LESMAP VOOR LEERKRACHTEN SECUNDAIR ONDERWIJS

LESMAP VOOR LEERKRACHTEN SECUNDAIR ONDERWIJS Interactieve rondleidingen: collectiepresentatie Photography Inc. Schooljaar 2015-2016

Frank Philippi, Bezoekers aan Expo '58 te Brussel, 1958 © Collectie FoMu Antwerpen

INLEIDING Vandaag is iedereen fotograaf. Met een klik op je smartphone maak je vlot en snel de leukste beelden. Geen gedoe meer met filmrolletjes. Vaarwel donkere kamer! Het digitale tijdperk heeft fotografie voorgoed veranderd. Photography Inc. is een historisch verhaal over fotografie en de fotografische industrie vanaf de beginjaren tot nu.

Tijdens onze interactieve rondleidingen op klasformaat ontdek je unieke collectiestukken en focus je op bekende highlights en minder bekende kantelmomenten uit de geschiedenis van de fotografie en de foto-industrie. Niet enkel de museumobjecten, maar ook de leerlingen staan centraal. De gids gaat in dialoog met de groep op zoek naar de betekenis van een foto, het verhaal voor en achter de camera en de wereld van de fotograaf. We betrekken de leerlingen actief en spelen in op hun leefwereld.

In het FoMu kun je als leerkracht een thema kiezen wanneer je een rondleiding boekt bij de tentoonstelling Photography Inc. Thema’s zoals identiteit en zelfprofilering komen aan bod tijdens een rondleiding over mens en maatschappij, van fotostudio naar selfie. Wie meer interesse heeft in techniek en wetenschap, tonen we alle fotografische evoluties van camera obscura tot smartphone. Als economie jullie gading is, focust de rondleiding op fotografie als industrie, van ambacht tot massaproduct. Kan je moeilijk kiezen? Volg dan een overkoepelende rondleiding waarin de belangrijkste sociale, technische en economische evoluties in de geschiedenis van de fotografie aan bod komen. Alvast veel kijk-, speel- en leerplezier!

Het FoMu-team

In deze lesmap vind je:      

Een overzichtje van de verschillende invalshoeken. Tips ter voorbereiding van het museumbezoek. Tips ter naverwerking van het museumbezoek. Methodologie van onze interactieve rondleidingen. De eindtermen die gekoppeld zijn aan de workshop, de voorbereiding en de naverwerking. Praktische info en contactgegevens. 2

1. INVALSHOEKEN OVERKOEPELEND: GESCHIEDENIS VAN DE FOTOGRAFIE Photography Inc. neemt je mee doorheen de geschiedenis van de fotografie vanaf 1839. We focussen op enkele kantelmomenten in de technologische geschiedenis en vertellen je zo het verhaal van de eerste Antwerpse stadszichten tot snapshots met een smartphone. Wat ooit een luxeproduct was, is nu een massaproduct waar automatisering, commercie en consumptie centraal staan.

MAATSCHAPPIJ Jongeren en identiteit is een populair thema. Selfies en Snapchat veroveren de wereld. Het vluchtige karakter van hedendaagse portretfotografie staat in schril contrast met de tijd en zorg die er vroeger werd in geïnvesteerd. Een tripje richting fotograaf was toen vaak een heuse daguitstap. Vraag je je af waarom je (over)grootouders soms zo treurig op de foto staan? Enkele minuten stilzitten is moeilijker dan je denkt. Zelfprofilering is van alle tijden.

Willem Popelier, The Do It Yourselfie Guide, 2015 © Collectie FotoMuseum Antwerpen

TECHNIEK EN WETENSCHAP Iedereen beschikt vandaag over de technologie om kwalitatieve foto's te maken. Dat was ooit anders. Photography Inc. toont de ontwikkeling en werking van verschillende camera's, dragers, technieken en procedés. Ooit gehoord van de Daguerreotypie, de Brownie camera of de photo-cravate? In deze rondleiding kom je te weten welke wetenschappelijke innovaties en procedés schuilgaan achter de evolutie van analoge naar digitale fotografie, van camera obscura naar smartphone.

ECONOMIE De foto-industrie is sinds haar ontstaan booming business. In deze rondleiding ontdek je hoe fotografie inspeelt op de noden van de consument. Onder andere het Antwerpse bedrijf Agfa-Gevaert lanceert fotografie op de wereldmarkt. Wetenschappers maken plaats voor vakfotografen die hun klanten verleiden met aantrekkelijke 3

etalages. Steeds straffere prijzen leiden tot de ultieme democratisering: fotografie - ooit een ambacht en luxeproduct - is een massaproduct geworden.

2. VOORBEREIDING IN DE KLAS HET FOMU

©Guy Voet

Het FotoMuseum is een museum over en voor fotografie in Antwerpen. In het museum kan je genieten van tijdelijke tentoonstellingen, maar het FoMu toont ook geregeld zijn vaste collectie aan het publiek. De collectiepresentatie laat slechts een fractie zien van wat het museum doorheen de jaren zorgvuldig heeft verzameld en bewaard. Naast historische en actuele fotografie bezit het FoMu ook een groot aantal camera’s en boeken. Met zijn collectie aan fotoapparatuur van zo’n 23.000 objecten beschikt het FoMu over één van de meest toonaangevende verzamelingen. Daarnaast bevat de collectie meer dan 750.000 foto’s en 32.000 boeken en magazines. Meer info over de geschiedenis en de tentoonstellingen van het FoMu vind je op de website.

OPDRACHT: Voer met de leerlingen een inleidend gesprek over hun bezoek aan het FoMu. Dit kan aan de hand van verschillende vragen. Enkele voorbeelden: Wie bezoekt er vaak een museum? Welke musea bezoek je dan? Welk gevoel associeer je met een museum (interessant, saai, inspirerend…) en waarom? Wie maakt zelf vaak foto’s? Met wat maak je foto’s? Van wat maak je foto’s? Waar zou jij foto’s van maken als jouw foto’s achteraf in het museum terecht komen? 4

DE COLLECTIEPRESENTATIE In het najaar 2015 pakt het FoMu uit met haar nieuwe collectiepresentatie: Photography Inc. Deze tentoonstelling vertelt de geschiedenis van de fotografie en de groeiende foto-industrie. In de tentoonstelling maak je kennis met oude camera’s, foto’s, tijdschriften en albums. Je krijgt de kans om unieke collectiestukken te ontdekken. Deze tonen je zowel de gekende highlights als nieuwe ontdekkingen uit de brede geschiedenis van de fotografie. De collectiepresentatie focust op enkele kantelmomenten uit de geschiedenis van de fotografie en bekijkt hierbij de sociaal-maatschappelijke gevolgen op gebruiker.

TIP: Hier vind je een reeks interessante filmpjes die de geschiedenis van de fotografie vertellen. In de filmpjes worden een aantal procedés en ontwikkelingen uitgelegd. Van de camera obscura, de daguerreotypie en het negatiefproces van Talbot tot de opkomst van kleurenfotografie en de digitale fotografie.

Brownie n°2A, Model C, Eastman Kodak Company, 1900

MUSEUMREGELS In het museum gelden er een aantal regels. Hieronder vind je een overzicht van wat mag en wat niet. Indien gewenst, kan je deze regels klassikaal overlopen. MAG NIET     

Lopen in het museum. Roepen door de zalen. Kunstwerken aanraken. Foto’s maken met flits. Eten en drinken in het museum.

MAG WEL    

Vragen stellen. Je mening delen en je kritische kijk tonen. Met klasgenoten een gesprek aangaan over de werken. Foto’s maken zonder flits.

5

3. NAVERWERKING IN DE KLAS Een bezoek aan het FoMu eindigt niet bij het verlaten van het museum. In de klas kunnen de leerlingen nog napraten en nadenken over hun bezoek. Ook opdrachten ter naverwerking kunnen hierbij helpen. Hieronder vind je enkele opdrachten die inspirerend kunnen zijn.

FOTOGRAFIE EN GESCHIEDENIS: OVERKOEPELEND 1. Mijn fotoarchief Sinds de democratisering van de fotografie en zeker sinds de opkomst van de digitale fotografie en de smartphone, is fotografie niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Zo heeft iedereen wel enkele oude (en nieuwe) fotoalbums in zijn kast liggen of op zijn computer staan. Tijd om die oude foto’s nog eens boven te halen! 





Vraag de leerlingen om een aantal foto’s mee te brengen. Hoe ouder de foto, hoe beter. Misschien zijn er zelfs leerlingen die nog foto’s van hun grootouders hebben? Zorg er natuurlijk wel voor dat de foto’s niet beschadigd geraken. Bespreek de verschillende foto’s van de leerlingen klassikaal. Bekijk de foto’s goed en stel jezelf enkele vragen: Wanneer is de foto gemaakt? Wat staat erop? Hoe is de foto gemaakt? Onder welke omstandigheden is de foto gemaakt? Zijn er nog dingen die je opvallen? Om af te ronden kan je de oude foto’s vergelijken met nieuwe foto’s. Denk maar aan selfies! Welk verschil zie je? Wat is er nu anders dan vroeger? Zijn de onderwerpen nog steeds dezelfde? Bekijk de kwaliteit eens? Bekom je hetzelfde effect met een Instagram-filter of is de sfeer van de oude foto’s toch uniek?

FOTOGRAFIE EN MAATSCHAPPIJ 1. Do it yourselfie guide De selfie is niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Het is een manier geworden om jezelf te tonen aan de wereld. Maar hoe maak je nu de perfecte selfie? Laat de leerlingen hierover nadenken en maak samen met hen een gepersonaliseerde ‘Do it yourselfie guide’! Materiaal    

Papier. Potloden en schrijfgerei. Kleine doosjes of een nietjesmachine. Materiaal om te decoreren en personaliseren.

Stappenplan 

Verwijs bij het begin van de opdracht terug naar de ‘Do it yourselfie guide’ die te zien was tijdens het museumbezoek. De ‘Do it yourselfie guide’ van Willem Popelier is de ultieme gids met tips om de beste selfie te maken. Hierin staan 66 regels gecombineerd met 66 selfies van Willem Popelier. Deze publicatie is het resultaat van een onderzoek naar het gebruik van de selfie: in korte tijd immens populair geworden - met eigen regels en een eigen beeldtaal. Wat zijn opvallende selfies? Waarom

6







maken we allemaal selfies? Wat is “not-done” bij een selfie? Hoe beïnvloedt het onze samenleving en dagelijkse gang van zaken? Meer info over dit werk vind je hier. Bespreek met de leerlingen de selfiehype aan de hand van verschillende vragen: Wie neemt er vaak selfies? Met wat maak je je selfie? Waar neem je vooral selfies? Met wie neem je selfies? Waarom maak jij selfies? Met wie deel je selfies? Openbaar of enkel met jouw vrienden? Waarom maak je die keuze? Door middel van deze vragen denken de leerlingen na over wat het voor hen betekent om een selfie te maken. Geef ze vervolgens de opdracht om enkele stappen te bedenken die volgens hen onmisbaar zijn bij het maken van de perfecte selfie. Dit kan individueel of per twee. Ze mogen helemaal zichzelf zijn bij het ontwerpen van hun gepersonaliseerde ‘selfiegids’. Gekke attributen? Alleen of met vrienden? Een selfie op een gekke locatie? Alles kan! Dit stappenplan verzamelen ze in hun eigen gepersonaliseerde ‘Do it yourselfie guide’. Zorg voor wat papier, potloden en ander materiaal en laat hen hun eigen selfieguide ineen knutselen. Dit kan in kleine doosjes of simpelweg met een nietje.

EXTRA: Laat de leerlingen allemaal hun gepersonaliseerde selfie nemen of wissel selfiegidsen uit en test de ‘Do it yourselfie guide’ van je klasgenoten.

2. Iedereen fotograaf In de collectiepresentatie worden verschillende varianten van fotografie belicht: mode, product, carte de visite, enzovoort. Natuurlijk zijn er nog veel meer verschillende soorten fotografie, maar waar ligt net het verschil tussen deze categorieën? Is kunstfotografie iets anders dan reclamefotografie? En wat met persfotografie? Ontdek het zelf! Materiaal   

Digitale camera’s. Je kan de leerlingen vragen zelf een camera mee te brengen. De smartphone is ook een mogelijkheid, maar bedenk dat dit voor afleiding kan zorgen. Mogelijkheid tot projectie of printen van foto’s. Eventueel enkele magazines ter inspiratie.

Stappenplan 





Iedereen fotograaf! Ook de leerlingen mogen zelf experimenteren met de camera. Laat hen eerst en vooral een categorie kiezen. Bied volgende mogelijkheden aan: o Modefotograaf: focust vooral op de kleren en op het model. o Persfotograaf: hecht meer belang aan het vastleggen van het perfecte moment en de actualiteit. o Productfotograaf: wil met zijn foto’s vooral reclame maken en het product verkopen. o Kunstfotograaf: legt de nadruk op zijn eigen gevoel en visie. Onderwerpen kunnen heel erg verschillen, bv. mensen, landschappen, voorwerpen, etc. Laat vervolgens elke leerling een drietal foto’s maken bestemd voor een magazine gespecialiseerd in hun keuze. Ter inspiratie kan je enkele magazines meebrengen naar de klas: een roddelblaadje, een modeblaadje, de krant, een catalogus van een bekend fotograaf, etc. Breng alle foto’s samen. Print of projecteer de foto’s op de muur indien mogelijk. Leuk extraatje: Leg alle gemaakte foto’s op een stapel door elkaar. Laat de leerlingen de foto’s ordenen per categorie. Zo weet je meteen of het opzet geslaagd is! 7



Bespreek klassikaal de resultaten. Waar zie je verschillen tussen de verschillende categorieën? Als je zelf fotograaf zou zijn, welke categorie zou je kiezen en waarom?

FOTOGRAFIE, WETENSCHAP EN TECHNIEK 1. Camera obscura Iedereen heeft thuis wel ergens een camera liggen om foto’s mee te maken. Denk maar aan je smarthphone! In de beginperiode van de fotografie bestond dit helemaal nog niet. Toen hadden ze enkel een camera obscura: een soort van donkere kamer bestaande uit een doos met een klein gaatje erin. Met deze eerste camera kon je geen echte foto’s maken, maar wel dingen afbeelden op een scherm. Deze camera uit de beginperiode van de fotografie kan je makkelijk en snel zelf maken. Meer info over de camera obscura krijg je in dit filmpje. Materiaal         

Keukenrol. Toiletrol. Overtrekpapier (= calqueerpapier). Potlood. Schaar. Aluminiumfolie. Lijm. Plakband. Speld of dunne spijker.

Stappenplan 

Stap 1: het scherm

Neem een lege keukenrol en een vel overtrekpapier. Plaats het uiteinde van de keukenrol op een stuk overtrekpapier en trek er een cirkel omheen. Knip de cirkel ruim eromheen uit, zo’n twee centimeter groter. Plak het stuk overtrekpapier over het uiteinde van de keukenrol met plakband. Zorg dat het overtrekpapier strak rond de keukenrol zit. 

Stap 2: de lens

Neem een stuk aluminiumfolie en vouw dit over een uiteinde van de toiletrol. Zet stevig vast met plakband, lijm of een elastiek. Prik met een naald heel voorzichtig een klein gaatje, precies in het midden van de aluminiumfolie.



Stap 3: zet de camera in elkaar 8

Schuif de keukenrol met het uiteinde waar het overtrekpapier over zit voorzichtig een stukje in de toiletrol. Kijk door het open einde. Doe dit op een plek waar veel licht is. Een fel verlichte kamer of buiten in de zon, werkt het best. Als het beeld niet meteen scherp is, schuif je de twee rollen dichter of verder uit elkaar. Hoe werkt het?

Camera obscura is Latijn voor donkere kamer en is in principe niet meer dan een doos met een gaatje erin. Als het licht door het kleine gaatje valt, worden de lichtstralen naar het schermpje aan de achterkant gestuurd waar je ze kan waarnemen. Je zal het beeld altijd op zijn kop te zien krijgen. Dat komt omdat de lichtstralen rechtdoor door het gaatje schijnen. De lichtstraal die van boven komt, gaat rechtdoor en valt onderaan op het scherm. Daardoor wordt het beeld gespiegeld. Het prentje toont dit mooi aan. (Kidzlab, z.d.). Je kan ook een volledige ruimte omtoveren tot camera obscura. Leuk om uit te proberen in de klas? In dit filmpje zie je hoe het werkt.

FOTOGRAFIE EN ECONOMIE 1. Stellingenspel Verdeel de klas in twee zijden. Een ‘akkoord’-kant en een ‘niet akkoord’-kant. Laat de leerlingen in het midden van de klas staan (neutrale zone) en verkondig onderstaande stellingen. Laat ze over de stellingen nadenken en vraag hen om een kant te kiezen. Neem voldoende tijd om de stellingen en verschillende meningen klassikaal te bespreken.     

Het commerciële aspect van het beroep fotograaf is niet verenigbaar met de liefde voor het vak en de visie van de fotograaf. Het “beroep” fotograaf bestaat niet. Iedereen is fotograaf. Manipulatie van foto’s (Photoshop) laat de commerciële waarde toenemen. Het is toegestaan om als Paparazzi foto’s te stelen met het oog op commerciële doeleinden. Fotografie is kunst.

9

2. Video killed the radiostar De komst van het internet heeft alle deuren wagenwijd opengezet. Er circuleren miljarden beelden online die gratis kunnen bekeken (en gedownload) worden. Ga met de leerlingen een gesprek aan over deze huidige tendens. Volgende vragen kunnen richting geven.     

Welke invloed heeft het internet op het commerciële aspect van de foto? Wat met auteursrechten? Kan je zomaar alle beelden van internet/sociale media afhalen voor eigen gebruik? Is Google Images een gratis beeldbank? Wat met sociale media zoals Facebook en Instagram? Wie/wat bewaart de controle? Zijn er nieuwe regels nodig omtrent de veelheid aan foto’s en beelden op internet? Wat zouden die regels kunnen zijn? Opent het internet een nieuwe markt voor fotografie of heeft het internet het beroep van fotograaf de das omgedaan?

4. METHODOLOGIE In het FoMu hanteren alle gidsen verschillende technieken om interactiviteit en groepsdynamiek te bevorderen. Op deze manier zetten we niet enkel de fotografen, maar ook de leerlingen centraal. Leerlingen leren op een nieuwe manier naar kunstwerken kijken aan de hand van de techniek van Visual Thinking Strategies. Via reflectietechnieken en de Socratische gespreksmethode worden ze aangemoedigd om kritische vragen te stellen. Door deze methodieken verandert de rol van gids naar bemiddelaar. Hij geeft niet enkel feitelijke informatie over een werk, maar vraagt naar input van de jongeren. Door de juiste vragen wordt de student uitgedaagd om actief na te denken. Zo geeft de bezoeker zijn eigen betekenis aan het werk. We laten zien dat je geen kunsthistoricus hoeft te zijn om een werk te snappen en erover te praten. Leerlingen zijn met hun eigen leefwereld, kennisveld en achtergrond hét uitgangspunt van de rondleiding. Zo komen ze op gelijke voet te staan met de gids. De sfeer wordt informeler, kunst wordt toegankelijker en iedereen wordt gestimuleerd om deel te nemen. Bekijk hier alvast een filmpje van een interactieve rondleiding in het FoMu.

Over Visual Thinking Strategies (VTS) VTS is ontstaan vanuit een samenwerking tussen psycholoog Abigail Housen en de publieksbemiddeling van het MOMA, New York. Intussen maakt de techniek deel uit van het reguliere curriculum van het basisonderwijs in de Verenigde Staten. Meer informatie over VTS vind je op deze website. Een goed introductiefilmpje vind je hier.

10

5. EINDTERMEN De interactieve methodes die worden gebruikt tijdens de rondleiding sluiten voornamelijk aan bij de vakoverschrijdende eindtermen, met betrekking tot de stam en de context. Deze eindtermen worden telkens belicht vanuit de gekozen invalshoek.

VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN Gemeenschappelijke stam Communicatief vermogen 

De leerlingen brengen belangrijke elementen van communicatief handelen in de praktijk.

Creativiteit  

De leerlingen kunnen originele ideeën en oplossingen ontwikkelen en uitvoeren. De leerlingen ondernemen zelf stappen om vernieuwingen te realiseren.

Doorzettingsvermogen 

De leerlingen blijven, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven.

Empathie 

De leerlingen houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen.

Esthetische bekwaamheid  

De leerlingen kunnen schoonheid ervaren. De leerlingen kunnen schoonheid creëren.

Exploreren 

De leerlingen benutten leerkansen in diverse situaties.

Flexibiliteit 

De leerlingen zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden.

Initiatief 

De leerlingen engageren zich spontaan.

Kritisch denken   

De leerlingen kunnen gegevens, handelwijzen en redeneringen ter discussie stellen aan de hand van relevante criteria. De leerlingen zijn bekwaam om alternatieven af te wegen en een bewuste keuze te maken. De leerlingen kunnen onderwerpen benaderen vanuit verschillende invalshoeken.

Open en constructieve houding 11

 

De leerlingen houden rekening met ontwikkelingen bij zichzelf en bij anderen, in samenleving en wereld. De leerlingen toetsen de eigen mening over maatschappelijke gebeurtenissen en trends aan verschillende standpunten.

Respect 

De leerlingen gedragen zich respectvol.

Samenwerken 

De leerlingen dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen.

Verantwoordelijkheid 

De leerlingen nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving.

Zelfbeeld  

De leerlingen verwerven inzicht in de eigen sterke en zwakke punten. De leerlingen ontwikkelen een eigen identiteit als authentiek individu, behorend tot verschillende groepen.

Contexten

Sociorelationele ontwikkeling  

De leerlingen beargumenteren, in dialoog met anderen, de dynamiek in hun voorkeur voor bepaalde cultuur- en kunstuitingen. De leerlingen gebruiken cultuur- en kunstuitingen om begrip op te brengen voor de leefwereld van de anderen.

Socioculturele samenleving  

De leerlingen gaan actief om met de cultuur en kunst die hen omringen. De leerlingen illustreren de wederzijdse beïnvloeding van kunst, cultuur en techiek, politiek, economie, wetenschappen en levensbeschouwing.

INVALSHOEKEN Volgend overzicht geeft de thematieken en doelen weer die aan bod komen in de verschillende themarondleidingen. Fotografie en maatschappij Tijdens deze rondleiding wordt de invloed van fotografie op de samenleving en het individu nader bekeken. Zo ontdekken leerlingen hoe identiteit steeds een belangrijk onderdeel van fotografie is geweest. Hoe profileren mensen zich? Hoe willen ze zich tonen? Daarnaast wordt de waarde van fotografie doorheen de geschiedenis belicht. Vroeger was het een luxeproduct voor de elite. Nu heeft iedereen er mee te maken. De hedendaagse betekenis van het communicatiemiddel fotografie is niet meer dezelfde als vroeger. Hoe beïnvloedt fotografie het individu en omgekeerd? 12

Fotografie, wetenschap en techniek Tijdens deze rondleiding wordt er ingezoomd op de grote wetenschappelijke achtergrond van de fotografie. De leerlingen bekijken samen met de gids enkele camera’s en ontdekken welke chemische en wetenschappelijke ontwikkelingen aan de basis lagen van de evolutie van de fotografie. Zowel chemie als optica komen uitgebreid aan bod. Leerlingen leren hoe foto’s vroeger werden gemaakt, vaak door echte wetenschappers of opticiens. Welke procedés en chemische processen zij gebruikten ontdekken de leerlingen tijdens deze wetenschappelijke rondleiding. Fotografie en economie Tijdens deze rondleiding krijgen leerlingen inzicht in de fotografische industrie, van vroeger en nu. Ze leren op welke manier het marktmechanisme heeft ingespeeld op de evolutie van de fotografie van luxeproduct naar massaproduct. Samen met de gids ontdekken ze het beroep ‘fotograaf’ en de manier waarop de markt zich steeds aanpaste aan de noden van de consument. Verschillende nieuwe producten en innovaties zijn hier het gevolg van geweest. De marketingmix kan hierbij een handige tool vormen. Het bedrijf AGFA Gevaert wordt gebruikt als case study om de evolutie van huisnijverheid naar wereldindustrie te illustreren.

6. PRAKTISCHE INFO PRIJS €60 voor 1 uur en €90 voor 1,5 uur per groep. Per groep van 20 leerlingen krijgen twee begeleiders gratis toegang. Toegangsprijs is gratis onder de 18 jaar. Groepen bestaan maximum uit 20 leerlingen. Maximum 4 groepen tegelijk.

RESERVATIE Reserveren doe je minstens drie weken op voorhand bij voorkeur via het reservatieformulier op de website www.fomu.be. Je kan ook contact opnemen via e-mail op [email protected] of via telefoon op +32 (0)3 242 93 20.

ROUTE Bus:

Vanaf Groenplaats: bus 180,181,182 of 183 halte Museum Vanaf Borgerhout/Berchem: bus 30 en 34 halte Waterpoort

Tram: Vanaf Rooseveltplaats: tram 12 halte Montigny Vanaf Groenplaats: tram 4 halte Museum

Trein: Vanaf station Antwerpen Centraal: tram 12, halte Montigny Vanaf station Antwerpen Berchem: bus 30, halte Waterpoort Vanaf station Antwerpen Zuid: 20 minuutjes stappen

Auto:

Je kan gratis parkeren op de Gedempte Zuiderdokken vlakbij het museum. Voor het museum is een kiss & ride zone waar de bus tijdelijk kan stoppen.

13

dynamoOPWEG brengt jouw klas gratis met De Lijn naar culturele bestemmingen in de buurt. Check de website voor meer informatie.

TE LAAT, WAT NU? Als je niet tijdig in het museum kan zijn, verwittig je zo snel mogelijk het museum via het nummer +32 (0)3 242 93 20 of +32 (0)3 242 93 00.

BETALING Betaling van een workshop gebeurt altijd via factuur. Na reservatie van de rondleiding ontvang je per e-mail een factuur.

DEEL JE ERVARINGEN Het FotoMuseum wil haar werking voortdurend verbeteren. Daarom horen wij heel graag jouw ervaringen! Wat vond je van het museum? Kon de gids het verhaal goed overbrengen? Missen jullie nog iets of wat zou nog beter kunnen? Hebben jullie genoten van de uitstap? Heb je een fotoproject uitgewerkt in de klas? Of zijn de leerlingen aan de slag gegaan met één van de opdrachten? Laat het ons weten op [email protected] of deel je ervaringen en foto’s via onze social media kanalen met de hashtag #fomu_antwerp.

CONTACTGEGEVENS FotoMuseum Waalsekaai 47 2000 Antwerpen T: +32 (0)3 242 93 20 M: [email protected] Website: www.fotomuseum.be 14