Leren van het verleden - Maandag, antwoordde Kaya. Het zal weer eens niet, dacht Lynn. - Gezellig, zei Renee, die tegenover Kaya zat. Ik maakte vroeger ook altijd mijn huiswerk aan tafel. - Ze heeft drie dagen de tijd gehad om haar huiswerk te maken, zei Lynn, en dan moet het nu nog gauw even gebeuren, op zondagmiddag. Ik vind dat niet gezellig. De deur van de huiskamer ging open. Goj, de zoon van Lynn, kwam binnen. Hij wilde de keuken in lopen, maar de opengeslagen map op tafel trok zijn aandacht. - Huiswerk, zusje? vroeg hij. - Ja, zei Kaya kortaf. En je hoeft me niet te helpen. Goj wierp een blik op de map. - Staat daar geschiedenis? zei hij verbaasd. Ik dacht dat ze geschiedenis en maatschappijleer bij elkaar zouden gooien. - Dat is men inderdaad van plan, zei Lynn. Als de onderwijsvernieuwingen nog even aanhouden, zul je zelfs wis- en natuurkunde in de ketel zien verdwijnen. En scheikunde, nu we toch bezig zijn. - Scheikunde hoort eigenlijk wel in een ketel thuis, zei Renee. - Dan biologie ook, zei Goj. Iemand een koek? Hij liep weer naar de open keuken. - Wat zullen we straks eten? vroeg Lynn. - Friet, zei Renee. - Jaaaaa! riep Kaya. - Heeft het nog zin, vroeg Lynn, om een gezonde maaltijd voor te stellen? - Nee, zei Renee opgewekt. - Nee, zei Kaya. Help jij mij met mijn huiswerk, Renee? - Zeker wel. - Niet je broer? vroeg Lynn. Of, om maar eens iets geks te zeggen, ik? - Jij niet, zei Kaya. - Nee, zei Renee. Jij hebt alleen verstand van muziek. - Als niemand een koek wil, zei Goj. - Dank je, zei Lynn. Ik hoef niet. - Ik wil een djoez, zei Kaya. - Goed idee, zei Renee. Ik heb wel zin in koffie. Lynn keek haar zoon aan. Die aarzelde even. - Ik zal het apparaat vullen, zei hij toen. Dan maak jij het wel af. - En mijn djoez? vroeg Kaya. Goj schonk voor haar een glas met sinaasappelsap in. Hij bracht het naar de tafel, waar Kaya het glas overnam. Voor ze het neerzette, dronk ze eerst het glas half leeg. Renee tilde het glas weer op en schoof er een viltje onder. Ondertussen liep Goj de huiskamer uit. Zachtjes sloot hij de deur. - Weet je, zei Lynn, die zoon van me sluit alleen de deur achter zich, als hij iets op zijn geweten heeft. - Hoezo? vroeg Renee. Wat heeft hij dan gedaan? - Jij wilde toch koffie? Renee ging staan en keek naar de open keuken. - Heeft hij geen water in het apparaat gedaan? - En geen koffie, zei Lynn. - 't Is me wel een nummer, zei Renee. Is hij altijd zo geweest? - Nogal. Toen hij een peuter was, had hij een karretje met een trekstang. De hele buurt speelde met dat karretje, maar Goj was wel degene die er steeds in zat. Ik heb hem die kar nooit zien trekken. - Wat grappig. Het is nog een wonder dat hij geen moeite heeft met studeren. - Hij spant zich niet in. Meneer beschikt over een fenomenaal geheugen en een behoorlijke intelligentie. Het gaat allemaal vanzelf. © 2009 Rowy - Leren van het verleden 1
- De vlegel... Maar nu dit lieve kind. Renee liep om de tafel heen en ging naast Kaya zitten. - Wat moet je eigenlijk doen? vroeg ze. - Ik moet opschrijven wat ik wil worden, zei Kaya. - Wat je wilt worden? Is dat geschiedenis? - Ja, want van het verleden kun je leren, zegt de juf. Terwijl Lynn het filter vulde, telde ze hardop het aantal schepjes. - Twee... drie... vier... - Jij staat je zeker druk te maken? vroeg Renee. - ...zes. Nee, ik maak me niet meer druk. Ze blijft niet leerplichtig. Als ze klaar is met school, zoek ik een goede privé-leraar of een particuliere opleiding. Met een beetje geluk valt de schade mee. - Dat is best triest. - Het maakt niet zoveel uit. Het gaat in de maatschappij om het verschil. Het verschil tussen jou en de gemiddelde burger. Hoe dommer de gemiddelde burger, des te beter het is voor mijn kinderen. - Ik wil dierenverzorgster worden, zei Kaya. - Geen dierenfotograaf meer? vroeg Lynn. - Van het verleden kun je leren... zei Renee peinzend, terwijl ze de map doorbladerde. - Nee, ik ga liever dieren verzorgen. - Is deze map alles? Ik vind hier niet veel over geschiedenis. Is dit niet de map van tekenles? - Waar, verzuchtte Lynn, zijn toch de Grieken gebleven? - Die hebben wij ook gehad, zei Kaya. Vorige week vrijdag. - Alle Grieken? vroeg Lynn. In een enkele les? - Er waren toen nog niet zoveel mensen, volgens de juf. - Nou, dan leer je toch nog wat, zei Lynn. Hoeveel Grieken waren er eigenlijk? Trouwens, over welke periode hebben jullie het gehad? Perikles? - Niet zoveel, zei Kaya. Veel minder dan tegenwoordig. Misschien wel minder dan bij ons in de stad. - Grieken... zei Renee. - Ja, zei Kaya. Mag ik een milkshake bij de friet? Ik had bij natuur- en scheikunde een voldoende voor de milkshake. Lynn en Renee keken elkaar aan. - Wat had je voor de friet? gokte Lynn. - Bedoel je wiskunde? Lynn zette met een moedeloze blik het apparaat aan. - Wij deden vroeger alles met appels en peren, zei Renee. - Wij met cijfers, zei Lynn. - Ja, zei Kaya, maar jullie zijn ouderwets. - Dan is het maar goed, zei Lynn, dat je voldoendes haalt voor friet en een milkshake, anders zou je geen dierenverzorgster kunnen worden. - Moderne tijden, zei Renee. Zeg, Kaya, leg eens uit wat precies de bedoeling is. Lynn kwam aan tafel zitten en nam de schoolagenda van Kaya op. - Controle, sneerde Kaya. Maar Lynn bladerde onverstoorbaar naar de maandag. Ze las even, klapte de agenda dicht en zei: - Wat voor Romein zou je willen zijn en waarom. - O, Romein?! zei Renee. Dat zei ze er niet bij! - We hebben al de hele week Romeinen! zei Kaya verontwaardigd. - Ja, hoe moet ik dat nou weten? - Hadden jullie vroeger soms geen Romeinen op school? - Ze heeft toch wel wat van mij, zei Lynn. Zo'n gesprek hebben wij regelmatig, Renee. - Ik zit me net af te vragen of de portier bij ons op school een Italiaan was. Hij had een licht getinte huid en donkere haren. De Smet, heette hij. Wij noemden hem Vlekje. Kaya schoot in de lach. - Vlekje! Was hij een beetje vies of zo? © 2009 Rowy - Leren van het verleden 2
- Hij was klein, zei Renee. Een heel klein manneke. Misschien was het toch een Italiaan. - De Smet is een Vlaamse naam, zei Lynn. Dat donkere uiterlijk heeft hij ongetwijfeld te danken aan een Spaanse voorouder. Waarschijnlijk een soldaat die zich verveelde. - Ach ja, de Tachtigjarige Oorlog... - Wij hebben het vorig jaar ook over de oorlog gehad, zei Kaya. De grote oorlog. - De Eerste Wereldoorlog? vroeg Lynn. - Nee, de grote. Toen met Hitler. - De Grote Oorlog is de Eerste Wereldoorlog, zei Renee. Althans, volgens de Britten. - O ja, zei Kaya, over de loopgraven en zo. Dat was een hoop herrie. Welwillend knikten Lynn en Renee ja. - En een hoop doden, zei Lynn. - Die waren er niet, zei Kaya, maar er was wel een kamer, die trilde heel erg. Het was net echt. Renee bladerde maar weer eens door de map. - Dat was in een museum? vroeg Lynn. - Ja, natuurlijk, zei Kaya. We mochten met een paar kinderen tegelijk in een kamer staan en toen hoorde je bommen vallen en de kamer trilde zo erg, dat we elkaar vast moesten houden. Jenny begon heel hard te gillen, maar ze kreeg straf van de juf, omdat ze de oorlog verpestte. Ik mocht toen twee keer. Ik wilde nog wel een keer, maar je kon je nergens in die kamer verbergen. - Laat ik maar, zei Lynn, terwijl ze opstond, voor mezelf een verkwikkend kopje thee zetten. - Misschien, zei Renee, was hij toch gewoon vies. Lynn bleef staan. - Wie? vroeg ze. - De portier. Hij leek licht getint, maar hij was vies. Denk ik. - Goed, zei Lynn en ze liep de keuken in. Wat voor Romein wil je worden, Kaya, en waarom. - Een rijke Romein, zei Kaya, omdat ik dan genoeg te eten heb. - Ik geloof warempel, zei Renee, dat ik deze tekening begrijp. Is dit niet wat de Romeinen aten? Is dit een brood? Kaya keek naar de tekening in haar map. - Ja, zei ze, want ze hadden geen aardappels. - Mooi. En sandalen heb je ook getekend, zie ik. - Ze kenden geen schoenen. - En dit? vroeg Renee. Het lijkt Vlekje wel. Staat hier een zeven bij? - Dat is een slaaf. Die hadden ze heel veel. Dat kostte toen niets, een slaaf. - Slaven waren wel duur, zei Renee. Die werden bij opbod verkocht. - Maar als je hem zelf ving, was hij voor niks. Je hoefde hem alleen maar eten te geven en een beetje kleren. - Zei de juf? vroeg Lynn. - Ja. - Zij is jullie geschiedenisleraar? - Onze juf geeft maatschappijleer en ze is onze klassenleraar. Geschiedenis doet ze alleen tot er een nieuwe leraar is. - Wat is er dan met de oude leraar geschiedenis gebeurd? - Die is verhuisd. - Er zijn toch een hoop geschiedenisleraren werkloos? zei Renee. Ze hebben zo een nieuwe. - De juf zegt dat zij ook geschiedenis heeft geleerd en dat het niet zoveel uitmaakt. Ze heeft zelfs tekenen gedaan. Ze wilde eigenlijk naar de mode-academie. Jenny wil ook mode gaan studeren. - Toe maar, zei Lynn. Juf is warempel een Renaissance-mens. Indrukwekkend. Renee schudde nee en zei: - Er waren veel Grieken, er was een grote oorlog met veel herrie, er waren Romeinen en tekenen is leuk, dat is zo'n beetje het resultaat van haar lessen. Wat je indrukwekkend noemt. - Ze heeft een wit hondje, zei Kaya, met bruine vlekjes. Die nam ze mee naar school. Hij heet Rudolf. - Van wie krijg je wiskunde? vroeg Lynn nieuwsgierig. © 2009 Rowy - Leren van het verleden 3
- Van meneer Ouwehand. Die is meestal boos. Laatst gooide hij het leerboek in de prullenbak. Ik denk dat hij ontslag neemt, maar hij wil niet bij zijn ouders gaan werken. Ze hebben een vishandel. Ondertussen schonk Lynn heet water in haar mok. Ze hing er een zakje Earl Grey in. Renee tikte op de bovenste bladzijde in de map, een leeg vel, en zei: - Schrijf het dan eens op. Ik wil een rijke Romein worden, omdat... - Nee, zei Kaya ongeduldig, dat was maar een grapje! Je moet kiezen tussen soldaat, schrijver of senator. - Je bent een meisje, zei Lynn, dus je mag kiezen tussen een oude vrijster worden of moeder. Meer keuzes waren er niet. - Ja, vroeger was dat zo, zei Kaya beledigd, maar tegenwoordig mogen meisjes alles. - Zei de juf, vulde Lynn aan. - Wat wil je dan worden, Kaya? vroeg Renee. Senator? - Nee, schrijfster. Dan kun je de hele dag blijven zitten en niemand kan je controleren. Lynn moest er om glimlachen. - Niemand kan je controleren? herhaalde ze. - Ja, want de klanten konden zelf niet schrijven. Dus konden ze het ook niet zien als je het verkeerd deed. Senators moesten steeds met elkaar discussiëren. Dat vind ik maar stom. - Senatoren, zei Renee. - Ik wil het toch niet worden, zei Kaya. De juf zegt dat je later niet veel hoeft te weten. Alleen als je gaat studeren, bijvoorbeeld geschiedenis, moet je nu goed opletten. - Ja, zei Lynn, nog een jaartje hard studeren en je kunt een frietkraam openen. - Dat is wiskunde, zei Kaya. Dat ga ik nooit studeren. - Dan schrijf je, stelde Renee voor, dat je schrijfster wilt worden, omdat... - Omdat ik dat leuk vind, zei Kaya. - En wat nog meer? drong Renee aan. - Ik vind het leuk en makkelijk. - En? - Leuk en makkelijk... en je zit droog. - Hoeveel moet je schrijven, Kaya? vroeg Lynn. - Minstens een halve bladzijde. - Dat schiet zo niet op, zei Renee. - Gelukkig, zei Lynn, heeft ze een grote broer die ook al getroffen werd door het incompetente leren. We hebben een uitweg gevonden. Zet de computer maar aan, Kaya. - Gaan we weer, zuchtte Kaya. - Ja, zei Lynn, gaan we weer. Wie, wat, waar, wanneer en waarom. De vijf w's. Wat, dat weet je al, namelijk schrijfster. Je zoekt wie op, een voorbeeld van een Romeins schrijver, en je zeurt een paar regels over hem. Ook schrijf je op waarvoor schrijvers gebruikt werden, waar zij werkten en in welke periode. Vervolgens leg je uit waarom je zelf schrijfster zou willen worden. - Maar de juf zei dat we het helemaal zelf moeten doen en dat we niets over mogen schrijven! - Die juf van jou, zei Lynn geërgerd, is zo stom als het achtereind van een varken. - Ze heeft wel een lief hondje, zei Kaya. - Ik denk, Kaya, zei Renee rustig, dat het de bedoeling is, dat je informatie opzoekt. Zo leer je meer over het onderwerp, door het op te zoeken. - Nee, dat mag niet, zei Kaya eigenwijs. - Volgens mij moet het zelfs, zei Renee. - Ik mag alleen het leerboek en de map gebruiken. Dat heeft de juf zelf gezegd. - Ook goed, zei Lynn. Pak je leerboek. - Dat heb ik niet hier, zei Kaya. Het ligt nog op school. - Wat?! - Dat boek is zwaar, hoor! Ik sjouw het niet steeds mee. Ik heb het trouwens ook niet nodig. - Hoe wil je het dan doen? vroeg Renee. Je moet minstens een halve bladzijde vullen. - Ik vul de hele bladzijde wel. © 2009 Rowy - Leren van het verleden 4
- Toe maar, zei Lynn, nog overmoedig worden ook. Vertel me eerst maar eens wat je precies gaat schrijven. - Nee, zei Kaya. Ze stond op en liep naar de huiskamerdeur. - Wat ga jij doen, jongedame? vroeg Lynn achterdochtig. - Naar mijn kamer. - Je gaat naar je kamer? Ik dacht het niet. Eerst je huiswerk maken. - Dat weet ik. - Moet je naar het toilet? - Neehee... Ik ga mijn tekendoos halen. Ik teken het wel. - Wat je wilt worden? vroeg Renee. Mag dat? Kaya rolde met haar ogen om zoveel domheid bij de volwassenen. - Ik heb dat vaker gedaan, hoor. Als ik het niet meer weet, teken ik gewoon wat. De juf geeft me dan een voldoende. - Dat weet je zeker? vroeg Lynn. - Natuurlijk, zei Kaya. Ik leer toch van het verleden?
© 2009 Rowy - Leren van het verleden 5
