PINOCCHIO! een voorstelling voor niet-stil-blijven-zitters en wijsneuzerige beterweters vanaf 6 jaar

LESMAP

PINOCCHIO !

PINOCCHIO !

een voorstelling voor niet-stil-blijven-zitters en wijsneuzerige beterweters vanaf 6 jaar Pinocchio ! is een eigenwijze, tegendraadse vertelling over de wereldberoemde marionet die op eigen benen wilde staan.

Tekst, concept & spel: Jos Dom Concept & spel: Priske Dehandschutter Concept & spel: Johan De Paepe Decor & techniek: Rudy Wagemans Kostuums: Rina Van Dixhoorn Rekwisieten: Wim Dehandschutter met dank aan: Cultuurcentrum Lier, De Spaanse Poort Lier, Figurentheater De Maan Mechelen, Emma, Sara, Jozefien, Liselotte

Wie kent niet het verhaal van de eenzame, oude poppensnijder Ghepetto die o zo graag een zoon wilde en – omdat geen enkele vrouw het in haar hoofd haalde met zo’n zonderling te trouwen – besloot om er dan maar eentje uit een stuk wegwerphout te snijden. Een marionet dus. Maar wel eentje met alles erop en eraan. Oren, ogen,… een neus. Maar wat als die marionet er nu eens niet van houdt dat Ghepetto steeds de touwtjes in handen heeft? Wat als die marionet ervan droomt om vrij te zijn? Om te gaan en te staan waar hij dat zelf wil. Op ontdekkingstocht… in de grote wereld daarbuiten… Want willen we dat niet allemaal? Op onze eigen benen staan? Gemakkelijk is dat niet. Maar je leert. Met vallen en opstaan. Pinocchio ! is een voorstelling over aan een touwtje hangen, over binnen de lijntjes kleuren, over op en in de maat dansen, over in het gareel lopen, over steeds het juiste spoor volgen, op het juiste pad blijven… Een verhaal over touwtrekkerij en heel veel dirigeerstokken.

Belangrijke opmerking: Deze lesmap bestaat uit enerzijds een klasgesprek met verschillende onderwerpen, anderzijds uit speloefeningen. Aangezien onze voorstelling doelbewust gemaakt is voor kinderen van 7 tot 12 jaar, en wij ons er zeer bewust van zijn dat er - binnen deze vrij grote doelgroep – zeer diverse interesses en uiteenlopende emotionele aanknopingspunten zijn, probeert Tweelicht & Zoon – zoals steeds – een soort ‘gelaagdheid’ in de voorstelling te steken, zodat de productie – op diverse niveau’s - genietbaar wordt voor alle leeftijden. Niet alle gespreksonderwerpen en speloefeningen in deze lesmap zijn bijgevolg geschikt voor alle leerlingen. U weet beter dan wij wat haalbaar is voor uw doelgroep. Pick and choose to heartylust (naar hartenlust)!

KLASGESPREK K (Hou er rekening mee dat er – wat theater betreft - niet altijd eenduidige antwoorden zijn. Vaak reiken theatermakers ook dingen aan die multi-interpreteerbaar zijn en waar de toeschouwer zijn eigen verhaal mee kan maken, waaraan hijnzijn eigen invulling kan geven.)

- Kan je het verhaal, zoals het door Tweelicht & Zoon gespeeld werd, navertellen? Noot voor de leerkracht: dit zijn alle personages. Die kan je als ‘kapstok’ meegeven. Pinocchio, Ghepetto, De Vos, De Kat, Meneertje Krekel, De Mevrouw met de Zilverblauwe Haren (De Fee), Meneer Agent, De Boekenverkoper, De Trommelaar, Colombina, Arlecchino, Maestro Meneer Stromboli, Oliepitje, De Ambiance-Man, De Ezelverkoper - Wat is je lievelingsscène uit de voorstelling? Vertel waarom. - Is er een scène die je niet leuk vond of saai of te gruwelijk? Vertel waarom. - Filosofeer samen over de volgende zinnen: Een wens zit in je hoofd, Ghepetto… een wonder in je hart. Hars van mijn hart, hout waar ik van houd. - Wat betekent ‘een marionet die geen touwtjes wil’? Waarover gaat dus de voorstelling volgens jou? (Over je verantwoordelijkheid nemen) - Wat betekent dat voor jou: ‘je verantwoordelijkheid nemen’? - Neem jij altijd je verantwoordelijkheid? - Heb jij soms het gevoel dat je figuurlijk aan touwtjes hangt (thuis, op school, in de sportverenging, bij de jeugdbeweging,…)? - Word je thuis volledig ‘los gelaten’? - Moet je als kind al alle vrijheid krijgen? - Moet je om bij te leren af en toe ‘op je bek gaan’? (Leren met vallen en opstaan) - De politieagent neemt Ghepetto mee omdat hij denkt dat de oude man Pinocchio iets zal aandoen. Weet je nog wat? Waarin zit het misverstand? (de dubbelzinnigheid van het werkwoord ‘afmaken’ (afwerken tgo. doden).) - Wie is voor jou de mevrouw met de zilverblauwe haren? (Ze zegt: ik ben niet echt. Pinocchio verbeeldt zich haar. Misschien is ze een ingebeelde vriendin of staat ze symbool voor de mama die hij niet heeft.)

- Zijn daar bewijzen voor? (Ja, hij vraagt haar om met zijn papa te trouwen.) - Is meneertje Krekelmans lief voor Pinocchio? (Nee.) - Waarom niet? (Meneertje Krekel is een soort strenge papa, terwijl de mevrouw met de zilverblauwe haren, de warme en lieve, begrijpende mama is.) Wie is voor jou meneertje Krekelmans? (een strenge papa, een vriend, een vervelende nonkel, het geweten,…) - Hoe gedraagt de trommelaar met de ratel zich tegenover Pinocchio? (Aanvankelijk boertig en agressief omdat Pinocchio geen geld bij zich heeft. Daarna schijnheilig poeslief omdat hij het ABC-boek gekregen heeft.) - ‘Maestro meneer de Stromboli’ is boos op Pinocchio omdat die zijn poppenvoorstelling stoort. Op een bepaald ogenblik wordt hij vriendelijk. Hoe komt dat? Welk moment is dat? (Wanneer Pinocchio vertelt dat Ghepetto zijn vader is. Stromboli kent hem want hij neemt al zijn poppen af bij de oude poppensnijder.) Wat doet Stromboli dan? (Hij geeft Pinocchio geld. Geld voor eten, drinken , kleren,…voor hem en zijn papa.) - Pinocchio wil – vooraleer hij beseft dat hij het geld aan zijn pappiewappie moet geven – eerst zelf dingen kopen: Een paw patrol knuffel… Of een flitsend StarWars zwaard… Of een Lego-Spider-Man…Wat zou jij als eerste ding kopen als je centen had? - Dan ontmoet Pinocchio vos en kat. Die willen hem meelokken naar het wonderveld. Daar staat de wonderboom. Wat is er (zogezegd) zo speciaal aan de wonderboom? DE VOS

Op het Wonderveld daar staat de Wonderboom. En als je je geld begraaft tussen de wortels van de Wonderboom, dan komt de Verdubbelaar en die verdubbelt al het geld dat je bij de Wonderboom begraven hebt.

- De drie, Pinocchio, vos en kat fietsen naar het wonderveld. Hoe geraken ze daar? (met de fiets) - Wat is er zo speciaal aan die fietsen? (ze hebben alleen een stuur en een voorwiel.) - Door wie wordt Pinocchio overvallen in het wonderveld? (door vos en kat die zich vermomd hebben met een masker.) - Pinocchio is dan gevangen door vos en kat. De mevrouw met de zilverblauwe haren en meneertje Krekelmans komen hem bevrijden. Hij moet een toverdrankje drinken. Hij wil niet en vraagt dus eerst… wat? (een snoepje) - Doe jij dat ook als je medicijnen moet slikken? Eerst een snoepje vragen? Welk snoepje dan?

- Waarom groeit Pinocchio’s neus? (omdat hij liegt) - Waarover liegt hij allemaal? - het feit dat hij pijn heeft en dood gaat - het feit dat het toverdrankje vies is en stinkt - het feit dat hij het geld van maestro Stromboli niet meer heeft - het feit dat hij het geld van maestro Stromboli in zijn zak heeft

- Pinocchio wil terug naar huis maar dan komt hij Oliepitje tegen. Wat voor iemand is Oliepitje? (Stoer, cool, weet wat hij wil.) - Maar is Oliepitje echt zoals hij zich voordoet? (Nee, hij is eenzaam en wil dat Pinocchio zijn vriendje wordt.) - Waar wil hij Pinocchio mee naartoe nemen? OLIEPITJE

Naar het land van Elelvee…

PINOCCHIO

Elelvee..?

OLIEPITJE

Het land van Leute… Lol… En vrolijkheid…. Het land van heel laat op en lekker lang in bed. Het land van steeds vakantie en van alle dagen feest. Er zijn daar bergen vol confetti en kilometers snoep. Er is niks dat moet en alles mag.

- Dat is dus een soort Luilekkerland. Hoe ziet jouw ideale wereld of luilekkerland eruit? - Wanneer drinkt Pinocchio voor een tweede keer van het toverdrankje – en deze keer zonder snoepje? (Wanneer hij zijn papa wil gaan zoeken op zee, op de grote oceaan. Meneertje Krekelmans merkt op dat ezels niet kunnen zwemmen en biedt hem voor de tweede keer het toverdrankje aan. De oren verdwijnen.) - Waarom is dit een belangrijk moment in het verhaal? (Omdat Pinocchio voor het eerst zijn verantwoordelijkheid opneemt en eens niet aan zichzelf denkt. Hij wil zelfs geen snoepje.) - Waar vindt Pinocchio Ghepetto terug? (in de buik van de walvis) - Hoe komt het dat Pinocchio een echte jongen van vlees en bloed geworden is? (Omdat hij voor het eerst aan iemand anders gedacht heeft – zijn papa – en niet alleen voor zijn eigen plezier geleefd heeft.)

SPELOPDRACHTEN 1. De voorstelling begint met filmbeelden van een aantal kinderen die een wens doen. Bespreek de wensen die je je herinnert met de ganse klas. - Heb jij die wens ook of helemaal niet? 2. Hieronder volgen nog een aantal wensen die – al dan niet – in de voorstelling aan bod kwamen. Bespreek ze met de klas. MEISJE 1

Ik wenste dat ik kon vliegen als een vogel. Dan kon ik vliegen naar andere landen. Andere kinderen leren kennen. En als die andere kinderen dan niet lief tegen mij zijn zijn, dan vlieg ik gewoon weer weg.

JONGEN 1

Ik wenste dat ik nooit meer naar school hoefde te gaan. En dat alle slimme dingen en alle moeilijke woorden zomaar in mijn hoofd konden worden geschept. Met een grote lepel bijvoorbeeld.

MEISJE 2

Ik wenste heel veel mooie kleren. En veel speelgoed. Poppen en zo. En alle dagen lekker eten. Zeker geen asperges.

JONGEN 2

Ik wenste dat ik alle dagen zo veel kon snoepen als ik maar wil. Tuttefrutten, babbelutten. Echt zoveel als ik maar wil.

MEISJE 3

Ik wenste heel veel vriendinnen. Minstens honderd. En die komen dan alle dagen bij mij spelen en dan mag ik de baas zijn.

MEISJE 4

Ik wenste dat ik een jongetje was. Jongetjes mogen veel meer dan meisjes. Altijd. Overal.

JONGEN 3

Ik wenste… Ik weet niet. Of ja… misschien toch… een dwergkonijn of zo.

JONGEN 4

Ik wenste dat ik alles al had zodat ik nooit — niks — niemand — meer hoefde te wensen.

MEISJE 5

Ik wenste een mooie midzomernacht met daarin één vallende ster. En die zou ik dan heel héél voorzichtigjes oprapen en in een doosje doen.

MEISJE 6

Ik wenste een hele lieve papa…

JONGEN 5

Ik wenste dat iedereen altijd vriendelijk voor mij was.

MEISJE 7

Een hoofd vol dromen…

JONGEN 6

Ik wenste duizend en nog meer verhalen en in elk van die verhalen ben ik de held.

MEISJE 8

Ik wenste dat ik alle wensen van de wereld kon wensen.

- Zijn ‘asperges’ voor jouw ook het meest vieze gerecht? Wat dan wel? - Wil jij graag de baas zijn? - Wilde jij liever een jongen/meisje zijn? Waarom? enz…

3. Formuleer jouw grootste wens. Schrijf hem op en lees hem voor aan je klasgenoten. Of maak er een uitbeeldoefening van. 4. Stel je voor dat jij Pinocchio bent en van een houten pop stilaan een jongen van vlees en bloed wordt. Speel dit. Fases: - Zit stil, stokstijf, met je ogen dicht. - Open je ogen. - Beweeg voorzichtig je lichaamsdelen: armen, benen, nek,… - Sta stijfjes op. - Begin ‘houterig’ – robotachtig - te stappen zoals Pinocchio in de voorstelling. - Beweeg stilaan meer als een mens dan als een pop/robot. 5. Het poppenspel tussen Arlecchino en Colombina. Het Italiaans was waarschijnlijk niet verstaanbaar maar waar ging het over, denk je? (gefoefel van Colombina met hun beider vriend Tino.) Breng van thuis poppen mee en speel deze scène na. Of verzin zelf een ruziescène tussen man/jongen en vrouw/meisje en speel ze. 6. Wat is je lievelingsscène uit het verhaal? Kies één of twee medespelers en speel de scène na. Breng van thuis verkleedkleren mee. 7. Wie verkies je, de vos of de kat? Waarom? Speel een scène met drie: vos, kat en Pinocchio. Scène: de vos is de slimme, de kat de domme. Fases: - Probeer met zijn tweeën Pinocchio te overtuigen mee te gaan naar het Wonderveld. - Leg hem uit wat de wonderboom is. - Laat hem alleen achter. - Vermom je (eenvoudig) en beroof hem van zijn geld.

DOE-OPDRACHTEN

1. Bij deze word je bevorderd tot kostuumontwerp(st)er! -

Verzin en teken of beschrijf een ander kostuum voor de krekel. Verzin en teken of beschrijf een ander kostuum voor de vos. Verzin en teken of beschrijf een ander kostuum voor de ambiance man. Verzin en teken of beschrijf een ander kostuum voor maestro Stromboli.

2. Maak een tekening van wat jij het allerliefste zou wensen op de hele wereld. 3. Maak een tekening van jouw Land van Leute Lol en Vrolijkheid. (Luilekkerland)

Mochten er nog vragen en/of opmerkingen zijn ivm de voorstelling horen wij het graag. U kan ons altijd bereiken via de website www.tweelicht.be of via mail : [email protected] of [email protected]

Veel babbel- spel- en tekenplezier! samenstelling lesmap: Johan De Paepe lay-out: Jos Dom

secretariaat : Steenweg van Aalst 81 – 9200 Appels tel. : 0475/675944 – 0477/726537 www.tweelicht.be info en toerneeplanning : XLP openingstijden: maandag tot vrijdag: 09u30-12u00 en 14u00-17u00 Telefoon: +32 (0)9/281 10 05 Fax: +32 (0)9/281 10 96 Email: [email protected]