de Brita-filter. Leidingwater of
Neusproblemen:
flessenwater zal de bevochtiger
• Spoel bij neusverstopping de neus
aantasten door kalkaanslag.
met fysiologische oplossing voor het slapengaan. • Bij neusloop kan uw huisarts of 6
• Neem het reservoir uit het toestel, zodat u niet op de elektrische delen kan morsen.
• Doe er niet teveel water in één keer
druk komt na enkele seconden terug.
in, u kunt beter elke dag bijvullen.
U wordt eraan herinnerd om een
Stilstaand water is immers een bron
afspraak te maken om uw CPAP-toestel
voor ziektekiemen en schimmels.
met toebehoren te laten controleren en
• Zorg ervoor dat de bevochtiger
het gebruik ervan te laten uitlezen.
niet opstaat als hij leeg is. • Reinig één maal per week het reservoir met een neutrale zeep. • Transporteer het toestel niet met water in de bevochtiger.
Tijdens een consultatiemoment bij de arts wordt geëvalueerd of de behandeling nog efficiënt is en er aanpassingen dienen te gebeuren. Bij onvoldoende gebruik van het
Enkele praktische weetjes bij het gebruik van een CPAP–toestel
CPAP‑toestel wordt de terugbetaling
Moet u het CPAP–toestel ten allen tijde
maanden. Blijft uw gebruik verder
blijven gebruiken ?
ontoereikend, dan verliest u uw
Ja. Het gebruik van een CPAP-toestel
CPAP‑toestel en recht op terugbetaling.
slechts éénmalig verlengd voor drie
is een behandeling zonder genezing. Zodra u ermee stopt, komen de
Onderzoek heeft aangetoond dat weinig
symptomen zoals snurken, apneu en
en onregelmatig gebruik niet efficiënt is.
vermoeidheid onmiddellijk terug. Wat bij nachtelijk toiletbezoek en moeilijk inslapen? Bij eventueel toiletbezoek hoeft u enkel de start/stop toets van uw toestel in te drukken. Zodra de luchtstroom afgenomen is, koppelt u de slang van het masker. Na uw toiletbezoek koppelt u de slang terug aan het masker. Adem gewoon in het masker of duw de start/ stop toets terug kort in. De ingestelde 7
Alvast veel succes met uw CPAP-therapie! Voor bijkomende informatie kunt u terecht bij: Secretariaat longziekten Straat 53 T 09 224 64 70 E
[email protected] Voor vragen i.v.m. de CPAP-therapie kan u terecht op de hulplijn CPAP T 09 224 54 11 Medisch centrum Zelzate Bloemenboslaan 26 9060 Zelzate T 09 224 53 11 Patiëntenvereniging VAPA (Vereniging Apneu Patiënten)
[email protected] www.slaap-apneu.be
vzw AZ Sint-Lucas & Volkskliniek
8
Campus Sint-Lucas
Campus Volkskliniek
Groenebriel 1
Tichelrei 1
T 09 224 61 11
9000 Gent
9000 Gent
E
[email protected]
2016/ 19.362
