Obstructief slaapapneu-syndroom Behandeling
Patiënteninformatie
1215900PR/1-2013 – Behandeling Obstructief slaapapneu-syndroom
De behandeling van OSAS De behandeling van OSAS is gericht op het helemaal wegnemen of sterk verminderen van de klachten van slaperigheid of vermoeidheid overdag en de apneus tijdens het slapen. Er zijn verschillende soorten behandelingen mogelijk. Welke behandeling voor u het meest geschikt is, hangt af van de ernst van de OSAS. Er zijn naast andere therapieën ook nog algemene behandeladviezen, deze worden hieronder besproken. Algemene maatregelen Voor alle patiënten met OSAS zijn algemene behandeladviezen van toepassing. Het gaat hier om maatregelen die u zelf kunt treffen en die uw klachten aanmerkelijk kunnen verminderen. Hierbij gaat het om: • Afvallen als u te zwaar bent • ’s Avonds geen alcohol meer drinken • Geen medicijnen nemen waarvan u suf wordt, zoals slaapmiddelen • Voorkomen dat u in rugligging gaat slapen. Behandeling van OSAS met een mandibulair repositie-apparaat (MRA) Wanneer u licht of matig ernstig OSAS heeft, dan is behandeling met een MRA één van de mogelijkheden. Een MRA is een soort beugel die over de tanden wordt geschoven en die de onderkaak (mandibula) naar voren houdt tijdens het slapen. De tong kan dan de ademhaling niet meer blokkeren en de keelholte wordt ruimer. Een MRA wordt op maat gemaakt door een tandarts of orthodontist. Van tevoren beoordeelt de tandarts of orthodontist of uw gebit in goede conditie is en of het MRA genoeg houvast heeft in uw mond. Bij sommige mensen kunnen tanden en kiezen op den duur iets van plaats veranderen, meestal zonder dat zij dit zelf merken. Het is belangrijk dat een tandarts of orthodontist regelmatig uw gebit controleert als u een MRA gebruikt. Operatieve behandeling van OSAS Wanneer u licht tot matig OSAS heeft en de KNO-arts heeft vastgesteld waar
bij u de vernauwing zit, dan is een operatie één van de mogelijkheden. Een operatie is soms ook mogelijk voor patiënten met ernstig OSAS, die behandeling met CPAP niet verdragen of bij wie deze behandeling geen effect had. Als u erover nadenkt of u misschien een operatie wilt, dan voert de KNO-arts meestal een slaapendoscopie uit. CPAP-apparaat ( Continuous Positive Airway Pressure) Het CPAP-apparaat zorgt voortdurend voor een positieve druk in uw luchtwegen. Hierdoor blijven uw luchtwegen goed open – ook wanneer uw spieren verslappen tijdens de diepe slaap – en kunt u onbelemmerd doorademen. Er zullen nauwelijks of geen ademstilstanden meer optreden. Tijdens uw slaap wordt via een speciaal ontworpen masker over neus of over neus en mond lucht in de bovenste luchtwegen geblazen. Hierdoor ontstaat voldoende druk om de luchtwegen open te houden. Bij CPAP-apparaten geeft het uitademen tegen de instromende lucht in een duidelijk gevoel van weerstand. Hieraan moet u in het begin een beetje wennen. Soms kan het apparaat uitdroging van de slijmvliezen veroorzaken. Daarom krijgt u altijd een luchtbevochtiger bij uw CPAP geleverd. De bevochtiger zorgt dat water door middel van een verwarmingsplaat verdampt. Het verdampte water zal worden meegenomen in de lucht, waardoor het bij uw neusslijmvliezen komt. Aan het begin van de behandeling met CPAP, krijgt u het CPAP-apparaat eerst een paar weken op proef. Deze zogenaamde CPAP-proefperiode is zeer bepalend voor hoe goed u de behandeling kunt volhouden. Tijdens deze zogenaamde CPAP-proefperiode wordt er gekeken of: • de CPAP-druk goed is ingesteld. Zo nodig wordt de druk aangepast; • u het masker goed kunt gebruiken. Zo nodig krijgt u een ander masker; • u last heeft van bijwerkingen door de CPAP-therapie en hoe deze behandeld kunnen worden;
• het type CPAP-apparaat dat u gebruikt bij u past. Zo nodig krijgt u een ander type CPAP-apparaat. Aan het einde van de proefperiode wordt gekeken of CPAP-therapie bij u goed werkt: • is uw AHI gedaald? • heeft u minder last van slaperigheid overdag? • hoeveel nachten per week en hoeveel uren per nacht gebruikt u het CPAPapparaat? Deze gegevens worden uit uw CPAP-apparaat afgelezen. Als de proefperiode succesvol is verlopen, kunt u het CPAP-apparaat blijven gebruiken. OSAS en werk Als u OSAS heeft kan dit gevolgen hebben voor uw werk. Door de slaperigheid overdag kunnen sommige OSAS-patiënten zich minder goed concentreren, minder goed de aandacht verdelen, nieuwe taken aanleren of eentonig werk uitvoeren. Ook kunnen sommige OSAS-patiënten zich minder goed of minder lang inspannen. Deze beperkingen kunnen leiden tot functioneringsproblemen op het werk. Komt OSAS in bepaalde beroepen vaker voor? Bij beroepschauffeurs blijkt OSAS vaker voor te komen dan bij mensen met andere beroepen. Onregelmatig werken kan geen OSAS veroorzaken. Ook werken met (organische) oplosmiddelen veroorzaakt geen OSAS. Wat kan de bedrijfsarts voor u doen? Als u een baan heeft, is het belangrijk dat uw behandelend arts u verwijst naar uw bedrijfsarts. De bedrijfsarts kan u dan in een vroeg stadium begeleiden bij eventuele problemen op uw werk. Ook is het belangrijk dat uw bedrijfsarts en uw behandelend arts met elkaar bespreken op welke manier u zo goed mogelijk kunt (blijven) functioneren op uw werk. De bedrijfsarts kan daarnaast uw leidinggevende en collega’s informeren en adviseren over OSAS en de gevolgen die OSAS voor uw werk kan hebben.
OSAS en autorijden Als u OSAS heeft, dan heeft dit gevolgen voor uw rijbewijs. De Regeling eisen geschiktheid 2000 van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) is in november 2008 herzien. Volgens deze regeling geldt voor OSAS-patiënten het volgende: Personenauto’s en motoren (groep 1) Nadat de diagnose OSAS is gesteld, mag u pas weer rijden als u minstens twee maanden achter elkaar effectief behandeld bent. Dat wil zeggen dat uw AHI lager is dan 15 en u niet meer slaperig bent. Niet uw eigen arts maar een andere specialist moet bekijken of de behandeling effectief is. Uw rijbewijs is de eerste keer één jaar geldig. Daarna wordt weer gekeken of de behandeling bij u effectief is. Dat wil zeggen: AHI lager dan 15 en niet meer slaperig. Als dat zo is, dan is uw rijbewijs maximaal drie jaar geldig. Vrachtwagens en bussen (groep 2) Nadat de diagnose OSAS gesteld is, mag u pas weer rijden als u minstens drie maanden achtereen effectief behandeld bent (AHI < 15 en niet meer slaperig). Niet uw eigen behandelaar maar een andere specialist moet bekijken of de behandeling effectief is. Uw rijbewijs is de eerste keer één jaar geldig. Na een jaar wordt opnieuw bekeken of de behandeling effectief is. Wat te doen? Voor de meeste mensen komt rijgeschiktheid aan de orde bij het aanvragen of verlengen van een rijbewijs. Daarbij moet u een zogenoemde ‘Eigen Verklaring’ invullen. De eerste vraag hierbij is: ‘Heeft u last of last gehad van abnormale slaperigheid overdag?’ Een apneupatiënt zal hier met ‘ja’ op moeten antwoorden. Het CBR vraagt vervolgens om een verklaring.
Apneuvereniging NVSAP De Apneuvereniging stelt zich ten doel de kennis over apneu te verbeteren, zodat iedereen met apneu tijdig een adequate en optimale behandeling krijgt. De vereniging doet onderzoek, werkt samen met behandelaars, zorgverzekeraars, leveranciers van de apparatuur, officiële instanties en geeft voorlichting. Ook geeft de vereniging het tijdschrift ‘Apneumagazine’ uit, dat een aantal keren per jaar verschijnt. Daarnaast organiseert de NVSAP (Nederlandse Vereniging Slaap Apneu Patiënten) regiobijeenkomsten. Apneuvereniging NVSAP Postbus 1809 3800 BV Amersfoort Dagelijks bereikbaar van 9.00 tot 13.00 uur op (0900) 202 06 75 (35 cent per gesprek). www.apneuvereniging.nl Sommige zorgverzekeraars vergoeden een lidmaatschap van een patiëntenvereniging. Of dit ook voor u van toepassing is, kunt nakijken op de website van uw zorgverzekeraar of u kunt contact opnemen met uw zorgverzekeraar.
MC Zuiderzee Ziekenhuisweg 100
8233 AA Lelystad (0320) 271 911 www.mczuiderzee.com
MC Emmeloord Urkerweg 1 8303 BX Emmeloord (0527) 63 76 37 www.mcemmeloord.com
MC Dronten Het Zwarte Water 77
8253 PD Dronten (0320) 271 911 www.mcdronten.com
Polikliniek Urk Gezondheidscentrum Het Dok Vlechttuinen 1 8322 BA Urk
