Lichaamsbewustzijn bij kinderen met psychiatrische problematiek

Lichaamsbewustzijn bij kinderen met psychiatrische problematiek

Workshop GNOON n.a.v. Onderzoek Master Daphne Uphof & Maloe Hofland

Introductie Daphne Uphof

Maloe Hofland

Kind en Jeugd ambulant

Nijmegen Deeltijd, kliniek, zorglijn infants

Master PMT

Master PMT

Onderzoek © 2012 Hofland & Uphof

Spelende kinderen

Inhoud • Vanuit de praktijk • Literatuurstudie • Methode • Resultaten • Discussie • Hoe verder? © 2012 Hofland & Uphof

Vanuit de praktijk… • Kinder- en jeugdpsychiatrie • Lichaamsbewustzijn

© 2012 Hofland & Uphof

Casus Jan • • • •

Jan is 8 jaar en heeft ADHD Snel en onhandig; stoot en valt vaak Weinig contact met zijn lichaam Vaak en plotseling heel boos

PMT: Lichaamssignalen en emoties herkennen


Wat is er bekend in literatuur? • Geen observatie- en behandelmethodes • Start onderzoek lichaamsbeleving bij volwassenen • Weinig onderzoek naar lichaamsbewustzijn bij kinderen • Literatuurstudie © 2012 Hofland & Uphof

Lichaamsbeleving Ontwikkeling lichaamsbeleving: • • • •

Lichaamsbewustzijn Lichaamsattitude Lichaamswaardering Lichaamsbeeld

Kinderen  Volwassenen

Verstoorde lichaamsbeleving


Lichaamsbewustzijn • Bewustzijn van het eigen lichaam, grenzen van het lichaam, positie van ledematen, de lichaamssensaties, herkennen van emoties en subjectieve, gevoelsmatige ervaring van het lichaam (Emck et al. 2007) • Verstoring lichaamsbewustzijn leidt tot bewegingsstoornissen, emotie- en impulsregulatie problemen (Simons, 2009)

Ontwikkeling lichaamsbewustzijn • Start vanaf geboorte; bewustwording lichaam en mogelijkheden lichaam ontdekken • Lichaamsdelen aanwijzen en benoemen (taal) • Bewegen in complexe situaties (motoriek) • Herkennen lichaamssensaties en emoties • Motorische ontwikkeling en taalontwikkeling  ontwikkeling lichaamsbewustzijn


Onderzoek bij kinderen Heel weinig onderzoek naar gedaan! Simons (2010): 3-6 jarige kinderen met psychiatrische problematiek Psychiatrische groep scoorden significant slechter  Verband ontwikkeling taal en lichaamsbewustzijn Moore (2007): 2 jarige peuters Verband tussen winkelwagentest en spiegeltest  Bewegen fundamenteel voor ontwikkeling van het lichaamsbewustzijn


Lichaamsbewustzijn bij kinderen Conclusie onderzoeken: ‘Kinderen met psychiatrische problematiek lopen groot risico op verstoring van de ontwikkeling in het algemeen (taal- en motorische ontwikkeling). En dus ook van het lichaamsbewustzijn en de lichaamsbeleving’


Verstoorde lichaamsbeleving voorkomen

In puberteit wordt lichaamsbeleving geïnternaliseerd, daarna beïnvloeding moeizaam (Killen, 2006) Voorkomen van verstoorde lichaamsbeleving; richten op lichaamsbewustzijn van kinderen in de prepuberteit: 8-12 jaar (Munck & Roedelof, 2002)

Vraagstelling Is er verschil in lichaamsbewustzijn tussen kinderen van 8-12 jaar met een psychiatrische stoornis en normaal ontwikkelende kinderen van 8-12 jaar?


Successen en knelpunten literatuurstudie

• Goede basis voor onderzoek


• Veel schrappen • Veel tijd en energie……

• Gegrepen door het onderwerp

• …… en dan moeten we nog beginnen

• Andere blik werk en cliënten © 2012 Hofland & Uphof

Methode

• Vragenlijst: LichaamsBelevingslijst voor Kinderen (LBK) • Kruisjestest bij twee bewegingsarrangementen


LBK vragenlijst • Ontwikkeld door studenten VU, bewegingswetenschappen (Damen, Dop, Dries & Timmermans, 2011) • 3 subschalen van elk 12 vragen: lichaamsbewustzijn, lichaamsattitude en lichaamswaardering • Acceptabele betrouwbaarheid en validiteit (Cronbach’s alpha 0.72)


LBK vragenlijst voorbeeld Helemaal waar

Een beetje waar

Een HeleBeetje maal waar waar of

Ik vind honden eng


Ik vind honden niet eng

Vragenlijst Ik stoot mij vaak

Ik stoot me niet zo vaak

Ik merk duidelijk aan mijn lichaam of ik moe ben

Ik merk niet zo goed aan mijn lichaam of ik moe ben

Ik voel aan mijn lichaam als iets spannend is

Ik voel niets aan mijn li-chaam als iets spannend is

Kruisjestest • Lichaamsbewustzijn meten in actie • Activiteit in de gymzaal vanuit de praktijk • Fysieke en complexe (emotionele) sensaties  objectieve en subjectieve propriocepsis


Kruisjestest PMT arrangementen: Fysiek: Eén minuut springen op de plek •

• Complex: Lopen over een bank, waarbij één kant van de bank 1 meter hoog hangt, en er vervolgens afspringen (2x)

Lopen over de wiebelbank


Kruisjestest score • Meerdere kruisjes, nummering, 1e en 2e kruisje meegenomen in de analyse • 9 zones: hoofd, hals/nek, borst, armen/handen, buik, rug, bekkengebied, benen, voeten • ‘Niets gevoeld’ • 2 - 20 punten per onderdeel, • 6 - 60 punten te behalen over 3 onderdelen


Aan de slag….. • • • •


Deelnemers werven! Onderzoeksgroep - Controlegroep Toestemmingsformulieren Procedure beschrijven

Populatie • Onderzoeksgroep: Kinderen met één of meerdere psychiatrische stoornissen geworven op Pro Persona, Karakter, PI en RBB • Controlegroep: Kinderen vanuit regulier basisonderwijs uit Nijmegen en Beek (gld)


Successen en knelpunten methode


• Vanuit literatuurstudie in uitvoering

• Toestemming onderzoek • Welke gegevens wel/ niet

• Veel kinderen en enthousiaste reacties

• Deelnemers werven, instellingen en scholen • Planning afname


Resultaten - Onderzoeksgroep: 115 kinderen - Controlegroep: 193 kinderen


Diagnoses onderzoekspopulatie


Resultaten LBK Onderzoeksgroep

Controlegroep

Testwaarden

Gemiddelde

SD

Gemiddelde

SD

t(df)

p

LBK totaal

104,29

10,40

110,50

9,78

(284) -5,11

0,000*

LichaamsBewustzijn

36,93

4,82

39,32

3,81

(295) -4,73

0,000*

LichaamsWaardering

37,43

6,82

40,24

6,62

(292) -3,48

0,001*

LichaamsAttitude

29,96

5,25

30,80

4,60

(289) -1,45

0,148





Resultaten per diagnose Diagnose

ASS (n=64)

ADHD (n=23)

Angst en stemming (n=7)

Gemiddelde

SD

Gemiddelde

SD

Gemiddelde

SD

LBK Totaal

103,67

10,29

105,91

9,61

104,14

10,54

Lichaams-

36,40

4,56

37,91

4,71

39,14

5,73

bewustzijn


Kruisjestest Onderzoeksgroep Activiteit

Controlegroep

Testwaardes

Gemiddelde

SD

Gemiddelde

SD

t

p

16,93

3,02

16,66

2,79

0,79

0,429

33,63

5,77

35,55

4,67

-3,14

0,002*

50,63

7,17

52,21

6,01

-2,03

0,042*

Springen in een hoepel (max 20 p) Lopen over de wiebelbank totaal (max 40 p) Kruisjestest totaal (max 60 p)


Samenhang LBK & kruisjestest Springen in de hoepel

Lopen over de wiebelbank

Kruisjestest totaal

r

p

r

p

r

p

LBK totaal

-0,040

0,503

0,145

0,015*

0,089

0,138

Lichaamsbewustzijn

-0,048

0,416

0,129

0,029*

0,079

0,170


Successen en knelpunten resultaten


• SPSS, rekenen, grafieken • SPSS, rekenen, grafieken • Significante verschillen!!

• Analyse kruisjestest

• Uitkomsten na praktijk

• Grenzen analyseren: wat wel en niet? • Kort & krachtig beschrijven


Conclusie Significant verschil ten aanzien van het lichaamsbewustzijn bij kinderen met en zonder psychiatrische problematiek


Discussiepunten


Positieve punten onderzoek • Significante verschillen gevonden tussen de twee groepen • Grote groep onderzochte kinderen • Standaardisatie van onderzoek


Negatieve punten onderzoek • Geen acceptabele betrouwbaarheid op domein lichaamsbewustzijn van de LBK • Geen normscores bij de kruisjestest • Vraag of deelnemers representatief zijn © 2012 Hofland & Uphof

Aanbevelingen en discussie Vervolgonderzoek met: – – –

Gelijke verdeling tussen groepen wat betreft jongens/meisjes, leeftijden, BMI en diagnoses Betrouwbare en valide vragenlijst omtrent lichaamsbewustzijn voor kinderen Representatieve normscores bij kruisjestest

• Effectonderzoek naar behandeling om lichaamsbewustzijn van kinderen met psychiatrische problematiek te verbeteren © 2012 Hofland & Uphof

Successen en knelpunten conclusie & discussie


• Beperkingen onderzoek eindelijk uitwerken • Kloppend & rond verhaal


• Wat kan je concluderen? • Naast negatieve ook positieve punten

Hoe nu verder met het onderzoek?

Artikel schrijven


Meer gegevens verzamelen

Hoe nu verder in de praktijk?

• Observatiemiddel bij diagnostiek of start behandeling • Ontwikkelen gestandaardiseerde PMT behandeling


Bedankt voor jullie aandacht!

Lichaamsbewustzijn bij kinderen met psychiatrische problematiek

Recommend Documents