Future4U
Future4U Lifestyle & Design
v wo n e o r v a e h i r l o u o v n m e r s s tle ectiefo Exper imReenfl
Lifestyle & Design In deze les…
Inhoud
De les Lifestyle & Design sluit aan bij de subdomeinen ‘Ontwerpen’ (sk) en ‘Onderzoek en ontwerp’ (sk). Aan welke functie-eisen moet droogshampoo voldoen? is de eerste vraag waar de leerlingen zich over buigen. Behalve het onderzoeken van verschillende droogshampoos, worden de leerlingen uitgedaagd om een bestaand recept te optimaliseren.
Opdracht Werkblad Reflectie Docentenhandleiding Colofon
www.exactwatjezoekt.nl 1
2 3 6 7 10
Future4U Lifestyle & Design
Opdracht Droogshampoo Cosmeticafabrikanten hebben in hun haarverzorgingsassortiment steeds vaker ‘droogshampoo’ opgenomen. Bij deze shampoos heb je geen water nodig om je haren te wassen. Je doet de shampoo in je haar en kamt het er kort daarna weer uit. Ideaal voor mensen die altijd onderweg zijn of bijvoorbeeld op survivaltocht gaan. Huidige droogshampoos zijn tot wel drie keer duurder dan gewone shampoos en koop je ook nog eens in minder grote hoeveelheden.
het management krijgen jij en je collega’s de opdracht om een droogshampoo te ontwikkelen die met weinig ingrediënten gemaakt kan worden en daarbij relatief goedkoop is. De droogshampoo moet qua werking voor alle haartypes geschikt zijn en niet onderdoen voor bestaande droogshampoos. Je gaat aan de slag met twee stappen van het ontwikkelproces: 1) Het onderzoeken en testen van de mogelijkheden die uit een literatuurstudie zijn gekomen.
Stel dat je werkt als scheikundige bij een cosmetica bedrijf op de afdeling Research & Development. Van
2) Het optimaliseren van de best geteste mogelijkheid.
2
Future4U Lifestyle & Design
W erkb lad Stap 1: Onderzoeken Geef aan waar de droogshampoo aan moet voldoen op het gebied van onderstaande aspecten. Verzin zelf ook twee aspecten.
Reiniging Hoe het haar aanvoelt Geur van het haar Glans na het wassen Droogtijd van het haar Haarkleur na het wassen xxx xxx
Uit de literatuur blijkt dat er twee droogshampoorecepten redelijk functioneren. Jij gaat testen of de droogshampoos wel aan jullie eisen voldoen. De gegeven gebruiksaanwijzingen zijn afkomstig uit de literatuur. Voor het testen van de shampoos gebruik je haar van een pruik. Je krijgt voor elke shampoo een blonde en een bruine lok.
Recepten
Gebruiksaanwijzingen
Droogshampoo 1: Meng 1 eetlepel maïzena, 1 eetlepel poedersuiker en 1 eetlepel fijngemalen amandelen in een bekerglas goed door elkaar. Droogshampoo 2: Meng 1 eetlepel maïzena, 30 ml water en 10 ml ethanol samen in een verstuiver en schud deze goed.
Droogshampoo 1: masseer met je vingers de droogshampoo in de lok. Laat de droogshampoo vervolgens 2 minuten in de lok zitten. Kam daarna het haar. Droogshampoo 2: spuit 4 à 5 keer met de verstuiver de droogshampoo op de vette delen van de haarlok. Masseer met je vingers of met een kam het product in het haar. Laat het haar een paar minuten drogen. Kam daarna het haar.
3
Future4U Lifestyle & Design
W erkb lad Vul in de tabel de testresultaten in.
Voldoet droogshamppo 1? Waarom wel/niet?
Voldoet droogshamppo 2? Waarom wel/niet
Reiniging Hoe het haar aanvoelt Geur van het haar Glans na het wassen Droogtijd van het haar Haarkleur na het wassen xxx xxx Vraag: welke shampoo werkt, gebaseerd op alle resultaten, het beste? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Stap 2: Optimaliseren De volgens jou beste shampoo ga je optimaliseren. Uit de bestudeerde literatuur blijkt dat cacao en parfum toegevoegd kunnen worden. De invloed van een toevoeging hiervan op het functioneren van droogshampoo is nog niet onderzocht. Geef hieronder suggesties voor eventuele verbeteringen. Deze verbeteringen kan je behalen door te variëren in ingrediënten, de hoeveelheden of de gebruiksaanwijzing. Onderstaand schema kan helpen.
Indien verbetering nodig, wat suggereer je?
Reiniging Hoe het haar aanvoelt Geur van het haar Glans na het wassen Droogtijd van het haar Haarkleur na het wassen xxx xxx
4
Future4U Lifestyle & Design
W erkb lad Test je suggesties op twee schone lokken haar en schrijf hieronder jouw definitieve recept en gebruiksaanwijzing voor de optimale droogshampoo op.
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
5
Future4U Lifestyle & Design
Reflectie 1. Wat vond je het leukst/interessantst om te doen tijdens de opdracht? Noem 3 dingen. 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Wat vond je het minst leuk/interessant om te doen tijdens de opdracht? Noem 3 dingen. 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Rangschik onderstaande activiteiten die je hebt uitgevoerd van meest interessant (1) naar minst interessant (6).
Activiteit
Nummer
Lezen van de opdrachttekst Bedenken aan welke eisen de shampoo moet voldoen Uitvoeren van praktisch werk aan de hand van een recept en gebruiksaanwijzing Bekijken van resultaten en hierbij conclusies trekken Bedenken en opschrijven waarmee de shampoo te optimaliseren is Formuleren van een definitief recept en een definitieve gebruiksaanwijzing 4. Spreekt het onderzoeken en ontwikkelen van cosmeticaproducten je aan? Leg uit. ...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
5. Spreekt de bètawereld Lifestyle & Design je aan? Leg uit. ...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Informatie over bètastudies en –beroepen in deze en andere bètawerelden vind je op: www.exactwatjezoekt.nl 6
Future4U Lifestyle & Design
g n i d i e l d n a h Docenten Duur practicum: 30 minuten
Maximaal aantal leerlingen per groepje: 4
Benodigdheden Per groep
Waar verkrijgbaar
Prijs in €
1 bekerglas van 500 mL 1 spuitfles water (kamertemperatuur) eetlepels en theelepels 3 lokken (synthetisch) haar (blond) 3 lokken (synthetisch) haar (bruin) Verstuiver (50 mL) Zonnebloemolie Maïzena Poedersuiker 2 eetlepels amandelpoeder Ethanol (bijv. 70%) Kam 3 theelepels cacaopoeder Parfum 6 elastiekjes 1 roerstaafje
Aanwezig op school Aanwezig op school Aanwezig op school www.feestbeest.nl, www.partycorner.nl www.feestbeest.nl, www.partycorner.nl www.jojoli.nl Supermarkt Supermarkt Supermarkt www.gekruid.com of Sligro Drogist Drogist/supermarkt Supermarkt Drogist Action Aanwezig op school
4,99 per pruik 4,99 per pruik 0,95 per stuk 1,19 per fles 1,29 per pakje 0,83 per bus 6,75 (450 g)/ 15,- (1 kg) 1,99 voor 110 mL 1,49 per stuk 1,89 per pak 7,- voor 50 mL 1,- voor een doosje -
Voorbereidingen voor docent/TOA
bloemolie op. Wrijf met het keukenpapier over de lok tot je een ‘vettig’ uitziende lok hebt. Uit één pruik haal je ongeveer 30 lokken. Als je hele amandelen hebt gekocht, maal ze alvast fijn. Laat leerlingen een labjas en bril dragen.
Zorg dat de lokken al ‘vet’ zijn voorafgaand aan het experiment. Neem een lok haar (van een pruik) en bind deze bij elkaar met een elastiekje. Pak een stukje keukenpapier en doe hier een paar druppels zonne-
Mogelijke lesindeling Tijd (min.) Onderwerpen
Activiteit van de begeleider
Activiteit van de leerlingen
0-10 introduceren bètawerelden (Lifestyle & Design in het bijzonder)
- basispresentatie bètawerelden geven - filmpje* over Lifestyle & Design laten zien en de flyers uitdelen
- luisteren
10-40 practicum Lifestyle & Design - uitdelen practicumvoorschrift - begeleiden practicum
- uitvoeren practicum - maken practicumopdrachten - opruimen materialen
40-50 reflectiemoment en afronding - kort nabespreken practicum - instrueren over reflectievragen**
- kort nabespreken practicum - luisteren naar instructie - invullen reflectievragen
* www.exactwatjezoekt.nl/betawerelden/video-betawerelden ** Je kunt ook het practicum uitgebreider bespreken en de reflectievragen als huiswerk opgeven! 7
Future4U Lifestyle & Design
g n i d i e l d n a h Docenten Suggesties
Theorie
− Geef elk groepje meer materiaal en laat ze telkens één variabele wijzigen (aan het recept of de gebruiksaanwijzing) om te onderzoeken wat het beste werkt. − Maak er een klassenactiviteit van: binnen een klas voert elke groep een variant uit, waarbij tussen de groepen telkens één variabele anders is. Vb: de klas kiest shampoo 1; een groep varieert de hoeveelheid amandelpoeder, een ander de hoeveelheid poedersuiker en nog een ander de hoeveelheid maïzena. Twee andere groepen gebruiken de basisvariant, maar veranderen iets in de gebruiksaanwijzing: inwerktijd en duur van het masseren. De gehele klas optimaliseert gezamenlijk en zo ervaart iedereen de complexiteit van de opdracht.
De olie in het haar wordt door de poeders geabsorbeerd. De ethanol in droogshampoo 2 zorgt dat de olieachtige substantie oplost, van het haar loslaat en door de poeders wordt geabsorbeerd. De ethanol verdampt weer en de poeders met olie vormen uitkambare klontjes. Ethanol zorgt er ook voor dat de poeders beter verdeeld worden door het haar.
Veiligheid In principe is het veilig om met de stoffen van de droogshampoo te werken. Ethanol is licht ontvlambaar, dus zorg dat er geen open vuur in de buurt is. Het is belangrijk dat de leerlingen de droogshampoo niet innemen. Laat de leerlingen de droogshampoo niet mee naar huis nemen, want teveel ethanol kan het haar beschadigen.
Resultaten Dit zijn enkel voorbeelden, er zijn meerdere antwoorden mogelijk.
De shampoo moet aan de volgende eisen voldoen: Reiniging
Het haar moet niet meer vettig zijn en ‘schoon’ ogen.
Hoe het haar aanvoelt
Het haar moet zacht en soepel aanvoelen.
Geur van het haar
Het haar moet een frisse, schone geur hebben.
Glans na het wassen
Het haar moet glanzen zonder er vet uit te zien.
Droogtijd van het haar
De droogtijd van het haar moet bij voorkeur zo kort mogelijk zijn, en niet langer dan 3 minuten.
Haarkleur na het wassen
Deze moet nog hetzelfde zijn als daarvoor, bij zowel blond als bruin.
8
Future4U Lifestyle & Design
g n i d i e l d n a h Docenten Hieronder vind je voorbeelden van mogelijke verbeteringen, gebaseerd op droogshampoo 2.
Verbeteringen
Reiniging
Langer roeren, zodat de poederdeeltjes beter in de vloeistof zijn verdeeld. Langer inmasseren, wederom om betere verdeling van de poeders in het haar te bewerkstelligen.
Hoe het haar aanvoelt
Een eetlepel poeder minder zodat minder poeder in het haar achterblijft en het haar minder droog/stug aanvoelt.
Geur van het haar
Een druppel parfum toevoegen. Vooral niet te veel want dan is de geur te nadrukkelijk aanwezig.
Glans na het wassen
Minder poeder toevoegen aan het mengsel.
Droogtijd van het haar
Minder water gebruiken, bijvoorbeeld 3 eetlepels ethanol, 2 eetlepels water. Ethanol verdampt sneller dan water. Of minder shampoo gebruiken.
Haarkleur na het wassen
Aparte shampoo voor bruin haar met daarin een theelepel cacaopoeder.
Relatie tussen experimentles en lesstof Wereld
Havo
Vwo
Lifestyle & Design Droogshampoo
Scheikunde: A6 Ontwerpen specificatie 7 (SE) en 8 (CE) E5 Onderzoek en ontwerp (SE)
Scheikunde: A6 Ontwerpen specificatie 7 (SE) en 8 (CE) E5 Onderzoek en ontwerp (SE)
9
Future4U Lifestyle & Design
Co lofo n Bron afbeelding Lifestyle & Design
De Future4U-experimentles ‘Lifestyle & Design’ is ontwikkeld door Stichting C3.
www.beautyjournaal.nl
In deze reeks verschenen ook de experimentlessen:
Algehele en inhoudelijke projectcoördinatie en contact Stichting C3:
l
Ilonka Mekes e:
[email protected] t: 070 337 87 85
l
l
Market & Money: Katalysatoren Mens & Medisch: Hot pack
Met dank aan: Leon van den Enk, Universiteit Twente en Twente Academy
Mobiliteit & Ruimte: Elektromotor
Vormgeving: l
l
l
Science & Exploration: Tuinieren in de ruimte?
t4design, Liesbeth Thomas
Voeding & Vitaliteit: Eiwitonderzoek Water, Energie en Natuur: Windauto
De lessen zijn te vinden op: http://onderwijsmiddelen.C3.nl De rechten van dit lesmateriaal (uiteraard niet van de gebruikte bronnen) berusten bij de Stichting C3 te Den Haag. Het materiaal mag voor onderwijsdoeleinden vrij worden gebruikt. Voor andere doeleinden dient u contact op te nemen met Stichting C3.
wat je z
ct
wat je zo
!
E xa
wat je zo
ek t !
E xa
ct
ek t
10
!
E xa
ek t
o tot stand Uiteraard is de experimentles met ct veel zorg gekomen. Stichting C3 aanvaardt echter geen aansprakelijkheid voor schade die eventueel is ontstaan bij het uitvoeren van deze experimentles.
