INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE.......................................................................................................1 INHOUDSOPGAVE.......................................................................................................1 INLEIDING.....................................................................................................................3 INLEIDING.....................................................................................................................3 SOCIAAL CULTUREEL WERK .....................................................................................4 SOCIAAL CULTUREEL WERK .....................................................................................4 1.1 Algemeen ...........................................................................................................................4 1.2 Ontwikkelingen....................................................................................................................4 1.2.1 Samenwerkingsovereenkomst met Stichting ‘t Haventje..........................................4 1.2.2 Opvang tijdens ontvoeringsperiode Lusanne van der Gun.......................................4 1.2.3 Participatieactiviteiten in samenwerking met SPIN...................................................5 1.3 Jeugd- en jongerenwerk......................................................................................................6 1.3.1 Activiteiten voor kinderen..........................................................................................6 1.3.2 Activiteiten voor meiden............................................................................................6 1.3.3 Activiteiten voor tieners.............................................................................................6 1.3.4 Activiteiten voor jongeren..........................................................................................6 1.4 Straathoekwerk...................................................................................................................8 1.5 Volwasseneneducatie en cursuswerk.................................................................................9 1.5.1 Nieuw model: classificatie- en doelgericht werken ...................................................9 1.5.2 Eenmalige activiteiten ..............................................................................................9 1.5.3 Vrijwilligerswerk .....................................................................................................10 1.5.4 Veranderingen in vrijwilligerscultuur........................................................................10 1.5.5 Werving van vrijwilligers..........................................................................................10 1.6 De centra..........................................................................................................................11 1.6.1 Beheer en onderhoud.............................................................................................11 1.6.2 Toekomst................................................................................................................11
MAATSCHAPPELIJKE ACTIVERING..........................................................................13 MAATSCHAPPELIJKE ACTIVERING..........................................................................13 1.7 De Voorloper.....................................................................................................................13 1.7.1 Producten................................................................................................................13 1.7.2 Personele bezetting................................................................................................13 1.7.3 Contract met SoZaWe............................................................................................14 1.7.4 Jaarcijfers De Voorloper 1995 t/m 2003..................................................................14 1.8 De Bijspringer...................................................................................................................16 1.8.1 Uitbouw en verduurzaming.....................................................................................16 1.8.2 De Bijspringer-methode ‘overal’ toepasbaar...........................................................17 1.8.3 Bijzondere groepen.................................................................................................17 1.8.4 Deelprojecten en activiteiten van De Bijspringer in 2003........................................18
HULPVERLENING EN BEGELEIDING........................................................................21 HULPVERLENING EN BEGELEIDING........................................................................21 1.8.5 Het Netwerk Dienst en Hulpverlening Ooststellingwerf (NHDO) ............................21 1.8.6 Ontwikkelingen in het werkersoverleg NDHO in 2003............................................21 1.8.7 Gang van zaken in het werkersoverleg NDHO:......................................................22 1.8.8 De Regiegroep van het NDHO................................................................................23 1.9 Jongeren Woonbegeleiding Ooststellingwerf (JoWO).......................................................24 1.10 Nescio.............................................................................................................................25 1.10.1 De werkwijze.........................................................................................................25 1.11 Het KamerTrainingsProject (K.T.P.)................................................................................27 1.12 Bemoeizorg Huurproblemen...........................................................................................28 1.12.1 Enkele cijfers uit 2003...........................................................................................28 1.13 RESULTATEN WOONBEGELEIDINGSPROJECTEN ...................................................30 1.13.1 JoWo.....................................................................................................................30 1.13.2 KTP.......................................................................................................................31 1.13.3 Nescio ..................................................................................................................31
LOKAAL STIMULERINGS BELEID..............................................................................33 1
LOKAAL STIMULERINGS BELEID..............................................................................33 1.14 Het Opstap en Opstapje project......................................................................................33 1.14.1 Deelnemers...........................................................................................................33 1.14.2 Stapmedewerkers.................................................................................................33 1.15 Piramide..........................................................................................................................34 1.15.1 Coördinator Piramide............................................................................................34 1.15.2 Cijfers 2003...........................................................................................................36 1.16 Peuterspeelzalen............................................................................................................37 1.16.1 Schaalvergroting en professionalisering ..............................................................37 1.16.2 Peuterleidsteroverleg............................................................................................37 1.17 Lokaal Stimulerings Beleid .............................................................................................38 1.17.1 Voorleesproject.....................................................................................................38 1.17.2 Oudercursus Opvoeden Zo...................................................................................38 1.17.3 Ouder- en kind ochtenden.....................................................................................38 1.17.4 Wijk- en dorpsbeheer............................................................................................39 1.17.5 Buurtnetwerk Jeugdhulpverlening Haulerwijk.......................................................39 1.17.6 Buurtnetwerk jeugdhulpverlening Oosterwolde ....................................................39 1.17.7 Buurtnetwerk jeugdhulpverlening Appelscha .......................................................40 1.17.8 Brede school Haulerwijk .......................................................................................40
FACILITAIRE ONDERSTEUNING...............................................................................41 FACILITAIRE ONDERSTEUNING...............................................................................41 1.18 Juridisch onderdak..........................................................................................................41 1.19 Financieradministratieve ondersteuning .........................................................................41 1.20 Werkinhoudelijke ondersteuning ....................................................................................41 1.21 Werkgeverschap voor kleine organisaties.......................................................................42
OVERIGE PRESTATIES EN INSPANNINGSVERPLICHTINGEN..............................43 OVERIGE PRESTATIES EN INSPANNINGSVERPLICHTINGEN..............................43 1.22 Nieuwe activiteiten en projecten.....................................................................................43 1.23 Samenwerking in Ooststellingwerf..................................................................................43
Publicaties ...................................................................................................................44 Publicaties ...................................................................................................................44 JAARVERSLAG 2003..................................................................................................47
2
INLEIDING Voor u ligt het jaarverslag 2003 van Stichting Scala. In 2000 is voor twee jaren een budgetovereenkomst tussen de Gemeente Ooststellingwerf en Stichting Scala gesloten. De budgetovereenkomst is voor 2002 en 2003 verlengd. In deze overeenkomst is opgenomen dat Stichting Scala zich richt op alle inwoners (individuen en groepen) van alle leeftijden in de gemeente Ooststellingwerf. Het aanbod dat hiervoor wordt ontwikkeld, omvat de volgende functies: belangenbehartiging, activering, begeleiding en opbouw afstemming en coördinatie voorlichting, informatie en advies signalering en onderzoek Stichting Scala heeft de volgende vier kerntaken: het uitvoeren van (nieuwe) welzijnsprojecten professionalisering en vernieuwing van het welzijnswerk het initiëren, bevorderen en coördineren van samenwerking tussen organisaties facilitaire ondersteuning van organisaties Prioriteit wordt gelegd bij het (mede) uitvoeren van projecten/activiteiten en de facilitaire ondersteuning. Hiernaast zijn overige prestaties en inspanningsverplichtingen opgenomen. In het jaarverslag 2003 wordt verantwoording afgelegd voor de overeengekomen taken, prestaties en inspanningsverplichtingen. Hierbij is de volgorde van de budgetovereenkomst als leidraad genomen. Allereerst komen de projecten aan bod: in de eerste vier hoofdstukken worden de projecten en activiteiten per afdeling beschreven. Vervolgens volgt in hoofdstuk vijf de facilitaire dienstverlening. Hoofdstuk zes besluit tenslotte met een verantwoording van de overige prestaties en inspanningsverplichtingen.
3
SOCIAAL CULTUREEL WERK 1.1
Algemeen
De doelstelling van het sociaal cultureel werk is het welzijn van de inwoners van de gemeente vergroten door middel van een breed scala aan activiteiten én hen de mogelijkheid bieden om actief deel te nemen aan de samenleving. Het activiteitenaanbod is gericht op kinderen, jongeren, volwassenen en senioren. Extra aandacht wordt besteed aan het jongerenwerk en hierin ligt dan ook de grootste investering. Activiteiten voor kinderen, volwassenen en senioren draaien deels kostendekkend of worden met kleinere investeringen bekostigd. Veel activiteiten vonden tot op heden plaats in de centra Harambe in Appelscha, de Blughut in Oldeberkoop, JOP in Oosterwolde en begin dit jaar ook in ’t Haventje Makkinga. In de laatste twee centra waren de activiteiten alleen gericht op kinderen en jongeren. Zonder vrijwilligers geen sociaal cultureel werk, wordt wel eens gezegd en dat geldt ook voor Stichting Scala. Veel activiteiten van het sociaal cultureel werk kunnen niet worden uitgevoerd als er geen vrijwilligers zijn. Daarom wordt grote waarde gehecht aan de werving van vrijwilligers voor bestaande en nieuwe activiteiten en het zorgdragen voor een goed vrijwilligersklimaat.
1.2
Ontwikkelingen
In 2003 hebben een aantal opvallende gebeurtenissen plaatsgevonden en heeft het sociaal cultureel werk interessante ontwikkelingen doorgemaakt.
1.2.1
Samenwerkingsovereenkomst met Stichting ‘t Haventje
Allereerst is er een nieuwe samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen Stichting ’t Haventje en Stichting Scala. In maart 2003 heeft Stichting ’t Haventje besloten haar pand in Makkinga te sluiten. De aanleiding hiervoor was onder andere onduidelijkheid over wie het beheer van het gebouw op zich zou nemen na de reorganisatie Sociaal Cultureel Werk. Daarnaast voldeed het pand al enige tijd niet meer aan verschillende veiligheidsnormen. Eigenaar van het pand is Woonbedrijf De Stellingwerven, tegenwoordig heet dit Woonbedrijf Regio Zuid locatie Oosterwolde. Het woonbedrijf wilde alleen zaken doen met Stichting ’t Haventje en niet met Stichting Scala die het beheer zou overnemen. Uiteindelijk is in juni 2003 een samenwerkingsovereenkomst opgesteld tussen stichting ’t Haventje en Scala waarin de nieuwe afspraken staan omschreven. Samengevat zal Scala de huisvestingskosten en het organiseren en (laten) uitvoeren van activiteiten voor jongeren op zich nemen. Stichting ’t Haventje neemt het beheer, ook tijdens activiteiten, van het gebouw en de organisatie van activiteiten voor kinderen en eventueel volwassenen voor haar rekening. Door de sluiting en de verbouwing van ‘t Haventje is er met de jongerengroep weinig contact. De verwachting is dat ‘t Haventje na de zomer van 2004 haar deuren weer kan openen.
1.2.2
Opvang tijdens ontvoeringsperiode Lusanne van der Gun
Op maandag 25 augustus 2003 werd Oldeberkoop opgeschrikt door de ontvoering van Lusanne van der Gun. Na overleg met basisschool de Tjongeling, de Vereniging voor Plaatselijk Belang en Slachtofferhulp kwam naar voren dat er behoefte was aan een ontmoetingsplek en opvang van ouders. De dag na de ontvoering heeft de Blughut direct een persvrije en rustige ruimte beschikbaar gesteld waar ouders elkaar konden ontmoeten om over de zaak en hun bezorgdheid te praten. Gelukkig kwam op de avond van woensdag 27 augustus het goede bericht dat Lusanne van der Gun was bevrijd. ’s Avonds werd er een groot feest gevierd in de Blughut, waarbij deze keer ook de pers welkom was. Daarna is de Blughut nog zes ochtenden open geweest voor 4
opvang van ouders. Hier is door veel mensen (met name moeders) gebruik van gemaakt. Uit de evaluatie kwam naar voren dat de communicatie tussen de verschillende partijen op een goede en vlotte manier is verlopen en dat de openstelling van de Blughut op de juiste momenten in een behoefte heeft voorzien.
1.2.3
Participatieactiviteiten in samenwerking met SPIN.
In september 2003 is Participatie Integratie Advies- en Organisatiebureau V.O.F., kortweg SPIN genoemd, begonnen met de taak om participatie van bewoners van het asielzoekerscentrum(AZC) te bevorderen. SPIN functioneert als intermediair tussen het AZC en Stichting Scala. Dit betekent dat er regelmatig overleg plaatsvindt, dat er duidelijke afspraken moeten worden gemaakt en dat gezamenlijke activiteiten worden geëvalueerd. Voorbeelden van participatieactiviteiten die in samenwerking met SPIN hebben plaatsgevonden zijn: baggerdoetocht (soort survival), mountainbiken, darttoernooi en Sinterklaasfeest. Daarnaast wordt er door bewoners van het AZC geparticipeerd in de jeugdsoos en in het cursuswerk. Voordat SPIN in beeld kwam vonden de participatieactiviteiten in direct overleg met het AZC plaats. Zo werd bijvoorbeeld een straatspeeldag in Appelscha georganiseerd, waar zo’n 140 kinderen aan deelnamen. Hiervan kwamen 70 kinderen van het AZC. Het aantal participatiemomenten is door de samenwerking tussen SPIN en Scala toegenomen. Een van de aandachtspunten is de communicatie, die nog verder geoptimaliseerd kan worden.
5
1.3
Jeugd- en jongerenwerk
Het jeugd- en jongerenwerk vindt met name plaats in de centra: Harambe/Tropical, de Blughut, JOP en begin dit jaar ‘t Haventje. Daarnaast is er het straathoekwerk dat ‘vindplaatsgericht’ te werk gaat.
1.3.1
Activiteiten voor kinderen
In het jeugdwerk worden verschillende activiteiten georganiseerd: er zijn kinderclubs, kinderdisco, kindervakantieactiviteiten en cursuswerk voor kinderen zoals kinderboetseerles en beeldhouwen. De kinderclubs in Harambe en in de Blughut zijn goed bezocht en trekken afhankelijk van de activiteit 15 – 50 kinderen. Een speciale activiteit zoals het Sinterklaasfeest werd in Harambe bezocht door zo’n 100 kinderen waarvan er 40 uit het AZC kwamen. In Oldeberkoop kwam Sinterklaas samen met een theatergroep, na een grote intocht in de haven, in de Blughut en hier waren 150 kinderen. De kinderdisco’s lopen goed in Blughut en JOP: het bezoekersaantal is vaak rond de 40 kinderen. Kindervakantieactiviteiten zijn altijd goed bezocht en hier komen 30 – 50 kinderen per keer op af. Het cursuswerk voor kinderen is geen succes geweest en dit heeft waarschijnlijk te maken met het cursusgeld dat docenten hiervoor vroegen. Hier wordt lering uit getrokken.
1.3.2
Activiteiten voor meiden
Voor meiden worden in de centra de meidenclubs georganiseerd. In Oldeberkoop is hier belangstelling voor en komen er 10 – 12 meiden per keer. Dit is voor Oldeberkoop een hele goede opkomst. Dan is er Technika 10 voor meiden uit groep 7 en 8, met in 2003 het thema houtbewerking. Deze activiteit vond plaats in vier dorpen, namelijk in Oosterwolde, Haulerwijk, Waskemeer en Oldeberkoop. Met name in Oosterwolde was de belangstelling erg groot en hadden we een tweede groep kunnen starten als er voldoende vrijwilligers waren geweest. Zeven vrijwilligers voor geheel Ooststellingwerf is te weinig om aan de grote vraag te voldoen.
1.3.3
Activiteiten voor tieners
Door de grote belangstelling voor het kinderwerk zijn er goede mogelijkheden om kinderen naar het tiener- en jongerenwerk door te laten stromen. In het tienerwerk bieden we tieneravonden en tienerdisco aan. Deze activiteiten staan nog in de kinderschoenen en worden tot nu toe nog weinig aangeboden. Er is belangstelling voor, maar het zijn activiteiten die nog naamsbekendheid moeten krijgen. Op geleide van de belangstelling zullen tieneractiviteiten vaker worden geprogrammeerd.
1.3.4
Activiteiten voor jongeren
Voor jongeren zijn de vaste onderdelen: de School is Out-middagen en de jeugdsoosavonden. In Harambe/Tropical is er een grote groep jongeren binnengehaald die voorheen op straat stond en voor overlast zorgde. Vanuit deze groep is een vrijwilligersgroep geformeerd die samen met de jongerenwerker activiteiten organiseert. Zo zijn er doe- en sportactiviteiten georganiseerd waar gemiddeld 15 – 25 jongeren aan meededen. Een voorbeeld van een grote doe- en sportactiviteit in 2003 is de ‘Baggerdoetocht’; een speurtocht in het donker met doe-activiteiten. Hier deden 55 deelnemers aan mee, waarvan er 10 van het AZC. Er werden ook filmavonden georganiseerd waar gemiddeld 20 bezoekers per keer op af kwamen. In de Blughut is een andere tendens. Tot de zomervakantie van 2003 was er een vaste groep van jongeren van met name 18 jaar en ouder die regelmatig kwam. Door het natuurlijk verloop komt deze groep minder vaak vanwege studie, het krijgen van een baan, het hebben van een vriendin, enzovoort. De doelgroep tot 18 jaar komt niet in grote getale. Wel zijn er veel jongeren van die leeftijd die komen ‘shoppen’. Ze komen 6
heel gericht om mee te doen aan een activiteit als zeepvoetbal, waar 60 jongeren aan meededen in 2003 . Tijdens de soostijden komen jongeren uit deze groep om even te tafeltennissen, even te biljarten of even te tafelvoetballen. In totaal zijn er 40 verschillende jongeren die met enige regelmaat komen. In de dorpen heeft het jongerenwerk concurrentie van lokale verenigingen en horeca en ook het nieuwe rookbeleid maakt het jongerenwerk niet eenvoudiger. Bovendien hebben jongeren het druk en kiezen ze die vrijetijdsbesteding die hen het best uitkomt. Bepaalde activiteiten zijn populair, maar bijvoorbeeld een reguliere soosavond heeft voor veel jongeren te weinig aantrekkingskracht. Een voorbeeld om dit te illustreren is Oosterwolde waar bij optredens van bandjes vaak 50 bezoekers of meer kwamen, terwijl er tijdens een soosavond soms maar vijf jongeren aanwezig waren. Ook is er verschil tussen de dorpen, wat in het ene dorp een goedbezochte activiteit is, is in het andere dorp niet in trek. Een filmavond in Appelscha trekt bijvoorbeeld veel meer bezoekers dan een filmavond in Oldeberkoop. Als Sociaal Cultureel Werk spelen we creatief met deze gegevens en de opgedane ervaringen om. In 2003 zijn we begonnen met LAN-party’s, jongeren computeren samen en doen , vaak een hele dag lang, games tegen elkaar. Ook is er een popworkshop geweest, waarbij jongeren samen een band vormden en gedurende een periode samen repeteerden. Aan het eind volgden een aantal optredens. Ook is er een PA-cursus geweest waarin jonge vrijwilligers en sociaal cultureel werkers leerden om de knoppen te bedienen bij optredens van bandjes. In het nieuwe aanbod komen het internetcafé en de DJ-cursus er bij.
7
1.4
Straathoekwerk
Vanaf begin 2003 is er voor het straathoekwerk een sociaal cultureel werker ingezet. Deze werker komt in verschillende dorpen en onderhoudt contacten met jongeren en signaleert problemen en behoeftes van jeugd en jongeren. Daarnaast heeft de straathoekwerker ook contacten met lokale dorpshuizen, buurtverenigingen, kerken, horeca of andere vormen van netwerken. Opvallend is dat er veel vraag is van jeugd en jongeren om activiteiten binnen hun eigen dorp. Zo blijkt er in Oosterwolde, Haulerwijk, Ravenswoud en Makkinga behoefte aan zaken zoals een skatebaan, jongerenplekken en activiteiten. De straathoekwerker speelt waar mogelijk in op deze vragen en zet eenmalig activiteiten uit. Een eventueel vervolgtraject kan dan worden geboden door andere sociaal cultureel werkers. Wat betreft hulpverlening variëren de geleverde diensten door de straathoekwerker van: informatie over alcohol, drugs en het doorverwijzen naar reguliere instellingen tot het begeleiden naar politie voor het doen van een bekentenis. Vraag- en plaatsgericht werken vindt plaats op geleide van signalen die bij het Sociaal Cultureel Werk binnenkomen. Hierin blijkt dat de vaste locaties en jeugdsozen een belangrijke signalerende rol vervullen. Een van de meest opvallenden en tevens zorgwekkende geluiden hebben te maken met harddrugsgebruik en jongeren die het (psychisch) moeilijk hebben. Als het nodig is wordt samenwerking gezocht met het Netwerk Dienst en Hulpverlening Ooststellingwerf, dat een passend aanbod kan doen. De contacten met de hulpverleners die binnen Stichting Scala werkzaam zijn, zijn goed. De contacten met externe organisaties en politie lopen via het buurtnetwerk en vinden nog te weinig rechtstreeks plaats. Een kennismakingsbijeenkomst van het Sociaal Cultureel Werk met het werkersoverleg van dit netwerk zou hier verbetering in kunnen brengen.
8
1.5
Volwasseneneducatie en cursuswerk
1.5.1
Nieuw model: classificatie- en doelgericht werken
De afgelopen twee seizoenen hebben het cursuswerk en volwasseneneducatie in Ooststellingwerf volgens een nieuw model gewerkt. Dit model loopt goed na het aanpakken van een paar kinderziektes en de invoering van kleine veranderingen. Het houdt in dat activiteiten in kaart gebracht en geclassificeerd worden. Aan de classificatie is een doelstelling gekoppeld. Een voorbeeld van zo’n classificatie is ‘Seniorenactiviteiten ANBO’. De doelstelling hiervan is het centraliseren van de eigen activiteiten met als doelstelling “gezamenlijk opkomen voor hun belangen en een actieve deelname aan het maatschappelijk leven”. De bijbehorende activiteiten zijn: boerenbridge, inloopmiddag, jeu des boules, koersbal, meer bewegen voor ouderen, ouderen achter de pc en seniorencafé. Zo zijn alle activiteiten gekoppeld aan een classificatie en een doelstelling. Naast activiteiten voor kinderen, meiden, jongeren, volwassenen en senioren is er een nieuwe activiteit ontwikkeld voor mensen met een lichte verstandelijke handicap: de Klepklup. Deze vindt één keer per maand op de vrijdagavond plaats. De doelstelling bij deze activiteit is: “middels een knutsel-doeavond het behoedzaam bewerkstelligen van integratie tussen de diverse doelgroepen”. Afhankelijk van de doelstelling die bij een classificatie hoort, wordt de cursusprijs bepaald. Aan het eind van het seizoen wordt bekeken welke activiteiten waardevol gebleken zijn en het volgende seizoen weer aangeboden zullen worden. Uit de situatieanalyse en een enquête die onder de cursisten is afgenomen in het najaar van 2003 zijn een aantal conclusies getrokken. Enerzijds waren er cursussen die weinig tot niet bezocht werden en anderzijds bleek dat er te weinig cursussen waren voor jongeren. Vanuit het Sociaal Cultureel Werk is op de uitkomsten geanticipeerd door de cursussen die minder goed liepen stop te zetten en meer cursussen voor jongeren te organiseren, zoals de popworkshops en de PA-cursus. De DJ-cursus en internetcafé, die onder jongeren populair zijn, zullen in het nieuwe seizoen worden aangeboden. Jaarlijks zal een situatieanalyse worden gehouden om te kunnen inspelen op de actuele stand van zaken. Het vraaggerichte werken binnen het cursuswerk is hier een logisch uitvloeisel van.
1.5.2
Eenmalige activiteiten
Bij het volwassenen werk horen ook de eenmalige activiteiten voor volwassen. Deze vinden met name in Harambe plaats. Er is een culturele commissie die activiteiten organiseert zoals een cabaretavond of een avond in het teken van de lichte muziek. De verschillende activiteiten die de commissie organiseerde, trokken in 2003 bezoekersaantallen variërend van 20 tot 50 mensen. Twee maal per jaar wordt in Harambe een kinderkledingbeurs georganiseerd met meer dan 150 bezoekers per keer. De Inbrengwinkel is een van de vaste onderdelen van Harambe. Volgend jaar bestaat deze activiteit 20 jaar. Andere vaste activiteiten in Harambe die al lange tijd bestaan zijn de fotoclub, de handwerk- en hobbygroep, Muzada en de biologische tuin. Dit soort activiteiten worden ook in 2004 voortgezet.
9
1.5.3
Vrijwilligerswerk
Vrijwilligers zijn onmisbaar in het sociaal cultureel werk, daarom is geïnvesteerd in het professionaliseren van het vrijwilligersbeleid. Met vrijwilligersbeleid wordt het geheel aan voorwaarden bedoeld, dat nodig is om vrijwilligers binnen een organisatie tot hun recht te laten komen. Hierbij is van groot belang dat ze hun eigen doelen na kunnen streven op een manier waarmee ook de doelstellingen van de organisatie wordt gediend. Waardering en beloning van vrijwilligers is hier een belangrijk onderdeel van en dit is onder andere vorm gegeven door het aanbieden van een kerstpakket aan alle vrijwilligers en een feestelijke vrijwilligersavond. Ook werd vrijwilligers een vrijwilligersovereenkomst aangeboden, waarin duidelijk wordt beschreven wat beide partijen van elkaar verwachten en wat de organisatie aan de vrijwilliger biedt. Verder krijgen vrijwilligers een vrijwilligersvergoeding aangeboden en zijn ze tijdens de werkzaamheden ongevallen- en WA-verzekerd. Als mensen dit willen, kunnen ze bij beëindiging van hun vrijwilligerstaak een getuigschrift meekrijgen.
1.5.4
Veranderingen in vrijwilligerscultuur
Doordat de aansturing van de centra gecentraliseerd is en onder het bestuur van Stichting Scala is gelegd, zijn ook veranderingen opgetreden in de cultuur van de centra. Voorheen had ieder centrum zijn eigen manier van werken en opvattingen over wat belangrijk was, nu wordt er gemeentewijd een lijn uitgezet en vindt in de centra professionalisering plaats. Een van de gevolgen hiervan is dat de achterban en gebruikers van de centra zich afwachtend opstellen en verwachten dat beroepskrachten de inzet van vrijwilligers overbodig maken. Niets is echter minder waar: vrijwilligers zijn juist van groot belang om kwaliteit te kunnen waarborgen en nieuwe vrijwilligers zijn nodig om taken over te nemen van mensen die ermee stoppen en om nieuwe activiteiten te ontplooien.
1.5.5
Werving van vrijwilligers
Aspecten van vrijwilligersbeleid die nog verder ontwikkeld moeten worden, zijn de werving en het behouden van vrijwilligers. De tendens dat mensen minder tijd beschikbaar hebben voor vrijwilligerswerk en liever eenmalig een klus doen dan ze zich langdurig binden aan een centrum, wordt steeds meer merkbaar en vraagt om flexibele oplossingen. Een goed voorbeeld hiervan is dat er voorheen één vrijwilliger was die één avond per week beheer van Harambe deed. Nu zijn er vier vrijwilligers die een keer per maand die avond bezetten. Een van de knelpunten waarvoor we naar een oplossing zoeken betreft de jeugdsoos waar we wel enthousiaste mensen voor kunnen vinden, maar meestal zijn die maar kortdurend bereid om zich in te zetten. In 2003 is veel aandacht besteed aan werving van vrijwilligers: er zijn regelmatig vacatures geplaatst in lokale kranten, er zijn vacatures bij vrijwilligersproject De Bijspringer neergelegd en via scholen is geprobeerd mensen te vinden voor vrijwilligerswerk binnen de centra. De resultaten waren nihil. In de toekomst zullen we onverminderd aandacht blijven besteden aan het werven van vrijwilligers, maar zal de strategie een persoonlijke benadering van mensen uit onze eigen netwerken zijn.
10
1.6
De centra
Het sociaal cultureel werk speelde zich voor een groot deel af in de centra Harambe, de Blughut, JOP en begin 2003 ook in ’t Haventje. In de centra Harambe en de Blughut waren activiteiten voor kinderen, jongeren, volwassenen en senioren. Daarnaast werd dienstverlening gerealiseerd, bijvoorbeeld door het leveren van drukwerk aan particulieren en verenigingen.
1.6.1
Beheer en onderhoud
Beheerders functioneren als spil in een centrum: ze zorgen voor het toewijzen van ruimten aan de verschillende groepen en activiteiten, beheren de bar, regelen de financiën, doen kleine klussen in en om het gebouw enzovoort. De beheerder is voor veel mensen het eerste aanspreekpunt. In overleg met de beheerder kunnen groepen gebruik maken van het centrum en worden afspraken gemaakt. Hierdoor worden sociaal cultureel werkers ontlast. Optimaliseren en professionaliseren van het beheer heeft in 2003 hoge prioriteit gekregen. Hiertoe is regelmatig overleg gevoerd tussen de beheerders van de verschillende centra. Er is in kaart gebracht hoe de zaken geregeld zijn, hoe de taken worden verdeeld, wat de huisregels zijn, waar bestellingen worden gedaan, et cetera. Het resultaat van dit overleg is een ‘beheerboek’ waarin alle zaken staan die een beheerder moet weten. Flexibele inzet van beheerders in de verschillende centra wordt hierdoor mogelijk. Belangrijk blijft uiteraard om dit boek actueel te houden. In 2003 is ook een inventarisatie gemaakt van het onderhoud dat er in en om de centra Harambe en de Blughut moet gebeuren. Dit blijft in 2004 een punt van aandacht en hierover vindt regelmatig overleg plaats met de afdeling Openbare Werken. Een belangrijke ontwikkeling bij Harambe is de sluiting van de Peuterspeelzaal Hummelhonk (op het terrein van Harambe). Er zijn plannen deze ruimte in 2004 te verbouwen en in te richten als activiteitenruimte. Het activiteitenaanbod kan dan verder worden uitgebreid. De (assistent) sociaal cultureel werkers ondersteunen waar nodig de beheerders en zorgen voor activiteiten in en om de centra. Ze onderhouden contacten in de dorpen en signaleren problemen en behoeftes en spelen hier waar mogelijk op in. Ze sluiten zich aan bij of ondersteunen lokale initiatieven en vormen van participatie, zoals bijvoorbeeld SPIN in Appelscha en het project ‘De Paardenstallen’ in Oldeberkoop.
1.6.2
Toekomst
Het is geen eenvoudige opgave om te voorspellen hoe het sociaal cultureel werk zich in 2004 zal ontwikkelen. Een van de redenen hiervoor is onduidelijkheid over de personele situatie. In 2004 zal het contract van een van de beheerders, die een I/D-functie voor 36 uur heeft tot 1 juli 2004, niet verlengd worden. Dit zal ongetwijfeld tot bezettingsproblemen leiden. Ook loopt in 2004 de inlening van een beheerder via de regeling WIW af. Het is nog onduidelijk of deze inlening verlengd mag worden. In september 2005 loopt de inlening van een andere WIW-er af. Ook is er nog onzekerheid over wat er gaat gebeuren met twee assistent-sociaal cultureel werkers die een I/D-functie hebben voor onbepaalde tijd. In 2004 zal naar verwachting de verbouw van ’t Haventje afgerond worden. Na de zomer zullen hier weer activiteiten plaats kunnen vinden. Daarnaast zal eind 2004 de nieuwbouw van het ‘Multi Jaco’ in Oosterwolde, worden afgerond. Deze ontwikkelingen vragen inzet en menskracht. Nog onduidelijk is hoe de openstelling en het beheer van de centra, waar met name de beheerders en de assistent sociaal cultureel werkers 11
werden en worden ingezet, in de toekomst wordt vormgegeven. De drie (reguliere) sociaal cultureel werkers kunnen daar deels op worden ingezet, maar dit betekent wel dat het ontwikkelen van sociaal cultureel werk in de andere tien dorpen op een tweede plaats zal komen te staan. Prioriteit zal worden gegeven aan de openstelling, het beheer en het initiëren en realiseren van activiteiten in de centra. Er is vraag naar sociaal cultureel werk en jeugd- en jongerenwerk in de andere dorpen zoals Haulerwijk en Ravenswoud en het team sociaal cultureel werk wil hier graag mee aan de gang. Bovendien willen zij lokale groepen met initiatieven, zoals JOPPOP en de skatebaan blijven ondersteunen. Afhankelijk van de beslissingen die genomen gaan worden over de WIW- en IDfuncties zal blijken of dit haalbaar is.
12
MAATSCHAPPELIJKE ACTIVERING 1.7
De Voorloper
Sinds 1995 biedt De Voorloper een scala aan (deel)trajecten gebaseerd op de vraag en behoeften van plaatsende instanties en individuele aanmelders. Ook in 2003 blijft het doel van De Voorloper: een grotendeels zichzelf bedruipende, gemeentelijk gerichte, laagdrempelige arbeidsreïntegratievoorziening binnen de Stichting Scala.
1.7.1
Producten
De in 2002 gemaakte brochure met een uitgebreid overzicht van producten en bijbehorende prijslijst, is in 2003 aangepast met nieuw ontwikkelde producten waardoor plaatsende instanties kunnen kiezen uit een breder assortiment van trajecten op maat voor hun cliënten. Tevens werd eind 2003 een prijsverhoging van bijna 25% doorgevoerd –de eerste prijsverhoging sinds 2001, om zo toe te groeien naar een situatie waarin De Voorloper minder subsidieafhankelijk wordt. In hoeverre deze prijsverhoging zal leiden tot minder omzet valt nog niet te overzien. Wel blijkt uit de kontakten met commerciële reïntegratiebedrijven dat deze prijzen nog steeds concurrerend zijn. In 2003 is een start gemaakt met het ontwikkelen van groepscursussen en trainingen. Voordien konden plaatsende instanties alleen individuele trajecten inkopen. Nu kunnen ook trajecten ingekocht worden voor kleine groepen. Het assortiment is uitgebreid met de volgende producten: Individuele cursus sollicitatiebrieven schrijven (8-10 dagdelen plus instructiemap en rapportage) Klassikale cursus sollicitatiebrieven schrijven (groepen van circa 6 cursisten: 8 lessen van 2½ uur plus instructiemap en rapportage) Klassikale computerbasiscursus (groepen van circa 10 cursisten:12 lessen van 2½ uur plus instructiemap en rapportage) Klassikale training sociale vaardigheden (groepen van circa 6 cursisten intake + 8 lessen van 2½ uur plus rapportage) Klassikale assertiviteitstraining (groepen van circa 6 cursisten per docent: intake + 12 lessen van 2½ uur plus rapportage) Klassikale sollicitatietraining (groepen van circa 8 cursisten, intake + 3 lessen van 2½ uur plus documentatie en rapportage) Het aanbod voor groepen vergt minder begeleidingstijd per cursist en dit leidt tot een vriendelijker prijs voor plaatsende instanties. Nadeel is echter dat deelnemers van groepstrajecten niet op elk moment in kunnen steken, dit in tegenstelling tot de individuele trajecten.
1.7.2
Personele bezetting
De vraag naar sociale activeringstrajecten neemt toe. Het personeel werd daarom bijgeschoold op het gebied van sociale activering en er werd een nieuwe (parttime) kracht aangesteld met hierin ruime ervaring. Per 1 december 2003 werd een ID-functie omgezet in een reguliere aanstelling met behulp van subsidie van twee jaar van het Rijk. Deze subsidie is niet kostendekkend en deze omzetting brengt de noodzaak met zich mee om meer of duurdere trajecten te werven. Deze inspanning komt boven op de bezuiniging op de subsidie van de Voorloper in 2004.
13
1.7.3
Contract met SoZaWe
De Voorloper werd bij de openbare aanbesteding reïntegratietrajecten van de gemeente Ooststellingwerf uitverkoren tot één van de contractpartners. Net als de commerciële reïntegratiebedrijven werd hierbij geen enkele zekerheid gegeven over het aantal plaatsingen. Helaas heeft dit contract voor De Voorloper niet geleid tot grotere aantallen verwijzingen door SoZaWe. Een opmerkelijke ontwikkeling is dat commerciële reïntegratiebedrijven in toenemende mate trajecten op maat inkopen bij De Voorloper voor cursisten die door SoZaWe bij een commercieel reïntegratiebedrijf zijn geplaatst. Dat zou iets kunnen zeggen over de gunstige prijs-kwaliteitverhouding van De Voorloper. Bovendien biedt dit gegeven SoZaWe de gelegenheid om kosten te besparen als zij beslist trajecten rechtstreeks bij De Voorloper in te kopen. Immers, de omweg via een commercieel reïntegratiebedrijf (dat voor deze trajecten ook eigen kosten in rekening brengt) kan overgeslagen worden. De Voorloper blijft afhankelijk van de hoeveelheid trajecten die met name door de gemeente Ooststellingwerf wordt ingekocht.
1.7.4
Jaarcijfers De Voorloper 1995 t/m 2003
aantal verschillende cursisten voorgaand jaar begonnen ingestroomd uitgestroomd BEZETTING: omzet (cursistdagdelen) ongeoorloofd verzuim v cursisten VERWIJZERS v/d CURSISTEN: SoZaWe Ooststellingwerf Onderwijs RBO-Groningen overige reïntegratiebedrijven Beschermende Woonvormen SoZaWe andere gemeenten eigen aanmelding projecten van Scala NIEUWE CURSISTEN van: SoZaWe Ooststellingwerf andere verwijzer LEEFTIJD CURSISTEN: 15-25jr 25-35jr 35-45jr 45-55jr 55+ GESLACHT CURSISTEN: vrouw man NATIONALITEIT CURSISTEN: allochtoon Nederlander WOONPLAATS CURSISTEN: woont in Oosterwolde woont elders in Ooststellingwerf woont buiten Ooststellingwerf
2003 40 19 24 22
2002 44 21 23 25
2001 51 10 41 30
2000 37 19 18 27
1999 39 14 25 20
1998 44 14 30 30
1997 51 22 29 37
1996 41 17 24 19
1995 51 23 28 34
2870 3633 3345 2035 3070 2908 4429 3722 4551 7% 7% 7% 8% 5% 11% 8% 4% 20% 21 3 4 5 0 1 4 5
23 2 5 2 1 0 3 8
31 2 1 2 2 0 3 10
18 2 4 5 2 1 2 3
28 0 0 1 3 1 6 0
31 0 0 1 6 1 5 0
35 0 0 1 10 1 4 0
22 0 0 5 11 3 0 0
30 0 0 8 8 3 2 0
14 10
14 9
22 19
12 6
19 6
23 7
25 4
15 9
12 16
10 11 8 8 3
5 11 9 15 4
11 10 16 10 4
14 10 9 3 1
17 11 8 3 0
17 13 10 4 0
27 12 9 3 0
21 15 3 2 0
32 13 3 2 1
21 19
22 22
25 26
7 30
11 28
15 29
16 35
19 22
23 28
5 35
0 44
8 43
11 26
4 35
3 41
5 46
4 37
1 50
25 14 1
27 16 1
33 17 1
22 14 1
25 13 1
33 10 1
38 12 1
27 9 5
34 9 8 14
RESULTATEN: gemiddelde trajectomvang uitstromers (dagdelen) succesvol afgesloten trajecten Geen succes: afgebroken trajecten traject afgebroken door externe oorzaak traject afgebroken wegens niet haalbaar
92
128
76
138
161
199
215
137
173
15 7 3
16 9 4
23 7 3
21 6 2
15 5 2
18 12 2
20 17 4
14 9 3
22 12 4
4
5
4
4
3
10
13
6
8
15
1.8
De Bijspringer
Vrijwilligerswerk blijft kostbaar! Daarom zet De Bijspringer zich in om het vrijwilligerswerk sterk en gezond te houden en/of te maken. De onderstaande pijlers vormen hierbij het uitgangspunt. outreachend
In de eerste plaats worden alle burgers persoonlijk gevraagd of ze bereid zijn bij te springen om het vrijwilligerswerk te versterken. In alle aspecten van De Bijspringer wordt actief naar buiten getreden om met mensen en organisaties in contact te komen. persoonlijk Voor degenen die hier positief op reageren, wordt vrijwilligerswerk gezocht dat aansluit bij hun wensen en mogelijkheden. Naast het huis-aan-huis benaderen van mensen worden ook sommige groepen apart benaderd, zodat beter aangesloten kan worden bij hun behoeften aan bijvoorbeeld begeleiding. Hierbij kan gedacht worden aan fase-4 cliënten, jongeren en allochtonen flexibel In de praktijk blijkt dat veel mensen graag flexibel ingezet willen worden: tijdelijk, af en toe, eenmalig of één klus uit het takenpakket van een vacature. Om dit maatwerk te kunnen leveren is nauwe samenwerking met de vrijwilligersorganisaties essentieel. Daarom wordt met alle organisaties contact gelegd en gevraagd wat De Bijspringer voor hen als organisatie kan betekenen. voor en door Bovendien vindt dit proces om vraag en aanbod bij elkaar te brengen in de directe directe leefomgeving van de burger plaats. Met andere woorden er wordt leefomgeving zoveel mogelijk dorp- en wijkgericht gewerkt zodat de aandacht van de burger steeds weer wordt getrokken voor wat er in het vrijwilligerswerk speelt. De uitvoering op dorpsniveau wordt door lokale vrijwilligers voor hun rekening genomen en krijgt vorm door een lokaal Steunpunt voor Vrijwilligers. professionele De plaatselijke vrijwilligers krijgen ondersteuning door de projectcoördinator coördinatie om deskundigheid, kwaliteit en continuïteit te kunnen waarborgen. Professionele coördinatie is bovendien noodzakelijk om het project als geheel aan te sturen. De eerste projectjaren (1999 - 2002) hebben bijna uitsluitend in het teken gestaan van het versterken van het vrijwilligerswerk in de gemeente Ooststellingwerf en het ontwikkelen van de gebruikte methodiek. In 2003 zijn hier inspanningen bijgekomen gericht op het betrekken van groepen die minder vertegenwoordigd zijn binnen het vrijwilligerswerk, zoals allochtonen, fase-4 cliënten, jongeren, ouderen en mensen met een handicap. Als afsluiting van de eerste periode is in het voorjaar van 2003 de methodiekbeschrijving van De Bijspringer verschenen. Dit leverde uit heel het land veel reacties op en vragen om meer informatie. Aansluitend is het project OVERAL van start gegaan dat door gelden van Leader, Plattelandsprojecten en de Provincie wordt gefinancierd en dat als doel heeft de methode ook in andere Friese gemeenten te implementeren.
1.8.1
Uitbouw en verduurzaming
De Steunpunten voor Vrijwilligers in Donkerbroek, Elsloo, Fochteloo, Langedijke, Oldeberkoop, Oosterwolde, Waskemeer vormen een vast onderdeel van het dorpsleven. Ruim 25 plaatselijke vrijwilligers brengen hier vraag en aanbod binnen het vrijwilligerswerk bij elkaar. In Appelscha, Haulerwijk en Ravenswoud zijn de voorbereidingen voor zo'n Steunpunt voor Vrijwilligers bezig. In Langedijke bleek de reguliere werkwijze van De Bijspringer niet direct aan te sluiten op de actieve kern van het dorp. Met de steunpuntvrijwilligers en de vereniging voor 16
Plaatselijk Belang is in het laatste kwartaal van het jaar nagedacht over hoe De Bijspringer met dezelfde pijlers op een andere manier in het dorp ingezet kan worden. De bestaande Steunpunten hebben dit jaar met 99 mensen intakegesprekken gehouden. Voor deze mensen is zorgvuldig gezocht naar passend vrijwilligerswerk en is wanneer hier belangstelling voor was een kennismakingsgesprek met een organisatie georganiseerd. Het resultaat hiervan was dat 95 mensen door de steunpuntmedewerkers van De Bijspringer aan extern vrijwilligerswerk zijn gekoppeld. Nog eens 49 mensen hebben zich vrijwillig ingezet voor projectactiviteiten zoals de inwonersenquête, de organisatie-interviews en de opzet van de Steunpunten. En tenslotte hebben 85 jongeren vrijwilligerswerk gedaan via een samenwerkingsproject met het Vrijwilligersplatform en het Stellingwerf College. Steeds meer organisaties doen een beroep op De Bijspringer voor werving van vrijwilligers. Het vacaturebestand omvat meer dan 330 titels waarvan 66% flexibel ingevuld kan worden. De samenwerking met de verschillende vrijwilligersorganisaties is geïntensiveerd en uitgebreid.
1.8.2
De Bijspringer-methode ‘overal’ toepasbaar
Na de uitgave van de Methodiekbeschrijving kwam grote regionale en landelijke belangstelling voor De Bijspringer-methode. Dit resulteerde uiteindelijk in de start van project OVERAL dat als doel heeft pilot-projecten te begeleiden bij het werken met de methode. De resultaten en inzichten die zo opgedaan worden, worden gebruikt om de methode aan te scherpen. Naast de drie pilot-projecten die in de provincie Friesland hebben aangegeven mee te willen doen, is ook veel belangstelling elders uit het land. Als hulpmiddel bij het overdraagbaar maken van de methodiek is in 2003 een begin gemaakt met de ontwikkeling van een serie handboeken. Project OVERAL wordt met provinciale en Europese subsidies gefinancierd. Met project OVERAL is de gemeente Ooststellingwerf duidelijk op de kaart gezet.
1.8.3
Bijzondere groepen
Naast het opzetten van Bijspringer-activiteiten in alle dorpen van de gemeente Ooststellingwerf, is in 2003 verder vorm gegeven aan het betrekken van bijzondere groepen bij vrijwilligerswerk. Zo is er in samenwerking met het AZC een plan gemaakt hoe hun bewoners kunnen worden betrokken bij het vrijwilligerswerk. Met het Friesland-college zijn soortgelijke afspraken gemaakt. Het project 'Jongeren & Vrijwilligerswerk' is in samenwerking met het Vrijwilligersplatform georganiseerd. Dit heeft geresulteerd in het betrekken van 85 jongeren die tijdens een periode van 4 weken vrijwilligerswerk hebben gedaan. Het doel hiervan was jongeren te laten ervaren wat vrijwilligerswerk inhoudt. De enthousiaste reacties en ervaringen van jongeren en deelnemende organisaties hebben ertoe geleid dat dit project in 2004 herhaald zal worden. Een van de groepen waarvoor vrijwilligerswerk een belangrijke functie kan vervullen is de groep zogenaamde fase-4 cliënten. In 2003 is een plan van aanpak gemaakt om vrijwilligerswerk in het kader van sociale activering te kunnen aanbieden. Uit onderzoek en ervaringen binnen de Steunpunten voor Vrijwilligers werd duidelijk dat een werkwijze ontwikkeld moest worden om op verantwoorde wijze te kunnen bemiddelen in het kader van sociale activering. Vanwege de complexiteit van de problematiek die hier meestal mee samenhangt is gekozen om de bemiddeling en begeleiding door beroepskrachten te laten plaatsvinden, in plaats van door de vrijwillige Steunpuntmedewerkers. Hiertoe is samenwerking aangegaan met de Voorloper. 17
De Bijspringer werd benaderd door een aantal commerciële reïntegratiebedrijven om hun cliënten te bemiddelen naar vrijwilligerswerk. Meestal betrof dit kandidaten waarvoor reguliere bemiddeling onvoldoende was. Veelal was sprake van trajecteisen, geen duidelijke vrijwilligheid, behoefte aan extra begeleiding en extra acquisitie met het oog op het gewenste maatwerk.. Vanwege de specifieke expertise werkt De Bijspringer in deze situaties daarom nauw samen met De Voorloper. De Bijspringer zorgt hierbij voor een goede overdracht en het organisatienetwerk waar een kandidaat geplaatst zou kunnen worden.
1.8.4
Deelprojecten en activiteiten van De Bijspringer in 2003
Deelprojecten Appelscha
Donkerbroek
Elsloo
Fochteloo
Haulerwijk
Langedijke
Tot en met 2003 Voorbereidende fase: overleg met vereniging voor Plaatselijk Belang en buurtvereniging & presentatie op ledenvergadering Plaatselijk Belang Ingeschreven vrijwilligers Ingeschreven organisaties Ingeschreven vacatures Inwonersgesprekken: tweederde klaar Openingstijden Steunpunt:: om de week op dinsdag 19.30-21.30 uur Steunpuntmedewerkers: Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Ingeschreven vacatures: Koppelingen
cijfers
7 7 40
4 107 19 29 29
Officiële opening: januari 2003 Openingstijden Steunpunt: 1e maandag v.d. maand 19.00-21.00 uur Inwonersenquête voltooid Steunpuntmedewerkers: Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Ingeschreven vacatures: Koppelingen
4 90 16 24 5
Openingstijden Steunpunt:: 1e maandag v.d. maand 19.30-22.00 uur Steunpuntmedewerkers: Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Ingeschreven vacatures: Koppelingen
2 28 9 23 10
Voorbereidend contact met Vereniging voor Plaatselijk Belang Organisatie-interviews Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Ingeschreven vacatures: Openingstijden Steunpunt:: tot oktober elke laatste donderdag v.d. maand Steunpuntmedewerkers: Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties:
Insteek voor 2004 Werven van vrijwilligers om Steunpunt op te zetten PR om draagvlak te creëren
2 12 22 4 20 8
Voortgang training en begeleiding vrijwilligers Voortgang PR om draagvlak te creëren Voortgang koppelen van vraag en aanbod Werven van vrijwilligers voor laatste deel inwonersgesprekken Voortgang training en begeleiding vrijwilligers Voortgang PR om draagvlak te creëren Voortgang koppelen van vraag en aanbod Voortgang benaderen nieuwe inwoners Voortgang contact met organisaties Voortgang benaderen nieuwe inwoners Voortgang benaderen inwoners die sinds enquête 18 jaar zijn geworden Voortgang contact met organisaties Voortgang koppelen van vraag en aanbod Vervolgcontact met Plaatselijk Belang en andere organisaties Werven van vrijwilligers voor inwonersgesprekken en om Steunpunt op te zetten Voortgang koppelen van vraag en aanbod Voortgang training Steunpuntmedewerkers Voortgang PR om 18
Ingeschreven vacatures: Koppelingen
Oldeberkoop
Oosterwolde
Ravenswoud
Waskemeer
Centraal kantoor Oosterwolde
Bijzondere bemiddeling
Inwonersenquête: driekwart klaar Openingstijden Steunpunt: dinsdag 20.0021.30 uur Steunpuntmedewerkers: Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Ingeschreven vacatures: Koppelingen: Openingstijden steunpunt:: om de week dinsdagochtend 10.00-12.00 uur Enquêteurs: Steunpuntmedewerkers: Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Ingeschreven vacatures: Koppelingen Voorbereidende fase: overleg met vereniging voor Plaatselijk Belang Openingstijden Steunpunt: woensdag 18.00 - 20.00 uur Overleg met plaatselijke vertegenwoordigers over positie en stand van zaken steunpunt Steunpuntmedewerkers: Oproepmedewerkers: Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Ingeschreven vacatures: Koppelingen Ontwikkelen en testen van administratief systeem en computerprogramma Dataverwerking en analyse van inwonersen organisatie-enquête Training en ondersteuning bieden aan deelprojecten in de dorpen Trainingen voor nieuwe vrijwilligers Samenwerking met vrijwilligersplatform en andere vrijwilligersorganisaties Methodiek evalueren en beschrijven Financieel beleid en verslaglegging project PR en publiciteit Kantoorvrijwilligers Uitbreiding voorbereiden naar nieuwe dorpen Intakes en koppelingen voor overige dorpen Intakes en koppelingen voor bijzondere groepen Signaleren van knelpunten bij bemiddeling bijzondere doelgroepen Inventariseren van behoeften van
6 8
6 100 40 48 3 3 5 76 73 99 16
2 2 95 13 13 16
4
bekendheid aan Steunpunt te geven Overleg met Plaatselijk Belang over nieuwe vormgeving functie steunpunt Steunpuntmedewerkers werven: vast en oproep Voortgang koppelen van vraag en aanbod Voortgang PR om draagvlak te creëren en bekendheid aan Steunpunt te geven Voortgang werven van vrijwilligers voor inwonersgesprekken en Steunpunt Voortgang organisatieinterviews Voortgang koppelen van vraag en aanbod Werven van vrijwilligers voor inwonersgesprekken en om Steunpunt op te zetten PR om draagvlak te creëren Voortgang werven Steunpuntmedewerkers: vast en oproep Voortgang contact met organisaties aanhalen: checken gegevens en vacatures Voortgang koppelen van vraag en aanbod Evalueren computerprogramma Contacten onderhouden met deelprojecten Trainingen voor nieuwe vrijwilligers Voortgang training en ondersteuning steunpuntvrijwilligers en enquêteurs Uitbreiding voorbereiden naar nieuwe dorpen Intakes en koppelingen voor overige dorpen Registratie
Voortgang ontwikkelen van een passende methodiek Voortgang samenwerking 19
doelgroepen (langdurig werkelozen, mensen met een handicap, etc) Onderzoeken en ontwikkelen werkwijze en mogelijkheden voor samenwerking Intakes bijzondere bemiddelingen 18 Koppelingen bijzondere bemiddelingen 6 Samenwerking Signaleren van knelpunten bij bemiddeling met AZC en asielzoekers en ‘nieuwkomers in ons land’ Frieslandcollege Inventariseren van begeleidingsbehoefte van doelgroep en organisaties bij inzet in vrijwilligerswerk Samenwerkingsafspraken; met AZC (COA) Ingeschreven vrijwilligers Koppelingen 10 1 Overige dorpen Ingeschreven vrijwilligers 5 (Haule, Ingeschreven organisaties 18 Makkinga, Ingeschreven vacatures 14 Nijeberkoop) Koppelingen 2 Jongeren en Deelnemende jongere vrijwilligers 85 vrijwilligerswerk Deelnemende organisaties 9 Ingeschreven vacatures 24 Koppelingen 85
met Sociale Zaken en Voorloper Voortgang intakes en koppelingen voor bijzondere groepen Voortgang op experimentele basis uitproberen wat de beste aanpak is Mogelijkheden voor samenwerking met Frieslandcollege onderzoeken
Voortgang koppelen van vraag en aanbod Voortgang van het project i.s.m. Vrijwilligersplatform en Stellingwerf College
20
HULPVERLENING EN BEGELEIDING 1.8.5
Het Netwerk Dienst en Hulpverlening Ooststellingwerf (NHDO)
Het NDHO (voorheen NDO) bestaat sinds 1994 en richt zich op: vermindering van overlast, preventieve activiteiten, vroegtijdige signalering, informatie-uitwisseling en consultatie, ontwikkeling van cliëntgerichte acties en plannen, verwijzen naar en inschakelen van relevante externe instanties, en signalering van witte vlekken in de uitvoering van beleid. In het netwerk wordt samengewerkt door: Gemeente Ooststellingwerf (verscheidene afdelingen) Politie Ooststellingwerf Woonbedrijf De Stellingwerven Woonstichting Actium Maatschappelijk Werk Fryslân Jeugdzorg Friesland GGZ-continue zorg GGD Fryslân CSG Liudger Stellingwerf College Kuno van Dijk Stichting Halt-buro De Stellingwerven Stichting Scala (inclusief JoWO, KTP, Nescio en SCW).
1.8.6
Ontwikkelingen in het werkersoverleg NDHO in 2003
De werkersoverleg van het NDHO kwamen 10 maal bijeen in de reguliere werkersvergadering. Daarnaast was er een trainingsdag voor de werkers in november 2003. Verder was er overleg ter voorbereiding van de training en zorgoverleg en/of bilateraal overleg.. Al met al een tijdsinvestering van circa een half uur per week per werker. Hierin is de reistijd meegerekend maar de resulterende hulpverlening niet. Enkele cijfers m.b.t. cliëntbesprekingen in het werkersoverleg van het NDHO zijn: Er werden 45 verschillende cliënten of cliëntgroepen één of meer malen besproken, van wie 20 méér dan driemaal. In totaal leidde dat tot 145 case-besprekingen in 10 bijeenkomsten. Cliënten waren 70% mannen, 20% vrouwen, 10% gezinnen, 3% groepen. Belangrijke accenten in de problematiek waren: overlast (70%), drank en drugs (40%) en schulden (40%) Zorgwekkende zorgmijders (10%) vormen een groeiende groep en het is de wens van de Regiegroep om hier aandacht aan te besteden. Het resultaat is dat 80% van de cases succesvol wordt afgesloten. Dit houdt in dat er hulpverlening wordt geboden die zowel naar de normen van de cliënt als naar die van het werkersoverleg succesvol en binnen redelijke termijn op gang gebracht is. In 10% van de gevallen kwam de hulpverlening volgens cliënt en werkersoverleg succesvol op gang, maar gebeurde dit niet binnen redelijke termijn. Oorzaken lagen soms bij de cliënt (onvindbaar, geen contact te krijgen), maar in enkele gevallen ook bij de werkers (onvoldoende daadkracht). In 10% van de gevallen werden cases afgebroken, meestal bleek na nader onderzoek minder reden tot bezorgdheid, en in enkele gevallen vertrok de betrokkene uit de regio.
21
1.8.7
Gang van zaken in het werkersoverleg NDHO:
Aanmeldingen kunnen mondeling of schriftelijk (standaardformulier) worden ingediend bij de coördinator, vóór of tijdens de vergadering. Deze aanmelding kan al dan niet door een deelnemer gebeuren. Schriftelijke indiening vooraf verdient de voorkeur want dan kan de informatie vooraf aan de werkers worden toegestuurd. In de praktijk blijkt dit vaak niet haalbaar. Aanleiding om een persoon, gezin of groep in te brengen kunnen signalen zijn die de werker uit zijn achterban ontvangt over zorgwekkende situaties. Vaak betreft het mensen, gezinnen of groepen die tot het oude of nieuwe cliënten/cliëntsystemen van de werker behoren. Het bespreken van een casus brengt de mogelijkheid met zich mee om tot informatieuitwisseling te komen met de andere deelnemende instellingen. Ook kan het bespreken van een casus vergezeld gaan van het verzoek om samenwerking met en/of ondersteuning van andere deelnemers. Hierbij is vanzelfsprekend dat ieder hierbij veelal vanuit zijn eigen terrein werkt, maar in sommige gevallen wordt ook grensoverschrijdend gewerkt. Een ander aspect dat hierbij aan bod kan komen is consultatie van collega’s uit het werkersoverleg met betrekking tot hulpverleningsplannen. Wanneer een persoon of gezin werd besproken is vanuit de werkersgroep een casemanager toegewezen. In enkele gevallen bleek het verstandig om later iemand anders deze functie te laten vervullen, bijvoorbeeld omdat die meer toegang had tot de cliënt. In de meeste gevallen werd één van de deelnemende werkers casemanager, maar soms ook een collega uit een van de deelnemende instellingen of zelfs iemand van buitenaf, bijvoorbeeld een huisarts. Cases werden pas weer van de agenda van het overleg gehaald wanneer men het er over eens was dat dit niet langer noodzakelijk was. Criteria die hierbij werden gehanteerd zijn: het probleem blijkt bij nader onderzoek minder ernstig dan aanvankelijk werd gedacht en behoeft geen verdere bespreking de hulpverlening is onder regie van de casemanager goed op gang gekomen en behoeft geen verdere bespreking. De begeleiding valt nu onder de verantwoordelijkheid van de betrokken instelling(en) is en daar in goede handen is. Naast cliëntbesprekingen werden door het werkersoverleg NDHO de volgende onderwerpen besproken: andere manier van notuleren van cliëntbesprekingen gegevens verstrekt aan Stichting Maatschappelijke Opvang de Friese Wouden met betrekking tot casuïstiek plan van aanpak NDHO naar aanleiding van een evaluatieonderzoek ontwikkeling van het casemanagement in de Friese Wouden (notitie van Stichting Maatschappelijke Opvang) evaluatierapport van SMO de Friese Wouden medewerking verlenen aan een documentaire over thuislozen door de NCRV presentatie over Reclassering Friesland door Henk Menkveld spreekuren van de Kuno van Dijk Stichting in Oosterwolde: driewekelijks met ingang van januari 2003 concepten convenant voor het NDHO concept privacyreglement voor het NDHO preventieproject “Bemoeizorg Huurproblemen” n.a.v. wens van Regiegroep, in experimentfase voorlopig uitgevoerd door Actium en Scala
22
argumenten van de GGD om te stoppen met deelname aan het werkersoverleg, wel blijft de voormalige deelnemer de vaste contactpersoon van de GGD, op afroep beschikbaar als het over risicojongeren gaat. onderzoeksrapport van Intraval: “Doelgroepanalyse Dak- en Thuislozen,. Alcoholen Harddrugsverslaafden”, in opdracht van SMO de Friese Wouden deskundigheidsbevordering/training van het werkersoverleg o.l.v. stichting Partoer in opdracht van de Regiegroep, voorbereidingsgroepje, enquête onder deelnemers, trainingsopzet. Gekozen thema van de trainingsdag op 25-11-2003 is “Grensoverschrijdend werken” ideeën voor een andere overlegstructuur in het werkersoverleg. coördinatorenoverleg van SMO de Friese Wouden –coördinatoren van netwerken in de regio notitie van SMO de Friese Wouden “Aandachtspunten m.b.t. casemanagement en zorgoverleg” planning van vergadertijden / vertrek van deelnemers / nieuwe deelnemers / vergaderschema extra aandacht voor risicojeugd, een over dit onderwerp eventueel te starten subgroep van NDHO. presentatie van Jeugdzorg Friesland door Cor Hergaarden onderzoek in/door de gemeente Ooststellingwerf naar alcohol en drugsgebruik jongeren mogelijk door Street-wise. Concept onderzoeksopzet.
De bovengenoemde opsomming staat in de chronologische volgorde waarop het is besproken. Punten die meermalen werden besproken, staan op de lijst slechts eenmaal genoemd.
1.8.8
De Regiegroep van het NDHO
De regiegroep van het NDHO (voorheen stuurgroep van het NDO) vergadert één keer per jaar, en is verantwoordelijk voor het te voeren beleid, doelbepaling, evaluatie en bijsturing van het project. In 2003 zijn de aanbevelingen van het evaluatieonderzoek, wat eind 2002 gereed was, verder uitgewerkt. De belangrijkste punten zijn: voortzetting van de preventieprojecten "de gezonde school en genotmiddelen" voor basis- en voortgezet onderwijs; de projecten Nescio, JoWO en KTP, financiering en voortgang van deze projecten; nieuwe convenanten tussen de deelnemers, duidelijker mandaat nieuw privacyreglement, toegespitst op de werkers van het NDHO de rol van de coördinator van het NDHO (taken en bevoegdheden) meer aandacht voor alcohol en roken en voor jongeren met risicogedrag. De regiegroep is in 2003 niet bijeengekomen. De nieuwe convenanten en privacyreglementen zijn rondgestuurd, de op- en aanmerkingen zijn verwerkt. De convenanten en het privacyreglement zullen in 2004 officieel vastgesteld en ondertekend worden.
23
1.9
Jongeren Woonbegeleiding Ooststellingwerf (JoWO)
Het project Jongeren Woonbegeleiding Ooststellingwerf (JoWO) bestaat sinds 1987 en geeft woonbegeleiding aan jongeren die niet tot de moeilijkste categorie behoren. Scala huurt woningen van de woningcorporaties waarin deze jongeren onder begeleiding van maatschappelijk werkers van de Stichting Maatschappelijk Werk Fryslân kunnen leren wat het inhoudt om zelfstandig een woning te bewonen, met geld om te kunnen gaan, enzovoort. De coördinatie van het project wordt verzorgd door Scala. Het JoWO begeleidt jongeren die (nog) niet zelfstandig kunnen wonen, maar die door omstandigheden wel moeten. JoWO biedt begeleiding, bemiddeling en ondersteuning op diverse leefgebieden aan jongeren tussen de 18 en de 25 jaar. In de vijftien jaar dat JoWO bestaat zijn de werkers steeds meer gaan werken met de methodieken van outreachend werk en bemoeizorg. Deze manier van hulpverlenen in combinatie met huisvesting helpen te voorkomen dat jongeren (verder) in de sociale en/of financiële problemen raken. De begeleiding is er op gericht om in relatief korte tijd zelfstandig te leren wonen. De begeleiding duurt een jaar, maar kan verlengd worden met een half jaar. Indien de kandidaat zich aan het eind van deze periode goed zelfstandig kan redden, kan de jongere in dezelfde woning blijven wonen en krijgt dan een huurcontract op eigen naam met de betrokken woningcorporatie. Het JoWO valt -samen met de projecten Nescio en KTP- onder de verantwoordelijkheid van het projectbestuur Woonbegeleidingsprojecten Ooststellingwerf, bestaande uit beleidsverantwoordelijken van: Kuno van Dijk Stichting Stichting Maatschappelijk Werk Fryslân Woonstichting Actium Woonbedrijf De Stellingwerven De gemeente Ooststellingwerf. De Stichting Scala heeft de dagelijkse leiding en is eindverantwoordelijk voor de uitvoering. Doordat alle woonbegeleidingsprojecten onder één bestuur vallen kan een breed aanbod aan hulpverlening worden gedaan en kan snel bepaald worden binnen welk project een bepaalde cliënt het best past.
24
1.10 Nescio In 1996 is vanuit het netwerk NDHO het woonbegeleidingsproject Nescio ontstaan. In Nescio gaat het om mensen met vaak een meervoudige problematiek die niet door de reguliere hulpverlening bereikt kunnen worden en wel hulp/woonbegeleiding nodig hebben om te kunnen functioneren op een voor henzelf en hun omgeving aanvaardbaar niveau. Nescio werkt actief-outreachend: cliënten kunnen zich niet zelf aanmelden maar worden opgezocht op de plekken waar ze te vinden zijn. Dit gebeurt meestal op indicatie van deelnemers van het netwerk of andere hulpverleningsinstanties. Veel cliënten zijn dakloos of thuisloos, of dreigen dat te worden. De woningbouwcorporaties hebben in die gevallen al zoveel negatieve ervaringen met de betrokkenen dat ze niet meer bereid zijn hen een woning te verhuren. In (sommige van) die gevallen kan Scala een woning huren die aan hen in gebruik wordt gegeven op voorwaarde van een woonbegeleidingscontract. Zolang ze zich houden aan het contract en aan de instructies van de woonbegeleiders, kunnen ze daar wonen (= tweede kans wonen). Hoewel de medewerkers van Nescio zich presenteren als woonbegeleiders worden de deelnemers ook op andere leefgebieden begeleid bijvoorbeeld op het gebied van inkomen, arbeid, fysieke en geestelijke gezondheid, sociale- en interpersoonlijke relaties, recreatie en vrije tijd, opleiding en scholing. In het kort kan men spreken van materiële en psychosociale hulpverlening. Door een eclectische manier van werken gecombineerd met een respect- en begripvolle houding kan er een hulpverleningsrelatie opgebouwd worden. Ook wanneer de hulpvraag nog niet helemaal duidelijk is of als er afspraken niet nagekomen worden of als er sprake is van een terugval blijven de hulpverleners de deelnemers ondersteunen. Met dat steuntje in de rug kunnen de deelnemers een voor zichzelf aanvaardbaar bestaan opbouwen. De begeleiding door Nescio heeft maatschappelijke neveneffecten. Overlast, zwerven, vervuiling, wanbetaling, agressiviteit naar personeel van instellingen worden aantoonbaar gereduceerd. Ofschoon Nescio niet uniek in Nederland genoemd mag worden, kan er gesproken worden van een vooruitstrevend project dat inmiddels in andere gemeenten navolging heeft gekregen.
1.10.1 De werkwijze Bemoeizorg betekent niet afwachten tot cliënten gemotiveerd zijn om hulp te vragen en te accepteren, maar er actief op uit gaan naar mensen die mogelijk hulp nodig hebben. Signalen daarover bereiken ons via het netwerk, via maatschappelijke instellingen, via huisartsen, familieleden, buren, enzovoort. Nescio werkt additioneel, dat wil zeggen aanvullend op de voorhanden zijnde voorzieningen en waar mogelijk verwijzend naar of samenwerkend met de reguliere hulpverlening. De zorg wordt klantgericht aangeboden en dit betekent hulpverlening op maat, toegesneden op de situatie en positie van de cliënt. Verder wordt gewerkt vanuit een brede hulpverleningsopvatting waarin de grenzen niet snel bereikt worden, we gaan bijvoorbeeld zonodig zelf (met de cliënt) schoonmaken, verschaffen een voedselpakket of brengen hem/haar naar het CWI. De werkwijze kan ook gekenmerkt worden als vasthoudend: we geven niet gauw op, ook niet bij tegenslagen of terugval. Verder staat betrokkenheid centraal. We gaan verantwoordelijk om met de belangen van cliënten èn samenleving.
25
Ruimhartigheid is ook een kernbegrip binnen de werkwijze van Nescio. Als het niet anders kan volstaan we met proberen de scherpe kantjes van de problematieken van onze cliënten af te halen. Soms moeten we daar lang mee doorgaan. De inhoudelijke verantwoordelijkheid voor Nescio ligt bij het projectbestuur Woonbegeleidingsprojecten Ooststellingwerf. De coördinatie en uitvoering ligt bij de Stichting Scala.
26
1.11 Het KamerTrainingsProject (K.T.P.) Een knelpunt in de huisvesting van cliënten van JoWO en Nescio is dat opvang binnen de gemeente Ooststellingwerf niet altijd mogelijk bleek. Deze cliënten komen namelijk alleen in aanmerking voor kleine woningen. Binnen het woningbestand van de woningcorporaties is maar een beperkte hoeveelheid kleine woningen. En voor sommige cliënten is zelfs een kleine woning te hoog gegrepen. Zij zijn ook met begeleiding (nog) niet in staat een kleine woning op een aanvaardbare manier te bewonen. Eén of twee kamers bewonen is als start voor hen geschikter. Soms lukte het via de commerciële verhuur een kamer te huren, of werd ergens een kleine caravan geplaatst. Helaas waren dat soort oplossingen zeker in het toeristenseizoen niet altijd mogelijk. Noodgedwongen werden deze cliënten dan (tijdelijk) ondergebracht in (crisis)opvang in een instelling buiten de gemeente. Daarnaast zijn de hoge huurprijzen in een aantal gevallen ook een probleem. Daarom is er voor deze cliënten naar andere oplossingen gezocht. Zij zouden gebaat zijn bij het gezamenlijke gebruik van een woning op niet-commerciële basis. Dat geldt ook voor cliënten die vereenzamen als zij alleen in een woning geplaatst worden. Hiervoor is het kamertrainingsproject ontwikkeld. Het KTP biedt in deze gevallen begeleide kamerbewoning plus incidenteel tijdelijke opvang binnen de gemeente. Het project bestaat sinds augustus 2000 en het biedt, in een daartoe door Scala gehuurde woning, woonbegeleiding en training in alle vaardigheden die nodig zijn om zelfstandig een kamer te kunnen bewonen. Het project is speciaal bedoeld voor de mensen die tussen de wal en het schip dreigen te vallen. De deelnemers bewonen de kamers op basis van een begeleidingsovereenkomst. Doelstelling van het KTP is dat deelnemers na maximaal 18 maanden in staat zijn om begeleid-zelfstandig of geheel-zelfstandig te wonen, zonder daarbij onoverkomelijke problemen voor zichzelf te ondervinden, of overlast aan anderen te veroorzaken. Bij begeleid-zelfstandig wonen zou gedacht kunnen worden aan JoWO of Nescio. Geheelzelfstandig wonen kan door middel van een eigen huurcontract. Tot de doelgroep behoren mensen vanaf 18 jaar die (nog) niet in staat zijn zelfstandig en/of alleen te wonen. Het kan zijn dat ze problemen ondervinden met betrekking tot verschillende levensgebieden: financiën: inkomen / uitgaven / budgettering schulden: huurschuld / andere schulden / schuldsanering persoonlijke verzorging; hygiëne / huishouden / koken dagbesteding: werk / school / ontspanning relaties: familie / vriendenkring / buren sociale vaardigheden: sollicitaties / contracten / formulieren genotsmiddelengebruik: alcohol / softdrugs. Binnen het KTP is het van belang dat de veiligheid van de bewoners, maar ook die van de begeleiding gewaarborgd wordt. Dit betekent dat niet iedereen in aanmerking kan komen voor het KTP. Contra-indicaties zijn zware verslavingsproblematiek en gewelddadig gedrag. Kandidaten die dergelijk gedrag vertonen kunnen eventueel wel in aanmerking komen voor het project Nescio. Het KTP is in 2003 gesubsidieerd door het Zorgkantoor Friesland. Inhoudelijk valt het project onder het Projectbestuur Woonbegeleidingsprojecten Ooststellingwerf en ligt de uitvoering en de dagelijkse leiding bij Scala.
27
1.12 Bemoeizorg Huurproblemen Naar aanleiding enerzijds van ervaringen van woonbegeleiders van Nescio en anderzijds van overwegingen van de Regiegroep van het NDHO, is eind 2002 gestart met de voorbereidingen van een nieuw project, het project Bemoeizorg huurproblemen. In het project wordt samengewerkt met de woningbouwcorporaties. Het richt zich met name op mensen met huurschulden die het risico lopen op deurwaarders of zelfs huisuitzetting. De hoge kosten van deurwaarder en kantongerecht bovenop de al bestaande huurschuld maken het vaak onmogelijk om huisuitzetting te voorkomen of nieuwe woonruimte te vinden. De woonbegeleiders van Nescio, of andere hulpverleners, hebben daar dan veel werk aan en de oplossing van de problemen voor de betrokken cliënten vergt onevenredig veel extra inspanning en tijd. Door te voorkomen dat er deurwaarderskosten, gerechtskosten en uitzettingskosten betaald moeten worden, kunnen de onderliggende problemen gemakkelijker opgelost worden. De opzet van het project is als volgt: de woningbouwcorporaties geven aan Scala door als er een huurachterstand is van meerdere maanden én het de woningbouwcorporatie zelf niet is gelukt een oplossing te vinden. Bij de aanvang van het project is afgesproken dat voorlopig de woonbegeleiders van Scala de betreffende huurders opzoeken en hulp aanbieden of verzorgen. De hulp wordt vrijblijvend aangeboden, dus elke huurder kan besluiten om er geen gebruik van te maken. Aan diegenen die er wel gebruik van willen maken wordt bovendien de mogelijkheid geboden om ook hulp te krijgen bij de achterliggende problemen, zodat men niet in een later stadium weer in dezelfde problemen komt. Dit project pretendeert niet dat alle huisuitzettingen hiermee kunnen worden voorkomen, maar wel dat er op dat terrein aanzienlijk minder problemen zullen ontstaan.
1.12.1 Enkele cijfers uit 2003 In 2003 werden 140 meldingen met betrekking tot 132 verschillende personen/gezinnen door Actium aan Scala doorgegeven, resulterend in ruim 350 huisbezoeken. In minder dan 10% van de gevallen heeft de betrokkene bezwaar tegen dit ongevraagde hulpaanbod. In circa 10% van de gevallen heeft de betrokkene geen bezwaar tegen het hulpaanbod, maar wil (terecht of onterecht) geen hulp. In circa 20% van de gevallen kan worden volstaan met één of twee kontakten om dingen op de rails te zetten. In circa 30% van de gevallen is er sprake van complexe problematiek, waarbij langduriger hulpverlening op verscheidene terreinen nodig is. Voor de hulpverlening worden GKB, GGZ, Maatschappelijk Werk, Kuno van Dijkstichting en anderen ingeschakeld voorzover van toepassing.. In circa 20% van de gevallen blijkt doorverwijzing (nog) geen haalbare kaart en zijn het de hulpverleners van Scala die de materiële en/of immateriële hulpverlening geruime tijd uitvoeren. In circa 10% van de gevallen blijkt het te gaan om notoire kwaadwillenden die dit hulpverleningsaanbod denken te kunnen misbruiken om nog langer uitstel van betaling van Actium te krijgen. De tijdsinvestering van de woonbegeleiders ligt tussen de 10 tot 20 uur per maand inclusief reistijd en vergeefse huisbezoeken. Het project en de resultaten worden besproken in het werkersoverleg van het NDHO. Voor de mensen die (langduriger) 28
hulp nodig hebben wordt de inschakeling van andere hulpverleners van het NDHO besproken. In 2004 zal het project geëvalueerd worden. De toch aanzienlijke tijdsinvestering van de hulpverleners van Scala zal gefinancierd moeten worden en/of (gedeeltelijk) door andere hulpverleners uit het netwerk overgenomen moeten worden.
29
1.13 RESULTATEN WOONBEGELEIDINGSPROJECTEN 1.13.1 JoWo JoWO-2003: (totaal aantal cliënten: 16 -aan andere projecten toegerekende cliënten niet meegeteld) Begeleiding met woonruimte: 4 JoWO-jongeren werden bij aanvang van de verslagperiode in Scala-JoWOwoningen begeleid. (regnrs 044, 052, 053, 055) 2 JoWO-instromers werden (na soms aanzienlijke wachttijd, waarin alleen begeleiding en geen Scala-woonruimte voorhanden was) toegelaten en kregen na een wachttijd begeleiding in door Scala voor hen gehuurde woonruimte. (regnrs 068, 114) Zij werden ondergebracht op kamers in een Scala-KTP-woning (regnrs 068, 114) 2 stroomden uit, dwz hebben de woning nu op eigen naam. 1 van hen was 2 jaar in JoWO (regnr 044), 1 van hen stroomde na 1 jaar uit (regnr 053) Wachtlijst met begeleiding: Bij aanvang van de verslagperiode stonden 4 jongeren op de wachtlijst (regnrs 044, 056, 068, 128) Voor 1 van hen werd een voormalige Scala-Nescio-woning omgedoopt tot ScalaJoWO-woning, heeft nu dus woonruimte met begeleiding, staat niet meer op de wachtlijst (regnr 044) 1 stond ruim een jaar op de wachtlijst en kreeg toen een kans bij een project voor begeleid wonen in Leeuwarden. Is dus uitgestroomd (regnr 056) 1 kreeg na lang wachten Scala-woonruimte op kamers in het KTP. Is dus uitgestroomd. (regnr 068) 1 stond eind 2003 op de wachtlijst en kreeg daarnaast begeleiding. (regnrs 128) Voor 6 instromende jongeren werd geen woonruimte gerealiseerd, maar zij stonden wel korter of langer op de wachtlijst en kregen in die tijd begeleiding. Van hen stroomden er 2 weer uit. 4 Staan er nog op de wachtlijst. 1 woonde tijdelijk bij kennissen, ging na ruim een jaar wachtlijst samenwonen met een Nescio-cliënt in een Nescio-woning. Begeleiding via Nescio, dus uitgestroomd. (regnr 061) 1 vertrok enkele maanden na de intake met onbekende bestemming. Uitgestroomd. (regnr 066) 1 stond 9 maanden op de wachtlijst, woonde in een huis van Jeugdzorg (regnr 100) 1 stond 9 maanden op de wachtlijst, ondergebracht bij diverse instellingen. (regnr 102) 1 stond 5 maanden op de wachtlijst, woont in opvangcentrum (regnr 127) 1 stond 4 maanden op de wachtlijst, woonde bij familie, later in kamerverhuur bedrijf (regnr 129) Wachtlijst zonder begeleiding: Voor 2 jongeren geldt dat zij uitsluitend de intake van JoWO hebben meegemaakt, dus geen begeleiding gekregen. Zij staan niet op de wachtlijst.: 1 kwam ruim een jaar geleden voor een intake, vertrok naar een vriendin in Heerenveen en liet niets meer van zich horen (regnr 099) 1 kwam een jaar geleden op de wachtlijst, werd na korte tijd Nescio-cliënt (regnr 109)
30
Nazorg: Aan 2 jongeren werd in deze periode na hun vertrek bij JoWO nog incidenteel nazorg geboden (regnrs 007, 071) 4 ex-JoWO cliënten zijn nu cliënt van Nescio (regnrs 004, 005, 033, 088) 1 ex-JoWO cliënt is nu inwonend KTP-cliënt (regnr 032)
1.13.2 KTP Totaal aantal cliënten: 15 -aan andere projecten toegerekende cliënten niet meegeteld Bij aanvang van de verslagperiode 1 Scala-KTP-woning met 3 bewoners, eind 2003 zijn er 2 Scala-KTP-woningen elk met 3 bewoners. Begeleiding inclusief woonruimte: Bij aanvang van de verslagperiode waren er 3 cliënten/bewoners in de Scala-KTPwoning woonachtig. (regnrs 032, 043, 049) In deze periode zijn 5 nieuwe bewoners ingestroomd, waarvan: 2 nieuwe KTP-cliënten (regnrs 054, 116) 2 JoWO-cliënten tijdelijk in KTP-kamers ondergebracht (regnrs 068, 114) 1 Nescio-cliënt voor tijdelijke opvang (regnr 005) Er zijn in deze periode 3 bewoners uitgestroomd: 1 vertrok naar begeleid-zelfstandig wonen (regnr 043), 1 wegens wangedrag werd afgebroken (regnr 049), 1 onaangekondigd met onbekende bestemming vertrok wegens angst voor uitzetting uit Nederland (regnr 116) Begeleiding zonder woonruimte, dat wil zeggen wachtlijst: 2 KTP-cliënten stonden bij aanvang van de verslagperiode op de wachtlijst en werden ambulant begeleid (regnrs 005, 060) 5 Nieuwe aanmelders voor het KTP kwamen erbij op de wachtlijst en kregen korte of lange tijd begeleiding (regnrs 051, 063, 098, 120) 6 personen van de KTP-wachtlijst zijn in deze periode uitgestroomd: 2 naar Nescio-woningen (regnrs 051, 063) 2 naar onderdak bij kennissen, Nescio-ambulant (regnrs 005, 120) 1 naar kamerhuur bij een particulier, Nescio-ambulant (regnr 060) 1 naar een zelfstandig gehuurde woning, Nescio-ambulant (regnr 098) Wachtlijst zonder begeleiding: geen Nazorg: 2 ex-bewoners krijgen nog nazorg van het KTP (regnr 005, 036)
1.13.3 Nescio Totaal aantal cliënten: 74 -plus 9 die ook bij andere projecten genoemd staan Bij aanvang van de verslagperiode 5 Nescio-woningen, bij het einde 9 Nesciowoningen. Begeleiding in Scala-Nescio-woning: Bij aanvang van de verslagperiode woonden 5 cliënten onder begeleiding in een Scala-Nescio-woning (regnrs 001, 017, 027, 040, 046) In de verslagperiode zijn 5 cliënten, veelal na lange wachttijd met alleen ambulante begeleiding, in Scala-Nescio woningen ingestroomd: (regnrs 041, 051, 063, 069, 075) 31
Een andere Nescio-cliënt werd tijdelijk ondergebracht op kamers in het KTP(regnr 005) In de verslagperiode is 1 bewoner uitgestroomd; hij vertrok uit zijn tijdelijk onderdak in het KTP voor opname in afkickcentrum, maar koos op het laatste moment toch voor een thuisloos bestaan. (regnr 005)
Begeleiding zonder Scala-Nescio-woning: 29 Nescio-cliënten kregen bij aanvang van de verslagperiode al ambulante hulp. (regnrs 003, 004, 005, 006, 008, 012, 018, 019, 022, 023, 029, 030, 033, 034, 039, 042, 045, 047, 048, 050, 051, 057, 058, 059, 060, 062, 063, 067, 069) van wie 1 al genoemd tijdelijke opvang in KTP (regnr 005) 35 Nieuwe cliënten deden een beroep op Nescio of werden door NDHO of anderen naar ons verwezen en kregen ambulante hulp: 1 Van hen kwam van buiten onze regio en werd geholpen hulp te vinden in haar eigen regio (regnr 112) 34 Van hen kregen intensieve outreachende begeleiding / bemoeizorg. (regnrs 094, 095, 096, 097, 098, 101, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 111, 113, 115, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 137) 22 Nescio-cliënten uit de ambulante begeleiding zijn in deze periode uitgestroomd: 17 wegens beëindiging van de hulpverlening, traject geslaagd. (regnrs 008, 036, 042, 045, 047, 050, 094, 095, 097, 104, 105, 110, 112, 117, 122, 132, 134) 3 wegens vertrek naar elders, buiten de regio (regnrs 039, 067, 118) 2 omdat de cliënt zich aan de begeleiding onttrok wegens de eisen die gesteld werden (=motivatieprobleem) (regnrs 018, 019) Wachtlijst: geen Nazorg: Omdat Nescio werkt met variabele begeleidingsfrequenties is niet duidelijk aan te geven waar sprake is van begeleiding en waar die overgaat in nazorg. Alle betrokken cliënten staan hierboven in de eerste twee categorieën vermeld (begeleiding met of zonder Scala-woning).
32
LOKAAL STIMULERINGS BELEID 1.14 Het Opstap en Opstapje project Jonge kinderen leren spelenderwijs. Soms hebben kinderen een steuntje in de rug nodig ter voorbereiding op het basisonderwijs. Het project Opstap en Opstapje is een leer- en spelprogramma voor ouders en peuters en kleuters, dat de drempel naar het onderwijs wil verlagen. Het biedt een opstap voor ouders en kinderen om zich voor te bereiden op het basisonderwijs en om mogelijke leer- en ontwikkelingsachterstanden te verminderen of weg te nemen. Sinds 1996 wordt Opstap in de gemeente Ooststellingwerf uitgevoerd. Op Stap is bedoeld voor kinderen en hun ouders van 4 tot 6 jaar. Vanaf 1998 wordt ook het project Opstapje aangeboden. Opstapje richt zich op kinderen en hun ouders van 2 tot 4 jaar. Tot nu toe doen er gezinnen mee uit Appelscha, Donkerbroek, Haule, Haulerwijk, Waskemeer, Elsloo, Oldeberkoop, Makkinga, Fochteloo en Oosterwolde. De programma’s Opstap en Opstapje duren beide twee schooljaren. Er wordt gewerkt met de volgende structuur: twee keer per maand een huisbezoek, één keer per maand een kringbezoek op school en één keer per maand een groepsbijeenkomst. In vergelijking met de oude structuur werpt deze werkwijze nog meer zijn vruchten af. Doordat er nu vaker huisbezoek is, voelen ouders zich eerder vertrouwd met de Stapmedewerker en is er minder uitval in vergelijking met vorige jaren.
1.14.1 Deelnemers In 2003 hebben er 54 gezinnen deelgenomen aan de Stapprojecten. Hiervan waren 5 gezinnen van Molukse afkomst. Van de overige gezinnen waren 15 van buitenlandse afkomst Van de groep die in 2001 is gestart hebben 40 kinderen hun Opsta(je) diploma gehaald in 2003. In totaal zijn er 4 gezinnen om diverse redenen voortijdig gestopt met Opstap(je). Als redenen zijn opgegeven: te weinig tijd, verhuizing, echtscheiding en gebrek aan motivatie. Opstap en Opstapje richten zich selectief op risicogezinnen en bieden maatwerk onder andere door de individuele en groepsgewijze begeleiding door de stapmedewerkers en de projectcoördinator. Uit de reacties van ouders en onderwijsinstellingen kunnen we concluderen dat in veel gevallen de achterstand van het kind in belangrijke mate is verminderd of weggenomen. Het doel om de instroom in groep 1 en groep 3 van de basisschool te vergemakkelijken wordt hierdoor bereikt.
1.14.2 Stapmedewerkers Vier Stapmedewerkers hebben de gezinnen begeleid. De Stapmedewerkers hebben ook in 2003 begeleiding ontvangen van de coördinatoren en hebben daarnaast een functiegerichte training gevolgd. Een Stapmedewerker heeft haar diploma Sociale Dienstverlening behaald. In 2003 waren vier Stapmedewerkers via een ID-functie werkzaam. Één ID-aanstelling liep in september 2003 af en werd niet meer gesubsidieerd door de gemeente. Daarvoor in de plaats kwam een Stapmedwerker voor twee jaar via de WIW. Van de drie andere ID-functies zijn er vooralsnog twee aanstellingen voor onbepaalde tijd en de derde loopt in september 2004 af. Zonder deze Stapmedewerkers kunnen de Stapprojecten niet uitgevoerd worden. 33
1.15 Piramide In 2003 werd op zes basisscholen en drie peuterspeelzalen gewerkt met de Piramide methode. Piramide staat voor onderwijs aan kinderen van drie tot zes jaar. De methode heeft een pedagogische basis en geeft een stimulering van de ontwikkeling van kinderen. Piramide is een combinatie van spelen, leren en werken. Voor peuters ligt het accent op spelen. Kleuters leren en werken al meer op een hoger niveau. De methode geeft de kinderen ruimte om zelfstandig te spelen, te werken en te leren. De leidster of leerkracht biedt de kinderen nieuwe impulsen en stimuleert ontwikkeling. Kinderen krijgen gerichte individuele hulp en ondersteuning waar dat voor hun ontwikkeling nodig is. Piramide is een totaal programma. Alle belangrijke ontwikkelingsgebieden krijgen expliciet aandacht: sociaal-emotionele ontwikkeling persoonlijkheidsontwikkeling en redzaamheid motorische ontwikkeling creatieve ontwikkeling ontwikkeling van de waarneming taalontwikkeling en voorbereiding op het lezen denkontwikkeling en voorbereiding op rekenen oriëntatie op ruimte en tijd. Aan deze acht ontwikkelingsgebieden wordt in de peuterspeelzaal en in groep een en twee gewerkt aan de hand van onderwerpen en thema’s waarin de ontwikkelingsgebieden in samenhang voorkomen. In 2003 is op de volgende peuterspeelzaal en basisscholen met de Piramide methode gewerkt: peuterspeelzaal het Hummelhonk te Appelscha peuterspeelzaal Pippeloentje te Elsloo peuterspeelzaal Kwetternest te Haulerwijk basisschool De Schalmei te Haulerwijk basisschool de Rank te Haulerwijk basisschool KJ Dijkstra te Elsloo basisschool de Boekhorst te Oosterwolde basisschool Tussen de Singels te Oosterwolde. In de dorpen Haulerwijk en is door deelname van zowel de peuterspeelzaal als de basisscholen aan Piramide de doorgaande lijn gerealiseerd.
1.15.1 Coördinator Piramide Stichting Scala heeft een coördinator Piramide in dienst. Naast de coördinatie verzorgt zij samen met een collega tevens de training en coaching van leidsters, leerkrachten en tutoren. In 2003 heeft de coördinator zich bezig gehouden met de volgende onderdelen: 1. PR en voorlichting Piramide.Er zijn ook in 2003 door de coördinator een aantal voorlichtingsbijeenkomsten voor scholen, peuterspeelzalen en ouders georganiseerd. Voor geïnteresseerde scholen worden informatiebijeenkomsten, gesprekken en/of werkbezoeken georganiseerd In Elsloo is op de K.J. Dijkstraschool een ouderavond verzorgd. Met het bestuur en de leidsters van peuterspeelzaal ’t Kwetternest zijn in het voorjaar van 2003 een aantal oriëntatieen informatiegesprekken gevoerd. Op basis daarvan heeft men besloten te starten met het Piramideprogramma. 34
2. Aanspreekpunt voor scholen en peuterspeelzalen. Het is gebleken dat een school of peuterspeelzaal die gestart is met Piramide, veel praktische vragen heeft. Omdat de coördinator ook inhoudelijk goed op de hoogte is van het Piramide programma, is zij het aanspreekpunt voor hen. Hier wordt door de scholen en peuterspeelzaal regelmatig gebruik van gemaakt. 3. Sluiten van een convenant met scholen en peuterspeelzalen. Door de coördinator is in 2003 gewerkt aan de opzet van een convenant. De bedoeling is dat dit in 2004 door alle dan deelnemende scholen en peuterspeelzalen wordt ondertekend. Het convenant wordt voorgelegd aan de regiegroep Lokaal Stimulerings Beleid. In dit convenant wordt onder meer opgenomen: overdracht gegevens, privacy, intentie tot samenwerking tussen peuterspeelzaal en basisschool. 4. Participatie in de initiatiefgroep Monitoring van de gemeente. Door de initiatiefgroep is het voorstel ontwikkeld de monitoring van peuters en leerlingen te laten uitvoeren door GCO-fact. 5. Aansturen van de Piramidetrainer. In 2002 is de eerste Piramide training voor leidsters, leerkrachten en tutoren gestart. Deze training wordt uitgevoerd door het GCO. Eens per twee maanden is overleg geweest tussen de coördinator en de Piramidetrainster. Zij spreken samen de stand van zaken wat betreft Piramide door; o.a. wat aan de orde is gekomen op de training en hoe het op de scholen en peuterspeelzaal in de praktijk gaat. De facilitering van de trainingen wordt door de coördinator geregeld (beschikbaar stellen van de ruimte, catering). 6. Training leidsters, leerkrachten en tutoren. In 2003 is een tweede groep leidsters, leerkrachten en tutoren gestart met de training. Deze training wordt verzorgd door de coördinator en een collega. Beide zijn gecertificeerd Piramide trainer. 7. Beheren van het steunpunt Piramide. Stichting Scala is steunpunt en licentiehouder van Piramide materiaal. Dit houdt in dat er presentatie-materiaal aanwezig is wat door leidsters en leerkrachten kan worden ingezien. Daarnaast kan via het steunpunt materiaal besteld worden. Alle scholen en peuterspeelzalen die materialen nodig hebben voor Piramide bestellen dat via de coördinator. Tevens is de coördinator gemachtigd om certificaten of deelcertificaten uit te reiken aan de cursusdeelnemers. In 2003 is voor de diverse locaties materiaal besteld. Er zijn in dit jaar nog geen certificaten uitgereikt, omdat de eerste groep in 2004 “afstudeert”. 8. Coachen op de werkplek. Twee -maandelijks bezoekt de coördinator de locaties om zo coaching op de werkplek te verzorgen. Op een aantal locaties bleek dat een intensiever coachingstraject nodig was. 9. Coördinatie van de tutoren. De tutoren van de peuterspeelzalen en van de basisscholen (met uitzondering van basisscholen de Rank en de Schalmei) zijn in dienst van stichting Scala. De werkzaamheden van de tutoren worden in overleg met de tutoren, de desbetreffende peuterspeelzaal of basisschool door de coördinator vastgesteld, geëvalueerd en zonodig bijgesteld. De coördinator voert het werkgeverschap uit zoals arbobeleid, verzuimbeleid, verlofregeling en dergelijke. Tevens organiseert zij indien nodig ook de ziektevervanging.
35
10. Instellen werkgroep peuterspeelzalen en basisscholen. Er is in 2002 een werkgroep VVE gestart waar alle scholen en de peuterspeelzalen die werken met Piramide voor worden uitgenodigd. De werkgroep is een plek waar vragen over het werken met Piramide in de praktijk, gesteld kunnen worden, en waar informatie uitgewisseld kan worden. De projectcoördinator is lid van de werkgroep. In 2003 is de werkgroep drie maal bijeen geweest. 11. Coördineren samenwerking scholen en peuterspeelzalen. De coördinator initieert het overleg tussen een school en een peuterspeelzaal uit dezelfde plaats als zij beiden gaan werken met het Piramideprogramma. In dit overleg komt aan de orde: gegevensoverdracht van de leerlingen, uitwisseling van informatie met betrekking tot het verloop van het programma en afstemming van de activiteiten. In Elsloo en Haulerwijk is deze samenwerking inmiddels gestart. 12. Bijhouden van landelijke ontwikkelingen. Om op hoogte te blijven van de meest actuele ontwikkelingen is het van belang dat de coördinator zich verdiept landelijke ontwikkelingen en deze vertaalt naar de lokale situatie. De CITO groep is een belangrijke informatie bron, evenals de website van het ministerie van onderwijs. De coördinator is lid van het noordelijk Netwerk VVE. Zo blijft zij op de hoogte van de regionale ontwikkelingen. In 2003 kwam het Netwerk VVE vier maal bijeen.
1.15.2 Cijfers 2003 Onderdeel deelnemende scholen deelnemende peuterspeelzalen trainingsgroepen 1 getraind door GCO, aantal deelnemers 1 getraind door Scala, aantal deelnemers aantal tutorkinderen Tutorkinderen Scholen: Boekhorst Tussen de Singels Schalmei Twaspan Rank K.J. Dijkstra Peuterspeelzalen: Pippeloentje Kwetternest Hummelhonk
Aantal 6 3 2 14 15 77
Specificatie
9 13 11 10 6 8
(groep 1: 3/ groep 2: 6) (groep 1: 6/ groep 2: 7) (groep 1: 6/ groep 2: 5) (groep 1: 5/ groep 2: 5) (groep 1: 1/ groep 2: 5) (groep 1: 4/ groep 2: 4)
6 11 3
(verdeeld over 2 groepen) (verdeeld over 4 groepen) (verdeeld over 5 groepen)
36
1.16 Peuterspeelzalen 1.16.1 Schaalvergroting en professionalisering Nadat in 2002 al zes peuterspeelzalen de intentie hadden uitgesproken te willen samenwerken, gaven begin 2003 de overige drie peuterspeelzalen aan mee te willen gaan in het schaalvergrotingsproces. Ten einde hier handen en voeten aan te kunnen geven is de projectgroep schaalvergroting opgericht. Deelnemers zijn de voorzitters van de negen besturen, de beleidsmedewerker van de gemeente en de coördinator VVE van Scala. Uitgangspunt van de projectgroep was uiteindelijk te komen tot 1 organisatie voor peuterspeelzaalwerk. Hiertoe is een intentieverklaring opgesteld en ondertekend door de besturen, de wethouder en de voorzitter van het bestuur van Scala. Gedurende het jaar is door de projectgroep onderzocht welke organisatievorm in Ooststellingwerf het meest geschikt zou zijn. Daarnaast is in overleg met de besturen een document opgesteld waarin de voorwaarden voor schaalvergroting zijn opgenomen. Hierin werden ondermeer voorwaarden op financieel- personeels- en huisvestingsgebied genoemd. Een werkgroep binnen de projectgroep schaalvergroting heeft de aspecten van een zelfstandige organisatie op een rijtje gezet. Daarnaast heeft Scala aangegeven op welke basis de peuterspeelzalen ondergebracht kunnen worden in de organisatie. Uiteindelijk hebben de peuterspeelzalen unaniem besloten te willen fuseren met Stichting Scala. De voorwaarde die door de peuterspeelzalen werd gesteld was dat er een aparte afdeling peuterspeelzaalwerk zou moeten worden opgericht binnen Scala. Ten einde de fusie te kunnen realiseren werd door de gemeente besloten een opdracht voor een kwartiermaker op te stellen. Deze opdracht wordt uitgevoerd door Scala. Het streven is dat de nieuwe afdeling per 1 augustus 2004 operationeel zal zijn.
1.16.2 Peuterleidsteroverleg Het peuterleidsteroverleg is in 2003 gecontinueerd. Er zijn totaal 5 thema-avonden georganiseerd, met een gemiddelde opkomst van 20 leidsters. De volgende thema’s zijn behandeld: de positie en taken van de peuterleidster: taakomschrijving leidsters houding en beweging vanuit oefentherapie Cesar notitie “ oriëntatie en overleg” over de schaalvergroting van de peuterspeelzalen. In iedere bijeenkomst werd het laatste halfuur besteed aan een rondje over zaken die van belang zijn voor de peuterspeelzalen. De leidsters zijn enthousiast over de thema’s en het uitwisselen van ervaringen. In september is er een cursusdag georganiseerd voor alle peuterleidsters over signalering en melding van kindermishandeling. De inhoud van deze themadag werd verzorgd door de GGD en Partoer. Uit de evaluatie bleek dat vooral het ochtend gedeelte zeer positief werd beoordeeld. Daarin werd met name ingegaan op de praktijk: wat kun je tegen komen, wat is voor jou kindermishandeling, hoe denken de anderen daarover, wat ben je al tegengekomen? In het middagprogramma werd meer ingegaan op welke weg je kunt bewandelen bij vermoedens van kindermishandeling. Een concept protocol signalering kindermishandeling, ontwikkeld door Partoer, is met de peuterleidsters besproken. Alle leidsters hebben een cursus Bedrijfshulpverlening (BHV) gevolgd. Aan de orde kwamen levensreddende eerste handelingen, brandpreventie en reanimatie. De werkgroep pedagogisch werkplan, waarin alle peuterspeelzalen zijn vertegenwoordigd, heeft in 4 bijeenkomsten per locatie een werkplan gemaakt en een lijst opgesteld van gewenste protocollen. In 2004 zullen deze protocollen verder worden ontwikkeld. 37
1.17 Lokaal Stimulerings Beleid In 2003 zijn een aantal activiteiten uitgevoerd in het kader van het lokaal stimuleringsbeleid.
1.17.1 Voorleesproject Overeenkomstig het gemeentelijke Actieplan Lokaal Stimuleringsbeleid is in het kader van de doorgaande lijn taalstimulering het Voorleesproject gecontinueerd in Haulerwijk, Appelscha, Oosterwolde en Waskemeer. In Haulerwijk waren de deelnemers: OBS It Twaspan (groep 1,2, en 3) gestopt in juli 2003 in verband met de start van Piramide CBS De Schalmei (groep 1, 2 en 3) GBS De Rank (groep 1,2, en 3) Peuterspeelzaal het Kwetternest. In Appelscha waren de deelnemers : OBS Appelscha-Boven (groep 1,2 en 3) OBS de Riemsloot (groep 1,2 en 3). In Oosterwolde deden mee: basisschool Tussen de Singels Boekhorst Oostenburg Peuterspeelzaal Nijntje In Waskemeer waren de deelnemers beide basisscholen Peuterspeelzaal Boefkes
1.17.2 Oudercursus Opvoeden Zo In 2003 zijn in totaal vier cursussen gegeven. De oudercursus Opvoeden Zo! is door Scala 2 keer gegeven in gebouw Vakwerk (in januari de eerste cursus, in maart de tweede). Naast de basiscursus (5 bijeenkomsten), waaraan in totaal 19 personen deelnamen, is twee maal de vervolgcursus ( 3 bijeenkomsten) aangeboden (in september en oktober). Onderwerpen die behandeld zijn in bij Opvoeden Zo!: prijzen en aandacht geven grenzen stellen straffen en belonen nee zeggen en verbieden negeren apart zetten Bij de vervolgcursus waren de thema’s: niet luisteren ruzie maken boos en opstandig gedrag
1.17.3 Ouder- en kind ochtenden Het doel van de ochtenden is ontmoeting, uitwisseling van ervaringen van ouders en opvoedingsondersteuning. De ouder- en kind ochtend wordt wekelijks georganiseerd. De groepen zijn lid van de bibliotheek en de speel-o-theek. De activiteit is gecontinueerd in het gebouw Vakwerk in Oosterwolde en in Harambe in Appelscha. Er zijn regelmatig themaochtenden georganiseerd. Aan de orde kwamen onderwerpen als positief aandacht geven aan je kind; hoe ervaar je het moeder-zijn, zingen met je kind; zindelijkheid. Verder werd samen Sinterklaas en Kerst gevierd. 38
In Appelscha deden per ochtend gemiddeld 10 ouders met hun kinderen mee, in Oosterwolde lag dit aantal op 8. In het totaal werden er door het jaar heen in Appelscha 20 verschillende ouders met hun kinderen bereikt. In Oosterwolde waren dit 16 ouders. In met name Oosterwolde wordt de ouder en kindochtend bezocht door ouders die behoren tot de groep die veel ondersteuning nodig heeft. Een aantal ouders is ook cliënt bij Nescio of maakt gebruik van andere vormen van hulpverlening. Een deel van de moeders staat alleen voor de opvoeding van hun kinderen. Een aantal heeft weinig sociale contacten. De ouder en kind ochtend heeft een lage drempel en is heel toegankelijk voor deze doelgroep. Vanuit de ouder en kind ochtend vindt ook signalering en doorverwijzing plaats.
1.17.4 Wijk- en dorpsbeheer De structuur van het wijk- en dorpsbeheer is gelijk aan die van voorgaande jaren. De opbouwwerker zit in Oosterwolde de wijkbeheer vergadering van Noord voor en neemt deel aan het wijkbeheeroverleg in Zuid. Een á twee keer per jaar wordt er een wijkschouw gehouden. Specifieke aandacht, ondersteuning en begeleiding heeft de opbouwwerker gegeven aan de wijkbewoners en de vrijwilligers die actief waren in de bewonerscommissies en buurtverenigingen. De wijkbeheerplatforms in Oosterwolde Noord en – Zuid zijn 1 keer in de 6 a 8 weken bijeengekomen. Daarnaast zijn in het voorjaar van 2003 3 wijkschouwen georganiseerd, 1 in Noord en 2 in Zuid. De betrokken partijen waren positief over de praktische benadering en goede samenwerking. Door de wijkschouwen werden praktische zaken snel aangepakt en zo mogelijk opgelost.
1.17.5 Buurtnetwerk Jeugdhulpverlening Haulerwijk In Haulerwijk is het buurtnetwerk gecontinueerd. Men kwam elke 6 weken bij elkaar. Deelnemers aan het buurtnetwerk zijn: OBS It Twaspan, CBS de Schalmei, Peuterspeelzaal het Kwetternest, Ouder-kindzorg Thuiszorg, GGV Thuiszorg maatschappelijk werk, GGD, politie, huisartsen, predikant, coördinator Stap-projecten. De opbouwwerker heeft ook in 2003 het buurnetwerk gecoördineerd. Naast haar intermediaire rol verzorgde zij de correspondentie, uitnodigingen, verslagen, agenda’s, planning etc. In elke bijeenkomst werden door de deelnemers nieuwe signalen ingebracht en werden signalen “op de rol” besproken. Er werden werkafspraken over de aanpak gemaakt.
1.17.6 Buurtnetwerk jeugdhulpverlening Oosterwolde Dit buurtnetwerk is gestart in september 2002. Het komt elke maand bij elkaar in gebouw Vakwerk. De deelnemers zijn: 39
OBS Boekhorst OBS Tussen de Singels OBS Oostenburg OBS Buttinga Thuiszorg OKZ verpleegkundige Thuiszorg GGV GGD sociaal verpleegkundige maatschappelijk werk politie Coördinator Stapprojecten KDV het Clowntje Peuterspeelzaal Nijntje is voor iedere bijeenkomst uitgenodigd maar heeft in 2003 niet deelgenomen aan het buurtnetwerk. Ook in dit buurtnetwerk worden signalen ingebracht en besproken.
In december 2003 is de folder buurtnetwerken jeugdhulpverlening gerealiseerd en verspreid onder de deelnemers. Daarnaast ligt de folder in de informatiestands van instellingen en gemeente. Knelpunt in de buurtnetwerken was dat bij (langdurige) ziekte van met name de maatschappelijk werker en de verpleegkundige van de ouder en kind zorg er geen vervanging was. Dit is pas in een laat stadium opgelost. Wanneer deze instellingen niet aanwezig zijn verliest het buurtnetwerk aan mogelijkheden en daadkracht. Het maatschappelijk werk en de ouder kindzorg spelen een belangrijke rol binnen het buurtnetwerk.
1.17.7 Buurtnetwerk jeugdhulpverlening Appelscha In Appelscha heeft een aantal scholen en instanties verzocht een buurtnetwerk te starten . Na bespreking in de Regiegroep Lokaal Stimuleringsbeleid is besloten ook in Appelscha een buurtnetwerk op te richten. De voorbereidingen zijn in 2003 in gang gezet. De daadwerkelijke start zal in 2004 plaatsvinden.
1.17.8 Brede school Haulerwijk In 2003 heeft Scala geparticipeerd in een overleg in Haulerwijk om te komen tot een brede school. Door het sociaal cultureel werk en/of de opbouwwerker is deelgenomen aan diverse overleggen, is materiaal aangeleverd, zijn groepen jongeren ondersteund in hun wensen, is overleg gevoerd met Plaatselijk Belang, is meegedacht over financiering, architectenkeuze en dergelijke. In 2004 zal Scala in de totstandkoming van de brede school participeren.
40
FACILITAIRE ONDERSTEUNING Onder facilitaire ondersteuning verstaat Scala het volgende. 1. het bieden van (juridisch) onderdak; 2. het bieden van financieradministratieve ondersteuning; 3. het geven van werkinhoudelijke ondersteuning; 4. het uitvoeren van het werkgeverschap voor kleine organisaties.
1.18 Juridisch onderdak Stichting Scala heeft ook in 2003 juridisch onderdak geboden aan de aangesloten projecten: de Speel-o-theken in Oosterwolde, Appelscha en Haulerwijk, de Vrouwengroep, De Miente en de VGAO. Binnen het Vakwerk gebouw heeft Scala via onderhuur onderdak geboden aan de Stichting Vluchtelingenwerk en het Haltburo. Daarnaast is ruimte geboden aan velerlei instellingen voor het geven van cursussen, bijeenkomsten, vergaderingen en dergelijke.
1.19 Financieradministratieve ondersteuning Financiële ondersteuning is aangeboden aan de VGAO en de Vrouwengroep De Miente. Scala ontvangt de subsidie voor deze projecten, geeft deze aan de projecten door en verzorgt de financiële verantwoording. Voor de Stichting Gunung Nona is de huisvestingssubsidie beheerd en verantwoord. De projecten, die direct onder de verantwoordelijkheid van Scala vallen maken daarnaast veelvuldig gebruik van de administratie van Scala. De administratieve werkzaamheden bestaan uit het beantwoorden van de telefoon, de postverwerking, het bijhouden en maken van afspraken, het notuleren van vergaderingen, het uitwerken van stukken en de financiële verwerking van de projecten. Door de uitbreiding van personeel en projecten is de belasting voor de administratie erg groot. De structureel gesubsidieerde formatie bedroeg 42,2 uur. De veel grotere inzet (97 uur) was alleen mogelijk door subsidiëring van administratieve werkzaamheden door tijdelijke en/of van buiten de gemeente gesubsidieerde projecten. Aan het Haltburo is administratieve ondersteuning geboden tegen een reële financiële vergoeding. Aan de peuterspeelzalen waarvoor Scala het werkgeverschap uitvoert is ondersteuning aangeboden bij het opstellen van jaarrekeningen, begrotingen en subsidieaanvragen. Aan de culturele commissie van het sociaal cultureel centrum Harambe is financiële ondersteuning geboden voor het organiseren van activiteiten.
1.20 Werkinhoudelijke ondersteuning Werkinhoudelijke ondersteuning is geboden aan beroepskrachten zowel intern door leidinggevenden als extern via conferenties, cursussen en opleidingen. De personeelsvergadering voor al het personeel van de Stichting Scala is in 2003 drie keer bij elkaar geweest. Hier komen naast personeelsaangelegenheden ook nieuwe ontwikkelingen binnen de Stichting aan de orde en kan het personeel haar advies/instemmingsrecht uitoefenen. Er is regelmatig overleg gevoerd tussen de PVT en directie over alle zaken die van belang zijn voor (groepen) personeel. De personeelsvertegenwoordiging (PVT) zal zich per 1 januari 2004 omvormen tot Ondernemingsraad. In 2002 is de Arbodienst Maetis gevraagd een Risico-inventarisatie en Evaluatie (RIenE) uit te voeren onder het personeel en alle vestigingen (inclusief 41
peuterspeelzalen) waar personeel werkzaam is. De RIenE is in 2003 uitgevoerd en een plan van aanpak is gemaakt. Het plan van aanpak zal jaarlijks geëvalueerd worden.
1.21 Werkgeverschap voor kleine organisaties Het werkgeverschap van de negen peuterleidsters van vier peuterspeelzalen te weten Berend Botje in Oldeberkoop, De Boefkes in Waskemeer, de Korhoenkuikens in Fochteloo, ‘t Boemeltje in Makkinga, 't Hummelhonk in Appelscha en Pippeloentje in Elsloo is in 2003 gecontinueerd. De peuterleidsters zijn in dienst van de Stichting Scala en via detacheringovereenkomsten teruggeplaatst bij de betreffende peuterspeelzalen. Hierdoor blijft de inhoudelijke verantwoordelijkheid van hun werk berusten bij de besturen van de peuterspeelzalen. Naast het werkgeverschap is op verzoek van besturen van peuterspeelzalen individuele begeleiding en teambegeleiding geboden aan peuterspeelzalen. Voor vervanging bij ziekte bestaat een vervangingspool gecoördineerd en uitgevoerd door Scala. De besturen van deze peuterspeelzalen zijn tevreden over de geboden ondersteuning door Scala.
42
OVERIGE PRESTATIES EN INSPANNINGSVERPLICHTINGEN 1.22 Nieuwe activiteiten en projecten In 2003 zijn veel activiteiten voortgezet die (nog) niet structureel zijn zoals De Bijspringer, Overal, Piramide en het project Huurproblemen. Veel energie is verder gestoken in de schaalvergroting en professionalisering van de peuterspeelzalen en Piramide. Alle activiteiten kunnen in 2004 (voorlopig) voortgezet worden. In 2003 is besloten dat de gemeente Stichting Scala een bezuiniging oplegt van €50.000. De bezuiniging richt zich met name op het meer kostendekkend maken van De Voorloper, minder overhead en minder activiteiten. Scala zal in 2004 met een uitgewerkt bezuinigingsvoorstel komen. Het mag echter duidelijk zijn dat én de huidige structurele activiteiten én de tijdelijke activiteiten door deze bezuiniging onder druk komen te staan.
1.23 Samenwerking in Ooststellingwerf Stichting Scala hecht veel waarde aan samenwerking met diverse instellingen. De complexiteit van de problemen waarmee onze doelgroepen te maken hebben en het feit dat deze problemen zich op meerdere zogeheten leefgebieden voordoen, maakt samenwerking met andere beleidssectoren noodzakelijk. Te denken valt aan: woningcorporaties, onderwijs, (jeugd)hulpverlening, gezondheidszorg, arbeidsvoorziening, politie, justitie en overige welzijnsinstellingen. Samenwerking maakt een integrale aanpak van problemen mogelijk. In 2003 is de samenwerking met vele instellingen voortgezet. De samenwerking met scholen, peuterspeelzalen en woningcorporaties is verder uitgebreid. Over het algemeen kan gesteld worden dat de samenwerking met de instellingen waardevol en constructief is.
43
Publicaties Publicaties in chronologische volgorde: Titel: Inhoud: Datum: Titel: Inhoud: Datum: Titel: Inhoud: Datum: Uitgegeven Titel: Inhoud: Datum: Uitgegeven Titel:
De Voorloper “Waar het om mensen draait” Brochure met uitgebreide productinformatie en prijslijst t.b.v. verwijzers januari 2002, herzien mei 2004 De Voorloper “Waar het om mensen draait” Folder t.b.v. cliënten januari 2002 Van Drugshulpverlening naar Dienst- en Hulpverlening Evaluatieonderzoek Netwerk Drugshulpverlening Oosterwolde. Evaluatieonderzoek van het Netwerk Drugshulpverlening Ooststellingwerf. november 2002 i.s.m. Stichting Partoer en Instituut Jeugd en Welzijn Vrije Universiteit. JoWO, een praktijkvoorbeeld “Zonder de begeleiding in het Jongeren & Wonen project had ik het niet gered” Beschrijving van het project in Ooststellingwerf, aangevuld met informatie over het project in Skarsterlân. december 2002 i.s.m. Stichting Partoer en Miks Welzijnsorganisatie Skarsterlân.
Inhoud: Datum Uitgegeven
Project De Bijspringer “Vrijwilligerswerk dat er UIT springt” Methodiek en ervaringen van een bijzonder project april 2003 i.s.m. Stichting Partoer.
Titel: Inhoud: Datum :
Peuterspeelzaal Informatieboekje over de peuterspeelzalen. mei 2003
Titel: Inhoud: Datum:
Activiteitenverslag 2001-2002 Begeleide Kamerbewoning verslag over het seizoen 2001-2002 en beschrijving van de samenhang met het netwerk NDHO juni 2003
Titel: Inhoud: Datum:
Buurtnetwerk Jeugdhulpverlening Infofolder juli 2003
Titel:
Activiteiten overzicht Scala, Welzijnswerk Ooststellingwerf Activiteitenoverzicht 2003/2004 november 2002 en augustus 2003
Inhoud: Datum:
44
Jaarverslagen Evaluatieverslag De Bijspringer 1999 – september 2002 Jaarverslag Stapprojecten 2000-2002 Jaarverslag Lokaal Stimulerings Beleid Overzicht activiteiten 2002 Jaarverslag Sociaal Cultureel Werk 2002
45
Juni 2004 Stichting Scala Samenwerkingsverband Welzijnswerk Ooststellingwerf Moskampweg 5 8431 GB Oosterwolde Postbus 8 8430 AA Oosterwolde Telefoon: 0516-567220 Fax: 0516-5678211 e-mail: info@ scala-welzijn.nl
46
JAARVERSLAG 2003
47
