Lilianne Ploumen: Rust in de partij is de dood in de pot

Rood Ledenblad van de Partij van de Arbeid • 4e jaargang • nummer 6 • december 2007

Ruud Vreeman en leden over het clubgevoel Grondwet of verdrag: zoek de verschillen Het buitenlandbeleid van Martijn van Dam

Lilianne Ploumen:

‘Rust in de partij is de dood in de pot’ Lilianne Ploumen (45), partijvoorzitter

Sterk en sociaal

Tekst Angelina Scalzo Foto Tessa Posthuma de Boer

Als oud PSP-lid en oud PvdA-lid werd hij in 2004 opnieuw lid van de PvdA. ‘Het was het moment waarop ik dacht: en nu is het afgelopen. De PvdA is veel te veel naar rechts afgegleden. Het gaat te veel om de poppetjes. Mensen worden eerder van buiten de partij dan van binnen gerekruteerd. En het gaat te veel om slogans in plaats van om de inhoud.’

de rode loper

De Rode Loper wordt uitgerold voor PvdA’ers die normaal gesproken achter de schermen werken. Meestal willen ze dat ook graag. Voor een portret in Rood wordt deze keer een uitzondering gemaakt door Roelof Mulder, actief achter de schermen bij ‘de Rooie veren’.

Roelof Mulder woont in Amersfoort, hij is hoofdredacteur van het afdelingsblad aldaar. Het laatste half jaar is hij een van de drijvende krachten achter de Rooie veren. Waar kwam zijn motivatie vandaan om de blaren op zijn voeten te lopen voor de Rooie veren? ‘In de Rooie veren vond ik meer mensen die vinden dat de PvdA linkser moet en dat er een grondige reorganisatie van de partijorganisatie en partijmedia moet komen, omdat de leden nu niet gehoord worden. De leden die de hoeders zouden moeten zijn van het sociaal-democratische gedachtegoed, worden nauwelijks betrokken bij grote beslissingen, positieve uitzonderingen daargelaten. De partij, die de brug zou moeten vormen tussen vertegenwoordigers en samenleving, kan die rol niet vervullen door de verstopte interne communicatie van onder naar boven. En die verstopte communicatie draagt weer bij aan de geringe herkenbaarheid van de partij naar de kiezer.’ Mulder geeft als illustratie het congres. ‘Leden hebben in de aanloop naar een congres veel te weinig in te brengen. Laat hen in het traject naar een congres meediscussiëren. Organiseer een maand voor het congres een grote bijeenkomst waar iedereen kan komen om mee te praten over wat er in de samenleving gaande

Rooie veren zetten door is, wat hen beweegt. Daarna kunnen de afgevaardigden voor het congres aan de slag om, geïnspireerd door dit ‘festival’ het congres voor te bereiden.’ Zijn de Rooie veren na het binnenhalen van de meeste door hen aangedragen punten op het congres van 6 oktober klaar? ‘Absoluut niet. We gaan verder! Er worden in aanloop naar het congres in dit voorjaar drie bijeenkomsten georganiseerd. De eerste is in Amersfoort, in december of januari over de interne partijdemocratie.’ Op de website www.rooieveren.nl kunt u hierover alle informatie vinden.

2 ROOD december 2007

inhoud

inhoud

in dit nummer:

5 6 9

5

6

10

12

18

20

22

24

FORUM ‘De missie in Afghanistan moet worden voortgezet’ INTERVIEW LILLIANE PLOUMEN ‘We moeten in staat zijn een eigentijdse invulling te geven aan de ledeninspraak.’ VIJF VRAGEN AAN Jan Hamming, wethouder in Tilburg

10 12 15 18 20

PLATFORM Rekeningrijden FOTOREPORTAGE Het PvdA-gevoel toen en nu OPINIE Ruud Vreeman over het ‘clubgevoel’ PROFIEL Martijn van Dam DE GESCHIEDENIS VAN DE PVDA Constant in beweging

22 24 26 29

ROOD IN DE REGIO Zendtijd voor politieke partijen: lokale bestuurders in beeld DE EUROPESE UNIE EN HET VERDRAG Anders dan de grondwet? HET CLUBGEVOEL Vijf PvdA-leden aan het woord ZORGVERZEKERING Het eigen risico

van de voorzitter Partijgenoten, Voor u ligt een nieuwe Rood. Met daarin deze keer veel aandacht voor het clubgevoel van de leden, maar ook voor de PvdA als een partij in beweging. Voor het nieuwe bestuur zitten de eerste weken er al weer op. We hebben de portefeuilles verdeeld en het programma voor de aankomende periode kristalliseert zich meer en meer uit. Zoals ik in het vorige nummer van Rood al schreef, beschouwt het partijbestuur de uitvoering van de opdrachten van de Commissie Vreeman als haar kerntaak. Daarbinnen brengen we natuurlijk prioriteiten aan voor de korte en voor de lange termijn. De versteviging van de inhoudelijke koers van de partij is zo’n prioriteit waar we niet alleen morgen, maar ook dagelijks mee aan de slag gaan. We initiëren de noodzakelijke debatten binnen de partij over onderwerpen als de kwaliteit van de publieke sector en het integratievraagstuk.

Dagelijks toetsen we onze beleidsmatige keuzes en beslissingen aan de hand van onze beginselen, partijrapporten en het verkiezingsprogramma. Dat doen wij niet alleen als partijbestuur, dat doen we samen met u, onze leden. De praktijk laat ons zien dat ondanks de koppeling van beginselen en beleid, de uitkomst van het debat niet altijd unaniem gedeeld hoeft te worden. Een voorbeeld daarvan is het gevoerde debat binnen de partij over de toekomst van de missie in Uruzgan. Tot mijn grote vreugde gaven vele afdelingen gehoor aan de oproep van het congres en partijbestuur om debatten te organiseren over dit onderwerp. De uitkomsten liepen uiteen: van direct vertrekken tot blijven zonder einddatum. Bijna al deze bijdragen grepen terug op ons beginsel van internationale solidariteit. Op het belang van vrede en veiligheid. We voerden het debat met ruimte en respect voor elkaars mening,

en met een gedeeld besef dat het uiteindelijke standpunt onmogelijk eenieder tevreden kon stellen. Omdat het maken van duidelijke keuzes, en geen zoutloze compromissen, de partij uiteindelijk ten goede komt. We moeten in zo’n geval niet de verschillen in de uitkomst benadrukken, maar juist het gedeelde vertrekpunt. Ons gedeelde geloof in gelijke kansen, onze inzet voor een onverdeelde samenleving en ons streven naar internationale solidariteit. Want dat maakt ons sociaal-democraten! Rest mij u fijne feestdagen te wensen en alvast een gelukkig en gezond nieuwjaar. Vol sprankelend debat!

Lilianne Ploumen [email protected] www.lilianneploumen.pvda.nl

december 2007 ROOD 3

brieven

Cartoon Peter Pontiac

Ontslagrecht 1 Als advocaat heb ik jaren in het ontslagrecht gewerkt. De meeste werkgevers hebben weinig tot geen gevoel voor het belang van de werknemer. Dat moest altijd bevochten worden. Meestal volgde toch ontslag via CWI of kantonrechter, maar dan wel met extra geld of soms terugkeeropties bij aantrekkende resultaten. Toetsing vooraf moet blijven, want werkgevers komen te gemakkelijk tot ontslagbesluit. Voor versoepeling is geen enkele noodzaak. Als het moet, krijgen werkgevers hun ontslagen echt wel voor elkaar. Theo van Blokland

Ontslagrecht 2 Ik ben al vanaf midden jaren 70 lid van de PvdA, sinds 2000 ondernemer. Ik ben voor bescherming

Heeft u Rood iets te melden? Stuur uw brief naar: Partij van de Arbeid, Redactie Rood, postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail naar: [email protected]. (De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten.)

van de werknemers, maar op dit moment is de bescherming zodanig dat oudere werknemers hun tijd uit zitten, los van de persoonlijke nonambities die hierbij een rol spelen. Dat is ten opzichte van de jonge generatie erg laks en passief. Jongeren staan veel minder dogmatisch in het werkproces en dat verhoogt de arbeidsdynamiek. Hellinga

Partijgenoten, Onlangs is er in de publiciteit enige aandacht geweest voor misstanden in de gehandicaptenzorg, een en ander naar aanleiding van een incident bij ’s Heerenloo. Als beroepsinvaller in deze sector kom ik meer van dit soort situaties tegen, maar ik loop vooral aan tegen de enorme leegloop van en het chronisch gebrek aan personeel en de gebrekkige opleiding en ondersteuning van personeel. Bij alle ophef die momenteel speelt rond het onderwijs, valt op dat het zo stil blijft rond de gehandicaptenzorg!! Ooit was er beroering rond het geval van Jolanda Venema. Zoals de zaken nu gaan, komen die tijden terug! In het onderwijs wordt – terecht – structureel geïnvesteerd. In de hbo-opleiding verpleegkundige is, zo heb ik mij door studenten laten vertellen, meer tijd ingeruimd voor kennis en vaardigheden rond zwangerschap en bevalling dan kennis en vaardigheden voor de omgang met ( verstandelijk) gehandicapten. Kenniseconomie? Prachtig! Investeren in onderwijs? Prima! Maar ook; investeren in ouderen en zwakkeren en diegenen die voor hen zorgen. Paul van Eck, Amersfoort

Solidariteit

Houd het helder Een paar jaar geleden was in een voorloper van de Rood een vraaggesprek met een oudere partijgenoot afgedrukt. Hoe ze het blad vond. ‘Veel te moeilijk met al die ingewikkelde woorden en zinnen!’ antwoordde ze. En nu stond er in het julinummer van Rood een lezersbrief over de ‘grote arrogantie van veel topbestuurders die blijkbaar vergeten zijn dat de PvdA in principe een volkspartij is’. Wat die briefschrijver mist, is onder meer dat zijn moerstaal tegenwoordig blijkbaar niet meer wordt gesproken. Is er dan niets veranderd? Waarschijnlijk bestaat een deel van de tegenwoordige partijleden uit nakomelingen van de oude arbeidersklasse, de groep mensen waaruit eerst de SDAP en na de oorlog de PvdA is voortgekomen. En dat wilden die oudere sociaal-democraten toch ook: dat hun kinderen dezelfde kansen zouden krijgen als die van de ‘bezittende klasse’ om hun talenten te ontplooien? Een deel van dat ideaal is dus al werkelijkheid geworden: hoera! Maar, nu zitten we met de gebakken peren: afstand tussen de jongeren die veel meer hebben kunnen leren en hun ouders. De junioren willen hun kennis en kundigheden niet onder stoelen of banken steken. Toch willen ze hun afkomst en de idealen waarmee ze zijn grootgebracht niet verloochenen. Ze worden bijvoorbeeld actief in de PvdA en gebruiken daarbij de vruchten van hun scholing zonder te merken dat de minder geschoolde ouderen hun taal niet meer kunnen volgen. Verdwijnt de kloof mettertijd als vanzelf als alle kinderen onderwijs op hoog peil hebben gekregen? Daar kunnen we toch niet op wachten? Zijn die ‘geleerde’ jongeren soms niet knap genoeg om hun woorden zo te kiezen dat ook minder geletterden er niet in verdwalen? Betsy van der Pol, Deventer 4 ROOD december 2007

Ik richt me tot alle PvdA-leden, die de afgelopen maanden hun (negatieve) mening over de PvdA in de media naar voren hebben gebracht. Velen van hen beweerden dat de Partij hen aan het hart ligt, maar een partij die je na aan het hart ligt, laat je toch niet vallen? Vergeefs zoek ik naar de solidariteit met de partij. Solidariteit is toch een van de beginselen van onze partij? Velen beweren dat er geen plan is. Ik zou zeggen: Doe er dan iets aan. De vraag is: leggen we de verantwoordelijkheid van ons partijlidmaatschap bij een ander of zijn we bereid zelf de verantwoordelijkheid te nemen? Als we met z’n allen een positieve houding aannemen en laten zien dat we staan voor onze idealen, is er van alles te winnen. We staan voor ons recht op vrijheid, ook voor de medemens. We staan voor eerlijk delen. We strijden voor werk voor iedereen. We staan voor het recht op een onbezorgde oude dag. Samen sterker, werken aan een beter Nederland. Daar ga ik voor. En ik reken erop, velen met mij. Yke Bouma

PvdA forum

Tekst Angelina Scalzo Foto’s De Beeldredaktie

In het PvdA Forum drie opmerkelijke meningen van PvdA-leden over een actueel en relevant onderwerp. Deze keer: Uruzgan. Bezoekers van de site konden reageren op de stelling: ‘De missie in Afghanistan moet worden voortgezet.’

Aniel Ramawadh (38) woont in Schiedam en is senior econoom bij Buck Consultants Intenational. Hij doet mee aan de Rosa leergang.

‘Intensiveren humanitaire missie’ ‘Wel een humanitaire missie, maar geen militaire missie. Jammer genoeg zijn deze twee niet altijd goed te scheiden (vaak zijn ze complementair), maar het is goed om duidelijk te maken waarvoor we strijden. Nederland heeft een waardevolle bijdrage geleverd. Het zou goed zijn als andere landen ook hun verantwoordelijkheid nemen. Zij zouden meer de militaire missie moeten overnemen (Nederland bouwt af) en de humanitaire missie moet worden geïntensiveerd.’

Arie Teeuw (51) woont in Velp en is voorzitter van Cricket Club Arnhem waar nogal wat Afghaanse vluchtelingen spelen. In de jaren ’90 was hij raadslid in Neunen.

‘Economie versterken’ ‘Natuurlijk moeten we Afghanistan en de Afghanen helpen en dus blijven. Niet eens om te zorgen dat er daar een “echte” democratie komt. Daarvoor verkeert het land te zeer in de middeleeuwen. Maar als we ondertussen de economie kunnen versterken, waardoor de Afghanen zelf de behoefte krijgen en houden om hun schamele bezittingen te verdedigen, als we vrouwen kunnen helpen een iets menswaardiger bestaan te krijgen en als er een begin van scholing en gezondheidszorg komt, dan is er in ieder geval enige kans op wat rust en vrede. Als we weggaan staan we toe dat ook daar weer terreur en de macht van een godsdienstig geweer de baas worden.’

Lucie Nieboer (53) woont in Hoogeveen, werkt als invalster in het basisonderwijs en schildert. Daarnaast is ze bestuurslid van PvdA-afdeling Hoogeveen.

‘Verder gaan heeft geen zin’ ‘Geen verlenging van de aanwezigheid van Nederlandse militairen in Afghanistan. Men ging er heen om de vrede te bewerkstelligen. Daar is medewerking van de bevolking voor nodig. Het enige waar men op stuit is tegenstand, een tegenstand die levens van militairen kost. De Afghaanse bevolking ziet de militairen als vijanden en niet als mensen die daar zijn om te helpen vrede te brengen. Waar geen wil is om in harmonie samen te leven, is geen weg, Men heeft zijn best gedaan, zonder resultaat. Verder gaan heeft geen zin. Het leven van onze militairen is ook kostbaar.’

U

Kijk voor meer reacties op www.pvda.nl > forum december 2007 ROOD 5

interview

Tekst Ottolien van Rossem Foto Tessa Posthuma de Boer

Vlak voordat ze geopereerd werd aan haar stembanden en dus een aantal dagen niet mocht praten, sprak Rood met onze nieuwe voorzitter Lilianne Ploumen. En praten deed ze, over haar opvoeding, over gelijke kansen en natuurlijk over haar ambities als voorzitter.

‘Het zal nog lang onrustig blijven’ Wat betekent sociaal-democratie voor u? ‘Sociaal-democratie staat voor mij voor het bieden van gelijke kansen. Gelijke kansen zijn voor mij heel erg belangrijk, zeker in Nederland moeten wij in staat zijn om iedereen die te bieden. We hebben daar de middelen voor, daarom ben ik ook blij met de investering van dit kabinet in de krachtwijken. Want iedereen in Nederland behoort toegang te hebben tot goed onderwijs, veilig over straat te kunnen en de keuze te kunnen maken wel of niet gelovig te willen zijn. En dat geldt niet alleen voor Nederland, maar wereldwijd. Mijn achtergrond is ontwikkelingshulp, maar in de ontwikkelingslanden zijn gelijke kansen nog ver te zoeken, alle mooie verdragen ten spijt. Overal ter wereld worden vrouwen nog achtergesteld, er wordt weliswaar vooruitgang geboekt, maar die gaat veel te langzaam. Gelijke kansen betekent ook gelijke toegang tot kennis en macht.’ Waar komt uw maatschappelijke betrokkenheid vandaan? ‘Ik kom uit een katholieke Limburgse familie. Mijn ouders hebben altijd gehamerd op het feit dat iedereen gelijke rechten heeft, of je nu arm of rijk bent. Mijn vader was melkboer en Maastricht was in die tijd nog wel een standenen klassenmaatschappij. Het was helemaal niet zo vanzelfsprekend dat kinderen van de melkboer ook gingen studeren. Maar mijn ouders vonden dat wel normaal. Ook al ben ik niet met een zilveren paplepel in de mond geboren, ik kon toch mijn idealen verwezenlijken. We zijn opgevoed met het besef dat je niet alleen 6 ROOD december 2007

verantwoordelijk bent voor jezelf, maar ook zorg voor anderen moet dragen. Dat gaat soms om hele kleine dingen: als er iets bij de buren was, werden we eropuit gestuurd om de hond uit te laten of te helpen met schoonmaken. Maar we werden ook met de grotere vragen van het leven geconfronteerd; waarom is het zo oneerlijk verdeeld en hoe kun je ook het leven van mensen heel ver weg verbeteren: wat kun je daar zelf aan bijdragen.’ Wanneer bent u politiek actief geworden? ‘Hoewel ik pas rond 2001 lid geworden ben van een politieke partij, heb ik wel altijd veel belangstelling gehad voor politiek en organisatie. Op de middelbare school was ik voorzitter van de leerlingenraad, ik ben voorzitter van een ondernemingsraad geweest, tijdens mijn studie zat ik in verschillende vrouwengroepjes die allerlei kwesties bespraken, en toen ik in Rotterdam Krooswijk woonde, was ik actief in het buurtwerk. Op die manier liet ik mijn betrokkenheid zien. Omdat ik het altijd heel druk had met andere dingen, werd ik geen lid van een politieke partij. Misschien werd ik ook niet zo snel lid, omdat mijn ouders nooit lid zijn geweest van een politieke partij, ik kom niet uit een rood nest. Maar ik heb natuurlijk wel altijd gestemd en ging ook regelmatig naar partijbijeenkomsten.’ Waarom bent u uiteindelijk toch lid geworden van een politieke partij? ‘Na de aanslag op de Twin Towers en daarna de moord op Fortuyn, vond ik dat je je als bewuste burger niet kunt

veroorloven om geen lid te zijn van een politieke partij. Politiek is uiteindelijk toch de manier om dingen te veranderen en ik voelde erg de behoefte om mijn stem te laten horen. Daarom ben ik min of meer tegelijkertijd actief geworden in het bestuur van de Evert Vermeer Stichting. Ik woon in Slotervaart in Amsterdam, een buurt met heel veel kansen, maar ook met veel problemen. Voor mijn werk reisde ik over de hele wereld, maar eigenlijk wilde ik ook wat voor de buurt gaan doen. In de lokale politiek zitten de problemen en de oplossingen heel dicht bij elkaar. Ik geloof heel erg in de politiek zo dichtbij de burger, al gaat het soms gepaard met allerlei frustraties. Het maakt politiek ook toegankelijk, het geeft politiek veel meer een gezicht.’ U was eerst lid van GroenLinks, waarom hebt u de overstap naar de PvdA gemaakt? ‘De PvdA is echt een brede volkspartij, pragmatischer en bestuurlijk heel ervaren. We kunnen als PvdA voor betere oplossingen zorgen. Mijn overstap had echt te maken met de buurt waarin ik woon, daar is de bestuurlijke slagkracht van de PvdA nodig om dingen te veranderen. En ik noem Slotervaart nu als voorbeeld, maar hetzelfde geldt voor heel veel buurten in Nederland. De PvdA zit nu weer in de regering en ik ben het met Bos eens dat het beter is om vuile handen te maken dan met lege handen te staan. En vuile handen vind ik dan zelfs wat te sterk uitgedrukt. Regeren is inderdaad compromissen sluiten, het is vooral ook bereiken waar voor je staat.’

‘Mijn man wordt zelden aangesproken op het feit dat hij een werkende vader is. Merkwaardig’

Aan het feit dat u de enige vrouwelijke voorzitterskandidaat was en een stevige emancipatieachtergrond hebt, is weinig aandacht besteed. Is dat bewust gedaan? ‘Nee, het was zoals het was. Het heeft me wel verwonderd dat ik de enige vrouwelijk kandidaat was: van de leden is immers 40 procent vrouw. Het is belangrijk dat het potentieel van vrouwen op de arbeidsmarkt beter benut wordt. Ik ben zelf een werkende moeder en word daar heel vaak op aangesproken. Mijn man – die werkende vader is – daarentegen zelden, dat is merkwaardig. Vrouwen moeten zich realiseren hoe belangrijk het is om economisch zelfstandig te zijn, niet alleen omdat ze op die manier bijdragen aan de samenleving, maar ook voor hun eigen onafhankelijke positie. Maar ik heb makkelijk praten, want ik heb altijd banen gehad waar ik ook aan mijn idealen heb kunnen werken. Niet iedereen verkeert in die positie, daar moet je realistisch in zijn. Ik sta heel erg achter keuzevrijheid voor vrouwen, maar vrouwen moeten zich wel

afvragen waarom ze hun keuzes maken. Is dat omdat het zelf willen, of omdat ze geen keuze hebben of niet weten hoe ze het zouden moeten regelen?’ Wat zijn de eerste dingen die u als voorzitter gaat aanpakken? ‘We zijn met het partijbestuur flink aan de slag gegaan. Begin 2008 komen we met een werkplan, de uitwerking van de opdrachten van Vreeman. Met een aantal dingen zijn we direct begonnen, zoals met de doorlichting van het partijbureau en de partijorganisatie. In december gaan we in gesprek met de adviesraad verenigingszaken. Ik wil graag weten hoe zij aankijken tegen de manier waarop afdelingen, gewesten en regio’s invloed hebben op het beleid en hoe dat beter kan. Er ligt ook de motie van het afgelopen congres van de Rooie veren, die voor een groot deel heel ondersteunend is aan het rapport van Vreeman. Daar gaan we mee aan de slag. Wat mij heel erg aan het hart gaat, is scouting en

opleiding. De volgende gemeenteraadsverkiezingen zijn al over 2,5 jaar. Het is moeilijk om mensen te vinden die raadslid willen en kunnen zijn. Daar moet je de tijd voor nemen en vervolgens moet je ook zorgen dat er een goede training, opleiding en begeleiding is. Dat zou wat mij betreft een verplicht traject moeten worden. En natuurlijk houden we ons ook bezig met het inhoudelijke debat binnen de partij. Er zijn duidelijke stellingen genomen in de rapporten rond de Brandende Kwesties. Die liggen er wel, maar de vraag is of die wel voldoende besproken zijn met de leden en of we onze uitgangspunten voldoende terug zien in de koers van onze fractie en bewindspersonen. En andersom: kennen de leden de standpunten? Ik ben blij dat het congres al in juni is, dan kunnen we zo snel mogelijk laten zien wat onze plannen zijn en er zo snel mogelijk steun voor krijgen.’ Op het congres werd een motie aangenomen die ertoe aanzet om ook over de partijcommunicatie

LILIANNE PRIVÉ Trots op: onze democratische rechtsstaat. Drijfveer: ik kan niet tegen onrecht, en ik geloof in de organiserende kracht van mensen. Een hekel aan: niet zoveel hoor. Aan gezeur en gemopper om niks. Favoriete moment: de vroege ochtend en de hele zaterdag. Laatste boek: Nachttrein naar Lissabon van Pascal Mercier Laatste film: Alles is liefde, een onderhoudende Nederlandse film. Mooiste cd: Mijn grootste favorieten zijn onder anderen Rowwen Hèze, Willy Deville, Natasha Bedingfield en Trijntje Oosterhuis. En in deze tijd het Weihnachtsoratorium van Bach. Krant: In de ochtend Trouw, ’s avonds NRC en Het Parool. Ik probeer ook zo vaak mogelijk de International Herald Tribune te lezen. Tv-programma: Britse detectives zoals Prime Suspect met Inspector Tennison, gespeeld door Helen Mirren. Website: reuters.com, volkskrant.nl. Favoriete filosoof: Martha Nussbaum. Haar pleidooi voor radicale rechtvaardigheid spreekt me aan. Ze formuleert basiscriteria voor een volwaardig leven voor iedereen. Favoriete boek: Ik lees veel, heb vooral favoriete boeken zoals De Literaire kring van Marjolijn Februari, What is the What

na te denken. Wat vindt u van de partijcommunicatie? ‘Ik vind dat er in Rood wat meer onafhankelijke opinie moet. De taak van een blad als Rood is dat je als lid het gevoel krijgt, hé dit is mijn club. Dat je ideeën opdoet, dat je leest wat andere partijleden doen. Maar aan de andere kant mag er wat mij betreft ook wel ruimte zijn voor een kritische blik. Dat kan gaan over de inhoud of over de organisatie. De website vind ik goed, die is heel toegankelijk. Wat ik wel hoor is dat mensen de site niet interactief genoeg vinden. Daar moeten we dus naar kijken. Maar ik bezoek ook zelf regelmatig interactieve sites en ik vind het eigenlijk heel jammer dat er zo weinig echt serieus gediscussieerd wordt, iedereen slingert zijn eigen standpunt het web op. Het is moeilijk om bij een interactieve site echt tot een debat te komen, terwijl internet daar door de laag-

lingstructuren, maar ook van de thematische groepen die er zijn. Veel mensen ervaren ook het Politiek Forum als te weinig invloedrijk. Dat ben ik met hen eens. De leden van het Forum hebben zelf een aantal voorstellen gedaan en het partijbestuur wil graag met hen in gesprek hoe we hun inspraak veel steviger kunnen maken. Met dit nieuwe partijbestuur en de duidelijke opdrachten van Vreeman moeten we in staat zijn om er een eigentijdse invulling aan te geven.’

van Dave Eggers, Sneeuw van Orhan Pamuk, Shalimar de clown van Salman Rushdie en Zaterdag van Ian McEwan. Politieke held: Nelson Mandela, Ellen Johnson-Sirleaf. Mooiste plek van Nederland: Het Gerendal in Zuid Limburg. Mooiste reis: Onlangs ben ik met mijn moeder naar Assisi geweest, de geboortegrond van de Franciscaanse beweging die soberheid, eenheid met de natuur en dienstbaarheid predikt. In die traditie ben ik opgevoed, het was bijzonder om daar samen met haar te zijn. Als de PvdA niet zou bestaan, zou ik stemmen op: Groen Links.

drempeligheid en toegankelijkheid natuurlijk heel geschikt voor is.’ U wilt meer inspraak en minder toespraak. Veel van uw voorgangers wilden dat ook, wat wordt nu het verschil? ‘Er zijn verschillende modellen al uitgeprobeerd de afgelopen jaren. Ik hoor van veel mensen dat ze absoluut niet terug willen naar de oude partijraad, dus ik denk dat het goed is dat we die niet meer hebben, dat het ook niet meer in deze tijd past. Maar wat is daarvoor in de plaats gekomen? We gaan onderzoeken hoe de leden op het congres op een andere manier invloed kunnen hebben dan alleen via de afdeling. Ook wil ik bekijken hoe je rond actuele thema’s niet alleen debatten kunt organiseren, maar bijvoorbeeld ook internet kunt gebruiken. Verder wil ik kijken hoe je niet alleen beter gebruik kunt maken van de afde-

‘Een partij die de ledendemocratie echt handen en voeten geeft, behaalt betere resultaten’ 8 ROOD december 2007

Waarom vindt u dat zo belangrijk? ‘Omdat we de plicht hebben te laten zien dat een partij die de ledendemocratie echt handen en voeten geeft, meer legitimiteit heeft en ook betere resultaten behaalt. Je ziet ook dat er partijen opkomen waarin leden geen rol spelen, ik vind dat je met leden effectievere politiek bedrijft. En als je zestigduizend leden hebt, heb je zestigduizend ambassadeurs die niet alleen hun buren kunnen informeren, maar ook naar hun buren kunnen luisteren. We zijn met elkaar de ogen en oren van Nederland. Bovendien geloof ik erg in macht en tegenmacht, mensen die vertegenwoordigen moeten altijd openstaan, zich altijd willen verantwoorden aan de mensen die hen gekozen hebben. Daar kwam ook mijn opmerking op het congres vandaan dat rust de dood in de pot is voor een politieke partij. Als we onze idealen willen verwezenlijken en een betere wereld voor iedereen dichterbij willen brengen, dan moet dat vanuit beweging en niet vanuit rust!’ Welke concrete ervaring heeft u tot nu toe opgedaan in uw carrière, die u hiermee kan helpen? ‘Ik was tot voor kort directeur van een grote organisatie met zo’n driehonderd mensen in Nederland en wereldwijd ook nog een paar honderd. Dat zijn ook mensen die vanuit een bepaalde overtuiging dat werk doen. En ik weet vanuit eigen ervaring dat je heel goed kunt weten hoe het allemaal moet gaan, maar dat je het ook moet organiseren. Als je het niet goed organiseert, ben je veel minder effectief. Als je zegt dat leden meer invloed moeten krijgen, moet je dat ook goed organiseren. Aan die combinatie van inhoud en organisatie zal ik veel hebben, denk ik. En in mijn vorige werk heb ik ook te maken gehad met vrijwilligers, hoe zorg je dat vrijwilligers gehoord worden, hoe zorg je dat ze de juiste steun en begeleiding krijgen, dat je met elkaar een agenda definieert, dat het niet is van: oh zij in Amsterdam of zij in Den Haag, maar dat je met elkaar aan de slag gaat.’

JAN HAMMING (41) is sinds acht jaar wethouder in Tilburg. Hij heeft in zijn portefeuille onder meer ruimtelijke ordening, wonen en wijkontwikkeling, sport en integratie. Op het congres van 6 oktober 2007 is Jan gekozen als vice-voorzitter van de PvdA.

Tekst Angelina Scalzo Foto Tessa Posthuma de Boer

5 vragen aan…

1

Typisch Jan Hamming? ‘Ik praat nooit zo graag over mijzelf. Maar als het moet: ik ben enthousiast, idealistisch, bevlogen en in staat om mensen bij elkaar te brengen. Daarnaast vind ik het belangrijk een toegankelijke politicus te zijn.’

2

Waar moet meer aandacht voor komen binnen de politiek? ‘We moeten het idee meer koesteren dat we een heel bijzondere club zijn. Doordat we landelijk en lokaal op cruciale posities zitten, kunnen we gezamenlijk onze idealen verwezenlijken. Dat we die kansen hebben, daar zouden we trotser op moeten zijn. Er mag meer positieve aandacht komen binnen de partij. De zuurgraad is nu zo hoog. Dat zie je bijvoorbeeld in die constante nadruk die er gelegd wordt op wat we niet hebben binnengehaald. We hebben ook geweldig veel successen geboekt. Dat moeten we niet alleen aan elkaar vertellen, maar ook aan de kiezer. Voor het partijbestuur ligt daar een opdracht.’

3

Hoe beïnvloedt de politiek je privéleven? ‘Heel erg. Als je een bekende politicus bent, sta je in de schijnwerpers. Ik doe in Tilburg geen boodschappen, ik ga naar Emmen om kleren te kopen. Bekendheid is leuk, maar je werkt ook tachtig uur in de week. De balans tussen privé en werk is moeilijk te vinden. En dan heb je ook nog de terreur van de nieuwe media. Ik lees thuis nooit mijn mail. Ik wil ook tijd voor mijn gezin hebben.’

4 Waar heb je slapeloze nachten van?

‘Heb ik nooit, hooguit van mijn dochter als ze oorpijn heeft. Maar ik kan me wel druk maken over onrechtvaardigheid bijvoorbeeld. Of als het niet goed gaat met de PvdA. Het is toch mijn club. Dat is ook de reden dat ik lid ben geworden van het partijbestuur.’

5

Wat zijn je ambities? ‘De komende twee jaar moet het partijbestuur de krachten in de partij bundelen. We moeten veel meer een maatschappelijke factor worden. Betere aansluiting vinden bij de vakbeweging, de jeugd en cultuur. Mensen moeten bij de PvdA willen horen! Lokaal en nationaal zouden we veel meer samen kunnen werken. Er moet voortdurend campagne gevoerd worden. Dat moet vooral ook lokaal gebeuren. Alle lijsttrekkers moeten permanent campagneleider zijn in zijn stad of dorp. Ze moeten betrokkenheid houden met de partij, niet alleen maar op het pluche zitten maar ook zorgen dat de partij er goed voor blijft staan!’


MEDIA

OP PVDA PLATFORM KOMEN PARTIJDEBAT, INTERNET EN

Ophef over kilometerheffing is niet nieuw, zo blijkt uit onderstaand bericht. (Volkskrant, 23 september 2005)

20 Jaar tolpoortplannen VVD-aanvoerder Van Aartsen voegde met zijn verzet tegen de kilometerheffing een nieuw hoofdstuk toe aan een Haags hoofdpijndossier. Al bijna twintig jaar wordt erover gesteggeld. De toenmalige minister Smit-Kroes propageerde vanaf 1987 een futuristisch tolsysteem, waarbij automobilisten al rijdend tol moesten betalen. Aangekondigde proeven kwamen niet van de grond. Haar opvolgster Maij-Weggen stuitte op felle weerstand in de Tweede Kamer. Het systeem zou technisch onvolmaakt zijn en veel te duur. Ook haar tolpleinenplan sneuvelde snel, waarna de CDAminister met een zogeheten spitsheffing op de proppen kwam. Het

plan belandde in 1994 tijdens de onderhandelingen over het eerste paarse kabinet uiteindelijk in de prullenbak. Paars zag meer heil in het rekeningrijden. Minister Jorritsma van Verkeer voorzag dat het voor de eeuwwisseling zou worden ingevoerd, maar waarschuwde wel voor technische en organisatorische problemen. Bovendien was er nauwelijks draagvlak.(…) Tijdens Paars II begon de ANWB samen met De Telegraaf een campagne tegen het rekeningrijden. Tineke ‘tolpoort’ Netelenbos trotseerde als minister het aanzwellende maatschappelijk verzet, maar haalde uiteindelijk toch bakzeil.

Ook recentelijk ontstond er weer opwinding over het al dan niet invoeren van de kilometerheffing, zoals te lezen valt in dit bericht van nu.nl (15 november 2007)

Kamer bezorgd over uitstel kilometerheffing

Het kabinet lijkt vaart te willen maken met het invoeren van de kilometerheffing, een van de oplossingen om de files terug te dringen. Rood sprak hierover met PvdA Tweede Kamerlid Lia Roefs en de ANWB.

D

e kilometerheffing is een belasting op het gebruik van de auto en daarmee een middel om te bevorderen dat de automobilist de werkelijke kosten betaalt van het autogebruik, inclusief de kosten van infrastructuur en de externe (milieu)effecten die hij veroorzaakt. Het idee is dat een kilometerheffing de automobilist dwingt een afweging te maken tussen zijn individuele baten en de maatschappelijke kosten die daarmee zijn gemoeid. Wanneer de kilometerheffing wordt ingevoerd, betaalt iedere automobilist een vast bedrag per gereden kilometer. Een variabel deel maakt differentiatie mogelijk naar plaats, tijd en milieukenmerken van de auto. De belasting van personenauto’s en motorrijwielen (bpm), te betalen bij aanschaf van een auto, en de motorrijtuigenbelasting worden (nagenoeg) afschaft.

WAAROM KILOMETERHEFFING Met het invoeren van de veelbesproken heffing kan volgens PvdA Tweede Kamerlid Lia Roefs een belangrijke bijdrage worden geleverd in het bestrijden van de files. Roefs: ‘En misschien nog wel belangrijker: je betaalt niet langer voor het bezit van de auto, maar voor het gebruik.’ Onderzoek wijst uit dat door kilometerheffing mensen bewuster met hun autogebruik omgaan. Roefs: ’In Stockholm is door het invoeren het aantal files met 25 procent gedaald en de uitstoot van CO2 zelfs met 40 procent!’ Tegenstanders wijzen erop dat het systeem technisch ingewikkeld is en dat gebruik ook eenvoudig te belasten is door de accijns op benzine en diesel te verhogen. Roefs: ‘Dit zou neerkomen op een accijnsverhoging van 50 cent tot een euro per liter. Mensen zullen naar België of Duitsland rijden om te tanken. Nog meer veerkeer dus. Dat is echt geen optie.’

WAAROM NU WEL? De Tweede Kamer wil opheldering van minister Camiel Eurlings van Verkeer over het mogelijke uitstel van de kilometerheffing. In een notitie die het kabinet vrijdag bespreekt, wordt geopperd de maatregel pas in 2016 landelijk in te voeren. Volgens het regeerakkoord zou al in deze kabinetsperiode een begin worden gemaakt met een kilometerheffing. De Kamer eiste donderdag onder aanvoering van GroenLinks-leider Femke Halsema een spoeddebat met Eurlings. (…) Volgens de notitie van Eurlings, 10 ROOD december 2007

die donderdag uitlekte in De Telegraaf, is volledige invoering van de kilometerheffing voor 2016 onbetaalbaar en dus onhaalbaar. In het regeerakkoord staat dat al voor 2011 een “uitvoerbare, betekenisvolle en onomkeerbare stap” moet worden genomen naar een heffing, die bedoeld is om de almaar toenemende files terug te dringen.

In Den Haag wordt al jarenlang gesteggeld over de invoering van de kilometerheffing. De vraag lijkt dan ook gerechtvaardigd of het plan nu wel kans van slagen heeft. Roefs denkt van wel, omdat er voldoende draagvlak is. Zo is de ANWB na aanvankelijke bedenkingen voorstander. Een woordvoerder verklaart: ‘Ooit was er een kabinetsplan dat uitging van extra betalen voor mobiliteit, het zogenoemde rekeningrijden. Daar waren onze leden ronduit tegen, voornamelijk omdat de opbrengsten ervan rechtstreeks naar de algemene middelen zouden vloeien. Bij het huidige plan was er al in een vroeg stadium een dialoog waarbij een groot aantal maatschappelijke organisaties betrokken was.’

Volgens het stuk zijn er verschillende opties. Daartoe behoren het eerst invoeren van een kilometerheffing voor alleen vrachtwagens, het tijdelijk introduceren van een spitsheffing of het belonen van het ‘spitsmijden’.

In Stockholm en Londen is al bewezen dat kilometerheffing werkt. Bij deze vergelijking plaatsen sommigen vraagtekens, omdat het openbaar vervoer er beter is dan in Nederland en men er dus een beter alternatief voor de auto heeft. Roefs beaamt dat het openbaar vervoer in Nederland beter moet, maar is optimistisch over de toekomst: ‘In het Actieplan Spoor staat dat er 4,5 miljard euro geïnvesteerd zal worden in het spoor. Ook

REGULIERE MEDIA BIJ ELKAAR. DEZE KEER: HET TERUGDRINGEN VAN DE FILES

platform Tekst Michiel Reijnen Foto Hollandse Hoogte

mobilist niet méér betaalt, maar anders, dat de opbrengsten ten goede komen aan de infrastructuur voor de auto en dat het toezicht komt te liggen bij een onafhankelijke inningsorganisatie: ‘Belangrijk voor het draagvlak is dat blijvend voldaan wordt aan deze uitgangspunten. Elke volgende stap in het proces wordt hieraan getoetst. Onze leden vinden deze materie belangrijk, maar passen ervoor om te veel te betalen. Zij hebben het gevoel dat ze al genoeg betalen aan de auto. Bovendien moet het systeem voldoen aan de eisen van de weggebruiker op het gebied van privacy en fraudebestendigheid.’

VERTROUWEN

De lange weg naar de kilometerheffing moeten we streven naar een betere keten van vervoer: mensen moeten niet meer hoeven te kiezen tussen de auto of openbaar vervoer: het moet en-en kunnen zijn. Dit kan bijvoorbeeld door het creëren van transferia, fijnmaziger openbaar vervoer of het aanbieden van ovfietsen.’

Start

Zoek

DE INVOERING Het kabinet heeft besloten het rekeningrijden geleidelijk in te voeren en niet in één klap vóór 2012, zoals eerder geopperd. Verkeersminister Camiel Eurlings kiest voor een tussenstap om de kilometerheffing te introduceren. Voor de ANWB is het van belang dat de auto-

Roefs heeft vertrouwen in de invoering. Toch is waakzaamheid geboden. ‘Bij wat er nu gebeurt, moeten we het zicht blijven houden op het eindresultaat. De organisatie moet kloppen voor we aan de pilots beginnen. En we moeten niet bang zijn dat de techniek ons in de steek laat; we moeten het lef hebben vooruitstrevend te zijn.’ Roefs besluit: ‘Veel mensen hebben het idee dat we de auto als een melkkoe zien. We moeten duidelijk blijven maken dat dit niet zo is. Voor mensen die minder dan circa twintigduizend kilometer per jaar rijden, wordt bij invoering autorijden goedkoper dan nu. Wie méér kilometers maakt, zal vermoedelijk duurder uit zijn. De kilometerheffing kan een effectieve manier zijn om mensen te laten betalen voor het gebruik in plaats van bezit van hun auto, files te verminderen en de CO2-uitstoot te laten dalen.’

Contact

FORUM

Op het forum van pvda.nl konden mensen reageren op de stelling ‘Het invoeren van een kilometerheffing is een goede manier om het fileprobleem te verminderen.’ De meningen bleken verdeeld.

Van de mensen die reageren vindt een groot gedeelte het principe van de kilometerheffing eerlijk. ‘Ik ben voor het de-gebruiker-betaalt-(meer)-principe, en kilometerheffing is een logisch uitvloeisel daarvan,’ schrijft Rutger van Beek. Arnout Smit voegt toe: ‘Ruimte is schaars, de ruimte op de snelweg is zeer schaars, zeker in de spits. Wanneer iemand deze ruimte wil gebruiken mag hij daarvoor meer betalen dan iemand die over een landweggetje rijdt.’ Gerard Spijker verwacht niet dat het fileprobleem geheel zal worden opgelost, maar staat achter invoering van de kilometerheffing: ‘Groot voordeel is dat de lasten beter verdeeld worden. Frequent reizen wordt duurder. Zo hoort dat.’ Velen voegen toe dat de invoering vergezeld moet gaan van een aantrekkelijker openbaar vervoer en met het afschaffen van de wegenbelasting. Ton van der Ham wijst erop dat bij de invoering differentiatie naar plaats en tijd noodzakelijk is: ‘Differentiatie naar milieukenmerken van motorvoertuigen (brandstofverbruik en/of CO2-uitstoot) zou een kilometerheffing ook vanuit milieubeleid aantrekkelijk maken en daarmee het maatschappelijk draagvlak aanzienlijk kunnen vergroten.’

Toch zijn er ook veel mensen die de kilometerheffing niet zien zitten. Zo kan Marijanne Platteeuw-van der Poel zich vinden in het principe van ‘de veroorzaker/vervuiler betaalt’, maar verwacht ze niet dat een dergelijke maatregel de files zal oplossen: ‘Zolang mijn baas verwacht dat ik tussen negen en vier op mijn werkplek zit, zal ik toch echt tijdens de spits moet rijden/reizen.’ Boelo Boelens vindt het een oneerlijk systeem: ‘De prijs van mobiliteit moet niet nog meer gaan lijken op een vorm van ballotage: hoe rijker je bent, hoe vrijer je bent te bewegen.’ Ten slotte vragen veel mensen zich af of kilometerheffing technisch haalbaar is en of er geen beter systeem denkbaar is. Zo wordt onder meer voorgesteld de vervuiler te laten betalen door de accijnzen op benzine en diesel te verhogen en autobezitters korting te geven op het openbaar vervoer om mensen de auto uit te krijgen.

U

Discussieer mee op www.pvda.nl > forum december 2007 ROOD 11

Het PvdA-gevoel Rood vroeg de leden hun ultieme PvdA-gevoel in beeld op te sturen naar de redactie. Dit leverde prachtige foto’s op. De meeste inzendingen waren foto’s van het campagne voeren. Met z’n allen de club aan de man brengen, uitgedost met rode sjaals, petten, buttons, rooie bussen et cetera. Maar de redactie ontving ook foto’s van het actievoeren en demonstreren en natuurlijk groepsfoto’s met de hele afdeling. Alle inzendingen kunt u ook op de website vinden: www.pvda.nl.


van toen en nu Van linksboven met de klok mee: Toen: Congres met Joop Den Uyl als politiek leider (foto partijbureau) Nu: Congres met Wouter Bos als politiek leider Toen: Kamervoorzitter Anne Vondeling per fiets op verkiezingstour 1972 (Marjan de Koster) Nu: Ahmed Aboutaleb, Angelien Eijsinck en Jette Kleinsma op verkiezingstour, 2006 (Gino Scalzo) Toen: Afdeling Gennep, 1980 (Thom Bögels) Nu: Afdeling Zevenhuizen-Moerkapelle, 2007 Toen: Campagne voeren met zelfgemaakt campagnemateriaal (H. Beringen) Nu: Dubbeldekker campagnebus


Het PvdA-gevoel van toen en nu

Toen: in de file naar de demonstratie tegen kernwapens in Amsterdam, 1981 (Fre Wassenaar) Nu: demonstreren tegen kabinet Balkenende 2 Museumplein, 2004 (Truus de Graaf ) Toen: Den Uyl op verkiezingstournee 1981 (Nely KloostermanSteensma) Nu: Wouter Bos op verkiezingstournee 2006 (Ton Jagers)


opinie In het rapport van de commissie Vreeman De scherven opgeveegd, krijgt de PvdA onder meer de opdracht het clubgevoel nieuw leven in te blazen. Maar wat is het clubgevoel eigenlijk en hoe is dat te versterken? Oud-partijvoorzitter Ruud Vreeman legt uit.

Clubgevoel W

e vonden clubgevoel een nogal raar woord om een cultuur in een politieke partij te benoemen. Maar, we konden geen beter woord vinden. Gek genoeg werd clubgevoel een begrip dat in veel discussies over ons rapport door veel leden werd benadrukt. De gedachte over clubgevoel is in ons rapport verbonden met drie sterke kanten van onze partij. De eerste is nog altijd het verbinden van het kansrijke midden met kansarme groepen. Die pluriformiteit staat onder druk, maar is zeker niet uitgewerkt. De tweede kwaliteit van de partij ligt in haar lokale, bestuurlijke kracht. Vrijwel overal zijn raadsleden, wethouders actief, zij werken met actieve leden aan de verbetering van hun stad of dorp. Vaak wordt het begrip bestuurderspartij negatief geduid als staande tegenover partijleden en burgers. Onze commissie benadrukt juist de samenhang tussen besturen (verantwoordelijkheid nemen), resultaat gericht zijn en de noodzaak maatschappelijk draagvlak op te bouwen. Ditzelfde geldt natuurlijk ook voor het nemen van regeringsverantwoordelijkheid. Een derde kwaliteit van de PvdA is de etnische diversiteit van haar achterban en politieke voorhoede. In die zin is de als kwetsend bedoelde betiteling ‘partij van de allochtonen’ eerder een geuzennaam. Immers, noem een maatschappelijke organisatie waarin diversiteit zo vanzelfsprekend is als in onze partij. En waar de spanning die voortkomt uit de moeilijke weg naar integratie, zo praktisch gevoeld wordt. Maar een partij die vooral ook de plek is waar samengewerkt wordt om de reële problemen in een multiculturele samenleving op te lossen. De drie genoemde sterke kwaliteiten van de partij hebben wij gekoppeld aan de culturele duiding ‘clubgevoel’.

culturele identiteit. Wat vroeger als een zachte categorie werd gezien, ziet men steeds meer als een voorwaarde om harde doelen te bereiken. De PvdA kent op dit terrein een in mijn ogen clichématige slechte reputatie, namelijk een partij waar de leden niet op een al te prettige manier met elkaar omgaan. Ik noem het clichématig, omdat, zo leert ook weer mijn ervaring van het afgelopen jaar, er zeer veel plekken in de partij zijn, waar een collegiale sfeer heerst. Maar toch, de aan de partij inherente maatschappijkritische houding en de ambitie tot verandering, maakt dat menselijke omgangsvormen nogal eens ondergeschikt worden aan dit ideaal. Dat betekent niet dat er geen scherpe debatten gevoerd moeten worden, integendeel, juist nu moet de partij zoeken naar oplossingen op vooral het terrein van de publieke sector, de rechtsorde van de arbeid en de sociale kwestie die draait om de verhouding tussen oude en nieuwe Nederlanders. Maar die debatten moeten in stijl verlopen, waardoor de ideologische hechtheid en het ‘clubgevoel’ versterkt worden. Dit ‘clubgevoel’ is ook nodig om weerbaar te zijn in een tijd, waarbij taalverruwing in het politieke domein aan de orde van de dag is. ‘Ik zeg wat ik denk’ is verworden tot een legitimatie voor onbeschoftheid en kwetsen. De PvdA moet niet meegaan in deze trend, maar zich juist onderscheiden door normale collegiale omgangsvormen. Een partij waar hard en kritisch gewerkt wordt aan menselijke idealen, maar met oog voor fatsoenlijke menselijke verhoudingen en praktische solidariteit. Ruud Vreeman

Meer en meer wordt in organisaties ingezien dat een belangrijke voorwaarde voor succes bestaat uit een gedeelde

Rood heeft ruimte voor een goed betoog. Rood stelt graag iets aan de kaak. In de rubriek Opinie kunt u uw ei kwijt. Heeft u een uitgesproken mening, of iets anders te zeggen dan wat al gezegd is over een maatschappelijk of politiek thema? Zet uw betoog op papier en stuur het ons: Redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam, of per e-mail: [email protected].


UIT DE PARTIJ

In 1922 kocht de Arbeiders Jeugd Centrale, AJC, een kale heuveltop in het dorp Vierhouten om daar zijn eerste kampeerterrein De Paasheuvel te vestigen. Meteen

GESCHIEDENIS

De Zonnehal op de Paasheuvel is een symbool van de geschiedenis van de socialistische beweging. Op het terrein van de Paasheuvel gingen onze ouders en grootouders als kinderen voor het eerst op vakantie. Voordien wist de Nederlandse arbeider eigenlijk niet wat dat was, op vakantie gaan. Om dit culturele en sociaalhistorisch zo belangrijke erfgoed te bewaren roepen Agnes Jongerius, voorzitter FNV, Vera Keur, voorzitter VARA, en Lilianne Ploumen, voorzitter PvdA u allen op om de restauratie van de Zonnehal te steunen Er is een girorekening geopend: 177.00.99 t.n.v. Paasheuvelgroep te Vierhouten o.v.v. restauratie Zonnehal. U kunt donateur worden voor € 12,50 per jaar. U kunt ook éénmalig een aantrekkelijk bedrag overmaken.

al die eerste zomer trokken de arbeidersjongens en -meisjes er samen op uit om een week door te brengen in de vrije natuur van de Paasheuvel. Daarnaast kwamen er groepen jongeren om zich in hun socialistische idealen te verdiepen en te recreëren met gelijkgezinden. Naast het beroemde kamphuis

de Paasheuvel en het Rode Valkennest verrees in 1938 de Zonnehal. Deze werd in het kader van een werkgelegenheidsproject door vele arbeiders samen in elkaar getimmerd. De in de stijl van de Amsterdamse School gebouwde hal was niet alleen een plek voor bijeenkomsten en

Warm aanbevolen, Agnes Jongerius, voorzitter FNV Vera Keur, voorzitter VARA Lilianne Ploumen, voorzitter PvdA

Er is veel gebeurd in de afgelopen 85 jaar op de het terrein van de Paasheuvel. De AJC is opgeheven, maar het complex bestaat als kampeerterrein nog steeds. Het heeft zijn sociale karakter behouden, nog steeds komen hier vakbonden bij elkaar. De Zonnehal is een van de drie rijksmonumenten op het terrein van de Paasheuvel en mag vanwege cultuurhistorische waarde niet verloren gaan. Het gebouw is zorgvuldig vormgegeven en juist de houten spantenconstructie is hard aan restauratie toe. Volgens de Paasheuvelgroep is voor de restauratie een miljoen euro nodig.

HUIDIGE SITUATIE

evenementen, maar ook voor de vele arbeiderskinderen een mooie speel- en schuilplaats.

Zonnehal op de Paasheuvel moet gerestaureerd worden!

WETENSWAARDIGHEDEN, OPVALLENDE ZAKEN EN ACTUALITEITEN UIT DE REGIO, HET LAND EN UIT EUROPA

NIEUWS Nummer 6 • december 2007 • tekst: redactie Rood

Heeft u hem al gelezen, de volledig gerestylde PvdANieuwsbrief? U kunt hem iedere week ontvangen als u uw e-mailadres opgeeft bij de ledenadministratie, tel: 0900-9553 of [email protected]. Zo blijft u op de hoogte van het laatste nieuws uit de partij, de discussie-fora waar u aan mee kunt doen, web-weetjes en de landelijke partij activiteiten in de agenda.

PvdA-Nieuwsbrief

Waarom? Kruijsen: ‘De kledingindustrie is niet altijd even vriendelijk voor de bij de productie betrokken mensen en het milieu. Omdat ik ervan overtuigd ben dat dit ook anders kan, hanteren we bij Ethical Classics de 4 M-principes: Mensvriendelijk: onder rechtvaardige arbeidsomstandigheden gemaakt. Milieuvriendelijk: zo min mogelijk milieubelasting tijdens de productie, dus geen toepassing van chemische pesticiden en kunstmest, zo kort mogelijke transportafstanden en klimaatneutraal. Mode-anders: geen frustraties meer over een lichaamsvorm die niet hyperslank is en het verplicht aanschaffen van een nieuwe garderobe zodra er weer een nieuw seizoen aanbreekt. Ethical Classics biedt stijlvolle en comfortabele kleding die meer dan één seizoen meegaat. De vierde M is van Maatschappelijk verantwoord ondernemen. Consumenten krijgen zo de mogelijkheid te kiezen voor kleding die met respect voor de consument én voor alle producenten en het milieu is ontwikkeld.’ Informatie zie www.ethicalclassics.com.

Voormalig Tweede Kamerlid Joanneke Kruijsen is een nieuw bedrijf begonnen onder de naam Ethical Classics. Het bedrijf verkoopt per internet stijlvolle, mensen milieuvriendelijke kleding.

Ethical Classics

Aleid Wolfsen

Jan Boelhouwer

Aleid Wolfsen wordt opgevolgd door Jan Boelhouwer. Hij was van 30 januari 2003 tot 30 november 2006 al Tweede Kamerlid voor de PvdA. Daarvoor was Jan Boelhouwer gedeputeerde bij de provincie Noord-Brabant. Hij diende in 2005 een initiatiefvoorstel in over de door de gemeenteraad gekozen burgemeester.

IN

Kamerleden in/uit

Anja Timmer

Ferd Crone is opgevolgd door Anja Timmer. Zij was gemeenteraadslid in Hengelo en werkzaam als verpleegkundige. Van 30 januari 2003 tot 30 november 2006 was ze Tweede Kamerlid voor de PvdA. Daarna was ze werkzaam als projectleider bij Humanitas Onder Dak Twente. In 2006 diende zij een initiatiefvoorstel in over de verruiming van de rechtsmacht en verhoging van de strafmaat bij internationale kindontvoeringen.

IN

aantal dagen krijgen ze een reactie en wordt besproken hoe het idee tot uitvoer kan worden gebracht. Speciaal voor dit initiatief is een website gemaakt: Adopteer1raadslid.nl. Heeft uw afdeling ook goed initiatief dat navolging verdient in andere gemeenten? Stuur het ons op [email protected].

In het voorjaar van 2008 wordt het huishoudelijk congres gehouden. Dan zullen de verkiezingen van de PES-delegatie, het Congrespresidium en de Beroepscommissie plaatsvinden. Voor deze organen worden profielschetsen opgesteld, die vanaf 15 januari 2008 op de website www.pvda. nl/kandidaatstelling zijn te vinden. De profielen zijn dan ook op te vragen bij het partijsecretariaat: 0900-9553. Kandidaten kunnen zich aanmelden tot donderdag 13 maart 2008. Meer informatie: vanaf 15 januari 2008 op de website en in het volgende nummer van Rood, dat rond 22 februari 2008 verschijnt.

Kandidaatstelling

Het Partijbestuur heeft besloten per 1 januari 2008 de contributie voor alle PvdA-leden te verhogen met 3 procent. Wanneer u per automatische incasso of acceptgiro betaalt, hoeft u niets te doen. Wanneer u via een automatische overschrijving betaalt, past u dan alstublieft het bedrag aan. Als u bezwaar heeft tegen deze verhoging, kunt u zich wenden tot de ledenadministratie. U kunt de contributietabel vinden op pvda.nl bij ‘word nu lid’ > ‘informatie over het lidmaatschap’ of opvragen via 0900-9553.

Contributie verhoogd

HEEFT U OOK NIEUWS VANUIT UW AFDELING DAT INTERESSANT KAN ZIJN VOOR HET HELE LAND? MAIL HET ONS DAN TOE: [email protected]

Rond de jaarwisseling verlaat Aleid Wolfsen na bijna zes jaar de Tweede Kamer om burgemeester van Utrecht te worden. Aleid Wolfsen was woordvoerder justitie van de PvdA-fractie. In 2005 was hij mede-initiatiefnemer van het parlementair onderzoek naar de praktijk van het TBS-systeem.

UIT

Ferd Crone

Middelburg kunnen jongeren tussen de 12 en 18 jaar daarvoor een raadslid adopteren die hen daarbij gaat helpen! Jongeren die iets op de politieke agenda willen krijgen maar de weg niet goed weten, kunnen via de website adopteer1raadslid.nl contact leggen met een raadslid. Binnen een

Medio november verliet Ferd Crone na ruim dertien jaar de Tweede Kamer om burgemeester van Leeuwarden te worden. Ferd Crone voerde het woord over financiën, economie en milieubeleid. In 1995 nam hij het initiatief voor de onderzoekscommissie ‘Klimaatverandering’ van de Tweede Kamer. Ferd Crone nam ook het initiatief om privatisering van energiebedrijven en Schiphol te voorkomen.

UIT

Middelburg – Een speelpleintje in de buurt? Een veilige fietsroute naar school? Of wat vaker evenementen voor jongeren in de stad? Wensen die zo maar bij een jongere zouden kunnen leven, maar waarvan hij of zij misschien alleen niet goed weet hoe deze gerealiseerd kunnen worden. Geen nood: in

Initiatieven uit de regio: Adopteer1raadslid.nl

Het buitenlandbeleid

Vechten Hij is woordvoerder media- én buitenlandbeleid. In die laatste hoedanigheid moet hij zich onder meer buigen over kwesties als de Nederlandse missie in Uruzgan en het Midden-Oostenconflict. De keuzes van Martijn van Dam. ‘Max van der Stoel, Maarten van Traa... Ja, leg de lat maar hoog,’ verzucht Martijn van Dam (29), ooit het jongste Kamerlid, politiek talent van 2005 en nu woordvoerder Buitenlandse Zaken binnen de Tweede Kamerfractie van de Partij van de Arbeid. ‘Ik ben me meer dan bewust van de betekenis en traditie van het buitenlandse beleid van de PvdA. De sociaal-democratie heeft een lange, grote internationalistische traditie, en het buitenland is een onderwerp waar in de partij altijd met meer dan gewone aandacht op wordt gelet.’ Wat zijn uw uitgangspunten en motieven voor de keuzes die u maakt in de buitenlanddossiers? Martijn van Dam: ‘Die liggen in onze basis. Eerlijk delen, gelijke kansen voor iedereen. Recht op een fatsoenlijk bestaan, de vrijheid om je eigen leven in te richten. Dat geldt voor ons, hier, in Nederland, maar ook voor de mensen elders in de wereld. Die verbondenheid, daar gaat het om. Ik merk natuurlijk ook dat veel mensen zich afvragen wat we in Afghanistan doen, maar dan moeten we niet vergeten wat het uitgangspunt was. Dat waren de aanslagen van 11 september in de Verenigde Staten. Terreurnetwerken hadden in Afghanistan vrij spel en konden zo hun aanval op onze manier van leven voorbereiden. Met dank aan het Taliban-regime dat geen mensenrechten, geen vrijheid van geloof en geen enkel recht voor vrouwen kent. Na die aanslagen was het voor ons allen duidelijk dat we de strijd tegen terreur moesten voeren. Dat is een ideologische strijd. Die kun je niet militair winnen, maar zonder militaire ondersteuning om de Afghaanse bevolking te beschermen, lukt het ook niet. Opbouw is nodig, om de bevolking een betere toekomst te bieden. Een toekomst zonder de Taliban. De Taliban zijn afschuwelijk. Mensen die samenwerken met de nieuwe regering, worden op gruwelijke wijze vermoord. Kinderen zelfs! Wanneer je dat weet, kun je niet de andere kant op kijken. Je moet vechten om mensen te beschermen en je moet opbouwen om mensen een andere toekomst te bieden. Met een eigen bestuur, eigen leger en politie, uiteindelijk onderwijs voor alle kinderen, basale gezondheidszorg voor iedereen.’ 18 ROOD december 2007

Tekst Jan Schuurman Hess Foto Hollandse Hoogte

profiel

én opbouwen Maar we zouden maar twee jaar blijven. ‘Klopt. Maar die afspraak is kennelijk nooit zo hard gemaakt, want er is geen land om Nederland op te volgen. Dat is een enorm dilemma. De NAVO kan niet weg uit Afghanistan en dus ook niet uit Uruzgan. Maar moeten wij nu nog een keer die zware last dragen? Eigenlijk is iemand anders aan de beurt, maar de realiteit is dat er niemand anders is. Misschien is de NAVO wel tien, vijftien jaar noodzakelijk in Afghanistan. De vraag waar we allemaal mee worstelen is of je van Nederland nog een keer zo’n zware inspanning kunt verwachten. Als er binnen de NAVO te weinig bereidheid is om risico’s te delen, maak ik me zorgen over de toekomst van Afghanistan. Het is ook een toetssteen voor het bestaansrecht van de NAVO. Voor Nederland zijn er naast Afghanistan ook nog andere gebieden van belang, in de Hoorn van Afrika, in Sudan, Congo, Tsjaad. Daar willen wij ook een rol kunnen spelen. De invloed van China, als een razende koopman voortdurend op zoek naar grondstoffen en olie, is enorm. Zij trekken zich niets aan van mensenrechten en ontwikkeling. Daarom moeten wij daar een alternatief voor bieden.’ Het brandpunt van alle buitenland dossiers is het MiddenOostenconflict, tussen Israël en de Palestijnen. De PvdA heeft traditioneel sterke en goede banden met de Israëlische zusterpartij. Wat is de positie van de PvdA in deze kwestie nu? ‘Tijdens mijn reis door het Midden-Oosten heb ik twee vertegenwoordigers van de Israëlische arbeiderspartij ontmoet, recent ook een minister, en ik had niet het gevoel veel met hen te delen. Dat geldt overigens ook voor Fatah, ook als waarnemer lid van de Socialistische Internationale.’ Zou de Europese Unie of Nederland iets in dit conflict kunnen betekenen? ‘De Europese Unie kiest door haar interne verdeeldheid voor een slappe middenweg, daar waar zij in dit conflict een doorslaggevende rol zou kunnen spelen. Maar Europa heeft de voorbije zeven jaar de Verenigde Staten gevolgd, onverstandig en onbegrijpelijk. Nederland zou iets kunnen betekenen wanneer je een minister hebt, die dat ook zou willen. Maxime Verhagen, minister van Buitenlandse Zaken, heeft gezegd dat hij een evenwichtig beleid wil voeren. Nou, dat moet hij dan ook maar bewijzen. We kennen hem vooral als een vriend van Israël. Je ziet bij hem weinig passie voor een evenwichtige aanpak.’ Ligt de oplossing dan in de missie van Tony Blair, die namens de Verenigde Naties naar een oplossing zoekt? ‘De Israëli’s

wanen zich veilig achter die Grote Muur die ze hebben gebouwd en die hen nu scheidt van de Palestijnen. Natuurlijk zijn er dorpen bij de Gazastrook die elke dag moeten vrezen voor raketten. Dat is afschuwelijk. Maar in Tel Aviv lijken mensen ongeïnteresseerd. Zij zijn veilig en de Palestijnen zoeken het maar uit. Daarom moet er inderdaad druk van de internationale gemeenschap op Israël worden uitgeoefend om wezenlijke stappen in de richting van vrede te zetten. Die druk is de voorbije jaren niet van de Verenigde Staten en niet van Europa gekomen. Wie weet slaagt Tony Blair, al ligt zijn bemoeienis vooralsnog aan Palestijnse kant.’ Aan Palestijnse kant is er sprake van grote verdeeldheid, tussen Fatah en Hamas, tussen de Westbank en de Gaza-strook. Is er wel een oplossing mogelijk? ‘De coupe van Hamas was onvergeeflijk en afschuwelijk. Het zwakke en corrupte bestuur van de Palestijnse gebieden door Fatah is wel mede de oorzaak voor de spanningen tussen de groeperingen. De Palestijnse staat kan alleen gaan werken als er een krachtige en neutrale overheid is die zich politiek laat aansturen. De Palestijnse autoriteit moet worden gedepolitiseerd, Fatah en Hamas ontwapend. Tussen Hamas en Fatah zou een derde nieuwe beweging zeer wenselijk zijn, die niet zo corrupt is als Fatah, en niet zo Islamistisch als Hamas. Op de Westoever sprak de Kamercommissie met mensen aan Palestijnse kant die aan die derde beweging iets zouden willen doen, maar dat staat allemaal nog in de kinderschoenen. Het is voor ons van belang dat we een neutrale positie innemen. Je bent alleen effectief als je alle partijen gelijk behandelt en respect eist voor democratie, mensenrechten en internationaal recht.’ Het was een van de verrassingen bij de portefeuilleverdeling in de fractie dat u buitenlandwoordvoerder werd. Dat is een zware opdracht, die veel tijd en energie in beslag neemt. Houdt u nog wel een privé leven over? ‘Ik ben me ervan bewust dat dit werk je volledig kan opeisen. Je moet ook wat anders doen dan alleen buitenland. Zo ben ik ook woordvoerder Media. Ik kan mijn aandacht dus al iets verdelen, en betrokken blijven bij wat er in Nederland speelt. Daarnaast kan ik het werk gemakkelijk loslaten en zorg ik ervoor voldoende vrije tijd te hebben voor een eigen leven. Je vrije tijd moet niet zijn wat je overhoudt, maar wat je als eerste reserveert, zo zei oud-wethouder van Eindhoven Nico van der Spek tegen mij toen ik net begon als raadslid.’

‘De Europese Unie kiest door haar interne verdeeldheid in het Midden-Oostenconflict voor een slappe middenweg’ december 2007 ROOD 19

Een ruime eeuw PvdA

Nooit rust in de beweging De oprichting van de Sociaal Democratische Arbeiders Partij in 1894 was een gevolg van de strijd over richting en organisatie binnen de Sociaal Democratische Bond. Nu, 113 jaar later, wordt er nog steeds gedebatteerd over de koers van de partij en de organisatie ervan.

D

e S.D.A.P. werd op 26 augustus 1894 opgericht in Zaal de Atlas in Zwolle door twaalf mannen, de Apostelen, genoemd. Die twaalf, afkomstig uit alle delen van het land, vormden een afspiegeling van de diversiteit van de sociaal-democratie. Onder hen waren er die namens de arbeiders spraken, er waren vertegenwoordigers van de vakbonden, onderwijzers, een kleine handelaar en een paar intellectuelen, waaronder de Friese advocaat Pieter Jelles Troelstra. Deze Fries werd drie jaar na de oprichting van de S.D.A.P. al verkozen in de Tweede Kamer, net zoals medeoprichter Henk van Kol. De verkiezing van beide ‘socialen’ kwam er niet zonder slag of stoot. Op

de achtergrond woedde toen al een strijd tussen klerikalen en anti-klerikalen, tussen ‘links’ en ‘rechts’ in de sociaal-democratie.

MARXISTEN EN REFORMISTEN De positie van Pieter Jelles Troelstra werd vaak en heftig betwist. Zijn dominant politiek leiderschap werd vooral in de periode van de spoorwegstaking van 1903 op de proef gesteld. Ter linkerzijde zagen de marxisten, aangevoerd door de gegoede intellectuelen zoals Henriette Roland Holst, Frank van der Goes en Herman Gorter, in de Spoorwegstaking een ‘verblijdend en hoopvol teken van moed en offervaardigheid in de klassenstrijd’. Zij verweten Troelstra en zijn makkers opportunisme.

Dezelfde conflicten, tussen marxisten en reformisten (het streven naar verwezenlijking van het socialisme via geleidelijke lotsverbetering, te verwezenlijken langs parlementaire weg) stonden in 1904 centraal tijdens een grote internationale conferentie in het Amsterdamse Concertgebouw. De Franse sociaal-democraat Jean Jaures, vertegenwoordiger van de reformistische lijn, verloor het in een resolutie van de marxisten (Karl Kautsky, Rosa Luxemburg, Henriette Roland Holst), maar de naam van Jaures weerklinkt na bijna een eeuw nog steeds. Hij was het namelijk die de Duitse sociaaldemocraten er tijdens het congres van de Internationale op wees dat zij door hun rechtlijnigheid geen enkele politieke macht uitoefen-

Van links naar rechts: 1904. Herman Gorter, zijn vrouw, Roland Holst, Roland Holst-van der Schalk en haar moeder. 1932. Vertegenwoordigers van de linkervleugel na het verlaten van het SDAP-congres, op weg naar de Jansschouwburg voor de oprichting van de OSP. 1948. Cartoon van Alex Jagtenberg: “Kan jij nou nog zien of t’ie rechts of links gaat?”. 1894

1903 1904 1906 1907 1909

1894 8 1903 1904 1906

O Oprichting i hi S Sociaal i lD Democratische i h A Arbeiders b id P Partijij Spoorwegstaking Internationale Amsterdam Oprichting Nederlands Vak Verbond (NVV)


1917-1919

1932

1935

1907 P Publicatie De T Tribune. bli i eerste nummer van D ib b 1909 Oprichting Sociaal Democratische Bond 1917-1919 Invoering algemeen Kiesrecht. 1932 Royement Jacques de Kadt, Piet Schmidt

1945 1946 1948

redactioneel

Tekst Jan Schuurman Hess Foto’s IISG en Hollandse Hoogte

den. Hoezeer dat gebrek aan politieke invloed in Duitsland van betekenis was, bleek tien jaar later, in 1914, bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Aangejaagd door de uitspraken op het congres van de Internationale in Amsterdam namen tijdens de volgende congressen van de SDAP de spanningen tussen de marxisten en reformisten toe. In oktober 1907 verscheen het eerste nummer van De Tribune, een weekblad dat door een groep marxistische leden van de SDAP werd uitgebracht. Deze groep, onder leiding van David Wijnkoop en Herman Gorter, werd uiteindelijk tijdens een buitengewoon congres in 1909 in Deventer uit de SDAP gezet. Zij richtten vervolgens de Sociaal Democratische Partij op, waaruit later weer de Communistische Partij Nederland is ontstaan.

DE ROOIE FAMILIE Tijdens de crisisjaren werd de groep van Jacques de Kadt en Piet Schmidt uit de partij gezet (1932). De groep stond voor een linksere koers dan het partijbestuur van de SDAP verantwoord achtte. Maar ook tussen de NVV, de vakbond, en de SDAP waren er aanhoudend spanningen. Temidden van de hecht georganiseerde andere groepen – de katholieke en protestants-christelijke zuilen – ontstond de ‘Rooie Familie’, het netwerk van sociaal-democratische organisaties. Na de Tweede Wereldoorlog deden de sociaal-democraten wederom een poging hun maatschappelijke basis te verbreden. Samen met vooruitstrevende liberalen, rooms-katholieken en protestants-christenen

richtten zij in 1946 de Partij van de Arbeid op. Vanzelfsprekend werd de ‘doorbraak’-gedachte (niet langer moest het ‘geloof’ bepalend zijn voor de politieke keuze) ter linker- en rechterzijde betwist. In 1948 verliet medeoprichter van de Partij van de Arbeid, P.J. Oud, de partij en begon samen met Stikker de Partij voor de Vrijheid, de voorloper van de VVD.

NIEUW-LINKS In de jaren vijftig was er aan de linkerzijde de oprichting van het Sociaal Democratisch Centrum, dat een eigen blad (Socialistische Perspectief ) uitgaf, eigen congressen hield en resoluties aannam. De partijleiding van de PvdA wees die ontwikkeling af, maar de leden werden aanvankelijk niet geroyeerd. De groep zat politiek evenwel dicht bij de in 1957 opgerichte Pacifistisch Socialistische Partij, (PSP) en het partijbestuur wilde die linkervleugel niet voeden. In 1959 kon het SDC niet langer worden getolereerd; men kon vertrekken. Het Socialistische Perspectief ging al gauw ter ziele en werd opgevolgd door een nieuw blad, Links. Hier vond ‘oud-links’ uit de SDAP/PvdA onderdak. Vanzelfsprekend was deze club van oudLinks blij met de opkomst, in 1966, van ‘Nieuw Links’, de beweging van een jongere generatie die radicale democratisering op alle niveaus nastreefde. Deze beweging vond onmiddellijk haar plaats in het partijbestuur en op sleutelposities in partij en samenleving. De directe gevolgen daarvan waren dat anderen, aan de rechterzijde, de PvdA weer verlieten en hun heil vonden bij DS ’70. Onder hen het boegbeeld

van de naoorlogse PvdA, oud minister-president Willem Drees sr. Van een afstand bezien ontstond in de eerste helft van de jaren negentig opnieuw leven in de PvdA. Tijdens het voorzitterschap van Felix Rottenberg en Ruud Vreeman werden openingen gevonden naar een nieuwe generatie, Niet Nix, en werden er nieuwe politieke vormen ontwikkeld. Maar de sociaal-liberalere koers onder Paars 1 en 2 werd door de kiezer afgestraft. De Fortuyn revolte zorgde ervoor dat een groot aantal dilemma’s voor de PvdA, die onder paars steeds vooruitgeschoven waren zoals het integratievraagstuk, pijnlijk werden blootgelegd. De PvdA trachtte daarop de koers op heikele punten te verleggen met rapporten over zogenoemde brandende kwesties en een nieuw beginselprogramma. Na de verloren verkiezingen van 2006 brak het afgelopen jaar opnieuw een roerige tijd aan met de discussie over de koers (Rooie veren) en over het voorzitterschap (met onder anderen Pronk en Ploumen). Met de nieuw verkozen PvdA-voorzitter Lilianne Ploumen zal de rust in de PvdA overigens niet terugkeren. Op het congres van oktober zei zij het volgende: ‘Rust is de dood in de pot voor een politieke partij. (..) Onze idealen verwezenlijken, dat kan niet vanuit rust, dat moet vanuit beweging!’

Van links naar rechts: 1935. Plan van de Arbeid 1967. Den Uyl (midden boven) in gesprek met vertegenwoordigers van Nieuw Links. 1998. PvdA/ Niet Nix. Lennart Booij (links) en Eric van Bruggen presenteren in Paradiso hun kandidatuur als voorzitters van de partij.

1957

1935 1945 1946 1948

1966

1970

Plan van de Arbeid (Hendrik de Man, Hein Vos, Jan Tinbergen) Doorbraak gedachte/ Nederlandse Volks Beweging 9 februari oprichting Partij van de Arbeid. Royement P.J Oud, oprichting Partij voor de Vrijheid

1996

1957 Oprichting Sociaal Democratisch Centrum. 1966 Nieuw Links. 1970 DS ’70

2007

1996 Niet Nix. 2007 Rode veren


Zendtijd politieke partijen

Tekst Ottolien van Rossem Foto’s De Beeldredaktie en video-stills

U heeft ze vast wel eens voorbij zien komen; de filmpjes van politieke partijen op de publieke omroep in de zendtijd politieke partijen. Waarschijnlijk zapt u weg, en met u vele anderen. Daarom besloot de PvdA het eens heel anders aan te pakken.

Beelden uit de praktijk

G

een shots van politici wandelend of aan het werk in Den Haag, terwijl ze uit de doeken doen wat hun plannen zijn. Geen beelden van toespraken of partijbijeenkomsten. Nee, deze keer beelden uit de praktijk. Hoe werken verpleegkundigen, docenten, buurtvaders en PvdA-wethouders samen aan een sterker en socialer Nederland? De filmpjes laten zien dat in heel Nederland PvdA’ers bezig zijn om de idealen van de PvdA stap voor stap te verwezenlijken.

oorzaken. Ze nemen letterlijk en figuurlijk een kijkje achter de voordeur. En ze spreken ouders aan op het gedrag van hun kinderen. Wat ook duidelijk wordt in het filmpje is dat Marcouch in Slotervaart niet alleen de nadruk legt op het streng aanpakken en aanspreken van de hangjongeren. Er moet ook geïnvesteerd worden in goede voorzieningen. ‘Investeren in onderwijs, scholen en een veilige omgeving die fatsoenlijk is, dat is wat mensen perspectief biedt,’ vindt Marcouch.

ENSCHEDE: FOCUS OP TALENTEN AMSTERDAM SLOTERVAART: INVESTEREN IN MENSEN In Amsterdam Slotervaart volgt de camera stadsdeelvoorzitter Ahmed Marcouch tijdens het werk in zijn wijk. Hoe pakt hij de problemen met hangjongeren in Amsterdam Slotervaart aan? We zien Marcouch door het stadsdeel lopen. Hij vertelt over de veiligheid in zijn wijk. Toen hij aantrad als stadsdeelvoorzitter hoorde hij van buurtbewoners dat zij zich niet veilig voelden op straat en in de buurt. Die onveiligheid werd voornamelijk veroorzaakt door groepen De filmpjes zijn te zien in de zendtijd jongeren die langdurig overpolitieke partijen op: last veroorzaakten. Op geheel Donderdag 20 dec, 11.00-11.03, Ned. 2 eigen wijze is Marcouch aan Maandag 7 jan, 17.50-17.53, Ned. 1 de slag gegaan om die veiligDinsdag 15 jan (herh.), 10.20-10.23, Ned. 2 heid terug te brengen. In Maandag 21 jan, 17.50-17.53 Ned. 1 gesprek met de straatcoaches Donderdag 7 feb (herh.),11.00-11.03, Ned. 2 wordt in het filmpje duidelijk Maandag 3 mrt,17.50-17.53, Ned. 1 dat zij op huisbezoek gaan Vanaf eind december zijn de filmpjes ook op bij jongeren die overlast verde website www.pvda.nl te zien.


In Enschede volgt de camera wethouder Eric Helder. We zien hem staan voor een schoolgebouw in aanbouw. Hij vertelt hoe leraren, leerlingen en ouders zich in Enschede inzetten om schooluitval in het beroepsonderwijs te voorkomen. We krijgen te zien hoe door jaren van inspanning en samenwerking tussen drie verschillende scholen en de gemeente een nieuw type school is ontwikkeld waarin de leerling en zijn talenten centraal staan. Niet alleen het onderwijssysteem is aangepast, ook de leeromgeving. Er is een prachtig nieuw gebouw ontworpen, waarin de verschillende schoolrichtingen samenkomen: de scholingsboulevard. De inspirerende directeur, Cees Claassen vertelt in het filmpje wat de belangrijkste kenmerken van de scholingsboulevard zijn. Kleinschaligheid (maximaal 250 leerlingen per onderwijsteam) en het ontbreken van ‘schotten’ tussen het vmbo en het mbo (de laatste twee jaar van het vmbo en de eerste twee jaren van het ROC zijn een doorlopend geheel). Claassens durft wethouder Eric Helder te verzekeren dat op deze school de leerlingen niet tussen wal en schip zullen vallen en bijna allemaal met een startkwalificatie van school zullen komen.

rood in de regio

HOUTEN: ZORG DICHTBIJ MENSEN, IEDEREEN DOET MEE! In Houten zien we wethouder Nicole Teeuwen op bezoek bij meneer Krul en mevrouw Van Hattum. Het zijn mensen die hulp in de huishouding nodig hebben. Nicole Teeuwen vertelt voor de camera hoe ze de Wet Maatschappelijke Ondersteuning in Houten heeft ingevoerd. Ze legt uit dat een aantal vragen centraal heeft gestaan bij die invoering: hoe zorgen we dat iedereen kan mee doen in de samenleving en hoe helpen we mensen die dat niet helemaal op eigen kracht kunnen? Hoe krijgen mensen de juiste steun en hoe doen we dat

op een menselijke en toegankelijke manier? ‘Want iedereen doet mee! Daar staat de PvdA voor,’ volgens Teeuwen. We zien dat in Houten de invoering van de WMO op een eigen ‘menselijke en maatschappelijk verantwoorde’ manier is aangepakt. Er is bij de aanbesteding van zorg niet alleen naar prijs gekeken, maar vooral ook naar kwaliteit en continuïteit. Mevrouw van Hattum heeft daardoor nog steeds dezelfde hulp in de huishouding en meneer Krul kan door de extra ondersteuning zijn vrouw in het verpleeghuis extra vaak bezoeken.


Hoe verder In plaats van de Europese grondwet, die twee jaar geleden door Nederland en Frankrijk werd weggestemd, is er nu het Hervormingsverdrag. Maar wat is nu eigenlijk het verschil tussen dit verdrag en de afgewezen grondwet?

D

e leiders van de landen in de Europese Unie waren op 18 en 19 oktober bijeen in Lissabon. Ze keurden er het Hervormingsverdrag goed dat de Europese grondwet vervangt. Op 13 december werd het verdrag officieel ondertekend. Om het verdrag definitief goedgekeurd te krijgen, moeten alle landen binnen de Europese Unie nu nog met hun eigen parlementen om de tafel. Tot zover is alles helder, maar wat is nu het verschil met de afgewezen grondwet? Her en der navraag en wat pluiswerk in eindeloos grondige maar o zo saaie websites over het ‘instituut Europa’ leren dat het Hervormingsverdrag zeker geen slinkse manier is om de grondwet toch in te voeren. Het Hervormingsverdrag – dat vermoedelijk het Verdrag van Lissabon gaat heten – is ‘gewoon’ weer een verbetering van alle voorgaande verdragen en moet het mogelijk maken om Europa beter te besturen. Het idee van de grondwet – alle verdragen in één keer vervangen – werd door Nederlandse en Franse burgers gewantrouwd en weggestemd en daarom doet Europa gewoon weer wat ze al dertig jaar doet: met verdragen de Europese Unie bestuurbaar houden.

VAN DE NOOD EEN DEUGD MAKEN Onze staatssecretaris van Europese Zaken Frans Timmermans – ooit een vurige pleitbezorger van een Europese grondwet en destijds (referendum van 01/06/05) zichtbaar ontdaan door het luide ‘Nee’ van de Nederlandse bevolking – verdiepte zich in de achtergronden van het ‘Nee’ en kwam tot de conclusie dat de kloof tussen de burgers en de politiek veel groter is dan hij ooit had gedacht. Volgens Timmermans is deze kloof alleen te verkleinen met minder woorden en meer daden. Te beginnen bij een goed verdrag ter vervanging van de vele onderwerpen uit de weggestemde Europese grondwet die tóch geregeld moeten worden, maar mét respect voor de Neezeggers in Nederland en Frankrijk. In het verdrag staan enkele maatregelen en onderwerpen die voor de PvdA erg belangrijk zijn en die niet benoemd werden in de grondwet. In die zin is er, ondanks het nog steeds pijnlijke referendumverlies, van de nood een deugd gemaakt.

WINSTPUNTEN Timmermans: ‘Het belangrijkste winstpunt van het nieuwe verdrag is dat het de Europese Unie in staat stelt om ook met 27 landen effectief te kunnen opereren. Nieuwe problemen die niet op nationaal vlak kunnen worden opgelost, kunnen gezamenlijk worden aangepakt. Denk bijvoorbeeld aan de verandering van het klimaat, energiezekerheid en internationale misdaad. 24 ROOD december 2007

achtergrond

Tekst Tessel Schouten Illustratie Pieter M. Dorrenboom

met Europa? Verder is het goed dat de Europese Unie democratischer wordt, omdat zowel de rol van nationale parlementen als het Europese parlement wordt versterkt, en er komt een burgerinitiatief. Europa verliest zich met het Hervormingsverdrag niet in vergezichten over federalisering en er wordt ook geen indruk gewekt van staatsvorming.’ Geen verkapte grondwet dus. Timmermans vervolgt: ‘Belangrijk vind ik ook de grotere helderheid in de taakverdeling tussen wat wij in Nederland gewoon zelf doen en wat Europa moet aanpakken. Verder zijn de regels voor het lidmaatschap van de Europese Unie duidelijker verankerd, zodat er niet met de toetredingscriteria kan worden gerommeld. En lidstaten krijgen de mogelijkheid om typische nationale arrangementen zoals de Nederlandse woningbouwcorporaties te vrijwaren van onnodige Brusselse bemoeienis.’

SEXY EUROPA De Jonge Socialisten (JS), ooit opgericht om een luis-in-de-pels-rol te vervullen, zijn tegen de verwachting in níet negatief over het vorige week getekende verdrag. Internationaal Secretaris Pieter Schavemaker van JS citeert zelfs de band Nirvana. ‘Here we are now, entertain us. Hiermee betitelde de band Nirvana ooit een gehele generatie jongeren. Tegenwoordig gaat deze zin prima op voor de houding van een groot deel van de Nederlandse bevolking jegens Europa,’ aldus Schavemaker. Europa moet volgens hem maar eens waarmaken dat ze zo goed bezig is. Met andere woorden: entertain us! Schavemakers associatie bleek helaas slechts ironisch: ‘Het nieuwe verdrag zal ons niet entertainen, net zo min als een wetswijziging in Nederland dat doet. Het verdrag legt namelijk de nadruk op verbeteringen op bestuurlijk niveau en die zijn niet sexy. Maar dat betekent niet dat die verbeteringen niet de moeite waard zijn. Zaken als meer democratische controle door het Europees Parlement, het behoud van nationale macht over publieke diensten – volkshuisvesting en sociale zekerheid – , en een verandering in de structuur van de Europese commissie vormen een duidelijke verbetering.’

‘Met dit verdrag kunnen we Europa sterker, groener en socialer maken’ GELE KAART, ORANJE KAART De JS is ook blij met de toegenomen invloed van de burger – het burgerinitiatief – de versterking van het Europees Parlement en de toegenomen invloed van nationale parlementen op beslissingen op Europees Niveau door middel van ‘gele en oranje kaartprocedures’. Schavemaker: ‘Wanneer wij als sociaal-democraten geëntertaind willen worden door Europa is dit verdrag een mooie opzet om daadwerkelijk tot actie over te gaan. Dit verdrag biedt een mogelijkheid om Europa echt sexy te maken.’ Timmermans laat zich in iets andere bewoordingen even positief uit: ‘Niet alleen als lid van de regering maar ook als PvdA’er ben ik trots op het door Nederland bereikte resultaat. Praktisch alle belangrijke punten van de PvdA zijn gerealiseerd. Met dit verdrag kunnen we Europa sterker, groener en socialer maken. De vertrouwensbreuk tussen Europa en de burgers kan alleen maar helen als Europa erin slaagt aansprekende prestaties te leveren op gebieden waar het nationale beleid tekortschiet. Voor Nederland is het van het grootste belang dat de Europese Unie de komende jaren grote vorderingen maakt met het klimaatbeleid, criminaliteitsbestrijding, een gemeenschappelijk asiel- en migratiebeleid en met energiezekerheid. Ophouden met eindeloos kletsen en eindelijk gaan poetsen, dat is de opdracht aan de EU.’

U

Meer weten over Europa? Zie op www.europa-nu.nl en de weblog van Frans Timmermans www.nederlandineuropa.nl. Informatie over de Jonge Socialisten: www. js.nl.

WAAROM DE PVDA HET NIEUWE VERDRAG INHOUDELIJK KAN STEUNEN In het verkiezingsprogramma stond over een nieuw verdrag: een verdrag op hoofdlijnen bevoegdheden van de lidstaten en de Europese Unie duidelijker vastleggen Europa simpeler, democratischer en beter laten functioneren nationale parlementen en het Europees Parlement meer invloed geven op de Europese besluitvorming een kleinere Europese Commissie en het Europees Parlement het recht geven individuele commissarissen te

benoemen en te ontslaan burgers krijgen het recht op initiatief om iets op de Europese agenda te zetten Europees Parlement vergadert alleen nog in Brussel wetgevende vergaderingen van de raad worden openbaar De inzet van de PvdA is op de belangrijkste punten gerealiseerd door de regering tijdens de onderhandelingen met de andere lidstaten: het is een gewoon wijzigingsverdrag geworden, met alleen wat er verandert

ten opzichte van de bestaande verdragen (verdrag op hoofdlijnen) het verdrag bevat een helderder verdeling van bevoegdheden het nieuwe verdrag verbetert het functioneren van Europa en maakt zo de EU democratischer en slagvaardiger het Europees Parlement heeft, net als de nationale parlementen, meer invloed gekregen de Europese Commissie wordt kleiner burgerinitiatief


achtergrond Het clubgevoel moet volgens de commissie Vreeman versterkt worden. Maar wat verstaan de leden onder het clubgevoel en hoe denken zij dat te versterken? Rood ging te rade bij vijf PvdA-leden.

‘Minder ik en Moussa Aynan (34), zelfstandig ondernemer (eigen taxibedrijf Frans Hals) 5 jaar lid. Functie: raadslid Haarlem Lid geworden: In 2002 naar aanleiding van de moord op Pim Fortuyn: ‘Ik vond dat de partij onterecht werd aangevallen.’ ‘Voor mij is clubgevoel hetzelfde als saamhorigheid. Of die er is binnen de PvdA? Soms wel, maar vaak ook niet. Hoe met Ehsan Jami is omgegaan, is een sprekend voorbeeld van hoe het niet moet. Ik ben het inhoudelijk totaal met hem oneens. Maar als hij bedreigd of in elkaar geslagen wordt, dan moet je eerste reactie zijn: blijf met je fikken van hem af. Het is misschien een klootzak – maar wel onze klootzak. Daar heb ik Wouter Bos gemist. Daarbij heeft iedereen zijn verantwoordelijkheid. Vrijwilligheid is niet hetzelfde als vrijblijvendheid! Doe iets, kom naar debatten en congressen, schrijf een stuk in de krant. Het partijbestuur heeft hierin een voorbeeldfunctie. Ploumen moet het land in. Een keer per maand een provinciestad. In een jaar heb je alle provincies gehad. De PvdA zou een samenleving in het klein moeten zijn. Van orthodoxe moslims tot liberale marktdenkers. Als iedereen maar bereid is om te delen en samen te komen. Dat is niet de boel bij elkaar houden, maar de boel bij elkaar bréngen. Verschillende groepen verenigen. Mijd daarbij populisme! Wouter Bos heeft tijdens een debat in de Singelkerk gezegd: “Om problemen op te lossen moet je durven generaliseren.” Daar ben ik het absoluut mee oneens. Je moet juist niet alles over een kam scheren. Altijd uitleggen wat je precies bedoelt, ook al duurt dat wat langer. We moeten gepassioneerd op zoek naar de nuance.’

‘De PvdA zou een samenleving in het klein moeten zijn’


‘Het mag wel iets minder intellectueel allemaal’ Aaltje Schouten (44), beginnend uitgever 14 jaar lid Functie: raadslid en fractievoorzitter Nuenen Lid geworden omdat: ‘Ik altijd al politiek geïnteresseerd was, maar ik twijfelde tussen GroenLinks en PvdA. Gelukkig is er binnen de PvdA steeds meer aandacht voor ‘groene’ onderwerpen zoals duurzaamheid en een goed geregeld openbaar vervoer.’ ‘Onze partij produceert ontzettend veel leesvoer. Ik heb hier wel dertig boekjes liggen over verpleeghuizen, voedselbanken, wetten, regels... Het mag wel iets minder intellectueel allemaal. We moeten kansrijk en kansarm verbinden. Daarom moet de PvdA een partij blijven voor iedereen. Een manier om dat te bereiken is om voor politieke functies niet alleen maar doctorandussen en ingenieurs aan te nemen, maar ook te zoeken naar mensen met levenservaring. We leven in een wereld die sterk individualiseert. Idealisme wordt minder belangrijk, het gaat alleen nog om het ‘ik’. In de partij zie je dat individualisme ook terug. Mensen zijn heel erg bezig met hun eigen positie. Dat zie je op landelijk niveau, met het gesteggel over de kandidatenlijsten. Niet goed voor het clubgevoel. Hoe dat nog meer gestimuleerd kan worden? Voor mij waren de trainingen een heel goed middel. In de veertien jaar dat ik actief ben, heb ik heel veel kunnen leren. Mijn band met de PvdA is daardoor ook verstevigd. We zijn nu bezig met het organiseren van politieke cafés hier in Nuenen. Vorige week hadden we een bijeenkomst over het jeugdbeleid. Ik ben alle hangplekken afgefietst. Daar deelde ik uitnodigingen uit die ingewisseld konden worden voor een gratis drankje. Dat had zowaar succes: een stuk of twaalf jongeren kwamen langs. Nieuwe aanwas zouden we goed kunnen gebruiken.’

Tekst Bas den Herder Foto’s De Beeldredaktie

HET CLUBGEVOEL IN DE PARTIJ

meer wij, svp’ Ab Bruininks (56) 7 jaar lid Functies: Secretaris afdeling Winsum, schaduwfractielid Lid geworden: ‘Omdat sociale samenhang belangrijk is.’ ‘Bij de PvdA raakte ik betrokken toen ik me ging bezighouden met de belangen van onze straat. Er reed heel veel vrachtverkeer door de oude dorpskern waarvan de fundering niet goed was. Daardoor verzakten de huizen en werd er zelfs een dakgoot afgereden. Toen ik woordvoerder werd van mijn straat, ben ik door verschillende partijen benaderd, ook door GroenLinks en het CDA. In Winsum houden we echt contact met de groepen waarvoor we zeggen op te komen. Je loopt op straat, de C1000 in, gaat langs bij de muziekvereniging. In een dorp van veertienduizend man ken je dan al snel de sleutelfiguren. Ik kom ook regelmatig bij “de arme kant van Winsum”. Een werkgroep die zich bezighoudt met de minima. Zij zorgen voor voedsel en houden de vinger aan de pols. Clubgevoel is een term die ik zelf niet zo snel zou gebruiken. Bij dat woord stel ik me voor dat je samen iets onderneemt. Dat is nu niet meer nodig. Vroeger had je dat wel, de jeugd ging op vakantie met de PvdA, je had de vrouwenclub, dagjes uit... Voor de oudere leden organiseren we nog wel eens wat. Als je 50 jaar lid bent, krijg je een speldje. We komen dan langs in het bejaardentehuis, met petjes, taarten en slingers. Dan wordt ook nog wel de Internationale gezongen.’

‘Samen iets ondernemen is nu niet meer nodig’


achtergrond ‘Je ziet wel vaak dezelfde mensen op zo’n avondje’ Misj Brouër (59) 8 jaar lid Functie: vrijwilliger bij de telefooncentrale Lid geworden: ‘Ik was al heel lang van plan lid te worden. Toen ik op straat een folder in handen gedrukt kreeg waarop stond: ‘doe het nu!’, heb ik het maar gedaan.

koppen, zal ik maar zeggen. Laat gewone mensen in de Rood schrijven wat ze vonden van een debatavond. Mevrouw Jansen uit Boerenstronkeradeel. Dat spreekt meer aan. Dan denk je: oh, kan ik daar ook naartoe? in plaats van: daar komt weer een stelletje politici bij elkaar. Als je leden belt in campagnetijd, wil vrijwel iedereen helpen. Dat was een veel rooskleuriger beeld dan ik had verwacht. Ze zeggen: “Ik dacht al, waar blijven jullie.” Het clubgevoel komt dan echt naar boven. Maar na de campagne worden de leden er niet meer bij betrokken, mensen gaan dan denken: je hebt ons zeker niet meer nodig. Het enthousiasme uit de campagne moeten we nog beter zien vast te houden.’

‘Wat me aanspreekt is dat het zo los is allemaal. Het is daardoor misschien wel wat achenebbisj georganiseerd soms, bijvoorbeeld een ingang die niemand kan vinden waar dan haastig een papiertje op de deur geplakt wordt. Het clubgevoel, dat is voor mij dat je met mensen in aanraking komt met hetzelfde gedachtegoed. Dat iedereen hetzelfde in het leven staat, ook al kom je uit verschillende hoeken. Katholieken, vrijdenkers, moslims… allemaal flexibel en in staat oplossingen te improviseren. Er zijn mogelijkheden genoeg om bijeenkomsten te bezoeken en geïnspireerd te raken. Maar je ziet wel vaak dezelfde mensen op zo’n avondje. De bekende

‘Het clubgevoel is min of meer de nek omgedraaid’ Hans Duijneveld, oud-wethouder in Haaksbergen, is meer dan veertig jaar lid. Lid geworden: van huis uit meegekregen: ‘Mijn vader was PvdA-raadslid in Emmen en Schoorl.’ ‘Ten tijde van Felix Rottenberg werd de structuur omgegooid. Men wilde de organisatie platter maken, met meer invloed van onderaf. Je had altijd de gewesten als schakel tussen de afdelingen en het landelijk bestuur. Onder Rottenberg zijn de gewesten er toen ‘tussenuit gehaald’. De gewestelijke voorzitters zaten niet meer in het partijbestuur. De Adviesraad Verenigingszaken (AV) en het Politiek Forum zijn er sindsdien bijgekomen. Dat heeft averechts uitgepakt. Het zijn allebei bureaucratische gedrochten. Er is nu een splitsing tussen de grote en de kleinere afdelingen. Ik heb het gevoel dat daardoor het clubgevoel min of meer de nek omgedraaid is. De 28 ROOD december 2007

afdelingen met meer dan vijfhonderd leden kunnen nog altijd terecht bij het partijbureau, via de AV. Dat zijn haast per definitie de steden. De zogenoemde 500-min afdelingen hadden vroeger via de gewesten een directe link met het partijbureau en die is nu verdwenen. De PvdA is nu meer een stadspartij. Terwijl er zo veel te winnen is in de landelijke gebieden. Bijna alle kleine afdelingen hebben moeite om jonge mensen te vinden. Daar moet je het clubgevoel stimuleren. Maar betrokkenheid betekent ook dat je mee kunt beslissen en daar schort het nu aan. Er moet daarnaast meer regionale samenwerking komen. In Twente werkte dat heel goed bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006, in ‘busslingers’, rondrijdende bussen met nationale politici en lokale coryfeeën. Dat is het oude gevoel, simpelweg dingen samen doen.’

actueel

Tekst Michiel Reijnen

De PvdA beloofde in haar verkiezingsprogramma de no-claim in de zorg af te schaffen. Wouter Bos en Jacques Tichelaar legden dit vast in het regeerakkoord. Per 1 januari 2008 wordt nu in plaats van de no-claim een verplicht eigen risico ingevoerd. Wat houdt dat in?

Het eigen risico I n januari 2006 werd het nieuwe zorgstelsel ingevoerd. Hiermee verviel het onderscheid tussen ziekenfonds en particuliere verzekering. Via een zorgtoeslag worden verzekerden gecompenseerd voor een hogere basispremie. Mensen die weinig of geen gebruikmaken van zorg, krijgen jaarlijks tot 255 euro terug: de zogenoemde no-claim. Ook kunnen mensen jaarlijks van verzekeraar veranderen. Door de invoering van de no-claim hoopte toenmalig minister van Volksgezondheid Hans Hoogervorst dat men zich bewuster zou worden van de kosten van de zorg. Hij verwachtte bovendien dat de zorgkosten laag zouden worden als gevolg van de ingevoerde marktwerking.

DE WERKELIJKHEID De praktijk bleek anders. De gemiddelde premie voor een gezin met twee kinderen steeg in 2007 met ruim 200 euro. Er was veel kritiek op het principe van de no-claim: tegenstanders wezen onder meer op de gevolgen voor ouderen en chronisch zieken, die door hun zorggebruik geen cent terug zouden krijgen, terwijl gezonde mensen wel beloond zouden worden met geld. ‘Omgekeerde solidariteit,’ aldus PvdA Eerste-Kamerlid Kim Putters, ‘dat is de wereld op zijn kop.’

SUCCES Het afschaffen van de no-claim betekent wel dat daarvoor in de plaats per 1 januari een verplicht eigen risico komt. Dat houdt in dat iedereen vanaf 18 jaar de eerste 150 euro aan zorgkosten zelf gaat betalen. Chronisch zieken krijgen een tegemoetkoming van 47 euro per jaar middels de zogenoemde compensatieregeling. Dit is het verschil tussen wat zij aan eigen risico gaan betalen (150 euro) en wat een gemiddelde Nederlander naar verwachting aan eigen risico zal gaan betalen (103 euro). Putters en PvdA Tweede-Kamerlid Eelke van der Veen spreken van een eerste stap in het herstel van solidariteit. Putters: ‘Het is van wezenlijk belang dat de inkomensverschillen tussen zieken en gezonden verder verkleind worden.’ Daarom wil de PvdA nog voor 2008 een uitbreiding van de compensatieregeling voor het eigen risico. ‘Alleen met een uitbreiding van de compensatieregeling kan het herstel van solidariteit ook daadwerkelijk gelden voor mensen die structureel hoge zorgkosten hebben en tegelijk vaak tot lage inkomensgroepen behoren,’ aldus Putters, die hiertoe een motie in de Eerste Kamer heeft ingediend. De motie is aangenomen en Minister Klink heeft aangegeven hem te zullen uitvoeren.

In de Tweede Kamer heeft Van der Veen middels een motie succes geboekt door de tandheelkundige zorg voor jongeren tot 22 jaar in het basispakket te krijgen, zonder dat dit ten laste gaat van het eigen risico.

IEDEREEN TEVREDEN?

Hoewel de solidariteit dus nog meer kan worden hersteld, leidt het afschaffen van de no-claim en het instellen van het verplicht eigen risico in principe tot lagere premies en tot een inkomensverbetering voor de chronisch zieke. Iedereen tevreden, zou je zeggen. Niet dus. De kosten van de zorg stijgen ieder jaar, onder meer doordat er meer ouderen komen, het basispakket uitgebreid is met de pil en de tandheelkundige zorg voor jongeren tot 22 jaar en als gevolg van steeds duurdere medische behandelingen. Hierdoor stijgen de zorgpremies toch, waardoor bijna iedereen – ziek of gezond – volgend jaar veel meer aan zorgkosten gaat betalen (naar schatting gemiddeld meer dan driehonderd euro voor een gezin met twee kinderen). Die kostenstijging met als gevolg een premiestijging zou dus ook zonder de afschaffing van de no-claimteruggave ontstaan zijn. De vraag is hoe het nu verder moet. Putters: ‘Het is onvermijdelijk dat we in de zorg steeds meer met eigen bijdragen moeten gaan werken. Als je dat ziet gebeuren, dan moet je niet de kop in het zand steken en die eigen bijdragen voor iedereen hetzelfde maken. Je moet ze inkomensafhankelijk maken, zodat opnieuw de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Daarnaast is het wel zo belangrijk om nog veel meer dan nu gebeurt te investeren in preventie, zodat hoge zorgkosten op de langere termijn veel effectiever voorkomen kunnen worden.’


varia 1

2

3

4

6

5

7

19

HORIZONTAAL: 1. Lesmethodiek (15); 6. Uitgesproken gebied (10); 8. Geweigerd door gedane zaken (4); 9. Zitten die bestuurlijke organen wat dieper? (6+9); 10. Onervaren kracht (6+7); 11. Douchecel? (6); 12. Appelverkopers (7); 14. Mager sigaartje (6); 16. Buiten beeld (3+5 of 8); 17. Echt gebeurd op die locatie (4); 18. Is de Christenunie ook tegen deze vorm van verdediging? (10); 19. Gelden deze salarissuggesties niet voor alleenstaanden? (4+4+7 of 15) VERTICAAL: 1. Is door Bos voorlopig goed beschermd (7); 2. Zij krijgt een contract voor negen maanden (11); 3. Kleurloze bij (5+8); 4. ‘t Is mooi als je eerst Napels nog gezien hebt (7); 5. Ilse, TomTom of Heineken? (8); 7. Die pit geeft antwoord (11); 8. Eerst passen, dan pinnen (12); 11. Goede reden om te liegen (7); 12. Greg Sun is anders best slim (7); 13. Liepen we hier omhoog? (6); 15. Voorheen verdeeld volk, nu samen de rijksten van Europa (5).

8

9

10

12

11

Breinbreker

13 14

16

15

17

18

19

Stuur uw oplossing vóór 1 februari a.s. naar PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam. De winnaar ontvangt het boek Sturen bij de moslimburen van Jan Marinus Wiersma en Joost Lagendijk. DE PRIJSWINNAAR VAN DE BREINBREKER IN HET VORIGE NUMMER IS: de heer A.H.J. Veenema uit Emmen

Bedenkt u puzzels ? Mail ons: [email protected]!

OPLOSSINGEN BREINBREKER 18: Horizontaal: 1. Den Haag Vandaag; 8. Onmin 9. Amendement; 12. O.R.; 13. Geert; 14. Riddelzaal; 17. Maat; 19. W.R.R. 20. Pal; 22. Mos; 24. L.P.; 25. Polen; 26. Rood; 28. Ee; 29. R.O.; 31. Bedrog; 34. D.S.; 35. Kamerbode; 38. Kolos; 40. Ecu; 42. Rijn; 43. Negen; 44. Kiespijn Verticaal: 1. De Jager; 2. Haan; 3; Anker; 4. Vogelaar; 5. Noot; 6. A.F.M.; 7. Generaal Pardon; 10. Erfdeel; 11. Dovemansoren; 13. Go; 15. Zwartboek; 16. Armoede; 17. M.P.; 18. Aal; 21. Spreken; 23. Oder; 27. Negorij; 30. Oss; 32. Ed; 33. O.K.; 36. Ace; 37. Mug; 39. Lijn; 41. As

Prijsvraag Wat gebeurt hier? Heeft u een idee of scherpe associatie bij deze foto of wéét u gewoon welk politiek moment hier wordt verbeeld?

Foto Roel Rozenburg

Schrijf dan een origineel, krachtig onderschrift dat de foto verduidelijkt. De winnaar ontvangt het boek Sturen bij de moslimburen van Jan Marinus Wiersma en Joost Lagendijk Stuur uw oplossing vóór 1 februari a.s. naar:

PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail uw oplossing naar [email protected].

In de volgende editie van Rood wordt het werkelijke onderschrift bij de foto prijsgegeven. De winnaar van de prijsvraag uit Rood nr. 5 is Mevrouw S. Kiel uit Ridderkerk. ‘Kan ik wel omgaan met zo veel geld?’ werd door de redactie als meest origineel bestempeld.Het werkelijke onderschrift luidde: Den Haag, 10 april 2003. Wouter Bos na de breuk met het CDA in de formatie.


Uitgesproken STUREN BIJ DE MOSLIMBUREN PvdA-Europarlementariër Jan Marinus Wiersma schreef samen met GroenLinkscollega Joost Lagendijk het boek Sturen bij de moslimburen. Centrale vraag in het boek is: wat kan Europa doen aan het bevorderen van democratisering en modernisering van de landen met een grote moslimbevolking aan Europa’s grens. Volgens Wiersma en Lagendijk is het mediterrane gebied een verwaarloosde regio. Het is volgens hen cruciaal om niet alleen de dialoog maar soms ook de confrontatie aan te gaan met de politieke islam in al zijn verscheidenheid. Hierin zien zij voor de Europese Unie een belangrijke rol weggelegd. Zij stellen dat, ondanks alle verschillen met de Arabische wereld, de ontwikkelingen in Turkije en de eeuwenlange praktijk van de islam op de Balkan een voorbeeld kunnen zijn voor andere landen die proberen democratie en islam met elkaar in evenwicht te brengen. In Turkije hebben moslimdemocraten hun land dichter bij het lidmaatschap van de EU gebracht en de EU heeft grote invloed op dat proces. Dat geldt in veel mindere mate voor landen als Marokko en Egypte. Daar wordt de politieke islam steeds belangrijker, maar aarzelt Europa over zijn rol. In het boek wordt ook gepleit voor een eigen Europese weg, los van de Verenigde Staten, om democratisering in de moslimlanden te bevorderen. Ook de opstelling ten opzichte van Hamas wordt besproken. Hamas is aan de macht gekomen door een van de weinige open en democratische verkiezingen die er in het MiddenOosten zijn gehouden. Europa zou er goed aan doen in tegenstelling tot de VS wel met Hamas te praten, vinden de auteurs. Bent u nieuwsgierig geworden? Als lid krijgt u korting bij aanschaf van het boek. Lever onderstaande bon bij aankoop in bij de boekhandel. De actie is geldig tot en met 8 maart.

agenda December Zaterdag 15 Dag van de Unie. Over de toekomst van Nederland en Europa. ROC Middenland, Utrecht, Vondellaan 174, 12.00-18.00 uur

Maandag 17 Den Uyl lezing door Jan Pronk Rode Hoed, Amsterdam, Keizersgracht 102, 20.15 uur

Januari Vrijdag 11–zondag13 JS-leden kunnen mee op het PITweekend, een weekend vol politieke inhoud & trainingen Aanmelding via www.js.nl, vragen via [email protected].

Rood Ledenblad van de Partij van de Arbeid

4e jaargang • nummer 6 • december 2007

Colofon Rood is het positief/kritische ledenblad van de-Partij van de Arbeid waarin leden van de partij centraal staan. Leden worden van harte uitgenodigd te reageren op de inhoud van Rood en de redactie van ideeën, suggesties of-kopij te voorzien. Rood verschijnt zes maal per jaar en wordt gratis verspreid onder de leden van de PvdA in een oplage van 63.000-exemplaren. Niet-leden kunnen een abonnement aanvragen via de ledenadministratie (ledenadministratie@ pvda.nl of-020-5512290). Rood verschijnt ook in gesproken vorm voor mensen met een leeshandicap. Info: FNB, tel.: (0486) 486486. Partij van de Arbeid Herengracht 54 / Postbus 1310 1000 BH Amsterdam 020-5512155 / www.pvda.nl Redactieadres: Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam [email protected] Redactie: Angelina Scalzo (hoofd communicatie), Jan Schuurman Hess, Michiel Reijnen, Ottolien van Rossem

Februari Woensdag 13 Een jaar in het kabinet, met o.a. PvdA-bewindspersonen Meer info volgt op www.pvda.nl. Voor locaties, tijden en overige informatie surf naar www.pvda.nl/agenda

Eindredactie: Roselie Kommers Art direction en vormgeving: Studio Pollmann, Amsterdam Medewerkers aan dit nummer: Wouter Bos (column), Bas den Herder, Michael Juffermans (Breinbreker), Lilianne Ploumen, Tessel Schouten, Ruud Vreeman Fotografie: De Beeldredaktie, Hollandse Hoogte, Tessa Posthuma de Boer, Roel Rozenburg Cartoon: Peter Pontiac, Bussum Illustratie: Pieter M. Dorrenboom, Rotterdam

Korting voor leden Speciaal voor de leden van de PvdA het boek

Sturen bij de moslimburen voor slechts € 15,95 in plaatst van € 18,95. Bij inlevering van deze bon bij uw boekhandel met korting te verkrijgen tot 8 maart 2008.

Lithografie: Grafimedia Amsterdam Drukwerk: vdBJ / Print Support, Bloemendaal Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid van het partijbestuur. Overname van (delen van) artikelen, foto’s of illustraties alleen na uitdrukkelijke toestemming van-de-uitgever.

Actienummer: 901-45636 UITGEVERIJ BERT BAKKER, ISBN: 9789035131972 ISSN 1574-2733

mei 2007 ROOD 31

column

Foto Tessa Posthuma de Boer

Strijd om beleid Toen ik politicologie studeerde kreeg ik vele definities van politiek onder ogen. Eén daarvan kwam van mijn oude VU-hoogleraar Gijs Kuipers: politiek is strijd om beleid. Een mooie definitie. Het gaat bij politiek immers niet alleen om de inhoud, wat je wilt met de samenleving, maar ook om hoe je het voor elkaar krijgt, het gevecht dat daarvoor nodig is. Die definitie kwam bij mij boven toen ik terugkeek op het afgelopen najaar en de besluiten die het kabinet genomen heeft: zestien begrotingen, een belastingplan waarin voor het eerst sinds lange tijd ook weer eens iets van de hogere inkomens wordt gevraagd, ruim een miljard extra voor de leraren, een nieuw Europees Verdrag, Uruzgan, geen versoepeling van het ontslagrecht. Het is nogal wat en het ging lang niet allemaal soepel. Strijd om beleid dus. Voor de buitenwereld is de conclusie dan al snel: een vechtkabinet. Ik ben daar eigenlijk vrij relaxed over. Oudgedienden vertellen mij immers dat PvdA/CDA-coalities altijd vechtkabinetten zijn geweest. Maar er is volgens mij meer aan de hand. Vroeger was de politiek in Nederland een stuk overzichtelijker dan vandaag de dag. Bij een centrum-rechts kabinet had je oppositie op links, bij een centrum-links kabinet had je oppositie op rechts. Maar vandaag hebben we een centrum-links kabinet met oppositie op links en op rechts. De groei op de flanken van de Nederlandse politiek die daar aan ten grondslag ligt, zou best wel eens een behoorlijk permanent karakter kunnen hebben. En het leidt tot heftige discussies in coalitie-kabinetten omdat de aanval van twee kanten komt. Is dat erg? Nee, als je er maar uit komt. En het rijtje besluiten hierboven laat zien dat we gewoon aan de slag zijn gegaan. Het is ook om een andere reden niet erg. Kees Lunshof, de pas overleden commentator van De Telegraaf, vertelde me eens dat volgens hem de Paarse kabinetten zo impopulair waren geworden omdat er nooit ruzie was. De politiek was te saai geworden en de mensen konden niet meer zien waar politici voor stonden, omdat ze elkaar nooit eens de tent uit vochten. Die les hebben we geleerd. Een beetje vechten voor de goede zaak mag best. Strijd om beleid. Niets mis mee!

Wouter Bos, Partijleider

De volgende Rood verschijnt eind februari

Lilianne Ploumen: Rust in de partij is de dood in de pot

Recommend Documents