■ Terrorisme
Londense politie benut private partners Het Britse project Griffin geeft de politie van Londen duizenden extra ogen en oren in de strijd tegen terrorisme, criminaliteit en extremisme. Dat gebeurt op een hoog kwalitatieve manier zonder dat het de politie geld of capaciteit kost.
D
e City of London police lanceerde in april 2004 het pro-
Griffin streeft naar samenwerking van private partners in het
ject Griffin. Het doel was politie, lokale autoriteiten,
publieke domein met de politie om vroegtijdig terroristische of
private sector, beveiligingssector, maar ook brandweer,
criminele activiteiten te ontdekken en/of te verhinderen.
ambulance en andere partners samen te brengen in een brede
Dat betekent: bewust worden van het actuele dreigingsbeeld in
pro-actieve aanpak van terroristische en subversieve activiteiten
terrorisme en criminaliteit, intelligence en informatie verzamelen
in Londen. Al snel sloot ook de Metropolitan Police, de politie van
en delen, de noodzakelijke relaties bouwen en onderhouden, het
Greater London, zich aan.
vertrouwen in politie en autoriteiten versterken door intensieve
Bedrijfsbeveiligers en receptionisten hebben het eerst zicht op verdacht gedrag en weten hoe dit te melden bij de politie. 28
152213_Blauw_NR5_2015.indd 28
Blauw 30 mei 2015 – nr. 5
22-05-15 11:00
Tekst: Fred Kruijer · Foto’s: Griffin
samenwerking en mensen aanmoedigen om verdachte activitei-
met de politie in contact via de controlroom in het prestigieuze
ten altijd te melden.
gebouw van bankgigant J.P. Morgan in de City of London. Niet bij
Project Griffin mikt daarbij zo veel mogelijk op bedrijfsbeveiligers en receptionisten in en rond bedrijvengebouwen of -terrei-
de politie dus, maar in het bedrijfsleven.
nen. Deze medewerkers hebben immers vanuit hun positie het
Familie
eerste zicht op verdacht gedrag, en zij kunnen en willen dat snel
niet alleen via de Awareness Days, maar ook via de wekelijkse
en accuraat melden aan de politie. Basis van Project Griffin is dan
bridge call. Politie en coördinatoren onderhouden iedere vrijdag
ook de zogenaamde ‘Awareness day’ (zie ook het artikel op pagina
vanuit de controlroom intensief contact middels briefing en in-
31-33). De Awareness day is een eendaagse vaardigheidstraining
formatieuitwisseling. Dit overleg kan overigens bij elke gewenste
om terroristische aanslagen, voorbereidingen of verkenningen
gelegenheid worden opgezet. De bridge call is een uitgebreide
tijdig te herkennen, te melden of – als er geen ontkomen aan is -
conference call met alle (coördinerende) deelnemers, waarin de
De politie verstrekt zelf veel informatie binnen Griffin,
er zo effectief mogelijk mee om te gaan.
Preventie
Don Randall is Chief information security officer
van The Bank Of England, die gevestigd is in het centrum van Londen. Randall is, als voormalig politieman, één van de grond-
Oog & Oor in de Rotterdamse haven
leggers van Griffin. “In 2003 werkte ik als hoofd beveiliging bij JP
In Nederland is Griffin niet geïmplementeerd. Wel is er
Morgan. Samen met sir David Veness, destijd Assist Commissioner
Oog en Oor, een informatiesysteem dat ontwikkeld is door
Counter Terrorisme en Specialist Operations, kwam ik op het idee
district Zeehaven van de Eenheid Rotterdam. De politie
om de beveiligers van de stad te gebruiken voor early detection
verstrekt via een beveiligde internetomgeving informatie
en preventie van terrorisme, extremisme en criminaliteit. En ook
aan publieke en private partijen. De berichtgeving heeft het
voor het opzetten en onderhouden van afzettingen bij rampen,
karakter van een briefing light. Er wordt geen WPG-gevoeli-
ongelukken of crises. Daartoe moesten ze dan wel gedegen
ge informatie gedeeld.
opgeleid worden.”
De deelnemende partners zijn vanwege hun activiteiten
Randall was als inspecteur van de politie onder meer initiatief-
actief op het terrein van beveiliging en handhaving in de
nemer van de Ring of Steel, het veiligheids- en surveillancecordon
gehele Rotterdamse haven. Oog en Oor is ontwikkeld om
in en rond Londen, dat in 1990 ontstond om aanslagen van de
bewustzijn bij deelnemers te creëren en hen actief aan te
IRA voortijdig te ontdekken of te voorkomen. Daarbij hoort ook
zetten tot het melden van ‘verdachte’ situaties. Het traject is in
het netwerk van honderdduizenden CCTV-camera’s in de Britse
2012 gestart door het ondertekenen van een samenwerkings-
hoofdstad. Randall: “Nadat rond 1995 de strijd met de IRA in rustig
convenant met beveiligingsorganisaties Trigion en Securitas.
vaarwater kwam, begon bij ons ook de kennis rond terrorisme
In 2013 is ook Stadsbeheer van de gemeente Rotterdam aan-
weg te vallen. Met de Olympische Spelen van 2012 in aantocht en
gesloten.
de opkomst van een nieuwe vorm van terrorisme herkregen we die kennis en die wilden we in Griffin ook delen met de nieuwe
Melden
partners. De meeste beveiligingsbedrijven waren aangesloten bij
geautoriseerd voor het systeem. Met een eigen inlogcode
de vakbonden BSIA en JSIG. De BSIA was sceptisch, maar de JSIG
kunnen zij het systeem benaderen en informatie inlezen. Het
wilde heel graag. Intussen is Griffin in het parlement genoemd als
systeem geeft de mogelijkheid te reageren via een tekstveld.
het beste model van publiek-private samenwerking.”
De door de gebruiker ingevoerde informatie komt direct in de
Geld
Een groot aantal medewerkers van de partners is
mailbox van de wijkagenten en de informatieafdeling terecht. “Die samenwerking is allerminst vanzelfsprekend,” vult
Graham Basset aan. Basset is directeur van een gespecialiseerd
In het geval van heterdaadsituaties is het natuurlijk zaak om direct telefonisch te melden.
recruitment bureau en vrijwillig voorzitter van Griffin London. “Commercieel initiatief is prima, maar binnen Griffin is daar
Voeden
absoluut geen ruimte voor. Dan krijg je ruzie over geld. Geen
afdeling en de wijkagenten van district Zeehaven. Bij ont-
enkel belang van één van de partners mag de overhand krijgen.
vangen berichten zal in principe eerst de informatieafdeling
Het mag ook geen pure politieaangelegenheid worden, waarbij
de informatie veredelen waarna deze wordt doorgezet naar
alleen de agenten met bevoegdheden aanzien hebben. En door
belanghebbenden en de wijkagent. De wijkagent verzorgt
gelijkwaardig samen te werken in het algemeen belang, neemt
de terugkoppeling aan de melder. Het is een eenvoudig en
ook de kwaliteit van de eigen taakuitvoering van de partners toe.”
gebruiksvriendelijk programma dat bijdraagt aan het criminali-
De betrokken beveiligingsbedrijven in Greater Londen hebben
teitsbewustzijn in de haven.
Het systeem wordt gevoed door de informatie-
gezamenlijk 75 coördinatoren aangesteld. Die staan met elkaar en Blauw 30 mei 2015 – nr. 5
152213_Blauw_NR5_2015.indd 29
>>
29
22-05-15 11:00
en pleegden dezelfde aanslag een dag later in Glasgow. Daar slaagden ze helaas wel. Na de bomaanslagen in Londen op 7 juli 2005 bewaakten Griffin-beveiligers zes weken lang de afzettingen. De politie kon daardoor overgaan tot opsporing en extra surveillance, wat de inwoners van de hoofdstad het gevoel gaf dat de politie over ze waakte.
Model
Inmiddels is Griffin breed overgeslagen naar de meeste
andere Britse politiekorpsen. Ook landen als Australië (Sharp Eye), Canada (Griffin), Singapore, de Verenigde Staten (Shield in New York), India en Zuid-Afrika hebben het model overgenomen. Dit >>
politie de laatste dreigingsinformatie verstrekt die zij heeft ver-
jaar is Frankrijk, in het bijzonder Parijs, definitief aangesloten bij
zameld en veredeld – en minimaal aangepast om deze gevoelige
Griffin.
informatie te kunnen delen. De politie kan de betrokken beveiligers ook via een directe
De invulling van Griffin verschilt per land of per gebied. Om formeel aangesloten te zijn, moet een politiekorps wel de
oproep om assistentie vragen bij rampen of crises, bijvoorbeeld
minimum standaards van Griffin hanteren wat betreft de focus
om de plaats(en) van de ramp, ongeval of aanslag af te zetten
op contra-terrorisme en criminaliteit. Zo moet altijd informatie
en de afzetting te onderhouden, statisch of zelfs patrouillerend.
gedeeld worden over de huidige bedreigingen en trends (natio-
Dat verzoek wordt altijd gehonoreerd, want de bedrijven leveren
naal en lokaal), over explosieven in voertuigen of achtergelaten
graag. Ze zijn partner van de politie. Sinds de oprichting heeft de
door personen en over vijandige verkenningen door potentiële
politie in Londen dit soort assistentie al vele malen gevraagd. Het
aanslagplegers.
resultaat is dat Griffin-gecertificeerde medewerkers zich doorgaans bijzonder betrokken voelen, niet alleen bij Griffin, maar ook
Nederland
als lid van de veiligheidsfamilie.
tot nu toe geen aanstalten om Griffin na te volgen. Dat zou wel
Awareness day vormt daarbij het forum voor de politie, om
In Nederland maken overheid en bedrijfsleven
moeten, vindt Lucien Stöpler. Hij is deskundig in de begeleiding
informatie te delen, maar ook om relaties en wederzijds vertrou-
van multidisciplinaire samenwerking ten behoeve van veiligheid
wen op te bouwen met de betrokken bedrijven en hun personeel.
en volgt als onderzoeker en adviseur het Britse Griffin-project al
‘Betrekken, motiveren en enthousiasmeren’ zijn de sleutelwoor-
ruim een jaar. “De veiligheid verbetert door het betrekken van
den om mensen zover te krijgen dat ze snel en vakkundig rap-
meer gespecialiseerde ogen en oren, dat bewijst Griffin. Voor-
porteren over verdachte zaken. Veel beveiligers spraken, voordat
waarden voor dit succesvolle samenwerkingsverband zijn: een
ze deelnamen aan Griffin, zelden of nooit met politiemensen over
goed beeld hebben van de operationele noodzaak, een vertrou-
hun werk en wat ze daarin zien of tegenkomen. Griffin eist niet
wensband opbouwen en elkaars belangen leren waarderen. Het
alleen gevoel voor verantwoordelijkheid, maar maakt deelnemers
is een lang maar waardevol traject, dat alleen door inzet vanuit de
ook medeverantwoordelijk. En de deelnemers willen dat ook zijn.
strategische top kan starten ter ondersteuning van de gezamenlij-
Er is tot nu toe nooit sprake geweest van misbruik van of indescre-
ke operatie. Maar laat partijen eerst maar eens zelf zien hoe mooi
tie met informatie.
zo’n samenwerking is. Het zou interessant zijn voor Nederlandse
Sporen
beleidsmakers, politietop en de top van beveiligingsbedrijven om Griffin heeft in de afgelopen elf jaar zijn sporen
verdiend. Het heeft gefunctioneerd bij de aanslagen van 7 juli
kennis te maken met het Engelse project.” Bedrijven zoals op de Zuidas kunnen er baat bij hebben, net
2005 en tijdens de Olympische Spelen waar via Griffin regelmatig
als internationale organisaties in Den Haag en bedreigde Joodse
informatie binnekwam over ‘spontane’ demonstraties. In 2011
instellingen. Stöpler: “Maar het gaat er natuurlijk om dat je niets
registreerde de politie in Londen 95 meldingen van Griffinmede-
in de weg laat staan van samenwerking als je de maatschappij
werkers. Van die 95 werden er vijf er onderzocht. Er werd één
daarmee beter kunt beschermen tegen aanvallen. Samenwerking
verdachte aangehouden die daadwerkelijk aan het verkennen
is ‘the right thing to do’.”
was ter voorbereiding van een bomaanslag. Griffin speelde ook een bijzondere rol rond de ‘Glasgow bombing’ in 2007, waar een Jeep geladen met een explosief mengsel
Wilt u reageren op dit artikel? Mail naar
[email protected]
de glazen gevel van het vliegveld ramde en toen explodeerde. Een avond eerder ontdekte een (Griffin)beveiliger van club Tiger
Voor meer informatie:
Tiger in uitgaanscentrum Westend in Londen een Mercedesbus
PKN > Kennis > Gebiedsgebonden politie > Integrale aanpak >
vol explosieven, omdat er rook uit kwam. De lading kon worden
Samenwerken met externe partners
ontmanteld, maar de daders werden die nacht niet opgespoord
PKN > Kennis > Terrorisme
30
152213_Blauw_NR5_2015.indd 30
Blauw 30 mei 2015 – nr. 5
22-05-15 11:00
■ Reportage
Tekst: Fred Kruijer · Foto’s: Griffin en ANP
‘Ze hebben er verstand van’ Tijdens de Awareness day worden Londense bedrijfsbeveiligers en andere publieke functionarissen bijgespijkerd door de politie over het herkennen van verdacht gedrag, explosieven en criminelen. ‘We zien deze partners voor vol aan en laten merken dat ze nodig zijn.’
D
e grote zaal in Woodstreet Police
mers op straat, die weten waarop te letten.
station, hoofdkwartier van de
Bovendien kunnen zij professioneel, snel
City of London Police, stroomt
en efficiënt contact leggen en onderhou-
langzaam vol. Woodstreet ligt midden in
den met de politie.
het centrum van Londen en dat is niet altijd een voordeel. De grote brand in het
Dreigingen
metrostation Kings Cross, de avond tevo-
werking wordt niet aan het toeval of de
ren, heeft met de vele afzettingen grote
welwillendheid van de deelnemers over-
gevolgen voor de Londense ochtendspits.
gelaten. Daarvoor is onder andere deze
Het verkeer in de City - het sjieke zaken-
Awareness day georganiseerd. Om 8.30 uur
centrum van Londen, maar bovenal het
wordt onmiddellijk afgetrapt met threats
financiële hart van het Britse koninkrijk -
identification. Een ervaren rechercheur van
zit volkomen vast. Toch loopt de grote
een Londens observatieteam geeft in een
aula van het politiehoofdbureau langzaam
workshop Hostile reconnaissance uitvoerig
maar zeker vol met tientallen Britten in de
les over afwijkend gedrag en verdachte
meest uiteenlopende uniformen. Het zijn
pakketten. De deelnemers leren in detail
grotendeels beveiligers van particuliere
hoe ze kwaadwillenden kunnen herken-
beveiligingsbedrijven, maar bijvoorbeeld
nen die zich oriënteren op een mogelijke
ook receptionisten van bedrijven en
plaats voor een aanslag. Bijvoorbeeld aan
ambulancepersoneel. Ze komen voor de
de afwijkende vragen die dat soort verken-
‘Awareness day’ van het project Griffin.
ners stellen, waarnaar zij kijken of waarop
Aanslagen
Die professionele samen-
ze letten. Belangrijk punt blijft de intuïtie
Bewaker Jack: “Als wijkagent was ik misschien vijf keer per dag langs dit gebouw gelopen, nu loop ik hier de hele dag.”
van de beveiligers. De boodschap: ‘Je kunt
van Londen/Groot-Brittannië beter te
al dat ze geen mensen genoeg heeft om
Een medewerker van de Special bran-
beschermen tegen terroristische aan-
professioneel voorbereid terrorisme ef-
che deelt informatie, op basis van eigen
slagen. Het is een nauw samenwerkings-
fectief te voorkomen en te bestrijden. En
ervaring, over mogelijke aanslagen en hun
verband tussen politie en bedrijfsleven,
daarin voorziet Griffin. Bedrijfsbeveiligers,
kenmerken.
zoals banken, verzekeringsmaatschappijen
receptionisten, maar ook andere publieke
en andere private dienstverleners en hun
functionarissen zoals brandweermensen,
shop over het vormen van afzettingen
vaak particuliere beveiligingsbedrijven.
ambulancepersoneel of vuilophalers
rond gebieden waar aanslagen, misdrijven
De Londense politie besefte lang geleden
fungeren als professionele extra waarne-
of ongelukken hebben plaatsgevonden.
Het beveiligingsproject
Griffin (zie het artikel hiervoor) startte in 2004 in Londen om het financiële centrum
Blauw 30 mei 2015 – nr. 5
152213_Blauw_NR5_2015.indd 31
niet honderd keer te vaak een verdachte situatie melden. Wel één keer te weinig.’
Daarna volgt een uitgebreide work-
>>
31
22-05-15 11:00
■ Reportage >>
De deelnemers maken druk aantekenin-
iedereen wil ontvangen die wil deelnemen.
echter vrijwel uitsluitend beveiligers aan
gen. Ze nemen ieder jaar deel aan de
Awareness day is zeker ontwikkeld om
die daadwerkelijk ‘Griffin-certified’ zijn, of
Awareness day en daarmee onderhouden
kennis uit te venten, maar ook om contact
sturen ze direct naar een Awareness day.
ze hun Griffin-certificering. In Engeland
te leggen en vertrouwen op te bouwen.
De grote ondernemingen in de City eisen
kan een beveiliger met een Griffin-certi-
Een test kan hier contraproductief werken.
Griffin-opgeleid personeel in hun tenders
ficering bij betere beveiligingsbedrijven
Wel is het zo dat deelnemers een bewijs
voor beveiliging, en vragen nieuwe be-
werken en solliciteren.
van deelname ontvangen. Dit document
drijven die zich in de City vestigen dat ook te doen. En ze betalen graag de 35 pond die de politie per persoon vraagt om de opleidingskosten te drukken.
Explosieven
Na de workshop over
afzettingen neemt Marcus Reed van de explosievenopruimingsdienst van de Metropolitan Police plaats achter de microfoon. De kennis die hij overdraagt gaat ver. Niet alleen demonstreert hij gedetailleerd alle verschillende devices die bomverkenners de afgelopen jaren hebben aangetroffen; hij draagt ook gedegen kennis uit over het verschil tussen kruitladingen of detonerende explosieven en de manieren om deze tot explosie of detonatie te brengen. Veel tijd besteedt hij aan de verschillende mechanische en elektronische ontstekers. Het is een gedegen workshop, waarin de deelnemers leren hoe ze improvised explosive devices (IED’s) kunnen herkennen en hoe deze geboobytrapt kunnen zijn. De werkwijze bij het aantreffen van IED’s wordt helder uitgeleerd aan de hand van de vijf C’s (zie kader). De deelnemers krijgen een kleine folder overhandigd met de vijf C’s en de vragen die de politie vervolgens zal stellen. Ook staan er handige tips in wat te doen na de melding. Dat varieert van de situatie rond het gebied observeren tot aan- en afvoerwegen vrijhouden voor de hulpdiensten en slachtoffers tellen en doorgeven, maar ook de eigen veiligheid bewaken.
Gelijkwaardig
Opvallend is de
gelijkwaardige houding van de politie
‘De augurk’ is het hoogste gebouw van Londen. Er werken meer dan vijftig beveiligers in en rond het gebouw.
Examen
Overigens is Awareness day
richting de beveiligers. Alexander Williams is één van de vier vaste Counter terrorism and security advisors (CTSA) van de City
wordt zeer op prijs gesteld, zowel door
of London Police: “Aanslagen zijn voor ons
geen officiële trainingsdag die wordt afge-
de employees die het bij sollicitaties
een gegeven. Wij denken nooit óf maar
sloten met een eindtoets en een formeel
overleggen, als door de bedrijven. De
alleen wanneer een aanslag kan plaatsvin-
examen. Reden hiervoor is dat Griffin
beveiligingsbedrijven in de City nemen
den en we zijn ons bewust dat voorkómen
32
152213_Blauw_NR5_2015.indd 32
Blauw 30 mei 2015 – nr. 5
22-05-15 11:00
Constant
In het hoogste gebouw
van Londen, 30 St Mary Axe, ook wel ‘de Augurk’ genoemd, is Danny Moody security manager. Er werken meer dan vijftig beveiligers in en rond het gebouw. Overal in en rond het gebouw hangen zichtbare en onzichtbare camera’s. De controlroom van de beveiliging doet niet onder voor een politiemeldkamer. Vijf beveiligers kijken de tientallen monitors van de closed circuit television (CCTV) permanent uit en een professioneel digitaal radionetwerk verbindt de beveiligers met de controlroom. Alle beveiligers die rond en in het gebouw werken, dragen een Griffin-speldje op hun revers. De Augurk wordt gezien als een zeer aantrekkelijk doelwit voor moge-
De control room van de beveiliging in de ‘Augurk’ doet niet onder voor een politiemeldkamer.
lijke terreuraanslagen en de beveiliging is scherp en ondoordringbaar. Rond het gebouw lopen beveiligers
of early detection alleen mogelijk is met
deze beveiligers. We zien ze voor vol aan
met honden voor de detectie van spring-
zoveel mogelijk ogen op straat. Je kunt
en laten merken dat ze nodig zijn. Zij pak-
stoffen en IED’s in achtergelaten tassen.
dat niet alleen met camera’s en politie-
ken dat met veel trots op. Ze vormen een
Bewaker Jack is voormalig hondengeleider
agenten. Je hebt ook het waarnemings-
betrouwbare informatiebron en onder-
van de Metropolitan Police en overge-
vermogen nodig van mensen die altijd ter
steuning van de politie. Een beveiliger wil
stapt in particuliere dienst. Hoewel hij een
plaatse zijn op de plekken waar de kans op
dat, en terecht.”
politieachtergrond heeft, is hij trots op
een aanslag het grootst is. Met Griffin hebben we - naast de vierduizend politiemensen van de City of Londen Police en de
zijn Griffin-certificering. Jack: “We zijn via
De vijf C’s
Metropolitan Police - zo’n twaalfduizend
Griffin nauw verbonden met de politie en zo worden we behandeld. Dat kan ook niet anders. Als politieman was ik misschien vijf
beveiligers die permanent op straat lopen
Wat te doen bij het aantreffen van
keer per dag langs dit gebouw gelopen als
en niets anders doen dan waarnemen. Dat
een improvised explosive device:
het in mijn wijk had gelegen. Nu loop ik
is een enorme extra capaciteit als het gaat
Confirm - stel vast dat het een ver-
hier de hele dag. Ik zie wat de politie niet
om vroegtijdig opsporen van verdachte
dacht pakket of apparaat is
ziet, doordat ik hier constant aanwezig ben.
zaken of personen. Het betreft niet alleen
Clear - maak het gebied vrij van mens
De politie beseft dat. Los van mijn oude
terrorisme. Zijn deze mensen eenmaal bij
en dier
politieachtergrond worden beveiligers
het politiewerk betrokken, dan geven ze
Cordon - zet het gebied zo snel en
vanuit Griffin goed opgeleid en gebriefd
alles door wat voor ons van belang is. Van
groot mogelijk af
en de kennis wordt scherp onderhouden.
een aanrijding tot een beroving. We leiden
Control - onderhoud het gebied en de
Een wekelijkse briefing vindt plaats met
ze goed op, dus ze hebben er verstand
afzetting
alle betrokken beveiligingsbedrijven en
van. Iedere melding nemen we serieus en
Check - op andere IED’s of andere
indien nodig wordt iedereen tussentijds
trekken we na. En dat weten ze ook.”
gevaren
van informatie voorzien. We worden ook
Daarnaast leveren Griffin-beveiligers
regelmatig uitgeleend om te ondersteunen
een enorme bijdrage aan het afzetten van
Bij een melding zal de politie
bij de afzetting van gebieden. Bijvoorbeeld
gebieden waar een misdrijf of ongeval
vragen:
bij de brand van gisteravond. Daar waren
heeft plaatsgevonden en ondersteunen
Wat is het?
twintig beveiligers uit de omgeving van
ze massaal bij de noodzakelijke cordon-
Waar is het?
Kings Cross opgeroepen om kruisingen en
vorming. Daardoor kan de politie haar
Wanneer werd het gevonden?
straten af te zetten. Dat werkt prima.”
agenten inzetten voor de afhandeling van
Waarom is het verdacht?
die incidenten of de directe opsporing.
Wie zijn de getuigen?
[email protected]
Williams: “We zijn dan ook zeer zuinig op Blauw 30 mei 2015 – nr. 5
152213_Blauw_NR5_2015.indd 33
33
22-05-15 11:00
