Ecologie van het leren Beneluxconferentie
dr Manon C.P. Ruijters MLD
Apeldoorn 17 oktober 2013
Ecologisch…?
Ecologie is… diversiteit verbindingen en samenhang balans
interacties tussen organismen en hun omgeving
natuurlijke groei
behoud, lange termijn
… een manier van kijken
Systemisch Voorkomen van fragmentatie (systeem, verbindingen, belangen)
Holistisch Overzien van het geheel (diversiteit, eigenheid, geheel)
Organisch Leren natuurlijk houden (haalbaarheid, getijden, groei)
Holistisch perspectief: overzien van het geheel (we benaderen leren vaak te smal)
© Stoas Vilentum|Twynstra Gudde |
10 oktober 2013 | 15
Kunst afkijken
Welke voorkeuren herken je? Faciliteren we ze ook?
Kennis verwerven
Participeren
Oefenen
© Stoas Vilentum|Twynstra Gudde |
Ontdekken
10 oktober 2013 | 16
Kunst afkijken Kenmerken - in ‘real life’, complexiteit - analyseren wat werkt - overnemen Veel ingezet door - management & marketing Effectief voor - cultuur, softskills, - probleemoplossen
Participeren Kenmerken: ‐ uitwisselen of aanvullen ‐ gemeenschppelijk belang ‐ horizontale verbindingen Veel ingezet door: ‐ P&O, verpleging ‐ bestuurders Effectief voor: ‐ samenwerken ‐ meervoudig kijken
Kennisverwerven kenmerken - objectieve kennis - experts - expliciet en doelgericht Veel gekozen door: - technische beroepen, recht
Effectief voor: - kennisintensieve vraagstukken
Oefenen Kenmerken ‐ veiligheid ‐ leren van fouten ‐ begeleiding Veel gekozen door: ‐ onderwijs, sport Effectief voor: ‐ nieuwe vaardigheden en leren leren
Ontdekken Kenmerken: ‐ eigen ‘draai’ geven ‐ in het diepe springen ‐ ruimte en inspiratie Veel gekozen door: ‐ adviseurs, professionals Effectief voor: ‐ creativiteit, vernieuwing
HRD België
© Stoas Vilentum|Twynstra Gudde | L&D Talks
HRD Nederland
10 oktober 2013 | 22
En wat vraagt het leren in de toekomst van ons??
Toenemende complexiteit vraagt om andere vormen van leren
Verbeelden
(Imaginair leren) © Stoas Vilentum|Twynstra Gudde |
Doorzien
(Intuïtief leren)
10 oktober 2013 | 24
lange termijn
korte termijn kennis vaardigheden
talenten eigenschappen toevoegen
terugvinden
van buiten af
van binnen uit beheersen
loslaten
leren
ontwikkelen zin
(zone van) naaste ontwikkeling
zijn distantie
kunstafkijken * kennisverwerven * oefenen * ontdekken * participeren * verbeelden* doorzien
Peanut Butter Floor – Wim T. Schippers Museum Boymans van Beuningen
Hoe ver zoom je in of uit?
‐ Recht doen aan diversiteit van leren ‐ Hoe kunnen we imaginair en intuïtief leren faciliteren?
Systemisch perspectief: voorkomen van fragmentatie
Systemisch kijken naar interventies Systemische kijken naar professionals Systemisch kijken naar organisatieontwikkeling
Vertrekt vanuit inhoud
Doelgroepen
Vanuit interventiewereld, uitstapjes naar werk
Lineaire aanpak
Individueel leren en ontwikkelen
Impliciete focus op dat wat er niet is
Soms collectieve processen, maar individuele resultaten
Professionalisering en persoonlijke ontwikkeling
Besluitvorming
Eerst ‘uitdenken’ dan implementeren
Cultuur Innovatie
…
Strategievorming
Vertrekt vanuit ambitie in werk
Vanuit werkwereld, uitstapjes naar leren
Collectieven
Meerdimensionale aanpak
Organisatieontwikkeling Bewuste omgang met overvloed en schaarste
Besluitvorming, cohesievorming, creatie, navigatie, persoonlijke ontwikkeling, professionalisering en samenwerking
Collectieve processen en resultaten
Incrementeel werken
‐ Maak het zo eenvoudig mogelijk, maar niet eenvoudiger dan dat (Einstein). Durf ook de complexiteit aan.
‐ Onderzoek verbanden tussen elementen, perspectieven, en dergelijke.
Organisch perspectief: Leren natuurlijk houden
Belang van snoeien en bodemonderhoud? Wat zijn de voorwaarden voor groei?
Wat is ‘te weinig’ groei?
© Stoas Vilentum|Twynstra Gudde |
Waar zit kiemkracht?
Wat is ‘teveel’ groei?
10 oktober 2013 | 33
Belang van snoeien en bodemonderhoud? Ontwikkelen van je professionele identiteit.
Wat zijn de randvoorwaarden van het leren? Autonomie, Competence, Belonging (Deci & Ryan)
welzijn
Wat is ‘te weinig’ leren? Uitputting door te weinig uitdaging. (Csikszentmihalyi) © Stoas Vilentum|Twynstra Gudde |
Waar zit kiemkracht? Talent, interesses, persoonlijke kwaliteiten
Wat is ‘teveel’ leren? Uitputting door gebrek aan opruiming. Maar ook er iets van maken wat het niet is 10 oktober 2013 | 34
Houd oog voor het organische verloop van leren:
‐ Voorkom uitputting door te veel of te weinig leren. Daag dus uit, maar organiseer ook het opruimen.
‐ Neem de randvoorwaarden serieus: autonomie, competentie, gevoel ergens bij te horen.
‐ Zoek de kiemkracht op en ontwikkel de professionele identiteit.
Overzie het geheel
Voorkom fragmentatie Houd leren natuurlijk
Dank! Voor sheets:
[email protected]
Rollen
Belangen
Emoties
Atmosfeer Beweging Aankleding Opvattingen
Relaties Tijdstip Tempo De menselijke dimensie
Waarden en normen Functie Ritme Intimiteit De ruimtelijke dimensie Geschiedenis Kleur Verhaal Affordance
Karakter
Duur Beweging
Aard Eigenheid Patronen
Verbeelding
De natuurlijke dimensie
© Stoas Vilentum|Twynstra Gudde |
Identiteit
Afstand
De tijdsdimensie
Regelmaat Evolutie
Spel Opvolging
De muzische dimensie
Schoonheid 10 oktober 2013 | 37
Ontwikkeling in complexiteit maatschappij
relationeel
persoonlijk
© Stoas Vilentum|Twynstra Gudde |
organisatie
vak
persoon
10 oktober 2013 | 38
Professional zijn is niet gemakkelijker geworden Gaat over: cultuur Kenmerk: robuustheid Risico: taaiheid Focus: pragmatiek
Organisatie
Vak
Gaat over: techniek Kenmerk: continue verbetering Risico: vertraging Focus: techniek
Domein van de professional Omgaan met spanning tussen pragmatiek (wat werkt – wat wil de organisatie?), techniek (wat is de beste oplossing – wat vinden mijn vakgenoten?) en ethiek (wat vind ik goed, hoe wil ik het doen?)
Persoon
Gaat over Self Kenmerk: persoonlijke betekenis Risico: isolement Focus: ethiek © Stoas Vilentum|Twynstra Gudde |
10 oktober 2013 | 39
Werken aan professionaliteit…
Organisatieontwikkeling
Professionalisering
Organisatie domein Domein van de professional
?
Vak domein
Persoonlijke ontwikkeling Persoonlijke domein
© Stoas Vilentum|Twynstra Gudde |
10 oktober 2013 | 40
Waaruit bestaat dat professionele domein dan? Datgene wat we samen opvatten als ‘goed’ professioneel denken en handelen in onze context’ (‘leren denken als’) professioneel frame
Datgene dat mij als professional onvervreemdbaar en herkenbaar typeert
professionele identiteit
professioneel self Datgene wat ik mij eigen heb gemaakt als professional; mijn kennis, mijn expertise en mijn opvattingen
© Stoas Vilentum|Twynstra Gudde |
10 oktober 2013 | 41
