25-11-2011
Legionella, uw zorg?! Toezicht en handhaving op legionellapreventie
Hans de Vries Projectleider Legionella
November 25, 2011
Inhoud van de presentatie -
2
Afbakening van het onderwerp Wettelijke plicht eigenaar/exploitant Controletaak drinkwaterbedrijven Handhaving door de VROM-Inspectie Legionellameldingen Alternatieve technieken Accreditatie Koeltorens
November 25, 2011
1
25-11-2011
Afbakening toezichttaak VROM-Inspectie Soort water Drinkwater Oppervlaktewater Afvalwater Grondwater Zwemwater Proceswater
3
November 25, 2011
Afbakening toezichttaak VROM-Inspectie Soort water
Wetgeving
Drinkwater Oppervlaktewater Afvalwater Grondwater Zwemwater Proceswater
Drinkwaterwet Waterwet Waterwet Waterwet Wet hvbz Wet milieubeheer
4
November 25, 2011
2
25-11-2011
Afbakening toezichttaak VROM-Inspectie Soort water
Wetgeving
Toezicht
Drinkwater Oppervlaktewater Afvalwater Grondwater Zwemwater Proceswater
Drinkwaterwet Waterwet Waterwet Waterwet Wet hvbz Wet milieubeheer
Rijk (VROM-Insp.) Rijk, prov., gem.
5
Prov. Prov. Rijk, prov., gem.
November 25, 2011
Afbakening toezichttaak VROM-Inspectie Soort water
Wetgeving
Toezicht
Drinkwater
Drinkwaterwet Drinkwaterbesluit Regeling Legionellapreventie
VROM-Inspectie
6
November 25, 2011
3
25-11-2011
Wettelijke plicht eigenaar Artikel 26, 30 en 31 Drinkwaterwet Eigenaar draagt zorg dat collectieve watervoorziening geen gevaar oplevert voor verontreiniging van het leidingnet van een drinkwaterbedrijf Installatie moet voldoen aan technische eisen NEN 1006 Voor beheer: waterwerkblad 1.4G Artikel 36 Dwb Drinkwater bevat < 100 kve/ltr Hoofdstuk 4 Dwb en Rlp Bijzondere verplichtingen: RA, BP, Logboek, monsterneming 7
November 25, 2011
Installaties
Nadere specificatie
NEN1006, Waterwerkbladen, Aansluit- en Leveringsvoorwaarden, Bouwbesluit, Dww: 24-4, 26 of 30 of 31
Alle aangesloten installaties (niet paalkampeerterreinen )
Wijk* warm tapwater Dwb 27 Dwr 15
Collectieve Installaties Dww:1
Collectieve watervoorzienin g Dww 1
Collectief leidingnet Dww 1
8
Levering ≥ 10 m3/dag Dwr 10.2
Paalkampeerterrei n Dwb:32**** Distributie < 100 m3 dw/d Distributi e ≥ 100 m3 dw/d
Huishoudwater****
Levering < 10 m3/dag Dwr 10.2
Distributie < 1000 m3 dw/d of < 5000 pers/d Dwb 33.2 Distributie ≥ 1000 m3 dw/d of ≥ 5000 pers/d Dwb 33.2
Dww 21.1,21.3-5,22,23,25,26 Dwb 12-14,19-24,25.1,26,27, 31, 35**,44 Dwr 10.2,20 Dww 21.1,21.3-5,22,23,25,26 Dwb 12-14, 19-24, 25.1, 26, 27, 31, 35**, 44 Dwr 9, 10.1, 11, 13, 14.4, 15, 20, Bijl3IIIg Dww 21.1,21.35,22,23,25,26 Dwb 12-14,19-24,25.1, 2631, 35 **,44. Dwr 9,10, 11, 13, 14, 20, Bijl3 III div.*** Dww 25.2 Dwb 32 Dww: 27-30 Dwb 12, 13.1, 14, 19 (matr.), 21-25, 33, 34, 35 **, 44 Dwr 9, 10.2, 20 Dww: 27-30 Dwb 12, 13.1, 14, 19, 21-25, 26.1, 33, 34, 35 **, 44 Dwr 9,10, 11, 13, 14 20, Bijl 3IIIf Dww: 27-30 Dwb 12, 13.1, 14, 19, 21-25, 26.1, 26.4, 26.5, 33, 34, 35**,44 Dwr 9,10 ,11,13, 14 20, Bijl3 IIIf Dww 1, 21.1, 31(niet 26, 30) Dwb 2-5 Dwr 3
November 25, 2011
4
25-11-2011
Overzicht van de normstelling ………….. de verplichtingen voor eigenaren/exploitanten -
9
NEN 1006 – Waterwerkbladen Aansluit- en leveringsvoorwaarden van het drinkwaterbedrijf Model Aansluitvoorwaarden drinkwater 2011 Model Leveringsvoorwaarden Drinkwaterwet Drinkwaterbesluit Drinkwaterregeling Regeling Legionellapreventie
November 25, 2011
Controletaak drinkwaterbedrijven algemeen -
Controletaak in Dww grijpt aan op: - Kwaliteit drinkwater, - installatie en - beheer
-
Het proces start met toezicht door de controleur
Toezicht is het verzamelen van informatie over de vraag of een handeling of zaak voldoet aan de daaraan gestelde eisen, het zich daarna vormen van een oordeel daarover en het eventueel naar aanleiding daarvan interveniëren.
10
November 25, 2011
5
25-11-2011
Controletaak drinkwaterbedrijven algemeen -
Controletaak in Dww grijpt aan op: - Kwaliteit drinkwater, - installatie en - beheer
-
Het proces start met toezicht door de controleur
Toezicht is het verzamelen van informatie over de vraag of een handeling of zaak voldoet aan de daaraan gestelde eisen, het zich daarna vormen van een oordeel daarover en het eventueel naar aanleiding daarvan interveniëren.
-
11
Verzamelen informatie (de controle) Eisen stellen (richtlijnen, werkbladen, regelgeving) Oordeel vormen (ingevulde matrix)
November 25, 2011
Controletaak drinkwaterbedrijven uitgangspunten Een geïntegreerde uitvoering van de 24.1 en 24.2-taak; Een nieuwe installatie voldoet aan NEN 1006 en de Waterwerkbladen, meest recente uitgave: www.infodwi.nl; Wijzigingen worden uitgevoerd volgens NEN 1006 en de Waterwerkbladen, recentste uitgave; Relevante volksgezondheidsaspecten worden beoordeeld volgens de nieuwste inzichten (legionellapreventie); Frequentie van de controles op basis van de inspectierichtlijn hoofdstuk 3.3; De basiscontrole omvat een visuele controle bij die bedrijven waar de beheerspakketten (zie paragraaf 2.2) geen rol spelen. Voor de bedrijven/instellingen waarvoor één of meer van de beheerspakketten wel relevant is, wordt een audit uitgevoerd. Over de bevindingen wordt gerapporteerd; 12
November 25, 2011
6
25-11-2011
Controletaak drinkwaterbedrijven uitgangspunten Uitgangspunt is dat de exploitant van de installatie wordt aangesproken en dat deze, indien nodig, de eigenaar informeert; Tijdens de controle wordt de eigenaar/exploitant voorgelicht over zijn verantwoordelijkheden en de gevolgen van het niet nakomen van afspraken/aanwijzingen; De termijnen voor het opheffen van de aangetroffen gebreken zijn in principe zo kort mogelijk gesteld, rekening houdend met de haalbaarheid; Handhaving door de VROM-Inspectie vindt plaats conform de VROMInspectie-Procedure van de VROM-Inspectie, de VIP 2012. De voorwaarden van VROM met betrekking tot het mogen plaatsen van alternatieve technieken voor legionellapreventie.
13
November 25, 2011
Controletaak drinkwaterbedrijven: de matrix Controle Matrix
Beoordeling van de inventarisatie, de installatie en het beheer, deel 1/2
Standaard
Algemeen
Pakket A
Pakket B
Pakket D
Versie: 01062010
Beoordelings- aspecten
Vindplaats norm in
Beperkt risico(6
Verhoogd risico(6
Sterk verhoogd risico(6
Drinkwaterbesluit (Dwb)
Is van toepassing als een van onderstaande items niet
Is van toepassing als een van onderstaande items niet in
Is van toepassing als één van de onderstaande
Regeling legionella
in beeld is gebracht, of niet voldoet aan de eisen(2, of
beeld is gebracht, of niet voldoet aan de eisen(2, of geldt:
preventie (Rlp), NEN 1006 en de Waterwerkbladen
geldt:
Omcirkel nr, indien risico
items geldt: Omcirkel nr, indien risico
Omcirkel nr, indien risico
(WB) Waterkwaliteit
Rlp. Bijl.2: 2.1-2.4, 4.3.1,
1)
Ongewenste opwarming
4.3.6;
2)
Onvoldoende verversing
NEN1006: 1.4.1, 2.1.2,
3)
Kans op bacteriegroei
3.1.4,.3.1.8;
4)
Onvoldoende beheer
WB 1.4G: 10.2, 10.3, 17 WB 2.5: 5WB 3.1: 3, 5.1 Aangesloten toestellen +
NEN1006: 3.8
benodigde beveiligingen
WB 1.4G: 4 WB 3.8
1)
Toestelbeveiliging(en) t/m
1)
vloeistofklasse 2 ontbreken 2)
Geen / onjuiste controle methodiek toestelbeveiliging(en) 1) t/m vloeistofklasse 3
Toestelbeveiliging(en) vloeistofklasse 3
1)
Toestelbeveiliging(en) vloeistofklasse 4 / 5 ontbreken
ontbreken Geen / onjuiste controle methodiek toestelbeveiliging(en) vloeistofklasse 4/5
14
November 25, 2011
7
25-11-2011
Controletaak drinkwaterbedrijven: de matrix Beoordeling van de inventarisatie, de installatie en het beheer, deel 2/2 Controle Matrix Extra
Pakket C.
Versie: 01062010. Beoordelings aspecten
Beperkt risico(6
Verhoogd risico(6
Sterk verhoogd risico(6
Drinkwaterbesluit (Dwb)
Indien één of meer van onderstaande items
Indien éé n of meer van onderstaande items
Indien één of meer van onderstaande
Regeling legionella
niet voldoet aan de eisen(2 :
niet in beeld is gebracht, of niet voldoet aan
items geldt:
de eisen(2 .:
Omcirkel nr,
Vindplaats norm in
Omcirkel nr,
preventie (Rlp),
Omcirkel nr,
Drnikwater regeling Dwr) en de waterwerkbladen. Risico Analyse (RA)
Dwb: 37
Geen tekeningen/ schematisch overzicht/
1.
Warmwater bereiding / -leidingnet 1.
Rlp: 5 en bijlage 2
beschrijving van drinkwater- en
2.
Circulatie systemen
warmwater-installatie
3.
Lengte mengwaterleidingen
“Verhoogd Risico” -items
4.
Temperatuur tappunten
aanwezig.
5.
2.
Risico Analyse afwezig Er zijn vijf of meer
Aerosolvormende tappunten
6.
Hotspots, ongewenst opwarming
7.
Onvoldoende verversing
8.
Dode leidingdelen
9.
Brandslanghaspels verzegeling + EA
10.
Tappunten inventarisatielijst (meetfreq.).
Eenmalige technische
Dwb: 40.1
maatregelen ()
Mogelijke maatregelen om, blijvend, geïnventariseerde risico’s weg te nemen:
Inkorten lengte uittapleiding
Verhogen temperatuur
Indelen in groepen / Segmenteren / Installatiescheiding / Afblokken
Aanpassen leidingdelen met onvoldoende verversing
Wegnemen dode leidingdelen
15
November 25, 2011
Controletaak drinkwaterbedrijven: de matrix Beoordeling van de inventarisatie, de installatie en het beheer, deel 2/2 Controle Matrix Extra
Pakket C.
Versie: 01062010. Beoordelings aspecten
Beperkt risico(6
Verhoogd risico(6
Sterk verhoogd risico(6
Indien één of meer van onderstaande items
Indien éé n of meer van onderstaande items
Indien één of meer van onderstaande
Vindplaats norm in Drinkwaterbesluit (Dwb) Regeling legionella
niet voldoet aan de
eisen(2 :
niet in beeld is gebracht, of niet voldoet aan
items geldt:
de eisen(2 .:
Omcirkel nr,
Omcirkel nr,
preventie (Rlp),
Omcirkel nr,
Drnikwater regeling Dwr) en de waterwerkbladen. Risico Analyse (RA)
Dwb: 37
Geen tekeningen/ schematisch overzicht/
1.
Warmwater bereiding / -leidingnet 1.
Rlp: 5 en bijlage 2
beschrijving van drinkwater- en
2.
Circulatie systemen
warmwater-installatie
3.
Lengte mengwaterleidingen
“Verhoogd Risico” -items
4.
Temperatuur tappunten
aanwezig.
5.
2.
Risico Analyse afwezig Er zijn vijf of meer
Aerosolvormende tappunten
6.
Hotspots, ongewenst opwarming
7.
Onvoldoende verversing
8.
Dode leidingdelen
9.
Brandslanghaspels verzegeling + EA
10.
Tappunten inventarisatielijst (meetfreq.).
Eenmalige technische maatregelen ()
16
Dwb: 40.1
Mogelijke maatregelen om, blijvend, geïnventariseerde risico’s weg te nemen:
Inkorten lengte uittapleiding
Verhogen temperatuur
Indelen in groepen / Segmenteren / Installatiescheiding / Afblokken
Aanpassen leidingdelen met onvoldoende verversing
Wegnemen dode leidingdelen
November 25, 2011
8
25-11-2011
Controletaak: voorbeeld risicoanalyse -
17
Warmwater bereiding / leidingnet Circulatie systemen Lengte mengwaterleidingen Temperatuur tappunten Aerosolvormende tappunten Hotspots, ongewenste opwarming Onvoldoende verversing Dode leidingdelen Brandslanghaspels verzegeling + EA Tappunten inventarisatielijst (meetfreq.)
November 25, 2011
Handhaving door de VROM-Inspectie Na overdracht van het dossier volgt de handhaving door de inspecteur Het door toezicht en het toepassen van (of dreigen met) bestuur(srechte)lijke, strafrechtelijke of privaatrechtelijke middelen bereiken dat de algemeen geldende rechtsregels en individueel geldende voorschriften worden nageleefd. -
18
Toezicht wordt aangereikt (door drinkwaterbedrijf) Dreigen met optreden (voornemenbrief, communicatie) Toepassing bestuursrecht (dwangsom) Toepassen strafrecht (proces-verbaal)
November 25, 2011
9
25-11-2011
Handhavingsactiviteiten -
Interventiestrategie 2009-2011 Circa 450 handhavingszaken per jaar (dwangsom) Proces verbaal in het kader van lik-op-stuk beleid Ondersteunende interventies Handhavingscommunicatie Informatieoverdracht Reden van niet naleven
19
November 25, 2011
Interventies – voorbeeld bepaling naleving Onbewuste nalevers Stimuleren, niet veel aan doen... Spontane nalevers Vooral belonen Handhavingsafgeschrikten Vooral laten weten dat er gehandhaafd wordt Bewuste overtreders Nadruk op sanctiekans en ernst Onbewuste overtreders Vooral voorlichten
20
November 25, 2011
10
25-11-2011
Resultaten controles per doelgroep 2009 - 2010
21
November 25, 2011
Legionellameldingen -
Het gaat om normoverschrijdingen in drinkwater. Drinkwater bevat minder dan 100 kve/ltr Overschrijdingen > 1000 kve/ltr terstond en volledig melden aan de VROM-Inspectie. Per 1 april 2011 “het nieuwe melden” ingevoerd: via webformulier
http://meldingen.vrominspectie.nl/melden-legionellabesmetting-inhet-leidingwater.html -
22
De VROM-Inspectie bepalen dat gebruikers geïnformeerd moeten worden. Samenwerking GGD
November 25, 2011
11
25-11-2011
Legionellameldingen: per doelgroep Legionellameldingen per doelgroep 2008 onbekend
325 (12,8%)
Zorginstelling
1383 (54,4%)
Ziekenhuis
110 (4,3%)
Opvangcentrum asielzoekers
26 (1,0%)
Kampeerterrein
82 (3,2%)
Jachthaven
18 (0,7%)
Gebouw met logiesfunctie
343 (13,5%)
Gebouw met celfunctie
72 (2,8%)
Badinrichting
184 (7,2%) 0
200
400
23
600
800
1000
1200
1400
1600
November 25, 2011
Legionellameldingen: resultaten analyses Aantal monsters onderverdeeld naar type, serotype, en concentratie (kve/l) 2008 onbekend
kve/l
> 10.000 tussen 1.000 en 10.000 tussen 100 en 1.000 < 100 0
1000
2000
Legionella non-pneumophila Legionella pneumophila serotype 2-14
24
3000
Legionella pneumophila serotype 1 NB
November 25, 2011
12
25-11-2011
Legionellameldingen: in gebied Brabantwater
25
November 25, 2011
Handhaving alternatieve technieken -
26
Elektrochemisch beheer alleen bij collectieve watervoorzieningen bedoeld in artikel 35 Dwb. Toelating van Ctgb voor elektrochemische techniek Volgorde van beheersmaatregelen komt in artikel 9 van de regeling
November 25, 2011
13
25-11-2011
Alternatieve technieken fysisch beheer Beheersplan (BPF) Fysisch beheer
Dwb 44; 1) min.reg. 9 2)
3) 4)
Jaarlijks onderhoud warmwaterbereiding / leidingnet Jaarlijkse kalibratie temperatuur opnemers Nulmeting niet uitgevoerd na falen niet gedesinfecteerd en/of geen nulmeting uitgevoerd
1) 2) 3) 4) 5) 6)
7)
27
overzicht verantwoordelijkh eden controle temperaturen (50 graden) jaarlijkse controle verzegelingen halfjaarlijkse bemonstering jaarlijkse controle keerkleppen aanvullend monsterprogramma (tabel IIId Drinkwater regeling) Logboek en alarmfunctie(s) niet conform checklist fysische techniek (bijlage 6.7 IR)
1) 2) 3) 4)
Beheersplan afwezig BRL certificaat ontbreekt bypass staat open en/of is niet verzegeld 3 of meer "Verhoogd Risico" items aanwezig
November 25, 2011
Alternatieve technieken: elektrochemisch beheer Beheersplan (BPE) Elektrochemisch beheer
Dwb 44; 1) min.reg. 9 2)
3)
Jaarlijks onderhoud warmwaterbereiding / leidingnet Jaarlijkse kalibratie temperatuur opnemers Niet gemeld aan I&M
1) 2) 3) 4) 5) 6)
7)
28
overzicht verantwoordelijkheden controle temperaturen (50 graden) jaarlijkse controle verzegelingen halfjaarlijkse bemonstering jaarlijkse controle keerkleppen aanvullend monsterprogramma (tabel IIId Drinkwaterregeling) Logboek en alarmfunctie(s) niet conform checklist electrochemische technieken (bijlage 6.7 IR)
1) 2) 3)
Er is geen BRL certificaat aanwezig Onderbouwing ontbreekt Beheersplan afwezig
November 25, 2011
14
25-11-2011
Accreditatie bij het nemen en analyseren van monsters Eisen aan degene die monsterneming en analyse doet Accreditatie overeenkomstig NEN-EN-ISO/IEC 17025:2005 Eisen aan de wijze van monsterneming en analyse Overeenkomstig NEN 6265:2007 Eigenaar/exploitant is verantwoordelijk !!
29
November 25, 2011
Koeltorens -
Onderzoek naar aanwezigheid van Legionella Pneumophila in koelwatersystemen - In 34% van de gevallen Legionella Pneumophila aangetroffen - Desinfectie geen garantie voor afwezigheid Legionella Pn. - Vervolgonderzoek: waarom sluit desinfectie de groei van Legionella Pneumophila niet altijd uit.
30
November 25, 2011
15
25-11-2011
Dank u wel voor de aandacht
31
November 25, 2011
16
