LONGGENEESKUNDE
Longontsteking
BEHANDELING
Longontsteking U bent in het ziekenhuis opgenomen vanwege een longontsteking. Maar wat is dat precies en wat kunnen we ertegen doen? In deze folder vindt u de antwoorden op deze (en andere) vragen. Hebt u nog meer vragen, dan kunt u die gerust aan ons stellen. U vindt de contactinformatie achterin deze folder. Als een ontsteking niet door ziekteverwekkers wordt veroorzaakt (maar bijvoorbeeld door ingeademde rook), spreken we ook wel van een steriele ontsteking.
Wat is een ontsteking? Veel mensen denken dat een ontsteking precies hetzelfde is als een infectie, maar dat is niet waar.
Een ontsteking is in principe nuttig; het is een onderdeel van het herstelmechanisme van het lichaam.
Ontsteking Bij een ontsteking is weefsel – door wat voor oorzaak dan ook - geïrriteerd. Het is vaak rood, warm, pijnlijk en dik (gezwollen). Als u flink uw elleboog stoot, hebt u dus eigenlijk al een ontsteking, al noemen we dat meestal niet zo.
Wat is een longontsteking? Bij een longontsteking (pneumonie) zijn de longblaasjes en het weefsel daaromheen ontstoken. Een longontsteking beperkt zich soms tot een bepaald gebied in de longen, maar kan ook verspreid zijn door de hele long of zelfs door beide longen (een dubbele longontsteking).
In de longen kan het weefsel geïrriteerd raken door (bijvoorbeeld) rook of stofdeeltjes, maar ook door ziekteverwekkers zoals virussen, bacteriën en schimmels.
Infectie In dat laatste geval spreken we van een infectie. Een infectie is dus een ontsteking die wordt veroorzaakt door ziekteverwekkers zoals virussen, bacteriën en schimmels.
1
Oorzaken
Longfoto Op een röntgenfoto van de longen (X-thorax) kan de arts zien of er inderdaad sprake is van een longontsteking.
Een longontsteking wordt over het algemeen veroorzaakt door een infectie met micro-organismen, zoals bacteriën en virussen, maar kan ook ontstaan door inademing van gassen (irriterende stoffen) of andere stoffen (water, voedsel, braaksel).
Zuurstofgehalte Om te kijken of er genoeg zuurstof in uw bloed zit, moet het zuurstofgehalte gemeten worden. Dat gebeurt door een bloedgasafname (diepteprik) of door een metertje op uw vinger.
Onderzoeken Hoe een longontsteking behandeld wordt, hangt af van de oorzaak. Daarom zal uw arts u eerst goed onderzoeken.
Anamnese Eerst wil uw arts weten wat uw verhaal is: hoe lang hebt u al klachten? Rookt u? Werkt u met bepaalde stoffen? Bent u pas verkouden geweest? Hebt u andere (long) klachten? Dat noemen we de anamnese.
Tijdens uw opname controleert de verpleegkundige dagelijks uw bloeddruk, temperatuur en zuurstofgehalte.
Lichamelijk onderzoek
Klachten
Dan volgt meestal een algemeen lichamelijk onderzoek, waarbij onder andere uw longen worden beluisterd met een stethoscoop.
Welke klachten u hebt, hangt onder andere af van de oorzaak van de longontsteking. Als deze veroorzaakt wordt door een infectie, zult u waarschijnlijk (hoge) koorts hebben en kunt u zich heel ziek voelen (algehele malaise). Door ophoping van vocht en pus in de longblaasjes kan uw bloed minder zuurstof opnemen dan normaal. Dat kan kortademigheid veroorzaken.
Bloedonderzoek Door wat bloed te laten onderzoeken in het laboratorium, krijgt uw arts onder meer informatie over: • de ernst van de longontsteking, • het (eventuele) effect op andere organen.
De meest voorkomende klachten zijn: • Hevig zweten, (hoge) koorts en koude rillingen • Gebrek aan eetlust • Hoesten met (bloedig) sputum en pijn bij het ademhalen
Sputum Uw arts kan ook sputum (opgehoest slijm) laten onderzoeken. Zo kunnen ze bij infecties ontdekken wat de veroorzaker is (welke soort bacterie, virus of schimmel).
2
• Er bestaan nog geen geneesmiddelen die virussen doden. Er zijn wel virusremmers, die zorgen dat de virussen zich minder snel vermenigvuldigen. Veel virusinfecties kunnen gewoon ‘uitgeziekt’ worden, op voorwaarde dat er geen bacteriële of schimmelinfectie bij komt. • Als een schimmel de boosdoener is, kan uw longontsteking waarschijnlijk goed worden behandeld met Antimycotica. De werking van antimycotica lijkt erg op die van antibiotica. Alleen werken deze middelen tegen schimmels in plaats van bacteriën.
• Kortademigheid • Hoofd-, keel- en spierpijn • Vermoeidheid en een gevoel van ziekzijn
Behandeling Hoe wordt u behandeld? De behandeling hangt af van de ernst en de oorzaak van uw longontsteking. Hieronder ziet u enkele mogelijke behandelingen.
Steriele ontsteking • Als uw klachten worden veroorzaakt door irriterende stoffen, is het vooral belangrijk om die (voortaan) te vermijden. • Bij een steriele ontsteking kan uw arts eventueel besluiten om u ontstekingsremmers voor te schrijven. Dat zijn middelen die de verschijnselen van de ontsteking tegengaan: uw longen reageren dan minder heftig op de irritatie, zodat uw klachten afnemen.
Algemeen • Als u pijn en/of koorts hebt, krijgt u eventueel pijn- en/of koortsremmende medicijnen voorgeschreven. • Als er te weinig zuurstof in uw bloed zit, kunt u tijdelijk extra zuurstof toegediend krijgen.
Waar wordt u behandeld? Infectie
• Een lichte longontsteking kan thuis behandeld worden. Afhankelijk van de oorzaak krijgt u medicatie voorgeschreven, zoals antibiotica en pijnstillers. • Hebt u een ernstige longontsteking, dan wordt u in het ziekenhuis opgenomen en krijgt u medicijnen (zoals antibiotica) en eventueel vocht via een infuus. Het kan zijn dat u ook extra zuurstof krijgt. In het ziekenhuis krijgt u zo nodig fysiotherapie om u te helpen goed en diep te ademen en slijm op te hoesten. • In zeer ernstige gevallen, waarbij de ademhaling en de bloedsomloop in gevaar zijn, wordt u op de Intensive Care
• Een longontsteking die door bacteriën wordt veroorzaakt, kan behandeld worden met antibiotica. Antibiotica zijn meestal zeer effectief, maar er zijn verschillende soorten bacteriën én verschillende soorten antobiotica. Bovendien zijn er bacteriën die resistent (ongevoelig) geworden zijn voor de meest gangbare soorten antibiotica. Daarom is het belangrijk dat uw longarts achterhaalt welke bacterie de oorzaak van uw longontsteking is (zie onder Onderzoeken). Pas dan kan hij of zij u de meest effectieve behandeling geven. 3
Voorkomen is beter…
opgenomen voor optimale controle en behandeling.
Hoe kunt u een longontsteking voorkomen? • Vooral door niet te roken. Roken tast uw longen aan, en maakt ze veel gevoeliger voor ontstekingen en infecties. • Omdat longontsteking kan ontstaan ‘op’ een andere infectie, zoals griep, kunt u het beste de jaarlijkse griepprik nemen.
Complicaties Zoals bij elke aandoening en elke behandeling, kunnen ook hier complicaties optreden. Deze zijn doorgaans goed te behandelen. De meest voorkomende complicaties zijn sepsis en pleuritis.
Bespreek de mogelijkheden met uw longarts of huisarts.
Sepsis (bloedvergiftiging) Bij een bacteriële longontsteking kunnen de bacteriën zich via de bloedbaan verspreiden naar andere organen (bloedvergiftiging). Dan kan een ernstige situatie ontstaan, waarbij de bloeddruk en/of de ademhaling in de problemen kunnen komen.
Vragen? Hebt u nog vragen? Aarzel dan niet, en stel ze gerust aan de verpleegkundige of uw behandelend arts. Ook als u weer thuis bent, kunt u vragen stellen. U vindt ons telefoonnummer in het adreskader achterin deze folder.
Pleuritis Door de longontsteking kan het longvlies geprikkeld raken (pleuritis), en dat kan weer een vochtophoping tussen de longvliezen veroorzaken die de ademhaling bemoeilijkt. Een extra complicatie ontstaat als er bacteriën in dit vocht zitten en pus veroorzaken.
Tijdens uw opname in het ziekenhuis houden de verpleegkundige en (long)arts uw situatie goed in de gaten, zodat er bij een eventuele complicatie snel kan worden ingegrepen.
4
St. Antonius Ziekenhuis T 088 - 320 30 00 E
[email protected] www.antoniusziekenhuis.nl
Spoedeisende Hulp 088 - 320 33 00 Longgeneeskunde 088 - 320 14 00
Locaties en bezoekadressen
Ziekenhuizen
Poliklinieken
St. Antonius Ziekenhuis Utrecht Soestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn)
St. Antonius Polikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht
St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1, Nieuwegein
St. Antonius Polikliniek Houten Hofspoor 2, Houten St. Antonius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern
5
Meer weten? Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl
LON 56/04-’13
Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis
