www.besafe.be
Lokeren SOVA-project
Lokeren SOVA-project: Sociale vaardigheidstraining voor leerkrachten en leerlingen secundair onderwijs
FOD Binnenlandse Zaken – Algemene Directie Veiligheid en Preventie – Directie Lokale Integrale Veiligheid 2014
Lokeren
SOVA-project: Sociale vaardigheidstraining voor leerkrachten en leerlingen secundair onderwijs
I. Projectbeschrijving
4
A. Context
4
B. Werking
5
C.
Doelstellingen
6
D. Doelgroep
6
II. Middelen
7
III. Evaluatie
8
IV. Overdraagbaarheid
10
V.
Meer info?
11
A. Contactpersoon
11
B. Ondersteuningsmateriaal
11
Lokeren - SOVA-project
Lokeren SOVA-project: Sociale vaardigheidstraining voor leerkrachten en leerlingen secundair onderwijs I. Projectbeschrijving
A. Context De stad Lokeren stelde vast dat bepaalde jongeren geregeld voor hardnekkige overlast zorgden in de stad. Als antwoord daarop ontwikkelden zijn twee projecten voor jongeren: het NERO-project (Normstelling en Responsabilisering n.a.v. Overlastgedrag op straat en op school) en het NOG (normoverschrijdend gedrag) op school project. Eerstgenoemd project richt zich
Dit is hoegenaamd geen straf, wel een kans. Een kans om opnieuw te beginnen.
tot politionele feiten en fungeert als een
(Mohamed Achaibi aan het begin van een
alternatief voor de GAS (gemeentelijke
eerste vormingssessie)
administratieve sancties) voor jongeren. Het SOVA-project (Sociale Vaardigheidstraining) kadert binnen het NOG op school project dat zich richt op gebeurtenissen waarbij de politie niet betrokken wordt. Het SOVA-project herneemt een aantal principes van het PrOS-project (Probleemgedrag Op School) uit Mechelen. Vertegenwoordigers van het secundair onderwijs in Lokeren hebben de voorbije jaren aan het LOP (lokaal overleg platform onderwijs) Lokeren de vraag gesteld of er mogelijkheden zijn om een Time-Out project op te starten. Dit voor leerlingen die te maken hebben met tuchtproblemen op school. Het LOP heeft bij verschillende instanties (Koning Boudewijnstichting, provincie Oost Vlaanderen, …) een dossier ingediend om subsidies aan te vragen voor een project dat jongeren kan begeleiden bij normoverschrijdend gedrag op school. Maar echter zonder resultaat. Vanuit de dienst Integrale veiligheid
4
leerlingen als leerkrachten. Het voorstel werd voorgelegd aan de werkgroep GOK (gelijke onderwijskansen) van het LOP, die het goedgekeurd heeft. In het schooljaar 2011/2012 werd uiteindelijk gestart met de trainingen, voor zowel de leerkrachten als de leerlingen. Op het einde van deze sessies werd een korte evaluatie gehouden die zeer positief was. Dit was uiteindelijk een signaal om deze trainingen verder te organiseren.
Lokeren - SOVA-project
werd het voorstel gedaan om te starten met trainingen sociale vaardigheden voor zowel
B. Werking Het SOVA-project is een deelwerking van de dienst integrale veiligheid van de stad Lokeren. Voor de concrete invulling van de trainingen wordt samengewerkt met mevrouw Pat Patfoort (www.patpatfoort.be) van vzw De Vuurbloem uit Brugge. Er zijn zowel trainingen voor leerkrachten en het CLB als trainingen voor leerlingen. De bedoeling van de trainingen is dat de doelgroep hun sociale vaardigheden op een andere manier aanwendt. De groep leerkrachten bestaat uit maximum 20 deelnemers en de groep van de leerlingen bestaat uit maximum 15 leerlingen. Zowel de training voor leerkrachten als de training voor leerlingen bestaat telkens uit vijf bijeenkomsten van 3 uur. Tijdens de trainingen wordt aangetoond wat geweld en agressie juist is, wat evenwaardigheid inhoudt, wat communicatie betekent en wat een evenwaardige en geweldloze conflicthantering is. Ter voorbereiding van de trainingen voor leerlingen, wordt een informatievergadering georganiseerd voor de ouders van de leerlingen. Dit om hen enerzijds in te lichten over de inhoud van de trainingen en hun toestemming te vragen voor deelname, maar anderzijds om hen ook te betrekken bij de begeleiding van hun kinderen. De deelnemers krijgen handvaten aangereikt hoe hij of zij hiermee op school of in de samenleving kunnen omgaan.
5
Lokeren - SOVA-project
C. Doelstellingen
De leerkrachten en leerlingen individueel en/of in groepsverband
door middel van een korte, maar intensieve training een aantal nieuwe vaardigheden aan te leren.
Vergroten van de vaardigheden die men al gedeeltelijk beheerst,
waardoor de leerkrachten op school beter kunnen functioneren.
Het zo lang mogelijk op school houden van leerlingen. Een
schoolverandering is vaak aanleiding voor leerlingen om vroegtijdig af te haken.
Het aanbieden van nieuwe inzichten aan leerkrachten in het omgaan
met moeilijke leerlingen.
D. Doelgroep Leerkrachten: o
Leerlingbegeleiders uit het secundair onderwijs (ASO, TSO, BSO
en BuSO), o
Leerkrachten theoretische en praktische vakken (ASO, TSO,
BSO en BuSO). CLB: o
CLB medewerkers. Leerlingen:
o
Leerlingen met een tuchtdossier, tussen 12 en 18 jaar (ASO,
TSO, BSO en BuSO).
6
Partners:
Stadsbestuur Lokeren (financiering project),
Cel leerlingenbegeleiding secundaire scholen (selectie van
leerkrachten en leerlingen voor de trainingen),
CLB (gemeenschapsonderwijs en vrij onderwijs) (selectie van de
Lokeren - SOVA-project
II. Middelen
leerlingen voor de trainingen),
Vzw De Vuurbloem (het geven van de trainingen),
Kost: € 3500 voor de trainingen per schooljaar en bijkomende de personeelskosten voor het stadsbestuur van Lokeren voor de coördinatie van het project.
7
Lokeren - SOVA-project
III. Evaluatie Tot nu toe heeft er nog geen diepgaande evaluatie van het project plaatsgevonden. Niettemin kan men wel al een aantal algemene vaststellingen doen.
Positieve punten / meerwaarde:
Het project beperkt zich niet de leerling, maar richt zich eveneens tot
de ouders en leerkrachten waarmee de leerling dagdagelijks in contact komt.
De vaardigheden die het voorwerp uitmaken van de training kunnen
ook aangewend worden in het dagelijks leven buiten de schoolcontext.
Tijdens het projectbezoek bleek dat er een goede samenwerking is
tussen de verschillende betrokken partners.
De trainingen voor jongeren vinden plaats tijdens de schooluren
waardoor men de participatie maximaliseert en vermijdt dat de jongere dit als een straf opvat.
Door niet alleen opleidingen voor leerlingen te voorzien, maar ook
voor leerkrachten wijst men erop dat ook zij hun verantwoordelijkheid hebben bij een conflict.
Het project biedt de leerlingen de mogelijkheid om te reflecteren
over het conflict en te analyseren waar het fout liep. Daarbij is het interessant dat de oefeningen gebaseerd zijn op eigen ervaringen.
Naar aanleiding van de trainingen kan men kennis maken met
leerlingen en leerkracht van andere scholen en dit laat toe om samen ervaringen uit te wisselen en situaties vanuit een andere visie te bekijken.
Het project wordt op vrijwillige basis aangeboden en doet een
beroep op het engagement van de leerling en zijn ouders of de leerkracht.
Aanbevelingen:
De betrokkenheid van de ouders is geen evidentie en verdient de
nodige aandacht. Vaak zijn het net de ouders die men het meeste wil bereiken die het minst betrokken zijn.
8
Een structurele inbedding van de evaluatie van het SOVA-project is
een werkpunt naar de toekomst toe. Dit dient zowel kwantitatief als kwalitatief te gebeuren en door alle betrokken partners bij het project. Een diepgaande evaluatie kan een interessante tool zijn om het lokaal beleid (nog) meer aan te sporen om te investeren in een dergelijk project.
Een systematische bevraging van de leerlingen na deelname aan de
trainingen kan een meerwaarde vormen.
Hoewel leerkrachten de training als een absolute meerwaarde zien,
Lokeren - SOVA-project
is het niet altijd mogelijk om de principes die ze geleerd hebben ook in de praktijk om te zetten. Zo is het soms beter om een leerling die zich in een conflict bevindt even apart te nemen, maar is dit niet altijd mogelijk omdat men ook toezicht moet houden op de andere leerlingen in de klas. Men houdt best rekeningen met deze beperkingen en waar mogelijk kan men eventueel zoeken naar een alternatief.
Het aantal personen dat de opleiding kan volgen, is beperkt. Om
hieraan tegemoet te komen, kan men bv. een lessenpakket voor de leerlingen uitwerken en een pedagogische studiedag voor de leerkrachten voorzien om dieper in te gaan op enkele algemene punten inzake communicatie, hantering van conflicten, … die voor iedereen nuttig kunnen zijn.
Momenteel worden de opleidingen steeds door dezelfde persoon
gegeven. Het is echter aan te raden dat ook andere personen (bv. CLBmedewerkers, personeel van onderwijsinstellingen of de stad Lokeren) de rol van trainer in de toekomst kunnen overnemen om te voorkomen dat men al te afhankelijk is van de beschikbaarheid van één persoon.
Het project veronderstelt dat de leerlingen al over een aantal
sociale vaardigheden beschikken, maar deze niet altijd op de goede manier gebruiken. Men mag echter ook andere leerlingen die (nog) niet over deze sociale vaardigheden beschikken niet uit het oog verliezen.
Een opvolgingstraject of aanspreekpunt omtrent de trainingen
na afloop van de lessenreeks kan een meerwaarde vormen om leerlingen en leerkrachten ook na de trainingen te ondersteunen bij het toepassen van datgene wat ze geleerd hebben in de praktijk en hen bij te staan bij eventuele moeilijkheden.
9
Lokeren - SOVA-project
IV. Overdraagbaarheid Mits er rekening gehouden wordt met een aantal aandachtspunten kan dit project in andere steden en gemeenten overgenomen worden.
Aandachtspunten:
Zowel leerlingen als leerkrachten moeten openstaan voor het
project indien men een daadwerkelijke gedragsverandering wil bekomen. Indien deze bereidheid niet aanwezig is, denkt men beter na over de inzet van een ander type project.
Een goede samenwerking met de secundaire scholen en CLB’s is
van groot belang. Het LOP (lokaal overlegplatform onderwijs) wordt best van in het begin betrokken bij het project.
Het project is niet geschikt voor alle jongeren. Men richt zich op
jongeren van wie men vermoedt dat hun gedrag nog op relatief korte termijn kan bijgestuurd worden. Anders zijn langdurige projecten meer aangewezen.
Het is raadzaam om voor de opstart van een gelijkaardig project na
te denken over hoe men de doelgroep wil bereiken.
Het belang van de training voor de leerkrachten mag niet onderschat
worden. Zij hebben niet alleen een voorbeeldfunctie, maar moeten ook op gepaste wijze reageren op jongeren die gebruik maken van de vaardigheden die ze geleerd hebben tijdens de trainingen.
10
Meer info?
A. Contactpersoon Mohamed ACHAIBI, maatschappelijk opbouwwerker Dienst Integrale Veiligheid Markt 8, 9160 Lokeren
Lokeren - SOVA-project
V.
Tel.: 09 340 95 04 E-mail:
[email protected]
B. Ondersteuningsmateriaal
Brochure ter ondersteuning van de aanpak van normoverschrijdend
gedrag op school. De brochure vertelt over de eerste vijf sessies voor leerlingen en schept een duidelijk, maar vooral eerlijk beeld van de trainingen. (zie bijlage),
Powerpoint-presentatie projectbezoek 18/04/2013 (zie bijlage),
Programma trainingen sociale vaardigheden voor leerlingenbegeleiders
(zie bijlage),
Evaluatieformulier (zie bijlage),
Tekst ‘Geweldloos omgaan met elkaar’ van mevr. Pat Patfoort (zie bijlage).
Sleutelwoorden Scholen, welzijn, leerlingen, slachtofferschap, vernielingen, netwerk, brochure, vragenlijst, …
Het is verboden om de inhoud van dit project te kopiëren, een uittreksel ervan te maken, te verspreiden of te wijzigen, zonder de schriftelijke goedkeuring van de projectverantwoordelijke, behalve als het gaat om gebruik voor strikt private doeleinden.
11
www.besafe.be
Algemene Directie Veiligheid en Preventie Waterloolaan 76
T 02 557 33 99
[email protected]
1000 Brussel
F 02 557 33 67
www.besafe.be
V.U.: Philip Willekens, Directeur-generaal, Waterloolaan 76 - 1000 Brussel - 2014
Voor meer informatie:
