Locina Info Verschijnt driemaandelijks 31e Jaargang nr 156 juni 2010
Film & Videoteam LOCINA Lokaal : Maria Theresiastraat 121 -B3000 Leuven Verantwoordelijke uitgever : Noor Van Der Sijpt Dellenhof18 - B3001 Heverlee
BBTK LEUVEN Maria-Theresiastraat, 99 - 3000 Leuven Roger Van Vlasselaer Gewestelijk secretaris Financiele Sector Sector Informa6e en Communica6e Algemene Coördina6e Jan-Piet Bauwens Secretaris Social-Profitsector Marc Vanopdenbosch Secretaris Handelssector Coördina6e DSR Gudrun Eerdekens Secretaris Industriële Sectoren
Algemeen telefoonnummer: 016/31.62.50 - Fax: 016/31.62.59 Openingsuren: -Maandag: van 9u tot 12u30 en van 17u tot 20u -Dinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag: van 9u tot 12u30 Alle namiddagen op afspraak
Locina 31e jaargang, juni 2010 verschijnt driemaandelijks januari, april, juni, oktober
Hoofdredactrice Noor Van Der Sijpt
Werkten mee Noor Van Der Sijpt Carl Goossens
Typewerk & Grafische vormgeving Noor Van Der Sijpt Carl Goossens
Publiciteit & abonnementen Carl Goossens : Dellenhof 18 3001 Heverlee Tel : 016/20.30.34 Belangstellenden kunnen een abonnement bekomen op LOCINA Info door steunend lid te worden van LOCINA. Rek. nr. 068-2008643-91
Artikels & Mededelingen Noor Van Der Sijpt : Dellenhof 18 3001 Heverlee Tel: 016/20.30.34 D e a u t e u r s z i j n verantwoordelijk voor hun teksten. De redactie behoudt zich nochtans ten allen tijde het recht om artikels te weigeren, in te korten of te verbeteren. Overname van artikels is toegelaten mits de vermelding: “Uit LOCINA Info”
Lokaal Maria Theresiastraat 121 B-3000 Leuven
Samenkomsten Iedere maandag om 20 uur behalve op feestdagen. Ook niet leden zijn welkom. LOCINA is lid van BRACINA, CVB en de cultuurraad van Leuven
Locina Info 3
Vakantie! Tijd om met de camera te spelen. Dan niet direct omdat we exotische plaatsen gaan bezoeken en ook niet omdat we tijdens deze maanden meer tijd hebben. Neen, we hebben nu veel meer en langer licht en kunnen ‘oefenen” met onze camera. Om nog maar eens terug te komen op de creativiteit en het anders registreren van de beelden. Als we verder werken volgens ons strakke stramien zal het niet lang meer duren alvorens men onze werken afschildert als saai. Om een nieuwe manier van registreren onder de knie te krijgen moeten we veel filmen en monteren, want het één kan niet zonder het ander. Op die manier kunnen we, als we wel een exotische plek bezoeken, creatief beeldmateriaal schieten zonder een onzeker gevoel. Op die manier kunnen we een exotische plek eens op een andere manier aan de toeschouwer tonen dan voorheen. Bedenk daarbij dat ook het onderwerp en het verhaal wat creatiever benaderd zal moeten worden. Carl Goossens
Wat is er nieuw ······················································· DLNA iets voor ons? ················································ Ritme en gevoel in de film ········································· Wat met live geluid ·················································· Korter bij ons onderwerp ··········································· Beeldcompositie ····················································· Beeldovergangen ····················································
4 Locina Info
4 6 8 10 13 17 21
Heb je al eens gezocht naar een interessant onderwerp om een videoproductie over te maken. Ja, er zijn er genoeg. Misschien kan je een documentaire maken over de aanleg van het windmolenpark voor onze Belgische kust. Ik denk dat je van een koude reis zal terugkomen. En dan de artiest die een mooie schilderij zal schilderen. Je kan er van op aan dat hij net de belangrijkste verfstrepen plaats als jij er niet bent en daar gaat je montage. Het is niet zo eenvoudig een boeiend onderwerp te vinden dat ook nog praktisch uit te werken valt. Wat dacht je van een speelfilm? Maar wat doe je dan met de acteurs en de locaties. Niet iedereen kan Karel Deruwe voor zijn kar spannen. Het viel mij dit jaar op dat heel wat toeristische reportage mager overkwamen. Meestal was het onderwerp onvoldoende uitgewerkt en vervlakt tot een droge opsomming van oninteressante feiten. Opgelet meestal was het geheel wel met mooie plaatjes onderbouwd, maar je had evenveel, zoniet meer, informatie kunnen vinden in een goede toeristische brochure. De toeschouwer zou steeds op de eerste plaats moeten komen. Voor de wedstijdsfilmers kan ik zeggen dat de jury ook een toeschouwer is en dat wanneer een film dermate boeiend wordt dat iedereen er nadien over spreekt ook de jury er zal over spreken, en dan wel in positieve zin. Ik denk dat we onze focus eens naar nieuwe horizonten zullen moeten plaatsen zodat er een nieuwe en frisse wind door het videolandschap waait. Een wind die terug meer toeschouwers naar de festivals trekt en cineasten een ander gespreksonderwerp geven als het zoveelste effect van de casablance.
Locina Info 5
Adobe elements 8
Deze versie bouwt verder op versie 7 en is dan ook een stuk Adobe heeft weer een opvolger van uitgebreider. Het aantal Adobe Elements. We zijn zo al automatische montage thema’s is aangekomen aan versie 8. Nog uitgebreider. Een aantal handige even en we zijn aan 14. Adobe kan tools maken alles een stuk putten uit de ervaring van een meer gemakkelijker. Tijdens (of na) het professioneel pakket namelijk importeren van beelden worden deze geanalyseerd en krijgen een aantal kenmerken opgespeld. Zo wordt er gekeken of er al dan niet mensen op de beelden staan. Echter ook de kwaliteit van de beelden wordt geanalyseerd. Via een handig hulpmiddel kan je dan onmiddellijk alle slechte beelden verwijderen. Over tijdsbesparing gesproken! Zelfs de balans tussen muziek, live geluid en commentaarstem kan automatisch bepaald worden. Het ideale programma voor de beginner dus. Kata OMB-74 Adobe premiere CS4. De motor die alles laat werken konden ze daar wegjatten en zo een stabiel en betrouwbaar montagepakket afleveren. Toch zijn er een aantal belangrijke verschillen. CS4 is niet voor de liefhebber, of toch niet voor de liefhebber die zich voor de eerste maal in videomontage werpt. Bij de elements versie heeft men zoveel mogelijk van de montagecyclus geautomatiseerd.
6 Locina Info
Eén van de grote problemen is dikwijls het vinden van een goede tas waar alles op een efficiënte manier in kan opgebergd worden. Bovendien willen we ook een tas die tegen een stootje kan zonder dat zijn inhoud vernield wordt. Bovendien mag een regenbui ook niet voor problemen zorgen. Deze tas is dan je beste keuze. Onderschat echter de prijs niet want je komt al snel in de buurt van 300€. Daarvoor krijg je dan wel een tas waarin bijna elk type camera past, van klein tot groot. Bovendien kan je er nog een 15 inch laptop bij duwen en een statief op bevestigen. Mocht je tas dan toch te zwaar worden kan je een uitbereiding set kopen zodat het een handige trolley wordt.
extra steunpunt op een riem om het middel zodat je de camera niet moet ondersteunen. Dit zorgt niet alleen voor mooie stabiele beelden maar ook voor een uitzonderlijk gebruiksgemak. Wanneer je gebruik maakt van het LCD scherm van de camera kan je deze zelfs even vlot manipuleren als op een traditioneel statief. Voor ongeveer 230€ stop je het in je cameratas.
TITAN GREENCAM SCHOUDER STATIEF Elke cineast weet dat een consumer camera het beste presteert van op een statief. Maar soms moet er uit de hand gewerkt worden en moet het statief thuis blijven. Een schouderstatief is dan een handig alternatief. Het nadeel van een traditioneel schouderstatief en onze camera’s is het feit dat je het ganse gewicht in een onaangename houding moet ondersteunen. Het Tital Greencam schouderstatief heeft echter een
Locina Info 7
IS MEER DAN lang op uitgekeken. Ik hoef je waarschijnlijk ook niet te vertellen MOOIE SHOTS NA MEKAAR dat een totaal opname of ‘long shot’ ZETTEN. wat langer als 1 seconde op het Bij het monteren van onze scherm hoeft te staan om de kijker productie zijn er heel wat de kans te geven de verschillende elementen waarmee we rekening elementen die in het beeld moeten houden. Er is de aanwezig zijn op te nemen. Maar er continuïteit, springers en nog zo is meer dan alleen die facetten. veel meer. Uiteindelijk moet er een Meestal zal de toeschouwer in het duidelijk verhaal en rode draad in begin vol verwachting en interesse naar een film kijken. Of het nu om een bioscoop film of een amateurfilm handelt deze basisregel is altijd van toepassing. Het is dan ook belangrijk om de toeschouwer niet op zijn honger te laten en hem de tijd te geven alle beelden in hun volle glorie te aanschouwen. Bedenk echter wel het volgende, of het nu om een bioscoop film of amateur film gaat, de
MONTEREN
de productie zitten zodat de toeschouwer het geheel begrijpt en er kan van genieten. Doch er is nog iets wat niet onbelangrijk is bij de montage van onze shots en dit is het ritme van de montage. Dit ritme bepaald niet alleen de sfeer die de film later gaat afstralen, maar zal ook zorgen voor een natuurlijke beleving van de film. Het zal wel duidelijk zijn dat een super close-up geen 10 seconde op het scherm moet staan want dan zijn we er al
8 Locina Info
toeschouwer zal de laatste minuten van een film het beste onthouden. Het is dan ook niet onverstandig, als jullie dat al niet wisten, om het beste tot het einde van de film te bewaren. Versta me nu niet verkeer, het beste betekend niet de beste beelden maar wel het interessantste deel van het verhaal. Naar het einde van een film wil de toeschouwer weten wat nu eigenlijk de pointe van het verhaal is. Te lange shots zullen dan enkel tot verveling leiden. Opnieuw geld hetzelfde als voordien. De toeschouwer herinnert enkel zijn ervaringen met de laatste minuten van een film en als die slecht zijn zal je film als een minder goede film ervaren worden. Het is dan ook geen slecht idee om het ritme van de montage naar het einde van de productie toe op te drijven. Dit is de eenvoudigste manier om de verveling te lijf te gaan, doch dit mag niet afdoen aan de nauwkeurigheid van de montage. Een ander niet te onderschatte element in de snelheid van de montage is de sfeer en het gevoel dat we in een sequentie willen leggen. Er is niet alleen het gevoel dat we er zelf willen inleggen, er is ook het gevoel van de beelden zelf. Je kent de uitspraak wel ‘laat de beelden spreken’. Hiermee bedoel ik dat de montage van shots van een kerk zeker heel wat rustiger gemonteerd moeten worden dan de beelden van een drukke stad. Je
zal het al wel gemerkt hebben, je moet nog op heel wat meer dingen in de gaten houden dan alleen maar de continuïteit en rode draad. Monteer echter je film eerst zonder al te veel aandacht te besteden aan het ritme en de snelheid. Laat zelfs de meeste shots gewoon te lang staan. Pas nadat je de muziek gekozen hebt en de commentaar ingesproken is kan je de shots op lengte brengen en het ritme op peil brengen. Op die manier kan je alles perfect op mekaar afstemmen. Laat je echter niet teveel leiden door al
die mooie commentaar die je geschreven hebt. Dit mag zeker het ritme van een film niet drastisch omlaag brengen. Dan moet er commentaar weg, zo simpel is het. Je volgende film zal niet alleen een stuk vlotter zijn, maar waarschijnlijk ook boeiender ervaren worden.
Locina Info 9
Gaston, één van de stichtende leden is niet meer. Hij was zowat de peetvader van onze club. Als er een film besproken moest worden keek iedereen afwachtend naar hem want hij wist hoe het moest. Gaston was ook iedereens vriend. Hij had de goede eigenschap van steeds te zeggen wat op zijn lever lag en op die manier de club jaren bij elkaar te houden. Jaren, nadat hij het voorzitterschap opgegeven had, werd zijn mening nog steeds De volgende tekst lazen zijn petehoog ingeschat. We zullen hem al- kinderen voor : lemaal missen.
10 Locina Info
Peter, Het minste dat we kunnen zeggen is dat je een ongewoon leven achter de rug hebt. Je was amper 14 jaar toen je op de Martelarenlaan waarde woonde, een Joodse vluchteling bemerkte die ontsnapt was uit een konvooitrein en de berm opflakkerde terwijl hij werd beschoten. Je sleurde hem mee naar jullie huis aan de overkant en je ouders verborgen hem onder een stapel steenkool. Die avond wees je hem de weg naar Brussel. Enige tijd later kwam de weerstand aankloppen en gebruikte men jullie huis met aanpalend café als onderduikadres. Jij speelde in die tijd in een onkeltje dat regelmatig optrad in het Brusselse en als koerier voor het verzet smokkelde je papieren mee tussen je partituren. Als 16 jarige werd je dan samen met je vader door toedoen van de Vlaamse Gestapo opgepakt en na een verhoor in het justitiepaleis waar je je van de domme hield, naar Breendonk gebracht. Breendonk, zo vertelde je altijd, was voorhof één van de ergste kampen, omwipte van de onzekerheid .De Vlaamse en Duitse Ss-ers hadden geen reden nodig om mensen kreupel te slaan of te folteren. Maar jij was jong en in het begin was dit voorhof één groot avontuur, tot op een dag dat de Duitsers de kamer binnenkwamen en een num-
mer riepen. De man die naast jou stond en waarmee je wel eens zachtjes praatte (alhoewel dit verboden was) werd meegenomen en al vlug deed het gerucht de ronde dat hij was gefusilleerd. Vanaf dan wist je niet of je de volgende dag nog zou halen en sloeg de angst toe. Na twee maanden Breendonk werden alle gevangenen in beestenwagens gepropt en twee dagen later, zonder eten en drinken arriveerden jullie in Buchenwald. Bij aankomst fluisterde je vaderde toe je voor te doen als elektricien. Zo kwam je in een fabriek terecht. Langzaam verdween daar de angst van Breendonk. In Buchenwald verdween je in de massa. Je elektricienleugentje werd al snel doorprikt, maar dankzij een Franse ingenieur die pleitte om je te behouden als tolk, werd je niet naar de zwaardere buitencommando's gestuurd. Er werd minder afgeranseld dan in Breendonk, maar honger had je er altijd. In januari '45 werden jullie naar het beruchte kamp Dora gevoerd. Het kamp waar in tunnels aan de V1 en de V2 werd gewerkt. Maar ook het kamp van de duisternis. Je werkte er de hele dag in een afgesloten tunnel. En op een avond keerde je terug naar de barak en viel je in zwijm. Een chirurg uit Luik , een vroegere medegevangene uit Breendonk, herkende je, zag dat je een keelontsteking had en stak met
Locina Info 11
een gewoon mes het gezwel open . Hij slaagde erin om je drie dagen op de ziekenboeg te houden, gaf je elke dag één tas warme melk en zo kwam je terug wat op krachten. Je hebt altijd gezegd dat je daar waarschijnlijk aan de dood bent ontsnapt. Op 1 april moest je voor het eerst niet werken. Je zat op een helling met een vriend en zag in de verte pantsergevechten. De bevrijding was nabij. Maar de SS'ers joegen alle gevangenen op een trein die 6 dagen en 5 nachten voortkankerde. De gevangenen kregen geen eten of drinken en elke morgen stopte de trein, lang genoeg om de lijken naar buiten te sleuren. Uiteindelijk kwam je aan in BergenBelsen. In het kamp heerste tyfus. Dus moesten de overlevenden van de treintocht te voet naar een kazerne. Het werd een helse dodentocht. Wie niet kon volgen, werd afgemaakt. In de kazerne was er geen voedsel. Toen heb je gras gegeten. Zondag 15 april aagje voor het eerst een Jeep met een Engelse officier die verwonderd rondkeek. Ze hadden het concentratiekamp bevrijd en nu vonden ze hier opnieuw duizenden gevangenen in een kazerne. Peter, dit is maar een korte samenvatting van wat je hebt meegemaakt. Jarenlang heb je over je ervaringen gezwegen tot je stilaan begon te spreken. Je wou het aan
12 Locina Info
mensen vertellen om dergelijke verschrikkelijke toestand misschien te helpen voorkomen. Gedurende vele jaren heb je mensen rondgeleid in kampen in België en in Duitsland, smaakje over je ervaringen in Wallonië en in Normandië. Vele malen heb je met de leerlingen van papa Breendonk bezocht en je verhaal liet ook bij jongeren een diepe indruk na. Mensen die je hoorden, spraken soms van een 'belevenis'. Peter, je leven was niet enkel zeer ongewoon, maar ook zeer zinvol.
scherpte en kleurzuiverheid van de eerste videocamera's was BIJ HET ONDERWERP onnoemelijk slecht in vergelijking Soms is een film uitermate boeiend, met vandaag. Later begon dit facet soms is hij eenvoudigweg vervelend. Het is al meerdere malen aan bod gekomen. We moeten wat creativiteit in onze producties gaan brengen of onze toeschouwers gaan verveeld zijn als ze naar onze video’s kijken. Het afgelopen jaar heb ik met veel interesse en aandacht naar de verschillende toeristische reportages gekeken die her en der op de kabel terug te vinden zijn. Het ging zover dat ik ze opnam en
OFTEWEL : DE KIJKER DICHTER
nadien trachtte te analyseren. Wat is er anders aan die reportages dat ze zo boeiend maakt. Vroeger was er een gemakkelijke uitvlucht. Die mannen hun materiaal is gewoonweg veel beter dan dat van ons. En dat was toen nog waar ook. Binnen filmen was vroeger gewoonweg totaal onmogelijk. De
al wat weg te ebben. De camera’s van gisteren en vandaag zijn heel wat beter van kwaliteit geworden. Een nieuw uitvlucht kwam naar boven. Die mannen die doen eerst research en die komen binnen waar wij geen toegang krijgen. Dit laatste zal zeker nog steeds waar zijn. En toch zie je bij die toeristische reportages regelmatig producties waar niet echt iet wordt gefilmd dat wij niet kunnen filmen. Tijdens de voorbije Bracina en CVB wedstrijd kreeg ik heel wat toeristische reportages te zien die ook ooit in Vlaanderen vakantieland of go 2 aan bod kwamen. Waarom was Antalia op Vlaanderen vakantieland boeiender als op Bracina ? Als je
Locina Info 13
kijkt naar onze reportages krijg je geïnteresseerd en geboeid te houden terwijl wij ons voornamelijk op de springers concentreren. Wij zoeken onze producties af om er zeker van te zijn dat er geen technische fouten in zijn. Vooral voor de wedstrijdfilmers is dat dan “geen fouten die een jury zal merken”. Misschien moeten wij hier de eerste switch in ons hoofd maken. We zouden in de eerste plaats videoproducties moeten nogal veel gebouwen in beeld. maken om onze toeschouwers te Komen er al eens mensen in beeld boeien en niet om een jury te dan is dat meestal van op een misleiden. Vreemd is dat ik ooit een veilige afstand. Ook de vele film net omwille van die reden hoog souvenierwinkeltjes komen quoteerde terwijl de andere ruimschoots aan bod. En ook hier juryleden fouten tegen de fotografie worden ze meestal van op een en de beweging zagen en bijgevolg zekere, veilige, afstand gefilmd. Je een belangrijk lagere quotering aan zou kunnen stellen dat de mensen de film gunde. Het vreemde toen zelden of nooit deel uitmaken van was het “awoe” geroep van enkele onze film. Hier merk je dan voor de collega filmers in de zaal. Blijkbaar eerste maal een belangrijk verschil. volgden de niet filmers mijn Wij trachten een toeristische redenering beter als de filmers. reportage te maken met de allures van een documentaire. We willen zoveel mogelijk informatie aan de toeschouwer doorgeven in een zo kort mogelijke tijd. De reportages die we op de kabel terugvinden hebben als voornaamste doel publiciteit te maken voor een bepaalde streek om zo de toerist geïnteresseerd te krijgen deze streek te bezoeken. Dit is duidelijk een heel ander standpunt. De Wanneer je een filmproductie makers van deze reportages zullen vanuit die hoek gaat bekijken er dan ook alles aan doen om de worden er plots andere elementen kijker de ganse reportage in onze film belangrijk als de
14 Locina Info
gebouwen en steden. Het zijn nu de mensen en de souvenirs meer als de winkeltjes. Denk nu niet dat ik die fouten niet maak. Doch nu heb ik ze weten te erkennen. Mijn volgende productie handelt over Séte. Séte ligt aan de Etan de thau en is bekend voor zijn schaaldieren. Zo zijn er verschillende oesterkwekerijen. Ik heb er niet één gaan filmen. (ze lagen buiten de stad) Maar wat erger is, in gans de
film zie je niemand oesters eten. En dat terwijl iedereen dat daar zeker eens eet. Mijn echtgenote maakte mij ter plaatse die opmerking. Of laat ons zeggen dat zij mij vraagde waarom ik dat niet filmde. Nu begrijp ik waarom. Zij keek als een toeschouwer, een toerist, terwijl ik keek als een filmer die straks zijn film gaat monteren en voorstellen in de club. We moeten dus heel wat dichter bij ons onderwerp komen. Bij de toeristische reportage zijn dit ten dele de toeristen. Zij moeten
dus een functie in beeld krijgen en er dan ook inkomen. Efese is meestal overspoeld door toeristen. Een jurylid schreef ooit eens bij een film, van één van onze leden, dat de toeristen stoorden. Dit had wellicht niet zo geweest als de toeristen ook in close-up in beeld kwamen en er een shot-tegenshot montage tussen de gebouwen en de toeristen ontstond. En had dat jurylid dan nog dezelfde opmerking, dan denk ik dat hij beter postzegels gaat verzamelen. De toeristen maken nu eenmaal deel uit van het onderwerp. We moeten dus meer mensen filmen. Mensen die kijken, eten of drinken. Vanaf het moment dat je hiermee start ga je heel anders filmen. Je gaat aan de toeschouwer tonen naar waar je als toerist kijkt. Een toerist zal op de spijskaart kijken alvorens eten of drinken te bestellen. Een toerist inspecteert alle souvenirs eerst alvorens er één te kopen. Ook de oesters worden van nabij bekeken alvorens er ergens te bestellen. En natuurlijk de toerist gaat ook naar de gebouwen kijken. Maar het zal hem (in de meeste gevallen) een worst wezen of dit gebouw nu uit de 14e of 15e eeuw stamt. Ideaal is om een persoon als rode draad te gebruiken. De mensen van vlaanderen vakantieland weten ook wel waarom ze dat doen. Het doen en laten van die persoon hebben ze volledig in handen. Die persoon kan en zal zelfs soms acteren. De
Locina Info 15
toevalige voorbijganger is lang zo betrouwbaar niet en meestal al lang vertrokken als we hem nodig hebben. Ook deze toerist een stukje commentaar ter plaatse laten vertellen, of een interview ter plaatse brengt de toeschouwer dichter bij het onderwerp. Ooit was die bijna niet denkbaar. Vandaag kan men al een, goed werkende, draadloze microfoon kopen voor zo’n 200€. Het wordt dus tijd dat we op een andere manier tegen het filmen gaan aankijken. Ik had het al over creatieve montage, creatieve fotografie, nu was het tijd om eens
creatief naar ons onderwerp te kijken. Er zit dikwijls veel meer in een onderwerp dan we zelf wel beseffen. Eigenlijk beseffen we het wel, want als toerist zien we het allemaal, maar van zodra we een camera ter hand nemen gaat onze aandacht naar gebouwen en nog minder interessante dingen. Eén van de grootste problemen bij dit alles is het enorme tijdsgebrek dat we als cineast op deze manier
16 Locina Info
gaan ervaren. We moeten tenslotte onze vakantie eens beleven als toerist en nog eens als creatieve cineast. Ook zullen we wat durf aan de dag moeten leggen en zonder schroom de mensen filmen. Meestal trekken ze het hun gewoonweg niet aan. Als test zou er eens een reportage uit Vlaanderen vakantieland aan een Bracina of cvb moeten deelnemen. De jury zou natuurlijk wel de stem of presentator herkennen, doch zou dit niet zo zijn zou hij een dergelijke reportage dan hoog of laag quoteren? Het zou ook wel eens interessant kunnen zijn de resultaten van een cineasten jury met die van een publieksjury te vergelijken. Deze laatste zijn de toeschouwers, en het zijn toch zij die onze film moeten goed vinden, of heb ik het fout?
EEN
FILM BESTAAT UIT VERSCHILLENDE DELEN. IN HET KLEINSTE DEEL IS DE BEELDCOMPOSITIE MAGIE. Een film bestaat uit onderwerpen, sequenties en als kleinste deel een shot. In dit deel speelt de beeldcompositie een belangrijke rol. De beeldcompositie is een ander woord voor beeldopbouw.
Soms spreken we ook over beeldcadrage of beelduitsnijding, en dit laatste is in veel gevallen een betere omschrijving. De opbouw van het beeld kunnen we meestal niet beinvloeden. Het onderwerp staat er daar is niets aan te doen. De scheve toren van Pisa zou nog zo mooi zijn mochten die vervelende souvenierkraampjes er
niet voorstaan. Beeldcompositie zou betekenen dat we met een bulldozer eerst deze kraampjes zouden verwijderen alvorens de toren te filmen. Beelduitsnijding betekent dat we ons beeld zodanig nemen dat de kraamjes zo weinig mogelijk storen. Voor een mooie en verantwoorde beeldopbouw bestaan er een aantal basisregels. Dit zijn echter regels die nu en dan met een stevig korreltje zout mogen genomen worden. Enkele jaren terug was dit niet het geval. Elke inbruik tegen deze regels werd als grote fout aanzien. Wanneer men echter vandaag naar een gemiddelde (professionele) reportage kijkt merk je al snel dat er
heel wat afwijkingen toegestaan zijn. Natuurlijk moet je de regels kennen alvorens je weet wat afwijkingen zijn. Laat ons even een reeks belangrijke regels opsommen. Deze reeks is alles behalve volledig maar geeft toch al een goed idee over wat het gaat.
Locina Info 17
Regel 1: De eerste en ongetwijfeld belangrijkste regel is deze van de sterke lijnen en punten. Dit is eigenlijk de regel die het minste met de voeten getreden mag worden. Alles heeft te maken met wat een mens mooi en lelijk vindt. In tegenstelling tot wat we zouden denken vinden wij assymetrische of ongelijke dingen mooier dan
symmetrische dingen. Zo zullen wij zelf zelden het onderwerp pal in het midden van ons gezichtsveld plaatsen. Dit heeft natuurlijk te maken dat we zelden recht voor het onderwerp staan. Daarom wordt bij de fotografie en film een beeld in 9 gelijke delen verdeeld. De lijnen die voor deze verdeling zorgen noemen we de sterke lijnen. De kruising van deze lijnen noemen we sterke punten. Wat moeten we hier nu mee? Een onderwerp plaatsen we bij voorkeur op een sterk punt. Deze punten zijn de eerste punten die onze aandacht
18 Locina Info
krijgen wanneer we naar een beeld kijken. Het is dan ook logisch dat we hier ons onderwerp plaatsen. Horizonlijnen of vertikale lijnen van gebouwen plaatsen we bij voorkeur op één der sterke lijnen. Hierdoor krijgen we voor ons de meest natuurlijke beeldvulling. Regel 2: Voorgrondvulling is een vreemde maar niet te onderschatten term. Totaalbeelden worden in nogal wat gevallen als onaangenaam ervaren. Door hun aard is het moeilijk in te schatten hoe groot of hoe ver iets is. Voorgrondvulling zorgt voor een referentiepunt waardoor afstanden en maten weer kunnen ingeschat worden. Bovendien verstoort het de onaangenaam rechte kader van het beeld. Met voorgrondvulling kan ook gespeeld worden. Zo kan je eerst zorgen dat de voorgrond scherp staat en door dan het brandpuntafstand te wijzigen de achtergrond of onderwerp scherp brengen. Regel 3: De scherptediepte is de afstand waartussen het beeld scherp is. Zo zal iets wat zich zeer dicht bij de camera bevindt niet scherp zijn, terwijl het beeld wat verderop scherp wordt. Helemaal achteraan het beeld wordt alles weer onscherp. De scherptediepte is kleiner op tele dan op groothoek. Ook zal de scherptediepte afnemen naarmate er minder licht voorhanden is. Een voorbeeld van
hoe de scherptediepte gebruikt kan worden is bijvoorbeeld de opname van een bloem. De blaadjes die zich helemaal op de voorgrond bevinden zijn onscherp, terwijl de bloem zelf perfect scherp is. De achtergrond daarentegen is weer onscherp. Hierdoor wordt de
aandacht uitsluitend door de bloem aan getrokken. In ons voorbeeld is dit de papegaai. Regel 4: Totaal, halftotaal en close up zijn niet te onderschatten termen. Een totaalbeeld is een beeld dat een overzicht van de situatie geeft. Hierdoor krijgen we een idee van waar ons onderwerp deel van uitmaakt. Een totaal beeld kan zelfs meer dan één onderwerp tonen. Een halftotaal laat het volledige onderwerp zien. Alle omringend beeldmatriaal is weg, nog enkel het onderwerp is in beeld. Een close-up laat enkel details van het onderwerp zien. Men heeft zelfs nog een superclose-up die hele
fijne details laat zien. Het is logisch dat we meer halftotaal beelden als totaal beelden nodig hebben. En close-ups hebben we steeds te weinig. Regel 5: Alhoewel beeldcompositie een term is die vooral bij fotografie wordt gebruikt is hij toch ook van toepassing bij film. Film betekent natuurlijk bewegende beelden. Een film van enkel statische onderwerpen wordt al snel ervaren als een diareportage, wat niet direkt de bedoeling is. Dan kunnen we de camera bewegen. Zo bestaan er drie soorten bewegingen. Deze zijn : De Tilt, de Pano en de Traveling. Een tilt is een vertikale camera beweging, bij voorkeur van beneden naar boven. Een pano is een horizontale camerabeweging, bij voorkeur van links naar rechts. De laatste beweging is een speciale beweging. Terwijl de tilt en de pano vanop een statief kunnen gebeuren, moet men voor een traveling een speciale traveling baan hebben. Dit is een spoor waarover het statief gereden kan worden. Deze beweging is dan meestal niet zondermeer door ons uit te voeren. Een ander speciale beweging, omdat het eigenlijk geen beweging is is de zoom. Het natuurlijkst is uitzoemen. Inzoemen wordt door ons als minder natuurlijk ervaren. Wat heeft camerabeweging nu met beeldcompositie te maken? Een
Locina Info 19
shot met een camerabeweging erin moet starten met een beeld dat aan de eerder beschreven regels voldoet. Zo’n beeld noemen we ook wel eens een sterk beeld. Dit betekent dat een camerabeweging met een sterk beeld moet starten en eindigen. Een regel zegt dat we eerst ongeveer één seconde stilstaand beeld moeten hebben alvorens met de beweging te beginnen en evenveel stilstaand beeld na de beweging. Dit is wel een regel die zeer rekbaar is en aan de creatieve geest van de
filmer moet overgelaten worden. Nochtans wanneer je je opnames maakt film je best 10 seconden alvorens een beweging te starten en 10 seconden na de beweging. Op die manier heb je achteraf de keuze wat je met dit shot gaat doen. Zo kan je de eerste of laatste 10 seconden als een vast shot gebruiken of de camerabeweging er middenin. Ook beslis je dan bij de montage hoeveel je van het vaste gedeelte gebruikt. Trouwens
20 Locina Info
is het best al je shots extra lang te filmen. Dit maakt de montage nadien gemakkelijker. De nieuwe regel: Als filmliefhebber moeten we met onze tijd meegaan. Dikwijls kijken wij met ontsteltenis naar professionele produkties. ‘Dit is nog niet voor ons’ stellen we dan. Dit heeft niet zelden te maken met onze interpretatie van de regels. De meeste filmliefhebbers houden zich strikt aan de regels waardoor een stijve produktie ontstaat, zonder verrassingseffect. Het afwijken van deze regels kan men ook een mooie naam geven, dit is creativiteit en artistiek. Wanneer een afwijking van de regel als mooi en aangenaam wordt ervaren is deze afwijking verantwoord en dikwijls te verkiezen boven de vaste regels. Bedenk echter wel het volgende. Het is waarschijnlijk beter enkele regels der montage met de voeten te treden dan deze van beelduitsnijding. Dit betekent dat je tijdens het filmen best wat aandacht aan de beeldcompositie besteedt. Tenslotte wanneer je opnames van minder goede kwaliteit zijn zal je montage nadien ook van lagere kwaliteit zijn. Alles start bij de opnames en niet nadien. Proberen maar zou ik zeggen.
WEG
MET DIE ZINLOZE OVERVLOEIER, GEEF ZIN AAN JE OVERGANGEN. Ik heb in het verleden al meer dan eenmaal verwezen naar programma’s zoals Vlaanderen vakantieland. Is het je al opgevallen dat bij deze toeristische reportages zelden een overvloeier of ander effect gebruikt word om van één onderwerp naar het andere over te gaan. Meestal leggen de cineast en monteur heel wat meer creativiteit aan de dag. Wij zijn meestal zowel cineast als monteur en kunnen diezelfde creativiteit ook hanteren. Denk daarbij een camerabewegingen en close-ups. Ik geef je enkele voorbeelden, maar het is maar een greep uit de zovele mogelijkheden die er zijn. Lucht Op het einde van een bepaald onderwerp kan je een camerabeweging naar de lucht maken. Het volgende onderwerp begin je dan ook met een camerabeweging, doch ditmaal start je de beweging met de lucht in beeld. Nu kan je beide onderwerpen vlekkeloos, en zonder overvloeier, achter elkaar monteren. Scherpte Bedien ook de scherpstelring van je camera eens manueel. Laat het laatste shot van je onderwerp
(sequentie) onscherp worden. Start het volgende onderwerp met een onscherp beeld dat je scherp stelt en weer heb je een creatieve overgang. Let hier wel op dat je geen opname in groothoek hiervoor gebuikt. In groothoek zal het beeld onvoldoende onscherp worden en zal de overgang nog steeds storend werken. Eventueel kan je de onscherpe beelden overvloeien, de eigenlijke overgang blijft fan toch op zijn minst creatief te noemen. Hout Hout of een ander materiaal kan ook als overgang gebruikt worden. Zoom in tot super close-up op een houten onderdeel van je onderwerp. Bij het volgende onderwerp zoem je uit van een super close-up van een houten deel van het nieuwe onderwerp en weer hebben we een creatieve en vlotte overgang. Wandelende voeten Meestal zijn er wel toeristen aanwezig. Je kan deze best gebruiken en een betekenis in je montage gaan geven. Denk daarbij aan close-ups van kijkende, fotograferende en filmende toeristen. Op die manier krijgen de toeristen een doel in je montage en zijn niet meer als storend element aanwezig. Eindig je onderwerp met een close-up van een wandelende toerist en start je volgende onderwerp met een zelfde
Locina Info 21
beeld van een toerist op de nieuwe locatie en weer is het bingo. Dit is maar een kleine greep van voorbeelden en je zal wel begrijpen dat er hier nog heel wat meer te bedenken zijn. Het zal ook wel duidelijk zijn dat je film op die manier creatiever en aangenamer zal worden. Trouwens het is van het grootste belang om er op toe te kijken dat alle beelden in je montage een doel hebben. Probeer je camerawerk zo uit te voeren dat je geen effecten moet gebruiken om montageproblemen te verdoezelen. De enige manier om hier toe te komen is er voor te zorgen dat je zoveel mogelijk close-up’s hebt. Het spreekt voor zich dat creatief omspringen met overgangen alleen maar echt zin heeft als het totale plaatje van je videoproductie een zeker niveau haalt. Dingen zoals een goed gecadreerd en belicht beeld blijven primeren bij de opna-
•
Wat is nieuw
•
Rechtenvrije muziek?.
•
Decoupage
•
Interessante accessoires
22 Locina Info
mes. Voor de beginnende cineast is het maken van creatieve overgangen dan ook geen eenvoudige opdracht. Hij zal nog te veel aan de basisregels moeten denken en daarmee zijn handen (kop) al vol hebben. Ook doe je er goed aan om eventueel meerdere mogelijkheden voor de montage te voorzien bij het camerawerk. Niet alles zal lukken en naar wens overkomen. Creativiteit is het nieuwe ‘buzword’ bij video en nu dat we de technische problemen te baas zijn is het niet slecht om onze focus op iets nieuw te richten. Dit betekend echter ook wel een betere en andere voorbereiding alvorens we voor de eerste maal op de startknop drukken.
Locina Info 23
LOCINA FILM & VIDEO TEAM LOCINA, uw ideale partner bij het aanleren van de filmkunst. Een partner die u kan bijstaan met goede raad, die u kan helpen bij beeld- en klankmontage. LOCINA vergadert op maandagavond. U kan steeds vrijblijvend enkele vergaderingen bijwonen om uzelf ervan te overtuigen dat zij de ideale vereniging is
voor informa6e wendt u tot LOCINA film & videoteam Inlich6ngen : Carl Goossens Tel : 016/20.30.34 24 Locina Info
