Legionella: overzicht 2000 - 2008
Rudy Calders Verantw. Labo microbiologie, zwembadhygiëne, grootkeukenhygiëne PIH Antwerpen
Legionella pneumophila 140 122
120 100 80
59
60 40 20 0
32 7
6
58
43 43
41 27
Aantal gevallen van legionellose
50
29
14
'96 '97 '98 '99 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08
2006-2007: ± 7 - 10 zieken per 1 miljoen personen per jaar voor Vlaanderen
Bron: Geg. Vlaams Infectieziektenbulletin, Toezicht Volksgezondheid
Legionella pneumophila
Bron: Gegevens WIV, Peillaboratorianetwerk België
1
Legionella pneumophila
Legionella pneumophila Situatie 2008, analyses PIH per sector: 01 3 5 3 1 8 8 Schip (31) 2 12 0 0 4 22 Ziekenhuis (48) 22 2 910 Zorg (134) 19
Appartement (12)
4
Sport (178)
> 100,000 kve/l > 10,000 - <= 100,000 kve/l > 1000 - <= 10,000 kve/l <= 1000 kve/l
94
< 50 kve/l
6 10 34 18
124 59
Bedrijf (924) 0
101
156
100
590
200
300
400
500
600
Legionella pneumophila Percentage van voorkomen volgens concentratie, geg. PIH: Appartement
0
Schip Ziekenhuis
8
25 25 26 26
3 0 0
6 8
Zorg
2 7 7
Sport
2 3 6 2 6
Bedrijf 0
42 39 46
> 100,000 kve/l
46
14 19 11
70
17
20
> 10,000 - <= 100,000 kve/l > 1000 - >= 10,000 kve/l <= 1000 kve/l < 50 kve/l
70
64
40
60
80
100
2
Legionella pneumophila Percentage positieve stalen, geg. PIH: % 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
94 70
64
75
70 54
36
30
positief staal niet aantoonbaar
46
30
25 6
Bedrijf
Sport
Zorg
Ziekenhuis
Schip
Appartement
Legionella pneumophila 16 november 1999 & 24 maart 2000: Tijdelijke regeling preventie Legionella voor exposities
22 november 2002: Besluit van de Vlaamse regering ter preventie van de veteranenziekte in publiek toegankelijke plaatsen, het Staatsblad van 2002-12-31 11 juni 2004: aanpassing Besluit van de Vlaamse regering ter preventie van de veteranenziekte in publiek toegankelijke plaatsen, het Staatsblad van 2004-09-07 Begin 2007: Besluit van de Vlaamse Regering van 9 februari 2007 betreffende de preventie van de veteranenziekte op publiek toegankelijke plaatsen, het Staatsblad van 2007-05-04
Legionella pneumophila KB van 04 augustus1996:
betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico’s van blootsteling aan biologische agentia op het werk .
legionella als klasse 2 risicoanalyse blootstelling voorkomen of minimaliseren opleiding en voorlichting
3
Legionella pneumophila BBT = best beschikbare technieken BBT : een eis uit het veteranenbesluit van 2007 April 2007 VITO - WTCB Watervoorzieningen in hoog- en matigrisico-inrichtingen:
Art.4 en 11(!!): In alle nieuwe inrichtingen moeten de watervoorzieningen gebouwd en geëxploiteerd worden volgens de BBT. Art.6 en 13, §3: …Bij iedere wijziging van de watervoorziening …worden de preventiemaatregelen met de BBT in overeenstemming gebracht.
Legionella pneumophila http://www.zorg-en-gezondheid.be/legionella.aspx www.emis.vito.be Europese BBT-studie (BREF) 'Reference Document on the application of Best Available Techniques to Industrial Cooling Systems'.
Legionella pneumophila Legionellafiches:
20 fiches
4
Legionella pneumophila Onderverdeling sanitaire installaties: Maatregelen voor watervoorzieningen: Hoogrisico-inrichting: publiek toegankelijke inrichting gericht op de behandeling, verzorging of huisvesting van gevoelige personen Matigrisico-inrichting: elke publiek toegankelijke inrichting met een collectieve warmwatervoorziening
Legionella pneumophila Maatregelen
Nieuwe Bij
voor hoogrisico-inrichtingen (1)
inrichting: bouw en exploitatie volgens BBT
elke verbouwing: rekening houden met dit besluit
Legionella pneumophila Maatregelen voor hoogrisico-inrichtingen (2) Beheersplan:
Bestaande inrichting (in gebruik bij inwerkingtreding besluit): uiterlijk 4 mei 2008 Andere bestaande inrichtingen (niet in gebruik bij inwerkingtreding): voor eerste ingebruikname Nieuwe inrichtingen: voor eerste ingebruikname
5
Legionella pneumophila Maatregelen voor hoogrisico-inrichtingen (3)
Beheersplan: Inhoud: Identificatie- en contactgegevens exploitant Technische beschrijving Risicoanalyse Preventiemaatregelen Evaluatie/bijsturing/overeenstemming BBT: Wijzigingen watervoorziening Wijzigingen gebruik watervoorziening Wijzigingen omgevingsfactoren
Legionella pneumophila Maatregelen voor hoogrisico-inrichtingen (4)
Standaardbeheersmaatregel: Temperatuurbeheersing
Geen onevenredige effecten voor volksgezondheid en milieu
Preventie brandwonden
Register bijhouden
Legionella pneumophila Maatregelen voor hoogrisico-inrichtingen (5)
Staalname: plaats + frequentie = beheersplan Erkende methode Onderzoek stalen door geaccrediteerd of erkend laboratorium Æ Vrijstelling indien installatie en beheersmaatregelen volledig voldoen aan BBT 3 niveaus
6
Legionella pneumophila Maatregelen voor hoogrisico-inrichtingen (6) Niveau
van waakzaamheid: ≥ 30% >1.000 KVE/l Legionella pneumophila Bijkomende maatregelen:
Artsen voeren waakzaamheid op binnen inrichting
Legionella pneumophila Maatregelen voor hoogrisico-inrichtingen (6) Niveau
van verhoogde waakzaamheid: ≥ 30% >10.000 KVE/l Legionella pneumophila Bijkomende maatregelen: Beheersplan kritisch beoordelen Aanvullende maatregelen (indien nodig) Maandelijkse controles (tot <10.000 KVE/l)
Legionella pneumophila Maatregelen voor hoogrisico-inrichtingen (7) Niveau
van melding: ≥ 30% >100.000 KVE/l Bijkomende maatregelen: Melden aan Toezicht Volksgezondheid (ToVo) Op de hoogte brengen van de gebruikers/gevoelige personen Alle nodige maatregelen om aantal kiemen en risico te reduceren (≈ ToVo) Na 1 maand: >100.000 KVE/l: buiten werking stellen van watervoorziening
7
Legionella pneumophila Maatregelen voor hoogrisico-inrichtingen (8)
Conformiteitsattest: Naam + adres eindverantwoordelijken Type + beschrijving aerosolproducerende installatie Naam + adres inrichting en exploitant Verklaring die de structurele conformiteit met de bepalingen van BBT bevestigt
Legionella pneumophila
Legionella pneumophila Koeltorens: Natuurlijke trek Geforceerde trek Specifieke voorwaarden werkend met oppervlaktewater en niet met oppervlaktewater werkend
8
Legionella pneumophila Alternatieve Beheersmaatregelen OPGELET:
Alles
staat en valt met structurele aanpassingen!
Legionella pneumophila Cu/Ag, …. HOCL, CL2, CLO2,… Electrolyse, dosering
UV, MF, UF THERMISCH
Legionella pneumophila Thermisch
besturingskast
9
Legionella pneumophila Evaluatie thermisch:
VOORDELEN
NADELEN
Meetbaar (temperatuur: thermometer)
Geen gebruik voor koudwatersysteem
Geen chemische schadelijke nevenproducten
Oppassen bij gegalvaniseerde leidingen met temperaturen boven 65 °C
Geen effect op smaak, geur
Verbrandingsgevaar Afbraak biofilm, GEEN INHIBITIE
Doorstroming noodzakelijk!!
KALKAFZETTING Korte termijn effect? 1 x per week spoelen!!
Legionella pneumophila ZOUT(NaCl!!) - Electrolyse
Snelle hydrolyse: Cl2 + H2O HCl
HOCl +
o.a. 2 vertegenwoordigers:
- ECODIS - AQUADES (Franke AquaRotter)
Legionella pneumophila ECODIS:
Proefproject afgerond en Advies HGR toelating verkregen: MB 4/7/2008 (Staatsblad: 2008-07-23)
10
Legionella pneumophila AQUADES (Franke AquaRotter) : Proefproject loopt HGR advies komt
Legionella pneumophila Evaluatie electrolyse: VOORDELEN
NADELEN
Meetbaar (DPD-methode)
Aanmaak eventueel schadelijke gechloreerde verbindingen; met smaak- en geurafwijkingen.
Gebruik voor koud en warm water
pH < 7.6 !! (6.8 – 7.5 is optimaal)
Geen transport chemicaliën
Mogelijk corrosie en negatieve invloed dialyse (behandeling met AK, RO,… nodig)
Wetgeving drinkwater: < 0.25 mg/l vrije chloor.
Afbraak biofilm NIET onder 50 mg/l vrije chloor ? Doorstroming noodzakelijk!! Kalkafzetting op electroden bij hogere temperaturen
Legionella pneumophila ClO2 of chloordioxide
5 NaClO2 + 4 HCl
4 ClO2 + 5 NaCl + 2 H2O
11
Legionella pneumophila GRUNDFOS
- Proefproject loopt
Legionella pneumophila Evaluatie ClO2: NADELEN
VOORDELEN Meetbaar (DPD-methode of Amarantmethode)
Aanmaak eventueel schadelijke gechloreerde verbindingen; met smaak- en geurafwijkingen > 0.8 mg/l CLO2;
Geen of zeer beperkte THM-vorming
Vluchtig produkt
Gebruik voor koud en warm water
Mogelijk corrosie en negatieve invloed dialyse (behandeling met AK, RO,… nodig)
Geen transport chemicaliën
Wetgeving: B: geen; D: 0.4 mg/l; USA: 0.8 mg/l
> 0.4 mg/l ClO2-
BVR 29/02/2008 : Norm voor chloriet en chloraat: < 700 µg/l Afbraak biofilm
Doorstroming noodzakelijk!!
pH < 10 !! (afvalwater!)
Legionella pneumophila Cu/Ag – ionisatie:
Cu en Ag in oplossing
12
Legionella pneumophila Cu →
0.4 – 0.6 mg/l
Norm drinkwater: 1 mg/l → 2 mg/l
Ag →
40 - 80 µg/l
Ag desinfectie: > 150 µg/l
Norm drinkwater: 100 µg/l → geen grens
EPA: vanaf 0.4 mg/l pathogene effecten
Legionella pneumophila Holland Watertechnology: BIFIPRO-systeem
13
Legionella pneumophila Evaluatie Cu/Ag: VOORDELEN
NADELEN
Meetbaar: check up Cu - Ag
Kalkafzetting op electroden
Gebruik voor koud en warm water
Afbraak biofilm minimaal
Geen transport chemicaliën
Mogelijk corrosie; niet bruikbaar bij galvanisé-leiding; blauwzwart kleuring
pH < 8.6 !!
Wetgeving in België aanwezig Doorstroming noodzakelijk!! Na 4 jaar grotere tolerantie van Legionella voor Ag
Legionella pneumophila Conclusie Verhaal loopt verder Minder legionella?? Uitbouw wetgeving Meerdere alternatieve beheersmaatregelen MAAR wat met structuur?
EINDE
14
