Lesbrief Radio Soest Cultuurochtend bedoeld voor groep 7 van de basisschool
Schema van de ochtend NB: De groep is vantevoren op school in tweeën gesplitst. Start 9.00 uur Einde 11.30 9.00-9.15 u 9.15-10.00 u 10.00-10.45 u 10.45-11.30 u
Algemene inleiding groep I en II samen Workshop A groep I Workshop B groep II Workshop A groep II Workshop B groep I Integrale geluidsopname resultaat van workshop B Iedereen
Begeleiding van de groep Omdat de groep in tweeën wordt verdeeld, zijn er minimaal 2 begeleiders gewenst, maar liever nog 4. Bij workshop B moeten de leerlingen zelfstandig werken in groepjes van 3 of 4. Zeker als ze dat niet gewend zijn, is een aantal van 4 begeleiders noodzakelijk. Daar komt bij dat het stil moet blijven in Radio Soest(ivm de opnames!!) en in het gemeentehuis, ook als de leerlingen door de gangen van de ene ruimte naar de andere lopen.
Workshop A
Hoofd techniek van Radio Soest Fred de Leede vertelt het een en ander over Radio Soest. Hij legt uit hoe radio gemaakt wordt. De studio’s en de apparatuur van Radio Soest worden bezichtigd. Hoe klinkt je stem over de radio? Maakt het verschil of je zittend praat of staand? Wat kunnen de technici doen om de klank van je stem te veranderen? Daarnaast mogen de kinderen en de leerkracht iets vertellen over zichzelf of over school. Fragmenten hiervan komen live op de radio; een ander deel wordt later uitgezonden.
Workshop B
Muziekdocente Machteld Nijeholt van Scholen in de Kunst Amersfoort gaat met de kinderen aan de slag om een radiohoorspel te maken van het bekende sprookje De Chinese Nachtegaal van Hans Chr. Andersen. Het verhaal is verdeeld in 8 scènes. Elke scène wordt door drie of vier leerlingen geoefend en voorzien van bijpassende geluiden. Aan het eind van de ochtend worden al deze scènes achter elkaar opgenomen om op een later tijdstip te worden uitgezonden.
Voorbereiding op school Deel de groep op school alvast in twee helften in. Dat scheelt tijd. Ter voorbereiding op activiteit A: Bespreek van te voren met de leerlingen wat ze over hun school, hun leerkracht, hun groep of zichzelf zouden willen vertellen op de radio. Zodat ze niet met hun mond vol tanden staan als ze achter de microfoon zitten. NB Niemand MOET op de radio. Als iemand niet wil is het ook goed. Ter voorbereiding op activiteit B: In de hoorspelworkshop gaan we vooral praktisch aan de slag. Dus voor de geschiedenis van het hoorspel, of voor het beluisteren van actuele hoorspelen is er geen tijd. Daarom is het belangrijk dat er op school in ieder geval wordt verteld wat een hoorspel is, liefst zo aanschouwelijk mogelijk. (Zie de foto’s in deze brief en de luistervoorbeelden op de internetlinks) Dan hebben de leerlingen een beeld van wat we gaan doen en kunnen we direct aan de slag. Verdieping achteraf met de bijgevoegde internetlinks is helemaal geweldig.
Achtergrondinformatie Radio Soest Voor Radio Soest als Lokale Omroep van start ging was zij al actief onder de naam AROS (Algemene Radio Omroep Soest). Vanaf 16 oktober 1972 was de AROS ziekenomroep. In die tijd werden er verzoekplaten gedraaid voor de pati?nten en personeel van ziekenhuis Zonnegloren. Later werden er ook programma's gemaakt voor de bewoners van de tehuizen Molenschot, Groot Engendaal, Honsbergen en de Malva Hoeve allen in Soest en een tehuis in Groenekan. Radio Soest is begonnen onder het podium van de kerkzaal van de kerk op het Zonneglorenterrein. Al snel verhuisde de omroep naar de oude lighal voor TBC patienten, een gebouw op het voormalige Zonneglorenterrein.Er was daar aanvankelijk een studio, een gemeenschappelijke ruimte, een keukentje en een toilet. Later is er een tweede studio bijgekomen, die met behulp van een aantal Soester bedrijven door Radio Soest vrijwilligers werd gebouwd. Na nog een aantal jaren kwam er een redactieruimte bij. Dankzij de positieve medewerking van de directie van het ziekenhuis kon Radio Soest daar tot het verdwijnen van ziekenhuis Zonnegloren blijven. Toen bekend werd dat Zonnegloren gesloten zou worden, moest ook Radio Soest op zoek naar andere mogelijkheden. Het verzoekplaten draaien zou bijzaak worden. Omroepman Henk Lokman werd binnengehaald. Hij gooide het roer drastisch om. Van een ziekenomroep moest een lokale omroep worden gemaakt. Voor de medewerkers heeft dat nogal wat voeten in de aarde gehad. Er werden professionele programmamakers gevraagd om de medewerkers bij te scholen en hen te leren interviewen. Er moesten redactiemedewerkers komen die de gasten gingen uitnodigen.
Zaterdag 1 september 1990 was het zover. Wethouder Jan Menne verrichtte de officiele start van de lokale omroep. Eerst werden alle uitzendingen via PTT-lijnen bij de mensen gebracht. Later zorgde een sponsor, de heer Raatjes uit Soest, dat er een zendmast kwam waar Radio Soest vele jaren gebruik van heeft gemaakt. De omroep moest met het verdwijnen van Zonnegloren op zoek naar een nieuwe locatie en die werd uiteindelijk, na lang zoeken, gevonden in de kelder van het mooie gemeentehuis van Soest. Radio Soest beschikt over twee moderne en een derde hypermoderne ingerichte studio, die door de eigen vrijwilligers zijn gebouwd. Verder kan de omroep gebruik maken van de audio-visueleruimte van de gemeente, waar ook een complete studio aanwezig is.
Hoorspelen Wham! Zo, de deur zit dicht. Krrrr, krrr, ik geloof dat er iemand aan komt lopen over het grindpad! Hoeoeoe! Een uil in het bos…En natuurlijk de halve kokosnoten voor het paard. Wat je met geluid niet allemaal kan doen… Een hoorspel is als het ware een film, maar dan zonder beeld. Een film voor je oren dus! Vroeger, toen nog niet iedereen een TV had, werden er op de radio veel hoorspelen uitgezonden. Ook voor volwassenen. Vaak zat de hele familie aan het radiotoestel gekluisterd.
Heel bekend en geliefd was de familie Doorsnee van Annie MG Schmidt. En Paulus de Boskabouter. Of de serie Sprong in het Heelal over de ruimtevaart.
Maar toen iedereen TV had, en er veel meer manieren kwamen om je in je vrije tijd mee te vermaken, verdween het hoorspel. Een hele tijd is het helemaal weggeweest. Maar nu komt het weer terug. Vooral in de vorm van luisterboeken. Misschien heb je die ook wel thuis. Vaak zijn het verhalen die gewoon worden voorgelezen door een verteller. Maar soms zitten er ook geluiden bij, die je nog meer het verhaal in trekken: het klinkt alsof het écht gebeurt! Hier zie je hoorspelacteurs in 1949. In het midden staat een grote microfoon. En alle acteurs hebben spullen in de buurt om geluiden mee te maken: een ouderwetse telefoon, een pistool, een glas water, een trommel, etc…
Zo’n soort luisterspel gaan we bij Radio Soest samen met Machteld Nijeholt maken. We gaan ook spullen zoeken en geluiden verzinnen die ons verhaal nóg echter maken. Tegenwoordig zijn er allerlei CD’s te krijgen met geluiden die je kunt gebruiken en ook op het internet kun je allerlei geluiden downloaden. Maar wij gaan niet valsspelen natuurlijk; wij maken alle geluiden ZELF!!
Een berucht hoorspel van lang geleden
Op 30 oktober 1938, aan de vooravond van Halloween, is er in de Verenigde Staten een hoorspel uitgezonden op de radio, dat zo realistisch was, dat er heel veel mensen dachten dat het écht was!! Het was een hoorspel naar het boek The War of the Worlds, een sciencefictionboek van H.G Wells. Orson Welles, die had bedacht om een hoorspel van dit boek te maken, wilde het zo echt mogelijk laten lijken. Daarom
deed hij net of hij een journalist was die live bij de ruimte-invasie aanwezig was en verslag deed voor de radio. Het radioprogramma begon net als anders met muziek. Maar opeens werd het programma onderbroken met berichten over vreemde explosies op Mars. Daarna werd er verteld over een geheimzinnige cilinder die zou zijn neergestort bij New Jersey. En toen over hoe de Marsbewoners die uit die cilinder kwamen, met hun supermoderne machines een aanval begonnen. Het leger kon er niets tegen doen. Al gauw kwamen er berichten over het zelfde soort cilinders die op andere plekken in de Verenigde Staten waren geland. De machines zouden op weg zijn naar New York. Dit veroorzaakte grote paniek bij veel luisteraars, die dachten dat Amerika echt aangevallen werd. De man die het hoorspel had gemaakt, werd hierdoor in een klap beroemd. Het is waarschijnlijk het meest succesvolle radiodrama in de geschiedenis.
Hoorspelen van nu Een voorbeeld van een groep die op dit moment luisterspelen maakt zoals wij gaan maken in onze workshop, is Het Geluidshuis. Deze Vlaamse groep maakt
van bekende sprookjes als ‘De Keizer en de Nachtegaal’ en ‘De Wilde Zwanen’ wat zij noemen: "Heerlijke Hoorspelen". Het verhaal wordt verteld én gespeeld door een groep acteurs. Met liedjes, knotsgekke –poing, spaloef! BENGgeluidseffecten, toeters en bellen. Je kunt de groep bezig zien op: http://www.youtube.com/watch?v=zrOFsE3ny6Q&feature=related
Meer voorbeelden Op het internet zijn nog tal van voorbeelden te vinden van hoorspelen van nu en vroeger. Bijvoorbeeld via de site: http://www.vlinderen.nl/hoorspel/ , waar allerlei links te vinden zijn. Tot ziens bij Radio Soest, Namens Radio Soest en Bureau Kunsteducatie, Scholen in de Kunst, Machteld Nijeholt (
[email protected]) en Fred de Leede (
[email protected]) Radio Soest Lokale Omroep Soest en Soesterberg Te ontvangen in de ether op 105.9 Mhz, via de kabel op 102.4 Mhz en via glasvezel op 107.5 Mhz Bezoekadres: Raadhuisplein 1 Soest Telefoon: 035-6093851 /
[email protected] Meer info: http://www.radiosoest.nl Bureau Kunsteducatie Postbus 1200 3800 BE Amersfoort Coninckstraat 58 Amersfoort
