Lesbrief bij: Hans en Grietje
een voorstelling voor publiek vanaf 4 jaar van Poppentheater Jacobus Wieman
Deze lesbrief kan gebruikt worden voor kinderen vanaf 4 jaar.
Wat er komt kijken bij theaterbezoek Het theatergezelschap heeft al heel wat werk gedaan voordat het publiek de zaal inkomt. Het is wel interessant om daarover na te denken. De speler en de technicus hebben ’s ochtends vroeg hun auto ingeladen met het decor, de kostuums en de licht en geluidsapparatuur. Daarna zijn ze naar de plek gereden waar gespeeld moet worden. Na het uitladen moet het decor neergezet worden, het geluid en het licht ingesteld en gecontroleerd. En dan pas kan de speler zich gaan verkleden en voorbereiden op zijn spel. Als je naar een voorstelling gaat kijken zijn er regels om je aan te houden, voor jezelf, voor de anderen in het publiek en zeker voor de speler(s). Theater wordt gemaakt waar je bij bent. Dat betekent dat de voorstelling niet zomaar stopgezet kan worden, dat er geen hard/zacht knopje op zit, dat er geen spannende stukken in de herhaling komen… Je moet dus gewoon goed opletten, goed luisteren en goed kijken. Praten en eten tijdens een voorstelling is heel storend en dat mag daarom ook niet. Het is ook heel storend als iemand tijdens de voorstelling foto’s maakt of video-opnamen. Maar na de voorstelling kan dat allemaal weer wel.
Als publiek kun je na de voorstelling laten merken dat je het leuk vond door met zijn allen hard in je handen te klappen. Om voor dat klappen te bedanken moeten de spelers dan buigen. Op die manier vertel je elkaar zonder woorden wat je er van vond.
Over Poppentheater Jacobus Wieman
Als je na afloop van een voorstelling van Jacobus Wieman (Koos) buiten de zaal staat te kijken naar de kinderen die er uit komen, zie je rode wangen, stralende koppies en hoor je aan alle kanten liedjes hummen. Ze genieten na! En met volle teugen. Grote mensen die eruit komen, gniffelen nog na. En als buitenstaander wil je dan ook meemaken wat er daar in die voorstelling gebeurde. Nou, er gebeuren vrolijke kleine wondertjes. Poppen gaan hun eigen leven leiden, ze leveren commentaar op hun bespeler en op elkaar. Ze veranderen de loop van het verhaal en soms zingen ze liedjes. Peuters genieten ervan dat Koos fouten maakt of onhandig is waar zij al beter weten. Kleuters volgen ademloos het verhaal. Naarmate de kinderen ouder zijn, wordt het verhaal ingewikkelder en komt er meer nadruk op de theatrale aspecten. Om uiteindelijk als student ingewijd te worden in de verschillende technieken van het poppenspel en de grote kunst van de improvisatie. Koos Wieman ontwikkelt elke productie helemaal zelf. Hij maakt zelf zijn poppen, ontwikkelt soms de muziek, maakt het decor en schrijft het verhaal. Maar hij komt pas 2
echt op stoom als er publiek is, waar zijn poppen op kunnen reageren. Het bijzondere improvisatietalent is dan ook onmisbaar, niet alleen tijdens maar ook bij de aanmaak van zijn voorstellingen. Dat is de reden waarom elke voorstelling anders is, waarom een productie in de loop der tijden verandert. Kortom: het poppentheater van Jacobus Wieman leeft.
Het verhaal van Hans en Grietje. Inhoud Koos werkt als kok in restaurant:’ Chez Jacques.’ Dat is hollen of stilstaan. Als het stil is maakt hij graag poppen van wat er zoal in de keuken te vinden is. Kapotte messen en vorken zijn nog goed te gebruiken. Ook eten dat over is verandert koos in figuren. Zo speelt hij het bekende sprookje van Hans en Grietje. Dat gaat toch ook over eten en gegeten worden. Men neme een fornuis met pannen en een heleboel pollepels en schikt gerechten op schalen. Alles wordt versierd met etenswaren en op smaak gebracht met pittige dialogen tussen de poppen. Omdat Koos niet met eten wil spelen zijn alle etenswaren heel precies door hem nagemaakt. Dat is soms niet te zien. Na deze maaltijd leeft iedereen nog lang en gelukkig.
Wonen. In het sprookje van Hans en Grietje wonen de ouders van Hans en Grietje met de kinderen samen in een huisje in het bos. Er staan ook huizen op het platteland en in de stad. Hoe heet het huis waar boeren wonen? Hoe heet het huis van de koningin ? Hoe noemen we het huis van een koe? Hoe noemen we het huisje van een hond? En van een leeuw in de dierentuin? De heks woont in een speciaal huisje. Waar is dat huisje van gemaakt? Noem een aantal materialen waar je een huis van kan maken?
Spelopdrachten De meeste spelopdrachten kunnen het beste na de voorstelling worden gedaan.
Luisteropdracht spel voor peuters en kleuters De leerkracht vertelt een simpel sprookje en de kinderen beelden het uit. In het verhaaltje komen begrippen voor als: slapen, Wakker worden, eten, lopen, bloemen plukken , iets horen en gaan luisteren. Een huisje van snoep zien en ervan proeven. Bespreek in de kring wat kinderen lekker vinden en wat niet. Zet begrippen naast elkaar als: Zoet, zout, bitter, zuur. Wat voor gezicht trek je als iets zo proeft? Speel om de beurt of iets vies of lekker is door een gezicht te trekken. Het woord sprookje betekend gesproken verhaal. Welke sprookjes kennen we allemaal? Bijna alle sprookjes beginnen met: Er was eens.. Ga in een kring zitten en vertel om de beurt een stukje verhaal van de Kok die een heerlijke soep ging maken. Iedereen mag iets in de soep doen waardoor het steeds 3
lekkerder wordt. Speel of de pan in het midden van de kring staat. Ook kinderen die nog niet goed kunnen vertellen kunnen door te spelen doen of ze iets in de soep doen en of ze roeren. Geef als leerkrachten ook opdrachten als: ‘Doe jij nog eens wat zout in de soep. Of ‘’ proef jij eens een hapje.’
Koken Benodigdheden Pan en kookplaatje, pollepel, mesje en bouillonpoeder. Laat iedereen een stukje groenten meenemen en maak met z’n allen een lekker groentesoepje. Laat iedereen vertellen waar zijn of haar groenten vandaan komt en hoe het heet. Door met iedereen samen soep te brouwen is de kans groot dat iedereen het lekker vindt. De leerkracht zorgt dat alle veilig in de pan gaat. Zet het kookplaatje met de pan op een laag tafeltje zodat iedereen er vanaf een veilige afstand in kan kijken. Spreek goed af dat de soep heel heet is en dat de leerkracht de chef-kok is. Iedereen doet precies wat de chef-kok zegt. Het is leuk om met z’n allen groenten te snijden. Tip: geef iedereen een soepbeker. Een ieder neemt een eigen lepel mee of koop een aantal wegwerp lepels. Die kunnen na afloop worden afgewassen en voor een andere keer bewaard worden.
Knutselopdrachten: Maak met de klas een snoep huisje. Dat kan met echt snoep maar ook heel mooi door foto,s van lekkers uit de tijdschriften van de supermarkt te knippen en op een kartonnen huisje te plakken. Je kunt ook lekkers natekenen en schilderen en daar het huisje mee versieren. Koos heeft in de voorstelling een aantal poppen van keukenspullen gemaakt. Zelf kun je ook van allerlei spulletjes poppen of alleen maskers maken. Verzamel bakjes, dekseltje en zoals dat heet kosteloos materiaal. Ook knopen, kurken, kroonkurken, prikkers e.d. Maak daarmee een hoofdje het bevestigen van de materialen op elkaar is lastig. Als overal gaatjes in zijn gemaakt kan alles met naald en draad aan elkaar worden gezet. Als garen kun je ook floszijde gebruiken dat is stevig.
Pannenkoeken: Het kan leuk zijn om na de voorstelling voor ieder kind een pannenkoek te hebben. Koos kan dat niet zelf in de voorstelling. Daar is geen tijd voor en in verband met de geëiste hygiëne niet te realiseren. Er kan aan de ouders gevraagd worden of iedereen een aantal pannenkoeken wil bakken. Maak ze met suiker of met stroop. Leg ze opgerold op een schaal. Dat scheelt een heleboel geklieder. Kinderen met allergieën moeten speciale pannenkoeken krijgen. Vaak weten hun eigen ouders oplossingen of een alternatief. Een enkel allergisch kind kan ook een gebakken ei met suiker krijgen. In de meeste kant en klare pakken pannenkoekmeel is melkeiwit en gluten verwerkt. Gewoon een recept van meel eieren en melk en niet te vergeten een beetje zout, werkt heel goed. Zie laatste blad. Als Koos het weet kan hij de pannenkoeken in de voorstelling aankondigen en helpen delen.
4
http://www.nukleuren.nl/kleurplaten/hans-engrietje-bij-het-snoephuisje-printen.html
5
Recept pannenkoeken Per 500 gram bloem. 0,5 l melk of soja melk of in uitzonderlijke gevallen water. 2 eieren Snufje zout. Bakvet (boter, olie of margarine) Stroop en poedersuiker Doe de bloem in een kom. Voeg de helft van de melk toe. Roer het geheel met een garde of mixer tot een glad beslag. Roer geleidelijk de rest van de melk en de eieren door het beslag. Verhit wat bakvet in een koekenpan. Giet beslag in de pan en bak aan beide zijden goudbruin. Er gaan ongeveer 10 tot 12 pannenkoeken uit 500 gram bloem afhankelijk van de grote van de pan en de dikte van de pannenkoek. Meestal vinden kinderen dunne pannenkoeken het lekkerst. Pannenkoeken die met water worden gemaakt zijn meestal bleker dan die met melk.
Broodjespret Men neme een heel stel broodjes. Als het kan neem dan afbakbroodjes die vlak voor het feest worden afgebakken. Zorg dat er allerlei soorten beleg zijn. Doe dat beleg in open schaaltjes. Muisjes, gestampte muisjes, hagelslag, jam, pindakaas enz. Laat de kinderen zelf hun broodje snijden, smeren en beleggen. Voor het versieren van taarten bestaan er allerlei grappige figuurtjes. Praat voordat het begint met de klas over wat ze allemaal van plan zijn. Wie niet van zoet houdt kan natuurlijk ook hartige variaties bedenken. Colofon Poppentheater Jacobus Wieman
www.poppentheaterjacobuswieman.nl Koos Wieman Dordrecht 1-9-2012 Voor informatie en boekingen:
Impresariaat Lipman &van Pelt Kolklaan 23 3953 BL Maarsbergen 0343-430302
