LEUVEN t. Farmaceutische wetenschappen

LEUVEN t

KU LEUVEN Oude Markt 13 bus 5005 3000 LEUVEN [email protected] www.kuleuven.be

Infomomenten OKT.

27-31 oktober 2014 (herfstvakantie)

OPENLESWEEK Volg les tussen de studenten en snuif de sfeer op van je toekomstige studieomgeving.

NOV.

8 www.kuleuven.be/openles/leuven

DEC.

INFODAG Kom een kijkje nemen in je toekomstige faculteit. Je kunt infosessies en rondleidingen volgen, een bezoek brengen aan de verschillende infostands, spreken met studenten, proffen en studie(traject)begeleiders …

JAN. FEB. MAA.

16-20 februari 2015 (krokusvakantie)

8 www.kuleuven.be/infodag/leuven

28 maart 2015

INFOBEURS Bezoek de infobeurs in de Universiteitshal met informatie over de opleidingen en studentenvoorzieningen.

APR.

8 www.kuleuven.be/infobeurs

MEI

9 mei 2015

JUN.

AUG. 2015-2016

v.u.: Isabelle Van Geet, Oude Markt 13, 3000 Leuven

JUL.

Farmaceutische wetenschappen

SEP.

5 september 2015

8 www.kuleuven.be/infomomenten

LEUVEN t


Infomomenten OKT.



NOV.


DEC.


JAN. FEB. MAA.



28 maart 2015


APR.


MEI

9 mei 2015

JUN.

AUG. 2015-2016


JUL.


SEP.

5 september 2015


41


2

Beginprofiel

4

Eindprofiel

5

Bacheloropleiding

7

■ ■ ■ ■ ■

Opbouw Studieprogramma Opleidingsonderdelen van de eerste fase Week van een student farmaceutische wetenschappen Overzicht academiejaar

Nuttige websites de meest recente informatie over de opleidingen

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be

8 10 12 16 17

je toekomstige faculteit

8 www.pharm.kuleuven.be publicaties downloaden of bestellen je voorkennis online testen of meer zin in een zomercursus? een handig overzicht van alle infomomenten

Studiebegeleiding

18

Praktijkervaring

20

Stage

21

Internationale ervaring

24

Master in de farmaceutische zorg

25

Master in de geneesmiddelenontwikkeling

26

Master-na-masteropleidingen

28

Andere verderstudeermogelijkheden

30

8 www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen

Loopbaan

31

inschrijven

8 www.bachelorskuleuven.be studeren aan de KU Leuven, ook buiten Leuven

8 www.kuleuven.be/campussen studentendiensten

8 www.kuleuven.be/inschrijven

Alle opleidingen van de Faculteit Farmaceutische Wetenschappen

33

Praktisch

34

Inschrijven

34

Sociale Dienst

35

Huisvestingsdienst

35

Gelijke kansen

35

Studeren in Leuven

36

Stadsplan en contactgegevens

38

Nuttige websites

41

Openlesweek of -dagen

Geneesmiddelen bestaan al bijna zo lang als de mensheid en vormen een onmisbare pijler in de gezondheidszorg. Ze zijn geëvolueerd van aanvankelijk plantaardige en minerale stoffen naar voornamelijk verbindingen van synthetische en biotechnologische aard waarvan het werkingsmechanisme en de mogelijke nevenwerkingen vooraf zorgvuldig zijn onderzocht. Logisch dus dat het veel kennis, zorg en inspanning vraagt om degelijke geneesmiddelen te ontwerpen en te bereiden, en het adequaat gebruik er van te garanderen. Ben je geïnteresseerd in het snel evoluerende en boeiende domein van nieuwe geneesmiddelen? Wil je graag patiënten begeleiden bij het gebruik van geneesmiddelen, of artsen en andere zorgverstrekkers hierover adviseren? Wil je graag mee aan de wieg staan van de ontwikkeling en de klinische evaluatie van nieuwe geneesmiddelen? Dan biedt de Faculteit Farmaceutische Wetenschappen je daartoe een uitstekende opleiding. De faculteit is ondergebracht op de Campus Gasthuisberg, waar je les krijgt in moderne, degelijk uitgeruste auditoria en practicazalen. Het studieprogramma is aangepast aan de nieuwste ontwikkelingen in het domein, en geeft je op boeiende en aantrekkelijke wijze een brede actuele vorming. Via een breed gamma aan onderwijsvormen word je gevormd tot een specialist van het geneesmiddel. Aan jou om de uitdaging aan te gaan! Hopelijk tot binnenkort. Paul Declerck, decaan Faculteit Farmaceutische Wetenschappen Veerle Foulon, vice-decaan Faculteit Farmaceutische Wetenschappen

8 www.kuleuven.be/openles Infodag

8 www.kuleuven.be/infodag op de hoogte blijven van al onze infomomenten

8 www.bachelorskuleuven.be/opdehoogte www.facebook.com/kuleuven

41


2

Beginprofiel

4

Eindprofiel

5

Bacheloropleiding

7

■ ■ ■ ■ ■




8 10 12 16 17



Studiebegeleiding

18

Praktijkervaring

20

Stage

21


24


25


26


28


30


Loopbaan

31

inschrijven





33

Praktisch

34

Inschrijven

34

Sociale Dienst

35

Huisvestingsdienst

35

Gelijke kansen

35

Studeren in Leuven

36


38

Nuttige websites

41






1

De KU Leuven is een onderzoeks- en onderwijsinstelling met internationale uitstraling. Alle opleidingen aan de KU Leuven zijn gebaseerd op het innovatieve onderzoek van haar wetenschappers en professoren. Ze prikkelen je nieuwsgierigheid en leiden je op tot een kritische en zelfstandige student.

Waarom kiezen voor farmaceutische wetenschappen in Leuven? waaier aan 1 Een beroepsuitwegen De opleiding geeft je een dynamische voorbereiding op een waaier aan professionele uitdagingen in de farmaceutische en biomedische sector. Farmaceutische wetenschappers zijn ► p. 31 erg gegeerd op de arbeidsmarkt.

onderwijs, 2 Kwaliteitsvol gevoed door innovatief onderzoek Je krijgt les van docenten die expert zijn in hun vakgebied, zowel in het wetenschappelijk onderzoek als in de farmaciepraktijk.

Variatie aan (vernieuwende) 3 werkvormen Hoorcolleges, oefenzittingen, stages en practica wisselen elkaar af. Theorie en praktijk ► p. 20-21 versterken elkaar.

4 Enthousiasmerende studiebegeleiding Docenten en assistenten, het monitoraat en de studietrajectbegeleider staan klaar om je op een enthousiaste manier te begeleiden ► p. 18 tijdens je hele opleiding.

5 Uitstekende faciliteiten Je krijgt les in uitstekend uitgeruste auditoria en leslokalen. De practicumzalen zijn licht en flexibel ingericht, en geven je de kans om te experimenteren met toonaangevende technieken. Communicatieve vaardigheden worden aangeleerd en geoefend in de vaardigheidsapotheek.

van UZ Leuven 6 Nabijheid en onderzoekslaboratoria Het universitair ziekenhuis UZ Leuven en de vele onderzoekslaboratoria liggen letterlijk om de hoek. Die sterke wisselwerking is voelbaar in de lessen, practica en stages.

7 Grensverleggend Tijdens de masteropleiding kun je gedurende een volledig semester les volgen en onderzoek uitvoeren aan een buitenlandse universiteit. Je kunt ook een gedeelte van je stage in het ► p. 24 buitenland lopen.

8 Sterke studentenwerking De studentenkring Farmaceutica, met zijn eigen café ‘Den Bijsluiter’, staat garant voor plezier en ontspanning. Sterke banden buiten de les geven ook een goede dynamiek binnen de lessen.

2

Farmaceutische wetenschappen Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master met de verschillende master-na-masteropleidingen en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.

Bacheloropleiding Bachelor in de farmaceutische wetenschappen

Beginprofiel

►

p. 4

Fase 1

►

p. 12

Fase 2

Fase 3

►

p. 7

Masteropleidingen Master in de farmaceutische zorg Fase 1

►

Manama-opleidingen p. 25

Fase 2

Master in de ziekenhuisfarmacie ► p. 28

Master in de klinische biologie

►

p. 28

Master in de geneesmiddelenontwikkeling ► p. 26 afstudeerrichting apotheek Fase 1

Fase 2

Master in de geneesmiddelenontwikkeling ► p. 26 afstudeerrichting industrie Fase 1

Fase 2

Master in de industriële farmacie ► p. 29

Eindprofiel

►

p. 5

3

4

Beginprofiel Is farmaceutische wetenschappen iets voor jou?

• Je bent geïnteresseerd in alles wat met geneesmiddelen te maken heeft. • Je voelt je uitgedaagd door thema’s zoals ziekte en gezondheid. • Je bent geboeid door onderzoek dat aan de grondslag ligt van de nieuwste ontwikkelingen in de biomedische en farmaceutische sector. • Je bent goed in exacte wetenschappen (voornamelijk chemie en biologie) en je bent wetenschappelijk ingesteld. • Maatschappelijke betrokkenheid, hetzij via sociaal contact of via research, is van cruciaal belang. • Je intellectuele nieuwsgierigheid en kritische houding zijn zowel voor de opleiding als voor het latere beroepsleven noodzakelijk. • Je bent sociaal vaardig. • Beschik je bovendien over praktisch gerichte competenties zoals een scherp observatievermogen, goede communicatievaardigheden, nauwkeurigheid, orde, geduld en doorzettingsvermogen, dan ben je de geknipte kandidaat.

Wie in het secundair onderwijs een behoorlijk pakket positieve wetenschappen (fysica, chemie en biologie) volgde, heeft een voetje voor. Denk je dat je in het secundair onderwijs onvoldoende wetenschappen hebt gekregen ? Dan kun je deelnemen aan een ijkingstoets die nagaat of je beschikt over voldoende academisch potentieel én over de noodzakelijke wiskundige en wetenschappelijke vaardigheden.

8 www.ijkingstoets.be Of heb je nood aan een opfrissing? Dan kun je in augustus de voorbereidende cursus chemie en fysica volgen.

8 www.bachelorskuleuven.be/voorbereidendecursussen

5

Eindprofiel Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld. Hierdoor kun je binnen het vakgebied farmaceutische wetenschappen je eigen bijdrage leveren.



• Je bent in staat om een rol te vervullen als communicatieve geneesmiddelenspecialist.

• Je bent klaar om een uitdaging aan te gaan als geneesmiddelenspecialist in de gezondheidszorg, het wetenschappelijk onderzoek of de industrie.

• Je hebt een grondige kennis van op evidentie gebaseerde farmacotherapie, en kunt deze kennis aanwenden bij het verstrekken van advies aan patiënten en andere zorgverleners. • Je hebt inzicht in de factoren die het gebruik van geneesmiddelen beïnvloeden en kunt op basis daarvan zorginterventies uitwerken. • Je hebt inzicht en vaardigheden in de praktische aspecten die samenhangen met een patïentgerichte uitoefening van het beroep van apotheker.

• Je hebt een grondig inzicht in de verschillende stappen in het onderzoek naar en de ontwikkeling van geneesmiddelen en kunt gegevens hierover interpreteren. • Je hebt een goed beeld van de methoden die gebruikt kunnen worden bij de ontwikkeling, productie en analyse van geneesmiddelen, en kunt deze (gedeeltelijk) toepassen. • Je hebt inzicht in de ethische, juridische, deontologische en economische aspecten rond geneesmiddelen(ontwikkeling).

Algemene vaardigheden • Je kunt op zelfstandige en kritische wijze wetenschappelijk onderzoek uitvoeren. • Je bent in staat om complexe multidisciplinaire problemen passend te benaderen. • Je beschikt over een ruim arsenaal aan sociale en communicatieve vaardigheden. • Je bent in staat kritisch te reflecteren over je eigen professionele functioneren, staat open voor feedback en bent bereid om je eigen competenties te verdiepen of te verbreden.

6

Ken je deze onderwijstermen al? ■

Opleidingsonderdeel Officiële term voor ‘vak’

■

Opleiding Verzameling van opleidingsonderdelen. Er zijn bachelor- en masteropleidingen. De bacheloropleiding gaat altijd vooraf aan de masteropleiding.

■

Studiepunt Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit: een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten weegt dus zwaarder door dan een van 3. Eén studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uur studietijd: voorbereidingen maken, college of practicum volgen, stage lopen, opdrachten maken, examens afleggen …

■

Opleidingsfase Een opleiding bestaat uit fases van een bepaalde hoeveelheid studiepunten. Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie fases van telkens ongeveer 60 studiepunten; de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit minstens één fase van 60 studiepunten.

7

Bacheloropleiding De hedendaagse apotheker krijgt steeds bredere maatschappelijke verantwoordelijkheden. Daarnaast neemt de vraag naar echte specialisten in farmaceutische en aanverwante onderzoeksdomeinen toe. Vanuit die vaststellingen heeft de opleiding farmaceutische wetenschappen aan de KU Leuven de laatste jaren een krachtige nieuwe impuls gekregen. In de bacheloropleiding krijg je een basisvorming in zowel exacte als biomedische wetenschappen en leer je redeneren over de basisaspecten van de ontwikkeling, de analyse, de werking en het gebruik van geneesmiddelen. De bacheloropleiding wordt gekenmerkt door een dubbele focus op zowel de ontwikkeling van het geneesmiddel (product) als op het gebruik van het geneesmiddel (patiënt), een aanpak die consequent wordt doorgevoerd in de keuze van de opleidingsonderdelen en de opbouw van de opleiding. De bacheloropleiding beoogt een algemene voorbereiding op de verschillende masteropleidingen waarin de focus verschuift naar enerzijds de patiënt (master in de farmaceutische zorg) en anderzijds naar het geneesmiddel (master in de geneesmiddelenonwikkeling).

Tijdens mijn farmajaren heb ik nooit gedacht dat er tussen productie en aflevering van een geneesmiddel nog een essentiële stap zit: de commercialisering door de farmaceutische industrie. Begonnen aan de basis als medisch afgevaardigde, heb ik me nadien uitgeleefd als sales- en marketingverantwoordelijke. Het houdt in dat je de positionering, de strategie en de promotiecampagne van geneesmiddelen uitwerkt en leiding geeft aan je team. (Oud-student)

8 8

Opbouw De bacheloropleiding is voor alle studenten farmaceutische wetenschappen gemeenschappelijk en omvat 180 studiepunten, verdeeld over drie opleidingsfases van telkens gemiddeld 60 studiepunten. Je krijgt een brede waaier van basisopleidingsonderdelen en een degelijke inleiding tot het wetenschappelijk onderzoek. Je bestudeert de verschillende aspecten van het geneesmiddel gaande van de chemische structuur, de werking, de ontwikkeling, de productie en de analyse tot het gebruik. De verschillende opleidingsonderdelen zijn ondergebracht in vijf opleidingslijnen.

Exacte wetenschappen Het geneesmiddel: aangrijpingspunten en werkingsmechanisme Het geneesmiddel: ontwikkeling, productie en analyse Farmaceutisch werkveld Mens en maatschappij

Tijdens de eerste bachelorfase ligt het accent op algemene wetenschappelijke vorming en krijg je een aantal basiswetenschappen zoals chemie en fysica (exacte wetenschappen). Tegelijkertijd word je ingewijd in de biologische en biochemische systemen waarop geneesmiddelen inwerken (‘het geneesmiddel: aangrijpingspunten en werkingsmechanisme’) en passeren de theorie en praktijk van een aantal basisanalysetechnieken de revue (‘het geneesmiddel: ontwikkeling, productie en analyse’). Vanaf het begin van de opleiding is er ook een duidelijke lijn ‘farmaceutisch werkveld’ aanwezig. In de eerste fase krijg je in het opleidingsonderdeel ‘het geneesmiddel: van ontwikkeling tot aflevering’ een breed overzicht van de rol van de apotheker van bij de ontwikkeling van geneesmiddelen tot bij de aflevering ervan. Zo ontdek je jouw rol als toekomstig geneesmiddelenspecialist in de verschillende fasen die een geneesmiddel doorloopt. Tijdens de tweede fase ligt de nadruk op de eigenschappen van geneesmiddelen (oorsprong, aard en analyse) (‘het geneesmiddel: ontwikkeling, productie en analyse’) en op de fysiologische systemen waarop ze inwerken (‘het geneesmiddel: aangrijpingspunten en werkingsmechanisme’). Daarnaast is er een korte kennismakingsstage in een openbare apotheek, waarin je kennismaakt met de rol van de apotheker in de eerste lijn en met de interactie tussen de apotheker en andere zorgverleners. Tijdens de derde fase van de bacheloropleiding ligt de focus op ziekte en behandeling (‘het geneesmiddel: aangrijpingspunten en werkingsmechanisme’) evenals op de bereiding van geneesmiddelen (‘het geneesmiddel: ontwikkeling, productie en analyse’). Bovendien krijg je de kans om een korte stage te lopen in een ziekenhuisapotheek, klinisch laboratorium of de farmaceutische industrie. Binnen het opleidingsonderdeel ‘biofarmaceutisch onderzoek: toepassingen III’ (‘het geneesmiddel: ontwikkeling, productie en analyse’) kruip je in de huid van een medewerker van een biofarmaceutisch bedrijf die de opdracht krijgt een analysemethode uit te werken voor een specifiek probleem. De resultaten van deze opdracht worden op een postersessie (mini-symposium) voorgesteld aan medestudenten en experten uit de academische wereld.

9

Als geneesmiddelenspecialist ken je snel alle aspecten van een nieuw of bestaand geneesmiddel. Zo bouw je een grote geloofwaardigheid op bij het medische en farmaceutische korps. Daarnaast geeft een dergelijke job je de mogelijkheid een mooie ‘mix’ te maken tussen creativiteit en wetenschap, terwijl je toch veel contact met mensen hebt. (Oud-student)

10

Studieprogramma

Eerste fase Eerste semester

Tweede semester

Organische chemie I: algemene concepten

4

Natuurkunde met elementen van wiskunde I

9

Natuurkunde met elementen van wiskunde II

Chemie: algemene concepten

9

Metabolisme en metabole regeling

Celbiologie I: structuur, functies en componenten van de cel Het geneesmiddel: van ontwikkeling tot aflevering

7

Organische chemie II

Celbiologie II: regulatiemechanismen

6

5 4 3

Methoden in het biofarmaceutisch onderzoek : algemene analyse

3

Biofarmaceutisch onderzoek: toepassingen I

6 3

Tweede fase Eerste semester

Tweede semester

Celfysiologie

3

Algemene ziekteleer

Algemene farmacologie en farmacokinetiek

3

Medicinale chemie

Orgaananatomie en -histologie

5

7

Farmaceutische hulpstoffen

3

Analyse van organische geneesmiddelen

3

7

Orgaanfysiologie Methoden in het biofarmaceutisch onderzoek: instrumentele analyse Fysicochemie van het geneesmiddel

4

5 4

5

Farmaceutische biologie

9

Biofarmaceutisch onderzoek: toepassingen II Kennismakingsstage in een apotheek

3

11

Derde studiefase Eerste semester

Tweede semester

8

Ziekteleer Microbiologie en behandeling van infectieziekten

8

Farmacologie

7

Formulering en bereiding van geneesmiddelen

9 11

Biofarmaceutisch onderzoek: toepassingen III Farmaceutische data-analyse

4

Kennismakingsstage in industrie, ziekenhuisapotheek of laboratorium voor klinische biologie

3

Basisprincipes van de dringende medische hulpverlening

3

Wijsbegeerte

3

Psychologie

Exacte Wetenschappen (34 sp) Het geneesmiddel: aangrijpingspunten en werkingsmechanisme (68 sp) Het geneesmiddel: ontwikkeling, productie en analyse (55 sp) Farmaceutisch werkveld (16 sp) Mens en maatschappij (7 sp)

4

12

Opleidingsonderdelen van de eerste fase Exacte wetenschappen Wie geneesmiddelen in alle facetten wil bestuderen, kan dit niet zonder een grondige kennis van chemie en fysica. De grote aandacht die in de eerste fase aan deze basiswetenschappen wordt besteed, heeft als doel alle studenten dezelfde basis te geven en meteen al duidelijk farmaceutische accenten te leggen. ■

Chemie: algemene concepten Je krijgt de basisconcepten mee die belangrijk zijn voor alle chemisch georiënteerde opleidingsonderdelen in de verdere opleiding. De cursus begint bij de deeltjes waaruit alle materie is opgebouwd: atomen en moleculen. Je leert dat de interacties tussen die deeltjes bepalend zijn voor de eigenschappen van de materie. Vervolgens worden verschillende aspecten van de chemische reactie toegelicht: het type (zuurbase-, oxidoreductie, neerslag- en complexatiereacties), de stoechiometrie, de reactiesnelheid en de uitwisseling van energie. Ten slotte besteed je aandacht aan het chemische evenwicht: het zuur-base-evenwicht, het oplosbaarheidsevenwicht, het complexatie-evenwicht en het redoxevenwicht. Om de cursus te illustreren en de aangeleerde concepten toe te passen, volg je praktijksessies en werkzittingen waarin je oefeningen oplost.

■

Organische chemie I + II Je maakt kennis met de basisbeginselen van de organische chemie en wordt vertrouwd met de veelheid van namen, functionele groepen en klassen van organische moleculen. Je krijgt een introductie in de stereochemie, in het zuur-basekarakter van organische moleculen en in de elektronenverdeling die bepalend is voor de fysische en chemische eigenschappen van verbindingen. Je bestudeert de reactiviteit, verbonden aan de voornaamste functionele groepen, en hun onderlinge interacties. Die kennis kun je later gebruiken om bepaalde aspecten van de synthese en analyse van farmaceutische hulpstoffen en geneesmiddelen te begrijpen en te beoordelen. De bijhorende oefeningen helpen je om alle nieuwe begrippen onder begeleiding onder de knie te krijgen.

■

Natuurkunde met elementen van wiskunde I + II Je krijgt een overzicht van de fysische fenomenen die je nodig hebt bij de studie van diverse andere opleidingsonderdelen. Bovendien bestudeer je een aantal wiskundige technieken voor gebruik binnen en buiten de fysica. De onderwerpen die aan bod komen, zijn mechanica, mechanische golven, vloeistoffysica, warmteleer, geometrische optica, kwantumfysica, elektrische en (elektro)magnetische verschijnselen. De principes die je bestudeert, vormen de basis voor tal van onderzoeks- en scheidingstechnieken. Daarnaast is een goed begrip van de fysische eigenschappen van geneesmiddelen en hulpstoffen onmisbaar voor de formulering en bereiding van geneesmiddelen.

13

Het geneesmiddel: aangrijpingspunten en werkingsmechanisme In deze leerlijn bestudeer je de werking en functies van cellen, weefsels en organen. Inzicht in deze processen is onmisbaar als je wil begrijpen hoe een geneesmiddel werkt en waarom er neveneffecten kunnen optreden. Je leert ook hoe het achterhalen van het werkingsmechanisme van een molecule aanleiding kan geven tot de ontwikkeling van nog betere geneesmiddelen. ■

Celbiologie I + II Je bestudeert de chemische en moleculaire basis van dierlijke cellen (bouwstenen, celorganellen) en de rol van die chemische structuren in het functioneren van cellen. Een belangrijk onderdeel is de studie van de structuur en de werking van het genetische materiaal (DNA). Er komen vragen aan bod zoals: hoe ontstaat genetische diversiteit? Welke mechanismen zorgen voor de aanmaak van eiwitten? Je wordt verder vertrouwd gemaakt met de transportprocessen van eiwitten en lipiden en de belangrijkste signaaltransductiewegen in de cel. De werking van een grote groep geneesmiddelen is immers gebaseerd op de binding aan bepaalde receptoren waardoor de werking van belangrijke signaalstoffen geblokkeerd of gestimuleerd wordt. Je bestudeert ook de moleculaire mechanismen die celdeling en celdood regelen onder normale omstandigheden en hoe de ontsporing van dit systeem aanleiding geeft tot kanker. Je verwerft inzicht in de eigenschappen en toepassingsmogelijkheden van stamcellen en leert reflecteren over de ethische problematiek die hierbij betrokken is. Je leert nieuwe evoluties in de celbiologie herkennen en nieuwe informatie opsporen aan de hand van verschillende soorten wetenschappelijke publicaties, en duiden in het licht van de cursus. In dit opleidingsonderdeel worden ook de belangrijkste methodes van het moderne moleculairbiologisch onderzoek uitgelegd. Om hiermee meer vertrouwd te raken, voer je zelf een aantal experimenten uit.

■

Metabolisme en metabole regeling In dit opleidingsonderdeel richt je je aandacht op het cel- en orgaanmetabolisme. Je ziet hoe moleculen via lange metabolische wegen worden omgezet in gewenste eindproducten, hoe verschillende metabolische wegen op elkaar aansluiten en wat de rol van enzymen is. Enzymen vormen naast receptoren een belangrijk aangrijpingspunt voor geneesmiddelen. Een geneesmiddel kan bijvoorbeeld een enzym remmen of blokkeren zodat dit enzym zijn normale werking niet meer kan uitvoeren. Daarnaast is een grondig inzicht in metabolisme en metabole regeling nodig om aandoeningen zoals diabetes en hyperlipidemie te kunnen begrijpen, en om te begrijpen wat de waarde is van klinisch diagnostische merkers.

14

Het geneesmiddel: ontwikkeling, productie en analyse Je bestudeert hoe actieve bestanddelen, aangemaakt door middel van chemische of biotechnologische technieken of geïsoleerd uit natuurlijke bronnen, worden ontwikkeld tot een bruikbaar geneesmiddel. Naast de studie over de oorsprong van geneesmiddelen krijg je antwoorden op de vraag hoe een geneesmiddel op grote en/of kleine schaal wordt geproduceerd. Je leert ook hoe de kwaliteit en de juiste hoeveelheid van een geneesmiddel kunnen worden bepaald. ■

Methoden in het biofarmaceutisch onderzoek: algemene analyse Analytische chemie studeren, is leren zoeken naar de identiteit (kwalitatieve analyse) en naar de hoeveelheid van een stof (kwantitatieve analyse). In de kwalitatieve analyse ontdek je de achtergrond van de vele identificatiereacties en van de scheidingstechnieken die de analyse selectiever maken. In de kwantitatieve analyse leer je omgaan met meetfouten en hoe ze de interpretatie van het analyseresultaat beïnvloeden. Bekende begrippen over zuur-base, complexatie en redox worden uitgediept en toegepast in klassieke en instrumentele titratietechnieken. Analytische chemie is vooral probleemoplossend leren denken. Dat wordt gestimuleerd in oefenzittingen, maar vraagt ook praktijkervaring via de bijhorende practica. Je maakt ook kennis met de Europese Farmacopee, het ‘wetboek’ van de apotheker, waarin de normen van zuiverheid en analysemethodes voor veel farmaceutische grondstoffen zijn beschreven.

■

Biofarmaceutisch onderzoek: toepassingen I Tijdens praktijkoefeningen word je vertrouwd gemaakt met een aantal toestellen en analytische technieken die gebruikt worden in het biofarmaceutisch onderzoek. Daarnaast krijg je een aantal basisvaardigheden aangeleerd waaronder veiligheid, nauwkeurig werken en verwerking van meetresultaten.

Farmaceutisch werkveld Al van bij het begin van je opleiding maak je kennis met het farmaceutisch werkveld. Daarbij moet je zelf aan de slag: in groepswerk, tijdens stages en bij verwerkingsopdrachten. ■

Het geneesmiddel: van ontwikkeling tot aflevering Je leert hoe een nieuw geneesmiddel wordt ontdekt en welke de verschillende stappen van ontwikkeling tot aflevering zijn. Je krijgt een eerste overzicht van productie- en analysetechnieken en van het belang van een goed registratiedossier en een leesbare bijsluiter. Zo ben je goed geplaatst om het belang van de verschillende opleidingsonderdelen in de latere opleidingsfases te begrijpen en heb je meteen een goed overzicht van jouw mogelijke rol als toekomstige geneesmiddelenspecialist.

Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding en voor het uurrooster:

8 www.kuleuven.be/ba/bfwl

15

16

Week van een student farmaceutische wetenschappen Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie … Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.

G MAANDA Celbiologie hoorcollege Natuurkunde I 11:15-13:15 u. orcollege ho

AG DONDERD Genetica 09-10:30 u.

08:30-10 u.

men Boterhnam koer en in b op

kzitting Celbiolgie – wer

14-18 u.

ter in Physics Kot Kelly: Maspc oefenen op

ningen Chemie – oefe 13:30-15:30 u.

21 u. Dorien

23u. Fakbar!

Doop – Grote Markt!!

11 u.

DINSDAG

college Chemie – hoor 8:30-10:30 u. del Het geneesmid 11-13 u. hoorcollege

Koffiekoeken

emie Organische ch 13:30-15:30 u. feningen oe oef. Natuurkunde – u. 8 16-1

de cel maken Samenvatting de f. natuurkun Voorbereiden oe AG WOENSD

eorie Natuurkunde th 08:30-10:30 u. ie em ch e ch is Organ 11-12:30 u.

bijwerken Centrale Bibch: emie organische ningen tuurkunde oefe 16-18 u.

VRIJDAG

Na

Thuis eten

20 u. Dansles

-) pen : a l s t i —> U

emie Oefeningen ch

ILT Broodje in aula 14-16 u.

college Chemie – hoor

es 18:30 u. Dansl G ZATERDA

en Kamer opruim bereiden Celbiologie vogor voor maanda ische etica en organ Chemie, gener en chemie bijw k ZONDAG

tore

ken in D’S 10-18 u. Wer

17

Overzicht academiejaar 2015-2016 September Ma Di Wo Do

7

Vr

Oktober Za Zo

Ma Di Wo Do

November

Vr

Za Zo

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

8

9

10

11

12

13

5

6

7

8

9

10

11

Ma Di Wo Do

Vr

Za Zo 1

2

3

4

5

6

7

8

14

15

16

17

18

19

20

12

13

14

15

16

17

18

9

10

11

12

13

14

15

21

22

23

24

25

26

27

19

20

21

22

23

24

25

16

17

18

19

20

21

22

28

29

30

26

27

28

29

30

31

23

24

25

26

27

28

29

30 December Ma Di Wo Do 1

Vr

Januari Za Zo

2

3

4

5

6

Ma Di Wo Do

Februari Vr 1

Za Zo 2

3

Ma Di Wo Do 1

Vr

Za Zo

2

3

4

5

6

7

7

8

9

10

11

12

13

4

5

6

7

8

9

10

8

9

10

11

12

13

14

14

15

16

17

18

19

20

11

12

13

14

15

16

17

15

16

17

18

19

20

21

21

22

23

24

25

26

27

18

19

20

21

22

23

24

22

23

24

25

26

27

28

28

29

30

31

25

26

27

28

29

30

31

29

Vr

Za Zo

Vr

Za Zo

Maart Ma Di Wo Do 1

April Vr

Za Zo

2

3

4

5

6

Ma Di Wo Do

Mei

1

2

Ma Di Wo Do

3

1

7

8

9

10

11

12

13

4

5

6

7

8

9

10

2

3

4

5

6

7

8

14

15

16

17

18

19

20

11

12

13

14

15

16

17

9

10

11

12

13

14

15

21

22

23

24

25

26

27

18

19

20

21

22

23

24

16

17

18

19

20

21

22

28

29

30

31

25

26

27

28

29

30

23

24

25

26

27

28

29

30

31

Juni Ma Di Wo Do

Juli Vr

Za Zo

1

2

3

4

5

Ma Di Wo Do

7

Augustus Vr

Za Zo

Ma Di Wo Do

Vr

Za Zo

1

2

3

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

8

9

10

11

12

13

14

6

7

8

9

10

11

12

4

5

6

13

14

15

16

17

18

19

11

12

13

14

15

16

17

15

16

17

18

19

20

21

20

21

22

23

24

25

26

18

19

20

21

22

23

24

22

23

24

25

26

27

28

27

28

29

30

25

26

27

28

29

30

31

29

30

31

September Ma Di Wo Do

5

6

7

Vr

Za Zo

1

2

3

4

8

9

10

11

■ Begin academiejaar ■ Examenperiode

■ Lesperiode

■ Lesvrije periode

■ Blokperiode

18

Studiebegeleiding Bij je studie word je aan de KU Leuven op verschillende manieren begeleid. Naargelang je vragen of wensen kun je gebruikmaken van verschillende begeleidingsformules, zowel aan je faculteit als bij de Dienst Studieadvies. Een overzicht van de studie- en studentenbegeleiding die je als (toekomstige) student kunt verwachten, vind je op:

8 www.kuleuven.be/studiebegeleiding

Studiebegeleiding aan de faculteit Tijdens de eerste bachelorfase aan de Faculteit Farmaceutische Wetenschappen word je niet aan je lot overgelaten. Om de stap van het secundair onderwijs naar het universitair onderwijs zo soepel mogelijk te laten verlopen, zijn er verschillende voorzieningen uitgewerkt.

Monitoraat • inhoudelijke studiebegeleiding • begeleiding bij studieaanpak • tussentijdse toetsen

Studietrajectbegeleiders • bespreking studieprogramma • informatie en advies

Ombuds • vragen en problemen • bemiddeling

Studentenkring • wegwijs in leuven • vertegenwoordiging • ontspanning

Tijdens de eerste week van het academiejaar word je uitgenodigd voor een informatiesessie door het monitoraat. Je krijgt naast een uiteenzetting over de diensten van het monitoraat ook meer informatie over studeren aan de universiteit, waarbij verschillende termen zoals leerkrediet en diplomaruimte toegelicht worden. Tijdens het academiejaar kun je bij het monitoraat terecht voor extra uitleg bij moeilijke stukken leerstof, zowel in groep als individueel. Je kunt ook deelnemen aan tussentijdse toetsen. Ook met vragen rond je studieaanpak en studiemethode kun je terecht bij het monitoraat. De studietrajectbegeleiders informeren en adviseren je over studiekeuzemogelijkheden, bij scharniermomenten en bij de inhoudelijke samenstelling van het studieprogramma. Je kunt bij hen ook terecht met vragen over vrijstellingen, leerkrediet, heroriënteren ... Ze begeleiden je doorheen je studieloopbaan, met aandacht voor jouw specifieke situatie. Met allerlei vragen en klachten kun je terecht bij een onderwijsombuds (aanspreekpunt tijdens het academiejaar) of een examenombuds (aanspreekpunt tijdens de blok- en examenperiode). Die brengt het probleem in kaart, bemiddelt waar nodig en zoekt een passende oplossing. Ook de studentenkring Farmaceutica zorgt ervoor dat je snel wegwijs raakt in Leuven. De kring heeft een cursusdienst, vertegenwoordigt je in allerlei onderwijsraden en zorgt natuurlijk ook voor amusement, cultuur en sport.

19

Je kunt ons aanbod aan studiebegeleiding bekijken op:

8 www.pharm.kuleuven.be/algemeen/secretariaat.htm 8 www.pharm.kuleuven.be/schoolverlater/monitoraat 8 http://pharm.kuleuven.be/onderwijs/Onderwijsombuds/Onderwijsombuds.html 8 http://pharm.kuleuven.be/onderwijs/ombuds.htm 8 www.farmaceutica.be

Studiebegeleiding door de Dienst Studieadvies Ook bij de Dienst Studieadvies kun je, na doorverwijzing door het monitoraat of je studietrajectbegeleider, terecht met studieproblemen: je weet niet goed hoe je de leerstof moet verwerken, je vindt de studierichting te zwaar, je bent zo bang voor de examens dat je blokkeert of je vindt niet meteen het juiste evenwicht tussen studie en ontspanning. Samen met een studentenpsycholoog of -pedagoog kun je jezelf, je studiemogelijkheden en je toekomstverwachtingen leren inschatten. Tijdens en na je studies kun je op de dienst terecht met al je vragen over studiebegeleiding, heroriëntering, verder studeren, naar het buitenland gaan, tewerkstelling … Maar ook nu al staat de dienst voor je klaar om je te helpen bij het maken van een goede studiekeuze.

8 www.kuleuven.be/studieadvies

20

Praktijkervaring Praktijkoefeningen, oefenzittingen en werkcolleges zijn nadrukkelijk aanwezig in het bachelorprogramma. Ze geven je de kans om de leerstof te verwerken en vaardigheden te verwerven. De practica worden zoveel mogelijk geïntegreerd en vakoverschrijdend georganiseerd. In de eerste fase van de opleiding wordt vooral aandacht besteed aan het aanleren van specifieke praktische en technische vaardigheden en worden begrippen uit verschillende opleidingsonderdelen verduidelijkt. Je leert werken volgens strikte protocols en resultaten op een correcte manier rapporteren. Je wordt hierbij actief begeleid door een didactisch team. Geleidelijk aan neemt de complexiteit van de praktijkoefeningen toe. Er wordt meer aandacht besteed aan academische vaardigheden waarbij je multidisciplinair en in toenemende graad van zelfstandigheid leert werken. Zo kruip je in de derde bachelorfase in de huid van een R&D-medewerker van een biofarmaceutisch bedrijf die de opdracht krijgt een analysemethode uit te werken voor een specifiek probleem. Begeleiding van het didactisch team is dan meer gericht op het geven van feedback. Om de leerlijnen doorheen de practica te garanderen, zijn er volgtijdelijkheidsvoorwaarden vastgelegd. Het is belangrijk dat studenten eerst alle vereiste basiskennis hebben alvorens deze te kunnen toepassen en de eigen competenties te kunnen verdiepen of verbreden.

21

Stage Stage lopen is een belangrijk en essentieel onderdeel van de opleidingen aan de Faculteit Farmaceutische Wetenschappen. Deze stages kaderen in de leerlijn ‘farmaceutisch werkveld’, die doorheen het hele curriculum aanwezig is, en bedoeld is om theorie en praktijk te integreren. Met welke geneesmiddelen of ziektes ben je tijdens je stage in aanraking gekomen? Hoe wordt in de apotheek omgegaan met patiënten? Welke laboratoriumtechnieken werden op de stageplaats dagelijks gebruikt? Je krijgt op stage de kans om datgene wat je geleerd hebt in de praktijk te ontdekken. De stage in de tweede bachelorfase laat je kennismaken met de beroepsomgeving van de apotheker in een openbare apotheek. In de derde fase kun je kiezen voor een stage in een ziekenhuisapotheek, in een farmaceutisch bedrijf of in een klinisch laboratorium. In de master in de farmaceutische zorg loop je tijdens de eerste fase vier weken stage in een ziekenhuisapotheek of op een klinische afdeling van een ziekenhuis; in de tweede fase loop je zes maanden stage in een openbare apotheek. In de master in de geneesmiddelenontwikkeling loop je in de eerste fase een volledig semester stage op een onderzoeksafdeling van de universiteit. In de tweede fase kun je kiezen voor een stage van zes maanden in een openbare apotheek (afstudeerrichting apotheek), of voor een stage van zes maanden in een farmaceutisch bedrijf (afstudeerrichting industrie). Het is de bedoeling dat je doorheen al deze stages je eigen leerproces in handen neemt, en geleidelijk aan zicht krijgt op je persoonlijk functioneren. Je zult immers doorheen deze stages heel wat ervaringen opdoen en hierdoor veel te weten komen over jezelf als stagiair, over je eigen kunnen en beperktheden, over je unieke kwaliteiten, over je toekomstige beroepsomgeving … Er wordt van jou verwacht dat je verantwoordelijkheid opneemt om van de verschillende stages heel leerrijke en inspirerende periodes te maken. Voorafgaand aan elke stage krijg je een stagemap ter beschikking. In de stagemap worden de praktische en organisatorische afspraken vermeld en krijg je als student een beter idee wat het specifieke doel is van de komende stageperiode. Daarnaast worden de stageopdrachten opgelijst die je tijdens de stageperiode zult afwerken. Tijdens of na de stages krijg je de kans om in terugkomsessies in groep na te denken over ervaringen uit de praktijk. Ook stageopdrachten kunnen in groep besproken en bediscussieerd worden. Doorheen de stages wordt gebruikgemaakt van een elektronisch portfolio. Op dit portfolio verzamel je als student over de jaren heen opdrachten en reflecties naar aanleiding van je stage-ervaringen. Het studentenportfolio is hét persoonlijke leerinstrument bij uitstek. Je bent vrij om hier op een persoonlijke manier vorm aan te geven en datgene te verzamelen wat voor jouw leerproces nuttig en interessant is. Tijdens de opleiding zul je je portfolio ‘delen’ met andere studenten, begeleiders van de terugkomsessies (vaak oudere studenten) en mensen van het begeleidingsteam. Dit zorgt ervoor dat ook andere studenten van jouw ervaringen kunnen leren en vice versa. Het portfolio biedt met andere woorden een open leerruimte zonder grenzen: voor ieder wat wils én zo veel als je maar wil. De facultaire stagecoördinatie staat in voor de ondersteuning van de diverse stages in de opleiding. De stagecoördinatie regelt praktische en organisatorische zaken zoals stagedocumenten, verdeling van stageplaatsen en planning van terugkomsessies. Daarnaast worden door de stagecoördinator infosessies gegeven in verband met stages in de opleiding, zowel aan studenten als aan stagebegeleiders. Ook bij vragen of problemen tijdens de stage kun je bij de stagecoördinator terecht.

22

Stagemomenten doorheen de opleiding

Bacheloropleiding Bachelor farmaceutische wetenschappen Fase 1

Fase 2

Fase 3

1

1.

Kennismakingsstage in een apotheek

2.

Kennismakingsstage in een ziekenhuisapotheek, klinisch laboratorium of farmaceutisch bedrijf

3.

Stage in een ziekenhuis: ziekenhuisapotheek of patiëntenafdeling

4.

Stage in een openbare apotheek

5.

Stage op een onderzoeksafdeling

6.

Stage in een farmaceutisch bedrijf

2

23

Masteropleidingen Master in de farmaceutische zorg Fase 1

►

p. 25

►

p. 26

►

p. 26

Fase 2

3

4

Master in de geneesmiddelenontwikkeling afstudeerrichting apotheek Fase 1

Fase 2

5

4

Master in de geneesmiddelenontwikkeling afstudeerrichting industrie Fase 1

Fase 2

5

6

24

Internationale ervaring Zin om je grenzen te verleggen? De Faculteit Farmaceutische Wetenschappen wil elke student de kans geven om deel te nemen aan internationale uitwisselingsprogramma’s! Dat gebeurt onder meer in het kader van Erasmus+, een programma waarbij studenten en professoren tussen Europese (en in een aantal gevallen ook niet-Europese) universiteiten worden uitgewisseld. Een dergelijke uitwisseling is een unieke gelegenheid om kennis te maken met de internationale wereld van onderwijs en onderzoek en om met andere ‘culturen’ in contact te komen. Onderzoek is zonder meer een internationale aangelegenheid, en daarenboven ontsnapt ook het bedrijfsleven niet aan een verdere internationalisering. Bij het uitbouwen van een carrière in het onderzoek of de industrie zal je ongetwijfeld geconfronteerd worden met de noodzaak om contacten te leggen of te onderhouden met researchers of filialen over de ganse wereld en om (voor kortere of langere periodes) opdrachten in het buitenland uit te voeren. Ook voor toekomstige officina- of ziekenhuisapothekers heeft een internationale ervaring een duidelijke meerwaarde. Het laat je immers toe om kennis te maken met de trends in de farmaceutische zorg in andere landen van de Europese Gemeenschap, en biedt nieuwe perspectieven voor het eigen beroepsprofiel. Daarnaast is ook de persoonlijke, menselijke ervaring die je opdoet bij dergelijk ‘avontuur’ van onschatbare waarde. Welke uitwisselingen zijn mogelijk? • Tijdens de eerste fase van de masteropleiding kun je het volledige tweede semester naar het buitenland. Je volgt een aantal opleidingsonderdelen, voert onderzoekswerk uit in het kader van je masterproef en/of loopt stage in een ziekenhuis. • Tijdens de tweede fase van je masteropleiding is het mogelijk om een deel van je apotheek- of industriestage in het buitenland te doen. • Tijdens de manamaopleiding master in de industriële farmacie kun je de masterproef eveneens uitvoeren aan een buitenlandse universiteit. • Als student ziekenhuisapotheker kun je een gedeelte van de ziekenhuisstage lopen in het buitenland, zelfs in de Verenigde Staten of in Australië. In de loop van de derde bachelorfase worden alle studenten geïnformeerd over de uitwisselingsmogelijkheden en kun je je kandidaat stellen. Een verblijf in het buitenland verlengt je studieduur niet. Het levert je ook geen buitenlands diploma op. Het geeft je KU Leuven-diploma wel een extra dimensie en bezorgt je bovendien een schat aan levenservaringen. Je maakt immers kennis met een andere taal, een andere cultuur, een ander onderwijssysteem en/of een andere gezondheidszorg.

8 www.kuleuven.be/studenten/buitenland/erasmus 8 www.pharm.kuleuven.be/erasmus/outgoingstudents

25


(120 studiepunten)

De masteropleiding in de farmaceutische zorg bereidt je voor op je rol als communicatieve geneesmiddelenspecialist. Door deze opleiding te volgen, word je een expert in de werking en het correct gebruik van geneesmiddelen: je verstrekt medicatie, je bevordert juist en effectief gebruik van geneesmiddelen, je adviseert patiënten en artsen en volgt het verloop van een behandeling op. Volgende onderwerpen komen tijdens de opleiding uitgebreid aan bod: farmacotherapie, farmaceutische zorg, communicatie, farmaceutische ethiek, farmaco-economie, farmaceutische wetgeving en deontologie. Je verwerft de nodige bagage om patiënten te begeleiden bij het gebruik van geneesmiddelen, en bij vragen rond zelfzorg, fytotherapie, voeding, dermatologische producten en wondzorg. Tijdens de opleiding is er veel aandacht voor communicatieve vaardigheden. De faculteit beschikt over een vaardigheidsapotheek waar je getraind wordt in het voeren van kwalitatieve apotheker-patiënt gesprekken. Daarnaast is er ook aandacht voor de communicatie tussen apotheker en arts. De masterproef neemt een belangrijke plaats in en wordt gespreid over beide opleidingsfasen. In de eerste fase voer je individueel een literatuuronderzoek uit, waarin je een antwoord probeert te formuleren op een vraag in het brede domein van de farmacotherapie / farmaceutische zorg, en werk je samen met een groep studenten aan een plan voor een onderzoeksproject. In de tweede fase voer je samen het onderzoeksproject uit, analyseer je de resultaten en schrijf je je bevindingen neer in een paper. Tijdens de eerste fase van de opleiding maak je in een vier weken durende stage kennis met de rol van de ziekenhuisapotheker en/of de klinisch apotheker (apotheker die artsen, verpleegkundigen en patiënten adviseert op een klinische afdeling in het ziekenhuis). Tijdens de tweede fase van de opleiding loop je zes maanden stage in een openbare apotheek, waarna je in staat moet zijn om zelfstandig te functioneren als beginnend apotheker en de beroepstitel apotheker verwerft.

Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige masteropleiding farmaceutische zorg en voor het uurrooster:

8 www.kuleuven.be/ma/mfzl

26

Master in de geneesmiddelenontwikkeling Afstudeerrichting apotheek Afstudeerrichting industrie

(120 studiepunten)

De masteropleiding in de geneesmiddelenontwikkeling bereidt je voor op de taken en op de professionele omgeving van de geneesmiddelenspecialist in de industrie, het wetenschappelijk onderzoek of de gezondheidszorg. Tijdens de opleiding bestudeer je het geneesmiddel in alle stadia, gaande van ontwikkeling, aanvragen van octrooi, preklinisch en klinisch onderzoek, productie en analyse tot registratie. Via de masterpoef word je ingewijd in de wereld van het wetenschappelijk onderzoek. Je brengt een semester door in een onderzoekslaboratorium waar je actief participeert aan lopende onderzoeksprojecten naar adequate behandelingen voor de ziekte van Crohn of reuma, naar aangrijpingspunten voor nieuwe geneesmiddelen, betrouwbaardere analysetechnieken, radioactieve moleculen waarmee bepaalde hersenfuncties in kaart kunnen worden gebracht. De masterproef wordt afgerond door het schrijven van een rapport over je werkzaamheden en bevindingen, en een uitgebreide discussie die een kritische reflectie van de bekomen onderzoeksresultaten bevat. Binnen deze masteropleiding kun je kiezen voor de afstudeerrichting industrie of de afstudeerrichting apotheek. • In de afstudeerrichting industrie loop je zes maanden stage in een farmaceutisch bedrijf. Je maakt er kennis met het werk op verschillende afdelingen, en werkt samen met andere studenten aan een registratiedossier voor een fictief geneesmiddel. Door deze stage en de bijhorende opleidingsonderdelen ben je ideaal geplaatst om in de bedrijfswereld aan de slag te gaan. • In de afstudeerrichting apotheek loop je zes maanden stage in een apotheek, wat tot de beroepstitel ‘apotheker’ leidt. Je volgt daarnaast ook een beperkt aantal opleidingsonderdelen uit de master in de farmaceutische zorg. Wie voor deze afstudeerrichting kiest, wordt verwacht op eigen initiatief ontbrekende theoretische kennis en/of vaardigheden via zelfstudie te verwerven, zodat alle competenties die verwacht worden van een beginnende apotheker ook daadwerkelijk gehaald worden.

Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige masteropleiding geneesmiddelenontwikkeling en voor het uurrooster:

8 www.kuleuven.be/ma/mgmol

Beroepstitel apotheker Door tijdens je opleiding master in de farmaceutische zorg of master in de geneesmiddelenontwikkeling, afstudeerrichting apotheek, zes maanden stage in een apotheek te lopen, behaal je tevens de beroepstitel ‘apotheker’. Volg je de master in de geneesmiddelenontwikkeling, afstudeerrichting industrie, en wil je op termijn toch de beroepstitel apotheker verwerven, dan kun je een bijkomende opleiding volgen.

27

Onderzoek met zebravisjes Onderzoekers van de Faculteit Farmaceutische Wetenschappen gebruiken allerlei methoden in hun zoektocht naar nieuwe geneesmiddelen. Het nieuwste modelorganisme in het rijtje voor die zoektocht heet zebravis, oorspronkelijk een tropisch zoetwatervisje uit de Ganges, maar via allerlei omwegen uiteindelijk in hobbyaquaria terechtgekomen. Daar wordt het siervisje gekoesterd omwille van de aardige zebra-achtige lichaamsstrepen. Het genoom van de zebravis lijkt zeer goed op dat van de muis, en men verwacht dan ook dat onderzoek op zebravisjes in de toekomst het onderzoek op muizen grotendeels zal vervangen. In de praktijk wordt gebruikgemaakt van de larfjes van de zebravis. Slechts enkele millimeters groot kun je ze onder een microscoop goed waarnemen. Met die larfjes hengelen de onderzoekers momenteel naar nieuwe geneesmiddelen tegen epilepsie, kanker en artrose. Aquariumvisjes zijn dus niet alleen leuk om naar te kijken, je kunt ze ook inschakelen voor nuttige doeleinden.

Bij het uitpluizen van de programmaboekjes voor mijn studiekeuze bleek dat de opleiding aangeboden door de Faculteit Farmaceutische Wetenschappen al mijn interesses samenbracht. Na mijn introductiestage in het ziekenhuis wist ik het zeker: dat wordt mijn domein. De bijkomende opleiding ziekenhuisapotheker en mijn binnen- en buitenlandse stages hebben mij de nodige startkennis gegeven. Nu werk ik in een groot ziekenhuis. Het domein waarin de ziekenhuisapotheker actief is, is veelzijdig. Distributie van geneesmiddelen, kwaliteitsbewaking, magistrale en semi-industriële bereidingen, begeleiding van klinische studies, klinische farmacie, transmurale zorg, farmaco-economie, aflevering van implantaten en prothesen, sterilisatie, kwaliteit van medische gassen, tarificatie, organisatie van postuniversitair onderwijs en zoveel meer. Voor gemotiveerde collega’s is er elke dag wel een nieuwe uitdaging. (Oud-student)

28

Master-na-masteropleidingen ■

Master in de ziekenhuisfarmacie (60 studiepunten) Deze opleiding leidt tot het diploma master in de ziekenhuisfarmacie, dat vereist is om officieel erkend te worden als ziekenhuisapotheker. Het domein waarin de ziekenhuisapotheker actief is, is zeer veelzijdig: distributie van geneesmiddelen, implantaten en prothesen, kwaliteitszorg, magistrale en semi-industriële bereidingen, begeleiding van klinische studies, klinische farmacie, transmurale zorg ... De opleiding neemt in totaal drie jaar in beslag en bestaat uit een interuniversitair pakket van 60 studiepunten en minimum 3 500 uur stage in een ziekenhuisapotheek die door de overheid erkend is als stageplaats. De colleges vinden plaats in Antwerpen (UA), Brussel (VUB), Gent (UGent) en Leuven (KU Leuven). Tijdens je opleiding leer je de specifieke problemen kennen van de geneesmiddelenverstrekking in een ziekenhuis, die duidelijk verschillend zijn van die in een openbare apotheek. Je krijgt tegelijk een grondige vorming in de verschillende domeinen waarin de ziekenhuisapotheker zijn expertise, kennis en vaardigheden moet kunnen aanwenden, inclusief de klinische farmacie.

8 www.kuleuven.be/ma/mnmzfl 8 www.pharm.kuleuven.be/ziekenhuis ■

Master in de klinische biologie (120 studiepunten) Klinische biologie is een medisch specialisme, toegankelijk voor apothekers en artsen. Alle Belgische ziekenhuizen hebben een klinisch laboratorium waarin bloed, urine en andere lichaamsstalen onderzocht worden. Daarnaast zijn er private laboratoria die vooral analyses voor huisartsen uitvoeren. Klinisch biologen staan in voor de goede werking van het laboratorium en de dienstverlening aan artsen. Dat omvat regelmatig contact met de aanvragende artsen, een strikte opvolging van de analytische procedures, kwaliteitszorg, leiding over medische laboratoriumtechnologen, een gezond financieel beleid … De specialisatie tot apotheker-klinisch bioloog bestaat enerzijds uit een academische opleiding van 120 studiepunten, gespreid over vijf jaar, en anderzijds uit stages gedurende het resterende gedeelte van die vijf jaar.

8 www.kuleuven.be/ma/mnmklil

29

■

Master in de industriële farmacie (60 studiepunten) Als master in de industriële farmacie fungeer je als verantwoordelijke voor productie en analyse, voor de vrijgave van geneesmiddelen of voor de registratie van nieuwe producten. Daarnaast kun je aan de slag als productmanager, salesmanager, clinical research associate, medical writer, verantwoordelijke voor publiciteit en voorlichting, medewerker bij medische departementen ... Je bent een all-rounder die in heel wat processen van de farmaceutische industrie kan worden ingeschakeld. Deze interuniversitaire opleiding bestaat uit een pakket van 60 studiepunten. De colleges vinden plaats in Antwerpen (UA), Brussel (VUB), Gent (UGent) en Leuven (KU Leuven). Na een voltijdse stage van 6 maanden in één of meer ondernemingen in België of in een andere lidstaat van de EU, die houder zijn van een vergunning tot industriële fabricage van geneesmiddelen, kan de erkenning van ‘bevoegd persoon’ (qualified person) worden verkregen. Deze stage valt buiten de universiteit. Tijdens je opleiding doe je praktijkgerichte en onderzoeksgebaseerde kennis op over o.a. productie en kwaliteitscontrole van geneesmiddelen, ontwikkeling van galenische vormen, registratie van geneesmiddelenpreparaten, klinisch onderzoek en regulatory affairs. Daarnaast zijn er bezoeken aan diverse farmaceutische bedrijven. Via een masterproef verwerf je dieper inzicht in industriële processen en ontwikkel je de nodige kritische wetenschappelijke ingesteldheid. De docenten komen zowel uit de academische wereld als uit de bedrijfswereld en het European Medicines Agency (EMA).

8 www.kuleuven.be/ma/mnmifl

30

Andere verderstudeermogelijkheden ■

Bijkomend masterdiploma Heb je na het behalen van je masterdiploma nog zin om verder te studeren? Dan zijn er aan de KU Leuven heel wat mogelijkheden. Wil je een bijkomend masterdiploma halen, dan kan dat voor een aantal opleidingen rechtstreeks, en voor andere via een verkort bachelortraject of via een voorbereidingsprogramma. Daarnaast kun je je kennis verder uitdiepen via een master-na-masteropleiding ► p. 28. Die zijn enkel toegankelijk op basis van bepaalde masterdiploma’s.

8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be 8 www.pharm.kuleuven.be/onderwijs ■

Lerarenopleiding Iedereen met een masterdiploma die als leraar of lerares benoemd wil worden in het secundair onderwijs, moet het diploma van ‘leraar’ behalen. Aan de universiteit kun je een specifieke lerarenopleiding volgen. De specifieke lerarenopleiding telt 60 studiepunten. Dat is het equivalent van een jaar voltijds studeren. De helft daarvan (30 studiepunten) bestaat uit praktijk (grotendeels stage). Daardoor word je optimaal voorbereid op alle aspecten van het lerarenberoep. Je kunt je praktijk vervullen als stagiair of als personeelslid van een school (Leraar-In-Opleiding of LIO). Je kunt de specifieke lerarenopleiding afwerken in één academiejaar of spreiden over meerdere academiejaren.

8 www.kuleuven.be/slo 8 www.gbiomed.kuleuven.be/slo ■

Postgraduaten - Permanente Vorming Permanente Vorming van de KU Leuven biedt een uitgebreid aanbod aan bijscholingsmogelijkheden, gaande van postgraduaat- en andere opleidingen met getuigschrift over kortlopende cursussen in dag- of avondonderwijs tot lezingen en studiedagen. Daarmee biedt de KU Leuven een antwoord op de vraag van professionelen en andere geïnteresseerden naar academische opfrissing, bijscholing of heroriëntering. Ook uitbreiding van de algemene kennis uit persoonlijke interesse behoort tot de mogelijkheden. Postgraduaten en permanente vormingsopleidingen met getuigschrift vullen je diploma aan met een getuigschrift afgeleverd door KU Leuven.

8 www.kuleuven.be/levenslangleren ■

Doctoreren Wie weet krijg je tijdens je opleiding de microbe voor het wetenschappelijk onderzoek helemaal te pakken en wil je gaan doctoreren. Een doctoraat geeft je de gelegenheid om zelf een actieve bijdrage te leveren binnen een bepaald onderzoeksdomein. Onder de begeleiding van een promotor maak je creatief gebruik van wat je tijdens je opleiding geleerd hebt. Je maakt op basis van zelfstandig wetenschappelijk onderzoek een doctoraatsverhandeling. Daarnaast omvat de doctoraatsopleiding cursussen, seminaries en studiedagen.

8 www.kuleuven.be/doctoreren 8 www.pharm.kuleuven.be/doctoreren

31

Loopbaan De opleidingen aan de Faculteit Farmaceutische Wetenschappen bereiden je voor op tal van professionele uitdagingen, van apotheek tot onderzoekslaboratorium. Met je bachelordiploma ben je in principe voldoende onderlegd om in het beroepsleven te stappen, bijvoorbeeld als medisch vertegenwoordiger in de farmaceutische industrie of als assistent in een laboratorium. Toch kiezen de meeste studenten ervoor om ook een masterdiploma in de farmaceutische wetenschappen te behalen alvorens ze de stap naar de arbeidsmarkt zetten. Zowel de masteropleiding in de farmaceutische zorg als de masteropleiding in de geneesmiddelenontwikkeling, afstudeerrichting apotheek, leiden naar de beroepstitel ‘apotheker’. Deze beroepstitel is noodzakelijk om te werken als apotheker in een openbare apotheek, en ook om de manama ‘master in de ziekenhuisfarmacie’ of ‘master in de klinische biologie’ te starten. De beroepstitel apotheker is echter niet noodzakelijk voor talrijke taken in de farmaceutische industrie, in het onderwijs of bij de overheid. In al deze sectoren kun je ook terecht met een masterdiploma in de geneesmiddelenontwikkeling, afstudeerrichting industrie. In een openbare apotheek en in een ziekenhuis ben je als apotheker de eindverantwoordelijke voor de afgeleverde geneesmiddelen. Je levert medicatie af, geeft advies over het gebruik en de eventuele nevenwerkingen en volgt het verloop van de behandeling op, waarbij je indien nodig een aanpassing van de medicatie adviseert.

32

Veel van onze afgestudeerden bouwen een loopbaan uit in het wetenschappelijk onderzoek. Onderzoekslaboratoria aan de universiteit en in de industrie bestuderen oorzaken van aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer, reuma, ziekte van Crohn ... Ze zoeken naar oplossingen en doeltreffende medicatie tegen verschillende soorten kankers, ontwikkelen betere productie- en analysetechnieken … De farmaceutische industrie (nationaal en internationaal) biedt een uitgebreid gamma van functies. Je kunt een carrière opbouwen binnen het onderzoek, de productie en de kwaliteitscontrole van de producten, de registratie van geneesmiddelen en de bedrijfsleiding. In veel van die sectoren is je aanwezigheid als geneesmiddelendeskundige essentieel. Ook bij openbare diensten kun je aan de slag. Je hebt er mogelijkheden als expert bij het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten en het Federaal Voedselagentschap, in controlediensten van geneesmiddelen en eetwaren of in het Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid. Volg je nog een specialisatie in de klinische biologie, dan kom je ook in aanmerking voor leidinggevende functies in ziekenhuis- of private laboratoria. Ook in het onderwijs ben je als geneesmiddelenspecialist een zeer gegeerde professional. Door je ruime vakkennis kun je zowel in het secundair als in het hoger onderwijs heel wat vakken geven (biologie, chemie, farmaceutische vakken …). Bovendien kun je door je sterke communicatievaardigheden en je kritisch denken ook als opleidingsdeskundige in beroepsverenigingen of farmaceutische en andere bedrijven tewerkgesteld worden. Tot slot bestaan er voor jou ook mogelijkheden in tal van andere industrieën (chemische industrie, cosmeticabedrijven, sectoren van parafarmaceutische producten, voedingsnijverheid …) en in de ontwikkelingssamenwerking. Statistieken geven aan dat alle afgestudeerden in de farmaceutische wetenschappen binnen een maand aan het werk zijn. Ook voor bachelors ligt de weg open. Farmaceutische wetenschappen studeren is dan ook hét recept voor een brede toekomst.

8 www.pharm.kuleuven.be/schoolverlater

Ik ben farmaceutische wetenschappen gaan studeren om in een apotheek te werken. Tijdens de opleiding werd mijn interesse al snel gewekt door de ontwikkeling van geneesmiddelen en andere aspecten van de industriële farmacie. Nu werk ik in Londen bij het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA). (Oud-student)

33

Alle opleidingen van de Faculteit Farmaceutische Wetenschappen Bachelor • Bachelor in de farmaceutische wetenschappen* Master • Master in de farmaceutische zorg • Master in de geneesmiddelenontwikkeling - Afstudeerrichting apotheek - Afstudeerrichting industrie Master-na-master • Master in de industriële farmacie** • Master in de ziekenhuisfarmacie** • Master in de klinische biologie

*

**

In Kortrijk kun je tijdens de eerste fase van de bachelor in de chemie de doorstroomoptie farmacie volgen. Daana kun je overschakelen naar de tweede fase van de bachelor in de farmaceutische wetenschappen in Leuven. Interuniversitaire samenwerking tussen KU Leuven, UGent, UA en VUB

34

Praktisch Inschrijven Je allereerste inschrijving aan de KU Leuven gebeurt in twee stappen. ■

Stap 1: online De eerste stap verloopt via het web. Je kunt dus van thuis uit aan je inschrijving beginnen, en dat reeds vanaf begin maart. We begeleiden je dan verder via internet.

8 www.kuleuven.be/inschrijven ■

Stap 2: in Leuven Je definitieve inschrijving breng je in orde bij de Dienst Studentenadministratie in de Universiteitshal. Dat kan vanaf 18 augustus. Je hebt alleen je identiteitskaart en je diploma secundair onderwijs (of een kopie) nodig.

8 www.kuleuven.be/studentenadministratie

geveer n) zul je on je nschrijvinge /i et be mo n. t ve as eu na (www.kul n ... Daar eë als pi zo ko l , ij aa en schr handboek end materi Naast het in voor bijkom n cursussen, aa ro eu en ev 80 tg veer 400 euro ui g eens onge uden met no . ne hi rekening ho ac nciële nm ke en een re gelijke fina een labojas en en van mo nciering st na ko fi ef ie le ud edienst/st studie- en al de ci n so va e/ t .b ch Een overzi www.kuleuven g vind je op ondersteunin

Prijskaartjevingsgeld

35

Sociale Dienst Bij de Sociale Dienst ben je aan het juiste adres voor vragen rond studiefinanciering (studietoelage, kinderbijslag …) en rond je sociaal statuut (werkstudent, buitenlandervaring …). Ook met persoonlijke problemen kun je bij de adviseurs van de Sociale Dienst terecht.

8 www.kuleuven.be/socialedienst

Huisvestingsdienst Ben je op zoek naar een kot? Wil je een kamer op de privémarkt of liever in een studentenresidentie? Bij de Huisvestingsdienst kun je voor al je vragen over wonen in Leuven terecht.

8 www.kuleuven.be/huisvesting

Gelijke kansen Elk individu in onze samenleving moet gelijke kansen krijgen om zich in studie, werk en vrije tijd zo veel mogelijk te ontplooien, en dat ongeacht socio-economische achtergrond, geslacht, functiebeperking, religie, etnische origine, leeftijd of seksuele geaardheid. Het gelijkekansenen diversiteitsbeleid is dan ook een prioriteit aan de KU Leuven. Informatie over mogelijke faciliteiten: ■

Contactpunt Allochtone Studenten

8 www.kuleuven.be/contactpuntallochtonen ■

Contactpunt Religie- en Levensbeschouwing

✉ ■

[email protected]

Cel Studeren met een Functiebeperking

8 www.kuleuven.be/functiebeperking ■

Studeren als topsporter

8 www.kuleuven.be/sport/topsport-en-studie ■

Studeren als kunstenaar

✉

[email protected]

36

Studeren in Leuven Voor wie wil studeren, is Leuven dé studentenstad bij uitstek. Al van in de middeleeuwen beheerst Leuven de wereld van de wetenschap. Vandaag is Leuven met zijn wereldvermaarde universiteit en spin-offs, toonaangevende hogescholen, baanbrekende onderzoekscentra en prestigieuze ondernemingen meer dan ooit een voortrekker in de kennismaatschappij. Dat ononderbroken wetenschappelijk onderzoek vertaalt zich onder meer in de architectuur van Leuven. Historische monumenten zoals het stadhuis, de Sint-Pieterskerk, het kasteel van Arenberg, het Pauscollege en het Groot Begijnhof van Leuven refereren aan de eeuwenoude traditie. Ultramoderne realisaties zoals de imec-toren en het ecologische woningproject de Balk van Beel geven een blik op de toekomst. In Leuven is studeren veel meer dan lessen bijwonen en achter je boeken zitten. Ieder jaar wordt de stad overspoeld door zo’n slordige 51 000 bachelors en masters in spe. Dat jonge volkje zorgt voor een bruisende sfeer en een prettige drukte in een stad die leeft op het ritme van de studenten. Het hele academiejaar staat bol van activiteiten voor en door studenten. En ook de stad blijft niet achter met evenementen als M-idzomer en Piknik Musik. De uitgaansmogelijkheden in Leuven zijn talrijk. De Oude Markt staat bekend als ‘de langste toog van Europa’. Overal in de stad vind je gezellige cafés, trendy restaurants en fuifzalen naar ieders smaak én portemonnee. En dan zijn er nog de fakbars: een populaire ontmoetingsplaats, kenmerkend voor de Leuvense studentenstad.

37

Leuven besteedt ook uitgebreid aandacht aan een gezonde geest in een gezond lichaam. Je hebt de keuze uit tientallen culturele en sportieve activiteiten. Wie na het studeren gewoon wil relaxen, vindt ongetwijfeld zijn gading in het Leuvense groen, gaande van de Kruidtuin tot het Meerdaalwoud. Maar bij de eerste zonnestralen móet je in het SintDonatuspark, beter gekend als het stadspark, zijn. Honderden studenten liggen er languit, proberen te studeren of te frisbeeën, of genieten van de circusartiesten en straatmuzikanten.

P P

laan cia

a Ac

38 P P P

P

at

tra

ls

ee

fo


ts

at

eg

t ra

f te

rE ike

kela

an

nla

an

stra

ens

ek Sell

een

14

Studentenadministratie - inschrijven Universiteitshal Naamsestraat 22 bus 5401 3000 LEUVEN tel. + 32 16 32 40 40 [email protected] www.kuleuven.be/studentenadministratie

R

U

S

S

E

L

Ec

B

at tra ss tor

Gasthuisberg

Universitair sportcentrum

Terb

eg

t

aa

str

en

an k stra

ew

in kle ee

Stadspark

Tw

weg

een

est

rs vuu

5

Oude Markt

6

Station

7

Faculteit Farmaceutische Wetenschappen

8

Gasthuisberg

w

ter Nep Hof pe nl aa ed n ik he re nb er g

at

4

Bru sse at lse st

Ho

f te r

Be

Ho

He

3

es

E3

2

Studentenvoorzieningen Van Dalecollege Naamsestraat 80 bus 5415 3000 LEUVEN tel. + 32 16 32 43 75 [email protected] www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen

Al

Bi

Di ep en da al w

1

ns

n Va

G

Eg

en

ho

ve

nw

eg

Ter

em

Bert

Lieve Vrouwe plein

rtln

rae

e Ge H.

les

Ce

or is

tijn

Si nt -J

en

an

laa

la

Ce

Keibergstraa t

J. Van Hooflaan

L. De Vochtlaan

Onthaal Faculteit Farmaceutische Wetenschappen 4 Campus Gasthuisberg O&N2, 4e verdieping E31 0r E4 laan ens Herestraat 49 - bus 420 e Naa G G. 3000 LEUVEN tel. + 32 16 32 34 00 [email protected] www.pharm.kuleuven.be

ck roe lleb laan

Haeslaan J. Vanden Eyndelaan

sln R. man e Ver

J. De

Hu

eren laan

Faculteit Farmaceutische Wetenschappen

E.

en w eg

Te r

El

st la an

n

Populi

les tijn en

laan

laan

Steeng roeven

reef

Kapeld

C

I

A

K

B

E F

N

MS

L

D G

Voer

Ce

s le

Kapeldreef

Arenberg III

rt

taa ges Lan

jle

n

Di

■

nsma ere G.F laan an inla rqu lo F J. eule n A. aMnslaa R. m De Clercqlaan

Arenberg II

Dij led re ef

er en

Ac ht

Ijz

est

Provin esplan cieade

at

Tiens ev

at

Bou

ln

reef

e Kerkhofdreef

IPSS ITE

st r aa t

PHIL

Tiv oli

Vink enla an

ela an Zeg

Beekln niers Hove

Abdij van P Abdij van Park

f dree

Vo or d

ra at en st Pa k

Withoflaan

Lang endaa

llaan

ak

Abdijstraat

Heidelaan

se

ba

an

at

Alauda

P str arkb aa os t

elaan

an Bronla

Leeuwe rikenst ra

straat

Saffranenbergstr

en n

.V W

laa

Sparrendreef

Ge lijk

leva rdstr

tr sels -Rij Kle in

A. Dela unois

Ple

Ge

L.

ld

ins tra at

en

Sc hre urs v

aa ks

ev es t

Brabançonne straat

laa n

en Blo em

Volhardingsln

tra

els

ob

A. N

er ss tra M at a ga thild ng e

st ee

Ra ve n

tra

ar ia

M

m

Gil de ns Sc W tr he indm pe o ne len s tr ns tr Tom veld str

at st ra liu s Ve sa

A. t

raa

rst

Me un ie

C.

t Diestsepoor

tr

Le op ol d

St as str J.

Ar st ra straend Ko n. at at -

ve rH. Ho o

in

pl e

-T he re sia s

R Artille ijd r

Bu rg e

at

A. Giraud str

Schapenstraat Sint Quintens berg

at

n stra Gro e

I-s

Vaartstraat

Sch rij

Bo ek

H s og plecho e in ol

Standonckst r.

hie Sin lss ttr

t Ma rk Ou de

Naamsestra

Schapenstraat Groot Begijnhof

eg

ses

Krommelaan

at tra gs rto He

on ur

Groenstr aat

es t

d'Eynat straat Anker str. Zeilstr.

Werkman straat

Wolvengang Asstraat

Sluisstraat van

tr

Pen str s-

K Kiek ortestr enst r

st r

W ier ing s

tr

Wa ais

n di ng e

Re

Naamseste en w

stra at

Tien

Norb erti

Parkdalla an

l en

str aa t

a

an

str

ra

la

n

t Brug s

Nieuw

Armand Thiérylaan

Milseweg

n

Eb

al uw en

Dijledr

Dijle Bleydenberglaan

Schorenshof t traa

A. W oute rs

Lei

er en

P Annan red str. ikh

Dijle

L. Colinslaan

Lavo Parijss traa n berre t g -

Kapucijnenv o

K. Lotharin

Zeven Slapersstr tere el stra at P.Co u

O.-L.-Vrouw-

er

Heilige Geeststraat

Leerloo ierijstr

La Vignette

Fontein str aat

Tessenstraat Fonteinstraat

Rid der sstr aat

t aa

iss

tr

str

loe m

K ru

Goudsb

Pe lgr ims tr Wag e Beu nweg rs gan g

R. Vander vaere nlaan

Kore

Harboortstr

Kerk hofd

na

aa dl ar ga

Zw

at

ek

n

Tiensepoort

tra

rbe

eb aa

eld s

Gelde

Wa ver s

Ko

Heilige Geeststraat

an

Kartuizersstr

Ha lve str aa t

Mispelaars gang

aat Ierse Pred ikhe rens tr

enweg

gang

Vestinggang

Paard

Pioengang

Vriese nhof

Ho ge str

Pre Ganngten

urk Mu

Ac h La ter tte d n e

t Kos oren Verl

el

ng

Bo sc hs i ch els e

ijng aa rd

De

n

Me

n

s'Hertoge nla a

Ten W

ruid

J. Bulenswijk

str

enla telar

S. Stre

rts tra at Korbeeklogang Hofgang Haaggang Cansgang

t

Molen

Duinberglaan

t

Mar

go be

Bie

n

en Werkhuiz

l se po or t

tr

Bru sse

rs

Gijz elaa Tolhui rsstr zenstr

rlij de r oe st Br heid

te os rn te Pa

el

an

E. Remyvest

Eenmeila

t

Rennessing

n

es

en l

laa

ev

St ee ng roev

t rfs He

ts

ijn

an rtla lbe

n

es

Di tr. es

W

ge En

la a

str ple ym nT

laa

at

Spoorwegstraat

weriken Leeu str aa t

en

Provincieplein

Metsysplein

Da

ilaan Matad

Duinberglaan

ez

nv

nlaan ije

rsdreef

Hovenie

a M

ole

Re ga st

beek

laan Verbindings

g rto He

g te

de

aard

Zeepweg

t

Park poort

eH

stra

ss tra a

dm

at

r

de Ba

Broe k

siu

Win

ra

st

Burg . J. Eerd eken sstr aat

to Her gstraat

ch Na

n Va

id We

at

Osta van

laan De Rijck

ys tra a

Lip

Jo ze f II -st raa St raa t ga tjes ng at

ra a

a yo str

Go ed

lva

ts

n aa W

H.

tr es

nd

Ro

in

l en o Cr de

m ille

tr ss en els M L.

ijn an

yla

at

st Kantineplein

a str ers ijd Str

r te os n Klo laa

an ptla

em

nb

de

n Va J.

at

L. Darteln

Kasteelpark Arenberg

de Prins Lig ne str a L.E. at Sin Van t-L Arenberg am plein be rtu ss t raat

S.

t

P. J.

t

Ka

rg.

Conscience plein

aa str ek

park

l

aa in rd

Arenberg I

Bu

s

en

ra

vest mse Naa st nsve uele E. R

lens

M

ng

ga

p Ra

r fst

- Master

t

Joz

E. So

Oostertunnel

Martelarenplein

Theresia nen gang

st

De ke ns t

Bro

ee Dr

an

la

er ci er

st

eustr E.Mathi

E.Rue

Arenberg IV

a ra

st r

n

De WAAG Studentenwijk Arenberg

ko

L F.

Naamsepoort

aa

t ss er

g rtin rko at Ve stra

Elzasgang

In

m

enstr

P

stu

Er st ra as at m us Bo plein ga ar de ns tra

at tra

v an E E. V

str

L

tr gs we see Diest eg Oudee st nw

Ju

min

E. Gilbert str.

nm re

e-

v eu

P

Vla

en lat Pre

at

an

ns

ge

orpend Opp gang

at tra ss at m tra ille ns M W e us v s Ra

ijd

at stra ints F. L

an

st

nla

ve

ra st

Bl

Vr

tr ids he

tenla

at

Stadspark

H. Con

laa

Diestsepoort

uwn- g Blatg a pu

eb C. D

raat cest scien

gga St. Beberg

rss

t traa tses Dies aat elstr Lep

tra

t

Se Va Pa n st stic 't rkst ra h ra at a

e

IJz

es

en

Groot Begijnhof

at

n ole

ns

at ra st at rk ra Pa st ds ei gh di r da st el der un W G.Van enstr br nd Le sn Li Nenstr. P. he ag nrh e le F. e y at trV s h Ver m tra rg s be en tr. Ar els an E.V V.B

ole Vol m

eg

gw

lin

se

r

i Ve

ur

Tie

traa eriots

Zwartzustersstr Karmelieten berg

Redingenstraat

vu

st

raat

Te r

de pl uze ei n

en

veldst

Ten Hove

el rk de

str

Poulletlaan

at stra

Groen

A. Bastin

t

Prosper

aa s tr

laan

n rte

t straa

t

Mercier plein

nMonstr. e nik

Slacht

i rk pa T nd AR Ra OD B

J

Redingenhof

A.Smetsplein

Mic

oniusberg Ant Sintplein Ramberg

s

on

a tra

aa

traat

r

rg

Dam iaan

an

A. De Greefst

ng

t

t

eniuss

aa

aa str

str

s niu se

s ler ke

Jans

inc

aat

str

gebe

n ne ng Ha gain

hof

huis

Hollest ra at

Grasmus-

Colle

n Va L.

Bankstr

Drie-Engelenberg

tstra Lak s'-M enw eierss at eve tr rsstr .

ra st

geno

s.

ng

broedersstraat

ken

Lierg

at

Bond La

r st en ur

erecklein de B yp Rem aat estr s en

en

n

n str. .Va den P.Jene B

op

rgstr

Groefga

Minder

Kra

uis

rvie Ne

Le

t

Voorzo

ter cos

straa

Te Tervuursepoort

lstr

Mun

Zee

rkr

J.B

t -M Sin

rvu

Kruidtuin

Sint-

Vu u

M

te-. Putng ga

f

Joanna-Maria Artoisp lein

an .V

St-Maartensdal ynlaan he .G V.D at ra lst oo De

Rector de Somerplein r Grote Markt tr st dels ye han vo Eiks Sa tr i

Kr o sstr b egerg

R maatte nsp . BaSrbintara str

tra

at tra ss er at

M

urs

G

Here

es

ter

ips

P.

f

Kolveniershof

. le . J kp of nc Pr ou V

at

Drinkwa

W

J.

str

tra

ra st

nstraat rte aa

SintJaco St. pleinbsHuber tusstr Bieze straat n

F.Tielelaan mans

n Da

s

tr

n

at

l ee

Herts

t

Vi at ta ik- tra l Cr ed ns ae Pr ne tr. ne f Visserss rin nd Vis t Au ho he g o k g nc oo ar ne ustijh k b n M sc str d tr. Di Rij an rss H - Busleiden Amer rk B Wandetr. ake ers gang ika nm ou lings old m ts laa F. S plein pl n en at tha tra od tr are tses M. de J s rg s LayensMa Die plein

laa

berghlaan

Groefplein

Hore gangn-

at

tse po

or

de en an a iel

genstr

tr

ho

w ee Tw

Lombaardenstr

tr

erss

rsc

t Kardinaal straa

lfmaartstraat Ha

ess

Aa

Vaartkom

t-M Sin

stra

t

Verbrande poort

e

t

rch

Mgr. Van Wae yen

e ro

els

gel

ee dr

te

n Le

Engels Plein

tr Zoutstra at uiss pelh Sta

hof

aat str ere

nbe

traa

at S Servintatiu straast

an

Vaartkom

Begijn

Card e

ersstra

Brus s

nss

an st ne ra n- Bruul at Br ouw

Brouw

ter gasnelieg

Klein

e eid ew Ve laan

sin

sb

rma

rm

rgla

Gla

oute

Pereboom straat Het Torentje Balsembloemhof R.C la

te

e

Pe

a g str Zand

rs

de

Penitentienenstraat

Pe

oelhag

ang

at

Rid

wijk

Ter B

nbe

tstraat Burch erigj l az Valk gan e Valken- rijstra at plein

aa estr els ch

P. Delva ux

aat

Lefèvrelaan

Zw ane

Abdij Keizersberg

Me

ens tr

Blo e gm anenb g erg -

Kab

en og ert ard s'H ijnga w

at Donkerstra

ann

Langerijlaan Stadsvest

d Re

at orm

at

an

tra

Wijn pers stra

g Scho ei- we o M loem b

nzichtla

es st

ve

No

t

sts Ro

a tra

Bie n laa de

n

W ijn str per aa st

eg

g er Keizer s b

poort

M

de

r

m

eid

ls he ec

Ou

t

Po

en

Ludensch

at e-

eberg straa

es te

w eg

ra

Galg

ls

weg een

es

ts t

he

Kareelveld

Klein Huiz e enst

ps

est

Bi

ec

at stra

M

39 Aarschotsesteenweg

Tuin

ld

erEgelanti

laan

els ech

elve

ht-

ezic Verglaan

Kol. Begaultlaan

M we eu Ni

Kare

Twa tr meis

Achttienaprillaan

n ke Ei

al rgd be

l-

e es Ro

rt

sbe m an aa la Br sen

Petrus b

erg

40

Samenstelling en redactie: Faculteit Farmaceutische Wetenschappen - Dienst Marketing KU Leuven Grafisch ontwerp: Altera Druk: Artoos Foto’s: KU Leuven - Rob Stevens Bijgewerkt tot november 2014 © 2014 KU Leuven Deze brochure biedt een zo volledig mogelijk overzicht van de opleidingen die de KU Leuven tijdens het academiejaar 2015-2016 organiseert. Tijdens het academiejaar kunnen echter nog wijzigingen op het vlak van de programmaopbouw worden goedgekeurd. De informatie in deze brochure kan de universiteit dan ook juridisch niet binden. De meest recente informatie over het onderwijsaanbod vind je op www.onderwijsaanbod.kuleuven.be

41


2

Beginprofiel

4

Eindprofiel

5

Bacheloropleiding

7

■ ■ ■ ■ ■




8 10 12 16 17



Studiebegeleiding

18

Praktijkervaring

20

Stage

21


24


25


26


28


30


Loopbaan

31

inschrijven





33

Praktisch

34

Inschrijven

34

Sociale Dienst

35

Huisvestingsdienst

35

Gelijke kansen

35

Studeren in Leuven

36


38

Nuttige websites

41






LEUVEN t


Infomomenten OKT.



NOV.


DEC.


JAN. FEB. MAA.



28 maart 2015


APR.


MEI

9 mei 2015

JUN.

AUG. 2015-2016


JUL.


SEP.

5 september 2015


LEUVEN t. Farmaceutische wetenschappen

Recommend Documents